TINGKATAN 2 - BAB 2: SISTEM PEMERINTAHAN DAN KEGIATAN EKONOMI

MASYARAKAT KERAJAAN ALAM MELAYU (马来世界王国行政系统与社会经济活动)

2.1 Sistem Pemerintahan（行政系统）

- Sistem pemerintahan 行政系统 yang diamalkan oleh kerajaan Alam Melayu 马来世界王
国 yang masyhur 著名 ialah sistem beraja 君主制. Sistem beraja 君主制 ini terbahagi kepada dua,
iaitu pemerintahan pusat 中央行政 dan wilayah 地方行政.

(A) Kerajaan Funan 扶南王国

i. Raja 王
- Raja-raja Funan 扶南王 menggunakan pelbagai 各种各样 gelaran 头衔.
- Antaranya termasuklah Kurung Bnam yang bermaksud raja gunung 山王, Rajadhiraja yang
melambangkan 象征 raja Funan sebagai raja segala raja 所有王的王 dan Cakravatin yang
bermaksud 意思是 pemerintah alam sejagat 全世界的统治者.
ii. Pemerintahan Pusat dan Wilayah 中央与地方行政
- Raja Funan 扶南王 dibantu oleh golongan agama 宗教份子 dan golongan tentera 军人.
- Funan dibahagikan kepada 被分为 tujuh buah wilayah 区域.
- Ketua 领袖 wilayah ini terdiri daripada putera-putera raja 王子. Mereka digelar 被称
号 sebagai Raja Kecil 小王.

(B) Kerajaan Champa 占婆王国

i. Raja 王
- Raja-raja Champa 占婆王 menggunakan gelaran 称号 Rajadhiraja.
- Raja-raja Champa 占婆王 diiktiraf 被承认 sebagai pemerintah 君主 yang mulia 尊贵 dan suci 圣
洁 serta dikaitkan 被关联 dengan Dewa Siva 湿婆神.
ii. Pemerintahan Pusat dan Wilayah 中央与地方行政
- Raja Champa 占婆王 dibantu oleh para pembesar 大臣 yang bertanggungjawab mengutip cukai
收税, menjaga keamanan 照顾和平 dan mengukuhkan pertahanan 巩固防御.
- Pada peringkat wilayah, Champa 占婆 dibahagikan kepada 被分为 lima wilayah, iaitu Indrapura,
Amaravati, Vijaya, Kauthara dan Panduranga.

(C) Kerajaan Srivijaya 室利佛逝王国

i. Raja 王
- Raja-raja Srivijaya 室利佛逝王 mempunyai unsur kesaktian 神圣元素 dan dianggap
sebagai Bodhisattva yang merujuk peranan raja 王的角色 sebagai Buddha 佛教 di bumi 在地球.
- Raja Srivijaya digelar sebagai Raja di Gunung 在山的王 dan Maharaja di Pulau 在岛的大王.
ii. Pemerintahan Pusat dan Wilayah 中央与地方行政
- Raja dibantu 被帮助 oleh Yuvaraja, iaitu Putera Mahkota 王储, Pratiyuvaraja sebagai Raja
Muda 太子 dan Rajakumara.
- Raja turut dibantu oleh golongan agama 宗教分子, tentera 军队, pemungut cukai 收税员, hakim
法官 dan penjaga harta kerajaan 国家财产守护者.
- Pentadbiran wilayah terbahagi kepada dua, iaitu Kedatuan yang ditadbir oleh Datu 拿
督 berketurunan raja 王的后代 dan Pradatuan yang ditadbir oleh Datu 拿督 bukan berketurunan
raja 不是王的后代.

(D) Kerajaan Angkor 吴哥王国

i. Raja 王
- Raja-raja Angkor 吴哥王 menggunakan gelaran 称号 Dewaraja 上帝王 yang
mengaitkan raja sebagai dewa 神.
- Kuasa kedua 第二权力 dan ketiga 第三 yang penting 重要 dalam sistem pemerintahan 行政系
统 ialah Permaisuri 皇后 dan Raja Muda 太子.
ii. Pemerintahan Pusat dan Wilayah 中央与地方行政
- Raja-raja Angkor 吴哥王 dibantu oleh pembesar-pembesar 大臣 yang bertanggungjawab 负责
任 dalam bidang keagamaan 宗教领域, kehakiman 司法, keselamatan 安全 dan perbendaharaan 财政.
- Pada peringkat wilayah, Angkor 吴哥 dibahagikan kepada wilayah 区域, daerah 县, daerah kecil
小县 dan kampung 乡村.

