You are on page 1of 2

ΑΝΑΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Η γλώσσα χαρακτηρίζεται από δημιουργικότητα και πολυτροπικότητα. Επιτρέπει τη μετάδοση μηνυμάτων


που αποδίδουν με ακρίβεια την πραγματικότητα, αλλά και την έκφραση των βαθύτερων συναισθημάτων με
τα οποία βιώνεται η πραγματικότητα. Πρόκειται για την αναφορική και την ποιητική λειτουργία της
γλώσσας. Η επιλογή μιας από τις δυο καθορίζει το ύφος του κειμένου. Η αναφορική λειτουργία συναντάται
σε επιστημονικά συγγράματα, άρθρα ή αποδεικτικά δοκίμια και η ποιητική σε στοχαστικά δοκίμια ή
λογοτεχνικά έργα.

Αναφορική λειτουργία
Ο πομπός (ομιλητής ή γράφων): Παραδείγματα
• Απευθύνεται στη λογική του δέκτη. • Η Μαρία γέννησε δίδυμα.
• Αποσκοπεί στην πληροφόρηση του δέκτη. • Ο φρουρός της κεντρικής πύλης του
• Χρησιμοποιεί λέξεις ή φράσειςμε την στρατοπέδου δεν εκτελούσε σωστά τα
κυριολεκτική/δηλωτική σημασία τους. καθήκοντά του.
• Ο Κώστας τραυματίστηκε στο αριστερό χέρι.
Ποιητική λειτουργία
Ο πομπός (ομιλητής ή γράφων): Παραδείγματα
• Απευθύνεται στο συναίσθημα του δέκτη. • Η κλασική εποχή γέννησε καλλιτεχνικά
• Αποσκοπεί στη διέγερση συναισθημάτων και την αριστουργήματα.
αισθητική συγκίνηση. • Ο πνευματικός άνθρωπος είναι άγρυπνος
• Η προσοχή του δέκτη επικεντρώνεται όχι στην φρουρός των πολιτισμικών αξιών.
πληροφορία ή το μήνυμα, αλλά στον τρόπο με τον • Οι εθελοντές τείνουν ένα χέρι παρηγοριάς
οποίο αυτό εκφράζεται. στον δοκιμαζόμενο συνάνθρωπο.
• Χρησιμοποιεί λέξεις ή φράσεις με τη
μεταφορική/συνυποδηλωτική σημασία τους και
ποικίλα εκφραστικά μέσα.
• Εικόνες, σχήματα λόγου (παρομοιώσεις,
μεταφορές, προσωποποιήσεις) συγκινησιακά
Εκφραστικά μέσα στην ποιητική λειτουργία της
φορτισμένος λόγος, προτρεπτική υποτακτική,
γλώσσας
προστακτική, α' και β' πληθυντικό πρόσωπο,
κ.ά.

Άσκηση : Αναφορική ή ποιητική λειτουργία;


αναφορική ποιητική
1. Όταν πληροφορήθηκε το δυσάρεστο γεγονός, της κόπηκε το αίμα
2. Η γιαγιά μου πάντα μου έλεγε ν’ ακούω αυτό που μου λέει η καρδιά μου.
3. Η λύση στο πρόβλημα είναι πιο εύκολη απ’ όσο νομίζεις.
4. Λύθηκε στα γέλια όταν άκουσε την ιστορία της.
5. Δεν υπάρχει κριτική χωρίς υποκειμενικότητα.
6. Πολλοί είναι αυτοί που προσπαθούν να ερμηνεύσουν τα όνειρά τους.
7. Είχε μια τετράγωνη λογική και αυτό τον βοήθησε αρκετά στη ζωή του.
8. Η όψη του σκοτείνιασε.
9. Ο Ιουστινιανός βασίλεψε για 38 χρόνια.
10. Η προσωπικότητα του Κοραή σημάδεψε την Ελλάδα.
11. Προσπάθησε να σημαδέψει τον στόχο και έριξε το βελάκι.
12. Είχαμε έναν άσχημο τσακωμό και ξεστόμισε βαριά λόγια.
13. Αναλαμβάνω εγώ το βάρος των ευθυνών.
14. Οι τύψεις με βαραίνουν.
15. Έμπλεξε στο άσκοπο και ατέρμονο κυνήγι της εξουσίας.
16. Έζησε στη σκιά μιας ισχυρής προσωπικότητας.
17. Έχασε την μιλιά της απ’ την τρομάρα που πήρε.
18. Η Άννα έχασε τα κλειδιά της, τα έψαχνε χθες όλη μέρα αλλά δεν τα βρήκε
πουθενά.
19. Δεν έπιασε το υπονοούμενο που του πέταξε ο φίλος του.
20. Ο Χ υπήρξε ένας πολιτικός που έπιασε τον παλμό της κοινωνίας.

