Instrukcja obsługi

Zawory zwrotne klapowe

SR/HSR
ZRK/ZRL
ZRD
 Spis treści

1. Deklaracja zgodności z PED 97/23/EC 3

1.1 Deklaracja zgodności SR/HSR, ZRK/ZRL 3
1.2 Deklaracja zgodności ZRD 4

2. Informacje ogólne 5

3. Przeznaczenie 5

4. Instrukcje bezpieczeństwa 5
4.1 Ogólne instrukcje bezpieczeństwa 5
4.2 Kwalifikacje personelu 5
4.3 Instrukcje bezpieczeństwa dla operatorów 5
4.4 Szczególne zagrożenia 6

5. Transport i magazynowanie 6

6. Kategoryzacja zgodnie z PED 97/23/EC 7

7. Specyfikacja 8
7.1 Znakowanie 8
7.2 Rysunki i zestawy części 8
7.3 Funkcjonalność 10

8. Instalacja 10
8.1 Informacje ogólne 10
8.2 Charakterystyka działania 10
8.3 Zakres zastosowań 11
8.4 Instrukcje instalacji 12

9. Uruchomienie, zatrzymanie, konserwacja, eliminacja awarii 13

9.1 Uruchomienie 13
9.2 Zatrzymanie 13
9.3 Konserwacja 13
9.4 Eliminacja awarii 14

10. Części zamienne 14

11. Informacje dodatkowe 14

Niniejsza instrukcja obsługi zawiera ważne instrukcje bezpieczeństwa. Przed instalacją i uruchomieniem instrukcję
należy uważnie przeczytać. Nie zaleca się przechowywania niniejszej instrukcji na obszarze działania zaworów.

-2-
 1.1 Deklaracja zgodności
z Dyrektywą 97/23/EC dotyczącą urządzeń ciśnieniowych

Nazwa i adres producenta

RITAG Ritterhuder Armaturen GmbH & Co. Armaturenwerk KG
Industriestr. 7-9
D-27711 Osterholz-Scharmbeck

Opis urządzeń ciśnieniowych

Typ DN PN Moduł Typ DN PN Moduł Typ DN PN Moduł Typ DN PN Moduł

SR10.16 125-200 6-16 A SR12.16 65-200 6-16 A ZRK4 65-200 6-16 A ZRL4 65-200 6-16 A
SR60.06 32-100 6 A SR70.16 65-100 6-16 A ZRK1 50-100 10-40 A1 ZRL1 50-100 10-40 A1
SR61.06 32-100 6 A ZRK1S 50-100 10-40 A1 ZRL1S 50-100 10-40 A1
SR20.40 32-100 6-40 A1 SR33.40 32-100 6-40 A1 ZRK2 50-100 10-40 A1 ZRL2 50-100 10-40 A1
SR20.40St 32-100 6-40 A1 SR34.40 32-100 6-40 A1 ZRK3 50-100 10-40 A1 ZRL3 50-100 10-40 A1
SR22.40 32-100 6-40 A1 SR35.40 32-100 6-40 A1 ZRK4 250,300 6-16 A1 ZRL4 250,300 6-16 A1
SR30.40 32-100 6-40 A1 SR55.40 32-100 6-40 A1 ZRK5 50-100 10-40 A1 ZRL5 50-100 10-40 A1
Sr31.40 32-100 6-40 A1 HSR20.160 32-100 63-160 A1
SR32.40 32-100 6-40 A1 HSR30.160 32-100 63-160 A1 ZRK1 125-600 10-40 H ZRL1 125-600 10-40 H
SR40.40 32-100 6-40 A1 SR50.40 32-100 6-40 A1 ZRK1S 125-600 10-40 H ZRL1S 125-600 10-40 H
SR20.40 125-200 6-40 H SR30.40 125-200 6-40 H ZRK2 125-600 10-40 H ZRL2 125-600 10-40 H
SR20.40ST 125-200 6-40 H SR34.40 125-200 6-40 H ZRK3 125-600 10-40 H ZRL3 125-600 10-40 H
SR22.40 125-200 6-40 H SR35.40 125-200 6-40 H ZRK4 350-600 6-16 H ZRL4 350-600 6-16 H
SR25.40St 250-350 6-40 H SR55.40 125-200 6-40 H ZRK5 125-600 10-40 H ZRL5 125-600 10-40 H

Wszystkie zawory o wymiarach DN ≤25 stosują się do wymagań art. 3, par. 3. Nie uzyskały
pozwolenia na oznakowanie symbolami CE ani też innymi znakami powiadomionych władz.

Nazwa i adres władz powiadomionych

LRQA GmbH Hamburg

Mönckebergstrasse 27
20095 Hamburg

Producent podpisem swoim złożonym na niniejszej deklaracji potwierdza, projekt, produkcja i

procedury kontroli stosowane dla niniejszych urządzeń ciśnieniowych spełniają wymagania Dyrektywy
97/23/EC dotyczącej urządzeń ciśnieniowych.

