Professional Documents
Culture Documents
Plan Moduli Trashegimi Kult 1
Plan Moduli Trashegimi Kult 1
Planifikimi përmban: Planin vjetor; planet 3-mujore mbi bazën e rezultateve të të nxënit.
QËLLIMI I MODULIT:
Aftësimi i nxënësve në njohjen dhe përvetësimin e vlerave të trashëgimisë kulturore të krijuara në shekuj nga populli
ynë dhe popujt e tjerë të botës. Zhvillimi i modulit ndihmon fuqimisht formimin dhe edukimin qytetar të brezit të ri, i
cili duhet të njohë, të respektojë, mbrojë dhe të pasurojë vazhdimisht vlerat më të spikatura të kulturës së vendit të tij
dhe të vendeve të tjera në botë.
2
PLANI VJETOR I MODULIT TRASHËGIMI KULTURORE
3
PLANIFIKIMI VJETOR
Tematika 1:Trashëgimia natyrore dhe Tematika II: Trashëgimia kulturore Tematika IV: Trashëgimia dhe
kulturore materiale (1 orë) turizmi kulturor (5 orë)
(3 orë)
1. Trashëgimia kulturore dhe natyrore. 15. Muzeologjia dhe muzetë në 27. Marrëdhëniet mes trashëgimisë dhe
Republikën e Shqipërisë, klasifikimi i turizmit kulturor.
tyre.
2. Trashëgimia kulturore dhe natyrore si Tematika III: Trashëgimia kulturore 28. Turizmi kulturor në Shqipëri.
trashëgimi pa kufi. shpirtërore (9 orë)
3. Vendi i trashëgimisë kulturore në 16. Trashëgimia shpirtërore. Përbërësit, 29. Turizmi kulturor dhe gastronomia.
edukimin kulturor të nxënësve. vlerat dhe rëndësia.
Tematika II: Trashëgimia kulturore 17. Kryeveprat e trashëgimisë gojore 30. Turizmi kulturor dhe artizanati.
materiale (11 orë) dhe shpirtërore të njerëzimit.
4. Trashëgimia materiale dhe përbërësit 18. Iso-polifonia popullore shqiptare. 31. Veprimtari. Guida turistike.
e saj.
5. Monumentet e kulturës, përshkrimi 19. Mbi folklorin vokal. Tematika V: Legjislacioni për
dhe vlerat e tyre. trashëgiminë kulturore (5 orë)
4
6. Lista Botërore e Trashëgimisë- World 20. Folklori koreografik dhe tipologjitë 32. Legjislacioni shqiptar për
Heritage List- UNESCO. kryesore të tij. trashëgiminë kulturore dhe natyrore.
7. Qendrat historike në Republikën e 21. Folklori muzikor instrumental dhe 33. Organizata e UNESCO-s.
Shqipërisë. veglat muzikore popullore.
8. Kalatë dhe kështjellat. Veprimtari. 22. Projekt. 34. Koventa “ Për trashëgiminë
kulturore dhe natyrore”, UNESCO.
9. Parqet Kombëtare Arkeologjike dhe 23. Projekt. 35. Konventa e UNESCO-s për “
vlerat e tyre. Trashëgiminë shpirtërore” dhe vlerat e
saj.
10. Monumentet e kulturës së kultit: 24. Ditët kombëtare dhe ndërkombëtare 36. Përsëritje. Kontroll njohurish.
Kishat, xhamitë, teqetë dhe përshkrimi i të trashëgimisë kulturore.
tyre.
11. Monumentet e kulturës në ndërtimet Tematika IV: Trashëgimia dhe
popullore. turizmi kulturor (2 orë)
5
PLANIFIKIMI VJETOR I MODULIT TRASHËGIMI KULTURORE NDARË NË TREMUJORË
Shkalla: V
Klasa: X
KOMPETENCA E TË MENDUARIT
6
Nxënësi:
- shpreh mendimin e tij për një punim letrar apo artistik duke dalluar ndryshimet dhe analogjitë ndërmjet krijimeve të ngjashme;
- harton planin e punës për realizimin e një krijimi/detyre (letrare),duke përcaktuar hapat kryesorë të zbatimit;
- përdor krahasimin dhe kontrastin për të gjetur dallimet dhe ngjashmëritë kryesore midis dy e më shumë dukurive ose krijimeve
artistike.