Άσκηση : ποια λειτουργία της γλώσσας επιλέγει να χρησιμοποιήσει ο συντάκτης των ακόλουθων
αποσπασμάτων; Να εντοπίσετε χωρία που τεκμηριώνουν την απάντησή σας.

1. Αυτές οι αλλαγές θα μας κάνουν να προσφέρουμε γραπτά πέντε αστέρων, ευχάριστα στην ανάγνωση και
ευκολοχώνευτα. Επειδή, όμως, οι προτεινόμενες αλλαγές ούτε καν που αχνοφαίνονται στο κοντινό μας
μέλλον, θα περιοριστούμε στη σημερινή κατάσταση, ακόμα κι αν μας προκαλεί στομαχικές διαταραχές.
Από μαθητική έκθεση

Αναφορική λειτουργία

Ποιητική λειτουργία

2. Οι υποψήφιοι, όταν διαγωνίζονται στο μάθημα της Έκθεσης, ακολουθούν συγκεκριμένες στρατηγικές οι
οποίες είναι εναρμονισμένες με το γενικότερο πρόβλημα της απομνημόνευσης του εξεταστικού συστήματος.
Οι στρατηγικές αυτές υπάρχουν σε βιβλία εκθέσεων και μοιράζονται σε ειδικά φυλλάδια στα φροντιστήρια.
Ολυμπία Λιάτσου «Έκθεση (αν)ίδεων στη Γ' Λυκείου», εφημερίδα Ελευθεροτυπία.

Αναφορική λειτουργία

Ποιητική λειτουργία

3. Το μυαλό μας κάνει μαιάνδρους απίθανους προκειμένου στο μέλλον να σταδιοδρομήσει στα εργαστήρια,
στους ηλεκτρονικούς εγκεφάλους, οπουδήποτε οσφραίνεται όφελος χειροπιαστό. Προκειμένου, όμως, να
καταλήξει σε μια συνειδητοποίηση του «είναι» παραμένει στην πρώτη του Δημοτικού.
Οδυσσέας Ελύτης, Η μέθοδος του άρα

Αναφορική λειτουργία

Ποιητική λειτουργία

4. Παρατηρώντας τα θρανία στις σχολικές αίθουσες μπορούμε να προβληματιστούμε, να χαμογελάσουμε


απλώς, ακόμη και να εκπλαγούμε. Τα περισσότερα grafflti έχουν κύριο θέμα τους τον έρωτα και τη φιλία.
Αγάπη, μίσος, πάθος, εκδίκηση, απιστία, προδοσία ή απλώς αδιαφορία είναι τα κυρίαρχα συναισθήματα. Σε
ένα μεγάλο μέρος της επιφάνειας των θρανίων είναι ερωτικοί στίχοι, που προέρχονται από γνωστά λαϊκά
άσματα της.
Από τον ημερήσιο τύπο

Αναφορική λειτουργία

Ποιητική λειτουργία

You might also like