PSYCHOLOGIA ZDROWIA

WYKŁAD NR 2

Ujmowanie rozwoju u Darwina w 2 aspektach:

-filogenetyczny: zdeterminowany przez dziedicznosc i środowisko
-ontogenetyczny: dojrzewanie i środowisko

Wzrastanie u Darwina zw z progresem. Progres zamiennie używany do rozwoju i regres- brak rozwoju. Re-
gres w biologii zw z czymś co nie jest konkretnie zw z rozwsojem- jak się rozwijasz to nie można mówić o
regresie. Inaczej się mówi w psychologii rozwojowej- zadania w psychologii rozwojowej w cyklu całego ży-
cia- jeśli pojawiają się zmiany charakteryzujące jako regres w ujęciu biologicznym to nie znaczy że nie
możemy się rozwijać np rozwój w okresie starości możliwe bo regres i progres to podst zmian a zmiana
może mieć charakter rozwojowy.

W 1 rozumieniu rozwój to seria zmian

W 2 rozwój to postęp
W starości o jakim mówimy postępie?

Od 30 r.z., miedzy 30 a 35 zaczyna się biologicznie starzec nasza korą mózgową- ubywa nam komórek ner-
wowych odpowiedzialnych za określone procesy poznawcze

Wszystko co zw z rozwojem wiąże się ze zmianą: najczęściej zmian o charakterze progresywnym więc nie
każda zmiana będzie mieć taki charakter. Zmiana rozwojowa zawsze jest po coś, zawsze czemuś służy.

Slajd nr 2

Pojęcie rozwoju psychicznego

Najważniejsze jest dla nas połączenie zachowania z psychika. To co widzimy w zachowaniu możemy
utożsamiać to co dzieje się w psychice jednostki. Np na podst zachowania małych dzieci oceniamy pwawid-
lowosc ich zdrowia psychicznego.

Psychologia rozwojowa czy zmiany? (Slajd)

Jak rozumiemy psychologie rozwojowa w kontekście zmian?
-Behawiorysci utożsamiali zmiany ze przyrostem. Rozwój to tez zmiany ilościowe zw z przyrostem nowych
doświadczeń: mamy coraz więcej nie tylko tkanki kostnej ale tez wiedzy o sobie, o świecie. Na początku ta
wiedza mocno nieuporządkowana dlatego dzieci nie mogące jeszcze poszzufladkowacn tej wiedzy maja
często problem z wykazaniem jej. Wg behawiorysto pojawienie się czegoś czego wcześniej nie było to to
jest rozwój. Brak tych zmian to stabilizacja a spadek jest regresją. Te ujęcie rozwoju we wsp psychologii jest
bezużyteczne
Współcześnie rozumiemy rozwój psychiczny jaklo niejednolitą funkcje organizmu. To nie jedna funkcja a
system różnych zmian o różnych funkcjach. Dzieje się tak bo zmieniają się struktury naszych układów,
wszystkie struktury poznawcze są coraz bardziej rozbudowane, skomplikowane więc mamy coraz więcej
możliwości. Rozwój psychiczny to psychika człolwsieka i kontrolowane przez nią zachowanie.

2 sposoby ujmowania rozwoju (slajd)

1. ujęcie mechanistyczne
2. Ujęcie organismiczne np zmiana struktury kt dąży do określonego celu- zmiana struktury procesu myśle-
nia od myślenia „prostego” opartego o organoleptyczne poznawanie rzeczywistości- małe dziecko po
etap myślenia abstrakcyjnego
(Slajd)
Sposoby ujmowania rozwoju (teoretycy psychologii rozwojowej)
Jakie zmiany są zmianami rozwojowymi a więc podst elementami tego co określamy rozwojem:
Zmiana rozwojowa

Pojęcie zmiany rozwojowej (slajd)

Każdy cykl rozwojowy to zmiany o charakterze ilościowym i jakościowym

Klasyfikacja zmian rozwojowych (slajd)

Rodzaje zmian: ten podział daje nam możliwość uporządkowania tej wiedzy

Zmiany ontogenetyczne (slajd)

WYKŁAD NR 2 - MODELE I PODEJŚCIA STOSOWANE W PSYCHOLOGII ZDROWIA

Model jako sposób ujmowania czegoś… (tu zdrowia)

