ΝΔΑ ΔΛΛΗΝΙΚΑ

Β΄ ΔΠΑΛ

13/03/2022 ΓΙΩΡΓΟ΢ ΥΡΤ΢ΟΤΓΑΚΗ΢-ΓΙΑΝΝΟΠΟΤΛΟΤ ΑΘΗΝΑ

Α. ΜΗ ΛΟΓΟΣΔΥΝΙΚΟ ΚΔΙΜΔΝΟ

Η κανονικόηηηα ηων ΑΜΔΑ

Σθνπόο ηνπ παξαθάησ άξζξνπ είλαη ε θνηλσληνινγηθή πξνζέγγηζε ηεο αλαπεξίαο. Αθνξκή γηα ηε
ζπγγξαθή ηνπ απνηέιεζαλ νη Παξανιπκπηαθνί Αγώλεο θαη ν ζαπκαζκόο κνπ πξνο όινπο ηνπο
ζπκκεηέρνληεο γηα ηε δύλακε ςπρήο πνπ θαηέδεημαλ.
Αξρηθά, ν θνηλσληθόο απνθιεηζκόο, πεξηιακβάλεη έλα επξύ πεδίν ελλνηώλ, όπσο νη αληζόηεηεο, ε
θηώρεηα θ.α. Μεγάιεο νκάδεο ηνπ πιεζπζκνύ απνθιείνληαη από ηε ζπκκεηνρή ηνπο ζηελ νηθνλνκηθή,
θνηλσληθή, πνιηηηθή θαη πνιηηηζηηθή δσή θαη θηλδπλεύνπλ λα πεξηζσξηνπνηεζνύλ. Η έλλνηα ηεο
αλαπεξίαο απνηειεί µηα θνηλσληθή θαηαζθεπή ε νπνία αιιάδεη θαη νξίδεηαη ηνπηθά θαη ρξνληθά. Απηό
έρεη σο απνηέιεζκα λα κεηαβάιιεηαη θαη ν ηξόπνο αληηκεηώπηζεο ησλ αηόκσλ µε αλαπεξία από ην
πεξηβάιινλ ηνπο.
Σηελ θνηλσληνινγία, ην εξώηεκα εζηηάδεηαη ζην ηη πξνθαιεί ηελ αλαπεξία, δίλνληαο έκθαζε όρη
ζηνπο ηαηξηθνύο παξάγνληεο, αιιά ζηνπο θνηλσληθνύο. Τν θνηλσληθό κνληέιν δελ αξλείηαη ην πξόβιεκα
ηεο αλαπεξίαο, αιιά ζε αληίζεζε µε ην ηαηξηθό κνληέιν, παύεη λα ελνρνπνηείηαη ην άηνκν θαη ε επζύλε
αλαδεηείηαη ζηελ θνηλσλία. Πιένλ, ε αλαπεξία ηνπνζεηείηαη ζε έλα απαγνξεπηηθό θαη θαηαπηεζηηθό
θνηλσληθό πεξηβάιινλ.
Οη πεξηζζόηεξνη πεξηνξηζκνί νη νπνίνη επηβάιινληαη ζε άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο δελ απνηεινύλ
θπζηνινγηθή ή αλαπόθεπθηε ζπλέπεηα ηεο αληθαλόηεηάο ηνπο, αιιά απνηεινύλ απόξξνηα ελόο
θνηλσληθνύ πεξηβάιινληνο ην νπνίν αδπλαηεί λα θαηαιάβεη ηηο αλάγθεο ζπγθεθξηκέλσλ αηόκσλ. Η
θνηλσληνινγηθή πξνζέγγηζε αλαγλσξίδεη όηη νη άλζξσπνη έρνπλ θπζηθέο, δηαλνεηηθέο ή ςπρνινγηθέο
δηαθνξέο κεηαμύ ηνπο.
Απηό, όκσο, δε ζπλεπάγεηαη θαη ηελ αληθαλόηεηα ησλ αηόκσλ µε εηδηθέο αλάγθεο απέλαληη ζην
θνηλσληθό ζύλνιν, δηόηη παξαηεξείηαη πσο ε ίδηα ε θνηλσλία, ζπρλά, δελ κπνξεί λα πξνζαξκόζεη θαη λα
πεξηιάβεη ηνλ ηξόπν κε ηνλ νπνίν ηα άηνκα απηά είλαη «θαλνληθά». Θα κπνξνύζακε λα πνύκε, ινηπόλ,
όηη ε αλαπεξία «ζηηγκαηίδεηαη» ππό ηελ επίδξαζε κηαο ζύλζεηεο νκάδαο θνηλσληθώλ ζπλζεθώλ.
Η θνηλσλία, αδπλαηώληαο λα ζπλεηδεηνπνηήζεη ηηο αλάγθεο απηώλ ησλ αλζξώπσλ, ηνπο θαζηζηά
αλάπεξνπο, απνθιείνληάο ηνπο από ην δηθαίσκα ηεο πιήξνπο ζπκκεηνρήο ηνπο ζην θνηλσληθό γίγλεζζαη
θαη ηνπο ηνπνζεηεί ζε µηα πεξηζσξηαθή ζέζε εμάξηεζεο, θηώρεηαο, αλεξγίαο θαη δηάςεπζεο ησλ ίζσλ
δηθαησκάησλ πνπ δηθαηνύληαη σο πνιίηεο. Εθόζνλ ε θνηλσλία αδπλαηεί λα θαιύςεη ηηο αλάγθεο όισλ ησλ
αηόκσλ, αλεμάξηεηα από ηηο θηλεηηθέο ηνπο ηθαλόηεηεο θαη ην λνεηηθό ηνπο επίπεδν, ηόηε, απηόκαηα, ηνπο
πεξηζσξηνπνηεί θαη ηνπο ζηηγκαηίδεη σο «αλάπεξνπο».
Απηό έρεη σο απνηέιεζκα ηα άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο λα πξέπεη λα ππεξβνύλ πνιιά εκπόδηα,
πξνθεηκέλνπ λα ζπκκεηέρνπλ ηζόηηκα ζηελ θνηλσλία, πξάγκα πνπ απνηειεί θαη αλαθαίξεην δηθαίσκά
ηνπο. Οη πεξηνξηζκνί είλαη πνιινί θαη έρνπλ σο ζεκείν αλαθνξάο ην πξόηππν ηνπ «θπζηνινγηθνύ
αηόκνπ» θαη έπονηαι νη αξλεηηθέο ζπκπεξηθνξέο, νη πξνθαηαιήςεηο, ν ζηηγκαηηζκόο, αιιά θαη
εδραιωμένες δηαθξίζεηο, νη νπνίεο μεθηλνύλ από ηε κε πξνζβαζηκόηεηα, ηε δηαρσξηζηηθή εθπαίδεπζε
κέρξη θαη ηνλ εξγαζηαθό απνθιεηζκό.

