GRADE3 QUARTER4 Combined

SDO MALABON CITY
MTB- MLE
Napapanahong Alternatibong Tulay sa Pagkatuto
Ikaapat na Markahan
1
MTB- MLE MODYUL 1: IKATLONG BAITANG
IKAAPAT NA MARKAHAN – UNANG LINGGO
INAASAHAN
Natutukoy at nakikilala ang mga bahagi ng dalawang antas
na balangkas.
MAIKLING PAGPAPAKILALA NG ARALIN

Ang balangkas ay ang buod ng talata. Ito ay binubuo ng
pangunahing diwa o paksa ng bawat talata at mga suportang
detalye tungkol dito.
Sa paggawa ng balangkas, isinusulat ang pamagat sa gitna,
gumagamit ng Roman Numeral para sa pangunahing diwa o paksa
at malaking letra naman sa mga suportang detalye. Gumagamit din
ng tuldok pagkatapos ng Roman Numeral at malaking letra.
Tingnan ang bahagi ng dalawang antas na balangkas.

(Pamagat)
I. (Pangunahing paksa/diwa)
A. (suportamg detalye)
B. (suportamg detalye)
C. (suportamg detalye)
II. (Pangunahing paksa/diwa)
A. suportamg detalye)
B. (suportamg detalye)
2
GAWAIN
Panuto: Isulat sa sagutang papel ang bahagi ng dalawang
antas na balangkas at ang bahagi ng balangkas.
Enerhiya 1. ____________________
I. Hydro-electric station
A. Ito ay sistemang nakagagawa ng
elektrisidad 2. ____________________
B. Ito ay gumagamit ng lakas ng agos ng tubig
II. Mga ginagamitan ng elektrisidad
A. telebisyon 3. ___________
B. electric fan 4. __________________
C. computer 5. ___________________
TANDAAN

pangunahing diwa o paksa ng bawat talata at mga
suportang detalye tungkol dito.
Sa paggawa ng balangkas, isinusulat ang pamagat
sa gitna, gumagamit ng Roman Numeral para sa
pangunahing diwa o paksa at malaking letra naman sa
mga suportang detalye. Gumagamit din ng tuldok
pagkatapos ng Roman Numeral at malaking letra.
laking letra.
3
PAG-ALAM SA MGA NATUTUHAN
Panuto: Basahin ang mga sumusunod na pahayag tungkol sa
dalawang antas na balangkas. Isulat ang T kung ito ay tama
at M kung ito ay mali sa sagutang papel.
_____1. Ang balangkas ay isang talata.
_____2. Gumagamit ng Roman Numeral para sa suportang detalye.
_____3. Malaking letra ang ginagamit para sa suportang detalye.
_____4. Matapos maisulat ang Roman Numeral at malaking letra
kasunod nito ang bantas na tuldok.
_____5. Ang balangkas ay buod ng talata.
PANGWAKAS NA PAGSUSULIT
Panuto: Isulat ang mga bahagi ng dalawang antas na balangkas sa

sagutang papel.
_______________________ 1. _____________________
I. __________________________ 2. _____________________
A. __________________
B. __________________ 3. _____________________
II. __________________________ 4. _____________________
A. ___________________ 5. _____________________
4
Panuto: Magbigay ng mga ideya tungkol sa paksang, Pagbalik ko sa
Paarlaan.
1. _____________________________
2. _____________________________
3. _____________________________
4. _____________________________
5. _____________________________
SANGGUNIAN
MT3SS- IV-c-13.1
Mother Tongue-Based Multilingual Education, LM ph. 298, 314
5
IKAAPAT NA MARKAHAN – IKALAWANG LINGGO
INAASAHAN
Nakagagawa ng dalawang antas na balangkas sa pag-uulat.

pangunahing diwa o paksa ng bawat talata at mga suportang
detalye tungkol dito.
Sa paggawa ng balangkas, isinusulat ang pamagat sa gitna,
gumagamit ng Roman Numeral para sa pangunahing diwa o paksa
at malaking letra naman sa mga suportang detalye. Gumagamit din
ng tuldok pagkatapos ng Roman Numeral at malaking letra.
Ang dalawang antas na balangkas ay buod ng dalawang
talata.
GAWAIN
Panuto: Basahin ang talata sa ibaba at punan ang balangkas
pagkatapos nito. Isulat sa sagutang papel.
Tiklos
Ang sayaw na “Tiklos” ay isang katutubong sayaw ng mga taga-
Leyte na nagpapakita ng gawain ng mga manggagawa. Ang
“tiklos” ay salitang Waray na ang kahulugan ay “bayanihan “.
Ang sayaw na ito ay nagpapakita ng pagtulong sa ibang tao

na walang hinihinging kapalit o anumang bayad. Upang
magpasalamat, naghahanda ng meryenda ang mga taong
nakatanggap ng tulong.
6
___________________________
I. Ang tiklos ay isang katutubong sayaw ng mga taga-Leyte
A. _____________________________________
II. __________________________________________
A. Upang magpasalamat
B. Naghahanda ng meryenda ang mga taong
nakatanggap ng tulong
TANDAAN
Sa paggawa ng balangkas, isinusulat ang

pamagat.
Ang balangkas ay ang buod ng talata. Ito ay binubuo
ng pangunahing diwa o paksa ng bawat talata at
mga suportang detalye tungkol dito.
Sa paggawa ng balangkas, isinusulat ang
pamagat sa gitna, gumagamit ng Roman Numeral
para sa pangunahing diwa o paksa at malaking letra
naman sa mga suportang detalye. Gumagamit din
ng tuldok pagkatapos ng Roman Numeral at
malaking letra.
Ang dalawang antas na balangkas ay buod ng
dalawang talata.
7
Panuto: Basahin ang talata sa ibaba at gumawa ng dalawang
antas na balangkas sa sagutang papel.
Gawain ng Karpintero at Sastre
Ang mga karpintero ay mahalagang bahagi ng ating

pamayanan. Sila ay tumutulong sa paggawa ng ating mga bahay,
gusali, at mahahalagang istruktura sa ating pamayanan. Sila rin ang
tumutulonbg sa atin sa pagkumpuni ng mga sirang bahagi ng ating
tahanan o gusali. Maaari rin silang gumawa o magkumpuni ng mga
gamit sa bahay.
Ang mga sastre o mananahi ang tumatahi ng ating mga

kasuotan. Sila rin ay nag-aayos ng mga damit at pantalon upang
maging maganda ang tabas at yari para sa atin. Maaari silang
gumawa ng mantel, punda, kobre kama, at damit ng upuan. Ang
mga sastre o mananahi ay katulong rin ng pamayanan.
Panuto: Basahin at unawain ang talata sa ibaba at gumawa ng

dalawang antas na balangkas. Isulat sa sagutang papel.
Ang Bumbero
Ang mga bumbero ay malaking tulong sa ating pamayanan.

Kapag may sunog sa ating pamayanan sila ay handang tumulong
upang tayo ay iligtas. Sa pamamagitan ng kanilang iba’t ibang
kagamitan madali nilang naaapula ang apoy. Sila rin ang nagliligtas
ng mga taong nakukulong sa mga nasusunog na gusali. Minsan, sila
8
pa rin ang tumutulong upang ilikas ang mga taong nagiging biktima
ng pagbaha at bagyo.
Ang mga bumbero ay may mga di-pangkaraniwang katangian
upang magampanan ng buong husay ang kanilang tungkulin. Sila
ay kinakailangang aktibo, matapang, may pagmamalasakit sa
kapuwa, may alertong isipan, at magandang disposisyon sa buhay.
Ang mga ito ay kinakailangan lalo na oras na may ililigtas sa
kapahamakan.
Panuto: Magtanong sa kasama sa bahay kung paano isagawa ang

mga sumusunod na gawain:
a. pagtatanim ng halaman
b. paglalaba ng damit
c. paghuhugas ng pinggan
Pumili lamang ng isa at gumawa ng 2 antas ng balangkas
ukol sa napiling paksa.
Halimbawa:
Pagtatanim ng Halaman
I. Ang pagtatanim ng halaman
A. Mainam na libangan
II. Kahalagahan ng Pagtatanim ng Halaman

A. Nakatutulong sa paglilinis ng hangin
B. Nakagaganda ng paligid
SANGGUNIAN
MT3SS- IV-c-13.1
Mother Tongue-Based Multilingual Education, LM ph. 222, 298, 307
9
IKAAPAT NA MARKAHAN- IKATLONG LINGGO
INAASAHAN
Nakasusulat ng talata nang wasto.
Ang talata ay lipon o grupo ng mga pangungusap na

magkakaugnay na nagsasaad ng isang kaisipan.
Sa pagsulat ng talata ang unang pangungusap ay isinusulat ng
nakapasok. Ang simula ng unang salita sa bawat pangungusap ay
nagsisimula sa malaking letra at nagtatapos sa wastong bantas.
Gawain
Basahin at unawain ang talata. Isulat itong muli nang wasto sa
sagutang papel.
Tumutubo ang punong mangga sa mainit na lugar. Ang bunga

nito ay hugis biluhaba, berde kung hilaw, at dilaw kapag hinog.
masarap talaga ang mangga?
TANDAAN

Sa pagsulat ng talata ang unang pangungusap ay
isinusulat ng nakapasok. Ang simula ng unang salita sa
bawat pangungusap ay nagsisimula sa malaking letra at
nagtatapos sa wastong bantas.
10
Panuto: Basahin at unawain ang mga sumusunod na pahayag

tungkol sa pagsulat ng talata nang wasto. Isulat ang TAMA
kung ang pahayag ay tama at MALI kung ito ay mali sa
sagutang papel.
_____1. Ang mga pangunngusap sa talata ay magkakaugnay.
_____2. Nagsisimula sa malaking letra ang mga pangungusap at
nagtatapos sa wastong bantas.
_____3. Ang unang pangungusap sa talata ay isunusulat ng
papasok.
_____4. Ang talata ay lipon ng mga pangungusap na hindi
magkakaugnay.
_____5. Ang talata ay may tinatalakay na isang paksa.
Panuto: Isulat muli ng wasto ang talata sa ibaba sa sagutang

papel.
Una, buong tiwala akong gumuhit ng malaking puso sa kartolina at
maingat kong inilagay ang larawan ng aming pamilya sa gitna.
kasunod nito, malinaw kong iginuhit ang isang anghel sa itaas ng
kanang bahagi ng kartolina. At panghuli, isinulat ko ng malaking letra
ang pamagat na, “Mahal ko ang Aking Pamilya”
11
Panuto: Bumuo ng isang maikling talatang binubuo ng anim (6) na
pangungusap tungkol sa mabubuting dulot ng pag-aaral sa
loob ng tahanan. Gumamit ng wastong bantas, malaki at
maliit na letra sa pagsulat.
Masaya sa Aming Tahanan

__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
12
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
SANGGUNIAN
Mother Tongue-Based Multilingual Education, LM ph. 335
13
IKAAPAT NA MARKAHAN- IKAAPAT NA LINGGO
INAASAHAN
Nakakasulat ng 3 hanggang 5 hakbang na talatang
pamamaraan gamit ang salitang una, susunod, pagkatapos at
panghuli.

Sa pagsulat ng talata ang unang pangungusap ay isinusulat ng
nakapasok. Ang simula ng unang salita sa bawat pangungusap ay
nagsisimula sa malaking letra at nagtatapos sa wastong bantas.
Ang talatang pamamaraan ay isang uri ng talata na nagsasaad
kung paano isinasagawa ang isang gawain. Ang mga hudyat na
salitang ginagamit ay una, susunod, pagkatapos at panghuli.
GAWAIN
Panuto: Basahin ang sumunod na hakbang sa paglalaga ng
itlog. Isulat ang wastong salitang hudyat na una,
susunod, pagkatapos at panghuli sa sagutang papel.
_______________1. Inihain na niya ang nilagang itlog
_______________2. Inilagay niya ang itlog sa kaserola
_______________3. Ilang minuto ang nakalipas, inilipat niya ang
nalutong itlog sa mangkok
_______________4. Nilagyan niya ng tubig at konting asin ang
kaserola
14
TANDAAN

Sa pagsulat ng talata ang unang pangungusap ay
isinusulat ng nakapasok. Ang simula ng unang salita sa bawat
pangungusap ay nagsisimula sa malaking letra at nagtatapos
sa wastong bantas.
Ang talatang pamamaraan ay isang uri ng talata na
nagsasaad kung papaano isinasagawa ang isang gawain.
Ang mga hudyat na salitang ginagamit ay una, susunod,
pagkatapos at panghuli.

Panuto: Balikan ang sinagutang gawain. Isulat ito ng patalata
gamit ang mga salitang hudyat sa sagutang papel.
_____________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
15
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Panuto: Basahin ang wastong paraan ng pagtatanim ng
puno. Isulat sa patlang ang salitang hudyat na
gagamitin. Isulat ang mga pangungusap gamit ang
salitang hudyat sa ayos na patalata sa sagutang
papel.
___________ Ilagay ang mga punla sa hukay.
___________ Pumili ng punla na nais mong itanim.
___________Gumawa ng hukay sa lupang pagtataniman gamit
ang punla.
___________Ipantabon muli ang lupang mula sa ginawang
hukay. Tiyakin lamang na hindi gaanong siksik ang
lupa upang makadaloy pa rin ang hangin sa ugat
at punla. Palibutan ng patpat upang maging
bakod.
16
_____________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
SANGGUNIAN
Mother Tongue-Based Multilingual Education, LM ph. 335, 355
17
IKAAPAT NA MARKAHAN - IKALIMANG LINGGO
INAASAHAN
Natutukoy at nagagamit nang wasto ang mga pang-abay na
pamaraan.
Ang pang-abay ay bahagi ng pananalitang nagbibigay-turing

o naglalarawan sa pandiwa, pang-uri o kapwa pang-abay. Ang
pang-abay na pamaraan ay naglalarawan kung paano naganap,
nagaganap at magaganap ang kilos na ipinapahayag ng pandiwa.
GAWAIN
Panuto: Basahin ang pangungusap sa bawat bilang.
Hanapin ang pang-abay na pamaraan at isulat ang
sagot sa sagutang papel.
1. Mahusay sumayaw si Daisy.
2. Taimtim na nagdarasal ang mga tao upang hindi tuluyang
lumakas ang bagyo.
3. Malakas magsalita ang batang si Mark.
4. Maayos na kinausap ng mag-aaral ang kaniyang guro.
5. Matulin tumakbo si Rogelio.
18
TANDAAN
Ang pang-abay na pamaraan ay tumutukoy

kung paano ginawa ang kilos. Ito ay sumasagot
sa tanong na paano.

Panuto: Punan ang patlang ng pang-abay na pamaraan. Pumili ng
sagot sa kahon at isulat ito sa sagutang papel.
taimtim mabilis malakas

mahigpit masinsinan
1. _______ na nanalangin si Brent.
2. Nag-usap sila ng ____________.
3. ________ na nagtakbuhan ang mga tao.
4. ________ sumigaw si Pauline.
5. ________ niya akong niyakap.
19
Panuto: Isulat sa sagutang papel ang pang-abay na pamaraan sa
bawat pangungusap.
______1. Masayang naglalaro ang mga bata.
______2. Mabagal maglakad si Cris.
______3. Galit na sumagot ang ate.
______4. Matapang na kinuha ng lalaki ang ahas.
______5. Dahan-dahan si Joy na pumanik ng hagdan.
Panuto: Sumulat ng limang (5) paalala kung paano magiging
malusog at malakas ang resistensiya ng katawan. Gumamit ng pang-
abay na pamaraan. Salungguhitan ang ginamit na pang- abay na
pamaraan.
Halimbawa
1. Matulog nang maaga.
2. ______________________
3. ______________________
4. ______________________
5. _______________________
SANGGUNIAN
MTB- MLE 3 Curriculum Guide, LAMP, MELCs
MTB-MLE 3 LM p. 330 - 335
20
IKAAPAT NA MARKAHAN - IKAANIM NA LINGGO
INAASAHAN
pamanahon.
Ang pang-abay na pamanahon ay nagsasaad kung kailan

naganap, o magaganap ang kilos na taglay ng pandiwa.
Gumagamit ito ng mga panandang tumutukoy sa panahon tulad ng
bukas, kahapon, noong, tuwing, ngayon, kanina, mamaya atbp.
GAWAIN
Hanapin ang pang-abay na pamanahon at isulat
ang sagot sa sagutang papel.
1. Bukas kami maglalaro ng aking kaibigan.
2. Ang mga bata ay sumasayaw ngayon.
3. Maglilinis si Lolita ng bakuran mamaya.
4. Tinago ni Marie ang laruan kahapon.
5. Biyernes magtatanim ang mga magsasaka.
21
TANDAAN
Ang pang-abay na pamanahon ay

tumutukoy sa panahon kung kailan naganap
ang kilos. Ito ay sumasagot sa tanong na
kailan.
Panuto: Punan ang patlang ng pang-abay na pamanahon. Pumili

ng sagot sa kahon at isulat ito sa sagutang papel.
araw-araw bukas kahapon

ngayon kanina
1. _______ ay gigising ako ng maaga.
2. Magsipilyo tayo ng ngipin ____________.
3. Nanood kami ng sine __________________.
4. Ang proyekto ay kailangang maisumite ___________.
5. Maaga akong pumasok sa paaralan ______________.
22
Panuto: Isulat sa sagutang papel ang pang-abay na pamanahon sa
bawat pangungusap.
______1. Maliligo sina Carina at Daisy sa ilog bukas.
______2. Umalis si Karla kanina.
______3. Dinalaw nila ang lolo at lola kahapon.
______4. Martes darating si Danilo.
______5. Tuwing Pasko ay nagtitipon ang mag-anak.
Panuto: Sumulat ng isang liham pangkaibigan na nagsasalaysay sa
mga balak gawin pagkatapos ng pandemya. Gumamit ng
mga pang- abay na panlunan.
___________________________
___________________________
____________________________
______________________ ,
________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
________________________ ,
_________________________
SANGGUNIAN
MTB-MLE 3 LM p. 330 - 335
23
IKAAPAT NA MARKAHAN - IKAPITONG LINGGO
INAASAHAN
panlunan.
Ang pang-abay na panlunan ay tumutukoy sa pook o lugar na

pinangyarihan o pangyayarihan ng kilos sa pandiwa. Karaniwang
ginagamit ang pariralang sa, kay, o kina.
GAWAIN
Hanapin ang pang-abay na panlunan at isulat
1. Sa Bulacan kami magbabakasyon.
2. Nagtago sa ilalim ng mesa ang pusa.
3. Naglalaro ang mga bata sa parke.
4. Sumasayaw si Marlon sa entablado.
5. Nagluluto si nanay sa kusina.
TANDAAN
Ang pang-abay na panlunan ay tumutukoy sa

pook na pinagganapan o pinangyarihan ng kilos. Ito
ay sumasagot sa tanong na saan.
24
Panuto: Punan ang patlang ng pang-abay na pamanahon. Pumili
ng sagot sa kahon at isulat ito sa sagutang papel.
sa mesa sa panaderya
sa harap
sa ospital sa paaralan
1. Pumasok ______________ ang kambal.
2. Hinintay nila ang tatay ______________ ng bahay.
3. Inilagay nila ___________ ang prutas.
4. Kumain sila ng pandesal ________________________.
5. Dinala ______________ ang batang may sakit.
Panuto: Isulat sa sagutang papel ang pang-abay panlunan sa

bawat pangungusap.
______1. Ang kotse ay pumarada sa kalsada.
______2. Gumulong ang bola sa ilalim ng upuan.
______3. Lumipat ang mag-anak sa Maynila.
______4. Tinapon ni Cora ang mga papel sa basurahan.
______5. Masustansiya ang itinitindang pagkain sa kantina.
25
Panuto: Gumuhit ng limang (5) larawan na may kaugnayan sa mga
lugar na ibig mong puntahan kapag ligtas nang lumabas ng
bahay. Sumulat ng pangungusap ukol sa larawan na
ginagamitan ng pang- abay na panlunan. Salungguhitan
ang pang-abay na panlunan sa pangungusap.
Halimbawa: Nais kong magtungo sa simbahan.
1.
2.
3.
4.
5.
SANGGUNIAN
MTB-MLE 3 LM p. 330 - 335
26
IKAAPAT NA MARKAHAN - IKAWALONG LINGGO
INAASAHAN
Natutukoy at nagagamit nang wasto ang mga pang-ukol at
mga pariralang pang-ukol.
Ang pang-ukol ang tawag sa kataga o salitang nag-uugnay sa

isang pangngalan sa iba pang salita sa pangungusap. Ang mga
halimbawa ng pang-ukol ay sa, sa mga, ng, ng mga, ni, nina, kay,
nang, may, alinsunod sa, para sa, para kay, hinggil sa, hinggil kay,
ayon sa, ayon kay, tungkol sa at tungkol kay.
Ang pariralang pang-ukol ay parirala na pinangungunahan ng

pang-ukol at panuring nito.
GAWAIN
Panuto: Isulat sa sagutang papel ang ginamit na pang-ukol
sa bawat pangungusap.
_______ 1. Ang mga aklat na ito ay para sa mahihirap.
_______ 2. Para kay Malou ang pagkaing ito.
_______ 3. Ayon sa balita parating na ang bakuna sa bansa.
_______ 4. Tungkol kay Marlon baa ng inyong pinag-uusapan.
_______ 5. Alinsunod sa batas, bawal magtapon ng basuhan .
27
TANDAAN
Ang pang-ukol ay ginagamit bilang pang-

ugnay ng isang salita sa iba pang salita. Ang
pang-ukol o preposition ay nag-uugnay sa
pangngalan, panghalip, pandiwa o pang-
abay.

