Professional Documents
Culture Documents
Librat dhe planet msimore pr t gjith titujt q ne disponojm, mund ti gjeni dhe ti shkarkoni pa pages nga
faqja e internetit
www.mediaprint.al
Pr m shum informacion mund t na shkruani n adresn e mailit: botime@mediaprint.al
SYNIMI I LNDS
Lnda ka pr synim t zhvilloj tek nxnsit njohjen dhe aftsimin m:
konceptet baz t trashgimis natyrore dhe kulturore;
njohuri mbi Evropn: kushtet natyrore q mundsuan pasurin e madhe t trashgimis natyrore t
saj; popullimin e hershm dhe veprimtarin intensive jetsore dhe ekonomike t popullsis n Evrop n
trsi dhe rajonit t Evrops juglindore dhe mesdhetare n veanti, rolin e tyre n trashgimin shum
t pasur kulturore t ktij kontinenti
sitet evropiane m interesante t Lists s trashgimis evropiane;
vlerat dhe kategorit e ksaj trashgimie;
rrugt e mbrojtjes t ksaj trashgimie: mbshtetjen ligjore dhe institucionale ndrkombtare (Konventa
ndrkombtare pr mbrojtjen dhe promovimin e diversitetit kulturor t Parisit, 20 tetor 2005) dhe
kombtare; me identifikimin e vlerave t kategorive t ndryshme t trashgimis natyrore dhe kulturore;
mnyrat dhe rrugt e shfrytzimit t tyre pr qllime studimore, formuese qytetare e edukuese dhe
turistike t trashgimis natyrore e kulturore.
Krahas njohjes se aspekteve teorike, ajo synon qe ti aktivizoj nxnsit edhe n veprimtari praktike pr
evidentimin e vlerave t trashgimis dhe mbrojtjen e ktyre vlerave. Pr kt qllim jan planifikuar disa or
veprimtari praktike, n t cilat vet nxnsit do t vlersojn objekte t veanta t natyrs dhe kulturs s
vendeve t ndryshme evropiane dhe do t marrin pjes n promovimin, mbrojtjen dhe prcaktimin e rrugve
t shfrytzimit pr qllime t ndryshme edukuese dhe turistike t ktyre vlerave
1. OBJEKTIVA T PRGJITHSHM
N prfundim t ktij programi nxns/i, - ja:
Nr Kapitulli
Tema pr do or
Objektivat
ors
s Literatura
Vrejtje
1
Trashgimia
kulturore
dhe natyrore
(5 or)
Trashgimia
kulturore
evropiane ,tiparet dhe
veorit
Identiteti
kulturor
evropian
dhe
roli
i
trashgimis kulturore n
formimin e tij.
Evropa, nj trashgimi e
prbashkt
msimit
( n fund t ors nxnsi;ja
duhet : )
- t shpjegoj termin identitet
kulturor
evropian
sipas
dokumentit t 14 dhjetorit
1973.
- t listoj tre tipat e traditave
evropiane.
- t prezantoj vlera t
Shqipris
evropiane
n
UNESKO.
-t prshkruaj me fjalt e tij
se do t thot t kesh
identitet kulturor evropian.
- t interpretoj identitetin
kulturor si e drejt njerzore.
- t shpreh mendimin e tij se
n fusha mund ta shpreh
m mir identitetin kulturor
vendi yn.
- nxnsi t listoj mimet
dhe
projektet
kryesore
kulturore evropiane.
t
prshkruaj
dy
institucione q promovojn
Interneti :
www.ena.lu/
declaration_
european_
identity_
copenhagen
www.interc
ulturaldialogue
2008
Struktura
e Ferrit
n
vshtrim
krahasues
Yllka Filipi
www.coe.
al/index
Trashgimia
kulturore
evropiane,
pjes
e
trashgimis
kulturore
dhe natyrore botrore.
Edukimi
trashgimis
evropiane.
Trashgimia
materiale
(24 or)
- t evidentoj vlerat e
prbashkta
t
Evrops
moderne.
- t shpjegoj pse trashgimia
evropiane
sht
nj
trashgimi e hapur.
prmes - t tregoj se far arrihet
kulturore prmes edukimit kulturor
evropian.
- t shpreh mendimin e tij se
si mund t nxis dhe
inkurajoj diversitetin dhe
dialogun
ndrkulturor
prmes
albumeve
me
materiale te nxjerra nga
krkimet
e
bra
pr
monumentet e trashgimis
natyrore dhe kulturore n
qendrat e internetit.
Trashgimia
kulturore
materiale
evropiane
e
paluajtshme dhe veorit
e saj.