1
 Σεκαληηθό ξόιν ζην ζεκείν απηό δηαδξακαηίδεη ε πνιηηεία, ε νπνία νθείιεη λα ζρεδηάζεη έλα
νινθιεξσκέλν ζύζηεκα παξεκβάζεσλ γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ησλ δηαθξίζεσλ ελαληίνλ ησλ ΑΜΕΑ ζε
όια ηα επίπεδα. Αμηνζεκείσηνο είλαη θαη ξόινο ηεο εθπαίδεπζεο ν νπνίνο κπνξεί λα ζπκβάιεη ξηδηθά
ζηελ αιιαγή ηεο λννηξνπίαο απέλαληη ζηα ΑΜΕΑ, κέζα από ηνλ ζεβαζκό ζηε δηαθνξεηηθόηεηα.
Καηαιπηηθό ξόιν ζ’ κηα ηέηνηα δηαδηθαζία δηαδξακαηίδνπλ νη θνηλσληθνί επηζηήκνλεο θαη εηδηθόηεξα νη
θνηλσληνιόγνη, νη νπνίνη, κε ηηο εμεηδηθεπκέλεο γλώζεηο ηνπο ζε ζέκαηα πξνθαηαιήςεσλ, ξαηζηζκνύ θαη
θνηλσληθνύ απνθιεηζκνύ, ζα κπνξέζνπλ λα βνεζήζνπλ ζηελ άκβιπλζε ηέηνησλ θαηλνκέλσλ.

