Temat : Wahadło matematyczne – okres drgań

1. Pojęcie wahadła matematycznego

Wahadło matematyczne jest to ciało o masie punktowej zawieszone w jednorodnym polu
grawitacyjnym na cienkiej nierozciągliwej nici. W momencie wytrącenia takiego ciała ze stanu
równowagi, zaczyna się ono wahać ruchem okresowym. Wahanie to jest wynikiem działania siły
ciężkości.
W mechanice wyróżnia się dwa podstawowe modele fizyczne wahadeł
- matematyczne – jako punkt materialny, zawieszony na nieważkiej nici,
- fizyczne – opisujące wahadło jako bryłę sztywną

l – długość wahadła
Fs
m – masa wahadła
Fc

Fc= Fs stan równowagi

Wahadło po wychyleniu z położenia równowagi pod działaniem sił

2.Okres drgań wahadła matematycznego

gdzie: l - długość wahadła

g-przyspieszenie ziemskie ( 10N/kg)
Π pi stała matematyczna =3,14

Analiza wzoru:
1. okres drgań wahadła nie zależy od kąta wychylenia z położenia równowagi
2. okres drgań wahadła nie zależy masy wahadła
3. okres drgań wahadła jest wprost proporcjonaly do pierwiastka kwadratowego z
 dłudości wahaadła ( im dłuższe wahadło tym wolniej się waha)
4. okres drgań wahadła jest odwrotnie proporcjonaly do pierwiastka kwadratowego z
przyspieszenia ziemskiego ( im większa wartość przyspieszenia g tym szybciej wahadło
się waha)
3. Własności wahadła matematycznego
Ważną cechą wahadeła matematycznego jest niezależność okresu drgań od amplitudy,
przy założeniu że amplituda drgań jest mała. Własność ta, zwana izochronizmem drgań i
została odkryta około 1602 roku przez Galileusza, który używał wahadła do pomiaru czasu.
Zainspirowany tą zasadą Christiaan Huygens zbudował w 1656 roku pierwszy zegar
wahadłowy. Zegary wahadłowe były najdokładniejszymi urządzaniami do pomiaru czasu aż do
skonstruowania w latach 30. XX wieku zegarów kwarcowych.
4. Zadania
Zad. 1
Oblicz okres drgań wahadła matematycznego o długości 1m . g- 10N/kg
Zad.2
Na nici o długości l zawieszono kulkę. Okres drgań tego wahadła wynosił 2.8 s. Jaka była
długość nici lm ?
Zad3
Zbudowano dwa identyczne wahadła matematyczne i sprawdzono ich działanie na biegunie
północnym oraz na równiku.Które wahadło miało dłuższy okres drgań i dlaczego?

Poniżej znajduje się karta pracy do wykonania, którą możecie wykonać w zespołach 3 osobowych,
jeżeli jest to możliwe. Jeżeli nie to proszę wykonać samodzielnie i przesłać na podanego maila do
dnia 26.01.2021r . Karty pracy proszę podpisać
 Karta pracy do wykonania do dnia 26.01. 2021r
Wyznaczanie okresu i częstotliwości drgań wahadła matematycznego
Doświadczenie 1
Cel:
Sprawdzenie, czy długość wahadła ma wpływ na okres i częstotliwość drgań
Przyrządy:
nitka, linijka, dowolny ciężara ( np: guzik, śruba) stoper.
Przebieg doświadczenia:
1. Przygotuj nitkę długości około 30 cm.
2. Na koncu nitki wykonaj pętelkę i zawieś na niej ciężarek.
3.Wolny koniec nici chwyć w takim miejscu, aby długość nici razem z ciężarkiem wynosiła 25 cm.
4. Drugą ręką odchyl ciężarek nieco od pionu (nitka powinna być napięta).
5.W momencie puszczenia ciężarka inni członkowie zespołu uruchamiają stopery i mierzą czas
10 wahnięć (drgań).
6. Wyniki zapisz w tabeli.
Powtórz czynności 1–6 dla wahadła długości 100 cm.
Uzupełnij tabelę wyników

Czas 10 wahnięć – t (s) średni czas Okres drgań

Długość 10 wahnięć T = t (s)/ 10
wahadła Pomiar 1 Pomiar 2 Pomiar 3 t (s)
w cm
25
100
Sformułuj wnioski.

Zastanów się i zapisz, do czego można wykorzystać zbadanàą zależność.

 Doświadczenie 2
Cel:
Wyznaczenie okresu i okresu i częstotliwości drgań wahadła matematycznego.
Przyrządy:
nitka, linijka, dowolny ciężara ( np: guzik, śruba) stoper.
Przebieg doświadczenia:
1. Przygotuj nitkę długości około 50 cm.
2. Na koncu nitki wykonaj pętelkę i zawieś na niej ciężarek.
3.Jedną ręką chwyć wolny koniec nici ,
4. Drugą ręką odchyl ciężarek nieco od pionu (nitka powinna być napięta).
5.W momencie puszczenia ciężarka inni członkowie zespołu uruchamiają stopery i mierzą czas
10 wahnięć (drgań).
6. Wyniki zapisz w tabeli.
Powtórz czynności 1–6 dla nieco większego kata odchylenia ciężarka od pionu
Uzupełnij tabelę wyników

Kąt Czas 10 wahnięć – t (s) Średni czas 10 Okres drgań

odchylenia Pomiar 1 Pomiar 2 Pomiar 3 wahnięć T = t (s)/10
ciężarka t (s)
od pionu
niewielki
nieco
większy
Sformułuj wnioski.

Zastanów się i zapisz do czego można wykorzystać zbadaną cechę wahadła.