Karta wybranych wzorów i sta∏ych fizycznych 1

Termodynamika Fizyka współczesna Niektóre stałe fizyczne

2
m0 c m
ciÊnienie p= F E = mc =
2
przyspieszenie ziemskie g . 9, 81 m2 . 10 2
S równowa˝noÊç masy–energii 2 s s
1 - v2
c
t= m MZ . 5,98 $ 10 kg
24
g´stoÊç masa Ziemi
V m0 v
p= 2
p´d relatywistyczny
ciepło Q = m cw Δ T 1 - v2 promieƒ Ziemi R Z . 6370 km
c

Δ t' N $ m2
ciepło w przemianie fazowej
Q = mL Δt = stała grawitacji G . 6, 67 $ 10 - 11
Q = mR dylatacja czasu 2 kg 2
1 - v2
c
równanie stanu gazu
pV
= const ładunek elektronu e . 1, 6 $ 10 - 19 C
T energia fotonu
E = ho
jednostka masy
równanie Clapeyrona pV = n RT atomowej u . 1, 66 $ 10 - 27 kg
p´d fotonu p= h
m masa spoczynkowa - 31
elektronu m e . 9,11 $ 10 kg
ciepło molowe C p = CV + R
fala de Broglie’a
m = hp masa spoczynkowa
protonu m p . 1, 6726 $ 10 - 27 kg
I zasada termodynamiki ΔU = Q + W
zasada nieoznaczonoÊci Δ px Δ x H h
4r masa spoczynkowa
neutronu m n . 1, 6749 $ 10 - 27 kg
praca (p = const) W =- pΔV
2
efekt fotoelektryczny
h o = W + e mv o przenikalnoÊç C2
f 0 . 8, 85 $ 10
- 12
W 2 elektryczna pró˝ni
h = u˝ max N $ m2
Q wł
sprawnoÊç
rozpad promieniotwórczy -
t przenikalnoÊç n 0 = 4 π $ 10 - 7 N2
Q - Q2 N = N0 $ 2 T1 magnetyczna pró˝ni A
h= 1
2

Q1
stała Plancka h . 6, 63 $ 10 - 34 J $ s
T -T Hydrostatyka
sprawnoÊç silnika Carnota h = 1T 2
1
1 stała Rydberga R = 1, 097 $ 10 7 m
siła parcia F = pS
stała przesuni´ç
Optyka
Wiena C = 2, 90 $ 10 - 3 m $ K
ciÊnienie hydrostatyczne p = tgh
równanie soczewki 1 = 1 + 1 23 1
– zwierciadła f x y liczba Avogadra NA . 6, 02 $ 10 mol
siła wyporu Fwyp = t g V
1 = n socz - 1 1 + 1
f e n otocz od R R2 n
3
obj´toÊç 1 mola gazu
soczewka
w warunkach normalnych
V .22,41 dm
1 mol
Astronomia
zwierciadło f= R stała Boltzmanna kB . 1, 38 $ 10 - 23 J
2 2 K
T = const
III prawo Keplera 3
R Êr J
zdolnoÊç skupiajàca Z= 1 stała gazowa R . 8,3
f mol $ K

pr´dkoÊç Êwiatła
kàt graniczny sin a gr = 1n
Atom wodoru
w pró˝ni
c . 3 $ 10 8 m
s
4
energia atomu wodoru me e
En =- 2 2 $ 12 pr´dkoÊç dêwi´ku
v .340 m
kàt Brewstera tg a B = n (model Bohra) 8f0 h n w powietrzu s

Alfabet grecki

A a alpha E f epsilon I k iota No ni Q t rho U{ phi

B b beta F g dzeta J l kappa N p ksi R v sigma X| chi
C c gamma Hh eta K m lambda O o omikron S x tau W} psi
D d delta H i theta Mn mi P r pi Ty ypsilon X~ omega

Przedrostki

9 6 3 2 1 -1 -2 -3 -6 -9 - 12
Mno˝nik 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10

Przedrostek giga mega kilo hekto deka decy centy mili mikro nano piko

Oznaczenie G M k h da d c m μ n p
2 Karta wybranych wzorów i sta∏ych fizycznych

Ruch prostoliniowy Grawitacja Pr´d stały

m1 m2 ΔQ
pr´dkoÊç v ^t h = v 0 + a t siła Fg = G nat´˝enie pràdu stałego I=
r
2
Δt
2
"
droga s ^t h = v 0 t + a t nat´˝enie pola " F prawo Ohma U = RI
2 c= m
g

" " F "

