Grupa A Liczba punktów .......... / ..........

Imię i nazwisko .................................................

Klasa ...................................

Zadanie 1

Zaznacz na schemacie i podpisz płuca i tchawicę.

Zadanie 2

Zaznacz znakiem „x” wiek, w którym zaczynają dojrzewać chłopcy.

a) 9 lat,

b) 12 lat,

c) 17 lat,

d) 19 lat.

Zadanie 3

Zaznacz punkt, w którym podano poprawną kolejność elementów oka, gdy

przechodzi przez nie światło.
A. soczewka→ źrenica→ siatkówka
B. źrenica→ soczewka→ siatkówka
C. siatkówka→ źrenica → soczewka
D. źrenica→ siatkówka → soczewka

Grupa A | strona 1 z 12
Zadanie 4

Podkreśl dwa zdania opisujące zmiany zachodzące podczas dojrzewania tylko u

chłopców.
1. Barki stają się szersze.

2. Zmieniają się proporcje ciała.

3. Zmienia się wysokość głosu – zachodzi mutacja.

4. Pojawia się owłosienie pod pachami i w okolicach narządów rozrodczych.

Zadanie 5

Połącz liniami pojęcia (oznaczone cyframi) z ich wyjaśnieniami (oznaczonymi

literami).
1. zapłodnienie A. męska komórka rozrodcza
2. komórka jajowa B. okres, w którym w macicy rozwija się
3. ciąża nowy organizm
4. plemnik C. żeńska komórka rozrodcza
D. połączenie się plemnika i komórki
jajowej

Zadanie 6

A. Na rysunku przedstawiającym układ pokarmowy człowieka zaznacz strzałką

żołądek.

B. Wymień dwie funkcje, jakie pełni żołądek w organizmie człowieka.

1. …………………………………………………………………………

2. …………………………………………………………………………

Grupa A | strona 2 z 12
Zadanie 7
Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli zdanie jest fałszywe.

1. Nerwy łączą mózgowie i rdzeń kręgowy z innymi narządami. P F

2. Zewnętrzna warstwa mózgu jest nazywana korą mózgową. P F
3. Rdzeń kręgowy przebiega pomiędzy żołądkiem a płucami. P F
4. Największą częścią mózgowia jest mózg. P F
Zadanie 8

Zaznacz prawidłowe dokończenie zdania.

Serce dorosłego człowieka bije w spoczynku około

A. 10 razy na minutę.
B. 30 razy na minutę.
C. 70 razy na minutę.
D. 120 razy na minutę.

Zadanie 9

Wykreśl niepotrzebne wyrazy tak, aby zdania były prawdziwe.

Po wysiłku fizycznym tętno rośnie/maleje. Możemy je zmierzyć, przykładając palce do
zewnętrznej/wewnętrznej strony nadgarstka. Tętno, zwane inaczej pulsem/biciem, jest falą
krwi powstającą w tętnicach.

Zadanie 10

Uzupełnij zdania nazwami właściwych elementów układu rozrodczego człowieka.

1. .................................. to narząd, wewnątrz którego może rosnąć i rozwijać się nowy

organizm.

2. Męskie komórki rozrodcze są wytwarzane w

............................................................................. .

3. Pojedyncza komórka jajowa powstaje co około 28 dni w jednym z

.......................................... .

Grupa A | strona 3 z 12
Zadanie 11

Na rysunku przedstawiono:

A. tkankę

B. narząd

C. układ narządów

D. organizm

Zadanie 12

Wymień 4 składniki pokarmowe.

A. ..........................................................
B. ..........................................................
C. ..........................................................
D. ..........................................................

Zadanie 13

Połącz nazwy narządów zmysłów z odpowiadającymi im zmysłami.

1. nos A. słuch
2. oko B. wzrok
3. skóra C. smak
4. język D. dotyk
5. ucho E. węch

Grupa A | strona 4 z 12
Zadanie 14

Połącz nazwy elementów układu krwionośnego z właściwymi opisami ich funkcji.