Modele zdrowia w psychologii:

-model biomedyczny
-model holistyczno-funkcjonalny
Model socjoekologiczny
Model rozwojowy

MODEL BIOMEDYCZNY
-obowiązywał w naukach medycznych w XX wieku (oparty na założeniu dualistycznym Kartezjusza - odd-
zielenia ciała od psychiki; ciało albo funkcjonuje dobrze albo źle)
- zdrowie jest brakiem choroby
- Zdrowie jest kategorią zobiektywizowaną
- Organizm cechuje się w stanie zdrowia brakiem dysfunkcji biologicznych
- Zdrowie i choroba są kategoriami rozlicznymi; nie ma stanów pośrednich (jest się albo zdrowym albo
chorym)

MODEL BIOMEDYCZNY
- Profesjonalista jest zainteresowany chorobą (nie jest zainteresowany podmiotem będącym w stanie
zdrowia)
- Od chorego oczekuje się podporządkowania profesjonaliście i jego zaleceniom w obliczu choroby; nato-
miast nie oczekuje się aktywności prozdrowotnej
- Model wybitnie redukcjonistyczny (minus - dehumanizacja medycyny, uprzedmiotowienie i depersonal-
izacja klientów opieki zdrowotnej)
- - Model mocno badawczy, skoncentrowany na przywracaniu funkcjonalności poszczególnych części
ciała (plus - rozwój możliwości medycyny

MODEL HOLISTYCZNO-FUNKCJONALNY
- człowiek jest części większej całości i pozostaje pod wpływem wzajemnych relacji człowiek-środowisko
- Żywy organizm człowieka (w tym jego psychika) to integralna całość, która jest systemem rozumianym
jako funkcjonalny układ dynamiczny podlegający zasadom regulacji i samoregulacji
- W człowieku tkwią potencjały umożliwiające samo odnawianie i wprowadzenie nowych form
funkcjonowania
- Człowiek adoptuje się do zmieniających się wymagań; równoważy wymagania i możliwości.
- Zdrowie ujmowane jest jako proces; podmiot w tym procesie jest świadomie aktywny (nie bierny jak w
modelu biomedycznym, nie poddający się leczeniu)
- Podmiot może się zdrowia uczyć, może je promować, ochraniać i czynnie uczestniczyć w procesie
leczenia, gdy dochodzi do choroby
- Człowiek tworzy swoje zdrowie i człowiek choruje (choroba nie jest bezosobowa)
- To podejście umożliwia i jest otwarte na edukację zdrowotną człowieka
 MODEL-
SOCJOEKOLOG-
ICZNY
- powstał w ra-
mach socjologii
zdrowia, na za-
potrzebowanie
rodzącego się w latach 70. XX w. Ruchu promocji zdrowia
- Obejmuje on jeszcze więcej elementów niż model poprzedni (holizm)- można uznać że stanowi on rozbu-
dowaną wersję modelu holistyczno-funkcjonalnego
- Głównym założeniem tego modelu jest twierdzenie o hierarchii systemów, gdzie każdy podsystem jest
częścią ogólniejszego i pozostaje s nim we wzajemnych związkach. Człowiek zajmuje w tym modelu cen-
tralne miejsce

MODEL SOCJOEKOLOGICZNY
- biosfera i kultura jako najstarsze kręgi - i człowiek (punkt centralny) tworzą podstawowe odniesienia w
definiowaniu zdrowia;
- W człowieku wyodrębniono aspekt fizyczny, intelektualny (psychiczny) oraz duchowy
- W modelu tym wyodrębniono także 4 pola zdrowia:
• (Reszta na zdjęciu)
MODEL TĘCZOWY

….. (UZUPEŁNIĆ)

MODEL ROZWOJOWY
UZUPEŁNIĆ WYKŁAD Z USA!!!!!!
WSPÓŁCZESNE
KIERUNKI ROZ-
WOJU I ZAS-
TOSOWAŃ PSY-
CHOLOGII
ZDROWIA I
JAKOŚCI ŻYCIA
Wniosek: nie zawsze posiadanie poglądów spiskowych przekłada się na brak zachowań podejmowanych w
celu ochrony siebie

Mentalność spiskowa nie korelowała z zachowaniami dystansującymi

Praktyka życia: mentalność spiskowa w pewnych warunkach może być powiązana z zachowaniami ochron-
nymi
Czynnik polityczny odgrywa role- im bardziej skrajne poglądy, tym bardziej przekonanie że covid to misty-
fikacja
Przekonania spiskowe w większym stopniu przyswajały osoby na co dziej mniej ugodowe, bardziej
zamknięte w zakresie przyswajania informacji.