KOMPETENCA E TË NXËNIT
Nxënësi:
- zbaton në mënyrë të pavarur udhëzimet e dhëna nga një burim (tekst shkollor,libër,internet,media) për të nxënë një
temë,veprim,aktivitet ose detyrë që i kërkohet;
- shfrytëzon portofolin personal për identifikimin e përparësive dhe mangësive në funksion të vetëvlerësimit;
- ndërlidh temën e re ose një çështje të dhënë me njohuritë dhe përvojat paraprake,duke i paraqitur në forma të ndryshme të të
shprehurit (kolona,tabela,grafike) sipas një radhitjeje logjike.
KOMPETENCA QYTETARE
Nxënësi:
- zbaton dhe respekton rregullat e mirësjelljes në klasë,shkollë etj.,dhe mban qëndrim aktiv ndaj personave,të cilët nuk i respektojnë
ato,duke shpjeguar pasojat për veten dhe për grupin ku bën pjesë.
KOMPETENCA DIXHITALE
Nxënësi:
− përdor mediet digjitale dhe mjediset informative për të komunikuar dhe bashkëpunuar.
− analizon,vlerëson,menaxhon informacionin e marrë elektronikisht (p.sh.,hedh disa informacione të marra nga interneti duke i
përmbledhur në një tabelë ose grafik).
7
Nxënësi analizon konceptin e trashëgimisë kulturore.
Nxënësi:
- Identifikon lëndën e trashëgimisë kulturore si lënda që studion vlerat kulturore materiale dhe ato shpirtërore të krijuara nga njeriu
përgjatë gjithë historisë së ekzistencës së tij.
- identifikon dhe shpjegon monumentet kryesore të trashëgimisë kulturore evropiane dhe botërore.
- shpjegon domosdoshmërinë e lidhjes mes vlerave të trashëgimisë kulturore dhe kujdesit për ruajtjen e tyre deri në ditët tona.
- përkufizon përmbajtjen e termit trashëgimi kulturore materiale.
- identifikon tipologjitë kryesore të trashëgimisë kulturore materiale.
- dallon kriteret e klasifikimit të trashëgimisë kulturore materiale.
- dallon vlerat historike, artistike dhe të traditës të monumentit të kulturës.
- identifiko elementet kryesore të spikatur të listës botërore të monumenteve të kulturës dhe shpërndarjen gjeografike të tyre.
- njeh Listën e Qendrave të Trashëgimisë Botërore natyrore dhe kulturore dhe të identifikon disa nga qendrat më të spikatura të rajonit
të Evropës të regjistruara në këtë listë.
- identifikon qendrat kryesore historike të qyteteve evropiane, pjesë e “World Heritage list”, UNESCO, dhe të shpjegon rëndësinë e
qendrave historike të qyteteve evropiane.
- identifikon monumentet të kulturës shqiptare në listën e trashëgimisë botërore, si Butrint – 1992, Qendrat historike të Gjirokastrës dhe
Beratit.
- identifikon shpërndarjen gjeografike të qendrave historike në vendin tonë.
- përshkruan veçoritë e kalave dhe kështjellave në vendin tonë, pasi të ketë vizituar një ose disa prej tyre.
- përshkruan veçoritë kryesore të parqeve kombëtare arkeologjike dhe rëndësinë e tyre në kontekstin e zhvillimit dhe promovimit të
turizmit kulturor.
- përshkruan veçoritë kryesore të objekteve të kultit të shpallura monument kulture dhe të dallojë tipologjitë e tyre.
- përcakton llojet e ndërtimeve popullore si kategori e rëndësishme e monumenteve të kulturës.
- dallon larminë dhe vlerat e objekteve etnografike në kuadrin e trashëgimisë kulturore.
- viziton një monument të kulturës (monumentet e kulturës, parqet arkeologjike, kalatë, etj) në qytetin/fshatin apo zonën ku jeton.
- vëzhgon nga afër dhe përshkruan një ose disa kostume popullore të qytetit/fshatit apo zonës ku jeton si objekte etnografike të
trashëgimisë kulturore.