Υρήζηος Θεοδωρόποσλος, εθ. Σο Βήμα, 26/ 09/2016

ΓΡΑ΢ΣΗΡΙΟΣΗΣΔ΢
1η δραζηηριόηηηα
Α1. Να απνδώζεηε πεξηιεπηηθά, ζε έθηαζε 60-70 ιέμεσλ, ην πεξηερόκελν ηεο έθηεο θαη ηεο έβδνκεο
παξαγξάθνπ ηνπ θεηκέλνπ («Η θνηλσλία αδπλαηώληαο… κέρξη θαη ηνλ εξγαζηαθό απνθιεηζκό»).
Μονάδες 15

2η δραζηηριόηηηα
Α2. α) Ο ζπγγξαθέαο θάλεη έληνλε ρξήζε καθξνπεξίνδνπ ιόγνπ ζην θείκελν. Να γξάςεηε έλα
παξάδεηγκα (κνλ. 3) θαη λα αηηηνινγήζεηε ηε ιεηηνπξγηθόηεηά ηνπ (κνλ. 2).

β) Πνην είλαη ην ξεκαηηθό πξόζσπν πνπ θπξηαξρεί ζην θείκελν(κνλ. 2); Αθνύ δώζεηε δύν παξαδείγκαηα
(κνλ. 2), λα αηηηνινγήζεηε ηελ επηινγή απηή ηνπ ζπγγξαθέα (κνλ. 2).

γ) Να μαλαγξάςεηε ην αθόινπζν απόζπαζκα, αληηθαζηζηώληαο ηηο ιέμεηο κε έληνλε γξαθή κε άιιεο

ζπλώλπκέο ηνπο (κνλ. 4) :
…θαη έπονηαι νη αξλεηηθέο ζπκπεξηθνξέο, νη πξνθαηαιήςεηο, ν ζηηγκαηηζκόο, αιιά θαη εδραιωμένες
δηαθξίζεηο…
Μονάδες 15

3η δραζηηριόηηηα
Α3. Με αθνξκή ην θείκελν πνπ δηαβάζαηε, λα γξάςεηε έλα άξζξν πνπ ζα δεκνζηεπηεί ζην ειεθηξνληθό
πεξηνδηθό ηνπ ζρνιείνπ ζαο, ζην νπνίν ζα πξνηείλεηε ηξόπνπο αλαβάζκηζεο ηεο πνηόηεηαο δσήο ησλ
αηόκσλ κε αλαπεξία (200-250 ιέμεηο).
Μονάδες 20

2
 Β.ΛΟΓΟΣΔΥΝΙΚΟ ΚΔΙΜΔΝΟ

ΑΝΗΜΠΟΡΙΑ
Διζαγωγικό ζημείωμα: Η Καηεπίνα Αγγελάκη-Ροςκ (1939-2020) λειηούπγηζε από ηην ππώηη ηηρ
ποιηηική ζςλλογή ωρ «πποπομπόρ ηηρ δεύηεπηρ μεηαπολεμικήρ γενιάρ, ηηρ λεγόμενηρ γενιάρ ηηρ
αμθιζβήηηζηρ. Το πιο σαπακηηπιζηικό γνώπιζμα ηηρ ποιηηικήρ ηηρ είναι η «ζωμαηικόηηηα ηων αιζθημάηων
και η καηάθαζη ζηη μοναξιά ωρ ηος βαθύηεπος γνωπίζμαηορ ηηρ ύπαπξηρ», ενώ ζηα πιο ππόζθαηα έπγα ηηρ
η έμθαζη δίνεηαι ζηιρ αςηοβιογπαθικέρ αναθοπέρ και ζε έναν εζωηεπικό διάλογο με ηον θάναηο