Cechy osobowości sprzyjające stosowaniu się do zaleceń zw z pandemia: wyższy poziom ugodowości i sum-
ienności

Wniosek: osobiste doświadczenia zw z covid nie mają przełożenia na stosunek do szczepionek

To że wiedzą że coś jakoś działa nie znaczy że przyjmą konkretną postawę.

Osoby kt na co dzień bardziej ufają nauce mają bardziej pozytywne nastawienie wobec szczepionek a więc
powinno się robić pozytywne wrażenie nauki dla ludzi.
WYKŁAD NR
MODEL SALUTOGENETYCZNY W PSYCHOLOGII ZDROWIA

Model patogenetyczny a model salutogenetyczny

W studiach nad zdrowiem i chorobą przez wiele set lat dominowało podejście patogenetyczne i model pato-
genezy. Badaczy w tym podejściu interesowało, dlaczego człowiek choruje, a więc jakie są przyczyny i
uwarunkowania zaburzeń chorób.

W odróżnieniu od podejścia patogenetycznego model salutogenetyczny interesuje się zdrowiem.

„Salutogenesis” słowo pochodzi z łaciny, w kt salus= zdrowie i greki, w kt genesis= pochodzenie.

Model biomedyczny= model patogenetyczny

Cel zainteresowania to choroba
Przeciwdziałanie chorobie

Modęl salutogenetyczny
Cel: zdrowie i jego promocja
Aktywne dążenie do utrzymania zdrowia

Model salutogenetyczny- sylwetka twórcy

AARON ANTONOVSKY (1923-1994) z rodziny żydowskich emigrantów, osiedlowi się na Brooklynie.
1959-1960 profesor socjologii na Uniwersytecie Teherańskim. W 1960 wyjechał do Izraela. Pracował tam
se. W 1972 r. Wypracowywał sposoby kt miały przyczynić się do różnienia szkoły medycznych od innych,
kształcących lekarzy humanistów, otwartych na potrzeby nie tylko konkretnych pacjentów, ale tez na
potrzeby społeczności, gdzie była zlokalizowana i sprofilowanie jej w tym kierunku było zadaniem
Antonovsky’ego. Idealista, walczący z niesprawiedliwością społeczną, dyskryminacją i nietolerancją.
Wymagający w stosunku do innych i siebie.
„Kiedykolwiek znajdziesz się po stronie większości, czas się zatrzymać i zastanowić” M. Twain

Przełomowe pytanie Antonovsky’ego: jak rozwikłać tajemnicę zdrowia?

Na podst. Obserwacji i analiz wyników zdrowotnych kobiet, kt przeżyły stres wojny Antonovsky ustalił, że
blisko 30 proc. Z nich cieszy się dobrym zdrowiem psych i fizycznym. Ta obserwacja pozwoliła mu zwrócić
uwagę nie na figurę badań (stresowe przyczyny złego stanu zdrowia i złego przystosowania), ale na ich tło,
kt wiązało się z umiejętnością radzenia sobie z ekstremalnymi obciążeniami.

Tym samym pytanie, jakie postanowił Antonovsky brzmiało: dlaczego ludzie mimo, że podlegają oddziały-
waniu wielu stresorów zachowują zdrowie, a w wypadku załamania szybko do niego powracają?

Model salutogenetyczny- podst założenia: dynamiczny stan chwiejnej r≥równowagi

Człowiek nieustannie spotyka się z różnymi stresorami, na kt reaguję i do kt się dostraja, aby zachować dy-
namiczną równowagę procesów życiowych na pewnym optymalnym dla funkcjonowania poziomie.