Pun me
grupe.
Vlersim
me not.
10
- t evidentoj monumente
kulturore shqiptare q i
prkasin
trashgimis
kulturore
materiale
evropiane.
Monumente kulturore t - t listoj kategorit e
antikitetit n hapsirn monumenteve
kulturore
evropiane , pjes e World antike
ne
hapsirn
Herritage list, UNESCO
evropiane.
- t krahasoj monumentet
kulturore t antikitetit n
vende t ndryshme.
Qytetet
antike
n - t listoj qytetet antike n Interneti
hapsirn evropiane dhe hapsirn evropiane.
prshkrimi i tyre.
- t argumentoj pse epoka e
Perikliut sht nj shembull i
shklqyer
pr
t
gjitha
qeverit n t gjitha kohrat.
Parqet arkeologjike n - t listoj parqet arkeologjike
hapsirn
evropiane, n hapsirn evropiane.
prshkrimi i tyre.
- t veoj pr t prshkruar
njrin
prej parqeve .
Trashgimia
11
12
s UNESKO-s Pr
trashgimin
nnujore
Foto t katedraleve
m t njohura dhe
t veprave t artit
q gjenden brenda
tyre.
Interneti
www.
vaticanstate.
va
njerzimit.
- t argumentoj se Vatikani
ka kontribuar n nxitjen e
dialogut dhe komunikimit
ndrfetar dhe ndrkulturor.
- t shpjegoj pse qendrat
historike
evropiane
jan
zemra
e
zhvillimit
t
qytetrimit t sotm evropian.
- t prshkruaj prmes
shembujsh marrdhniet mes
qytetit dhe njeriut dhe si
ndikon i pari n formimin e t
dytit.
- t flas pr kontributin e
veant t popullit ton n
mbrojtje t hebrejve, si vler e
dialogut ndrkulturor.
- t listoj qendrat historike
m t vjetra t Evrops.
- t shpjegoj disa nga
veorit e ndrtimit t tyre.
13
Qendrat
historike
t
qyteteve evropiane , pjes
e World Harritage list,
UNESCO.
Rndsia
e
qendrave
historike
t
qyteteve
evropiane.
14
15
UNESCO.
Udhtimet ndr kshtjella
www.sience.
co.il
Guida turistike e
Dubrovnikut ose
nj qyteti tjetr q
ka kshtjell.
T njohim kshtjelln - T
krijoj
nj lidhje
Kronborg
Danimark, imagjinare mes kohs kur u
kshtjella e Hamletit.
ngjizn eposet dhe ndrtimit
t kshtjellave.
- t krahasoj prshkrimin e
kshtjells sipas Shekspirit
dhe tekstit.
17
Trashgimia
kulturore - t shpjegoj pse sht e
16
shekuj
evropiane
n
World rndsishme
q
t Ramadan Sokoli
Harritage list, UNESCO.
ndrmerren
projekte
t
ndryshme pr mbrojtjen e
trashgimis kulturore dhe
natyrore.
- t evidentoj personalitete t
shquara
shqiptare
me
kontribut t spikatur n
trashgimin
kulturore
evropiane.
18
19
20
21
Politika
kulturore Simon
Mundi
Shtypi
shqiptar
pr veprat e artit
t rikthyera n
atdhe.
Gazeta
shqiptare 2008
Mikelanxhelo
176-177
fq
22
23
24
25
26
kulturore.
- t argumentoj tre nga
prioritetet
kryesore
t
politikave evropiane n kt
drejtim.
- t prshkruaj historin e
krijimit t muzeve evropiane.
- t shpjegoj se jan
koleksionet numizmatike dhe
pinakotekat.
t
shpjegoj
termin Interneti;
diitalizimdhe standard www.
evropian n kt fush.
eculturenet.org
- t interpretoj politikat
kulturore
evropiane
n
fushn e katalogimit t
trashgimis kulturore.
Projekt msimor nr 1( 6
or)
- Udhtim imagjinar n -t prdor t dhna nga
qendrat
historike burime t larmishme pr
evropiane.
qendrat kryesore historike
evropiane.
- pun me grupe
- t organizohen n grupe pr
t zbuluar sa m shum t
dhna pr qendrn e zgjedhur
Vlersim
me not
27
28
29
30 Trashgimia
shpirtrore
( 20 or)
Trashgimia
shpirtrore
evropiane dhe veorit e
saj.
31
32
- informacionin e mbledhur
ta prgatis pr ta prezantuar
n programin Power Point.
- ta shoqroj prezantimin me
ilustrime n foto, video dhe
muzik.
