TEMAT DOŚWIADCZENIA: Wyznaczanie wartości przyspieszenia ziemskiego za

pomocą wahadła matematycznego.

• Wstęp teoretyczny.
Przyspieszenie ziemskie (g) to przyspieszenie nadawane ciału materialnemu w próżni
przez siłę ciężkości.
Jest godnym uwagi faktem doświadczalnym, że w pobliżu powierzchni Ziemi każdy
przedmiot upuszczony swobodnie spada ku środkowi Ziemi z przyspieszeniem równym
9,8m/s2. Przyspieszenie jest niezależne od masy ciała, jego składu, ani od jego prędkości
(chyba, że jest znaczny opór powietrza, wtedy przyspieszenie będzie mniejsze). Zależy ono
m. in. od: wysokości nad poziomem morza i szerokości geograficznej. Wraz z wysokością
przyspieszenie maleje odwrotnie proporcjonalnie do kwadratu odległości do środka Ziemi i
jest wynikiem zmniejszania się siły grawitacji zgodnie z prawem powszechnego ciążenia.
Wahadło matematyczne to znajdujący się w polu ciężkości punkt materialny,
zawieszony na nieważkiej i nierozciągliwej nici. Jest to idealizacja wahadła fizycznego.
Przyspieszenie g, jakiego doznaje w polu siły ciężkości punkt materialny skierowane jest ku
dołowi. W ruchu swym punkt ten porusza się po kole o promieniu l, równym długości nici.
Wahadło, wychylone o mały kąt (<niż 5 stopni) z położenia równowagi, wykonuje drgania
harmoniczne proste (punkt materialny porusza się ruchem harmonicznym prostym, jeżeli
znajduje się pod wpływem siły o wartości proporcjonalnej do wychylenia z położenia
równowagi i skierowanej w stronę położenia równowagi). Jednak drgania wahadła są w
istocie drganiami tłumionymi (uwzględnienie istnienia sił tarcia) i ich amplituda maleje z
czasem do zera. Ich okres, jako niezależny od amplitudy nie ulega zmianie. Dla bardzo
małych amplitud stosuje się następujący wzór na okres drgań T w wahadle matematycznym:

gdzie: l – długość wahadła,

g – przyspieszenie ziemskie.
Stąd przyspieszenie ziemskie możemy wyznaczyć z powyższego wzoru.
• Przebieg ćwiczenia:

1. Opis wykonywanych czynności:

Do przeprowadzenia doświadczenia masz do dyspozycji wahadło, złożone z małego obciążnika (np.

kulki z plasteliny) zawieszonego na nieważkiej i nierozciągliwej nici.

Pomiary, których dokonasz składają się z czterech etapów dla 4 długości nieci:

• W każdym etapie dokonaj pomiarów dla innej długości wahadła. Wychylaj wahadło o niewielki kąt
wprowadzając je w ruch harmoniczny, a następnie odmierzaj czas potrzebny do 50 wahnięć.
Czynność powtórz pięć razy w każdym etapie.

Wszystkie pomiary zanotuj w tabelach (tabele wykonaj oddzielnie dla każdej długości wahadła).

2. Tabele pomiarów:

Numer Długość Czas dla 50 wahnięć t[s] Okres drgań Częstotliwość

pomiaru wahadła T[s] [Hz]
l[m]
1 0,3 28,06/27,72/28,71/28,46/28,52 0.81/0.83/0.88/0.89/0.89 1,16
2
3
4
5

3. Opracowanie wyników powinno zawierać:

• Obliczony średni okres drgań każdego z wahadeł.

• Obliczone przyspieszenie ziemskie dla każdej długości wahadła (ze wzoru na okres drgań
wahadła matematycznego.

• Porównanie otrzymanej doświadczalnie wartości przyspieszenia ziemskiego z wartością

przyjmowaną jako 9,81054 m/s2.

• Wnioski z przeprowadzonego doświadczenia.