- identifikon institucionet e trashëgimisë kulturore materiale.
- ndan objekte kulturore materiale të sjella nga shtëpia (fotografi, objekte të vjetra, veshje) sipas llojit të dokumentit.
8
Sugjerohet që gjatë orëve të mësimit do të përdoren metoda,teknika dhe strategji të tilla,si: stuhi mendimi,lexim i drejtuar,imagjinata e
drejtuar,parashikim me terma paraprakë,diskutim për njohuritë paraprake,harta e konceptit,rrjeti i diskutimit, kubimi, diagrame
piramidale,,ditarët e të nxënit,pyetja sjell pyetjen,diagrami i Venit,punë në grup,ditari tre pjesësh,INSERT etj.
Nxënësit do të punojnë në grupe të vogla dhe të mëdha,në çift,në mënyrë të pavarur dhe individuale etj.
VLERËSIMI
Disa nga teknikat dhe instrumentet e vlerësimit që do të përdoren gjatë vitit shkollor do të jenë:
- Vlerësim për të nxënë (Vlerësim formues): vlerësimi i përgjigjeve me gojë; vlerësimi i punës në grup;vlerësim mes nxënësish
vlerësim i aktivitetit gjatë debateve në klasë;vlerësim i detyrave të shtëpisë; vetëvlerësim; intervistë me një listë treguesish;
vëzhgim me një listë të plotë treguesish; portofol; prezantim me gojë ose me shkrim; projekt kurrikular
- Vlerësimi i të nxënit (vlerësimi përmbledhës): test për një grup temash të caktuara;test në përfundim të një kohe të caktuar;
- Vlerësim i portofolit
9
Nr Java Tematika I Temat mësimore Situata e të nxënit Metodologjia dhe Vlerësimi Burimet
Trashëgimia veprimtaritë e (mbështetur në
natyrore dhe nxënësve teknikat e
kulturore vlerësimit të
mësipërm)
1 Java 1. Trashëgimia Foto ilustruese. Punë Vlerësimi i nxënësit Libri i
1 kulturore dhe mbështet në nxënësit,intern
kërkimore/punë në eti,video,litera
natyrore. rezultatet e të
grupe/diskutim. nxënit të turë.
kompetencave të
fushës sipas temës
2 Java 2. Trashëgimia Lidhja e trashëgimisë kulturore Rrjeti i diskutimit Libri i
mësimore.
2 kulturore dhe me shkencat e tjera. nxënësit,
natyrore si interneti.
trashëgimi pa
kufi.
10
5 Java 2. Monumentet e Figura, foto ilustruese. Tryeza e Libri i
5 kulturës, nxënësit,intern
rrumbullakët eti
përshkrimi dhe
vlerat e tyre.
11
trashëgimi nxënit të
kulturore. kompetencave të
fushës sipas temës
mësimore
13 Java 10. Institucionet e Informacion mbi institucionet e Parashikim me Vlerësimi i nxënësit Libri i
13 trashëgimisë konservimit dhe restaurimit të mbështet në nxënësit,intern
terma eti.
materiale dhe trashëgimisë materiale. rezultatet e të
funksioni i tyre. paraprakë/pyetje nxënit të
kompetencave të
përgjigje
fushës sipas temës
mësimore
14 Java 11. Përsëritje.
14 Kontroll
njohurish.
12
PLANIFIKIMI VJETOR I I MODULIT TRASHËGIMI KULTURORE NDARË NË TREMUJORË
KOMPETENCA E TË MENDUARIT
Nxënësi:
- shpreh mendimin e tij për një punim letrar apo artistik duke dalluar ndryshimet dhe analogjitë ndërmjet krijimeve të ngjashme;
- harton planin e punës për realizimin e një krijimi/detyre (letrare),duke përcaktuar hapat kryesorë të zbatimit;
- përdor krahasimin dhe kontrastin për të gjetur dallimet dhe ngjashmëritë kryesore midis dy e më shumë dukurive ose krijimeve
artistike.