Panuto: Punan ang patlang ng pang-ukol. Pumili ng sagot sa
kahon at isulat ito sa sagutang papel.
tungkol sa ni para kay

ng batay
1. Ang ginawa kong kard ay ____________ nanay.
2. Sa lungsod ______ Malabon mabibili ang masarap na bagoong.
3. Ang mga batang masipag ay pinararangalan _________ sa
kanilang husay.
4. Naging malaking usapin sa bansa ang ____________ Covid 19.
5. Ang kanilang pinag-uusapan ay ang masayang kaarawan
__________ Becca.
28
Panuto: Tukuyin ang tamang pang-ukol sa pangungusap. Pumili sa
mga salitang nasa loob ng panaklong. Isulat ang sagot sa
sagutang papel.
______1. Ang sariwang prutas ay (para kay, tungkol kay) Lola Mel.
______2. (Ayon sa, Ayon kay) Dr. Jose P. Rizal, “Ang Kabataan ang
Pag-asa Ng Bayan”.
______3. Ang nilutong adobo ay (para sa, hinggil sa) lahat.
______4. Ang usapan ng mga doctor ay (tungkol sa, tungkol kay)
Covid 19.
______5. (Kay, Kina) Carla ang mga laruan sa kabinet.
Panuto: Sumulat ng isang talatang may sampung (10) pangungusap.
Gumamit ng limang (5) magkakaibang pang – ukol at
bilugan ang mga ito.
Pamagat: Edukasyon sa Panahon ng Pandemya
_________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
29
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
SANGGUNIAN
MTB-MLE 3 LM p. 363-364
30
SDO MALABON CITY
3
FILIPINO
Napapanahong Alternatibong Tulay sa
Pagkatuto
Ikaapat na Markahan
31
MODYUL 1: IKATLONG BAITANG
IKAAPAT NA MARKAHAN- UNANG LINGGO
Kambal -Katinig/Klaster
INAASAHAN
Napagsasama ang mga katinig, patinig upang makabuo ng

salitang klaster
Nasisipi nang wasto at maayos ang mga talata

Kambal-katinig
-binubuo ng dalawa o higit pang magkatabing katinig.
-nagmula sa salitang kambal o dalawa, at katinig
-ay ang magkasunod na ponemang katinig sa isang
pantig.
-maaaring makita sa unahan, sa gitna o sa hulihang
pantig ng salita.
Halimbawa:
engkanto kontrata tigre
globo eskwela sobre
Ang talata ay binubuo ng isang pangungusap o lipon

ng mga pangungusap na naglalahad ng isang bahagi ng buong
pagkukuro, palagay o paksang diwa.
GAWAIN 1
Panuto: Tukuyin ang salita na may kambal-katinig sa bawat

pangungusap. Isulat sa sagutang papel.
_______1. Hilaw pa ang mga prutas na nasa mesa.
_______2. Kanino ang tsinelas na asul sa pintuan?
_______3. Isarado mo ang gripo sa banyo.
_______4. Nakasisilaw ang Kristal na tubig.
_______5. Bumili siya ng dilaw na sumbrero.
32
TANDAAN
Ang kambal-katinig o klaster ay mga salitang
mayroong magkadikit na dalawang magkaibang katinig
na matatagpuan sa isang pantig ng salita.
Hal: br, dr, pr, tr, gr, bl, kl, kw, dy
May mga dapat isaalang-alang sa pagsulat ng
talata. Sa simula ng talata dapat ay may pasok o indensyon.
May dalawang palugit sa magkabilang gilid. Ang mga
pangungusap ay nagsisimula sa malaking titik at ginagamitan
ng wastong bantas.
PAG- ALAM SA MGA NATUTUHAN
Panuto: Basahin ang mga pangungusap. Isulat sa anyong

patalata.
a. buwan ng Setyembre bumuhos ang malakas na ulan

b. binaha sina Bruno at Blenda
c. umalis sila sa bahay dala ang plorera
d. inilagay nila sa plastik ang iba pang gamit
d. tinulungan sila ng tsuper na kamag-anak
Panuto: Sipiin ang salita o mga salitang may kambal-katinig sa

pangungusap.
1. Nakasulat dito ang mga kredensiyal ng mga miyembro.
2. Iniabot sa akin ni Gloria ang tropeo.
3. Dinala ng mga pulis sa presinto ang nahuling kriminal.
4. Ikaw ba ang magdadala ng krus sa prusisyon?
5. Ang plano ng kontrabida ay buhusan ng asido ang bida.
33
IKAAPAT NA MARKAHAN- IKALAWANG LINGGO
Diptonggo
INAASAHAN
Napagsasama ang mga katinig at patinig upang

makabuo ng salitang may diptonggo F3KP -IVi -11
Nakasusulat ng isang talata F3KM-IVd-3.1

Ang diptonggo ay magkatabing patinig at
malapatinig ng mga tunog sa isang pantig. Ang w at y ay tinatawag
na malapatinig dahil ang tunog nito ay parang patinig. Ang
diptonggong Filipino ay- ay, ey, iy, oy, uy, aw, ew, iw, ow, at uw.
Halimbawa:
tulay baboy sabaw sisiw kasuy
Mga dapat tayong tandaan sa pagsulat ng talata:

1. Ilahad ang pinakamahalagang pangyayari.
2. Isaad ang katangian at kahalagahan ng isasalaysay.
3. Tukuyin ang mga pangyayari.
GAWAIN 1
A. Panuto: Piliin ang salita o mga salitang may diptonggo

sa bawat pangungusap. Isulat sa papel ang
diptonggong ginamit.
______1. Magdala ka ng pamaypay at payong.
______2. Naubos ng apoy ang mga kahoy.
______3. Malakas ang siyap ng mga sisiw sa may tabing-
ilog.
______4. Nagtanim kami ng mga punong kasoy.
______5. May sungay ang halimaw sa aking panaginip.
34
TANDAAN
Ang diptonggo ay pinagsamang tunog ng isang

patinig na a e i o u at malapatinig na w at y sa isang pantig.
Ang talata ay binibigyan ng angkop na paksa. Nasa
iba-iba itong posisyon. Maaaring nasa unahan, gitna o sa hulihang
bahagi ng talata.
Panuto: Isulat ang talata at punan ang patlang ng mga

salitang may diptonggo. Pumili ng sagot sa kahon.
kamay hilaw bahay Makoy Araw

Dumalaw tuloy kumakaway kalabaw kasuy
“Masayang Karanasan”
______ng Sabado. _________ kami sa ______ nina Lolo at
Lola. Namitas kami ng mga ______ na mangga at _____. Sinakyan
namin ang ______ na alaga ni Lolo. Naglaro rin kami ng pinsan
kong si _____. Humalik ako ng ____ at ____ nagpaalam kina Lolo
at Lola bago kami umalis upang bumalik na sa amin. _______ si
lolo sa akin habang papalayo ang aming sasakyan. Naging
masaya ang aming pagpasyal.
Panuto: Sipiin ang salita na may diptonggo sa bawat

pangungusap
1. Umapaw ang tubig sa dram.
2. Tinanggap ng pamilya ni Mang Kardo ang abuloy.
3. Ang panganay niyang trese anyos ay dalaga na.
4. Nagpahanda ng enggrandeng pagtitipon ang reyna.
5. Malaki na ang apoy nang sila ay dumating.
35
IKAAPAT NA MARKAHAN-IKATLONG LINGGO
Salitang Kilos
INAASAHAN
Naiuugnay ang binasa sa sariling karanasan F3PB-IIa-1,F3PB-

IVc-1
Nagagamit ang mga salitang kilos sa pag-uusap tungkol sa
iba’t ibang gawain sa tahanan, paaralan, at pamayanan
F3WG-IVe-f-5 ,F3WG-IVe-f-5

Ang pandiwa o salitang kilos ay bahagi ng pananalita. Ito
ay salitang nagbibigay-buhay sa pangungusap dahil nagsasaad ito
ng kilos o galaw ng isang tao, hayop o bagay.
Ang karanasan ay bahagi ng buhay. Ito ay pangyayaring
maaaring naranasan mo o ng ibang tao. Sa pamamagitan ng
karanasan, maaaring maipahayag ang iyong damdamin at
maunawaan ang binasang kuwento.
GAWAIN 1
Panuto: Isulat ang Tama kung ang isinasaad sa pangungusap

ay nangyari sa panahon ng Enhanced Community
Quarantine at Mali naman kung hindi. Sipiin ang
salitang kilos na ginamit.
______1. Palaging naghuhugas ng kamay upang maiwasan ang
Covid-19.
______2. Isa lamang ang maaaring sumakay sa bisikleta.
______3. Maaari kang lumabas ng bahay nang walang face
mask.
______4. Ang mga bata ay maaaring maglaro sa kalsada.
______5. Maraming tao ang namatay dahil sa sakit na Covid-19.
36
TANDAAN
Ang pandiwa ay salitang kilos sa isang lipon ng mga

salita. Binubuo ito ng salitang-ugat at panlapi.
Halimbawa: umiyak, nagluto, kumanta
Sa pagbabasa ng kuwento naiuugnay natin ang ating
mga karanasan at nakatutulong ito upang higit na maunawaan
ang tekstong binasa.
A. Panuto: Basahin ang bawat pangungusap. Piliin ang angkop na

pandiwa para sa bawat pangungusap.
1. Si Ate ang nagluluto dahil (naglaba, naglalaba, maglalaba)
pa si Nanay.
2. (Nagsimula, Nagsisimula, Magsisimula) ang ECQ noong
Marso.
3. Si Mayor Len Len at mga konsehal ay (nagpulong,
nagpupulong, magpupulong) kamakailan hinggil sa
pamamahagi ng bakuna.
4. Hindi pinahintulutang (pumasok, papasok, pumapasok) si Risa
sa klinika kanina.
5. Marami ang (sumunod, susunod, sumusunod) sa ginawang
panawagan ni Kapitan Eng Santiago sa kanilang barangay.
A. Panuto: Basahin ang bawat pangungusap. Punan ng angkop

na pandiwa ang bawat patlang. Pumili ng salitang
kilos sa kahon.
babasahin tatawag Mag-aaral

Nagpapasalamat dumating
37
1. Ang tatay mo ay ______ bukas nang alas singko kaya huwag
kang maggagala.
2. Maya-maya pa’y _____ ang magkakapatid na Eloisa, Madel, at
Blenda.
3. Maghanda na kayo at ________ natin ang kwento ng ikaapat
na kabanata.
4. _________ ako nang mabuti mamayang gabi para sa
pagsusulit.
5. _________ po kami sa lahat ng nagbigay ng tulong sa amin
noong panahong kami’y walang-wala.
38
IKAAPAT NA MARKAHAN- IKAAPAT NA LINGGO
Hiram na Salita/Tambalang Salita
INAASAHAN
Nababasa ang mga salitang hiram/natutunan sa aralin.

Natutukoy ang kahulugan ng mga tambalang salita na
nananatili ang kahulugan.
May mga tambalang salita na nananatili ang literal na
kahulugan ng bawat salita. Ang mga halimbawa nito ay:
Tambalang Salita Kahulugan

silid–tulugan silid na tinutulugan
tubig-alat tubig na maalat
bahay-kubo tahanan
Ang mga hiram na salita ay mga salitang bahagi ng wikang

Filipino na kinuha sa wikang dayuhan katulad ng Ingles, Kastila, at iba
pa. Ang mga halimbawa nito ay:
Hiram na Salita Baybay/ katumbas
basketball bas-ket-bol
magazine ma-ga-sin
television te-le-bis-yon
Ang kaalaman sa wika, katulad ng tambalang salita at hiram na

wika ay nagpapaunlad sa ating bokabularyo at kakayahan sa
pakikipagtalastasan.
39
GAWAIN 1
A. Panuto: Suriin ang mga salita. Isulat ang TS kung ito ay

tambalang salita na nananatili ang kahulugan at
HTS kung tambalang salita na HINDI nananatili
ang kahulugan.
______1. Asong-Pinoy _____4. hapag-kainan
______2. balat-sibuyas _____5. tengang-kawali
______3. hanap-buhay
B. Panuto: Baybayin ang sumusunod na hiram na salita:

Halimbawa: basketball basketbol
1. computer : ________________
2. spaghetti : ________________
3. radio : ________________
4. bag : ________________
5. check : ________________
TANDAAN
Ang kaalaman sa wika, katulad ng tambalang salita at

hiram na wika ay nagpapaunlad sa ating bokabularyo at
kakayahan sa pakikipagtalastasan.
Panuto: Basahin at unawain ang kuwento. Sagutin ang kasunod

na mga tanong.
Si Papa at ang Internet
Umalis si Papa upang maghanapbuhay sa ibang bansa.
Matagal-tagal na rin simula nang huli kong makita at makausap
si Papa.
Isang Biyernes, sinabi sa akin ni Mama na makakausap at
makikita ko raw si Papa. “Umuwi na si Papa!”, nasambit ko sa
aking sarili.
Ngunit pinaupo ako ni Mama sa harap ng isang animo’y
telebisiyon subalit mas maliit at manipis. Ito ay nakapatong sa
aming hapag-kainan. “Nasaan po si Papa?”
40
Maya-maya pa, biglang lumabas si Papa sa telebisyon.
“Totoo ba ito? Bakit nasa telebisyon si Papa? Artista na ba
si Papa?”, ang aking tanong.
“Anak, ito ay laptop computer. Makakausap natin si Papa
dito sa pamamagitan ng internet. Si Papa naman ay gumagamit
ngayon ng smartphone para makita natin siya rito sa monitor. Ito
na rin ang gagamitin mo sa iyong online class”, nakangiting sagot
ni Mama.
Sabik na sabik akong nakipagkuwentuhan kay Papa gamit
ang aking bagong laptop.
1. Ilarawan ang pangunahing tauhan sa kuwento.
2. Ano ang damdamin ng bata habang kausap ang ama?
3. Bakit nasa ibang bansa ang kanyang ama?
4. Ibigay ang tambalang salita na nananatili ang kahulugan na
nabanggit sa kuwento.
5. Ano-ano ang mga makabagong kagamitan na nabanggit sa
kuwento?
A. Panuto: Tukuyin kung ang mga pangungusap ay gumagamit

ng tambalang salita na nananatili ang
kahulugan. Lagyan ng (/) bilang sa iyong sagutang
papel.
1. Si Ramil ay isang anakpawis na nagsumikap at nagtagumpay.

2. Sila ay nakatira sa tabing-ilog at doon lamang sila kumukuha
ng ikabubuhay.
3. Mahirap ang kanilang buhay kaya’t hindi siya naging balat-
sibuyas.
4. Sa katunayan, taos-puso siyang naglingkod sa kanilang
simbahan at pamayanan.
5. Sadyang may naghihintay na bahaghari sa mga taong may
ginintuang puso.
41
B. Panuto: Tukuyin ang hiram sa salita sa mga pangugusap. Isulat
ito sa iyong sagutang papel.
1. Ang Covid-19 ay isang mapaminsalang sakit.
2. Ang kabataan at senior citizens ay hindi pinapayagan na
lumabas ng bahay.
3. Kung ang isang barangay ay may naitalang maraming kaso
ng sakit na ito, isinasailalim ito sa lockdown.
4. Iniuutos ang pagsuot ng face mask at face shield sa mga
taong nais lumabas at magpunta sa pampublikong lugar.
5. Mahigpit ding ipinapatupad ang social distancing sa lahat ng
mga pagtitipon.
Sanggunian
TG Filipono 3 Ikaapat na Markahan
42
IKAAPAT NA MARKAHAN MARKAHAN - IKALIMANG LINGGO
Pagbibigay ng Mungkahing Solusyon sa Suliraning Nabasa sa Isang
Teksto o Napanood
INAASAHAN
Nakapagbibigay ng mungkahing solusyon sa suliraning nabasa

sa isang teksto o napanood.

Matapos ninyong mabasa ang isang teksto o
mapanood ang isang pangyayari, maitatanong ninyo sa inyong sarili
kung tama ba ang solusyon sa suliraning inihayag dito. Sa pagbabasa
o pakikinig ng mga pangyayari, masasanay kayo sa pagbibigay ng
sariling pananaw o mungkahing solusyon na hindi nabanggit sa
teksto.
GAWAIN 1
A. Panuto: Basahin at unawain ang suliranin sa kolum A at
pumili
ng angkop na solusyon sa kolum B. Isulat ang letra ng
tamang sagot sa patlang
A B
____1. Kumita ng maang malaki A. Iniwasan niyang
sina Ana at Nico dahil sa magsalita nang masama
pagtitinda nila ng tanim at binigyan siya ng isa
na gulay sa palengke. pang pagkakataon ng
Nais nilang bumili ng Diwata.
bagong damit at sapatos
sa darating na Pasko.
____2. Ilang beses na nakita ni B. Magpaskil ng babala at
Lito ang kaniyang pagmultahin ang
kaibigan na tumitingin sa mahuhuling nagtatapon
isang papel tuwing sila ay ng basura sa daan.
may pagsubok. Lagi
43
itong nakakakuha ng
mataas na marka.
____3. Nagkalat ang basura sa A. C. Idineposito sa bangko
iba’t ibang bahagi ng B. ang kanilang pera.
iskinita sa kanilang lugar
sa kabila ng araw-araw
na pagwawalis ng
kababaihan.
____4. Nabalita ang Barangay D. Hikayatin ang mga
Puting Bato dahil sa dami naninirahan sa
ng kaso ng Dengue sa barangay na maglinis ng
kanilang lugar. kanilang paligid araw
araw.
____5. Madalas makapagsalita E. Sasabihin sa guro ang
si Niko ng hindi nakitang ginagawa ng
maganda, dahil dito kaklase para
pinarusahan siya ng mapagsabihan ito.
Diwata sa gubat at
ginawa siyang palaka.
TANDAAN
Sa palagiang pagbabasa, nalilinang ang ating kakayahang

makapagbigay ng mungkahing solusyon sa suliranin.
Panuto: Magbigay ng iyong mungkahing solusyon sa

sumusunod na suliranin gamit ang buong
pangungusap.
1. Hindi magkasundo ang magkapatid na Dino at Pipoy
tuwing sila ay maglalaro gamit ang nag-iisa nilang
computer.
________________________________________________________
________________________________________________________
44
2. Madalas sumakit ang ngipin mo dahil hindi ka nagsisipilyo
sa takdang oras.
____________________________________________________________
____________________________________________________________
3. Dalawang beses nang nagmulta ang tatay ni Mark dahil

lagi siyang nahuhuli ng mga awtoridad na naglalaro sa
labas.
____________________________________________________________
____________________________________________________________
A. Panuto: Basahin at unawain ang bawat teskto. Magbigay ng

mungkahing solusyon sa suliranin. Baguhin ang
huling bahagi ng kuwento.
May isang batang tahimik na nagmamasid lamang sa

mga batang naglalaro. Nakaupo siyang nag-iisa sa ilalim ng
puno. TItingin-tingin lamang siya sa mga batang nagdaraan.
Nakita siya ng dalawang batang mag-aaral ngunit nilagpasan
lamang siya.
1.
______________________________________________________________
_____________________________________________________________
______________________________________________________________
45
Isang matandang pulubi ang naligaw sa tribo ni Datu
Bruno. Humingi ang pulubi ng kaunting pagkain, ngunit sa halip
na tulungan, sinaktan at itinaboy ng datu ang matanda.
2.
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
__________________________________________________________________
46
IKAAPAT NA MARKAHAN- IKAANIM NA LINGGO
Pagtukoy sa Mahalagang Detalye sa Paksang Narinig
INAASAHAN
Natutukoy ang mahahalagang detalye kaugnay ng paksang

narinig.

Ang bawat paksa o teksto ay may ipinahahayag na
mahahalagang detalye. Ang mahahalagang detalye ay
nakatutulong upang maunawaan at matandaan ang nilalaman ng
pinakinggan o binasang teksto.
GAWAIN 1
Panuto: Ipabasa nang malakas sa iyong kasama sa bahay ang

sumusunod na teksto. Pakinggan at unawaing mabuti ang
mahahalagang detalye at sagutin ang mga tanong.
Pambansang Wika
Mahalaga ang wika sa isang bansa. Bagama’t mayroon tayong
iba’t ibang dayalekto, mayroon pa rin tayong sinusunod na pambansang
wika. Ang pambansang wika nating mga Pilipino ay Filipino. Ginagamit
natin ang wikang Filipino sa kahit saang sulok ng bansa. Sa
pamamagitan nito, tayo ay mabilis na nagkakaintindihan.
Ang ama ng wikang pambansa ay si Manuel L. Quezon.
1. Sino ang ama ng Wikang Pambansa?

2. Ano ang pambansang wika ng mga Pilipino?
3. Saan natin ginagamit ang Wikang Pambansa?
4. Bakit mahalaga ang wika sa isang bansa?
5. Paano mo maipapakita ang pagpapahalaga sa ating wikang
pambansa?
47
TANDAAN
Ang mahahalagang detalye ay nakatutulong

upang maunawaan at matandaan ang nilalaman ng pinakinggan
o binasang teksto.
Panuto: Ipabasa nang malakas sa iyong kasama sa bahay ang

sumusunod na teksto. Pakinggan at unawaing mabuti ang
mahahalagang detalye.
Nakakabahala ang biglang pagtaas muli ng COVID-19 cases sa
lungsod. Senyales ito na karamihan sa atin ay nagiging kampante na sa
kapaligiran at maaaring nakakalimot na kasalukuyan tayong namumuhay
sa gitna ng pandemic.
Muli, nakikiusap ako sa lahat na maging maingat at sundin pa rin ang
3P's — Pagsuot ng Facemask, Physical Distancing at Paghuhugas ng kamay.
Kung galing sa labas ng bahay, hangga't maaari ay huwag munang
magtanggal ng facemask kung hindi pa tapos mag-disinfect at siguraduhin
ding nalinisan ang mga gamit na inilabas ng bahay at i-disinfect ito nang
mabuti.
Source: Lenlen Oreta Facebook Page
24 February 2021
1. Ano ang pangunahing paksa ng pabatid?