Podst założenie modelu: NORMALNYM STANEM FUNKCJONOWANIA CZLOWIEKA JEST DYNAM-

ICZNY STAN BRAKU RÓWNOWAGI

Model salutogenetyczny jest modelem nawiązującym do stresu i radzenia sobie ze stresem!

Kolejne podstawowe założenie: zdrowie procesem osiągnięcia dynamicznej równowagi

W tym modelu procesualne ujmowanie zdrowia umożliwia określanie poziomów (stanów) zdrowia czyli
miejsca na wymiarze kontinuum zdrowie- choroba. Poziom zdrowia zależy od transakcji pomiędzy spostrze-
ganymi wymaganiami (stresorami) i wzorami zachowań w określonym kontekście.

Lewy biegun można określić jako stan pełnego zdrowia psychicznego, fizycznego i spół. Prawy biegun to
stan głębokiej choroby zagrażający życiu biologicznemu, psych i spół.

Samo zdrowie definiowane jako proces poszukiwania i utrzymywania dynamicznej równowagi miedzy
możliwościami człowieka a wymaganiami otoczenia.

Wskaźniki zdrowia zaproponowane przez Antonovsky’ego

Kategoria: ból, aktywność życiowa, implikacje prognostyczne/ stan zaburzeń zdrowia, implikacje dla opieki
zdrowotnej

Zastrzeżenia do operacjonalizacji zdrowia w modelu A

-w operacjonalizacji zdrowia odniósł się zarówno do struktur biologicznych i społecznych, a częściowo

także psychologicznych, ale pozostawał w swym myśleniu i określaniu poziomu zdrowia pod silnym wpły-
wem starego modelu biomedycznego.

Nie uwzględniał tez innych, poza leczeniem, działaniem służby zdrowia… (uzupelnic)

Czynniki warunkujące zdrowie:

- uogólnione zasoby odpornościowe
- Stresory
- Poczucie koherencji
- Zachowania i styl życia
Zachowania i styl życia: ten zespół czynników najmniej rozbudowany. Wynika to stad, iż nie zaprzeczając
temu, że zdrowie zależy od stylu życia bardziej interesuje go to, co leży u podst prozdrowotnej aktywności.
Uogólnione zasoby odpornościowe: wszelkie fizyczne i biomedyczne (odporność), materialne (pieniądze),
poznawcze i emocjonalne (wiedza, intelekt i osobowość), zw z wartościami, postawami i relacjami interper-
sonalnymi oraz makro-socjo-kulturowe właściwości jednostki, grupy, społeczności, kt umożliwiają
skuteczne unikanie lub przezwyciężanie wielu różnych stresorów. Wszystko co pozwala człowiekowi staw-
iać czoła codziennym wyzwaniom.

Pozwalają one jednostce na utrzymanie się w pobliżu bieguna zdrowia.

Każdego człowieka, ze wzg na stopień, w jakim dysponuje on określonymi zasobami można umiejscic na
dowolnym miejscu kontinuum: płówne psychospołeczne uogólnione zasoby odpornościowe- deficyty
odpornościowe

To jakie człowiek zajmuje miejsce na tym kontinuum

STRESORY: wymagania, dla kt nie ma gotowych, zautomatyzowanych reakcji adaptacyjnych, kt rodzą stan
napięcia. Mogą to być:
- stresory psychospoł i fiz-biol (poziom oddziaływania)
- Stresory krótkotrwałe, ostre i długotrwałe, przedlekle działające (czas oddziaływania)
- Stresory egzogenne i endogenne, wynikające z relacji człowiek-otoczenie (źródło oddziaływania)
Nie zawsze stresory przeradzają się w stres i negatywne stany emocjonalne. Steresory mogą pełnić funkcje
korzystną, rozwojową, mogą mobilizować, wyzwalać energię.

„Salutogeneza stwarza możliwość rehabilitacji stresorów w życiu człowieka”

Antonovsky skupia się na stresie życiowym, tzw stresie wydarzeń życiowych, gdyż tego typu wydarzenia
mają potencjalnie dwuwartościowa charakter, tzn nie zawsze wiążą się z negatywnymi stanami emocjonal-
nymi.