13
KOMPETENCA E TË NXËNIT
Nxënësi:
- zbaton në mënyrë të pavarur udhëzimet e dhëna nga një burim (tekst shkollor,libër,internet,media) për të nxënë një
temë,veprim,aktivitet ose detyrë që i kërkohet;
- shfrytëzon portofolin personal për identifikimin e përparësive dhe mangësive në funksion të vetëvlerësimit;
- ndërlidh temën e re ose një çështje të dhënë me njohuritë dhe përvojat paraprake,duke i paraqitur në forma të ndryshme të të
shprehurit (kolona,tabela,grafike) sipas një radhitjeje logjike.
KOMPETENCA QYTETARE
Nxënësi:
- zbaton dhe respekton rregullat e mirësjelljes në klasë,shkollë etj.,dhe mban qëndrim aktiv ndaj personave,të cilët nuk i respektojnë
ato,duke shpjeguar pasojat për veten dhe për grupin ku bën pjesë.
KOMPETENCA DIXHITALE
Nxënësi:
− përdor mediet digjitale dhe mjediset informative për të komunikuar dhe bashkëpunuar.
− analizon,vlerëson,menaxhon informacionin e marrë elektronikisht (p.sh.,hedh disa informacione të marra nga interneti duke i
përmbledhur në një tabelë ose grafik).
14
- rendit nga lista botërore e kryeveprave të trashëgimisë gojore dhe shpirtërore disa prej tyre.
- dallon monumentet e trashëgimisë kulturore shpirtërore në Republikën e Shqipërisë.
- përshkruan vlerat e Iso-polifonisë popullore shqiptare si dukuri unikale e shumëzimit popullor tradicional botëror.
- vlerëson vendin e iso-polifonisë në trashëgiminë botërore.
- dallon karakteristikat bazë të muzikës popullore homofonike.
- të përshkruajë folklorin vokal, folklorin muzikor instrumental dhe veglat muzikore popullore.
- dëgjon dhe këndon këngë të folklorit muzikor nëpërmjet (regjistrimeve në CD, vegla muzikore tradicionale).
- dallon llojet dhe karakteristikat e vallëzimit popullor.
- interviston personalitete të shquar të trashëgimisë kulturore, bartës dhe interpretues të folklorit muzikor shqiptar si dhe piktorë,
muzikantë, gjuhëtarë dhe instrumentistë.
- harton dhe zhvillon një projekt që ndihmon ndërgjegjësimin e të rinjve për përpjekjet në mbrojtje të trashëgimisë jomateriale.
- organizon aktivitete dhe merr pjesë në ditët kombëtare dhe evropiane të kulturës.
Sugjerohet që gjatë orëve të mësimit do të përdoren metoda,teknika dhe strategji të tilla,si: stuhi mendimi,lexim i drejtuar,imagjinata e
drejtuar,parashikim me terma paraprakë,diskutim për njohuritë paraprake,harta e konceptit,rrjeti i diskutimit,kubimi,diagrame
piramidale,ditarët e të nxënit,pyetja sjell pyetjen,diagrami i Venit,punë në grup,ditari tre pjesësh,INSERT etj.
Nxënësit do të punojnë në grupe të vogla dhe të mëdha,në çift,në mënyrë të pavarur dhe individuale etj.
VLERËSIMI
Disa nga teknikat dhe instrumentet e vlerësimit që do të përdoren gjatë vitit shkollor do të jenë:
- Vlerësim për të nxënë (Vlerësim formues): vlerësimi i përgjigjeve me gojë; vlerësimi i punës në grup;vlerësim mes nxënësish
vlerësim i aktivitetit gjatë debateve në klasë;vlerësim i detyrave të shtëpisë; vetëvlerësim; intervistë me një listë treguesish; vëzhgim
me një listë të plotë treguesish; portofol; prezantim me gojë ose me shkrim; projekt kurrikular
- Vlerësimi i të nxënit (vlerësimi përmbledhës): test për një grup temash të caktuara;test në përfundim të një kohe të caktuar;
15
Nr Java Tematika II Temat mësimore Situata e të nxënit (të Metodologjia dhe Vlerësimi Burimet
Trashëgimia sugjeruara) veprimtaritë e
kulturore nxënësve
materiale.
15 Java 12. Muzeologjia dhe Foto, figura ilustruese Diskutim/reportazh Vlerësimi i Libri i nxënësit,
15 muzetë në nxënësit interneti.
