HAVAYOLU

AÇIKLIĞININ
SAĞLANMASI

Dr. Tuba Berra ERDEM

Selçuk Üniversitesi Meram
Tıp Fakültesi Anesteziyoloji
ve Reanimasyon A.D.
www.drakademi.com
Oksijenasyonun Önemi
• Travma hastalarının erken ölüm
nedenleri arasında en başta
geleni beyin ve diğer hayati
organlara oksijenize kanın
ulaşamamasıdır.
• Tüm travmalı hastaların
havayolu açık tutulmalı, oksijen
verilmeli ve gerekiyorsa
solunum desteği sağlanmalıdır.
Travma sonrası havayolu ve
solunum sorunlarına bağlı
mortalite nedenleri
• Gerektiği halde havayolunu
açmada gecikme
• Gerektiği halde solunum
desteğinin sağlanmaması
• Teknik zorluklar (özofagus
entübasyonu)
• Gastrik içeriğin aspirasyonu
• Tıkalı havayolu ve yetersiz
solunumu tanımada gecikme
SORUNUN SAPTANMASI

• Apne/takipne
• Bilinç durumu (kafa
travması/alkol/uyuşturucu)
• Maksillo-fasyal travma
• Toraks travması
OBJEKTİF BULGULAR

• Bak (ajitasyon, bilinç

bulanıklığı, siyanoz,
retraksiyonlar)
• Dinle (horlama,hırıltı, stridor,
ses kısıklığı)
• Hisset (soluğu hisset, trakea
orta hatta mı?)
SORUNUN SAPTANMASI

• Havayolu tıkanması
• Solunum mekaniğinin bozulması
• *SSS travması
• *Toraks travması
• *Servikal travma
OBJEKTİF BULGULAR

• Bak (asimetri, interkostal çekilmeler)

• Dinle (solunum sesleri, takipne)
TEDAVİ

• HAVAYOLUNU AÇIK TUTMA

TEKNİKLERİ
• Çene kaldırma
• Çene itme
• Orofaringeal havayolu
• Nazofaringeal havayolu
 Havayolu açma yöntemi

Çene kaldırma tekniği Çene itme tekniği

KALICI HAVAYOLU
ENDİKASYONLARI
• Apne
• Diğer yöntemlerle hava yolunun
sağlanamaması
• Alt solunum yollarının aspirasyondan
korunması
• Potansiyel obstrüksiyonlar (inhalasyon
hasarı, fasyal kırıklar, status epileptikus)
• Hiperventilasyon gerektiren kafa
travmaları
• Maske ile yeterli oksijenasyonun
sağlanamaması
KALICI HAVAYOLU
YÖNTEMLERİ

• 1. Orotrakeal entübasyon
• 2. Nazotrakeal entübasyon
• 3. Cerrahi havayolu
• - Jet insüflasyon
• - Cerrahi krikotiroidotomi
CERRAHİ HAVAYOLU
ENDİKASYONLARI

• Endotrakeal entübasyonun
yapılamaması
• Glottik ödem
• Larinks fraktürü
• Aşırı orofarengiyal kanama
 HAVAYOLU ANATOMİSİ
• İnsan havayolunda iki açıklık
vardır.
• Burun nazofarinks ile devam
eder.
• Ağız orofarinks ile devam
eder.
• Agız ve burun önde damakla
birbirinden ayrılır arkada
farinkste birleşir.
• Farinks kafatası kaidesinden
özefagus girişi ve glottise
kadar uzanan fibromusküler
bir yapıdır.
HAVAYOLU ANATOMİSİ
• Farinks üç anatomik bölüme
ayrılır
-Nasofarinks
-Orofarinks
-Laringofarinks
(hipofarinks)
• Epiglot fonksiyonel olarak
orofarinksi hipofarinksten
ayırır.
• Epiglot yutkunma sırasında
glottik açıklığı kapatarak
aspirasyonu önler.
 HAVAYOLU ANATOMİSİ
• Larinks ligametler ve
kaslarla birarada
tutulan 9 adet
kıkırdaktan yapılmış
bir iskelettir.