2. SIno ang nagpahayag ng mensahe?
3. Kailan at saan ito ipinahayag?
4. Bakit sa palagay mo, kinailangang maglabas ng ganitong
mensahe?
5. Ayon sa mensahe, paano matutugunan ang suliranin ng ating
bayan?
48
Panuto: Matapos basahin o ipabasa ang teksto, gawin ang

kasunod na graphic organizer.
DEPARTMENT OF HEALTH
Ang Department of Health o DOH ay isa ring ahensiya ng pamahalaan
na tumutulong sa mga pangangailangang medikal ng mga mamamayan.
Sa pamamagitan ng iba’t ibang programa at kampanya laban sa mga
sakit, naiiwasan ang matinding pagkalat nito.
Ang ilan sa mga layunin ng DOH ay ang pagpuksa sa mga
nakamamatay na sakit gaya ng Severe Acute Respiratory Syndrome, at mga
sakit na nakukuha natin sa kagat ng lamok gaya ng dengue, malaria, at
Japanese Encephalitis.
Sa pamamagitan ng matinding pangangampanya ng DOH laban sa
mga sakit, naiiwasan ang mabilis na pagkalat ng mga nakamamatay na
sakit na ito. Dahil dito, ang ating pamayanan ay namumuhay nang malusog
at malayo sa anumang panganib na dulot ng sakit.
Tungkulin ng DOH: Layunin ng DOH:

____________________________ ____________________________
____________________________ ____________________________
___________________________________
Paksa ng Teksto
Gawain ng DOH upang maiwasan Bunga ng pagsisikap ng DOH:

ang sakit at pagkalat nito:
______________________________
____________________________
______________________________
____________________________
Sanggunian
K to 12 FILIPINO 3 LM
49
IKAAPAT NA MARKAHAN- IKAPITONG LINGGO
PAGLALAGOM
INAASAHAN
Naibibigay ang buod o lagom ng tekstong binasa

Ang Buod ay nangangahulugang kabuuan o pinagsama-
samang mahahalagang pangyayari o impormasyon sa isang
nabasa, napakinggan o napanood na kuwento, sanaysay at iba pa.
GAWAIN 1
Panuto: Basahin ang kuwento at sagutin ang sumusunod na

katanungan sa kuwento.
Ang Utos ni Nanay
Isang umaga, inutusan ni Nanay si Maya.
“Maya, pumunta ka sa tindahan ni Aling Perla. Bumili ka ng
tatlong itlog at sampung pandesal. Heto ang pera. Matatandaan mo
kaya ang utos ko?”
“Opo, Nanay. Tatlong itlog at sampung pandesal. Uulit-ulitin ko
po para hindi ko makalimutan”, sagot ni Maya.
“Sige, mabuti at naisip mo iyan”, sabi ng Nanay.
Habang naglalakad si Maya papuntang tindahan, paulit ulit niyang
sinasabi ang bibilhin niya. “Tatlong itlog, sampung pandesal”.
Nakarating si Maya sa tindahan. Naroon si Aling Perla.
“Magandang umaga, Maya. May bibilihin ka ba?”, tanong ni
Aling Perla.
“Opo, Aling Perla. Tatlong itlog at sampung pandesal po. Utos
po sa akin ni Nanay.”
Ibinigay ni Aling Perla ang tatlong itlog at sampung pandesal
kay Maya.
“Salamat po, Aling Perla”, sabi ni Maya. Tumalikod si Maya at
nagsimulang maglakad pauwi.
“Maya, may nakalimutan ka yata!”, tawag ni Aling Perla mula
sa tindahan.
“Ha! Wala po. Tatlong itlog at sampung pandesal po ang binili
ko”, sagot ni Maya.
“Nakalimutan mong magbayad, iha!”, sabi ni Aling Perla.
50
“Ay, naku! Pasensiya na po, Aling Perla! Heto po ang bayad”,
sabi ni Maya. Inabot niya ang pera kay Aling Perla. Tinanggap ni
Maya ang sukli.
Pagdating ni Maya sa bahay, ibinigay niya ang kanyang binili
kay Nanay.
“Buti naman at hindi mo nakalimutan ang utos ko”, sabi ni
Nanay. Ngumiti lamang si Maya.
1. Sino ang nag-utos kay Maya?

A. Aling Perla B. Nanay C. Tatay
2. Ano ang utos kay Maya?
A. Bumili sa tindahan
B. Magluto ng itlog
C. Kumain ng pandesal
3. Saan pumunta si Maya?
A. Sa tindahan ni Mang Popoy
B. Sa tindahan ni Aling Puring
C. Sa tindahan ni Aling Perla
4. Anong ginawa ni Maya para hindi niya makalimutan ang
bibilhin niya?
A. Isinulat niya ito sa papel.
B. Paulit-ulit niya itong sinabi.
C. Sinamahan siya ng Nanay
5. Ilang itlog ang binili ni Maya?
A. sampu B. tatlo C. lima
6. Ilang pandesal ang binili ni Maya?
A. sampu B. siyam C. tatlo
7. Ano ang nakalimutan ni Maya?
A. Nakalimutan niyang bumili ng pandesal.
B. Nakalimutan niyang ibigay ang bayad.
C. Nakalimutan niyang kumain.
51
TANDAAN
Mga paraan na dapat tandaan sa pagbubuod:

1. Basahin muna nang buo ang kuwento o ang nais mong
ibuod.
2. Alamin mo ang pinakapaksa nito.
3. Maaari ka nang magsimulang magbuod kapag natipon na
ang lahat ng impormasyon.
4. Iwasan namang maglagay ng mga detalye katulad ng
halimbawa at ebidensya.
5. Mainam na gumamit ng mga salita na nagbibigay ng
transisyon tulad ng kung gayon, gayunman at bilang
pangwakas.
6. Huwag ka ring magsingit ng mga opinyon.
Panuto: Basahin at unawain ang kuwento. Isulat ang buod.

Gamiting gabay ang balangkas na ibinigay.
Ang Mahiwagang Bulaklak ng Matandang Babae

Noong unang panahon, may isang matandang babae na
may magandang hardin ng mga bulaklak sa tabi ng lawa.
Malapit ang matandang babae sa mga mangingisdang
naninirahan sa kalapit na baryo. Madalas na bumibisita ang mga
mangingisda at ang kani-kaniyang pamilya sa matandang
babae upang magbigay ng isda kapalit ng ilang magagandang
bulaklak mula sa hardin.
Naniniwala ang mga mangingisda na mayroong angking
kapangyarihan ang matandang babae dahil palaging
nagliliwanag ang kapaligiran at may kasamang magandang
babae at duwendeng tumutulong sa pag-aalaga ng tanim.
Sinubukan nilang tanungin ang matanda ngunit sinabi ng
matanda na wala siyang kasama.
Isang araw may isang mag-asawa na bumisita sa baryo at
nakita nila ang magandang hardin. Pumasok sila at pumitas ng
bulaklak nang walang pahintulot. Nakita sila ng matanda at
pinakiusapang umalis ngunit pinagkatuwaan lamang dahil sa
pangit nitong anyo.
52
Dahil sa kalapastanganan ng dalawa, ginawa silang
magandang kulisap. Noon din ay nabago ang anyo ng dalawa,
naging paruparo at nakita lamang ng taumbayan na may
kakaibang kulisap na aali-aligid sa mga bulaklak.
Tauhan Tagpuan
Mahahalagang
Tunggalian
pangyayari
Wakas Buod
Panuto: Basahin ang maikling kuwento. Isulat ang buod ng
kuwento. Gamitin ang gabay na ibinigay.
Ang Batang Matulungin at Masunurin
Si Paul ay nagmamadaling lumabas sa paaralan upang

umuwi. Pagagalitan siya ng ina kapag mahuli siya sa pag-uwi.
Habang naghihintay siya ng sasakyan, may lumabas na
mag-ina sa paaralan. Sa unang tingin pa lang niya, kitang-kita na
masama ang pakiramdam ng bata. Tumayo ang mga ito sa tabi niya
upang mag-abang din ng sasakyan. Maya-maya, may humintong
sasakyan sa harapan ni Paul.
Sasakay na sana siya subalit nakita niya na namimilipit sa
sakit ng tiyan ang bata. Nagmamadali siya sa pag-uwi dahil
papagalitan siya ng ina kapag nahuli sa pag-uwi subalit naawa siya
sa bata.
Alam niyang mas kailangan ng mag-ina na sumakay
kaagad, kaya ipinaubaya na lang niya ang sasakyan sa kanila.
Nagpasalamat ang ina sa bata. Naghintay muli si Paul ng susunod na
sasakyan. Masaya siya dahil nakatulong siya sa kapwa kahit sa
munting paraan lang.
53
Tauhan Wakas
Tagpuan Buod
Mahahalagang Pangyayari
Sanggunian
Deped Picture Bank
54
IKAAPAT NA MARKAHAN MARKAHAN- IKAWALONG LINGGO
Pagbibigay ng Paksa sa Kuwento o Sanaysay na Napakinggan
INAASAHAN
Naibibigay ang paksa ng kuwento o sanaysay na

napakinggan

Ang paksa ay maaaring ang bahagi ng akda o pangungusap
na binibigyan ng pokus o tuon sa akda o pangungusap. Ito ang
pangkalahatang kaisipan o kabuuang nilalaman ng isang teksto o
anumang babasahin.
GAWAIN 1
A. Panuto: Tukuyin ang paksa sa talata.

Ang sampaguita ay ating pambansang bulaklak. Ito ay bulaklak
na maliit, maputi at mabango. Karaniwan itong ginagawang
kuwintas ng dalaga. Hindi kataka-takang napili itong pambansang
bulaklak ng ating bansa.
1._______________________________________________________
Napabalikwas ng bangon si Hanna. May bigla siyang naalala

nang marinig ang malalaking patak ng ulan sa bubungan. Ipinagbilin
nga pala ng kanyang ina ang mga sinampay. Dali-daling nanaog si
Hanna. Mabilis na hinatak sa sampayan ang mga damit upang hindi
mabasa ng ulan.
2.____________________________________________________
55
Masaya ang Pistang Bayan. Dalawa o tatlong araw bago
sumapit ito, ang mga bakuran ay nililinis na. Ang mga kurtina ay
ikinakabit na rin. Maging ang mga daan ay pinalamutian ng mga
banderitas. Tunay na maraming paghahandang ginagawa bago
magpista.
3._____________________________________________________
TANDAAN
Ang talata ay may angkop na paksa. Nasa iba-iba itong

posisyon makikita. Maaaring nasa unahan, gitna o sa hulihang
bahagi ng talata o kuwento.
A. Panuto: Basahin at unawain ang talata. Ibigay ang paksa.
Maraming pagbabagong nagaganap sa ating paligid

ngayon. Sa lahat ng dako ay walang basurang makikita. Marami
ring tanim na namamalas sa gilid ng daan. Ang mga bata at
matanda ay sumusunod sa kautusan.
1.______________________________________________
Si Ramir ay ulirang dyanitor sa isang paaralan. Matapat
siya sa kanyang tungkulin. Matulungin sa mga guro, magulang at
sa lahat ng tao. Masipag sa mga gawain at magiliw sa mga mag-
aaral.
2._______________________________________________
Sa isang pugad sa puno ng akasya ay may
naninirahang isang ibon na kasama ang kanyang limang inakay.
Masasaya silang mag-anak. Tuwing umaga, umaalis ang inang
ibon at naghahanap siya ng makakain. Isinusubo pa niya ang
pagkain sa bibig ng mga inakay.
3.________________________________________________
56
Ang aklat ay nagbibigay ng iba’t ibang impormasyon.
Ito rin ang nagdadala sa atin sa iba’t ibang bansa sa
pamamagitan ng pagbabasa. Ang ating pagkatao ay
nagbabago rin. Ang lahat ng bagay ay matututunan natin sa
aklat. Ito ang mga kahalagahan ng aklat.
4._______________________________________________
Nasa unang baitang pa lang ako, naranasan ko na

ang pagtitipid na ginagawa ni inay sa amin. Bagama’t hindi kami
naghihirap, damang-dama ko kung paano bumili ang aking ina
ng mura at masustansyang pagkain. Sa kaunting kinikita ni itay ay
nakakakain kami ng tatlong beses.
5._______________________________________________
Panuto: Piliin ang angkop na paksa ng bawat talata.
1. Ang Baguio ay isa sa pinakamagandang lugar sa Pilipinas.

Malamig ang klima kaya marami ang nagbabakasyon dito kung
tag-init. Kahali-halina ang mga tanawin gaya ng Lourdes Groto,
Mines View Park, Burnham Park at iba pa. Magaganda at
naglalakihan ang mga bulaklak dito.
A. Ang mga Bulaklak sa Baguio
B. Ang Klima sa Baguio
C. Ang Baguio ay isa sa pinakamagandang lugar sa
Pilipinas.
D. Ang Tanawin sa Baguio
57
2. May iba’t ibang hugis, kulay at amoy ang mga bulaklak. May
malalaki at maliliit na bulaklak na tumutubo sa baging. May
tumutubo naman sa punong kahoy, mayroon pa rin sa
palumpong. Tunay na maraming uri ng mga bulaklak dito sa ating
bansa.
A. Amoy ng bulaklak
B. Maliliit at malalaking bulaklak
C. Uri ng mga bulaklak
D. Mabangong bulaklak
3. Masipag na manggagawa si Mang Celso. Ginagawa niya ang
kanyang tungkulin upang masiyahan ang kanyang amo.
Pinagbubuti niya ang trabaho at tinatapos sa takdang oras.
A. Ang trabaho ni Mang Celso
B. Ang tungkulin ng manggagawa
C. Isang Manggagawa
D. Masipag na manggagawa si Mang Celso.
4. Si Apolinario Mabini ay isa sa dakilang bayaning Pilipino.
Naglingkod siya sa bansa noong panahon ng himagsikan kahit
siya ay may kapansanan. Tinagurian siyang Utak ng Himagsikan at
Dakilang Lumpo.
A. Si Apolinario Mabini
B. Dakilang Lumpo
C. Ang Himagsikan
D. Bayaning Pilipino
5. Ang polusyon sa hangin at pagdumi ng kapaligiran ay hindi
maitatanggi. Marumi at masangsang ang mga amoy ng hanging
nagmumula sa tabing ilog, dagat at dalampasigan. Ang maitim
na usok na nagmumula sa sasakyan ay nagpapahirap sa mga
tao. Ang walang tigil na pagbuga ng usok ng mga pabrika, ang
nagpapadilim ng kalangitan.
A. Ang Polusyon sa Kapaligiran
B. Polusyon sa Kalawakan
C. Polusyon sa Hangin
D. Polusyon sa Tubig
Sanggunian
Deped Picture Bank
Deped Common
58
SDO MALABON CITY
ENGLISH
QUARTER 4
Supplementary Learning
Materials
59
SUPPLEMENTARY LEARNING MATERIALS IN GRADE 3
ENGLISH
FOURTH QUARTER/WEEK 1
Using the positive, comparative, and superlative forms of

adjectives.
EXPECTATIONS
After going through this lesson, you should be able to:
• identify the degrees of comparison: regular and
irregular adjectives.
• use the positive, comparative, and superlative forms
of adjectives.
PRETEST
DIRECTIONS: On your answer sheet, underline the correct
describing words/adjectives to complete each sentence.
1. I am (happier, happy, happiest).
2. The jet plane is the (fast, faster, fastest) means of traveling.
3. Our yard is (cleaner, cleanest, clean).
4. He is the (young, youngest, younger).
5. Taal Volcano is (smallest, smaller, small) than Mayon
Volcano.
LOOKING BACK TO YOUR LESSON

DIRECTIONS: Identify the adjectives by encircling them.
Write them on your answer sheet.
1. Jason is a very bright boy.
2. The watch you bought was quite expensive.
3. Roses are fragrant and beautiful.
4. Danica is kind and cheerful.
5. The loving son hugged his hardworking parent.
60
BRIEF INTRODUCTION
Read the dialogue.
Nina: Look at these flowers, Mother. This gumamela flower is small.
The rosal flower is smaller than the gumamela. The
sampaguita flower is the smallest of them all.
Mother: You are right, Nina.
Mother: do you see those trees, Nina? Can you describe them?
Nina: Sure, Mother. The guava tree is tall. The mango tree is taller
than the guava tree. The coconut tree is the tallest of them
all.
How many things are being described? Read the describing
words.
Adjectives can be used to compare two or more things. The

words small, smaller, smallest, tall, taller, tallest are three forms of
adjectives. They are used in the three degrees of comparison.
Study the following:

1. The positive degree is the adjective in its simple form.
Examples:
The pillow is soft.
Jayme has long hair.
2. The comparative degree is a comparison of two non-equals.

The expression used is adjective + er +than.
Examples:
Jack is taller than Jim.
The mouse is smaller than the cat.
3. The superlative degree is a comparison of more than two

non-equals. The expression used is the + adjective + est.
Examples:
Allan is the fastest runner in our team.
Tina is the tallest girl in class.
61
Read the adjectives in the table that follows. You will notice that
they change in form in the comparative and superlative degrees.
Positive Degree Comparative Degree Superlative Degree

good better best
bad worse worst
little (small amount of) less least
Study the sentences.
1. Sheena is good in class.
Mariz is better than Sheena.
Arabelle is the best pupil in class.
2. Today’s weather is bad.
Yesterday’s weather was worse than today.
The worst weather comes on stormy days.
3. There was little rainfall last May.
Rainfall this month is less than last month.
We experience the least rainfall in the dry months.
The words beautiful, active, diligent, and industrious are
adjectives with two or more syllables. When comparing
nouns using adjectives with two or more syllables the words
more and most or less and least are used instead of adding -
er or -est in the comparative or superlative form.
Read the examples.

Use more or less in the comparative degree.
1. Marcy is more beautiful than Donita.
2. Dogs are more active than cats.
3. Cats are less active than dogs.
4. John is less diligent than Joseph.
Use most or least in the superlative degree.

1. Lody is the most beautiful among the contestants.
2. Eddie is the most active member of the team.
3. Bobby is the least active boy in our class.
4. Carl is the least industrious in the family.
62
Activity No.1
DIRECTIONS: Read the adjectives in the table. Give the comparative
degree and superlative degree of each adjective.
Positive Degree Comparative Degree Superlative Degree
1. bright
2. dark
3. thin
4. smart
5. lucky
Activity No. 2
DIRECTIONS: Underline the correct form of the adjective to make
the sentence correct.
1. Gina is (pretty, prettier, prettiest) than Mila.
2. The (tall, taller, tallest) tree in the park is the narra tree.
3. I have (little, less, least) mistakes than Carina.
4. Milk is (good, better, best) than chocolate.
5. Mother is as (busy, busier, busiest) as a bee.
CHECKING YOUR UNDERSTANDING
DIRECTIONS: Encircle the correct form of adjective for each
sentence.
1. Good better best It is my ________ work so far!
2. Cute cuter cutest Which is the ________ kitten
among the three?
3. Large larger largest Which is _______ Malabon or
Navotas?
4. Cold colder coldest Baguio is the ________ city in
our country.
5. Bad worse worst Cheating is as _______ as
lying.
POSTTEST
DIRECTIONS: Underline the describing word to complete
each sentence.
1. My toy robot is (new, newer, newest).
2. Mother is (stout, stouter, stoutest) than Father.
3. Marvin is the (taller, tallest, tall) boy in our class.
4. the ping-pong ball is (biggest, big, bigger) than the marble
stones.
5. My favorite fruit is chico. It is very (sweetest, sweeter,
sweet).
63
ENGLISH
Recognize adverbs of manner.
EXPECTATIONS
• recognize the adverb of manner.
• read sentences with adverbs of manner.
• choose the appropriate adverb of manner for each
sentence.
PRETEST
DIRECTIONS: Identify the adverb of manner in the sentence.
1. The children are sitting properly in the classroom.
A. children B. sitting C. properly D. classroom
2. Teacher Ella makes sure that pupils are doing their work quietly.
A. makes B. pupils C. doing D. quietly
3. Sam and Reign do their project in Science well.
A. Sam B. do C. project D. well
4. My classmates walk hurriedly to school.
A. walk B. hurriedly C. going D. school
5. I listen to my teacher attentively during my online class.
A. listen B. attentively C. during D. online
LOOKING BACK
Verbs - are action words. (e.g., study, search, compute, watch)
DIRECTIONS: Choose the correct verb for each blank. Choose your
answer from the box below.
smell run write taste listen
1. We _______ letters using our hands.

2. We _______ food using our tongue.
3. We_______ to stories with our ears.
4. We ______ using our feet.
5. We ______ fragrant flowers with our nose.
64
BRIEF INTRODUCTION:
Adverbs are words that describe verbs, adjectives, and other
adverbs. There are many rules for using adverbs. These rules often
depend upon which type of adverb you are using like for
instance, the adverb of manner.
An adverb of manner describes how the action of a verb is
done.
Most adverbs of manner are formed by adding -ly to an
adjective.
ADJECTIVE ADVERB
kind kindly
sweet sweetly
hard hardly
quiet quietly
Some adjectives do not change form at all.
ADJECTIVE ADVERB
fast fast
straight straight
hard hard
high high
late late
ACTIVITY 1
DIRECTIONS: Complete the phrase by choosing the appropriate
adverb of manner in the parenthesis.
1. stand __________ (proper, straight)
2. eat ____________ (shortly, hungrily)
3. talk ___________ ( fast , quietly )
4. shop __________ ( wisely, properly )
5. work ___________ ( high , hard )
65
ACTIVITY 2
DIRECTIONS: Recognize the adverb of manner in a sentence.
Write the correct letter.
1. The singer sings beautifully on stage.

A. singer B. beautifully C. stage
2. The man drives his jeepney fast.
A. drives B. jeepney C. fast
3. Mr. Tan teaches me to draw well.
A. teaches B. draw C. well
4. The president goes to his office hurriedly.
A. president B. office C. hurriedly
5. Most of them joined the club excitedly.
A. excitedly B. join C. club

DIRECTIONS: Tell whether the sentence has an adverb of manner.
Answer with YES or NO.
1. My sister joins her online meetings twice a week. _____

2. The dog barks loudly at night. _________
3. Our neighbors plant in the garden quietly. ______
4. Dad works hard for his family. ___________
5. On weekdays, my grandparents visit us. _________
POSTTEST
DIRECTIONS: List down all the adverbs of manner in each
sentence.
1.Last year, we went to a beach happily.