1. tętnice A. pompowanie krwi do naczyń krwionośnych
2. żyły B. transport krwi z serca do komórek ciała
3. serce C. doprowadzanie krwi z komórek ciała do serca

Zadanie 15

Zaznacz znakiem „x” punkt, w którym we właściwej kolejności opisano drogę, jaką
przebywa pokarm w przewodzie pokarmowym człowieka.
A. jama ustna → przełyk → żołądek → jelito cienkie → jelito grube
B. jama ustna → ślinianki → przełyk → żołądek → wątroba → jelito cienkie → jelito
grube
C. jama ustna → ślinianki → przełyk → żołądek → trzustka → jelito cienkie -→ jelito
grube
D. jama ustna → przełyk → żołądek → wątroba → trzustka → jelito cienkie → jelito
grube

Zadanie 16

Uzupełnij schemat, korzystając z informacji zawartych w tekście. Wpisz w ramki

nazwy wybranych elementów układu ruchu.
Szkielet i współdziałające z nim mięśnie nazywane szkieletowymi składają się na układ
ruchu. W szkielecie możemy wyróżnić grupy kości: czaszkę, kręgosłup i klatkę piersiową.

Zadanie 17

Wymienione poniżej organy wchodzą w skład układu oddechowego. Zaznacz

znakiem „x” organ, w którym zachodzi wymiana gazowa.

a) płuca

b) tchawica

c) oskrzela
d) krtań

e) jama nosowa

Grupa A | strona 5 z 12
Zadanie 18

Dokończ zdania.

1. Zmiana głosu u chłopców w okresie dojrzewania to .......................................... .

2. Zmiany organizmu podczas dojrzewania powodują substancje, zwane

.......................................... .

3. Choroba skóry, która może towarzyszyć dojrzewaniu, to .......................................... .

Zadanie 19
Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli zdanie jest fałszywe.

1. Szkielet stanowi rusztowanie ciała. P F

2. Szkielet człowieka składa się z ponad 400 kości. P F
3. Kości klatki piersiowej chronią żołądek i jelita. P F
4. Mięśnie szkieletowe działają niezależnie od naszej woli. P F
Zadanie 20

Wymienione składniki pokarmowe połącz liniami z produktami, w których jest ich

najwięcej.
1. białka A. jabłko
2. cukry B. smalec
3. tłuszcze C. jajko
4. witaminy D. czekolada

Zadanie 21

Podkreśl wyrazy oznaczone literami A, B, C, D tak, aby zdanie było prawdziwe.

C. łączą one
mięśnie
A. stawom
możemy się różnych
Dzięki poruszać, narządów.
ponieważ D. łączą one
B. ścięgnom mięśnie i
kości.

Grupa A | strona 6 z 12
Zadanie 22

Dojrzewanie biologiczne jest ważnym etapem rozwoju człowieka. W tym okresie

dziewcząt i chłopców pojawia się szereg zmian. Przeczytaj zdania. Wpisz literę D
przy zdaniach, które opisują zmiany zachodzące u dziewcząt, a literę C przy
zdaniach, które opisują zmiany zachodzące u chłopców. Niektóre ze zdań mogą
dotyczyć zmian zarówno u chłopców, jak u dziewcząt. Wpisz przy nich obie litery: C
i D.
Zmiana proporcji ciała.
Poszerzenie barków.
Powiększenie się piersi.
Pojawienie się owłosienia pod pachami i w okolicach narządów płciowych.
Wytwarzanie komórek rozrodczych.
Zadanie 23

Podpisz na rysunku zaznaczone elementy żeńskiego układu rozrodczego.

Zadanie 24

Dopasuj funkcje do odpowiednich układów narządów, wpisując odpowiednie litery.

Grupa A | strona 7 z 12
Zadanie 25

Jakiej witaminy dotyczy poniższy opis? Zaznacz poprawną odpowiedź.

Ma ona duży wpływ na kondycję organizmu. Łagodzi przebieg przeziębienia, katar,

kaszel. W dużej ilości występuje w warzywach i owocach.
A. witamina B
B. witamina C
C. witamina D

Zadanie 26

Uzupełnij zdania.