- ta prezantoj para nj
auditori m t gjer se klasa .
-Punimi m i mir t
publikohet n internet.
- t rendis veorit kryesore
t trashgimia shpirtrore
evropiane.
- t shpjegoj origjinn dhe
evolucionin e fjals dhe
konceptit Evrop.
- t interpretoj mesazhin q
prcillet prmes tekstit t
Himnit t Evrops
- t dalloj flamujt kombtar
t vendeve t Evrops.
- t interpretoj mesazhin q
prcillet prmes pamjes s
flamurit
t
Evrops
s
bashkuar.
- t shpjegoj se far
Estetik n tri
pamje
Fatmir
Hysi
Foto t flamujve t
vendeve antare t
BE.
33
Kryeveprat e trashgimis
shpirtrore t njerzimit
n Evrop.
Rndsia dhe veorit e
kryeveprave.
34
Veorit
e
muzikor
instrumental.
folklorit
vokal,
tri
35
36
Vallzimi
popullor
n
Evrop dhe disa nga vallet
m t rndsishme.
37
Kryeveprat evropiane
vallzimit popullor.
38
Kryeveprat
muzikore
popullore evropiane.
lidhje
me
rndsin
q
paraqet
shkenca
e
etnomuzikologjis.
-t shpjegoj terminliuteri
- ti klasifikoj veglat e
muziks
popullore
sipas
parimit
t
nxjerrjes
s
tingullit.
-t listoj veglat popullore m
t prhapura n Evrop.
-t rendis t dhna mbi
origjinn e vallzimit n
antikitet.
-t
krahasoj
vallzimin
popullor
t
vendeve
te
Evrops Juglindore me ato te
Evrops Perndimore.
-t prshkruaj kryeveprn e
trashgimis shpirtrore t
njerzimit
Mevlevi-semaTurqi
-t
rendis
etapat
e
vallzimitsema-mevlevi
-t rendis gjini dhe forma
muzikore
q
njihen
si
kryevepra
t
muziks
www.
Stradivariusviolin
s
.org
Ismail
Kadare
Kushriri
i
engjjve fq 30-33
Internet
(
you
tubefestivale
popullore)
39
Kryeveprat
ritualistike
popullore evropiane dhe
prshkrimi i tyre.
40
Kryeveprat e artizanatit
tradicional
dhe
prshkrimi i tyre.
41
popullore evropiane.
-t diskutoj rreth ndikimit t
festivaleve
me
muzik
tradicionale n drejtim t
diversitetit
dhe
turizmit
kulturor.
-t prshkruaj Karnavalet e
Bines Belgjik
-t hartoj nj skem t
zhvillimit t lojs s misterit
n Elke Spanj
- t prshkruaj panaire
tradicionale dhe festa rituale
q zhvillohen n Shqipri
-t bj dallimin mes artit
tradicional
dhe
artit
t
kultivuar.
-t argumentoj vlerat dhe
rndsin e objekteve t
prodhuara
n
form
tradicionale.
-t prshkruaj historikun e
teatrit tradicional
-t evidentoj vlerat historike,
tradicionale e kulturore t
teatrit t kukullave t Siilis
42
Roli
dhe
funksionet
kryesore t institucioneve
evropiane q merren me
trashgimin
kulturore
shpirtrore.
9 Maji-Dita e Evrops
43
Datat e rndsishme t
trashgimis
kulturore
dhe natyrore evropiane.
20
Shtatori
Ditt
evropiane t trashgimis
44
Projekt msimor nr 2( 6
or)
Tema:
Krijimtaria
e
personaliteteve
t
si Kryevepr e trashgimis
gojore
e
shpirtrore
t
njerzimit
-t
listoj
institucionet Konventa
kryesore t BE q merren me kulturore
trashgimin
kulturore Evropiane
shpirtrore.
-t argumentoj se Komisioni
Evropian
respekton
trashgimin kulturore e nxit
diversitetin
kulturor
t
vendeve antare e kandidat
pr antar.
-t shpjegoj se far sht
Dita e Evrops
-t
shpjegoj
sloganin
Evropa- nj trashgimi e
prbashkt
-t interpretoj qllimin e
organizimit
t
Ditve
evropiane t trashgimis
-t evidentohen figurat m t
shquara t kombit krijimtaria
e t cilave njihet jasht kufijve
shtetror.
shquar
shqiptar-si
pjes
e
trashgimis
shpirtrore e kulturore
evropiane.