2. At the beach, my cousin and I built a sandcastle excitedly.
3. My brother waited patiently to cook our food.
4. My sister wore her bathing suit shyly.
5. Beside our cottage was a big swing where mom and dad sat
sweetly.
REFERENCES:
https://eslgrammar.org/adverbs-of-manner/
https://www.gingersoftware.com/content/grammar-
rules/adverb/
66
ENGLISH
Interpret Simple Maps, Signs and Symbols
EXPECTATIONS
After going through this lesson, you should be able to
• Identify the signs and symbols of simple maps of unfamiliar
places.
• Interpret simple maps of unfamiliar places, signs, and
symbols.
• Draw and complete a map with signs and symbols.
PRETEST
DIRECTIONS: Choose the letter of the correct answer.
1. What is a flat representation of a real place?
A. scale C. globe
B. map D. compass
2. We should familiarize ourselves with the signs and symbols we
see in our community because ____________________________.
A. These help us to locate directions we are looking for.
B. These help us to be safe and away from danger.
C. These help us to understand the signs and symbols.
D. None of the above
3. What do you call the objects that represent an idea, a
concept, a reminder, a warning or even directions?
A. Signs and symbols C. Map
B. Compass rose D. Legend
4. In the map, what does the symbol represent?
A. Church C. Police station
B. Hospital D. Mall
5. What signs or symbol do we usually see in school
that tell us to slow down because it a school zone?
A. B. C. D.
67
Do you still remember the primary and secondary directions?
DIRECTIONS: Name the following directions and write it on the box.
BRIEF INTRODUCTION of the LESSON

A map is a flat representation of a real place. It helps you to
see where the places are located. A map uses a legend key to
guide in interpreting or understanding the map and a compass
rose to tell us the direction of the place.
Maps also uses signs and symbols to give information about
the place. Signs and symbols are objects that represent an idea,
a concept, a reminder, a warning, or even directions. We usually
find signs and symbols in schools, roads, establishment, and even
in consumer products. We should familiarize ourselves with these
signs and symbols for they will help us to be safe and away from
danger.
To be able to interpret the map, you must remember and
understand the signs and symbols used on the map.
These are some of the examples of symbols used in the map.
68
ACTIVITIES
Activity No.1
DIRECTIONS: Read and study the neighborhood map. Using the
legend or key symbols answer the questions below.
Write your answers on your answer sheets.
1. Our house is in the ____________ direction of our

neighborhood.
2. The school in our neighborhood is in the ____________
direction of our house.
3. The park is near the church. It is in the______________ of the
church.
69
4. My mother walks while going to the market to buy our food
because it is near our house. The market is located at
________________ of our house.
5. Our family goes to church every Sunday. It is on the
___________ of our house.
Activity No.2
DIRECTIONS: Identify the following road signs and symbols in
column A. Draw a line to connect their meanings in
column B.
COLUMN A COLUMN B
1. A. Slippery Surface
2. B. School Zone
3. C. No U-turn
4. D. No Parking
5. E. No Entry
70
CHECKING OF UNDERSTANDING
DIRECTIONS: Complete the map by drawing the places,
signs and symbols describe in the sentences below.
1. The church is in the north east direction of the community.

2. My school is in the south west direction of the community.
3. The park is in the west direction of the school.
4. There is a No Parking sign beside the park.
5. The police station is near the market. It is in the north west of
our community.
71
POSTTEST
DIRECTIONS: Study and interpret the map. Answer the questions
below and choose the correct letter of the answer.
1. What place is in the southeast direction of the community?

A. Church C. School
B. House D. Hospital
2. What is the meaning of the road sign shown in the picture?
A. No Parking
B. Traffic sign
C. Pedestrian lane
D. School zone
3. What place is in the north west direction of the hospital?
A. Church C. Park
B. Market D. Police station
4. What does the road sign beside the school mean?
A. School Zone C. No Parking
B. Pedestrian Lane D. Bus Stop
5. To what direction will you go if you are from south east of the
community and you are going to Tinajeros street?
A. North east C. North west
B. South east D. South west
REFERENCES
o English Kto12 Learning Material in Grade 3
o www.imagesearch.com
o www.youtube.com /
o commons.deped.gov.ph
72
SUPPLEMENTARY LEARNING MATERIALS IN GRADE 3 ENGLISH
Interpreting simple graphs, tables, and pictograph
EXPECTATIONS
• This module was designed and written to help and guide you in
interpreting simple graphs, tables, and pictograph by knowing
their parts and answering the questions that follow.
PRETEST
DIRECTIONS: study the pictograph and answer the questions that follow.
Favorite Foods of Grade 3 Section 1 Pupils of Malabon Elementary

School
Food Number of Pupils
Cheesecake
Chocolate
Pizza
Lumpiang shanghai
Ice cream
Legend: = 10 pupils
Questions:
1. What is the pictograph about?
2. What does the given legend mean?
3. What are the favorite foods of the pupils?
4. What are the symbols used in the graph?
5. What is their most favorite food? How many like it?

Look at the map of Malabon below. Answer the following questions.
1. Based on the map, how many barangays are there in Malabon?
2. If you were from Hulong Duhat going to Baritan, which barangay
would you reach first?
3. What are the 3 barangays near Potrero?
73
BRIEF INTRODUCTION
A pictograph is a graphic symbol or picture representing things or
ideas. A legend is an explanation of the symbol or picture used.
Activity
Analyze the pictograph and answer the questions that follow.
At The Pie Shop
A pie shop sells a range of different pies. Here are the sales figures for
the number of pies sold for each day in a week.
Each represent 20 pies.
Monday
Tuesday
Wednesday
Thursday
Friday
Saturday
1. How many pies were sold on Friday?___________
2. Which day were the most pies sold? ___________
3. How many more pies were sold on Tuesday than on
Wednesday?______
4. There were more pies sold on the last two days than the first four
days. True or False?______
5. How many pies were sold in total that week?
74
DIRECTIONS: Read the pictograph to find out how many
people like different kinds of ice cream.
chocolate vanilla strawberry chocolate chips

1. How many people like chocolate ice cream?
2. What is the least popular ice cream flavor?
3. What is the most popular ice cream flavor?
POSTTEST
DIRECTIONS: Use the information from the list to complete
the pictograph below. Answer the questions that follow.
Trina will be having a party for her birthday, he let her friends vote for
their favorite ice cream flavor and here is the result:
Chocolate=8 Vanilla=6 Ube=12 Cheese=8 Strawberry=4
Legend: = 2 votes
Flavor Number of votes
chocolate
vanilla
ube
cheese
strawberry
1. What flavor did Trina’s friend like the least?
2. How many voted for ube and cheese flavor?
3. How many more voted for ube than vanilla?
4. How many votes were there in all?
5. What flavor has the most number of votes?
75
SUPPLEMENTARY LEARNING MATERIALS IN GRADE 3 ENGLISH
Restate facts from informational texts (climate change,
children's rights, traffic safety, etc.) listened to.
EXPECTATIONS
At the end of this lesson, you should be able to:
• Identify main ideas or key words of a sentence or text.
• Give the synonym of a word.
• Restate facts from informational texts (climate change,
children's rights, traffic safety, etc.) listened to.
PRETEST
DIRECTIONS: Read the sentences carefully. Match the
sentences that have the same meaning. Write the letter
on the space before each number.
Road Safety Tips for Children A. You must not do other

_____ 1. Look to your left and to activities near roads, streets, or
your right, and at all directions parking areas.
before crossing roads. B. Always check your left and
_____ 2. Listen to traffic signals right direction before crossing
when crossing roads. Do not use the streets.
gadgets while crossing the road. C. Cross the road through the
_____ 3. Properly use the pedestrian lane.
pedestrian lane when crossing D. Do not use electronic devices
the road. while crossing the streets so
_____ 4. Learn traffic colors and that you can hear the traffic
signals. signals.
_____ 5. Do not play near roads, E. Know and study traffic colors
streets, or parking areas. and signals.
LOOKING BACK
DIRECTIONS: Write the letter of the correct synonym.
1. country
A. city B. street C. nation D. province
2. virus
A. cure B. disease C. patient D. antidote
76
3. climate
A. land B. water C. earth D. atmosphere
4. social
A. aloof B. detached C. distant D. friendly
5. education
A. class B. learning C. book D. ignorance
BRIEF INTRODUCTION
Informational text gives facts about a specific topic. It is usually

found in newspapers, magazines, textbooks, biographies, and
instruction manuals.
Restating or paraphrasing means using your own words to express

somebody else's ideas, without changing its meaning and removing an
information. To do so, you can follow these steps:
1. Read and understand the text.
2. Take note of the main ideas or key words.
3. Use synonyms.
4. Write the main ideas in your own words. You can change the
sentence structure (ex. active to passive voice)
5. Cite the sources.
Example:
Original Restated or Paraphrased
Willy Wonka was famous for his Willy Wonka was popular because
delicious candy. Children and the candies he makes are tasty
adults loved to eat it. and people enjoyed it.
Why restate or paraphrase? Restating or paraphrasing prevents us

from committing plagiarism. Copying or presenting someone else’s works
as your own is plagiarism.
77
ACTIVITY
DIRECTIONS: Read the sentences carefully. Underline the main
idea or key words in Column A. Match the sentences that
have the same meaning. Write the letter on the space
before each number.
Column A Column B
_______1. Every Filipino child has 12 A. All children have the right to
prerogatives. get their important needs.
_______2. Every youngster has the B. All kids have the right to
right to be born well. schooling.
_______3. Every child has the right C. Each child must be allowed
to education. to play and have fun.
_______4. Every child has the right D. All Filipino children has 12
to be entertained and enjoy their rights.
youth. E. Each child has the right to
_______5. Every child has the right be born healthy.
to basic needs.
DIRECTIONS: Replace the underlined word with a synonym
to paraphrase the text. Choose you answer
from the Synonym Box.
Planet Earth’s temperature is constantly changing. The

environment gets warmer each day. The sea level started to rise
because of the melting glaciers. This can cause flash floods. We
must plant trees, conserve energy, and manage our waste to help
protect our planet.
____________________ ____________ is constantly changing. The

______________________ gets _____________ each day. The sea level
started to ______________ because of the melting
__________________. This can _____________________
_________________. We must plant trees, ___________ energy, and
_________________ to help save our planet.
Synonym Box
recycle The world’s save climate
torrents ice bergs heighten surroundings
be the reason for be hotter
78
POSTTEST
DIRECTIONS: Read the passages carefully. Find the main
idea in each sentence. And then, use your own words to
restate or paraphrase it.
A. According to Time Magazine, humans cut down about 15 billion
trees each year. B. The wood from trees is used to make important things
like furniture, homes, and boats. We need trees for these things. C. But,
humans also need trees in our environment because it gives oxygen
and for animals to have a home. D. Let’s help save the earth by planting
trees.
A.
Humans cut down about15 billion trees each year.
Main Idea: _________________________________________________
Restatement:
people chop down about
According to Time Magazine, _______________________________
15 billion trees yearly.
____________________________________________________________
B.
Main Idea: _________________________________________________
Restatement:
The ________________________________________________________
____________________________ like furniture, homes, and boats.
C.
Main Idea: _________________________________________________
Restatement:
But _________________________________________________________
because it gives oxygen and for animals to have a home.
D.
Main Idea: _________________________________________________
Restatement:
Let’s ______________________________________ by planting trees.
REFERENCES
• https://www.teacherspayteachers.com/Product/Paraphrasing-1162953
• https://www.makatimed.net.ph/news-and-exhibits/news/celebrating-
national-childrens-month
• https://www.teacherspayteachers.com/Product/Earth-Day-5-Short-
Nonfiction-Passages-with-Comprehension-Questions
• https://www.unicef.org/philippines/stories/making-roads-safer-children-
philippines
79
ENGLISH
Read words with diphthongs:
oy (boy), oi (boil), ou (out), ow (bow)
EXPECTATIONS
At the end of the lesson, you should be able to read words
with diphthongs oy, oi, ou and ow.
PRETEST
DIRECTIONS: Draw a star beside the word that has oy, oi, ou, or
ow sound and a circle beside the word that has not.
_____1. coin _____6. pause

_____2. saw _____7. enjoy
_____3. brew _____8. house
_____4. cow _____9. hawk
_____5. vault _____10. how

A vowel is a speech sound in which the mouth is open, and
the tongue is not touching the top of the mouth and teeth.
DIRECTIONS: Copy the words that you labeled with a star in the
pretest and write them under the correct column.
VOWEL DIPHTHONGS
/OY/ /OI/ /OU/ /OW/
BRIEF INTRODUCTION
Read the words with diphthongs oy, oi, ou and ow.
DIPHTHONGS
/oy/ /oi/ /ou/ /ow/
boy oil out owl
toy boil shout how
joy coil couch down
royal join house frown
voyage voice loud now
80
REMEMBER:
Diphthongs can appear in the initial, medial, or final position
of words.
Spelling Pattern for /oy/, /oi/, /ou/ and /ow/
➢ /ow/ comes at the beginning, middle and end of a word.
➢ /ou/ comes at the beginning and middle of a word.
➢ /oy/ comes at the middle and end of a word or syllable.
➢ /oi/ comes at the beginning or middle of a word.
ACTIVITY
DIRECTIONS: Read the words and write the diphthongs it
produces.
/oy/ /oi/ /ou/ /ow/

WORDS DIPHTHONGS PRODUCED
1. toilet
2. clown
3. mouse
4. loyal
5. foil

DIRECTIONS: Cross out the correct diphthong sound for each
word.
1. gown ow ou
2. mouth ow ou
3. poise
oy oi
4. royalty oy oi
5. pout
ow ou
81
POSTTEST
DIRECTIONS: Read the words inside the box and choose the best
answer to complete the sentences.
down oil boiling loyal house
1. The pot is _____ on the stove.

2. My dog is very _____.
3. I need more _____ in the frying pan.
4. There is a tree _____ in the park.
5. The water flows calmly _____ the stream.
REFERENCES
• https://pixabay.com/images/search/clipart%20girl/
• http://clipart-library.com/
82
ENGLISH
Read phrases, sentences and short stories consisting of vowel

diphthongs: oy, oi, ou, ow
EXPECTATIONS
At the end of the lesson, you should be able to read phrases,
sentences, and short stories with vowel diphthongs oy, oi, ou and
ow.
PRETEST
DIRECTIONS: Color it right. Look for the corresponding color for
every vowel diphthong below:
/oy/-blue /ou/-yellow
/oi/-red /ow/-green
broil soy pouch
wow point

You learned that diphthongs could appear in the beginning,
middle or ending of words.
DIRECTIONS: Read the words and find where the diphthongs

appear. Write I for initial or at the beginning, M for middle and F
for final or ending of the word.
_____1. spoil
_____2. joy
_____3. ground
_____4. growl
_____5. owl
83
BRIEF INTRODUCTION of the LESSON
Read the following with vowel diphthongs:
Phrases:
1. yellow crown
2. small pink pouch
3. tall mountain
4. hot olive oil
5. unique sparkling toy
Sentences:
1. Flowers sprout from the ground when they grow.
2. We get milk from a cow who lives on a farm.
3. The opposite of north is south.
4. A king wears a crown to show his royalty.
5. You take a towel to get clean after a day of fun.
REMEMBER
• Diphthongs are two vowel sounds that come together to
make one vowel sound.
• It is a vowel sound in which the tongue changes position to
produce the sound of two vowels.
ACTIVITIES
Activity No.1
DIRECTIONS: Read the short story below. Find at least 5 diphthongs
and write it in the correct column. Each column
should have an answer.
DIPHTHONGS
/OY/ /OI/ /OU/ /OW/
84
Sparkling Coin
By: Maricris G. Sadsad
One day, it was a cloudy morning but still I enjoyed walking

along the streets. Suddenly, I found a sparkling object under the
tree. I investigated the ground and found myself a coin. Oh wow! I
was so happy because we had a wishing well in the yard. Then
suddenly, it rained so hard that I ran back to the house. I was so
wet, so I quickly took a bath, changed my clothes, and put a pink
bow to style my wet hair. I also boiled some water for me to make
a hot drink. I waited for the rain to stop so I played with my toys
because I was tired waiting. At last, the sun rose, and I walked
outside the house and excitedly tossed the coin into the wishing
well.
Activity No.2
DIRECTIONS: Read the sentences below and encircle the
diphthongs
/oy/ /oi/ /ou/ /ow/
1. A clown knows how to tell jokes and play a magic trick.
2. You look joyful when you sing.
3. Dogs are loyal because they are man’s best friend.
4. I will join the dance contest.
5. My Aunt Claire will take me to her farmhouse.

DIRECTIONS: Copy the words with vowel diphthongs.
_____1. a funny clown

_____2. a smart mouse
_____3. wide awake owl
_____4. dark crumbly soil
_____5. wise tall boy
85
POSTTEST
DIRECTIONS: Read the words inside the box and choose among
them to complete the sentences below.
towel spoil foil loud joy
_____1. The meat will _____ if you leave it out there.

_____2. I am so happy! I am full of _____.
_____3. You use a _____ to dry yourself when you get wet.
_____4. Belly was playing _____ music.
_____5. Jodie baked a cake using a _____ shaped like a heart.
REFERENCES
• https://pixabay.com/images/search/clipart%20girl/
86
Recognize and read some irregularly spelled words (e.g., such as
enough, through, beautiful)
EXPECTATIONS
⚫ Recognize and read some irregularly spelled words (e.g.,
such as enough, through, beautiful)
PRETEST
DIRECTIONS: Say the name of each picture. Encircle the word
that spells the name of the picture correctly.
Eart Erth Earth
cher chair cheir
hart heart hurt
mother mothair motheir
rawnd round ruond

DIRECTIONS: Encircle the word with vowel diphthongs in each
sentence.
1. The boy walks on the wide street.
2. The old house is well-painted.
3. We use vegetable oil in cooking.
4. Mang Isko gave us some milk from cows.
5. My sister helped me to keep my toys.
87
BRIEF INTRODUCTION
Irregularly spelled words are read and spelled differently from
the way it sounds. Unlike the consonant blends, irregularly spelled
words have letters that are not sounded out. One of the reasons is
a consonant digraph. It is made up of two consonants which are
joined together to produce a single sound like -gh, ch-, sh-, th-, ph-
and wh-. Another reason is when two vowels are written together
and produce a single sound (vowel diagraph). Some vowel
digraphs include ai, au, oo, ea, ei.
Vowel Diagraph Consonant Diagraph
-ai -ea -oi -gh -th
aid bean oil cough the knife
paint team boil enough their write
wait beam foil laugh father beautiful
pail cream soil rough mother castle
bail beat coin -ph feather rhyme
sail east voice graph Earth Wednesday
mail read noise phrase Cloth echo
chain beach avoid phone Math know
pair tea moist dolphin bath listen
ACTIVITY
DIRECTIONS: Read the words below. Underline the letters that are
not sounded in each word.
Wednesday listen please tough

because know saint Philippines
again three height dolphin
air mail rain Christmas
CHECKING FOR UNDERSTANDING
Irregularly spelled words are words that differ in sound from
their spellings. These words often do not follow regular phonic or
spelling rules.
88
DIRECTIONS: Read the words in the cloud. Encircle the irregularly
spelled words.
bed brother neat pain

fail enough part nap
Ralph star beat other
soil laugh
POSTTEST
DIRECTIONS: Fill in the blanks with appropriate irregularly spelled
words to complete each sentence.
brother laugh Philippines chair beach
1. The _________________ is a beautiful country.

2. The children _____________ as the clown appeared on stage.
3. My ____________ bought me candies.
4. Aling Nena enjoys her new rocking __________.
5. We will go to the____________ this May.
REFERENCES
https://www.lessonplanet.com/search?keywords=irregularly+spelled+words
https://www.education.com/resources/irregularly-spelled-words/
www.pinterest.com
https://www.englishworksheetsland.com/grade3/4irspell.html
89
90
SDO MALABON CITY
3
Self-Learning Modules in Mathematics

Ikaapat na Markahan
91
MATHEMATICS SLEM GRADE 3 4th QUARTER
GRADE 3 SLEM # 1 – WEEK 1 - 4th QUARTER

PAGPAPAKITA, PAGLALARAWAN, PAGSASALIN SA
SUKAT NG ORAS GAMIT ANG SEGUNDO, MINUTO,
ARAW, LINGGO, BUWAN AT TAON
I. Inaasahan
• Naipapakita, nailalarawan, naisasalin sa sukat ng
oras gamit ang segundo, minuto, oras, at araw.
• Naipakikita, at naisasalin sa sukat ng oras gamit ang
araw, linggo, buwan at taon
II. Maikling Pagpapakilala sa Aralin
• Ilang minuto mayroon sa 1 oras?
Mayroong 60 minuto sa 1 oras
• Kung mayroong 1 araw na lumipas, ilang oras mayroon sa
1 araw?
Mayroong 24 na oras sa isang araw.
• Paano isasalin o i-coconvert ang mga sumusunod:
A. ang minuto sa segundo?
I-multiply ang bilang ng minuto sa 60.
Halimbawa: 2 minuto = _________ segundo
2 minuto x 60 segundo = 120 segundo
B. ang oras sa minuto?
I-multiply ang bilang ng oras sa 60.
Halimbawa: 3 oras = _________ minuto
3 oras x 60 minuto = 180 minuto
C. ang araw sa oras?
I-multiply ang bilang ng araw sa 24
Halimbawa: 10 araw = _________ oras
10 araw x 24 oras = 240 oras
• Paano naman isasalin o i-coconvert ang mga sumusunod:
A. ang segundo sa minuto?
I-divide ang bilang ng segundo sa 60.
Halimbawa: 300 segundo = __________ minuto
300 segundo ÷ 60 = 5 minuto
92
MATHEMATICS SLEM GRADE 1 SECOND QUARTER
B. ang minuto sa oras?