(E) Kerajaan Majapahit 满者伯夷王国

i. Raja 王
- Raja-raja Majapahit 满者伯夷王 menggunakan gelaran Maharaja 帝王, Sri Maharaja 斯里帝
王 dan Sri Bathara 斯里尊贵.
ii. Pemerintahan Pusat dan Wilayah 中央与地方行政
- Raja dibantu oleh Sapta Prabu 萨帕塔王 dan para pembesar 大臣.
- Sapta Prabu ialah Majlis Penasihat Diraja 皇家咨询委员会 yang terdiri daripada kerabat diraja
Majapahit 满者伯夷王室 dibahagikan kepada 14 wilayah 区域.
- Setiap wilayah ini dipecahkan kepada Kabupaten, Kawadanan, Pakuwuan dan Kebuyutan,
iaitu daerah 县 dan daerah kecil 小县 serta kampung 乡村.

(F) Kerajaan Kedah Tua 老吉打王国

- Kerajaan Kedah Tua 老吉打王国 banyak dibayangi 被尾随 oleh kerajaan besar di Alam Melayu
马来世界 terutamanya kerajaan Srivijaya 室利佛逝王国.
- Namun begitu, kerajaan Kedah Tua 老吉打王国 mempunyai bentuk pentadbiran 行政形式 yang
mudah 简单 dengan adanya seorang ketua 首领.
- Ketua 首领 ini mengurus 处理 hal perdagangan 贸易事务 dan keagamaan 宗教.
- Apabila kerajaan Kedah Tua 老吉打王国 menjadi sebahagian daripada kerajaan Srivijaya 室利佛
逝王国, corak pemerintahannya 行政色彩 berubah 改变.
- Kerajaan Kedah Tua menjadi sebahagian daripada Pradatuan 评议会 kerajaan Srivijaya.

(G) Kerajaan Gangga Nagara 刚迦王国

- Struktur pemerintahan 行政结构 kerajaan Gangga Nagara 刚迦王国 tidak jelas 不明确.
- Kajian 研究 menunjukkan kerajaan Gangga Nagara 刚迦王国 mengamalkan 实行 sistem
pemerintahan beraja 王室行政系统.
- Raja ini berperanan membangunkan 发展 kemajuan perdagangan 贸易进步 dan bertanggungjawab
负责任 dalam hal ehwal keselamatan 安全事务.

2.2 Kegiatan Ekonomi（经济活动）

- Petempatan awal 早期地区 dan peranan sungai 河流作用 dalam mengembangkan 发展 kegiatan
ekonomi masyarakat 社会经济活动 kerajaan Alam Melayu 马来王国 telah dibuktikan 被证明
melalui penemuan arkeologi 考古学发现
- Masyarakat kerajaan Alam Melayu 马来世界社会 menjalankan pelbagai kegiatan ekonomi 经济
活动 seperti pertanian 农业, perdagangan 贸易, mengutip hasil hutan 森林产品 dan laut 海产,
serta perlombongan 采矿 dan pembuatan 制造业.

(A) Pertanian 农业
- Alam Melayu 马来世界 mempunyai tanah yang subur 肥沃的土地 untuk kegiatan pertanian 农
业活动.
- Pada tahap awal 早期阶段, kegiatan pertanian 农业活动 bertujuan 目的 untuk menyara diri 养活
自己 sahaja.
- Namun begitu, apabila terdapat lebihan hasil pertanian 过剩的农产品, lebihan tersebut
akan dipasarkan 被推出市场 atau dibekalkan 被供应 untuk memenuhi 满足 keperluan penduduk
居民需求 yang tidak terlibat 没涉及 dalam kegiatan pertanian 农业活动.
- Sebahagian besar 一大部分 kawasan Alam Melayu 马来世界 ditanam dengan padi 稻米.