(pun m grupe)
45
46 Trashgimia
kulturore
dhe mjedisi
( 10 or)
47
48
49
50
Vlersim
me not
evidentimit
t
objekteve
natyrore si trashgimi e
veant natyrore;
51
52
53
55 Trashgimia
dhe turizmi
kulturor
(10 or)
56
57
- t shfrytzoj informacionet
Tema: Natyra nuk njeh e tekstit e m gjer n lidhje
me mbrojtjen e trashgimis
kufij.
Ajo
krkon
e
pasuris
natyrore
mbrojtje dhe zhvillim.
evropiane.
( pun individuale ose
n grup)
-t prshkruaj rndsin e
mjedisit natyror evropian si
element kulturbrs.
-t prcaktoj rolin e shkolls
dhe t shoqris civile (OJFve) n ndrgjegjsimin e
opinionit
pr
vlerat
e
qendrave
t
trashgimis
natyrore botrore dhe pr
mbrojtjen e tyre.
- t organizojn nj fushat
sensibilizuese pr mbrojtjen e
Vlersim
me not
58
59
60
61
Turizmi
kulturor
n
Evrop, pjes e turizmit
kulturor botror.
Tiparet dhe veorit.
T
njohim
Evropn
turistike,
harta
dhe
itinerare turistike.
Prshkrimi i vendeve m
t spikatura t turizmit
kulturor n Evrop.
parqeve
kombtare,duke
prdorur
mjetet
e
informacionit.
- t ideojn dhe shprndajn
nj fletpalosje n shrbim t
ksaj fushate.
- t krkojn mbshtetje dhe
bashkpunim
me
OJF
shqiptare e evropiane.
-t prshkruaj historin e
turizmit kulturor .
-t
identifikoj
turizmin
kulturor
evropian
n
kontekstin e turizmit kulturor
botror
-t rendis tiparet kryesore t
turizmit kulturor evropian.
- T prshkruaj Evropn www.coe.int
turistike prmes agjencive t
udhtimit,
faqeve
t
internetit, guidave etj.
-T prshkruaj vendet m t
spikatura t turizmit kulturor
n Evrop
-T prshkruaj turizmin si
mjet
t
komunikimit
ndrkulturor.
62
63 Legjislacioni
pr
trashgimin
64
Roli
i
institucioneve - T prshkruaj promovimin
kulturore evropiane n e turizmit kulturor prmes
mbshtetje t turizmit Rrnjve kulturore
kulturor.
-t rendis parimet kryesore
t Karts s turizmit kulturor.
Rndsia e udhtimeve -t vlersoj Moxartin si
kulturore
n artistin e par t Evrops
personalitetin e njeriut.
kulturore.
-t aftsohet pr t mbajtur
nj ditar udhtimesh
t
shfrytzojn
Projekt msimor nr4
Tema: Hartimi i guids informacionet e tekstit pr
turistike t nj vendi guidn turistike t nj vendi
fqinj.(
Itali,
Greqi,
Maqedoni,Kosov, Mali i
Zi)
Pun n 5 grupe
65
66
- t bashkpunojn me
agjenci turistike q operojn
me vendet fqinje
- T prgatisin nj guid
turistike elektronike ose n
Vlersim
me not
67
68
69
70
71
72
letr.
- t promovojn ushqime
tradicionale
dhe
objekte
artizanale
t
vendit
t
zgjedhur.
- Tju ofrojn produktin e tyre
Konventa e UNESCO-s nxnsve t tjer t shkolls
pr
Diversitetin
kulturor 21 Maji- Dita -T interpretoj Konventn Interneti
botrore e Diversitetit Ndrkombtare pr mbrojtjen Tekstet
dhe zhvillimin e diversitetit konventave
kulturor.
kulturor t Parisit, 20 tetor
2005
-t
shpjegoj
lidhjen:
diversitet
kulturor-dialog
ndrkulturor
Konventat evropiane pr -T shpjegoj prmbajtjen e
trashgimin
kulturore konventave evropiane pr
dhe mjedisin.
trashgimin kulturore dhe
mjedisore
-T listoj detyrimet e shtetit
pal Pr luftn kundr
trafikimit t veprave t artit
dhe trashgimis kulturore.
Konventat e UNESCO-s
- te listoj Konventat
kryesore t UNESCO-s
- T prshkruaj statusin
ligjor
t
mbrojtjes
s
monumenteve t natyrs dhe
kulturs: modelet m t mira
n disa shtete evropiane;
Raporti teori veprimtari praktike apo njohuri aftsi rekomandohet t jet 48 or njohuri dhe 24 or
realizimi projektesh, megjithat sugjerohet q zhvillimi i lnds msimore t realizohet edhe n varsi t
rrethanave shkollore dhe vendore.