-Troid kıkırdak (tek)

-Krikoid kıkırdak (tek)
-Epiglottik kıkırdak (tek)
-Aritenoid kıkırdaklar (çift)
-Kornikulat kıkırdaklar (çift)
-Küneiform kıkırdaklar (çift)
HAVAYOLU ANATOMİSİ
• Üst havayolunun
duyusal innervasyonu:

Burun muköz
membranları;
• Önde trigeminal sinirin (V)
oftalmik parçası (V1
anterior etmoidal sinir)
• Arkada maksiller parçası
(V2 Sfenopalatin sinirler)
ile innerve olur
 HAVAYOLU ANATOMİSİ
• Üst havayolunun
duyusal
innervasyonu:
• Dilin 2/3 ön
kısmını (V3)
lingual sinir
• 1/3 Arka
bölümünü
glossofaringeal
sinir (IX) innerve
eder
 HAVAYOLU ANATOMİSİ
• Larinksin duyusal
innervasyonu:
• Vagusun (X) superior
laringeal dalı epiglot
ile vokal kordlar
arasını, rekürren
laringeal dalı ise vokal
kordlar altında larinks
ve trakeayı innerve
eder.
KARİZMA
HAVAYOLU ANATOMİSİ

• Larinks karotid arter dallarından

tiroid arter ile beslenir.
Krikotirotomi planlanırken orta
hatta kalınarak arteriyel yaralanma
önlenmiş olur
HAVAYOLU ANATOMİSİ
• Larinksin
krikotroid
kasını
superior
laringeal
sinir, diğer
kaslarını ise
rekürrent
laringeal sinir
innerve eder.
 ORAL AİRWAY
• Anestezi altında supin
pozisyonda yatan
vakada üst havayolu
kas tonusunun
(genioglossus kası gibi)
kaybolması sonucu dil
ve epiglotun farinks
arka duvarına düşer ve
havayolu açıklığı
kapanır.
 ORAL AİRWAY
• Ağıza yerleştirilen oral airway dil ile
posterior farinks duvarı arasından hava
geçmesini sağlar
NAZAL AİRWAY
• Nazal airway’ler kayganlaştırılarak yüze
dik şekilde yerleştirilir
• Oral airway’lerden daha iyi tolere edilir
 YÜZ MASKESİ
• Maske hava kaçağı
oluşturmayacak
şekilde yüze
oturtulmalıdır.
• Elin baş ve işaret
parmağı ile maskeye
aşağı doğru basınç
uygulanması
maskenin yüze
oturmasını sağlar.
YÜZ MASKESİ
• Orta parmak ve
yüzük parmağı
atlanto-oksipital
eklem
ekstansiyonunu
kolaylaştırmak
için mandibulayı
kavrar. Küçük
parmak mandibula
köşesine konarak
mandibulayı öne
doğru iter.
YÜZ MASKESİ

• Zor havalandırılan
durumda balonu bir
yardımcı sıkarken
maske iki elin baş
parmakları ile yüze
bastırılır. Diğer
parmaklar veya işaret
parmağının ucu veya
eklemleri ile mandibula
yukarı doğru itilir.
YÜZ MASKESİ
• Dişleri olmayan hastalarda yanaklar çökük
olduğu için buradan olan hava kaçağı
nedeniyle havalandırmada zorluk
yaşanabilir.
• Bu durumda varsa hastanın takma
dişlerinin yerinde bırakılması veya
yanaklara gazlı bez yerleştirilmesi bu
sorunu çözecektir.
• Midenin şişmesini önlemek için maske ile
havalandırmada havayolu basıncı 15
mmHg’yı geçmemelidir.
YÜZ MASKESİ

• Pediatrik yüz
maskeleri ölü
boşluğu en aza
indirmek için
özel dizayn
edilmiş olup
erişkin
maskelerinden
farklıdır
YÜZ MASKESİ

• Uzun süreli maske ventilasyonu

fasial ve trigeminal sinir dallarında
bası hasarına neden olabilir.
Bundan kaçınmak için yüksek basınç
uygulanmamalı ve maskenin yeri
düzenli olarak değiştirilmelidir.
• Göze aşırı basınç uygulanması ve
korneal aşınmalardan kaçınılmalıdır.
ENTÜBASYONDA
KULLANILAN ARAÇ VE
GEREÇLER
• Laringoskoplar
• Endotrakeal tüpler
• Laringeal maske (LMA)
• Kombitüp
• Fiberoptik fileksible bronkoskop
LARİNGOSKOPLAR