i. Padi 稻米
Kerajaan Funan 扶南王朝, Kerajaan Champa 占婆王朝 dan Kerajaan Angkor 吴哥王朝
- Kerajaan Funan 扶南王朝 dan Angkor 吴哥王朝 yang terletak di Lembah Sungai Mekong 湄公
河谷 mendapat manfaat 益处 daripada kesuburan tanahnya 土地肥沃.
- Hujan 雨水 membekalkan air ke tasik-tasik besar 大湖 seperti Tonle Sap 洞里萨湖 yang
digunakan untuk mengairi 灌溉 kawasan padi sawah 稻米地区.
- Pemerintah Angkor 吴哥统治者 telah membina kolam 水池 yang dikenali
sebagai baray untuk menyimpan air 储水.
- Di Angkor 吴哥, penanaman padi 稻米种植 menuaikan hasil 收割成果 tiga hingga empat kali
setahun.
- Di Champa 占婆 pula, terdapat Ketua Air 水务主管 di setiap kampung untuk menyelenggarakan
维护 terusan 运河 dan daik 堤.
Kerajaan Majapahit 满者伯夷王国
- Pulau Jawa mempunyai tanah subur 肥沃土地 yang sesuai 适合的 untuk kegiatan pertanian 农
业活动.
- Sungai Bengawan Solo dan Sungai Brantas membekalkan 供应 air 水源 untuk pengairan 灌
溉 padi sawah 稻米.
- Pemerintah Majapahit 满者伯夷 统治者 telah membina beberapa sistem pengairan 灌溉系
统 untuk meningkatkan 提高 pengeluaran 出产 padi sawah 稻米.
Kerajaan Srivijaya 室利佛逝王国
- Padi 稻米 menjadi tanaman utama 主要种植 kerajaan Srivijaya 室利佛逝王.
- Padi sawah 稻米 ditanam di kawasan pedalaman 内陆地区 Palembang terutama di Tanah Tinggi
Pasemah dan Hulu Musi.

ii. Rempah-Ratus 各种香料

- Rempah-ratus 各种香料 yang terdapat di Alam Melayu 马来世界 ialah bunga cengkih 丁香, buah
pala 肉豆蔻 dan lada hitam 黑胡椒.
- Bunga cengkih 丁香 ditanam di Kepulauan Maluku, buah pala 肉豆蔻 pula ditanam di Pulau
Banda, manakala lada hitam 黑胡椒 ditanam di Sumatera dan Jawa.

iii. Kegiatan Pertanian yang Lain

- Selain tanaman padi 稻米种植, masyarakat kerajaan Alam Melayu 马来世界社会 juga
mengusahakan 经营 tanaman lain 其它农作物 seperti pisang 香蕉, tebu 甘蔗, bijan 芝麻, kekacang
豆类, kelapa 椰子, sayuran 蔬菜 dan buah-buahan 水果.
- Mereka turut terlibat 涉及 dalam kegiatan menangkap ikan 抓鱼活动 di sawah 稻田, paya 沼
泽 dan sungai 河流.
- Malahan ada yang berusaha mendapatkan kulit kura-kura 乌龟壳.

(B) Perdagangan 贸易

i. Perdagangan 贸易
- Perdagangan 贸易 merupakan kegiatan ekonomi yang penting 重要的经济活动 bagi kerajaan
Alam Melayu 马来世界王国.
- Barangan 物品 dari Alam Melayu 马来世界 menjadi tarikan 吸引力 pedagang luar 外来贸易者.
- Selain itu, kedudukan 位置 Alam Melayu 马来世界 di tengah-tengah 中间 laluan perdagangan
贸易路线 timur 东部 dan barat 西部, dan adanya kemudahan pelabuhan 港口设施 telah
membolehkan kerajaan Alam Melayu 马来世界王国 berkembang maju 发展进步 hasil kegiatan
perdagangan 贸易活动 dengan pedagang luar 外来贸易者.
- Pelabuhan 港口 tersebut dilengkapi dengan pelbagai kemudahan 各种各样设施 seperti bekalan
air 水供, tempat tinggal 住宿, tempat menyimpan barang dagangan 储存贸易物品的地点
dan kawasan berjual beli 买卖地点.
Kerajaan Funan 扶南王朝
- Pelabuhan 港口: Oc Eo
- Barang didagangkan 被贸易的物品: Damar 树脂, kapur barus 樟, kayu cendana 檀香 dan gaharu
沉香.
Kerajaan Champa 占婆王朝
- Pelabuhan 港口: Turan, Kam ran, Sri Banoy dan Maliti
- Barang didagangkan 被贸易的物品: Beras 米, emas 金, perak 银, gading gajah 象牙 dan gaharu
沉香.
Kerajaan Srivijaya 室利佛逝王国
- Pelabuhan 港口: Palembang
- Barang didagangkan 被贸易的物品: Damar 树脂, kapur barus 樟, gaharu 沉香, madu 蜂蜜, rotan
藤, rempah 香料, mutiara 珍珠, rumpai laut 海草, gading gajah 象牙 dan sumbu badak 犀牛轴.
Kerajaan Angkor 吴哥王朝
- Pelabuhan 港口: Yasodharapura
- Barang didagangkan 被贸易的物品: Gaharu 沉香, buah pelaga 豆蔻, lilin lebah 蜜蜂蜡, minyak
sayuran 植物油, damar 树脂 dan gading gajah 象牙.
Kerajaan Majapahit 满者伯夷王国
- Pelabuhan 港口: Tuban, Sidayu, Gresik dan Surabaya.
- Barang didagangkan 被贸易的物品: Rempah 香料, beras 米, rotan 藤, kayu cendana 檀香, gaharu
沉香, ikan 鱼, kulit penyu 乌龟壳 dan mutiara 珍珠.
Kerajaan Kedah Tua 老吉打王国
- Pelabuhan 港口: Sungai Mas dan Pangkalan Bujang
- Barang didagangkan 被贸易的物品: Rotan 藤, damar 树脂, kayu cendana 檀香 dan gading gajah
象牙.
Kerajaan Gangga Nagara 刚迦王国
- Pelabuhan 港口: Pangkalan, Lembah Kinta, Tanjung Rambutan, Bidor dan Sungai Siput.
- Barang didagangkan 被贸易的物品: Emas 金, bijih timah 锡米, rempah ratus 香料, kapur barus
樟 dan damar 树脂.