Mogą one sprzyjać osiąganiu zdrowia, jak i obciążać procesy radzenia sobie z wymaganiami, a przy braku
zasobów o kompetencji zaradczych mogą prowadzić do załamania zdrowia. Do załamania zdrowia dochodzi
wówczas, gdy czlowiekowiebrak sił i energii do sprostania wymaganiom, jakie otoczenie na niego nakłada,
np. Ślub

Poczucie koherencji
Miał być ten termin centralnym wewn czynnikiem odp za to że ludzie radzą sobie ze stresem i nie chorują
albo szybko zdrowieją, definiowana jako: globalna orientacja jednostki, wyrażająca stopień jej ogólnego, tr-
wałego, choć dynamicznego poczucia, że:
1, wymagania docierają ze środowiska zewn i wewn są ustrukturyzowane

Komponenty poczucia koherencji:

Zrozumiałość- zmienna poznawcza (stopień w jakim człowiek ma poczucie, że napływające do człowieka
bodźce można zrozumieć i przewidzieć
Zaradność- (sterowalność) zmienna poza-intelektualna (stopień w jakim człowiek spostrzega dostępne za-
soby: indywidualne, spił-kult, etc jako wystarczające do sprostania wymaganiom
Sensowność- zmienna motywacyjno-emocjonalna (stopień w jakim człowiek czuje że życie ma sens i że dzi-
ałania kt podejmuje w życiu są warte wysiłku i zaangażowania)

Najważniejsza jest sensowność!!!!

Wysoka sensowność wiąże się z wzrostem zrozumiałości i zaradności

Granice
Poczucie koherencji nie wiąże się z postrzeganiem całego świata w ogóle jako zrozumiałego, sterowalnego i
sensownego ale z postrzeganiem obszarów istotnych dla jednostki. Jednostki mogą rozszerzać i zawężać swe
granice, ale powinny zawierać nastepujące obszary funkcjonowania człowieka:
- Własne życie emocjonalne
- Relacje z najbliższym otoczeniem
- Gł przedmiot działalności życiowej człowieka
- Zagadnienia egzystencjalne (śmierć, osamotnienie, porażki

Obszary te dotyczą tak fundamentalnych spraw, iż jeśli człowiek nie przywiązuje do nich wagi nie może
utrzymać silnego poczucia koherencji.

Źródła poczucia koherencji:

Kształtuje się poczucie koherencji dzięki doświadczeniom życiowy, charakteryzującym się 3 właściwości-
ami:
- stałością (spójnością): powtarzaknosc i ciągłość wydarzeń w życiu człowieka, stabilność spół i kulturowa
- Równowaga miedzy przeciążeniami i niedociążeniami, jest to takie oddziaływanie środowiska, kt uwzgl
możliwość podmiotu, nie jest ani zbyt silne, ani zbyt słabe, wymagania są na miarę sił i stanu organizmu i
sprawiają, że człowiek doświadcza powodzenia życiowego i własnej zaradności
- Udziałem w podejmowani u decyzji w toku wykonywania zadań i rozwiązywania problemów, kształtuje
to poczucie uczestnictwa i zaangażowania i autonomii, a te cechy zdaniem autora wiążą się najsilniej z
poczuciem koherencji.

Poczucie koherencji powinno być ukształtowane koło 30 r.ż.

Status poczucia koherencji- podsumowanie

Z perspektywy psychologicznej poczucie koherencji traktowane jest jako właściwość podmiotowa, a nawet
osobowościowa, są tp przekonania człowieka o świecie, samym sobie i relacjach ze światem.

Poczucie koherencji mitywuje człowieka do podejmowania aktywności radzenia sobie z wymaganiami, a

poprzez funkcje regulacyjne steruje odpowiednim do wymagań wyborem zasobów.

Pomiar poczucia koherencji: Antonovsky stworzył kwestionariusz do mierzenia poczucia koherencji.

Poczucie koherencji a zdrowie somatyczne

Analizując zależności pomiędzy poczuciem koherencji a pozycją jednostki na kontinuum wobec zdrowie-
choroba podkreślić trzeba, że Antonovsky ogranicza tę zależność przede wszystkim do wpływu…

To poczucie koherencji znacznie silniej koreluje ze wskaźnikami zdrowia negatywnego a znaczenie słabiej
koreluje z emocjami pozytywnymi a Antonovski zakładał że ma być silnie zw ze zdrowiem i przez to za-
częto się przyglądać temu kwestionariuszowi i ma on sporo mankamentów.