Zastosowane standardy zharmonizowane

Standardy zharmonizowane obecnie niedostępne

Inne zastosowane standardy i zasady techniczne

AD 2000, DIN3230, DIN3840, VdTÜV1253, VdTÜV100, TRD110

22 stycznia 2002 Herfried Schrader

Data Podpis osoby upoważnionej

-3-
 1.2 Deklaracja zgodności
z Dyrektywą 97/23/EC dotyczącą urządzeń ciśnieniowych

Nazwa i adres producenta

RITAG Ritterhuder Armaturen GmbH & Co. Armaturenwerk KG
Industriestr. 7-9
D-27711 Osterholz-Scharmbeck

Opis urządzeń ciśnieniowych

Typ DN PN Moduł Typ DN PN Moduł

ZRD G/K3 65 - 200 6 - 16 A ZRD G/API594 21/2" - 6" Class125, 150 A
ZRD G4/K3 65 - 200 6 - 16 A ZRD G4/API594 21/2" - 6" Class125, 150 A
ZRD 4/K3 65 - 200 6 - 16 A ZRD 4/API594 21/2" - 6" Class125, 150 A
ZRD 6/K3 65 - 200 6 - 16 A ZRD 6/API594 21/2" - 6" Class125, 150 A
ZRD G/K3 250, 300 6 - 16 A1 ZRD G/API594 8", 10" Class125, 150 A1
ZRD G4/K3 250, 300 6 - 16 A1 ZRD G4/API594 8", 10" Class125, 150 A1
ZRD 4/K3 250, 300 6 - 16 A1 ZRD 4/API594 8", 10" Class125, 150 A1
ZRD 6/K3 250, 300 6 - 16 A1 ZRD 6/API594 8", 10" Class125, 150 A1
ZRD 1/K3 50 - 100 6 - 40 A1 ZRD 1/API594 2" - 4" Class150, 300 A1
ZRD 2/K3 50 - 100 6 - 40 A1 ZRD 2/API594 2" - 4" Class150, 300 A1
ZRD 3/K3 50 - 100 6 - 40 A1 ZRD 3/API594 2" - 4" Class150, 300 A1
ZRD G/K3 350 - 600 6 - 16 H ZRD G/API594 12" - 24" Class125, 150 H
ZRD G4/K3 350 - 600 6 - 16 H ZRD G4/API594 12" - 24" Class125, 150 H
ZRD 4/K3 350 - 600 6 - 16 H ZRD 4/API594 12" - 24" Class125, 150 H
ZRD 6/K3 350 - 600 6 - 16 H ZRD 6/API594 12" - 24" Class125, 150 H
ZRD 1/K3 125 - 600 6 - 40 H ZRD 1/API594 5" - 24" Class150, 300 H
ZRD 2/K3 125 - 600 6 - 40 H ZRD 2/API594 5" - 24" Class150, 300 H
ZRD 3/K3 125 - 600 6 - 40 H ZRD 3/API594 5" - 24" Class150, 300 H

Wszystkie zawory o wymiarach DN ≤25 stosują się do wymagań art. 3, par. 3. Nie uzyskały
pozwolenia na oznakowanie symbolami CE ani też innymi znakami powiadomionych władz.

Nazwa i adres władz powiadomionych

LRQA GmbH Hamburg

Mönckebergstrasse 27
20095 Hamburg

Producent podpisem swoim złożonym na niniejszej deklaracji potwierdza, projekt, produkcja i

procedury kontroli stosowane dla niniejszych urządzeń ciśnieniowych spełniają wymagania Dyrektywy
97/23/EC dotyczącej urządzeń ciśnieniowych.

Zastosowane standardy zharmonizowane

Standardy zharmonizowane obecnie niedostępne

Inne zastosowane standardy i zasady techniczne
AD 2000, DIN3230, DIN3840, VdTÜV1253, VdTÜV100, TRD110

22 stycznia 2002 Herfried Schrader

Data Podpis osoby upoważnionej

-4-
 2. Informacje ogólne

Niniejsza instrukcja obsługi obejmuje wyżej wymienione zawory, będące

przedmiotem Standardu Systemu Zarządzania Jakością zgodnego z normą
DIN/ISO9001, odnoszącego się zarówno do metod produkcji jak i do procedur
przeprowadzania testów oraz spełniającego podstawowe wymagania
bezpieczeństwa ujęte w Załączniku nr 1 Dyrektywy 97/23/EC dotyczącej urządzeń
ciśnieniowych. Celem niniejszej instrukcji jest udzielenie wsparcia użytkownikom
wyżej wymienionych zaworów w zakresie ich instalacji, eksploatacji i konserwacji.

Niestosowanie się do poniższych ostrzeżeń i rad może

spowodować wystąpienie poważnych zagrożeń, co skutkować
Uwaga będzie wygaśnięciem gwarancji producenta.
W przypadku wystąpienia pytań lub wątpliwości, należy skontaktować
się z producentem a także odnieść się do rozdziału 11.