ii. Pedagang Luar 外来贸易者

- Pedagang luar 外来贸易者 yang sering berdagang dengan Alam Melayu 马来世界 adalah
dari China 中国, India 印度, Arab 阿拉伯 dan Parsi 波斯.
- Mereka membawa pelbagai 各种各样 barang dagangan 贸易物品 untuk dijual 被卖 dan ditukar 被
交换 dengan barangan daripada kerajaan Alam Melayu 马来世界.
Pedagang China 中国贸易者
- Pedagang-pedagang China 中国贸易者 membawa pelbagai barangan dari China 中
国 seperti sutera 丝绸, tembikar 陶器, pinggan 碟 dan mangkuk 碗, payung 雨伞, gula 糖
dan gendang 鼓 untuk mendapatkan barangan 物品 terutama yang mempunyai nilai perubatan 医药
价值 dari Alam Melayu 马来世界.
Pedagang India 印度贸易者
- Pedagang India 印度贸易者 pula membawa kain kapas 棉花, tembikar 陶器 dan pelbagai
jenis batu berharga 宝石 seperti akik 玛瑙 dan karnelian 红玉石 untuk dijual kepada penduduk
tempatan.
- Mereka mendapatkan kain sutera 丝绸 dari China dan pelbagai jenis barang dari Alam Melayu 马
来世界 seperti rempah 香料, gaharu 沉香 dan kapur barus 樟.
Pedagang Arab dan Parsi 阿拉伯与波斯贸易者
- Pedagang Arab dan Parsi 阿拉伯与波斯贸易者 membawa pelbagai jenis tembikar 陶器, minyak
wangi 香水, barangan kaca 玻璃物品 dan manik 珠子 yang didagangkan dengan kerajaan Alam
Melayu 马来世界. Di Alam Melayu 马来世界, mereka membeli rempah 香料 dan kayu wangi 香木
untuk didagang semula ke Tanah Arab 阿拉伯土 dan Rom 罗马.

- Aktiviti perdagangan 贸易活动 di Alam Melayu 马来世界 telah membantu membangunkan 发

展 pelabuhan 港口 dan memajukan pembuatan kapal 造船.

- Masyarakat kerajaan Alam Melayu 马来世界王国社会 juga mahir 熟练 membuat kapal 造

船 dan menguasai 掌握 ilmu pelayaran 航海知识. Mereka mampu 能够 belayar 航行 hingga
Afrika 非洲.