Republikën e mbështet në
Shqipërisë, rezultatet e të
klasifikimi i tyre. nxënit të
16 Java Tematika III Trashëgimia Fjalë të urta. Stuhi mendimesh/ditari kompetencave Libri i nxënësit,
16 Trashëgimia shpirtërore. dypjesësh të fushës interneti.
kulturore Përbërësit, vlerat sipastemës
shpirtërore. dhe rëndësia. mësimore
1.
17 Java 2. Kryeveprat e Lista botërore e Punë kërkimore në Libri i nxënësit,
17 trashëgimisë kryeveprave botërore interneti, foto,
grupe/diskutim
gojore dhe materiale të përgatitura
shpirtërore të nga mësuesi etj.
njerëzimit.
18 Java 3. Iso-polifonia Material mbi iso- Parashikim me terma Vlerësimi i Libri i nxënësit,
18 popullore polifoninë paraprakë/diskutim nxënësit interneti.
shqiptare. mbështet në
rezultatet e të
19 Java 4. Mbi folklorin Lexim plotësues mbi Pyetje nxënit të Libri i nxënësit,
19 vokal. lahutën. –përgjigje/strukturë e kompetencave interneti.
mendjes të fushës sipas
temës
mësimore
20 Java 5. Folklori Foto, figura ilustruese. Punë në grupe/diskutim Libri i nxënësit,
20 koreografik dhe Materiale të
16
tipologjitë përgatitura nga
kryesore të tij. mësuesi.
24 Java 9. Ditët kombëtare Informacion mbi Punë kërkimore/ harta e Vlerësimi i Libri i
24 dhe ndërkombëtare Festivalin Folklorik nxënësit nxënësit,interneti.
mendjes
të trashëgimisë Kombëtar të mbështet në
kulturore. Gjirokastrës. rezultatet e të
25 Java Tematika Turizmi kulturor Ilustrime mbi Shpjegim/të kuptuarit nxënit të Libri i
25 IV: konceptin turizëm kompetencave nxënësit,interneti.
përmes leximit të fushës sipas
Trashëgimia kulturor
dhe turizmi temës
kulturor mësimore
1.
26 Java 2. Përsëritje. Kontroll
26 njohurish.
17
PLANIFIKIMI VJETOR I I MODULIT TRASHËGIMI KULTURORE NDARË NË TREMUJORË
Shkalla: V
Klasa: X
KOMPETENCA E TË MENDUARIT
Nxënësi:
- shpreh mendimin e tij për një punim letrar apo artistik duke dalluar ndryshimet dhe analogjitë ndërmjet krijimeve të ngjashme;
18
- harton planin e punës për realizimin e një krijimi/detyre (letrare),duke përcaktuar hapat kryesorë të zbatimit;
- përdor krahasimin dhe kontrastin për të gjetur dallimet dhe ngjashmëritë kryesore midis dy e më shumë dukurive ose krijimeve
artistike.
KOMPETENCA E TË NXËNIT
Nxënësi:
- zbaton në mënyrë të pavarur udhëzimet e dhëna nga një burim (tekst shkollor,libër,internet,media) për të nxënë një
temë,veprim,aktivitet ose detyrë që i kërkohet;
- shfrytëzon portofolin personal për identifikimin e përparësive dhe mangësive në funksion të vetëvlerësimit;
- ndërlidh temën e re ose një çështje të dhënë me njohuritë dhe përvojat paraprake,duke i paraqitur në forma të ndryshme të të
shprehurit (kolona,tabela,grafike) sipas një radhitjeje logjike.
KOMPETENCA QYTETARE
Nxënësi:
- zbaton dhe respekton rregullat e mirësjelljes në klasë,shkollë etj.,dhe mban qëndrim aktiv ndaj personave,të cilët nuk i respektojnë
ato,duke shpjeguar pasojat për veten dhe për grupin ku bën pjesë.
KOMPETENCA DIGJITALE
Nxënësi:
− përdor mediet digjitale dhe mjediset informative për të komunikuar dhe bashkëpunuar.
− analizon,vlerëson,menaxhon informacionin e marrë elektronikisht (p.sh.,hedh disa informacione të marra nga interneti duke i
përmbledhur në një tabelë ose grafik).