3. Przeznaczenie

Zawory zwrotne klapowe przeznaczone są wyłącznie do instalacji w systemach

rurociągów z zachowaniem wskazań ograniczeń ciśnieniowych i temperaturowych w
celu uniknięcia przepływu wstecznego transportowanej cieczy lub innego medium.
Operator ponosi odpowiedzialność za przeprowadzenie testów wytrzymałości
chemicznej zgodnie ze specyfikacją danych operacyjnych.
Wszystkie ważne dane operacyjne zawarte zostały w rozdziale 8 w odpowiednich
arkuszach danych technicznych odnoszących się do poszczególnych typów
zaworów.

4. Instrukcje bezpieczeństwa

4.1 Ogólne instrukcje bezpieczeństwa

Zasady i przepisy bezpieczeństwa dotyczące systemów rurociągów odnoszą się

także do zaworów, co oznacza, że przestrzegać należy wszelkich krajowych i
międzynarodowych regulacji mających na celu zapobieganie wypadkom a także
innych istniejących przepisów bezpieczeństwa dotyczących pracy operatorów,
produkcji oraz wszelkich innych czynności z zastosowaniem zaworów. Niniejsza
instrukcja wskazuje jedynie na te instrukcje bezpieczeństwa, które należy wziąć pod
uwagę jako instrukcje dodatkowe.

4.2 Kwalifikacje personelu

Do obsługi, instalacji i konserwacji zaworów wydelegowany może zostać wyłącznie

personel posiadający odpowiednie kwalifikacje. Operator zobowiązany jest do
koordynacji kompetencji, odpowiedzialności i nadzoru swojego zespołu. W
przypadku, gdy zespół nie posiada odpowiednich kwalifikacji, wiedzy lub uprawnień,
operator odpowiedzialny jest za przeprowadzenie dodatkowych szkoleń
uzupełniających braki wiedzy i umiejętności. Operator zapewnia, że treść instrukcji
obsługi jest zrozumiała dla personelu we wszystkich jej szczegółach.

4.3 Instrukcje bezpieczeństwa dla operatorów

Z uwagi na to, że poniższe elementy nie pozostają w zakresie odpowiedzialności

producenta zaworów, operator musi zapewnić, że:
-5-
• Zawory użytkowane będą wyłącznie w sposób zgodny ze wskazówkami
opisanymi w rozdziale 3,
• System rurociągów został zainstalowany w sposób profesjonalny; grubość ścianki
korpusu zaworu została zaprojektowana z uwzględnieniem stopnia rozciągania
zwykle zachodzącego w systemie rurociągów.
• Zawory zostały odpowiednio zainstalowane pomiędzy kołnierzami.
• Zwykłe tempo przepływu w systemie rurociągów nie zostaje przekroczone w
trakcie ciągłego działania. W przypadku użytkowania w warunkach odbiegających
od normalnych, np. drgania, gwałtowny napływ dużej ilości wody, kawitacja lub
transport medium zawierającego większe cząstki stałe, należy skontaktować się z
RITAG w celu wyjaśnienia wątpliwości.
• W przypadku pracy w temperaturze od <0°C do >40°C, zawory chronione są
przed dotykiem.

Aby zawory wykorzystywane były zgodnie z ich

przeznaczeniem należy się upewnić, że wybrane materiały
korpusu i części wewnętrzne zaworu dostosowane są do
medium, które będzie transportowane. Producent nie ponosi
Niebezpieczeństwo żadnej odpowiedzialności za wszelkie szkody powstałe na
skutek działania medium o właściwościach niszczących.
Niezastosowanie się do powyższego ostrzeżenia może
spowodować wystąpienie poważnych zagrożeń dla
personelu pracującego przy zaworach lub może
spowodować szkody w systemie rurociągów.

4.4 Szczególne zagrożenia

Przed rozmontowaniem zaworu, rurociąg musi zostać

rozhermetyzowany, a ciecz lub inne medium odprowadzone z rury.
Zagrożenie Następnie należy odkręcić śruby mocujące zawór do kołnierza i
dla życia rozmontować zawór.
Niezastosowanie się do powyższego ostrzeżenia stanowić
będzie zagrożenie dla życia personelu pracującego przy
zaworach.

5. Transport i magazynowanie

Zawory dostarczane są w stanie gotowym do instalacji. Ich obsługa, przenoszenie i

magazynowanie powinny być przeprowadzane w warunkach szczególnej
ostrożności.
• Zawory dostarczane w opakowaniu ochronnym powinny być przechowywane w
tymże opakowaniu do momentu instalacji.
• W przypadku przechowywania bezpośrednio na miejscu instalacji, zawory
powinny być przechowywane w zamkniętym pomieszczeniu w sposób
zapewniający ochronę przed niszczącym wpływem środowiska.
• Zaleca się by najpierw wykorzystać wszelkie zapasy magazynowe tak, aby
zapewnić krótki okres przechowywania zaworów.
• Zawory wyposażone w uszczelki miękkie wymagają ochrony przed działaniem
słońca, które może mieć niszczący wpływ na uszczelki. Zawory takie należy
również chronić przed działaniem innych promieni UV wywołujących efekt
starzenia się urządzenia.