Παληνδύλακε αηζζαλόκνπλα όιε κνπ ηε δσή αλ θη

είρα γελλεζεί αλάπεξε.
Τώξα βήκα δελ κπνξώ λα θάλσ
ρσξίο ζηήξηγκα.
Μνπ θόβεηαη ε αλάζα
όζν λα ‘ξζεη ε βνήζεηα,
αιιά καδί κε πλίγεη θαη κηα αίζζεζε δνπιείαο∙
δνύινο είκαη ησλ αλζξώπσλ,
αθνύ ζα πξέπεη
λα δερηώ ηνπο νπνηνπζδήπνηε όξνπο ηνπο
γηα λα επηδήζσ. Ό,ηη ζπκβαίλεη μαθληθά,
ζε θέξλεη ζηελ πην ζθιεξή πξαγκαηηθόηεηα.
Η κέξα έξρεηαη ρσξίο όλεηξα,
ρσξίο ζρέδηα, θεύγεη βηαζηηθή
θη έξρεηαη ε λύρηα
ρσξίο θεγγάξη θαη άζηξα. Εγώ δε θεύγσ. Όζν κπνξώ,
κε ην πην δύζθνιν ηξαύκα,
ην ηξαύκα ηεο αλεκπόξηαο,
ζα επηδήζσ…

Καηερίνα Αγγελάκη-Ροσκ, Σων ανηιθέηων διάλογοι και με ηον ανήλεο τρόνο

εκδ. Καζηανιώηη, 2018

ΓΡΑ΢ΣΗΡΙΟΣΗΣΔ΢
1η δραζηηριόηηηα
Β1. Πνηα θαίλεηαη λα είλαη ε ζπλαηζζεκαηηθή θαηάζηαζε ηεο πνηήηξηαο ζηε ζπγθεθξηκέλε πνηεηηθή
δεκηνπξγία; (50-60 ιέμεηο)
Μονάδες 15

3
2η δραζηηριόηηηα
Β2. α)Σην θείκελν θπξηαξρνύλ νη «αληηπνηεηηθέο ιέμεηο». Να γξάςεηε δύν παξαδείγκαηα (κνλ. 4) θαη λα
ζρνιηάζεηε ηελ επηινγή απηή ηνπ πνηεηηθνύ ππνθεηκέλνπ (κνλ. 4).
β) Να εληνπίζεηε ην εθθξαζηηθό κέζν (κνλ. 3) πνπ ππάξρεη ζην αθόινπζν ρσξίν θαη λα αηηηνινγήζεηε ηε
λνεκαηηθή (κνλ. 2) θαη πθνινγηθή (κνλ. 2) ιεηηνπξγία ηνπ:
« …αιιά καδί κε πλίγεη θαη κηα αίζζεζε δνπιείαο∙»
Μονάδες 15
3η δραζηηριόηηηα
Β3. Πσο αληηιακβάλεζηε ηε ζέζε ηεο πνηήηξηαο πσο είλαη «δνύινο ησλ αλζξώπσλ»; Πνηεο ζθέςεηο θαη
ζπλαηζζήκαηα ζάο δεκηνπξγνύληαη ζρεηηθά κε ηε ζπκπεξηθνξά καο απέλαληη ζηα άηνκα κε αλαπεξία,
κεηά ηελ αλάγλσζε απηήο ηεο «εμνκνιόγεζεο» ηνπ πνηεηηθνύ ππνθεηκέλνπ; Να θαηαγξάςεηε ηηο
απαληήζεηο ζαο ζε έλα θείκελν 100-150 ιέμεσλ.
Μονάδες 20