• Bir sap ve bleyd (kaşık) ‘den

oluşurlar
• Uç kısmında sapındaki piller aracılığı
ile aydınlanan ışık kaynağı bulunur
• Düz (Miller, Wisconsin, Oxford
infant) ve eğri (Macintosh) olarak
bleydlerine göre isimlendirilir
LARİNGOSKOPLAR
 LARİNGOSKOPLAR
BLADE SEÇİMİ
• Kişisel tercih.
• Erişkinlerde eğri bleyd,
küçük çocuklarda ve bebeklerde düz bleyd
• Düz bleydin avantajı daha rahat ve geniş
bir görüş olanağı sağlamasıdır. Ama daha
travmatiktir.
• Eğri bleydin avantajı ise diş ve orofarinkse
daha az travmatik olmasıdır. Ama görüntü
kalitesi daha zayıftır.
LARİNGOSKOPLAR
 ENDOTRAKEAL
• TÜPLERve oksijenasyonun
Ventilasyon
kontrolüne izin verirler. ANSI Z-79
standartlarına göre üretilirler.
• Sertlikleri stile yardımı ile
değiştirilebilir ve eğim verilebilir.
ENDOTRAKEAL TÜPLER

• Genellikle sentetik mineralli kauçuk,

polietilen veya polivinil kloridden
yapılır.
• Düz, spiralli, çift lümenli, balonlu,
balonsuz, saydam, opak, nazal,
oral, cole tüpü, kombi tüp gibi gibi
çeşitleri vardır
ENDOTRAKEAL TÜPLER

• Şekillendirilmiş RAE (tonsil tüpü)

tüpleri KBB ve baş boyun girişimlerinde
kullanılır.
• Dar açılı kıvrımları nedeni ile cerrahın
tüpü tespit edilmeden hareket
ettirmesine olanak sağlar.
ENDOTRAKEAL TÜPLER

• ETT’ün boyutu genellikle iç çap

mm’si olarak (2-10) veya daha az
oranda da French skalası (12-40)
ile belirlenir (eksternal çap mm * 3).
• Tüpün çapının seçilmesi en yüksek
akımı sağlayacak büyük boy tüp ile
havayolu travmasını en aza
düşürecek küçük boy tüp arasında
bir denge sağlanmasını gerektirir.
ENDOTRAKEAL TÜPLER
• Murphy tüpleri distal uç açıklığının karina
veya trakeaya dayanmasından kaynaklanan
tıkanma riskini azaltmak için murphy gözü
denen bir delik içerirler.
ENDOTRAKEAL TÜPLER
• Trakeanın uzunluğu (cm)
erkek 14
kadın 12
Çocuk 8
infant 6

• Dişler-Karina arası (cm)

erkek 26
kadın 24
çocuk 17
infant 13
ENDOTRAKEAL TÜPLER

• Erişkinler için standart tüpler 29-31

cm uzunluğundadır

• İç çapları 7-10 mm dir

• Bayanlar için 7-8 mm, erkekler için

8-10 mm uygundur.

• Çoçuklar için iç çaplar 2 mm’den

başlar.
ENDOTRAKEAL TÜPLER
• Tüplerde bir valf, pilot balon, şişirme tüpü
ve kaftan ibaret bir kaf şişirme sistemi
vardır.
• Valf; hava kaçağı olmasını önler.
Pilot balon kafın şişkinliğinin göstergesidir.
Şişirme tüpü valfi kafa bağlar.
ENDOTRAKEAL TÜPLER
• Tüp kafları; trakea duvarı ile tüp
arasından sıvı ve gaz kaçağını önleyerek
hem IPPV nin etkili olmasını sağlar hemde
mide içeriğinin, kan, mukus ve
sekresyonların aspirasyonuna engel olur
• Tüp kafı basınç travmasından trakeayı
korumak için kaçak oluşturmayacak en
düşük basınçta şişirilir (<30 mmHg)
• Çocuklarda basınç hasarı ve entübasyon
sonu krup riskini azaltmak için kafsız
tüpler kullanılır
ENDOTRAKEAL TÜPLER

• Prematür 2-2,5 mm
0-3 ay 3 mm
3-7 ay 3,5
7-15 ay 4
15-24 ay 4.5
2-10 yaş 4+(yaş/4)
ENDOTRAKEAL TÜPLER