-6-
• Urządzenia podnoszące stosowane do transportu powinny być umocowane
wyłącznie na korpusie zaworu. Nie należy traktować części wewnętrznych jako
„urządzeń przenośnych “.

6 Kategoryzacja zgodnie z PED 97/23/EC, art. 9

Zawory zwrotne klapowe wzniosowe typu SR / HSR

Oznaczenie symbolem CE – wraz z deklaracją zgodności, zgodnie z PED 97/23/EC
Średnica nominalna
Typ zaworu PN Grupa medium 15 20 25 32 40 50 65 80 100 125 150 200 250 300 350
SR10.16 16 2 * * * * * * CE CE CE * * *
SR12.16 16 2 brak CE brak CE brak CE CE CE CE CE CE CE * * *
SR70.06K 6 2 brak CE brak CE brak CE brak CE brak CE brak CE * * * * * *
SR70.16 16 2 brak CE brak CE brak CE CE CE CE * * * * * *
SR60.06 6 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE * * * * * *
SR20.40 40 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE * * *
SR20.40St 40 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE * * *
SR25.40 40 1 u. 2 * * * * * * * * * CE CE CE
SR22.40 40 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE * * *
SR30.40 40 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE * * *
SR31.40 40 1 u. 2 brak CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE * * *
SR32.40 40 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE * * *
SR33.40 40 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE * * *
SR34.40 40 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE * * *
SR35.40 40 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE * * *
SR40.40 40 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE * * *
SR50.40 40 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE * * *
SR55.40 40 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE * * *
HSR20.160 160 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE * * * * * *
HSR30.160 160 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE * * * * * *
* nie dostępny w tych wymiarach

Zawory zwrotne klapowe odchylne typu ZRK / ZRL

Oznaczenie symbolem CE – wraz z deklaracją zgodności, zgodnie z PED 97/23/EC
Średnica nominalna
Typ zaworu PN Grupa medium 50 65 80 100 125 150 200 250 300 350 400 450 500 600
ZRK1, ZRL1, ZRK5 10 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE
16 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE
25 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE
40 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE
ZRK1-S, ZRL1-S 10 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE
16 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE
25 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE
40 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE
ZRK2, ZRK3 10 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE
16 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE
25 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE
40 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE
ZRK4 10 2 brak CE brak CE brak CE brak CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE
16 2 brak CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE

Zawory zwrotne klapowe podwójne ‘Duo’ typu ZRD

Oznaczenie symbolem CE – wraz z deklaracją zgodności, zgodnie z PED 97/23/EC
Średnica nominalna
Typ zaworu PN Grupa medium 50 65 80 100 125 150 200 250 300 350 400 450 500 600
ZRD1/K3,ZRD2/K3, 10 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE
ZRD3/K3 16 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE
25 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE
40 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE
ZRD1/API594, 10 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE
ZRD2/API594, 16 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE
ZRD3/API594 25 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE
40 1 u. 2 CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE
ZRD G/K3,ZRD G4/K3 6 2 brak CE brak CE brak CE brak CE brak CE brak CE CE CE CE CE CE CE CE CE
ZRD4/K3, ZRD6/K3 10 2 brak CE brak CE brak CE brak CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE
16 2 brak CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE
ZRD G/API594, 6 2 brak CE brak CE brak CE brak CE brak CE brak CE CE CE CE CE CE CE CE CE
ZRD G4/API594, 10 2 brak CE brak CE brak CE brak CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE
ZRD 4/API594, 16 2 brak CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE CE
ZRD 6/API594

Zgodność z PED 97/23/EC zostaje udokumentowana poprzez oznaczenie symbolem

CE umieszczonym na korpusie zaworu.

-7-
 7 Specyfikacje

Rysunki przekroju poprzecznego przedstawione w niniejszym rozdziale stanowią

przykład podstawowego projektu zaworów. Szczegółowe informacje dotyczące
poszczególnych typów zaworów dostępne są w arkuszu danych technicznych.

7.1 Oznaczenia

Wszystkie zawory oznaczone są zgodnie z PED 97/23/EC, TRB 801 nr 45 lub EN19.

Oznaczenia ogólne

Producent RITAG
Typ zaworu ...
Średnica nominalna DN...
Ciśnienie nominalne PN…
Materiał ...
Seria nr (możliwość identyfikacji materiału) ....
Rok produkcji (miesiąc, rok, np.: 5.02) ...
Strzałka kierunku przepływu ↑
Oznaczenie symbolem CE (poczynając od kategorii I, zob. rozdział 1 i 6) CE
Kod Powiadomionych Władz (Moduł A1 i H) 0525
Pieczęć inspektora ...

Dalsze szczegółowe oznaczenia, np. kod identyfikacji zakładu lub nazwa projektu
mogą zostać dodatkowo załączone na żądanie.