I-divide ang bilang ng minuto sa 60.
Halimbawa: 240 minuto = __________ oras
240 minuto ÷ 60 = 4 oras
C. ang oras sa araw?
I-divide ang bilang ng oras sa 24.
Halimbawa: 120 oras = __________ araw
120 oras ÷ 24 = 5 araw
• Ano-anong mga buwan ang mayroong 30 araw? 31 araw?
28 o 29 araw?
Ang mga buwan na may 31 araw ay ang Enero, Marso,
Mayo, Hulyo, Agosto, Oktubre at Disyembre. At ang mga
natitirang buwan ay mayroong 30 araw, maliban sa
buwan ng Pebrero na mayroong 28 araw lamang o 29
araw kada leap year.
• Mga ilang araw mayroon ang isang buwan?
Mayroong 30 days sa loob ng isang buwan.
• Ilan lahat ang bilang ng araw mula Enero hanggang
Disyembre?
Mayroong 365 araw sa loob ng isang taon. Kapag sumapit
ang leap year, nadadagdagan ng isang araw ang bilang
ng araw ng taon at ito ay may bilang na 366 araw. Ang
leap year ay nagaganap lamang tuwing ika-apat na taon.
• Ilang araw naman mayroon sa loob ng isang linggo? Ano-ano
ang mga ito?
Mayroong 7 araw sa loob ng isang lingo. Ito ay ang Linggo,
Lunes, Martes, Miyerkules, Huwebes, Biyernes at Sabado.
• Kung mayroong 7 araw sa loob ng isang linggo, mga ilang
linggo mayroon sa isang buwan?
Mayroong 4 na linggo sa loob ng isang buwan.
• Tingnan nyo ang inyong kalendaryo, ilang linggo mayroon sa
loob ng isang taon?
Mayroong 52 linggo sa loob ng isang taon
93
• Paano naman isasalin o i-coconvert ang mga sumusunod:
• Ilang linggo mayroon sa 14 araw? Paano mo nakuha ang

iyong sagot?
I-divide ang bilang ng araw sa 7.
14 araw ÷ 7 = 2
Mayrooong 2 linggo sa 14 araw.
• Ilang araw mayroon sa 3 linggo? Paano mo nakuha ang iyong
sagot?
I-multiply ang bilang ng linggo sa 7.
3 linggo ₓ 7 = 21
Mayroong 21 araw sa 3 linggo,
• Ilang buwan mayroon sa 60 araw? Paano mo nakuha ang
iyong sagot?
60 araw ÷ 30 = 2
Mayroong 2 buwan sa 60 araw,.
• Ilang araw mayroon sa 3 buwan? Paano mo nakuha ang
iyong sagot?
I-multiply ang bilang ng buwan sa 30.
3 buwan ₓ 30 = 90
Mayroong 90 araw sa 3 buwan
• Ilang taon mayroon sa 730 araw? Paano mo nakuha ang
iyong sagot?
730 araw ÷ 365 = 2
Mayroong 2 taon sa 730 araw,
• Ilang araw mayroon sa 3 taon? Paano mo nakuha ang iyong
sagot?
I-multiply ang bilang ng taon sa 365.
3 ₓ 365 = 1095.
Mayroong 1095 araw sa loob ng 3 taon,
• Anong bilang ang dapat na gamitin sa pag-multiply o pag-
divide kung isasalin ang mga sumusunod na unit?
a. araw sa linggo at linggo sa araw? 7
b. araw sa buwan at buwan sa araw? 30
c. araw sa taon at taon sa araw? 365
d. linggo sa buwan at buwan sa araw? 4
94
e. linggo sa taon at taon sa linggo? 52

f. buwan sa taon at taon sa buwan? 12
III. Gawain
I. Punan ang patlang ayon sa nakasaad yunit.
1. 30 minuto = ________ segundo
2. 300 segundo = ________ minuto
3. 1 oras = ________ minuto
4. 10 oras = ________ minuto
5. 300 minuto = ________ Segundo
II. Isulat ang katumbas na segundo, minuto, oras at araw
ayon sa nakasaad na yunit.
1. 72 oras = _______ araw
2. 600 segundo = _______ minuto
3. 300 minuto = _______ segundo
4. 1440 segundo = _______ minute
5. 528 oras = _______ araw
III. Ipakita sa inyong papel ang pamamaraang ginagamit upang
makuha ang tamang sagot.
1. 10 na linggo = ___________ araw
2. 84 araw = ____________ linggo
3. 9 buwan = ____________ araw
4. 5 taon = ____________ araw
5. 2 linggo at 72 oras ___________ araw
IV. Punan ang patlang ng tamang sagot.
1. 42 araw = ____________ linggo
2. 12 buwan = ____________ araw
3. 3 taon = ____________ araw
4. 330 araw = ____________ buwan
5. 2 taon = ____________ linggo
IV. Pag-aalam sa mga Natutunan

Basahin at unawain ang pangungusap.Isulat ang
inyong sagot sa inyong kwaderno.
1. Nagsimula ang lockdown dahil sa pandemya noong Marso
2020. Ilan buwan na ang nakalipas na hindi nakakalabas ng
95
bahay ang mga batang tulad mo upang mamasyal kasama

ang iyong pamilya? ___________ buwan
2. Kapag ang isang tao ay nagpositibo sa Covid 19, kahit
walang sintomas na nararamdaman ay ipinapayo na
lamang na manatili o mag home quarantine sa loob ng
dalawang linggo. Ilan araw ang katumbas nito?
___________ araw
3. Dahil sa pandemya ay hindi nakauwi ang tatay ni Michelle
sa kaniyang pamilya sa loob ng 185 na araw. Ilan buwan siya
hindi nakasama ng pamilya ni Michelle. _________ buwan
4. Ayon sa balita, sinabi ni Presidente Duterte na maaring sa
Agosto pa magsisimula ang normal na pag-aaral ng mga
mag-aaral sa paaralan katulad ng ating nakasanayan. Kung
ngayon ay buwan ng Marso,ilan buwan pa ang ating
hihintayin? _____________ buwan
5. Sa New Normal ng ating pag-aaral ngayon, may 2 buwan o
8 linggo lamang tayo sa bawat markahan. Ilang oras ang
katumbas nito? ______ oras
96

MGA SULIRANIN GAMIT ANG PAGSALIN NG SUKAT
NG ORAS
I. Inaasahan
• Nasasagot ang mga Suliranin Gamit ang Pagsasalin
ng Sukat ng Oras.

Dahil may trabaho ang mga magulang ni Elijah James,
natuturuan at nagagabayan lamang siya ng kaniyang
magulang pagkagaling sa trabaho. Nagsisimula sila ng 3:30
ng hapon at natatapos ng 5:30 ng hapon. Ilang oras siyang
nag-aaral ng kaniyang aralin. Ilang minuto ang katumbas
nito.
Pagsagot o talakayan sa binasang kwento.

1. Sino ang bata sa iyong binasa?
2. Anong oras na nagsisimula na turuan o gabayan ng
kaniyang magulang?
3. Anong oras sila natatapos mag-aral?
4. Ano ang hinahanap o suliranin sa kwento?
5. Ilang minuto ang katumbas ng oras ng kaniyang pag
aaral?
III. Gawain
Basahin nang mabuti at lutasin ang bawat suliranin.
1. Si Gng. Marcelo ay gumawa ng Activity Sheets sa
Matematika. Inabot siya ng 3 oras sa paggawa nito. Ilang
minuto gumawa ng Activity Sheets si Gng. Marcelo?
2. Kahit nasa loob lamang ng kanilang tahanan ay
nagagawa pa ring mag -ehersisyo ni G. Santos, 2 oras
araw-araw sa loob ng 10 araw. Ilang oras siyang nag-
eehersisyo sa loob ng 10 araw?
97
3. Si Tony ay 9 na taong gulang. Ilang buwan ang katumbas

ng kaniyang edad?
4. Dahil nalalapit na ang pagdating ng Corona virus-19
vaccine. Nagkaroon ng Virtual Webinar ang Lungsod
ng Malabon tungkol dito. Tumagal ito ng 2 at
kalahating oras. Ilang segundo ang katumbas nito?
5. Tumulong sa gawaing bahay si Aron sa pamamagitan ng
paghuhugas ng pinggan. Tumagal ng 35 minuto ang
kanyang paghuhugas. Ilan segundo ang katumbas nito?
6. Apat na buwan pa bago matapos ang pag-aaral sa
distance learning ng mga mag-aaral. Ilang linggo ang
katumbas nito?
7. Tuwing hapon ay pinatutulog ng kanilang nanay sina
Vicky at Victor. Natutulog si Vicky ng 3 oras samantalang
si Victor ay 180 minuto. Sino ang mas mahaba ang oras
ng pagtulog?
8. Ang Tatay ni Ana ay naglalakad papasok sa trabaho ng
3 600 na segundo araw - araw. Ilang minuto siya
naglalakad?
Basahin nang mabuti at lutasin ang bawat suliranin.
1. Pinabili si Dana ng kanyang ina sa tindahan. Tumagal
ito ng 600 na segundo. Ilang minuto ang katumbas
nito?
2. Naglalaro ng Pingpong si Elijah araw-araw sa loob ng
isang oras. Ilang segundo ang katumbas nito?
3. Nagbakasyon sa probinsiya ang pamilya Mendoza,
tumagal ito sa loob ng 10 linggo dahil sa pandemya.
Ilang araw ang katumbas nito?
4. Gumawa ng meryenda na puto cake si Janet sa loob ng
45 minuto. Ilang segundo siya gumawa ng puto cake?
5. Si Vanni ay 24 taong gulang. Ilang liggo ang katumbas
nito?
98

PANUKAT NA LINEAR – METER (METRO), CENTIMETER
(SENTIMETRO)
I. Inaasahan
Naipakikita, nailalarawan at naisasalin ang
pangkaraniwang yunit ng panukat na linear: metro
(meter/m.) sa sentimetro (centimeter/cm.) at sentimetro
(centimeter/cm.) sa metro (meter/m.).

Basahin ang sitwasyon.
Araw-araw naglalakad sa pagpasok sa paaralan sina
Micah at Sandro. Parehong malayo ang bahay nila sa
paaralan. Naglalakad si Micah ng 211 metro (meters/m.) buhat
sa kanila bago makarating sa paaralan at si Sandro naman ay
naglalakad ng 16 500 sentimetro (centimeters/cm.). Sino ang
mas malayo o mahaba ang nilalakad?
Mga Tanong:
1. Sino-sino ang naglalakad pagpasok sa paaralan?
2. Anong katangian ang ipinakita nila?
3. Ilang metro ang nilalakad ni Micah?
4. Ilang sentimetro (centimeters/cm.)ang nilalakad ni Sandro?
5. Sino ang mas malayo ang nilakad? Paano natin maisasalin
ang metro (meter/m.) sa sentimetro (centimeters/cm.) at
sentimetro (centimeters/cm.) sa metro (meter/m.)?
Talakayin natin:
1. Si Micah ay naglakad ng 210 metro (meter o m.)
1 metro (meter o m.) = 100 sentimetro (centimeter o cm.)
1 metro (meter/m.) =100 sentimetro

(centimeter/cm.)
99
Pagsasalin ng metro (meter/m.) sa sentimetro (centimeter

/cm.)
Upang maisalin ang metro (meter/m.) sa sentimetro
(centimeter/cm.), i-multiply natin ito sa 100.
211 metro (meter/m.) =__________sentimetro (centimeter/cm.)
211 x 100 = 21 100 sentimetro (centimeter/cm.)
Maaari ding gumamit ng short-cut method sa

pamamagitan ng pagdaragdag ng bilang na zero.
Anumang bilang na i-multiply sa 1 ang sagot ay ang
bilang na nasa multiplicand. Kopyahin ang bilang na nasa
multiplicand.
multiplicand
211 x 100 = 211

Bilangin ang bilang na zero (0) at idagdag ito. Mayroong
dalawang zero (0) sa 100 kaya dadagdagan natin ito ng
dalawang zero.
211 x 100 = 21 100 sentimetro (centimeter/cm.)
Si Micah ay naglakad ng 211 metro (meter/m.) o 21 100

sentimetro (centimeter/cm.), samantalang si Sandro ay
naglakad lamang ng 16 500 sentimetro (centimeter/cm.). Mas
malayo ang nilalakad ni Micah kaysa kay Sandro.
Pagsasalin ng sentimetro (centimeter /cm.) sa metro

(meter/m.)
Si Sandro ay naglakad ng 16 500 sentimetro
(centimeter/cm.)
100 sentimetro (centimeter /cm.) = 1 metro (meter/m.)
100
16 500 sentimetro (centimeter o cm.) = _______ (meter/m.)

I-divide sa 100 sukat sa sentimetro (centimeter/cm.)
upang mailipat sa metro (meter/m.). Ang pag-divide sa 100 ay
pag-cancel ng dalawang zero (0) sa dividend.
dividend
16 500 ÷ 100 = 165 metro (meter/m.)

Si Sandro ay naglakad ng 16 500 sentimetro (centimeter/cm.) o
165 metro (meter/m.)
211 metro (meter/m.) > 16 500 sentimetro (centimeter/cm.)

Mas malayo ang nilalakad ni Micah kaysa kay Sandro.
Ginagamit ang sentimetro (centimeter/cm.) sa pagsukat
ng malilit na bagay katulad ng sumusunod:
7 sentimetro (centimeter/cm.)
10 sentimetro (centimeter/cm)
Ginagamit naman ang metro (meter/m.) sa pagsukat ng
malalaking bagay katulad ng sumusunod:
101
Tandaan na mas malaki o mahabang yunit ang metro

(meter/m.) kaysa sentimetro (centimeter/cm.).
10 cm.
Iba pang Halimbawa:

metro (meter/m.) sentimetro (centimeter/cm.)
1 metro (meter/m.) = 100 sentimetro (centimeter/cm.)
1. 5 metro (meter/m.) = _______ sentimetro (centimeter/cm.)

5 x 100 = 500 sentimetro (centimeter/cm.)
2. 9 metro (meter/m.) = _______ sentimetro (centimeter/cm.)
9 x 100 = 900 sentimetro (centimeter/cm.)
Pagsasalin ng sentimetro (centimeter/cm.) metro

(meter/m.)
100 sentimetro (centimeter/cm.) = 1 metro (meter/m.)
1. 500 sentimetro (centimeter/cm.) = _______ metro (meter/m.)

500 ÷ 100 = 5 metro (meter/m.)
2. 3200 sentimetro (centimeter/cm.) = _______ metro
(meter/m.)
3200 ÷ 100 = 32 metro (meter/m.)
102
Tandaan na upang maisalin ang metro (meter/m.) sa

sentimetro (centimeter/cm.), i-multiply ito sa 100 o dagdagan ng
dalawang zero (0) sa hulihan ng multiplicand. Upang maisalin
naman ang sentimetro (centimeter/cm.) sa metro (meter/m), i-
divide ito sa 100 o i-cancel ang dalawang zero (0) sa hulihan ng
dividend.
Gawain
I. Punan nang wastong sagot ang talahanayan sa ibaba.
Metro(Meter) Sentimetro (Centimeter

1. metro (m.) 500 sentimetro (cm.)
2. metro (m.) 900 sentimetro (cm.)
3. metro (m.) 1 100 sentimetro (cm.)
II. Punan nang wastong sagot ang talahanayan sa ibaba.
Metro (Meter) Sentimetro (Centimeter
1. 4 metro (m.) sentimetro (cm.)

Panuto: Basahin at sagutin ang tanong sa bawat bilang. Isulat
ang titik ng tamang sagot.
1. Alin sa sumusunod na panukat na linear ang gagamitin mo

upang masukat ang haba (length) ng iyong aklat?
A. yarda (yard)
B. metro (meter/m.)
C. pulgada (inches)
D. sentimetro (centimeter/cm.)
103
2. Alin sa sumusunod na paglalarawan ang TAMA?

A. 3 metro (meter/m.) < 500 sentimetro (centimeter/cm.)
B. 3 metro (meter/m.) > 500 sentimetro (centimeter/cm.)
C. 3 metro (meter/m.) = 500 sentimetro (centimeter/cm.)
D. 3 metro (meter/m.) ≠ 500 sentimetro (centimeter/cm.)
3. Si Aling Teresa ay bumili ng 8 metro (meter/m.) na garter.

Ano ang haba nito sa sentimetro (centimeter/cm.)?
A. 80 B. 800 C. 8 000 D. 9 000
4. Ilang metro (meter/m.) ang 6 000 sentimetro

(centimeter/cm.)?
A. 2 B. 5 C. 6 D. 60
5. Ang health center ay may layong 7 000 sentimetro

(centimeter/cm.) mula sa inyong bahay. Ano ang katumbas
na layo nito sa metro (meter/m.)?
A. 3 B. 7 C. 70 D. 700
104

SUKAT NG TIMBANG – GRAMS (GRAMO),
KILOGRAMS (KILO)
I. Inaasahan
Naipakikita, nailalarawan at naisasalin ang
pangkaraniwang yunit ng sukat ng timbang: kilo
(kilogram/kg.) sa gramo (grams/g.) at gramo (grams/g.)
sa kilo (kilogram/kg.).

Basahin at unawain
Bumili si nanay ng 2 kilong (kilogram/kg.) atis, 1 kilong
(kilogram/kg.) sugpo, 3 kilong (kilogram/kg.) mangga at 2 000
gramo (grams/g.) na gatas. Ibinigay niya ito sa kanyang
kaibigan dahil nawalan ito ng trabaho dulot ng pandemyang
COVID-19.
Mga Tanong:
1. Ano-ano ang binili ng nanay?
2. Sino ang kanyang tinulungan?
3. Anong katangian ang ipinakita ng nanay?
4. Paano natin isasalin ang kilo (kilogram/kg.) sa gramo
(grams/g.) at gramo (grams/g.) sa kilo (kilogram/kg.)?
Talakayin natin:
Mas malaking yunit ng sukat ng timbang ang kilo
(kilogram/kg.) kaysa gramo (grams/g.)
1 kilo (kilogram/kg.) = 1 000 gramo (grams/g.)
Pagsasalin ng (kilogram/kg.) sa gramo (grams/g.)
1. 2 kilong (kilogram/kg.) atis = ________ gramo (grams/g.)

2 x 1 000 = 2 000 gramo (grams/g.)
105
2. 1 kilong (kilogram/kg.) sugpo = ________ gramo (grams/g.)

1 x 1 000 = 1 000 gramo (grams/g.)
3. 3 kilong (kilogram/kg.) mangga = ________ gramo (grams)
3 x 1 000 = 3 000 gramo (grams/g.)
Sa pagsasalin ng kilo (kilogram/kg.) sa gramo (grams/g.),

maaari din tayong gumamit ng short-cut method sa pag-
mumultiply. Kopyahin ang bilang na nasa timbang ng kilo
(kilogram/kg.) at dagdagan ito ng tatlong zero (0) sa hulihan.
Halimbawa:
Pagsasalin ng kilo (kilogram/kg.) sa gramo (grams/g.)
kopyahin
1. 4 kilo (kilogram/kg.) = 4 000 dagdagan ng tatlong

zero sa hulihan= 4 000 gramo (grams/g.)
2. 5 kilo (kilogram/kg.) = 5 000 gramo (grams/g.)
3. 11 kilo (kilogram/kg.) = 11 000 gramo (grams/g.)
Pagsasalin ng gramo (grams/g.) sa kilo (kilogram/kg.)
Mas maliit na yunit ng sukat ng timbang ang gramo

(grams/g.) kaysa sa kilo (kilogram/kg.).
1 000 gramo (grams/g.) = 1 kilo (kilogram/kg.).
Sa pagsasalin ng gramo (grams/g.) sa kilo (kilogram/kg.),

i-divide sa 1 000 ang timbang na nasa gramo (grams/g.)
upang mailipat sa kilo (kilogram/kg.). Ang pag-divide sa 1 000
ay katulad ng pag-cancel ng tatlong zero sa hulihan ng bilang
na nasa gramo (grams/g.)
106
1. 2 000 gramo (grams/g.) na gatas = _______ kilo
(kilogram/kg.)
2 000 ÷ 1 000 = 2 kilo (kilogram/kg.)
Iba pang halimbawa:

1. 4 000 gramo (grams/g.) = _______ kilo (kilogram/kg.)
4 000 ÷ 1 000 = 4 kilo (kilogram/kg.)
III. Gawain
I. Isulat ang katumbas na kilo (kilogram/g.) ng sumusunod
na timbang.
1. 14 000 gramo (grams/g.) = ________ kilo (kilogram/g.)
II. Isulat ang katumbas na gramo (gram/g.) ng sumusunod
na timbang.
1. 15 kilo (kg.) =_______ gramo (g.)
2. 17 kilo (kg.) =______ gramo (g.)
3. 21 kilo (g.) =______ gramo (g.)
4. 5. 55 kilo (g.) =______ gramo (g.)
5. 4. 35 kilo (g.) =______ gramo (g.)
Basahin at sagutin ang tanong sa bawat bilang. Isulat

1. Ang isang sako ng bigas ay mayroong 50 kilo(kilogram/kg.).
Ano ang katumbas nito sa gramo (grams/g.)?
A. 500 B. 1 500 C. 5 000 D. 50 000
2. Si Mang Jose ay bumili ng 4 000 gramo (grams/g.) ng harina
na gagamitin niya sa paggawa ng pandesal. Ano ang
katumbas nito sa kilo(kilogram/kg.)?
A. 4 B. 40 C. 400 D. 4 000
107
3. Araw-araw nag-eehersisyo si Ben. Nabawasan ang kanyang

timbang ng 7 kilo (kilogram/kg.). Ilang gramo (grams/g.)
ang nabawas sa kanyang timbang?
A. 70 B. 700 C. 7 000 D. 70 000
4. Sa loob ng isang taon umabot sa 300 kilo (kilogram/kg.) ang
kalakal na naibenta mo sa Green Hearts. Ilang gramo
(grams/g.) ang katumbas nito?
A. 3000 B. 30 000 C. 33 000 D. 300 000
5. Nagluto ang iyong nanay ng 5 000 gramo (grams/g.) ng
pansit sa iyong kaarawan. Ipinamahagi ninyo ito sa bahay-
ampunan. Ilang kilong (kilogram/kg.) pansit ang niluto ng
nanay mo?
A. 5 B. 10 C. 50 D. 500
108

PANUKAT NG DAMI O LAMAN – LITER (LITRO), MILLILITER (
MILILITRO)
I. Inaasahan
Naipakikita, nailalarawan at naisasalin mo ang
pangkaraniwang yunit ng panukat ng dami o laman: litro
(liter/L.) sa mililitro (milliliter/mL.) at mililitro (milliliter/mL.) sa
litro (liter/L.).

Basahin ang sitwasyon.
Sinalanta ng malakas na bagyo ang aming barangay. Si
Mang Nardo ay nag-donate ng 2 kahon ng mineral water na
may lamang 40 litrong (liter/L.) tubig samantalang si Aling
Rosa ay nag-donate ng 40 000 mililitro (milliliter/mL.) ng
mineral water. Sino ang nag-donate ng mas marami?
Mga Tanong:
1. Sino ang nag-donate ng mineral water?
2. Anong katangian ang ipinamalas nila?
3. Ilang litro (liter) ng mineral water ang nai-donate ni Mang
Nardo?
4. Ilang mililitro (milliliter/mL.) ng mineral water ang nai-donate
ni Aling Rosa?
5. Sino ang nag-donate ng mas marami?
Paano natin isasalin ang litro (liter/L.) sa mililitro (milliliter/mL.) at
mililitro (milliliter/mL.) sa litro (liter/L.)?
Talakayin natin:
Pagsasalin ng litro (liter/L.) sa mililitro (milliliter/mL.)
Mas malaking yunit ng panukat ng dami o laman ang litro

(liter/L.) sa mililitro (milliliter/mL.)
1 Litro (liter/L.) 1 mililitro (milliliter/mL.
109
1 litro (liter/L.) = 1 000 mililitro (milliliter/mL.)

(milliliter/mL.)li(liter/L.) = 1000 mililitro
1 000 mililitro (milliliter/mL.) = 1 litro (liter/L.)
40 litro (liter/L.) ng mineral 40 000 mililitro ng mineral

water (milliliter/mL.) water
1 litro (liter/L.) = 1 000 mililitro (milliliter/mL.)