Niedobór witaminy D jest przyczyną powstawania groźnej choroby, zwanej ................... .

Pękanie skóry w kącikach ust to efekt braku witaminy ........................... .

Świeże warzywa i owoce zawierają dużo witaminy ........................ .

Zadanie 27

Zaznacz znakiem „x” poprawne zakończenie zdania.

Ewa, mała siostra Ali, bawi się zabawkami. Dokładnie je ogląda, obraca w paluszkach i
wkłada do buzi. Podczas wykonywania tych czynności współpracują ze sobą następujące
układy organizmu dziewczynki:

a) nerwowy i ruchu,

b) nerwowy i mięśniowy,

c) mięśnie, nerwy, kości, wargi,

d) palce, usta, oczy.

Grupa A | strona 8 z 12
Zadanie 28

Nazwij wskazane na rysunku narządy układu pokarmowego człowieka.

Grupa A | strona 9 z 12
Zadanie 29

Przyjrzyj się schematowi układu krwionośnego człowieka, a następnie uzupełnij

zdania.

Literą A wskazano ……………………

Literą B wskazano ……………………

Literą C wskazano…………………….

Zadanie 30

Uzupełnij zdania nazwami odpowiednich elementów układu rozrodczego.

A. ………………….. to narządy, w których co około …………. dni wytwarzane są
komórki jajowe.

B. Plemniki przemieszczają się z jader do……………………….., a następnie do cewki

moczowej.

C. Proces zapłodnienia zachodzi w …………………………… .

Grupa A | strona 10 z 12
Zadanie 31

Wstaw znak „x” przy zdaniach, które opisują właściwe zachowania służące
ochronie zmysłu wzroku.
W słoneczny dzień należy używać okularów z filtrem UV.
Należy czytać i uczyć się przy świetle dziennym.
Czytany tekst należy trzymać zawsze bardzo blisko oczu, w odległości
mniejszej niż 20 cm.
Zadanie 32

Wymień odcinki przewodu pokarmowego zgodnie z wędrówką pokarmu.

a) ......................... ............................

b) ......................................................

c) ......................................................

d) ......................... ...........................

e) ......................... ...........................

f) ......................................................

Zadanie 33

Uzupełnij zdanie.

Gaz potrzebny człowiekowi do oddychania to ................................................................. .

Zadanie 34

Zaznacz znakiem „x” zdanie fałszywe.

a) Proces wymiany gazowej zachodzi poprzez układ oddechowy.

b) Właściwym organem wymiany gazowej są płuca.

c) Wdychane powietrze nie zawiera dwutlenku węgla.

d) W oddychaniu wyróżniamy dwie fazy: wdech i wydech.

Zadanie 35

Przy zdaniach prawdziwych napisz TAK, a przy nieprawdziwych – NIE.

Tłuszcze są głównym składnikiem budulcowym organizmu. ............

Spożywanie dużych ilości słodyczy powoduje próchnicę zębów. .............

Duże ilości witamin zawarte są w świeżych owocach i warzywach. ..............

Nadmierne spożywanie tłuszczów i cukrów powoduje nadwagę. .................

Grupa A | strona 11 z 12
Zadanie 36

A. Wpisz w ramki nazwy wskazanych narządów układu oddechowego człowieka.

B. Zaznacz znakiem „x” poprawne zakończenie zdania. Układ oddechowy

odpowiada za:
a) transportowanie powietrza do komórek ciała.

b) przenoszenie krwi, w której znajdują się tlen i dwutlenek węgla.

c) dostarczanie pokarmu do organizmu.
d) dostarczanie do organizmu tlenu i usuwanie z niego dwutlenku węgla.

Zadanie 37

Połącz liniami podane składniki pokarmowe z rolą, jaką odgrywają.

1. białka A. energetyczna
2. witaminy B. budulcowa
3. cukry C. regulująca

Zadanie 38

Uzasadnij, dlaczego organizm dziecka szczególnie potrzebuje białka i soli

mineralnych.

................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................

Grupa A | strona 12 z 12