7.2 Rysunki i zestawy części

Zawory zwrotne wzniosowe

SR35.40,SR40.40, SR50.40, SR55.40, SR20.40, SR20.40St, SR22.40, SR70.06, SR70.16,

HSR20.160, HSR30.160 SR30.40, SR31.40, SR32.40
SR33.40, SR34.40, SR12.16

Ilość części Opis Ilość części Opis

1 Korpus 2 Płyta/dysk
3 Uszczelka (część zamienna) 4 Płyta wiodąca
5 Sprężyna (część zamienna) 6 Śruba pociągowa
7 Pierścień centrujący

-8-
 Zawory zwrotne odchylne

Brak ilustracji sprężyny

1 Korpus 7 Zawiasa (lewa)

3 Płyta 8 Śruba
4 Uszczelka (część zamienna) 9 Pierścień
5 Sworzeń zawiasy 10 Śruba oczkowa
6 Zawiasa (prawa) Sprężyna (część zamienna)

Zawory zwrotne klapowe podwójne ‘Duo’ typu ZRD

1 Korpus 8 Sworzeń zabezpieczający

2 Płyta 9 Pierścień
3 Wałek 10 Sworzeń zatrzymujący
4 Uszczelka (część zamienna) 11 Śruba oczkowa
5 Sprężyna (część zamienna) 12 Wkręt dociskowy
6 Pierścień uszczelniający (część zamienna)
7 Pierścień

-9-
 7.3 Funkcjonalność

Zawory klapowe niezwrotne, to zawory kontrolowane przez przepływ wsteczny cieczy

lub innego medium. Uszczelniacz zamkowy (dysk, stożek, płyta) jest najpierw
podnoszony a następnie otwarty przez przepływ. W przypadku przepływu
wstecznego w jego fazie początkowej (np. awaria pompy) uszczelniacz zamkowy
zamyka się samoczynnie pod wpływem ciężaru własnego. Opcjonalnie proces
zamknięcia może zostać dodatkowo wsparty użyciem sprężyny.

8 Instalacja

8.1 Informacje ogólne

Inżynier lub operator ponosi odpowiedzialność za odpowiednie ustalenie położenia

zaworów w systemie rurociągów a także za właściwą ich instalację. Wszelkie błędy
popełnione na poziomie inżynierii lub podczas instalacji mogą spowodować wadliwe
działanie zaworów i stwarzać poważne zagrożenie.
Takie same zasady i przepisy bezpieczeństwa dotyczące połączeń w systemu
rurociągów i jego komponentów mają zastosowanie przy instalacji zaworów.

Rurociągi należy ułożyć w taki sposób, by odkształcenie i

wygięcie przy naprężeniu stycznym nie miały wpływu na
Uwaga korpus zaworu. Powierzchnie przylgowe kołnierza muszą
znajdować się w pozycji równoległej względem siebie.
Powierzchnie przylgowe muszą być oczyszczone i
nieuszkodzone.
Żeliwne korpusy zaworów EN-JL1040, EN-JS1030 nie mogą
być poddawane nagłym uderzeniom ciśnienia (np. uderzenie
Niebezpieczeństwo młotkowe), ponieważ uszkodzeniu mogą ulec jego
komponenty.
Zawory pracujące w temperaturach <0°C do >40°C muszą być
chronione przed dotykiem.

8.2 Charakterystyka działania

Zawory zwrotne klapowe wzniosowe typu SR / HSR

Dane operacyjne dla zaworów SR
Dopuszczalna temperatura robocza (°C) 20 100 150 200 250 300 350 400 450 500
Typ Materiał Grupa P/T EN1092-1, -2 PN Dopuszczalne ciśnienie robocze (bar)
SR10.16 EN-JL1040 16 16 16 14,4 12,8 11,2 9,6
SR60.06 PTFE 6 6 6 5 4
SR12.16 CC483K 16 16 16 15 14 13
SR70.16 2.0401 16 16 16 15 14 13
SR20.40 1.4021 40 40 40 37,5 35 32,5 30 27,5 25
SR20.40St bis DN100 1.0570 1E1 40 40 40 36 33 29 24
SR20.40St DN125 bis 200 1.0421 40 40 40 36 33 29 24
SR25.40 1.0421 40 40 40 36 33 29 24
SR22.40 1.0460 40 40 40 36 33 29 24 20 16
SR30.40 1.4571 15EO 40 37 33 31,5 29,7 27,9 25,8 24,9 24 23,3 22,9
SR31.40 3.7035 40 40 40 34 28 22 16
SR32.40 2.4617 40 40 40 38 36 34 32 30 28
SR40.40 1.0460 40 40 40 37 35 31,5 29 27 26 23
SR33.40 2.4610 40 40 40 38 36 34 32 30 28
SR34.40 1.4301 11EO 40 34,7 27,9 25,2 22,6 21 19,6 18,5 17,4 16,9 16,4
SR35.40 1.0460 40 40 40 37 35 31,5 29 27 26 23
SR55.40 1.4571 15EO 40 37 33 31,5 29,7 27,9 25,8 24,9 24 23,3 22,9
HSR20.160 1.0460 160 160 160 145 130 125 100 84 68 53
HSR30.160 1.4571 15EO 160 160 154 148 142 136 130 124 118 110 102
SR50.40 1.4571 15EO 40 37 33 31,5 29,7 27,9 25,8 24,9 24 23,3 22,9

