Karta wzorów do kursu Fizyka 1

Ruch prostoliniowy (podano wartości) Grawitacja

Prędkość średnia v = ∆s ∆t Wartość siły m1m2 −11 Nm
2
Fg = G ; G = 6.67 ⋅ 10
Przyspieszenia: średnie i v − v0 F (t ) dv grawitacji R2 kg 2
a= a= =
chwilowe t − t0 ; m dt


Natężenie pola grawitacyjnego γ = Fg m
Prędkość vk = v 0 + a ⋅ t
Droga s = s0 + v0 t + at 2 2 Wartość γ dla planety kulistej γ = Gm R 2

Prędkość i droga w ruchu vk2 = v02 + 2 a ⋅ ( sk − s0 ) Grawitacyjna energia potencjalna E pot = −Gm1m2 R
jednostajnie zmiennym GmZiemi m
Wartość przyspieszenia grawita- g0 = = 10
Ruch po okręg (podano wartości) cyjnego przy powierzchni Ziemi 2
RZiemi s2
Prędkość kątowa ω = ∆α ∆t ; v = ω R; ωk = ω p + ε t
Przyspieszenie kątowe ε = ∆ω ∆t
I i II prędkość kosmiczna vI = Gm R ; vII = ( 2)v I

2 2 3
Droga kątowa α = α 0 + ω0 t + ε t 2 2 III prawo Keplera T = 4π r ( Gm )
Prędkość i droga kątowa w Hydrostatyka
ruchu jednostajnie ω k2 = ω 02 + 2ε ⋅ (α k − α 0 ) Siła parcia i ciśnienie F = pS
zmiennym
Przyspieszenie styczne ast = ε R Ciśnienie hydrostatyczne p = ρ gh
Przyspieszenie dośrodkowe 2
ados = v R = ω R 2 Wartość siły wyporu FW = ρ gV
Częstotliwość f =1 T Równanie ciągłości v ⋅ S = const.
Dynamika ρ v2
Prawo Bernoulliego p + ρ gh + = const.
Pęd



p = mv 2
∆W F


∆p
Napięcie powierzchniowe σ = ; σ =
Druga zasada dynamiki


F = ma; F= ∆S l
∆t
Sprężystość
Wartość siły tarcia FT = µ FN

Siła sprężystości


Ciężar ciała


Q = mg

F = −kx
F ∆l
Wartość siły dośrodkowej Fdos = mv 2 R = mω 2 R Prawo Hooke’a σ = =E = Eε


S l
Praca mechaniczna ( (
W = FR cos ⊲ F , R ))
p = −κ
∆V
Naprężenia objętościowe
Twierdzenie o pracy i energii kinetycznej ∆ Ek = W V0
Twierdzenie o pracy siły potencjalnej i −∆E p = W Energia potencjalna kx 2
energii potencjalnej Ep =
sprężystości 2
Dynamika ruchu obrotowego




Warunki równowagi Fwyp = 0; M wyp = 0
Wartość momentu siły M = FR sin ⊲ F , R ( ( )) Ruch drgający
n
Moment bezwładności I = ∑ mi ri 2 Drgania nietłumione: d2 x
ma = m = mɺɺ
x = − kx ,
i =1 Równanie ruchu, dt 2

Twierdzenie Steinera I = I ŚM + md 2 przemieszczenie x (t ) = A cos(ω0 t + φ )

Częstość kołowa ω 0 = 2π T
Moment pędu


L = r × p; L = Iω


Wartość prędkości v(t ) = − Aω0 sin(ω0 t + φ )
Wartość momentu pędu L = Rp sin ⊲ p, R( ( )) l I m

Okresy wahadeł T = 2π ; T = 2π ; T = 2π



∆L g mgd k
II zas. dyn. dla ruchu obrotowego M = Iε ; M =
∆t
Drgania d2 x
Środek masy  n

  n

ma = m = mɺɺ
x = −kx − bv,
tłumione: dt 2
rs r =  ∑ ∑


układu n punktów m i ri   mi 
materialnych  i =1   i =1  Równanie ruchu,
x(t ) = Ae− β t cos {ω t + φ } ; Λ = ln
An
;
przemieszczenie, A n+1
Praca, energia, moc
log. dekrement b
Energia kinetyczna ruchu mv 2 Iω 2 tłumienia ω = ω02 − β 2 ; β = ;ω 2 = k m .
Ek = ; Ek = 2m 0
postępowego i obrotowego 2 2
Energia potencjalna (małe zmiany wysokości) E = mgh Energia tłumionych i kA2 kA2 e −2 β t
p
nietłumionych drgań
Ec = ; Ec ≈
∆W 2 2
Moc P= ; P = Fv; P = M ω
∆t