40 litro (liter/L.) = _____ mililitro (milliliter/mL.)
1 000 x 40 = 40 000 mililitro (milliliter/mL.) ng mineral water
Short-cut method:
multiplicand Kopyahin ang bilang na nasa
multiplicand
40 litro (liter/L.) x 1000 = 40 000 dagdagan ng tatlong
zero sa hulihan
Sagot: = 40 000 mililitro (milliliter/mL.)
Sa pagsasalin ng litro (liter/L.) sa mililitro (milliliter/mL.),

maaari tayong gumamit ng short-cut method sa pag-multiply.
Kopyahin ang bilang na nasa multiplicand at dagdagan ito
ng tatlong zero (0) sa hulihan.
Pagsasalin ng mililitro (milliliter/mL.) sa litro (liter/L.)
40 000 mililitro (milliliter/mL.) = _____ litro (liter/L.)

40 000 ÷ 1000 = 40 litro (liter/L.)
Short-cut method:
40 000 mililitro (milliliter/mL.) = _____ litro (liter/L.)
40 000 ÷ 1000 = 40 litro (liter/L.)
110
Sa pagsasalin ng mililitro (milliliter/mL.) sa litro (liter/L.),

i-divide sa 1 000 ang panukat ng dami o laman na nasa mililitro
(milliliter/mL.) upang mailipat sa litro (liter/L.). Ang pag-divide
sa 1 000 ay katulad ng pag-aalis ng tatlong zero sa hulihan ng
bilang na nasa mililitro (milliliter/mL.).
40 litro (liter/L.) ng mineral 40 000 mililitro ng mineral

water (milliliter/mL.) = water
Magkasindami ang nai-donate nina Mang Nardo at Aling

Rosa dahil ang 40 litro (liter/L) ay katumbas ng 40 000 mililitro
(milliliter/mL.).
Iba pang Halimbawa:

Pagsasalin ng litro (liter/L.) sa mililitro (milliliter/mL.)
1. 5 litro (liter/L.)= ___________ mililitro (milliliter/mL.)
5 x 1 000 = 5 000 mililitro (milliliter/mL.)
2. 1.5 litro (liter/L.)= _________ mililitro (milliliter/mL.)

1.5 x 1 000 =
1.5__ __ = 1 500 dagdagan ng 2 zero
1 500 mililitro (milliliter/mL.)
Sa pag-multiply ng decimal number sa 1 000, i-move ito

ng tatlong beses papunta sa kanan mula sa decimal point at
dagdagan ng zero (0) sa hulihan ayon sa nabakanteng
espasyo.
Iba pang halimbawa:
Pagsasalin ng mililitro (milliliter/mL.) sa litro (liter/L.)
1. 6 000 mililitro (milliliter/mL.) = ____________ litro (liter/L.)
6 000 ÷ 1 000 = 6 litro (liter/L.)
2. 7 500 mililitro (milliliter/mL.) = ____________ litro (liter/L.)
7 500 ÷ 1 000 =
7. 500 = 7.5 litro (liter/L.)
111
Sa pag-divide ng whole number sa 1 000, i-move ito ng

tatlong beses mula sa kanan papunta sa kaliwa at lagyan ng
decimal point at alisin o i-cancel ang lahat ng zero (0) sa
hulihan.
III. Gawain
I. Isulat ang katumbas na mililitro (milliliter/mL.)
1. 75 L
2. 255 L
3. 560 L
4. 5000 L
5. 267.5 L
II. Isulat ang katumbas na litro (liter/L) ng sumusunod na
mililitro (milliliter/mL.)
1. 1 750 mL
2. 5000 mL
3. 8 250 mL
4. 14 000 mL
5. 23 000 mL
Basahin at sagutin ang tanong sa bawat bilang. Isulat ang
titik ng tamang sagot.
1. Ang 1 000 mililitro (milliliter/mL.) ay katumbas ng ilang
litro(liter/L.)?
A. 1 B. 10 C. 11 D. 100
2. Si Kenji ay may aquarium. Pinalitan niya ang tubig nito at
nilagyan ng 15 litrong tubig (liter/L.). Ilan ang katumbas nito
sa mililitro (milliliter/mL.)?
A. 150 B. 1 500 C. 2 000 D. 15 000
3. Bumili ka ng 1.5 litro (liter/L.) ng softdrinks. Ilang mililitro
(milliliter/mL.) ang katumbas nito?
A. 15 B. 150 C. 1 500 D. 15 000
4. Alin sa sumusunod ang gagamitin mo upang sukatin ang
dami ng gasolina?
A. litro ( liter) C. gramo (grams)
B. metro (meter) D. kilo (kilogram)
112

PAGSUKAT AT PAGLUTAS NG SULIRANIN GAMIT ANG
AREA
I. Inaasahan
• Naipapakita at nailalarawan ang tamang pagsukat ng
area gamit ang tamang unit.
• Nakalulutas ng mga routine at non-routine na suliranin na
ginagamit ang area ng parisukat at parihaba
Basahin ang dayalogo. Unawain kung paano nila nakuha ang
area ng kuwaderno at plastic na pabalat
Bumili sina Diana at Jean ng kuwaderno at pabalat na plastic
sa mall. Nais nilang malaman ang area ng kuwaderno at plastic
na pabalat.
Diana: Ano kaya ang area ng kuwaderno at plastic na

pabalat na na ating binili?
Jean: Ano ba ang ibig sabihin ng Area?
Diana: Ang Area ay espasyo ng isang saradong hugis gaya ng
parisukat at parihaba. susukatin natin ang Area ng isang hugis
sa pamamagitan ng pagbibilang ng bilang ng tile sa loob nito
Jean: Ano ang unit na ating gagamitin?
Diana: Ang gagamiting unit ay depende sa unit ng bawat tile
na ginamit
Area ng kuwaderno (1 tile = 1cm)
AREA = l x w
10 sentimetro/ AREA = 8 cm x 10 cm
centimeter (cm) AREA = 80 𝑐𝑚2
8 sentimetro/
centimeter (cm)
113
Area ng plastic na pabalat (1 tile = 1m)
AREA = l x w
4 metro/ meter (m) AREA = 4 m x 4 m
AREA = 16 𝑚2
4 metro/ meter (m)
III. GAWAIN
I. Piliin ang pinakaaangkop na yunit na dapat gamitin sa

sumusunod. Isulat sa patlang ang metrong kuwadrado
(sq.m o sentimetrong kuwadrado (sq.cm)
1. manila paper __________

2. sahig ng stage __________
3. aklat ________
4. hardin _________
5. silid ________
II. Hanapin ang area ng bawat parihaba at parisukat. Isulat

ang sagot sa sagutang papel
1. 11 cm. 2. 3. 15 cm.
12 cm.
11 cm.
12 cm. 9 cm.
114
4. 5.
18 cm. 5 m.
14 m.
7 cm.
III. Basahin at sagutin ang tanong sa bawat bilang

1. Ang garahe ay may sukat na 8 metro ang haba at 7
metro ang lapad. Ano ang area nito?
2. Ang telang pamatong sa lamesa ay may sukat na 48
cm sa bawat gilid. Ano ang area ng tela?
3. Ang area ng isang silid ay 108 sqm. Kung ang lapad
nito ay 9 na metro, ano ang haba nito?
4. Ang area ng isang parisukat na silid ay 9 sq.m.
Ano ang sukat ng ng mga gilid nito?
5. Ano ang lapad ng auditorium kung area nito ay
120sq.m at ang haba nito ay 35 m?

Basahin at sagutin ang tanong sa bawat bilang. Isulat
1. Si G. Angeles, may ari ng isang subdivision sa Cebu

ay nagbigay ng lote para sa simbahan. Ano ang
area ng pagtatayuan ng simbahan kung haba ng
lote ay 24 na metro at 30 metro ang lapad?
2. Ang silid pambisita ay nasa hugis parisukat. Kung ang
gilid nito nito ay 8 metro, ano ang area nito?
3. Ang laruan ay 75 metro ang haba, at 34 na metro
ang lapad. Ano ang area nito?
4. Kung area ng isang panyo ay 225 sq.cm ano ang
haba ng gilid nito?
5. Ang area ng parisukat na lote ni G. Balanag ay 180 sq.
m. Ang kay G. Pagulayan naman ay dalawangbeses
ang laki ng kay G. Balanag. Ano ang area ng lote n G.
Pagulayan?
115

PAGKOLEKTA, PAGGAWA, PAGLALALAHAD AT PAG
INTERPRET NG DATA SA BAR GRAPH
I. Inaasahan
• Nakakapagkolekta ng datos.
• Nakakagawa at nakalalahad ng mga datos sa
talahanayan at bar graph.
• Nakakapag- interpret ng data na nasa bar graph.
Basahin at unawain ang suliranin sa loob ng kahon.
Si Ginang Christine Tablizo ay nagsagawa ng survey sa kanyang

klase tungkol sa mga uri ng gadgets sa kanilang bahay na
maaari nilang magamit para sa pag-aaral nila sa panuruang
2020 - 2021. 18 na bata ang may smartphones, 8 na bata ang
may tablet, 11 na bata ang may desktop computer, 8 bata ang
may laptop at 3 na bata ang may basic cellphone.
A. Pag-aralan ang talahanayan na nasa ibaba.
Mga Uri ng Gadgets na Maaaring Magamit ng Mga Mag-aaral sa

Panuruang 2020-2021
Mga Uri ng Gadgets Tally Kabuuan

Smartphones IIII – IIII – IIII - III 18
Tablet IIII - III 8
Desktop computer IIII – IIII - I 11
Laptop IIII - III 8
Basic cellphone III 3
Kabuuan 48
Paglalahad ng datos sa Bar Graph.
116
Suriing Mabuti ang bar graph.

1. Alin sa mga gadgets ang may pinakamataas na bilang
ng mga mag-aaral na gumagamit nito?
2. Alin sa mga gadgets ang may parehas na bilang ng
mga mag-aaral na gumagamit nito?
3. Ilang mag-aaral ang gumagamit ng basic cellphones?
4. Ilan ang kabuuang bilang ng mga mag-aaral ang
sumagot sa survey?
Ang datos ay anumang uri ng kaalaman tungkol sa kahit anong

bagay. Ito ay maaaring nagsasaad ng uri o bilang. Mga paraan
sa pagkolekta ng datos;
1. Pag-aralan at unawain ang suliranin o larawan.
2. Itala ang mga mahahalagang detalye na nasa suliranin o
larawan.
3. Ilahad ang mga datos sa talahanayan o sa bar graph.
III. GAWAIN
I. Kumpletuhin ang talahanayan. Isulat ang tamang datos
sa talaan.
Bilang ng mga Mag-aaral sa Ikatlong Baitang ng Imelda ES
II. Gamit ang mga impormasyon na nasa itaas. Gumawa at

ilahad ito sa bar graph at sumulat ng tatlong tanong na
maaaring sagutin ng graph na ginawa mo.
III. Gamitin ang mga datos sa graph, at sagutin ang mga

tanong.
117
1. Ano ang impormasyon na ipinapakita sa graph?

2. Alin naming asignatura ang may pinakakaunting bilang ng
mag-aaral na pumili?
3. Anong asignatura ang pinakagusto ng mga mag-aaral?
4. Ilan ang lamang ng bilang ng mga mag-aaral na paborito
ang Mathematics sa mga mag-aaral na English ang
paborito?

Pag -aralan ang Bar Graph. Sagutin ang mga tanong.
Mga Nakuhang Marka ni Joshua sa

Pagsusulit
92
90
88
86
84
82
80
1. Anong asignatura ang may pinakamataas na marka?

2. Anong marka ang nakuha niya sa Mathematics?
3. Anong asignatura ang may magkatulad na marka?
4. Ayon sa bar graph anong asignatura ang nangangailangan
ng masusing pag-aaral? Bakit?
5. Anong asignatura ang pumapangalawa sa pinakamataas
na marka?
118

POSIBILIDAD O PAGKAKATAON NA MAAARING
MANGYARI O MAGANAP, PAREHONG
MANGYAYARI, PAREHONG HINDI MANGYAYARI AT
IMPOSIBLENG MANGYARI.
I. Inaasahan
• Nakatutukoy sa posibilidad o pagkakataon na
siguradong mangyayari, maaaring mangyari o
maganap, parehong mangyayari, parehong hindi
mangyayari at imposibleng mangyari
Basahin at unawain.
1. Tingnan ang kahon na may 6 na donut sa ibaba.
Anong bagay ang maaaring makuha sa loob ng kahon? May

kasiguraduhan ba na sa lahat ng pagkakataon ay
makakakuha ka ng donut sa loob ng kahon? Bakit?
Sagot: Sure to happen, na donut ang makukuha dahil
ang laman ng kahon ay puro donuts.
2. Tingnan ang laman ng kahon, ito ay may mga hugis. Tatlong
laman nito ay tatsulok at ang isa ay bilog.
Ano ang chance na makakuha ka ng tatsulok? Bakit?

Sagot: Most likely to happen na tatsulok ang makukuha
𝟑
dahil, 𝟒 o 3 tatsulok ang laman ng box. Mas marami ang
𝟏
tatsulok kaysa sa bilang ng bilog na o 1 lang ang bilog
𝟒
nasa loob ng box.
119
3. May chance ba na makakuha ka ng

jackstone sa loob ng kahon?
Sagot: Imposible to happen dahil, zero o walang
jackstone sa loob ng kahon.
4. Tingnan ang kahon.
May chance ka ba na makakuha ng kulay asul na nips at

dilaw na nips sa loob ng kahon?
Sagot: Opo. Equally likely to happen dahil, ½ ng bilang
ng laman ng kahon ay kulay blue na nips at 1/2 din ng
laman ay dilaw na nips. Parehong 2 ang bilang ng asul
na nips at dilaw na nips.
5. Ano chance ko na makakuha ng red ribbon sa loob ng

kahon?
𝟏
Sagot: Unlikely to happen dahil, ng
𝟒
laman ng kahon ay 1 na red ribbon
lang at 3 o 3/4 naman ang bilang ng pizza. Mas kaunti
ang bilang ng red ribbon kaysa pizza.
Pagtatalakay:
Hakbang sa pagtukoy ng probability at chance na maaaring
mangyari.
1. Sure to happen kapag 100% tiyak na pare - pareho ang
laman ng lalagyanan.
3
2. Most likely to happen naman kapag 4 ng nasa lalagyanan
ay pareho ang kulay at uri nito.
3. Equally likely to happen naman kapag kalahati o ½ ng
laman ng kahon ay may dalawang bagay na may
parehong bilang sa isang lalagyanan.
4. Unlikely to happen naman kapag ¼ ng laman ng kahon
ay isang bagay na naiiba.
5. Imposible to happen naman kapag wala ang bagay na
hinahanap mo sa isang lalagyanan.
120
III. GAWAIN
Gawain 1
Panuto: Tingnan ang mga bilang ng bagay sa ibaba. Tukuyin
ang posibilidad o pagkakataon (chances) na makukuha mo
ang mga ito. Piliin ang sagot sa loob ng kahon.
Impossible Unlikely to Equally Most likely Certain or
happen likely to to happen Sure to
happen happen
1. Chance na makakuha ka ng tsinelas sa box na ito.\
2. Ano ang chance na makabunot ka ng diamond

sa jar na ito.
3. Chance na makakuha ka ng tinapay sa

loob ng basong ito.
4. 50% na chance na makakuha ka ng triangle at
rectangle shapes sa jar na ito.
5. Ano ang chance mo na makakuha ng circle sa
jar na ito?
Gawain 2
Panuto: Basahin ang sitwasyon sa bawat bilang at tukuyin ang
posibilidad o pagkakataon (chance) na ito ay maaaring
mangyari o maganap. Isulat ang sure to happen, most likely to
happen, equally likely to happen, unlikely to happen,
impossible to happen sa patlang.
1. Ano ang posibilidad o likelihood na ang spinner ay

babagsak sa bahaging red ng wheel? __________
B
B R
B
121
2. Kung kukuha ka ng nips, ano ang posibilidad o chance

na blue na nips ang makukuha mo? _________________
B B B B B
B B B
Y Y Y B
3. Ano ang posibilidad o likelihood na makakuha ka ng
letrang A sa loob ng kahon? ____________
A A B B
4. Ano ang posibilidad na violet ang kulay ng disk ang
makukuha mo? ________________
0 0
o 0 0
0 o 0 0
0 V
Panuto: Tukuyin ang posibilidad gamit ang mga salitang:

impossible, unlikely, equally likely, most likely, sure to happen.
Isulat sa patlang ang sagot.
1. Ano ang chance na ma bunot mo ang pulang relo sa
loob ng kahon?
2. Chance na makakita ng star sa box?

3. 50% chance na manalo ng gintong medalya sa
basketball game.
4. Chance na makakuha ka ng letrang O sa loob ng kahon?
C C C O
5. Kung iyong titingnan ang kahon ano ang chance na

makakuha ka ng bag?
122
SDO MALABON CITY
3
Supplementary Learning
Materials in Science
Earth and Space
Ikaapat na Markahan
123
IKATLONG BAITANG – AGHAM
IKAAPAT NA MARKAHAN – UNANG LINGGO
PANGANGALAGA SA KAPALIGIRAN
INAASAHAN
Pagkatapos mong mapag-aralan ang araling ito,
matututuhan mo na:
 makilala ang kahalagahan ng pangangailangan
na maprotektahan at mapanatili ang kaayusan
ng kapaligiran (S3ES-IVc-d-2).
Mga Paraan ng Pangangalaga at

Pagpapanatili ng Kaayusan ng Kapaligiran
Ang kapaligiran ay binubuo ng mga likas na

yaman o natural resources na pinagkukunan ng mga
pangunahing pangangailangan ng mga tao at kung
saan nakadepende ang mga halaman at hayop sa
paligid. Ang mga pangunahing pangangailangan tulad
ng pagkain, hangin, at tubig ay matatagpuan sa
kapaligiran. Dahil dito, ang mga tao ay may
responsibilidad na pangalagaan ang kapaligiran upang
mapanatili ang kaayusan nito.
Narito ang ilang mga paraan upang
mapangalagaan at mapanatili ang kaayusan ng
kapaligiran.
124
1. Limitahan ang paggamit ng gasolina (fuel) at magtipid
sa paggamit ng kuryente at tubig.
Ang sasakyan na gumagamit ng gasolina ay

nakakadagdag ng polusyon sa paligid. Kung hindi
kailangan ay isara ang gripo at ilaw para makatipid ng
konsumo.
2. Isagawa ang wastong pagtatapon ng basura.
Bilang mag-aaral at kasapi ng pamilya sa

pamayanan, ilagay ang mga basura sa tamang
lalagyan gaano man ito kaliit. Basahin at unawain ang
mga karatula o pangalan ng basurahan kung saan
dapat ilagay ang mga basura. Paghiwa-hiwalayin ang
mga basurang nabubulok at di-nabubulok. Panatilihin
na may takip ang mga basurahan.
Papel Plastic Metal
3. Isagawa ang 5R’s (Respect, Responsibility, Recycle,

Reuse, and Reduce) ukol sa wastong pagtatapon ng
basura. Respect o paggalang sa kapaligiran at sa
kalikasan ay pagmamahal sa bayan at sa Diyos na
lumikha ng lahat ng yaman sa mundo. Ang pagkakaroon
ng responsibility o tungkulin na isaayos ang lahat ng
gamit sa tamang lalagyan, paglilinis, at pagtatapon ng
basura sa tamang lalagyan. Recycle o pagreresiklo ng
mga nagamit o patapon ng bagay o ang paggamit muli
125
ng mga papel, bubog, lata, at plastik na bote ay ilan
lamang sa mga bagay na maaaring iresiklo at gamiting
muli o reuse. Maaari ihiwalay ang mga ito sa ibang
basura at dalhin sa junk shop o recycling center nang
mabawasan o reduce ang mga kalat sa kapaligiran.
4. Magtanim ng mga puno sa mga nakatiwangwang na

lugar. Maaari rin na magtanim ng halaman sa mga paso
o lata at tumulong sa mga plantito o plantita upang
mapangalagaan ang mga halaman.
GAWAIN 1
Panuto. Isulat kung NAKAKABUTI o NAKAKASAMA ang
larawan sa bawat bilang.
1. ______________ 2. ____________ 3. _____________
4. ________________ 5. _______________
126
GAWAIN 2
Panuto. Lagyan ng tsek [/] kung tama ang sinasaad sa

pangungusap at ekis [X] kung mali.
______ 1. Nalalanta ang mga halaman sa sobrang init.
______ 2. Maaring mamatay ang mga halaman dahil sa

matinding init ng araw.
______ 3. Gumagawa ng pagkain ang halaman sa tulong

ng araw.
______ 4. Kailangan madiligan ang halaman upang hindi

malanta.
______ 5. Maaari ding isilong ang mga pasong may

halaman kung sobra ang init.
PAGSUSULIT
Panuto. Isulat kung Tama ang sinasaad ng pangungusap,

at Mali naman kung hindi wasto.
1. Hindi dapat pahalagahan ang mga bagay sa paligid.
2. Paghiwahiwalayin ang mga basura ayon sa sa mga uri

nila.
3. Sunugin ang mga plastic bottles.
127
4. Magtapon ng basura kahit saan.
5. Tumulong sa paglilinis ng kapaligiran.
SANGGUNIAN
Science and Health Today 1
Apolinario,Nenita A
Growing with Science and Health
Domanais, Lucia C.
Clipart pictures
128
IKAAPAT NA MARKAHAN – IKALAWANG LINGGO
KAHALAGAHAN NG KAPALIGIRAN
I. INAASAHAN
Pagkatapos mong mapag-aralan ang araling ito,
matututuhan mo na:
 kilalanin ang mga basic na pangangailangan ng tao,
halaman, at hayop tulad ng hangin, tubig at tirahan; at
 maipaliwanag kung paanong ang mga bagay na may
buhay ay nangangailangan ng kaniyang kapaligiran
upang makuha ang basic na mga pangangailangan
(S3ES-IV-d-2)
II. MAIKLING PAGPAPAKILALA NG ARALIN