- 10 -
 Zawory zwrotne klapowe odchylne typu ZRK / ZRL
Dane operacyjne dla zaworów ZRK / ZRL
Dopuszczalna temperatura robocza (°C) 20 100 150 200 250 300 350 400 450 500
Typ Materiał Grupa P/T EN1092-1, -2 PN Dopuszczalne ciśnienie robocze (bar)
ZRK1, ZRL1,ZRK1-S, ZRL1-S 1.0570 1E1 10 10 10 9 8 7 6
1E1 16 16 16 14,4 12,8 11,2 9,6
1E1 25 25 25 22,5 20 17,4 15
1E1 40 40 40 36 33 29 24
ZRK2, ZRL2 1.4301 11EO 10 8,7 7 6,3 5,6 5,2 4,9 4,6 4,4 4,2 4,1
11EO 16 13,9 11,2 10,1 9 8,4 7,8 7,4 7 6,8 6,5
11EO 25 21,7 17,4 15,8 14,1 13,1 12,2 11,6 10,9 10,6 10,2
11EO 40 34,7 27,9 25,2 22,6 21 19,6 18,5 17,4 16,9 16,4
ZRK3, ZRL3 1.4571 15EO 10 9,3 8,2 7,9 7,4 7 6,4 6,2 6 5,8 5,7
15EO 16 14,9 13,2 12,6 11,9 11,2 10,3 10 9,6 9,3 9,2
15EO 25 23,3 20,6 19,7 18,6 17,4 16,1 15,6 15 14,6 14,3
15EO 40 37 33 31,5 29,7 27,9 25,8 24,9 24 23,3 22,9
ZRK4, ZRL4 CC483K 10 16 16 15 14 13
16 16 16 15 14 13
ZRK5, ZRL5 1.0425 3EO 10 10 10 9,8 9,5 9 8 7 5,5
3EO 16 16 116 15,7 15,2 14,4 12,8 11,2 8,8
3EO 25 25 25 24,5 23,8 22,5 20 17,5 13,8
3EO 40 40 40 39 38 36 32 28 22
Najniższa temperatura robocza: ZRK1, ZRL1, ZRK4, ZRL4, ZRK5, ZRL5 minus 10°C; ZRK2, ZRL2, ZRK3, ZRL3 minus 200°C

Zawory zwrotne klapowe podwójne ‘Duo’ typu ZRD

Dane operacyjne dla zaworów ZRD

Dopuszczalna temperatura robocza (°C) 20 100 150 200 250 300 350 400 450 500
Typ Materiał Grupa P/T EN1092-1, -2 PN Dopuszczalne ciśnienie robocze (bar)
ZRD G/K3, ZRD G4/K3 EN-JL1040 * 6 6 6 5,4 4,8 4,2 3,6
ZRD 6/K3 EN-JL1040 * 10 10 10 9 8 7 6
EN-JL1040 * 16 16 16 14,4 12,8 11,2 9,6
ZRD 4/K3 CC483K 6 6 6 5 4 3
CC483K 10 10 10 9 8 7
CC483K 16 16 16 15 14 13
ZRD 1/K3 1.0619 3EO 10 10 10 9,8 9,5 9 8 7 5,5
1.0619 3EO 16 16 116 15,7 15,2 14,4 12,8 11,2 8,8
1.0619 3EO 25 25 25 24,5 23,8 22,5 20 17,5 13,8
1.0619 3EO 40 40 40 39 38 36 32 28 22
ZRD 2/K3 1.4308 11EO 10 8,7 7 6,3 5,6 5,2 4,9 4,6 4,4 4,2 4,1
1.4308 11EO 16 13,9 11,2 10,1 9 8,4 7,8 7,4 7 6,8 6,5
1.4308 11EO 25 21,7 17,4 15,8 14,1 13,1 12,2 11,6 10,9 10,6 10,2
1.4308 11EO 40 34,7 27,9 25,2 22,6 21 19,6 18,5 17,4 16,9 16,4
ZRD 3/K3 1.4581 15EO 10 9,3 8,2 7,9 7,4 7 6,4 6,2 6 5,8 5,7
1.4581 15EO 16 14,9 13,2 12,6 11,9 11,2 10,3 10 9,6 9,3 9,2
1.4581 15EO 25 23,3 20,6 19,7 18,6 17,4 16,1 15,6 15 14,6 14,3
1.4581 15EO 40 37 33 31,5 29,7 27,9 25,8 24,9 24 23,3 22,9
ZRD G/API594, ZRD G4/API594 EN-JL1040 Clasa 125 16 16 14,4 12,8 11,2 9,6
ZRD 6/API594 EN-JL1040 Clasa 150 20 20 18,5 16,5 14,5 12,3
ZRD 4/API594 CC483K Clasa 125 16 16 15 14 13
CC483K Clasa 150 20 20 18 17 16
ZRD 1/API594 1.0619 3EO Clasa 150 20 20 20 19,5 18,5 16,5 14,4 11,3
1.0619 3EO Clasa 300 50 50 49,5 48,5 46 41 35,9 28,3
ZRD 2/API594 1.4308 11EO Clasa 150 20 20 13 11,6 10,7 10 9,5 8,9 8,7 8,35
1.4308 11EO Clasa 300 50 50 32,5 29 26,9 25,3 23,8 22,6 21,7 16,4
ZRD 3/API594 1.4581 15EO Clasa 150 20 20 16,2 15,3 14,3 13,2 12,8 12,3 11,9 11,8
1.4581 15EO Clasa 300 50 50 40,7 38,2 36 33 32 31 29,9 29,2
* EN1092 Rozdz. 2 Tabela 17
Najniższa temperatura robocza: ZRD G, ZRD G4, ZRD1, ZRD3, ZRD4, ZRD6 minus 10°C; ZRD2 minus 200°C