• Erişkin bayanda 20-22 cm

• Erişkin erkekte 22-24 cm

• Miadında yenidoğanda 12 cm

• Çocukta (yaş/2)+12 cm
ENDOTRAKEAL TÜPLER

• ETT balonları yüksek basınç-düşük

volümlü, düşük basınç-yüksek
volümlü olabilir.
• Trakea duvarına daha az bası
yaparak da az beslenme
bozukluğuna neden olan düşük
basınç-yüksek volümlü olanlar
daha çok tercih edilmektedir.
ENDOTRAKEAL
ENTÜBASYON

Trakea içine solunum yolunu

güvenlik altına almak veya
solunumu kontrol etmek amacı
ile bir tüp yerleştirilmesidir.
ENDOTRAKEAL ENTÜBASYON
• Trakea 3 yolla
entübe edilebilir

1-Oral yol
2-Nazal yol
3-Trakeostomi
stoması yolu ile
 ENDOTRAKEAL
ENTÜBASYON
• Laringoskopi ve entübasyon koruyucu
havayolu reflekslerinin etkisi ile
hipertansiyon ve taşikardiye yol
açabilir.
• Bunu önlemek için adjuvan ajan olarak;
lidokain, remifentanil, alfentanil,
fentanil, nitrogliserin, sodyum
nitropurissid, hidralazin, kalsiyum
kanal blokörleri ve ß blokörler tercih
edilebilir.
ENDOTRAKEAL
ENTÜBASYONUN
FAYDALARI
• Havayolunun açık tutulması
• Havayolu ve solunumun kontrol edilebilmesi
• Solunum eforunun azalması
• Aspirasyonun önlenmesi
• Anestezistin ve diğer aygıtların sahadan
uzaklaşması ile cerrrahi rahatlık sağlanması
• Resüsitasyon kolaylığı
• Ölü boşluk volümünün azalması
ENDOTRAKEAL
ENTÜBASYONUN
SAKINCALARI

• İşlemin zaman alması

• Özel beceri gerektirmesi
• Derin anestezi gerektirmei
• Komplikasyonlara neden olması
ENTÜBASYON
ENDİKASYONLARI 1
• Baş-boyun ameliyatları
• Kas gevşetici kullanılması ve IPPV
uygulaması gereken durumlar
• Havayolunun kontrolünü güçleştiren
pozisyon verilerek yapılan müdahaleler
• İntratorasik ve intraabdominal girişimler
• Refleks bronkospazmı tetikleyen
girişimler
• Pediatrik hastalar
ENTÜBASYON
ENDİKASYONLARI 2
• Aspirasyon riski olan vakalar
• Kontrollü hipotansiyon ve hipotermi
uygulamalarında
• Genel durumu düşkün vakalarda
• Maske ile ventilasyonun güç ve uzun
süreceği beklenen vakalarda
• Vokal kord paralizisi ve havayoluna
dışarıdan bası yapan durumlarda
ENTÜBASYON
ENDİKASYONLARI 3

• Bilinci kapalı yoğun bakım

vakalarında
• Hvayolu obstrüksiyonu olan
vakalarda
• Trakea-bronşial temizlik gereken
durumlar
• Yapay solunum gereken durumlar
ENDOTRAKEAL
ENTÜBASYON
• Hazırlık: aletlerin kontrolünü kapsar
• Tüpün kafı kontrol edilir
• Bleyd laringoskop sapına kilitlenir ve ışık
kaynağı kontrol edilir.
• Ekstra ETT, larigoskop ve stile hazırda
olmalıdır.
• Beklenmeyen sekresyon, kan, kusma
durumlarında havayolunu temizlemek için
çalışır durumda aspiratör hazırda
olmalıdır.
ENDOTRAKEAL
ENTÜBASYON

• Entübasyon öncesi en az 3 dakika %

100 oksijen ile preoksijenasyon
uygulanmalıdır.
• Entübasyon esnasında hastanın başı
anesteziyolojistin ksifodi hızasında
olmalıdır.
OROTRAKEAL
ENTÜBASYON

• Oratrakeal entübasyon
öğrenilmesi ve uygulaması en
kolay olan ve acil durumlarda
sıklıkla uygulanan bir
entübasyon yoludur.
OROTRAKEAL
ENTÜBASYON
• Direkt laringoskopi ve entübasyonda zorluğa
neden olan faktörler şunlardır:

1 - Adaleli kısa bir boyun,

2 - Dişlerin tam olmaması,
3 - Geri çekilmiş bir mandibula,
4 - Maksiller kesici dişlerin ileri çıkması,
5 - Mandibula hareketinin kısıtlı olması
6 - Uzun ve dar bir ağız.
7 – Boyunda hareket kısıtlılığı (servikal
travma, ankilozan spondilit)
OROTRAKEAL
ENTÜBASYON
OROTRAKEAL
ENTÜBASYON
OROTRAKEAL
ENTÜBASYON
OROTRAKEAL ENTÜBASYON
• Başın, boyun üstünde
fleksiyonda ve
atlantooksipital
eklemde ise
ekstansiyonda olduğu
pozisyon (Sniffing
Pozisyonu) larinksin en
iyi şekilde görülmesine
olanak sağlar.
• Sırt üstü yatan hasta
için bu pozisyon, başı
küçük bir yastık ile
yükseltilerek ve çeneyi
yukarı ve geriye
hareket ettirerek elde
edilir.
OROTRAKEAL
ENTÜBASYON
• Laringoskop sol elde tutulur ve sağ elle
hastanın ağzı açılır.
• Çeneler, alt dişler boyunca işaret
parmağının ve üst dişler de baş parmağın
yan tarafa kaydırılması ile aralanabilir.
 OROTRAKEAL ENTÜBASYON
• Eğer eğri bleyd
kullanılıyorsa ağzın
sağ tarafı boyunca
girilir ve dil köküne
doğru ilerletilir,
dil sola itilir.
• Sağ el ile alt dudak,
bleyt ve alt dişler
arasında kalıp
travmatize olmasını
önlemek için dişlerden
uzaklaştırılır.
OROTRAKEAL
ENTÜBASYON
• Bleyt vallekuladan da
derine ilerletilir ve
laringoskop, eğri
bleytinin ucu üstten
epiglotun köküne
bastırıp epiglotu öne
ve yukarıya iterek
altta kalan vokal
kordları meydana
çıkarıp gösterecek
şekilde yukarı
kaldırılır.
 OROTRAKEAL ENTÜBASYON

• Düz blade : Distal

uç epiglottun
laringeal yüzünün
altına yerleştirilir ve
yukarı-ileri doğru
bir hareketle epiglot
kaldırılarak glottik
açıklık ortaya
çıkarılır.
OROTRAKEAL ENTÜBASYON
• Bleyd yerleştiğinde
sol bilek bükülmeden
düz kalmalıdır.
• Omuz ve kol
laringoskopu ve
mandibulayı kaldırma
işini yüklenir.
• Eğer bilek bükülürse
laringoskopa bir
kaldıraç gibi üst
dişler destek olurki
buda dişlerin
kırılmasına yol açar.
 OROTRAKEAL ENTÜBASYON
• Hastada yüksek larinks
varsa krikoid kıkırdağa
bası uygulayarak larinks
aşağı doğru itilip
(Sellick Manevrası)
vokal kordların görüş
alanına gelmesi sağlanır.
• Bu manevra midesi dolu
hastalarda özafagusu
kapatarak regürjite
olan gastrik içeriğin
aspirasyonunu önlemek
içinde kullanılır.
OROTRAKEAL ENTÜBASYON

• Endotrakeal
tüp ağzın sağ
köşeinden
içeri doğru
itilir.
• Tüp vokal
kordlar
arasından
geçirilir, kafı
sahadan
görünmeyince
ye kadar
ilerletilir.
OROTRAKEAL
ENTÜBASYON
• Tüpün yerini doğrulamada
akciğerler havalanma
sesleri için her iki apeks
ve bazellerden
steteskopla dinlenir.
Özefagial entübasyonu
ekarte etmek için midede
de steteskopla
dinlenmelidir.
OROTRAKEAL
ENTÜBASYON

Endotrakeal entübasyonun en güvenilir

saptama, yöntemi karbondioksit ölçümü
yapan kapnografla takiptir. Tüpün
trakeada olduğunu doğrular ama
endobronşial entübasyonu ekarte
ettirmez.
OROTRAKEAL
ENTÜBASYON
• Kapnograf ve
oskültasyon ile
ETT’ün yeri
doğrulandıktan sonra
her iki akciğerin eşit
ve tam havalandığı
seviyeden tüp tespit
edilir.
OROTRAKEAL
ENTÜBASYON
ENDOTRAKEAL ENTÜBASYONUN KOMPLİKASYONLARI