" Δ v m m n
przyspieszenie a=
Δt
, a= m energia Epot = - G 1r 2 łàczenie oporów
szeregowe
RZ = !Ri
i = 1
potencjalna
Epot = mg h (dla h << RZ )
p" = m v" 1 = n 1
R Z i!
p´d łàczenie oporów
G MZ równoległe R
pierwsza pr´dkoÊç = 1 i

kosmiczna
vI = . 7, 9 km
s
siła tarcia FT = n FN RZ
opór R=t l
S
" n druga pr´dkoÊç 2G M Z
praca W = F s cos ] d F , "
s kosmiczna v II = . 11, 2 km
s prawo Ohma dla obwodu f
RZ I=
Rz + Rw
2
energia kinetyczna E kin = mv moc
2 P=IU
Fale
moc P = ΔW
Δt
długoÊç m=vT= v Pràd przemienny
f
v 1 sin a n2
Ruch po okr´gu załamanie fali v 2 = sin b = n1 = n2, 1 SEM – pràdnica f = n B S~ sin ~ t
U max
cz´stotliwoÊç f = 1 siatka dyfrakcyjna n m = d sin a napi´cie skuteczne U sk =
T 2
pr´dkoÊç kàtowa ~ = Δ a = 2r = 2r f I max
Δt T L = 10 log I nat´˝enie skuteczne I sk =
I0 2
a d = vr
2
przyspieszenie doÊrodkowe poziom nat´˝enia U 1 n1 I 2
dêwi´ku - 12 W transformator = =
I 0 = 10 2 U 2 n 2 I1
m
Fd = mv
2
siła doÊrodkowa
r RL = ~ L = 2r f L
v ! u ob opór indukcyjny
efekt Dopplera f = f êr v " u
êr
1
Ruch obrotowy opór pojemnoÊciowy RC = 1 =
~C 2r f C
pr´dkoÊç kàtowa ~ ^t h = ~0 + f t Elektrostatyka cz´stotliwoÊç rezonansowa f= 1
obwodu LC 2 r LC
a ^t h = ~0 t + f t
2
kàt q1 q2 1
2 prawo Coulomba F=k , k=
Z = R + b~ L - 1 l
2
r
2 4 rf 0 zawada 2
" n ~C
moment siły M = F r sin ] d F, "
r " "
nat´˝enie pola E = Fq , E= U
d
przyspieszenie kàtowe f= M Pole magnetyczne
I q1 q2
energia potencjalna E pot = k "
F = qvB sin ] d v", B n
2 r
energia kinetyczna E kin = ~
I siła Lorentza
2 E pot
potencjał elektrostatyczny
n V= q ""
moment bezwładnoÊci I= !mi ri 2 siła elektrodynamiczna F = B I l sin ] e l , B o
i = 1
pojemnoÊç
Q
C= ""
moment p´du J = I~ U
strumieƒ pola U = B S cos ] d B , S n
kondensator płaski C = f 0 fr S n0 nr I
d
Ruch drgajàcy przewód prostoliniowy B=
2 2r r
energia kondensatora W = CU n0 nr I
wychylenie x ^ t h = A sin ^ ~ t + { h 2
pojedynczy zwój B=
n 2r
C z i!
łàczenie kondensatorów 1 = 1
v x ^ t h = A ~ cos ^ ~ t + { h
szeregowe C B = n0 nr n I
pr´dkoÊç = 1 i zwojnica l
n
łàczenie kondensatorów Cz = !C i siła wzajemnego n0 nr I1 I 2 l
a x ^th = - A ~ sin ^~ t + {h równoległe
2
przyspieszenie i = 1 oddziaływania F=
mi´dzy przewodami 2rr

Fx ^th = - m A ~ sin ^~ t + {h f =- ΔΔUt

2
siła Spr´˝ystoÊç SEM indukcji

wahadło matematyczne T = 2 r gl siła spr´˝ystoÊci Fx = - k x SEM samoindukcji f =- L ΔΔ It

2
T = 2r m E pot = k x L = n0 n r n S
2
masa na spr´˝ynie energia potencjalna indukcyjnoÊç zwojnicy
k 2 l

SzybkoÊç dêwi´ku w wybranych substancjach

powietrze powietrze powietrze para wodna dwutlenek w´gla metan wodór woda ˝elazo
- 20%C 0% C 30%C 100%C 0% C 0% C 0% C 25%C 20%C

320 m
s 330 m
s 349 m
s 490 m
s 270 m
s 430 m
s 1270 m
s 1500 m
s 5100 m
s