1
 Karta wzorów do kursu Fizyka 1
Drgania wymuszone
Siła wymuszająca F (t ) = F0 cos(ω t )
Ruch falowy
Równanie ruchu ma = − kx − bv + F0 cos(ω t )
Przemieszczenie drgań ustalonych x(t ) = A sin(ω t + φ ) Równanie fali y ( x, t ) = y0 ⋅ sin (ω t − kx )
 2 2  ∂2 y 1 ∂2 y
Amplituda A = F0  m

(ω 2
− ω02 ) + ( bω m ) 

Równanie falowe =
∂x 2 c 2 ∂t 2
Termodynamika fenomenologiczna Prędkość fazowa fali
c = N / ρL
poprzecznej w strunie
Rozszerzalność liniowa ∆l = α l0 ∆T
Prędkość fali w cieczy c = κ / ρL
Ciepło właściwe,
c = Q ( m∆T ) ; cprzem. = Qprzem. m Odkształcenie względne ośrodka ∂y
ciepło przemiany ε=
wywołane ruchem falowym ∂x
Równanie gazu doskonałego pV = nRT
Prędkość cząsteczek ośrodka wywołana ∂y
v=
Równanie adiabaty pV κ = constans ruchem falowym ∂t
Wzór Mayera, Opór akustyczny ośrodka ρc
C p − CV = R; κ = C p CV Średnia energia mechaniczna fali małego
wykładnik adiabaty 2
∆m ⋅ vmax /2
Praca gazu fragmentu ośrodka o masie ∆m
(stałe ciśnienie)
∆W = p∆V 2
Średnia moc energii fali sprężystej ρ Scvmax /2
Praca gazu δ W = pdV , ∆W = ∫ p ⋅ dV
Średnia intensywność fali sprężystej 2
J = ρ cvmax /2
I zasada (gęstość strumienia energii fali)
termodynamiki
δ Q = ∆U + δ W Średnia gęstość energii 2
Energia wewnętrzna gazu fali sprężystej
ρ vmax /2
doskonałego
U = nCV T + U 0
Odległość miedzy węzłami fali stojącej λ/2
II zasada termodynamiki ∆S ≥ 0 Efekt Dopplera f = f ź ( v ∓ vd ) ( v ± vź )
δQ
Zmiana entropii dS = δ Q / T , ∆S = ∫ dT
T Prędkość dźwięku c= (κ p / ρ )
Sprawność Qużyteczne T1 − T0 Natężenie J 
η= = β = 10 log   ; J 0 = 10−12 W/m2
silnika Carnot Qcalkowite T1 dźwięku J0
Zmiana entropii Pole ciśnienia fali dźwiękowej ∆p = ∆pmax sin ( kx − ω t ) ;
 V T 
gazu doskonałego ∆S = n  Rln końc. + CV ln końc.  s ( x, t ) = smax cos ( kx − ω t ) ∆pmax = ( c ρω ) smax
 Vpocz. Tpocz. 

Częstotliwość dudnień f1 − f 2
Praca w przemianie
W = nRT ln (Vkońc Vpocz ) dω d
izotermicznej vgr = = c ( k ) ⋅ k  =
dk dk 
Ciepło molowe gazu idealnego dU Prędkość grupowa fali
CV = = i⋅R / 2 d c ( k ) 
=c+k 
o i stopniach swobody dc
dT = c−λ
Elementy termodynamiki statystycznej dk dλ

Funkcja rozkładu Nj  Ej  Wybrane stałe fizyczne

= exp  − 
Boltzmanna N0  k BT 
Funkcja  m0 
3/ 2 Nm 2 J
f (v) = 4π  v exp  −m0 v 2 ( 2k BT )
2 G = 6, 67 ⋅10 −11 ; k B = 1,38 ⋅10 −23 ;
rozkładu  kg 2
K
 2πk BT 
Maxwella 1 J
N A = 6, 02 ⋅10 23 ; R = 8,31
Średnia prędkość kwadratowa v 2 = 3k BT / m0 mol mol×K
Mikroskopowe równanie
gazu doskonałego
p = 2 NEk ( 3V )
Entropia Boltzmanna-
Plancka; kwant entropii
S = k B ln Ω; k B ln 2
Włodzimierz Salejda

Wrocław, 14 II 2013