I - Direkt laringoskopi ve entübasyon sırasındaki

komplikasyonlar
1 - Dental ve oral yumuşak doku travması
2 - Hipertansiyon ve Taşikardi
3 - Aritmiler
4 - Aspirasyon
5 - Laringospazm
OROTRAKEAL
ENTÜBASYON
II - Endotrakeal tüple ilgili komplikasyonlar

1 - Tüpün tıkanması
2 – Endobronşiyal entübasyon
3 - Ösefagiyal entübasyon
4 - Bronkospazm
5 - Trakeal mukoza iskemisi
OROTRAKEAL
ENTÜBASYON
OROTRAKEAL ENTÜBASYON
III - Entübasyonu izleyen komplikasyonlar (post
anestetik komplikasyonlar)
1 - Farenjit
2 - Larenjit
3 - Laringeal veya subglottik ödem
4 - Laringeal ülserasyon
5 - Granüloma oluşumu
6 - Trakeit
7 - Trakeal stenoz
8 - Alt havayolu enfeksiyonu (Trakeo-
bronşit)
OROTRAKEAL
ENTÜBASYON
ENDOBRONŞİAL
ENTÜBASYON
• ETT’ün trakeaya fazla itilmesi, genellikle
trakea ile daha az dik açı
oluşturmasından dolayı sağ ana bronşun
entübasyonu ile sonuçlanır.
• Tek taraflı solunum sesleri, puls
oksimetrede beklenmedik hipoksi, sternal
çentikte kafın palpe edilememesi, solunum
balonunu ve havayolu basıncını artması
tanıda yardımcı olur.
EKSTÜBASYON

• Ekstübasyon öncesi farinksteki

sekresyonlar aspire edilir.
• Ekstübasyonun iki önemli
potansiyel tehlikesi vardır.
Bunlar :
1 - Kusma ve aspirasyon
2 - Laringospazm
EKSTÜBASYON
Kusma tehlikesi olan bir hastada
koruyucu laringeal refleksler geri
dönünceye kadar tüp yerinde
bırakılmalıdır. Tüpe karşı reaksiyonun
ortaya çıkması öksürük refleksinin geri
döndüğünün işareti olarak kabul edilmeli
ve tolere edildiği sürece tüp muhafaza
edilmelidir. Ekstübasyondan 2 dk önce iv
olarak verilen 1 – 1.5 mg/kg lidokain
trakeadaki tüpün hareketi ile refleks
olarak oluşan öksürük, hipertansiyon ve
taşikardiyi önleyebilir.
EKSTÜBASYON
NAZO-TRAKEAL
ENTÜBASYON
• Orotrakeal entübasyona göre daha zor bir işlemdir.
NAZO-TRAKEAL
ENTÜBASYON

• Burun deliklerinden
uygun olan birinden
lokal vazokonstrüktör
uygulandıktan sonra
geçirilen özel nazal
tüp laringoskop
yardımı ile açılan
orafarinkste
görülünceye kadar
ilerletilir.
NAZO-TRAKEAL
ENTÜBASYON
• Magill forsepsi ile
tüp ucundan
kavranarak
(laringoskop
oratrakeal
entübasyonundaki
pozisyonunda iken)
vokal kordlar
arasından ilerletilir
ve oratrakeal
entübasyondaki gibi
işlemlere devam
edilir.
NAZAL ENTÜBASYONA
AİT KOMPLİKASYONLAR

• 1 - Epistaksis ( burun kanaması)

• 2 - Travma : Posterior farinks duvarı

travması, adenoidlerin yerinden ayrılması,
basınç nekrozu

• 3 - Enfeksiyon : Maksiller sinüzit,

bakteriyemi (travmatize nazal mukozadan
dolaşıma veya trakeaya üst hava yolu
florasının taşınması)
Çocuklarda Endotrakeal
Entübasyon
• Yenidoğan ve çocuklarda larinksin
anatomik yapısı erişkinlere göre
farklıdır. Bu nedenle de trakeanın
entübasyonu daha zordur.
• Yenidoğanda baş ve dil büyük, boyun
ise kısadır.
• Larinks erişkine göre daha
yüksektir. Epiglott U (omega) veya
V şeklinde olup serttir, bükülmez.
ÇOCUKLARDA
ENDOTRAKEAL
ENTÜBASYON
• Krikoid kıkırdak larinksin en dar
noktasıdır (erişkinlerde vokal
kordlar). Tüp glottik açıklığı rahat
geçmesine rağmen subglottik
bölgede takılabilir. Laringoskop
bladeinin aşırı ekstansiyonu ile
trakea bükülebilir.
• 3 yaşın altındaki çocuklarda düz
blade eğri blade'e göre daha iyi
bir görüntü sağlar.
LARİNGEAL MASK AIRWAY
(LMA)
• Kısa bir silikon-
kauçuk tüp ve
bunun ucuna bağlı
çevresinde
şişirilebilir elips
şeklinde bir balonu
bulunan yassı bir
maskeden meydana
gelir
LARİNGEAL MASK AIRWAY
(LMA)