Doniosła rola modelu salutogenetycznego wyraża się w przełomowym pytaniu o przyczyny zdrowia i
określeniu czynników mających znaczenie w procesie jego osiągania.

Uzupełnić pierwsze 15 min zajęć

WSPÓŁCZESNE ROZUMIENIE STRESU:STRES JAKO RELACJA

Stresem jest określona relacja miedzy osobą a otoczeniem, kt oceniana jest prz
(Lazarus, Folkman)
ez osobę jako obciążającą lub przekraczająca jej zasoby i zagrażająca jej dobrostanowi
Definicja relacyjno-poznawcza

Współczesne rozumienie stresu jako relacyjno-poznawcze, ponieważ:

- aby zaistniał stres człowiek sytuację, w jakiej się znajduje musi oceniać jako sytuacje stresową
- Aby zaistniał stres musi dojść do interakcji (transakcji) jednostki z jej środowiskiem (wewn i lub zewn).
Termin „transakcja” oznacza takie wzajemne oddziaływanie człowieka i środowiska, kt nie da się
sprowadzić do sumy elementów składowych
- Transakcyjne ujęcie stresu implikuje konieczność precyzyjnej terminologii, w kt odróżniamy stres od stre-
sora i reakcji na nie

REAKCJE NA STRES:
- fizjologiczne: bóle głowy, zaburzenia zoladkowo-jelitowe, bladość, szybsze bicie serca
- Emocjonalne:niepokoj, napięcie, złość, przygnębienie
- Motywacyjne: utrata zapału, entuzjazmu, obojętność, zniechęcenie (ale tez zapal, ciekawość… kiedy?)
- Behawioralne: nadaktywność, impulsywność, zaburzenia łaknienia, konflikty interpretacyjne
- W sferze myslenia: trudności z koncentracją uwagi lub pamięci
Nir tylko negatywne reakcje towarzyszą stresowi!

Kryteria podziału stresorów (potencjalnych źródeł stresu)

1. SIŁA I ZASIĘG:
- DRAMATYCZNE WYDARZENIA O ROZMIARACH KATASTROF
(Duża siła oddziaływania i uniwersalizm)
Atakują najbardziej podst wartości
Stawiają niezwykle wysokie wymagania
Są niespodziewane
Pozostawiają po sobie ślad

-POWAZNE WYZWANIA I ZAGROŻENIA (wydarzenia dotyczące jednostek i grup ludzi, często oceniane
jako stres wydarzeń życiowych);

-DROBNE CODZIENNE UTRAPIENIA (charles Bukowski) „Do domu wariatów zaprowadzą nas nie
wielkie wydarzenia, jak utrata współmałżonka, a zerwane w nieodpowiednim momencie sznurowadło

2. Czas stresora (ze zgl na to ile trwają, czasu oddziaływania)

-wydarzenia jednorazowe, incydentalne: pojawiają się np matura
- wydarzenia periodyczne lub cykliczne: egzaminy, wizyty u dentysty
- Stresory chroniczne (działają permanentnie): nieudany związek małżeński, sytuacja konfliktowa kt trwa
dłuższy czas w pracy, molestowanie
- Sekwencja: ciąg wydarzeń stresowych w kt stresor pierwotny pociąga za sobą inne stresory: rozwód
3 kryterium: kontrolowalność stresora
- wysoki stopień kontroli stresora: gdy przygotowujemy się do egzaminu, kt jest daleko, wszystko ode mnie
zależy
- Ograniczona kontrola: choroba somatyczna: mimo tego że pacjent zmienił stan zdrowia a jego stan się
wciąż pogarsza no to co on może zrobić w tej sytuacji jest ograniczone
-
-

Kontrola nad stresem przekłada się na nasz sposób radzenia sobie ze stresem: nawet jeśli sytuacja nie jest
bardzo dotkliwa to element niepewności powoduje że czujemy się bezsilni, pozbawienie kontroli mega dotk-
liwym elementem kt przekłada się na nasz dobrostan i funkcjonowanie somatyczne i psychiczne: osoby
starsze i niedołężne