8.3 Zakres zastosowań

Zakłady przemysłowe, systemy grzewcze, systemy przepływu cieczy, gazów i

oparów (zob. także grupy cieczy opisane w tabeli zawartej w art. 6), układy gorącej
wody DIN4751 / DIN4752, stacje przekaźnikowe energii cieplnej DIN4754, kotłownie
TRD110, zbiorniki ciśnieniowe TRB801 No. 45. Należy stosować się do wszelkich
ograniczeń nakładanych przez stosowne organizacje techniczne lub organy prawne.
Materiał konstrukcyjny zaworów musi być dostosowany do właściwości
transportowanej cieczy lub innego medium.

- 11 -
 Ciśnienie przy otwarciu zaworu pö (mbar)
- w zależności od kierunku przepływu -
SR / HSR ZRK / ZRL ZRD
DN ↔ ↓ ↑ ↑ brak ↔ ↔ ze śrubą ↑ ↑ ze śrubą ↔ ↑ ↑ ze śrubą
śruby
15 20 16 24 4
20 20 16 24 4
25 20 16 24 4
32 20 16 24 4
40 20 15,5 24,5 4,5
50 20 15 25 5 ~0 15 8 23 15 25 10
65 20 14,5 25,5 5,5 ∼0 15 8 23 15 25 10
80 20 13,5 26,5 6,5 ∼0 15 8 23 15 30 15
100 20 13,5 26,5 6,5 ~0 15 8 23 15 30 15
125 20 - 34 14 ∼0 10 8 18 15 35 20
150 20 - 33 13 ∼0 10 8 18 15 35 20
200 20 - 32 12 ~0 10 12 22 15 35 20
250 20 - 32 12 ∼0 10 12 22 15 35 20
300 20 - 32 12 ∼0 10 12 22 15 45 30
350 20 - 32 12 ~0 10 15 25 15 45 30
400 20 - - - ∼0 10 16 26 15 45 30
450 20 - - - ∼0 10 16 26 15 55 40
500 20 - - - ~0 10 22 32 15 55 40
600 20 - - - ~0 10 24 34 15 75 60

8.4 Instrukcje instalacji

Strzałka wskazująca kierunek przepływu i rzeczywisty przepływ muszą biec w tym

samym kierunku. Aby zawór mógł się otworzyć wymagane jest minimalne ciśnienie
dynamiczne. Zawory bez sprężyn mogą być instalowane wyłącznie w pionowych
liniach przepływu.

Instalacja w rurociągu

poziomym pionowym

Śruba oczkowa
5xDN Eye bolt

DN
DN

Śruba oczkowa
Eye bolt
2xDN

Śruba
Eye bolt oczkowa
5xDN

5xDN

Pump
Pompa

Śruba
Eye boltoczkowa
indicates
top positiongórna
wskazuje of
the valve
pozycję zaworu

- 12 -
 Projekt zaworów klapowych niezwrotne pozwala na ich instalację
pomiędzy dwoma kołnierzami rurociągu zawierającego odpowiednie
uszczelki kołnierzowe. Zewnętrzna średnica zaworu centruje się
Uwaga sama poprzez śruby kołnierza. Elementy złączne wymagają
odpowiedniej obsługi i dostosowania pod względem technicznym,
zgodnie z warunkami serwisowania. Muszą spełniać wymagania
wynikające z przepisów; musza być uszczelnione zgodnie z
dopuszczalnym momentem obrotowym. Śruby, nakrętki lub
uszczelnienia kołnierzy nie mieszczą się w zakresie dostaw
producenta.