(C) Hasil Hutan dan Laut 森林产品和海产

- Kerajaan Alam Melayu 马来世界王国 kaya dengan hasil hutan 森林产品 dan laut 海产.
-Pada peringkat awal 早期, masyarakat 社会 kerajaan Alam Melayu menjalankan kegiatan mengutip
hasil hutan 收集森林产品 dan hasil laut 海产 bagi kegunaan mereka sahaja.
- Apabila kegiatan ini membawa hasil yang melebihi 超出的收成 keperluan masyarakat setempat 当
地社会, maka lebihan 多余的 ini didagangkan 被贸易 dalam kalangan petempatan tersebut.
- Kawasan petempatan 住宅区 ini seterusnya berkembang 发展 menjadi kawasan perdagangan 贸
易地区.
- Antara hasil hutan 森林产品 dan laut 海产 yang mendapat permintaan tinggi 高要求 daripada
pedagang asing 外国贸易者 termasuklah gaharu 沉香, sarang burung 燕窝, rotan 藤, kapur barus
樟, gamat 海参, mutiara 珍珠 dan rumpai laut 海草.
- Hasil hutan 森林产品 dan laut 海产 ini mendapat permintaan tinggi 高要求 daripada pedagang 贸
易者 kerana mempunyai pelbagai kegunaan 各种各样用途 seperti sumber makanan 食物来源,
ubatan 药物, wangian 香气, perhiasan 装饰 dan bahan binaan 建造物.

i. Hasil Hutan 森林产品

Gaharu 沉香
- Gaharu 沉香 digunakan sebagai bahan pewangi 芬香剂 dan perubatan 药物.
- Gaharu 沉香 banyak didapati di hutan 森林 Sungai Mekong, Tanah Melayu dan Sumatera.
Sarang Burung 燕窝
- Sarang burung 燕窝 layang-layang banyak didapati di utara Pulau Borneo dan digunakan
untuk kesihatan 健康 dan perubatan 药物.
Rotan 藤
- Rotan 藤 mudah didapati 容易被发现 di seluruh Alam Melayu 整个马来世界.
- Rotan 藤 digunakan sebagai bahan binaan 建造物 dan barang kraf tangan 手工艺品.
Kapur Barus 樟
- Kapur barus 樟 banyak ditemukan di Sumatera dan Borneo. Kapur barus digunakan
sebagai bahan pewangi 芬香剂.

ii. Hasil Laut 海产

- Gamat 海参, mutiara 珍珠 dan rumpai laut 海草 mudah didapati 容易被发现 di perairan Alam
Melayu 马来世界海域 terutama di Selat Melaka 马六甲海峡 dan Laut Sulu 苏禄海.
Gamat 海参
- Gamat 海参 dijadikan bahan makanan 食材 dan perubatan 药物.
Rumpai laut 海草
- Rumpai laut 海草 dijadikan makanan 食物.
Mutiara 珍珠

- Mutiara 珍珠 dijadikan barang perhiasan 装饰物.

(D) Perlombongan dan Pembuatan 矿业和制造业

- Masyarakat kerajaan Alam Melayu 马来世界社会 turut menjalankan kegiatan perlombongan 矿

业活动 dan pembuatan 制造业.
- Perlombongan 矿业 ialah kegiatan melombong emas 采金矿, perak 银 dan bijih besi 铁矿石.
- Pada peringkat awal 早期, masyarakat kerajaan Alam Melayu 马来世界王国
menjalankan kegiatan melombong 矿业活动 dengan cara 方式 mendulang 淘洗 secara kecil-kecilan
小型.
- Pembuatan 制造业 pula ialah kegiatan membuat barang harian 日常用品 dan mewah 奢侈品
seperti perhiasan emas 金饰, cuka kelapa 椰子醋, pembuatan garam 制作盐 dan pembuatan
tembikar 制作陶器.

i. Perlombongan 矿业
Emas
- Di Champa 占婆, emas 金 dilombong di kawasan pergunungan Hue.
Perak
- Di Champa 占婆, perak 银 dilombong di Indrapura dan kawasan di antara
Amaravati dan Vijaya.
Bijih Besi
- Di Angkor 吴哥, bijih besi 铁矿石 dilombong di pergunungan Phnom Dek.

ii. Pembuatan 制造业

Barang perhiasan emas 金饰品
- Masyarakat kerajaan Funan 扶南王国 dan Angkor 吴哥 menghasilkan 生产 pelbagai barangan
daripada bijih besi 铁矿石 dan emas 金 seperti barang perhiasan 饰品.
Tembikar 陶器
- Masyarakat kerajaan Champa 占婆王国 mahir 熟练 dalam pembuatan barangan tembikar 陶器
制作.
Cuka Kelapa 椰子醋
- Masyarakat kerajaan Champa 占婆王国 mengusahakan 经营 pembuatan 制作 cuka kelapa 椰子醋.
Lain-lain 其它
- Masyarakat kerajaan Majapahit 满者伯夷王国 mengusahakan pembuatan 制造 garam 盐, gula
糖 dan minyak 油.
- Di samping itu, mereka mengusahakan 经营 pembungkusan 包装 daging kerbau 水牛
肉 dan membuat mi 面 daripada beras.