• Spontan solunum
korunarak
larinks hizasına
yerleştirilip
balonu şişirilerek
havayolu
kontrolünde
kullanılır
LARİNGEAL MASK AIRWAY
(LMA)
• Kontrendikasyonları
-farinks patolojisi (abse gibi)
-farinks obstrüksiyonu
-dolu mide (hamilelik, hiatal hern)
-15 mmHg den fazla peak inspiratuar
basınç gerektiren pulmoner kompliyansı
düşük olan hastalar (obesite)
LARİNGEAL MASK AIRWAY
(LMA)

• Kolay yerleştirilmesi ve başarı

oranını yüksek olmasından dolayı
(%95-99) özellikle zor havayolu olan
hastalarda geçici çözüm sağlamada
faydalıdır.
• Topikal anestezi veya sinir blogu
(laringeal superior sinir) uygulanarak
uyanık hastalarda da kullanılabilir.
 LARİNGEAL MASK
AIRWAY (LMA)
• Tüp açıklığı yukarı bakacak
olan maske kısmı üst
dudağı yalayacak şekilde
ağız içerisinden larinksin
giriş yeri olan glottise
kadar gönderilir.

• Ağız içerisine kaydırılan

işaret parmağı ile maskenin
larenkse oturup oturmadığı
kontrol edilir. Yerinde ise
maske balonu şişirilir.
LARİNGEAL MASK AIRWAY
(LMA)
LARİNGEAL MASK
AIRWAY (LMA)
LARİNGEAL MASK AIRWAY
(LMA)
LARİNGEAL MASK AIRWAY
(LMA)
LARİNGEAL MASK AIRWAY
(LMA)
• Yerleştirme sırasında epiglotun tüp
içine girmesini ve havayolunun
tıkanmasını önlemek için iki adet
vertikal kauçuk parmaklık bulunur
• LMA glottis etrafına oturarak onu GİS
den ayıran düşük basınçlı halka
şeklinde bir yastık gibi düşünülebilir.
 LARİNGEAL MASK AIRWAY
(LMA)
• Tam yerleştirildiğinde
ve şişirildiğinde alt ucu
üst özofageal sfinkter
hizasında yer alır
yanları priform
fossalara bakar üst
ucu dil köküne dayanır
• Anatomik pozisyon ve
invazivlik bakımından
yüz maskesi ile
endotrakeal tüp
arasında yer alır
LARİNGEAL MASK AIRWAY
(LMA)
İki komplikasyon gelişebilir.
• Sfinkterlerden geçmediği için, hasta, mide
içeriğini üst özafagial sfinkterden regurjite
edebilir ve bronşlara aspire edilebilir, çünkü
maske priform fossa’dan Larinks içine geçişi
önlemez.
• Yeterli tecrübesi olmayanların sık karşılaştığı bir
sorun olarak, yetersiz anestezi seviyelerinde,
cerrahi stimulasyonlara cevap olarak larengeal
spazm gelişebilir ve glottik açıklık kapanabilir.
 LARENGEAL MASKE
ENTÜBASYONU

• Fast track denilen bir

çeşit larengeal maske
içerisinden tüp
geçirilerek entübasyon
sağlanır.
KOMBİ TÜP

• Yapışık iki tüpten oluşur

• Uzun olan mavi tüpün ucu tıkalı olup
verilen gaz tüpün yan tarafındaki
deliklerden dışarı çıkar (özefagial bölüm)
• Şeffaf kısmın ucu açıktır (trakeal bölüm)
• 100 cc lik faringeal ve 15 cc lik uç
balonu vardır
KOMBİ TÜP
KOMBİ TÜP
• Ağza körlemesine
yerleştirilir, % 95
oranında özefagusa
yerleşir
• Yerleştirildikten sonra
balonları tam olarak
şişirilmelidir.
• Özefagusa yerleşmiş
ise özefagial
lümenden
havalandırılır, böylece
yan deliklerden çıkan
gaz trakeaya
yönlenir.
 KOMBİ TÜP