9 Uruchomienie, zatrzymanie, konserwacja

9.1 Uruchomienie

Informacje ogólne

W celu sprawdzenia odporności i obciążenia, przed przeprowadzeniem testu

ciśnieniowego oraz przed wstępnym uruchomieniem, warunki dotyczące materiałów i
działania muszą być porównane z danymi systemu rurociągu.
W przypadku nowych zakładów lub remontów, system rurociągów musi zostać
dokładnie przepłukany w celu usunięcia ewentualnych zabrudzeń, odprysków po
spawaniu lub wszelkich innych cząstek stałych o właściwościach niszczących.

Test ciśnieniowy sekcji rurociągu

Jako, że zawory niezwrotne w sekcji rurociągu wypełnionego pozostają zawsze w

pozycji zamkniętej, wartość nadciśnienia przy testowaniu nie może przekroczyć 1,1 x
PS (PS = NP = maksymalna wartość ciśnienia roboczego).

Przeprowadzając testy ciśnieniowe, zawór i połączenia kołnierzy muszą przejść

odpowiednie testy mające na celu wykrycie przecieków. Wszelkie przecieki musza
zostać natychmiast usunięte poprzez ponowne uszczelnienie elementów złącznych.

9.2 Zatrzymanie

Jeżeli system jest wyłączony z działania przez dłuższy czas, wszystkie media, które
mogły wpłynąć na zmiany warunków systemu (np. polimeryzacja, krystalizacja,
krzepnięcie) muszą zostać usunięte z systemu rurociągów. Jeżeli będzie to
konieczne, system należy dokładnie przepłukać.

9.3 Konserwacja

Zawory nie wymagają konserwacji. W celu zachowania bezpieczeństwa i uniknięcia

zbędnych okresów przestojów, zaleca się by w określonych regularnych odstępach
czasowych operator testował funkcjonalność i niezawodność zaworów (terminy
przeprowadzania testów lub inspekcji mogą zostać dowolnie określone przez
operatora).
Należy wziąć pod uwagę instrukcje bezpieczeństwa zawarte rozdziale 4.

- 13 -
 9.4 Eliminacja awarii

Opis awarii Potencjalne przyczyny Czynności naprawcze

Wysoki stopień • Zanieczyszczone przylgni gniazda
przecieków zaworu
• Deformacja dysku/stożka/płyty przez
uderzenie młotkowe
• Uszkodzony pierścień gniazda
• Dysk/stożek/płyta nie zamyka się,
stożek zwisa, wysokie tempo
aktywności powoduje zacieranie się
wywołane tarciem
Niewłaściwe, Niedostateczne tempo przepływu,
niepokojące szmery lub burzliwy przepływ, opóźnione
inne dźwięki uruchomienie pompy
Przecieki dławnicy (ZRL- Dławnica jest obciążona
HG, ZRD)
Brak przepływu Wadliwa instalacja zaworu
Przecieki uszczelnień Połączenia kołnierzy nie są
kołnierzy odpowiednio zdławione
Ö Oczyścić przylgnię gniazda
zaworu; jeśli to konieczne -
przeostrzyć
Ö Wymienić dysk/stożek/płytę
Ö Wymienić pierścień gniazda
Ö Sprawdzić dane operacyjne,
przeprojektować wszystkie części
Ö Wybrać mniejsze wymiary
Ö Sprawdzić odległość pomiędzy
zagięciem rury i pompa (5-7xDN)
Ö Użyć lżejszych płyt lub sprężyn
o zredukowanym ciśnieniu
otwarcia
Ö Przedłużyć okres pracy pompy
Ö Ponowni uszczelnić dławnicę
Ö Wymienić uszczelnienie
dławnicy, jeśli to konieczne
Ö Strzałka wskazująca kierunek
przepływu i rzeczywisty przepływ
muszą biec w tym samym
kierunku.
Ö Ponownie uszczelnić elementy
złączne

10 Części zamienne

Podczas remontów, wszystkie części zaworów muszą być

wymienione oryginalnymi częściami zamiennymi dostawcy.
Uwaga Nieautoryzowana wymiana jak również wewnętrzna produkcja części
zamiennych spowodują wygaśnięcie deklaracji zgodności a także
mogą być przyczyną unieważnienia roszczeń gwarancyjnych.

Wszelkie sprężyny lub o-ringi (odpowiednie dla zaworów wyposażonych w

uszczelnienie miękkie) mogą zostać zamówione jako części zamienne. Pełne
oznaczenie korpusu zaworu musi zostać ujęte w specyfikacji zamówienia zakupu.

11 Informacje dodatkowe

W celu uzyskania dodatkowych informacji takich, jak arkusze danych technicznych

RITAG, instrukcje remontowe, certyfikaty itp., proszę skontaktować się poprzez
stronę internetową firmy pod adresem www.ritag.com lub przesłać zapytanie na
adres siedziby:
RITAG Armaturenwerk
Postfach 13 32
D 27703 Osterholz-Scharmbeck
Industriestraße 7-9
D 27711 Osterholz-Scharmbeck
Tel. +49 (0) 4791 9209-0
Fax +49 (0) 4791 9209-85
E-Mail: contact@ritag.com

- 14 -