Ang kapaligiran ay binubuo ng mga likas na yaman
(natural resources) na pinagkukunan ng mga pangunahing
pangangailangan ng mga tao, at kung saan nakadepende ang
mga halaman at hayop sa paligid. Ang mga pangunahing
pangangailangan tulad ng pagkain, hangin, at tubig ay
matatagpuan sa kapaligiran.
Ang pagkain, tubig, hangin at tirahan ay mga basic na

pangangailangan ng lahat ng may buhay. Ang mga bagay na ito
ay makukuha sa ating kapaligiran o kaya ay sa pamamagitan ng
pagsasaayos nito upang ang mga ito ay mapakinabangan.
129
Ang lahat ng may búhay gaya ng tao, hayop, halaman, at
ilang organismo na kayang makagawa ng sariling pagkain ay
nanatiling búhay hanggat ang kaniyang mga pangangailangan sa
kapaligiran ay maayos at balanseng natutugunan, at ligtas sa sakit
o karamdaman at anumang sakuna na maaaring makasira o
makamatay rito.
Ang kapaligiran ay tumutukoy sa likás na mundo o mga

bagay na nakaaapekto sa mga gawain ng mga halaman, mga
hayop, at mga tao. Nagbibigay ito ng mga pangangailangan ng
mga bagay na may búhay.
Ang halaman ay halimbawa ng bagay na may búhay na

gumagawa ng sariling pagkain. Hindi kumakain ang mga ito tulad
ng mga hayop at mga tao ngunit kailangan nila ng mga
mapagkukunan mula sa kapaligiran upang gumawa ng sariling
pagkain. Kailangan ng mga halaman ang sikat ng araw, hangin,
tubig, at lupa.
Ang mga luntiang dahon ng mga halaman ay

nakagagawa ng pagkain gamit ang enerhiya mula sa sikat ng
araw, carbon dioxide, at tubig.
130
Ang mga ugat ng halaman ay kailangang sumipsip ng tubig
at mineral mula sa lupa na dadalhin sa mga tangkay at mga dahon
upang patuloy na mabuhay at dumami.
Ang mga hayop ay nangangailangan din ng mga

nakukuha mula sa kapaligiran upang mabuhay. Nakadepende sila
sa mga halaman para sa pagkain. May ibang hayop na halaman
lámang ang kinakain, samantalang ang iba, lalo na ang malalaki at
mababangis sa kagubatan ay kumakain ng maliliit na hayop.
Nagsisilbing tirahan ng mga hayop ang mga punò at matataas na
damo.
Ang yamang-tubig gaya ng mga isda ay nabubuhay sa
angkop na anyong tubig bílang tirahan na kanilang ginagalawan at
pinagkukunan ng pagkain.
Ang mga hayop, halaman at tao ay nakadepende sa

kanilang kapaligiran para sa kanilang mga pangangailangan.
III. GAWAIN
Gawain 1
Panuto. Isulat ang salitang Tama kung ang konsepto na may
salungguhit ay wasto, at Mali kung hindi wasto.
_____ 1. Ang síkat ng araw ang pangunahing pinanggagalingan ng

enerhiya ng mga hayop, halaman, at tao.
131
_____ 2. Ang mga hayop at halaman ay gumagamit ng síkat ng
araw sa paggawa ng pagkain.
_____ 3. Nakagagawa ng pagkain ang halaman sa tulong ng síkat
ng araw at mga sangkap gaya ng carbon dioxide at tubig.
_____ 4. Kailangan ng mga mababangis na hayop ang kagubatan
bílang kanilang tirahan.
_____ 5. Ang lahat ng mga bagay na may buhay ay
nangangailangan ng tubig.
Gawain 2
Panuto. Lagyan ng tsek [/] kung tama ang pangungusap, [X] kung
mali. Isulat ang sagot sa guhit.
_____1. Tulad ng mga tao at hayop, ang mga halaman ay

nangangailangan din ng tirahan.
_____2. Ang mga hayop at mga tao ay nakadepende sa mga
halaman upang magsilbing pagkain.
_____3. Nakagagawa ng sarili nilang pagkain ang mga hayop.
_____4. Ang lupa ang isa sa mga pangunahing tirahan ng mga
halaman.
_____5. Kailangan ng mga isda ang oxygen mula sa tubig na
kanilang tirahan upang mabuhay sa kanilang paligid.
132
IV. Pagsusulit
Panuto. Isa-isahin ang mga kailangan ng hayop, halaman, at tao sa

kaniyang kapaligiran upang mabuhay.
References:
Science and Health Today 1
Apolinario,Nenita A
Growing with Science and Health
Domanais, Lucia C.
Vector Clip art pictures
133
IKATLONG BAITANG -AGHAM
IKAAPAT NA MARKAHAN ,MODYUL 3- Ikatlong Linggo
Mga Uri ng Panahon
INAASAHAN:
Nailalarawan ang mga pagbabago sa panahon sa paglipas ng
panahon. S3ES-IVd-e-3
 natutukoy ang iba’t ibang uri ng panahon;
 nailalarawan ang panahon tuwing tag-araw, maulap,
mahangin, tag-ulan at may bagyo.
Maikling Pagpakilala sa Aralin
Ang araling ito ay tatalakay sa pagbabago ng panahon sa

ating bansa. Ang thermometer ay isang instrumento na
karaniwang ginagamit para masukat ang antas ng init o lamig ng
temperatura ng hangin na may kinalaman sa pagbabago ng
panahon. Ang mga sumusunod ay naglalarawan ng ibat - ibang
uri ng panahon mayroon ang ating bansa.
Mayroong limang uri ng panahon ang ating bansa.
1. Maaraw- Maituturing na maaraw ang panahon kapag masikat

ang araw. Tuwing maaraw ang panahon, kailangan
nating gumamit ng payong upang maproteksyunan
ang ating balat.
2.Maulap- Kapag maulap ang panahon, mapapansin natin na

puno ng ulap ang kalangitan at tinatakpan nito ang
araw. Ito rin ang panahon kung saan magandang
mamasyal sa parke.
3.Mahangin- Ito ang uri ng panahon kung saan may kalakasan

ang ihip ng hangin, mapapansin din natin sa
panahong ito na gumagalaw ang mga puno at
nililipad ang mga dahon nito. Ito rin ang panahon kung
saan ang karamihan ng mga kabataan ay
nagpapalipad ng saranggola.
134
4.Maulan- Sa panahong ito mapapansin natin na makulimlim
ang langit at may pumapatak na tubig mula sa
kalangitan. Tuwing maulan karamihan ng mga tao na
nasa labas ng bahay ay gumagamit ng kapote at
payong.
5.Bumabagyo – Kapag bumabagyo madilim ang paligid at

malakas ang ihip ng hangin at ulan na may kasamang
kulog at kidlat kung kaya lahat dapat ay nasa loob ng
bahay .
MGA URI NG ULAP
CUMULUS – Ito ay may malabulak na anyo

ng ulap sa kalangitan, kung saan
madalas itong nagpapakita
kapag maaraw o mainit ang panahon.
CIRRUS- Ito ang pinakamataas na ulap. Ito

ay maninipis at maliliit na piraso ng ulap
na may malabalahibo ang anyo.
STRATUS- Ito ang mga ulap na mababa at

malakumot sa kalangitan.
135
NIMBUS- Ito ang pinakamababang uri ng
ulap. Malalaki ang kumpol ng mga
ulap na ito na kulay abo, kung saan ito
ay nagbabadya ng pag-ulan.
GAWAIN 1
Panuto: Lagyan ng ( )tsek kung wasto at (X)ekis naman kung di-

wasto ang pangungusap tungkol sa panahon.
____1. Ang bilis ng hangin, ay nagsasabi kung maaraw o

mabagyo ang panahon.
____2. Ang katamtamang bilis ng hangin ay nagpapahiwatig

nang magandang panahon.
___3. Mabilis na mabilis ang galaw ng hangin kapag may bagyo.
___4. Ang lakas ng hangin kung may bagyo ay nakapipinsala.
___5. Ang bilis ng hangin ay walang kinalaman sa panahon.
GAWAIN 2
Panuto : Iguhit sa patlang ang buwan kung nagsasaad ng
tamang uri ng panahon at kidlat naman kung mali
ang isinasaaad na uri ng panahon.
________1. Tuwing mahangin ang panahon ay nararamdaman

natin ang malakas na pag-ihip ng hangin kung kaya
sa panahong ito ang mga kabataan ay
nagpapalipad ng saranggola.
________2. Maaraw ang uri panahon kapag mainit at masikat ang

araw. Karamihan ng mga tao ay gumagamit ng
payong upang mapangalagaan ang balat.
136
_______3. Bumabagyo ang uri ng panahon kapag madilim ang
paligid at malakas ang ulan na may kasamang kulog
at kidlat. Kapag bumabagyo ang lahat ay
pinaghahanda at dapat ay nasa loob ng bahay para
sa kaligtasan.
_______4. Sa maulang panahon ang mga tao ay namamasyal sa

parke.
_______5. Maulap ang panahon kapag tayo ay may mapapansin

na pumapatak na tubig mula sa makulimlim na
kalangitan.
GAWAIN 3
Panuto: Iguhit ang araw kung tama, at ulap kung mali

ang isinasaad ng panahon
_____1. Lumabas ng bahay kapag madilim ang langit at malakas

ang ulan.
_____2. Dapat magpainit sa oras nang katanghalian tuwing

maaraw ang panahon.
____3. Mamasyal sa parke kapag mahangin ang panahon.
____4. Ang maulang panahon ay makulimlim ang langit at may

pumapatak na tubig mula sa kalangitan.
____5. Madilim ang paligid at malakas ang ulan na may

kasamang kulog at kidlat kung kaya lahat dapat ay nasa
loob ng bahay tuwing bumabagyo.
137
TANDAAN:
Ang limang uri ng panahon sa ang ating bansa ay
ang mga sumusunod: maaraw, maulap, mahangin,
Your text
maulan, at bumabagyo. Ang ating pananamit at mga
gawain sa araw-araw ay kadalasang nakadepende
sa uri ng panahon na ating nararanasan. Sa bawat
pagbabago ng panahon, makikita rin natin ang ibat-
ibang uri ng ulap sa kalangitan. Ito ay ang mga
sumusunod: cumulus, cirrus, status at nimbus.
PAGSUSULIT
Panuto: Isulat ang TAMA kung ang pangungusap ay nagsasaad

ng tungkol sa panahon at MALI kung hindi. Isulat ang T
kung tama , at M kung mali ang mga pangungusap na
nagsasaad ng tungkol sa panahon
_____1. Isa ang temperature sa salik ng panahon.
_____2. Ang temperatura ng hangin sa paligid ay tumutukoy sa

lagay o taya ng panahon .
_____3. Kapag malamig ang hangin ay malamig din ang

panahon.
_____4. Kapag mainit ang hangin mainit din ang panahon.
_____5. Walang kinalaman sa panahon ang temperatura.
SANGGUNIAN
Science Kagamitan ng mag-aaral Tagalog Textbook pp.162-163
https://ww.w youtube / QXOagmeUkSO
https:// images.app.googl/FqAyPCup
138
IKAAPAT NA MARKAHAN MODYUL 4- Ikaapat na Linggo
Mga Uri ng Panahon
INAASAHAN:
Nailalarawan ang mga pagbabago sa panahon sa
paglipa ng panahon. S3ES-IVd-e-3
 naihahambing ang panahon sa iba’t ibang lugar;
 naihahambing ang panahon sa iba’t ibang araw sa buong
taon.
 nalalaman na nagbabago ang panahon sa pagdaan ng
bawat araw.
Maikling Pagpakilala sa Aralin:
MGA KAGAMITAN SA PAGSUKAT NG

PANAHON
Wind Vane–Panturo sa direksyon ng hangin
Anemometer–Nagsusukat sa bilis ng hangin.
Thermometer- Nagsusukat o nagpapakilala

ng timpla ng panahon.
Beaufort Scale-ang panukat sa lakas at

pinsalana dala ng hangin.
139
Ang Tag-araw o Tag-nit ay mula sa buwan ng Abril
hanggang Mayo. Pinakamalamig ang panahon sa buwan ng
Enero at Pebrero. Ang pinakamainit naman na panahon ay
buwan ng Abril at Mayo. Panahon ito ng tagtuyot at kakulangan
ng tubig na tumutustos sa kanilang mga taniman. Lumalaki
naman ang kita ng turismo sa panahon na ito dahil sa dinadayo
ng turista ang baybaying dagat. Ang panahon ng Tag-ulan ay
mula sa buwan ng Hunyo hangang Nobyembre. Mas madalas
ang pag-ulan sa Hilaga at Gitnang Luzon at gitnang Mindanao.
Bihira naman umulan sa Gitnang Visayas at timog- kanluran
Mindanao. Sa ganitong buwan nararanasan ang mga pagguho
ng lupa at pagbaha ng ilang lugar. Gayun pa man, ito parin ang
panahong inaabangan ng mga magsasaka dahil sa
kapakipakinabang ang ulan sa mga pananim.
Ang pag-inog ng mundo ay hindi tuwid. Ang aksis ng pag-

ikot (rotation axis) ng mundo ay bahagyang nakahalang
patagilid ng 23.5 degrees kung ihahambing sa orbit ng mundo sa
paligid ng araw. Ibig sabihin, tuwing tag-araw sa hilagang bahagi
ng mundo, ang hilagang “spin axis” ng mundo ay nakaturo
patungo sa araw. Kapag taglamig naman sa hilagang bahagi ng
mundo, ang timog na “spin axis” ay nakaturo patungo sa araw.
Ngayon, ating pagtuunan ang isang lugar sa mundo.
140
Gawain 1
Panuto: Itala ang nararanasang pagbabago ng panahon sa

pagdaan sa bawat araw.
Araw Panahon na naranasan

Lunes
Martes
Miyerkules
Huwebes
Biyernes
Sabado
Linggo
GAWAIN 2
Panuto :Isulat ang OO kung ang pangungusap ay tumutukoy sa

elemento ng panahon at HINDI kung hindi elemento ng
panahon.
___ 1. Malamig ang temperature sa Baguio.
___ 2. Mainit ang sikat ng araw tuwing tanghali.
141
___ 3. Madilim ang kalangitan at tila bubuhos ang ulan.
___ 4. Mabilis ang ihip ng hangin.
___5. Mahalumigmig ang panahon.
GAWAIN 3
Panuto : Lagyan ng ( ) tsek kung wasto ang sinasaad ukol sa

panahon at (X)ekis kung di-wasto.
_______1. Ang tag-ulan ay mula sa buwan ng Hunyo hangang

Nobyembre.
_______2. Ang pinakamainit na panahon ay mula Abril hangang

Mayo.
_______3. Malamig ang panahon tuwing buwan ng Enero at

Pebrero.
_______4. Sa panahon ng tag-ulan maraming turismo ang

namamasyal sa baybaying dagat.
_______5. Maraming magsasaka ang nagtatanim sa panahon ng

tag-init.
TANDAAN:
Ang temperatura ng hangin ay nakadepende sa init ng

araw. Sinusukat ito sa iskalang Celsius o Centigrade at
Fahrenheit. Halimbawa ng mga temperature napakainit. Ang
pinakamainit na temperature sa celcius ay 100ºC
samantalang 212ºF sa iskalang Fahrenheit at pinakamalamig
ang 0ºC at 32ºF.
142
Panuto: Hanapin sa hanay A ang bansa na sumusukat sa

panahon at sa hanay B hanapin ang tamang sagot.
Isulat ito sa sagutang papel.
HANAY A HANAY B
A. 50.6 ºC (123.1 ºF)
B. 45.0º C (113 ºF)
C. 49.6ºC ( 121.3ºF)
D. 52.0 ºC (122.4 ºF)
E. 52.0 ºC (125.6 ºF)
F. 50.2ºC (122.4 ºF)
SANGGUNIAN
www.googleuri ng panahon K-Eb547a3634f8d
https://ww.w youtube / QXOagmeUkSO
https:// images.app.googl/FqAyPCup
Seasons around the World Fil Org/en wp-context/
143
IKAAPAT NA MARKAHAN MODYUL – Ikalimang Linggo
MGA HAKBANG PANG-KALIGTASAN SA PAGHARAP SA
IBA'T IBANG URI NG PANAHON
INAASAHAN
Pagkatapos ng aralin, ang mag-aaral ay inaasahang

maisagawa ang mga sumusunod:
 Naiisa-isa at naisasagawa ang mga gawaing
pangkaligtasan sa iba’t ibang uring panahon.
Ang panahon ay may limang uri. Ito maaraw, maulap,

maulan, mahangin at bumabagyong panahon. Malalaman na
maaraw ang panahon kapag sumisikat ang araw, maaliwalas
ang kalangitan at walang ulan. Maulap na panahon naman
kapag napupuno ng mga ulap ang kalangitan at bahagyang
natatakpan ang araw. Kapag mapapansing malakas ang hangin
at maraming nagpapalipad ng saranggola, tiyak na ang
panahon ay mahangin. Malalaman naman agad na maulan ang
panahon kung madilim ang langit at malakas ang patak ng ulan.
Bumabagyong panahon naman kung madilim ang paligid,
malakas ang hangin at ulan na may kasamang kulog at kidlat.
Ang Pilipinas ay nakakaranas ng iba’t ibang uri ng panahon.
May mabuti at masama itong epekto sa pamumuhay ng tao.
Ano-ano ang mga gawaing pangkaligtasan sa iba’t ibang uri ng
panahon?
Dahil ang panahon ay pabago-bago, dapat itong
paghandaan sa pamamagitan ng pakikinig ng balita tungkol sa
ulat panahon upang malaman ang mga hakbang na gagawin
144
para maging ligtas sa anumang sakuna o sakit na dulot nito.
Nakakabuti na tandaan at sundin ang mga gawaing
pangkaligtasan sa iba’t ibang uri ng panahon.
Maaraw ang panahon dahil mataas ang sikat ng araw. Ito ang
dapat nating gawin sa maaraw na panahon:
 Uminom ng maraming tubig upang hindi madehydarte.

 Magsuot ng sunglasses bilang proteksyon sa ating mga
mata.
 Magsuot ng mga preskong damit gaya ng sando.
 Ugaliin ang paliligo araw-araw.
 Gumamit ng payong o sombrero upang hindi mainitan o
masunog ang balat.
Maulap na Panahon
Magandang maglaro dahil hindi mainit. Makakakita ng
kumpol-kumpol na ulap. Ito ang magandang panahon upang
makapaglaro sa bakuran.
Mahanging Panahon
Ito ang tamang panahon upang magpalipad ng
saranggola dahil mahangin. Laging tandaan na mag-ingat dahil
minsan ay maaaring madisgrasya sa sobrang lakas ng hangin.
Itali nang maayos ang mga bubong upang hindi tangayin
ng malakas na hangin.
Maulan na Panahon
Ang maulan na panahon ay nagdadala ng mga ulan o
tubig na mula sa ulap.
Gawin ang mga sumusunod sa maulan na panahon:
145
 Gumamit ng sombrero, payong at boots kapag lalabas ng
bahay upang hindi mabasa.
 Magsuot ng makapal na damit.
 Iwasan ang paliligo sa ulan at paglalaro sa baha upang
hindi magkasakit.
 Mag-ingat at maging handa sa pagbaha.
 Iwasang lumabas ng bahay.
 Maghanda sa paglikas kung kinakailangan.
Bumabagyong Panahon, ito ang panahon na dapat manatili

lamang sa loob ng mga tahanan. Ito ang mga dapat gawin:
 I-monitor ang ulat o balita sa radyo o tv.