• Trakeal yerleşimde
ise direk trakeal
lümenden sağlanır.
• Bu tüp ventilasyonun
sağlanmasının yanı
sıra mide içeriği
aspirasyonunun
önlenmesini de
sağlar.
KOMBİ TÜP

• Kombitüp LMA’ya göre aspirasyon ve

gastirik regürjitasyona karşı daha
iyi koruma sağlar.
• Özefagus patolojisi olanlarda, kostik
madde içimi anemnezi olanlarda
kullanılmamalıdır.
FLEKSİBL FİBEROPTİK
BRONKOSKOP
• İnternel yansımalar ile ışığı ve görüntüyü
geçiren cam elyaftan yapılmıştır.
• Servikal omurları stabil olmayanlarda,
temporamandibular eklem hareket kısıtılığı
olanlar, doğumsal üst havayolu anomalitesi
olanlarda, rijid laringoskop ile direkt
laringoskopi zor veya imkansız olan
vakalarda, FOB larinksin indirekt olarak
görüntülenmesini sağlar
FLEKSİBL FİBEROPTİK
BRONKOSKOP
 FLEKSİBL FİBEROPTİK
BRONKOSKOP
• Açılı tel yardımı ile
yerleştirme tüpünün
manüpülasyon ile
yönlendirilmesi
mümkündür.
• Aspirasyon kanalı ile
aspirasyon lokal
anestezik
püskürtülmesi ve
oksijen insüflasyonu
mümkündür.
KRİKOTİROTOMİ

• Oral yada nasal

endotrakeal
entübasyonun
yapılamadığı durumlarda
acil hava yolu açma
yöntemlerinden biridir.
• 14 gauge bir intravenöz
katater perkutan yolla
krikotroid membrandan
geçilerek trakeaya
yerleştirilir.
• Oksijen kaynağına
bağlanır
• Geçici ve kısa süreli bir
işlemdir
 RETROGRAD
ENTÜBASYON
• Krikotiroid membrandan girilen 17 no'lu bir
anjioket içinden plastik bir kateter geçirilir.
• Kateter yukarı doğru ilerletilerek ağızdan
çıkarılır ve bir endotrakeal tüp bu kataterin
üzerinden geçirilerek (katater bir guide
görevi görür) trakeaya yerleştirilir.
• Bu teknik ancak diğer girişimlerle
(nazotrakeal, fiberoptik laringoskopi)
entübasyon yapılamamışsa en son seçenek
olarak uygulanır.
 H a v a Y o lu A lg o r itm i
K A L IC I H A V A Y O L U İÇ İN
A C İL G E R E K S İN İM V A R S A

B i l i n c i K a p a l ı K ü n t T r a v m a H a s ta s ı

B o y u n O m u r l a r ın d a Y a r a l a n m a Ş ü p h e s i V a r

O k s ij e n V e r . V e n t il e E t

S o lu m u y o rs a S o lu y o rs a

B o y u n E lle İm m o b iliz e B o y u n E lle İm m o b iliz e

E d ile re k O ro tra k e a l E d ile re k O ro tra k e a l
E n tü b a s y o n v e y a n a z o tr k e a l
E n tü b a s y o n

B a ş a r ı s ız s a B a ş a r ıs ı z s a

A ğ ır M a k s il l o f a s y a l
Y a r a la n m a

E n tü b a s y o n
M ü m k ü n D e ğ il

C e rra h i O la ra k H a v a Y o lu n u n A ç ılm a s ı

* H a s t a n ı n k li n i k d u r u m u n a v e k e n d i d e n e y i m v e b e c e r i n e g ö r e h a r e k e t e t
ÖZET
• Her yaralıyı potansiyel havayolu obstrüksiyonlu
kabul et.
• Tüm manevralarda boyun immobilizasyonunu
unutma.
• Klinik bulgu varsa havayolunu aç ve oksijen solut.
• En ufak şüphede kalıcı havayolu aç.
• Kalıcı havayolu öncesi oksijenle ventile et ve hızlı
ol.
• Havayolunun, tüpün ve ventilasyonun yeterliliğini
sık sık kontrol et.
• Deneyimine göre orotrakeal veya nazotrakeal
entübasyonu seç.
• Endotrakeal entübasyon başarısızsa cerrahi
havayolu aç.