CO NA TEMAT STRESU PISALI FOLKMAN I LAZARUS:

- w definicji stresu dużo uwagi autorzy przypisywali ocenie
OCENA SYTUACJI: każdą sytuacja w kt się znajdujemy może być dla nas negatywna, sprzyjająco-pozyty-
wna bądź stresowa. Oni wskazują na 3 możliwości oceny sytuacji stresowej
-krzywda/strata
-zagrożenie (te 2 ostatnie rodzaje ocen odnosimy do przyszłości: antycypujemy, że…)
-wyzwanie
Ocena sytuacji nazywana przez nich oceną pierwotną: to nie wystarcza, my nie tylko oceniamy sytuację, my
dokonujemy też oceny wtórnej, my tych ocen dokonujemy jednocześnie. Ocena wtórna odnosi się do
naszych możliwości poradzenia sobie z tą sytuacją. Mega ważne: te oceny w tym samym czasie!!!
Ocena pierwotna odnosi się do naszych możliwości poradzenia sobie z tą sytuacją i

Jak radzimy sobie z sytuacją stresową?Stale zmieniające się poznawcze (rozkładanie sytuacji na części pier-
wsze, wszystko co się dzieje w naszej głowie zw z tym stresorem) i behawioralne wysiłki (konkret działanie
np pójście do biblioteki czy płacz czy inny sposób wyładowania emocji) kt mają na celu opanowanie
określonych zewn i wewn wymagań ocenianych przez człowieka jako stresowe.

Oni nie mówią o nieświadomych soisobach radzenia sobie ze stresem tylko wysiłkach świadomych.

Funkcje radzenia sobie ze stresem:

-wskazuje się 2 funkcje radzenia sobie ze stresem:
- funkcja ukierunkowana na rozwiazanie problemu
- Funkcja ukierunkowana na rozładowanie napięcia emocjonalnego: np wysiłek fizyczny, diagnoza: pac-
jenci są w stanie zaprzeczać, najpierw muszą się oswoić ze swoimi emocjami by potem to przyjąć i sobie
zacząć radzić

Sposoby rozumienia radzenia sobie w psychologii

Generalnie wyróżniamy 3 sposoby ujmowania radzenia sobie. Radzenia sobie jako:
- Proces
- Strategia
- Styl
Styl radzenia sobie to predyspozycja do wyboru konkretnych strategii zaradczych w określonych sytuacjach
stresowych.

Styl:
- Zadaniowy (np będzie ze strategii zaradczych: planował, rozkminiał różne warianty)
- Emocjonalny (jak będzie go preferował to: będzie się rozwodził nad sobą, obwiniać się, rozpamiętywać)
- Unikowy (zachowanie jakby sytuacji stresowych nie było)
Każdy z tych stylów cechuje się określonymi strategiami zaradczymi
Każdy z nas ma takie ulubione strategie radzenia sobie kt wskazują czy jesteśmy bardziej zadaniowi,
emocjonalni czy unikowi. Jeżeli ludzie muszą się zachowywać niezgodni ze swym stylem to spada im efek-
tywność

Zależności miedzy stresem psychologicznym i zdrowiem: to zależności dwukierunkowe:

-choroba jako źródło stresu psychologicznego - 1 kierunek
-przyglądamy się fizjologicznym reakcjom uruchamianym przez stres i przyglądamy się jak one mogą. wpły-
wać
Układ współczulny- analiza koni

(Dokończyć z prezki…)
!!!!!EGZAMIN 13.02 15.00!!!!!!

WYKŁAD NR psychosomatyka

PSYCHOSOMATYKA W PERSPEKTYWIE STAROZYTNEJ

Od zarania dziejów lekarze zdawali sobie sprawę z wplychu psychiki na stan somatyczny organizmu
człowieka, choć praktyka nie zawsze towarzyszyła temu przekonaniu

Hipokrates domagał się calom

CZYM JEST PSYCHOSOMATYKA?
GŁÓWNE TEORIE PSYCHOSOMATYCZNE