19
Nxënësi:
- përkufizon se ç’është turizmi kulturor.
- vlerëson traditën botërore në fushën e turizmit kulturor.
- përshkruan turizmin si mjet të komunikimit ndërkulturor.
- klasifikon veçoritë, vlerat e marrëdhëniet mes trashëgimisë kulturore dhe turizmit kulturor.
- përshkruan veçoritë e turizmit kulturor në vendin tonë.
- vlerëson rëndësinë e turizmit kulturor.
- identifikon qendrat e trashëgimisë kulturore më të vizituara në vendin tonë.
- përshkruan veçoritë gastronomike në vendin tonë.
- përshkruan disa prej artizanateve të ushtruara në vendin tonë.
- identifikon disa lloje punimesh artizanale.
- realizon në grup një guidë turistike të qytetit apo fshatit ku jeton.
- njeh Konventën e UNESCO-s për Trashëgiminë Kulturore, përmbajtjen, strukturën dhe institucionet e saj; detyrimet dhe të drejtat që
rrjedhin nga të qenit shtet palë në këtë konventë.
- njeh parimet bazë të legjislacionit shqiptar lidhur me trashëgiminë kulturore.
- vlerëson masat lidhur me ruajtjen, mbrojtjen dhe popullarizimin e vlerave të trashëgimisë kulturore.
- përshkruan organizimin dhe rolin e institucionit të UNESCO-s si institucion ndërkombëtar përgjegjës për promovimin e kulturës,
trashëgimisë kulturore dhe të edukimit në gjithë botën.
Sugjerohet që gjatë orëve të mësimit do të përdoren metoda,teknika dhe strategji të tilla,si: stuhi mendimi,lexim i drejtuar,imagjinata e
drejtuar,parashikim me terma paraprakë,diskutim për njohuritë paraprake,harta e konceptit,rrjeti i diskutimit, kubimi, diagrame
piramidale, ditarët e të nxënit,pyetja sjell pyetjen,diagrami i Venit, punë në grup,ditari tre pjesësh,INSERT etj.
Nxënësit do të punojnë në grupe të vogla dhe të mëdha,në çift,në mënyrë të pavarur dhe individuale etj.
20
VLERËSIMI
Disa nga teknikat dhe instrumentet e vlerësimit që do të përdoren gjatë vitit shkollor do të jenë:
- Vlerësim për të nxënë (Vlerësim formues): vlerësimi i përgjigjeve me gojë; vlerësimi i punës në grup;vlerësim mes nxënësish
vlerësim i aktivitetit gjatë debateve në klasë;vlerësim i detyrave të shtëpisë; vetëvlerësim; intervistë me një listë treguesish;
vëzhgim me një listë të plotë treguesish; portofol; prezantim me gojë ose me shkrim; projekt kurrikular
- Vlerësimi i të nxënit (vlerësimi përmbledhës): test për një grup temash të caktuara;test në përfundim të një kohe të caktuar;
- Vlerësim i portofolit
21
Java Tematika Temat mësimore Situata e të nxënit (të Metodologjia dhe Vlerësimi Burimet
IV: sugjeruara) veprimtaritë e
Nr Trashëgi nxënësve
mia dhe
turizmi
kulturor
27. Java 3. Marrëdhëniet mes Vlerat e turizmit kulturor. S Stuhi Vlerësimi i Libri i nxënësit,
27 trashëgimisë dhe mendimesh/diskutim nxënësit Interneti,materiale të
turizmit kulturor. mbështet në përgatitura nga
rezultatet e të mësuesi.
28. Java 4. Turizmi kulturor në Itinerare turistike ne vendin Punë kërkimore në nxënit të Libri i
28 Shqipëri. tonë. grupe/bisedë kompetencave nxënësit,interneti,
të fushës foto,
sipastemës
mësimore
29. Java 5. Turizmi kulturor Kuzhina tradicionale Punë në grupe/ Libri i nxënësit,
29 dhe gastronomia. shqiptare. punë kërkimore/ Interneti.
diskutim
22
inë temës mësimore
kulturore
1.
Java 2. Organizata e Vizioni i organizatës, faqja Diskutim/pyet sërish Libri i
33. 33 UNESCO-s. zyrtare e saj. nxënësit,Interneti.
23