 Maghanda ng mga emergency kit, first aid kit at mga
pagkain.
 Lumikas kung kinakailangan.
 Manatili sa loob ng bahay.
 Magsuot ng “sweater” at “jacket”.
 Kung ikaw ay nasa labas, maging alerto mula sa mga bagay
na lumilipad sanhi ng malakas na hangin.
 Iwasang sumakay sa mga sasakyang pandagat at pang
himpapawid.
 Iwasan ding mangisda o maglayag sa karagatan.
 Huwag maligo sa mga baybayin o dagat.
 Itali nang maayos ang mga bubong upang hindi tangayin
ng malakas na hangin.
146
Karagdagang Kaalaman…
Nararapat na tayo ay maging handa sa anumang uri ng
panahon upang tayo ay maging ligtas. Mag-abang ng balita sa
radyo, telebisyon o dyaryo tungkol sa ulat panahon ng Philippine
Atmospheric, Geophysical and Atronomical Services
Administration o PAGASA.
I. GAWAIN
Gawain 1
Panuto: Piliin sa hanay B ang uri ng panahon na isinasaad sa

gawaing pangkaligtasan sa hanay B. Isulat ang titik ng tamang
sagot sa patlang.
Hanay A
__1. Paggamit ng payong at pagsusuot
Hanay B
ng kapote at damit panlamig.
A. mahangin
__2. Pagtali o paghigpit ng bubong ng B. bumabagyo
bahay upang hindi matangay ng

C. maaraw
hangin.
D. maulap
__3. Pagsuot ng mga presko at maninipis

E. maulan
na damit gaya ng sando.
__4. Panahon na hindi mainit, hindi

maulan at masarap mamasyal sa parke.
__5. Panonood ng telebisyon at radyo para makalaam ng

impormasyon sa paparating na masamang panahon.
147
Gawain 2
Panuto:Kulayan ng ASUL ang kahon kung ang gawain ay
nagpapakita ng gawaing pangkaligtasan sa iba’t ibang uri ng
panahon at PULA naman kung hindi.
Nagbabasa ng aklat sa loob ng bahay habang umuulan sa labas.
Hindi lumalabas ng bahay tuwing may bagyo at malakas ang hangin.
Ang mga bata ay masayang naglalaro at naliligo sa ulan.
Pinapalitan ang damit tuwing ito ay nababasa ng pawis.
Nag-aabang ng balita tungkol sa ulat panahon ng PAGASA upang

malaman kung gaano kalakas ang parating na bagyo.
PAGSUSULIT
Panuto: Basahin at unawain ang mga tanong. Isulat ang titik ng

tamang sagot sa sagutang papel.
1. Anong kasuotan ang dapat gamitin sa panahon ng tag-ulan at

may bagyo?
A. manipis na damit
B. sunglasses
C. makapal na damit
148
2. Anong ahensya ng pamahalaan ang nagbibigay ulat panahon
upang maging handa ang mga tao sa kahit anong sakuna?
A. PAGASA B. PNP C. DepEd
3. Araw-araw, ibinabalita ang ulat panahon sa radyo, telebisyon

at dyaryo para malaman ng tao ang kalagayan ng panahon.
Bakit kailangang malaman ang ulat panahon?
A. para makapaghanda at makalikas kung kinakailangan.
B. para manatili sa loob ng bahay.
C. para makapamasyal kasama ang pamilya.
4. Kapag may bagyo, ipinagbabawal ng pamahalaan ang

pagpapalaot ng mga mangingisda sa karagatan. Bakit bawal
mangisada sa panahong ito?
A. Walang isdang mahuhuli.
B. Malakas ang ulan at mababasa ang mangingisda.
C. Mapanganib dahil malakas ang hangin at malalaki ang
alon.
5. Ito ang panahon na mataas ang sikat ng araw kaya kailangang

uminom ng maraming tubig upang hindi madehydrate, magsuot
ng manipis na kasuotan upang hindi pagpawisan.
A. maaraw B. maulan C. bumabagyo
References:
https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fgallery.yopriceville.com%2FFrames%2FPeppa_Pi
g_Kids_Transparent_PNG_Frame&psig=AOvVaw1ZwODdhWels4ljNIUDR70X&ust=1594089186257000&sour
ce=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCICrp5DLt-oCFQAAAAAdAAAAABADSafety Precautions for
Weather Emergencies - Video & Lesson Transcript | Study.com
https://youtu.be/srTTAgQdeYk
149
IKAAPAT NA MARKAHAN
MODYUL 6 – IKAANIM NA LINGGO
MGA BAGAY NA MAKIKITA SA KALANGITAN
INAASAHAN
 Nailalarawan ang mga likas na bagay na makikita sa
kalangitan tuwing umaga at gabi.S3ES-IVg-h-6
 Natutukoy ang mga likas na bagay na makikita sa
kalangitan tuwing umaga at gabi.
MAIKLING PAGPAPAKILALA
Bakit kaya mayroon tayong umaga at gabi? Tuwing umaga,

nakakukuha tayo ng liwanag mula sa sikat ng araw. Ang araw ay
ang tala na nasa gitna ng solar system. Ito ay laging nandiyan
mapa umaga man o gabi, pero bakit kaya walang sikat ang
araw sa gabi? Ito ay sa kadahilanang ang mundo ay umiikot
kagaya ng laruang trumpo. Ang movement o ang pag-ikot ng
mundo sa sariling axis ay tinatawag na rotation samantalang
revolution naman ang tawag sa pag-ikot ng mundo sa araw. Sa
pag-ikot ng mundo, may bahaging tinatamaan ng sikat ng araw
at siyang nagkakaroon ng daytime o araw, habang ang kabilang
bahagi naman ng mundo na hindi nasisikatan ng araw ay
nagkakaroon ng night time o gabi. Ito ang dahilan kaya mayroon
tayong umaga at gabi.
Mga natural o likas na bagay na makikita sa kalangitan

tuwing araw.
1. Araw - Ito ang sentro ng Solar System. Ito ang pinakamalapit at

pinakamaliwanag na bituin na malapit sa ating mundo. Ito
ay may sariling liwanag o natural light. Ang araw ang
pangunahing pinagkukunan ng init at liwanag sa ating
mundo. Kung wala ito, walang anumang nilalang ang
mabubuhay sa mundo.
150
2. Ulap - ito ay parang bulak na lumulutang sa kalangitan. Ito ay
nabubuo kapag naiipon ang singaw ng tubig o water vapor
sa atmosphere.
3. Bahaghari – ito ay nabubuo at lumalabas kapag natatamaan

ang tubig (water droplets) ng sikat ng araw. Kadalasang
nangyayari kapag umulan at biglang umaraw.
Mga natural o likas na bagay na makikita sa kalangitan

tuwing gabi.
1. Buwan – ito ay nagsisilbing ilaw sa kadiliman ng gabi. Hindi ito

kasing liwanag ng araw sapagkat sinasalamin lamang
nito ang sikat o liwanag ng araw.
2. Bituin – ito ay binubuo ng mga kumikinang na maiinit na mga

gas. Napapangkat ang mga bituin ayon sa kulay at laki.
Ito ay ang Red Dwarf Star, Yellow Dwarf Star at ang Blue
Giant Star.
3. Bulalakaw (shooting star) – ito ang tawag sa mga piraso ng

mga bato na naglalakbay sa kalawakan. Kapag ang
mga piraso na bato ay nakapasok at natunaw sa
atmospera ng mundo, lumilikha ito ng liwanag sa
kalangitan. Papaliwanagin nito ng ilang segundo ang
madilim na kalangitan at maglalaho sa isang iglap.
4. Kometa (comet) – ito ay pinagsamang yelo at alikabok kung

saan ang yelong dala nito ay natutunaw sa liwanag ng
araw na naging buntot nito.
151
GAWAIN 1- Mga Bagay sa Kalangitan Tuwing Araw.
Panuto: Isulat sa bawat patak ng ulan ang mga bagay na

makikita sa kalangitan tuwing araw.
Mga Bagay na
Makikita sa Kalangitan
Tuwing Araw
GAWAIN 2- HULAAN MO!

Panuto: Ibigay ang pangalan ng inilalarawang bagay na makikita
sa kalangitan tuwing araw o gabi.
____ 1. Ito ay pangunahing pinagkukunan ng init at liwanag ng

mundo.
____ 2. Ito ay hugis arko at nagtataglay ng pitong kulay.
____ 3. Ito ay nagsisilbing ilaw sa kadiliman tuwing gabi.
____ 4. Ito ay karaniwang kulay puti at parang bulak na

nakalutang sa kalangitan.
____ 5. Ito ay binubuo ng mga kumikinang na maiinit na gas.
____ 6. Ito ay lumilikha ng ilang segundong liwanag sa madilim na

kalangitan at maglalaho sa isang iglap.
____ 7. Ito ay may yelong dala mula pinagsamang yelo at

alikabok na natutunaw sa liwanag ng araw na nagiging
buntot nito.
152
GAWAIN 3 – MAGKULAY TAYO!
Panuto: Kulayan ng bughaw/asul ang ulap na nagsasaad sa mga
bagay na makikita sa kalangitan tuwing gabi.
bahaghari
araw buwan
. .
bituin ulan.
kometa. ulap.
bulalakaw.
TANDAAN
Mga Bagay na Makikita sa Kalangitan tuwing Araw
araw ulap bahaghari
Mga Bagay na Makikita sa Kalangitan tuwing Gabi
bituin kometa buwan bulalakaw
153
PAG – ALAM SA MGA NATUTUHAN
Panuto: Iguhit ang araw kung ang sumusunod ay makikita

sa kalangitan tuwing araw at bituin naman kung
ang sumusunod ay makikita sa kalangitan tuwing gabi.
____ 1. bituin ____ 3. ulap ____ 5. Buwan
____ 2. araw ____ 4. kometa
PAGTATAYA
Panuto: Piliin ang letra ng tamang sagot. Isulat ang iyong sagot sa
sagutang papel.
1. Alin ang sentro ng Solar System?
A. mundo B. buwan C. bituin D. araw
2. Ang mga bagay na ito ay nakikita sa kalangitan tuwing araw

MALIBAN sa isa. Ano ito?
A. araw B. ulap C. bahaghari D. bulalakaw
3. May bituin na kulay dalandan, ang iba ay puti at mayroon ding

pula. Ano ang ipinapakita nito tungkol sa mga bituin?
Ang mga bituin ay ________________.

A. maliliit C. nakikita tuwing gabi
B. kakaiba D. may iba’t ibang kulay
4. Kung walang araw, ang mundo ay magiging napakalamig

at _________ .
A. napakaliwanag C. napakadilim
B. napakalungkot D. napakainit
154
5. Gabi na at nasa labas pa rin ang magkaibigang Ana at Minda.
Ano kaya ang posible nilang makita sa kalangitan?
I. buwan II. bulalakaw III. bahaghari IV. Bituin
A. I at II B. II at III C. III at IV D. I, II at IV
SANGGUNIAN:
SCIENCE 3 LM page 176-177
https://www.google.com/search?q=images+of+graphic+organizer+clouds&tbm=isch&source=iu&ictx=1&fir=pHENR4PstaGeeM%252CqWr
FrD1cVecFfM%252C_&vet=1&usg=AI4_-kQq-OtA35EHklE7VPaQQlVNT4rYaQ&sa=X&ved=2ahUKEwiq9-
e63vXuAhWFZt4KHcPiCV4Q9QF6BAgMEAE#imgrc=pHENR4PstaGeeM
https://www.google.com/search?q=images%20of%20graphic%20organizer%20clouds&tbm=isch&tbs=rimg:Ces4pyBQDYBqYVVg0v2T_1ht
F&hl=en&sa=X&ved=0CAIQrnZqFwoTCPCv-b7e9e4CFQAAAAAdAAAAABAd&biw=1349&bih=657#imgrc=AgM6Q54yuuwdnM
https://www.google.com/search?q=images+of+sun+clipart+black+and+white&tbm=isch&ved=2ahUKEwi-uvyw5PXuAhVDxIsBHSqPB08Q2-
cCegQIABAA&oq=images+of+sun+clipart+black+and+white&gs_lcp=CgNpbWcQAzIGCAAQCBAeOgQIABAeUNwtWJNfYIliaABwAHgAgAG7B
YgBlxOSAQgxNC40LTEuMZgBAKABAaoBC2d3cy13aXotaW1nwAEB&sclient=img&ei=2pgvYL7lKsOIr7wPqp6e-
AQ&bih=657&biw=1349&hl=en#imgrc=PrtlRfbFFo66tM
https://www.google.com/search?q=images+of+cloud+clipart+black+and+white&tbm=isch&ved=2ahUKEwiU2t-
35PXuAhVjzYsBHbV3DkkQ2-
cCegQIABAA&oq=images+of+cloud+clipart+black+and+white&gs_lcp=CgNpbWcQAzoICAAQCBAHEB46BggAEAcQHjoGCAAQCBAeUKvuLljrh
S9gi4ovaABwAHgAgAHUAYgBnQeSAQU1LjIuMZgBAKABAaoBC2d3cy13aXotaW1nwAEB&sclient=img&ei=6JgvYJTGN-Oar7wPte-
5yAQ&bih=657&biw=1349&hl=en#imgrc=RCEC4Zx_0qgJFM
155
156
SDO MALABON CITY 3
ARALING
PANLIPUNAN
Project L.E.N Localized and Engaging Note
Ikaapat na Markahan
Ekonomiya at Pamamahala
Sa Ating Rehiyon
157
IKAAPAT NA MARKAHAN
IKATLONG BAITANG | WEEK 1 - ARALIN 1
Ang Kaugnayan ng Kapaligiran sa Uri ng Pamumuhay ng Mamamayan sa
Lungsod at Kinabibilangang Rehiyon
INAASAHAN
 natutukoy ang kaugnay na uri ng pamumuhay sa kapaligiran ng
kinabibilangang lungsod o bayan.
 napapahalagahan ang kapaligiran bilang kaugnay ng buhay ng mga
mamamayan sa ating lungsod o bayan.
 nakapagbibigay ng tiyak na hakbang ng pagpapahalaga sa
kapaligiran bilang kaugnay ng pamumuhay ng mga mamamayan ng
ating lungsod o bayan.
UNANG PAGSUBOK
Iguhit ang masayang mukha  sa sagutang papel kung ikaw ay
sumasang-ayon sa pahayag at malungkot na mukha  kung hindi.
_____1. Ang Malabon ay bayang inaagusan ng mga ilog.
_____2. Mataas ang kalupaan ng Malabon kung kaya’t hindi ito binabaha.
_____3. Pangingisda ang pangunahing gawain sa Malabon batay na rin sa
mga nakapalibot ditong ilog.
_____4. Noon pa man ay marami nang pabrika sa Malabon dahil higit itong
industriyalisadong bayan sa Kalakhang Maynila
_____5. Hindi kataka-taka na maraming palaisdaan sa Malabon dahil ito ay
nadadaluyan ng iba’t ibang ilog.
MAIKLING PAGPAPAKILALA SA ARALIN
Ang uri ng kapaligiran ang isa sa pangunahing salik ng buhay ng bawat

tao sa isang bayan. Dito binabatay ng mga mamamayan ang magiging
paraan ng kanilang kabuhayan. Malaki ang kaugnayan ng lokasyon o
kapaligiran sa pamumuhay ng mga tao. May impluwensiya ito sa mga
produktong ginagawa sa lugar, sa uri ng pananim at maging sa pagluluto ng
pagkain, mga pananamit, uri ng bahay at sa pagpili ng mga tao ngkanilang
magiging hanapbuhay. Sa mga taong nakatira sa mga lugar na urban
katulad sa ating lungsod, maaaring ang kanilang trabaho ay sa pabrika o
opisina.
Kung babalikan natin ang nauna nating aralin natalakay ang uri ng
mga likas na yaman mayaman ang ating rehiyon. Ang ilan dito ay ang
pagkakaroon natin ng malaking patag na kalupaan sa ating rehiyon.
Bagamat may ilang maburol at lambak na kalupaan dinadaluyan naman ito
ng maraming ilog tulad ng Tullahan River na dumadaloy sa pagitan ng ating
lungsod at Valenzuela maging ng karatig probinsya ng Bulacan at Pasig River
158
na dumadaloy sa gitna ng NCR gayundin ay napapalibutan ng dagat na
nasa Manila Bay at lawa gaya ng Lawa ng Laguna.
Kaya naman sa atin sa Malabon ang naging pangunahing gawaing
pangkabuhayan ay ang pangingisda katulad din ng ilang kalapit lungsod
natin gaya ng Navotas. Ang sistema ng ilog ay nagagamit upang maiayon ng
mga tao dito ang pagpaparami ng isda sa mga palaisdaan isang
mahalagang mapagkukunan ng pagkain ng mga lokal na residente dito.
Gayunman ang dating lupang pang-agrikultura ay napalitan ng mga pang-
industriyang yunit, na naging tahanan rin ng libo-libong mga impormal na
naninirahan na nagpatayo ng mga pansamantalang tirahan.
At dahil sa mababa ang kalupaan dito, lumala ang pagbaha sa
nakalipas na mga taon at kumitid ang naging mababaw ang ilog dahil na rin
sa pagdami ng mga pamilyang naninirahan maging sa malapit sa mga
riverbanks. Pero paano nanatili ang kabuhayan ng mga mamamayan sa
ating lungsod? Ano ano ang mga uri ng hanapbuhay sa Lungsod ng
Malabon?
Manufacturing/ Paggawaan ng iba’t ibang produkto.
Pangangalakal ng mga iba’t

ibang produkto mula sa ibang bahagi ng bansa at
daigdig.
Pangingisda sa paligid ng
Look ng Maynila.
Pagmamaneho ng tricycle/ jeepney
GAWAIN 1
Iugnay ang uri ng kabuhayan ayon sa kinalalagyang kapaligiran. Isulat ang

letra ng tamang sagot.
159
TANDAAN
Ang kapaligiran ang isa sa mahalagang dahilan ng kabuhayan ng tao.
Dito ibinabatay ng isang tao ang uri ng kanyang pamumuhay simula sa klase
ng tirahan, pananamit at maging ang hanapbuhay nito. Ang mga taga-
Malabon ang pangingisda ang pangunahing gawaing pangkabuhay. At sa
paglipas ng panahon, umunlad ang ating lipunan kung kaya’t umusbong ang
iba’t ibang hanapbuhay na siya ngayong pinagyayaman ng bawat
manggagawang Malabonian.
Basahin ang pahayag sa bawat bilang. Punan ang patlang ng tamang
sagot.
_________ 1. Saang lungsod pa ang may pangunahing gawaing

pangakabuhayan ay pangingisda bukod pa sa
Malabon?
A. Navotas C. Pateros
B. Pasig D. Makati
_________ 2. Anong ilog ang matatagpuan sa gitnang bahagi ng

NCR?
A. Ilog Malabon C. Ilog Marikina
B. Ilog Pasig D. Ilog Tullahan
_________ 3. Kung ang kapaligiran ay isa sa nagiging batayan ng

gawaing pangkabuhayan, ano ang nararapat gawin
dito?
A. Pahalagahan ito
B. Hayaang masira ito
C. Pabayaang maubos ang likas na yaman nito
D. Wala sa nabanggit
_________ 4. Ang mga sumusunod ay mga hanapbuhay ng mga

tao sa Malabon maliban sa isa, ano ito?
A. Manggagawa sa pabrika C. Tindera
B. Pangingisda D. Pangangaso
_________ 5. Dapat bang ingatan ang ating kapaligiran? Bakit?

A. Opo, dahil iyon ang ipinaiiral ng batas.
B. Opo, dahil magiging sikat ka pag ginawa mo iyon.
C. Opo, dahil may premyo sa sinumang gagawa nito.
D. Opo, dahil dito nakasalalay ang kabuhayan ng mga
naninirahan dito.
160
IKATLONG BAITANG | WEEK 2 - ARALIN 2
Naipapaliwanag ang iba’t ibang pakinabang pang ekonomiko ng mga likas
na yaman ng lungsod at kinabibilangang rehiyon
INAASAHAN
 natutukoy ang likas na yaman ng kinabibilangang lungsod;
 naipaliliwanag ang iba’t ibang pakinabang pang-ekonomiko ng mga
likas na yaman ng kinabibilangang lungsod at;
 napapahalagahan ang kapaligiran bilang kaugnay ng buhay ng mga
mamamayan sa ating lungsod.
Ang mga tinuturing na likas na yaman ay likas na mayroon sa
kapaligiran na hindi gaanong ginagambala ng tao sa isang likas na anyo.
Madalas ito ay binibigyang katangian ayon sa laki ng kaibahan ng biyolohikal
na mayroon sa iba’t iabng ekosistema. Katulad na lamang ng Malabon na
may kabuuang lupa na 1,571.40 ektarya o 2.50% ng kabuuang lupain sa Metro
Manila. Tulad ng Malabon ang ibang lungsod sa ating rehiyon ay hitik sa mga
likas na yaman tulad ng:
1. YAMANG LIKAS – Ito ay ang pangunahing pinagmumulan ng yaman at
batayan ng kaunlarang pangkabuhayan, yaman na biyaya ng kalikasan
tulad ng kagubatan, anyong tubig, anyong lupa, mineral, mga isda at
hayop.
2. YAMANG LUPA – Ang mga tumubong puno, palay at mga gulay na
pinagyaman ng mga nakatira rito.
3. YAMANG TUBIG – Ang mga ilog na dating hitik sa isda kung kaya’t
pangingisda ang naging pangunahing hanapbuhay dito sa Malabon at sa
mga kalakip lungsod nito. Dahil na rin sa dating malawak, malalim at may
maayos na katangian ang tubig ng ilog na madalas pinagkukunan ng iba’t
ibang uri ng mga isda na siya namang naging mahalagang bahagi sa
kabuhayan ng mamamayan ng ating lungsod at pagkain sa kanikanilang
hapag.
4. YAMANG KAPITAL – Ito ay tumutukoy sa lahat ng mga bagay na ginagamit
ng tao para isailalim sa isang proseso ang hilaw na materyales upang
makabuo ng panibagong produkto. Ang mga kagamitan, makinarya,
kasangkapan, pabrika, imbakan transportasyon ang ilan sa mga kabilang
dito. Kakaiba sa mga kalakal na pang-konsumo ang kalakal na capital.
5. YAMANG TAO – Isa sa napakahalagang salik ng produksiyon ang tao dahil
siya ang gumagamit ng lakas at nagpapaunlad sa mga yamang likas. Ito
rin ang batayan ng pag-unlad da kadahilang siya ang naghahawan ng
landas tungo sa kaunlarang pangkabuhayan at hangaring panlipunan ng
bansa.
Kahalagahan ng Likas na Yaman:
1. Nagbibigay buhay 5. Nagpapaunlas ng ekonomiya o ng
2. Nagbibigay kita buong bansa mismo at;
3. Nagbibigay ng kasiyahan 6. Nagsisilbing pangunahing
4. Nagbibigay ng hanapbuhay pinagkukunan ng suplay ng pagkain
at iba pang pangangailangan.
161
GAWAIN: Pangkatin ang likas na yaman ayon sa uri nito
Yamang TAO Yamang TUBIG Yamang LUPA
Maig magbabalot corals manga electrician palay

isda niyog manggagawa posit mangingisda lato
TANDAAN
Lagi nating isaisip na ang kapaligiran ay hinihiram lamang ng
kasalukuyang henerasyon mula sa susunod na mga henerasyon. Sa ganitong
disposisyon, magiging maingat ang bawat Pilipino sa pakikitungo sa
kapaligiran na lubos na magpapakita ng kanilang pagmamahal sa bansa at
malasakit sa mundong kanilang tirahan.
Basahin ang pahayag sa bawat bilang. Punan ang patlang ng tamang
sagot.
_____1. Alin sa mga sumusunod ang halimbawa ng yamang likas?
A. Karpintero C. Manggagawa
B. Mineral D. Palay
_____2. Alin sa mga sumusunod ang kahalagahan ng likas na yaman?
A. Nagbibigay kabuhayan
B. Nagbibigay lason
C. Nagbibigay ng sakuna
D. Nagbibigay ng sakit
_____3. Kung ikaw si Pedro na nasa ikatlong bayatng, ano ang gagawin mo
upang masiguro mo na hindi masasayang ang mga likas na yaman
ng ating bansa?
A. Gagawin kong basurahan ang aking kapaligiran
B. Pipitas ako ng mangga sa puno ng kapitbahay naming at
paglalaruan.
C. Siguraduhin kong lagi ong itatapon ang anumang kalat ko sa
tamang basurahan.
D. Hahayaan ko lang na magkalat ang aking kapatid sa tapat ng
bahay ng aming kapitbahay.
_____4. Bakit ang yamang tao ay mahalagang salik ng produksiyon?
A. dahil siya ang gumagamit ng lakas at nagpapaunlad sa mga
yamang likas
B. dahil siya ang taga-utos sa lahat ng produksiyon
C. dahil siya ang taga-sira ng mga likas na yaman
D. dahil siya ay may sariling kapasyahan
_____5. Dapat bang sabihin na “Nagsisilbing pangunahing pinagkukunan ng
suplay ng pagkain at iba pang pangangailangan ang likas na
yaman?
A. Opo C. Hindi ko sigurado
B. Hindi po D. Marahil
162
ARALING PANLIPUNAN | WEEK 3 - ARALIN 3
Pinanggalingan ng Produkto ng Kinabibilangang lungsod at ng
Ilang mga lungsod at bayan sa Rehiyong NCR
INAASAHAN
 Naiisa-isa ang pinanggalingan ng produkto at kalakal ng
kinabibilangang lungsod at ng ilang mga lungsod at bayan sa rehiyon.
 Naiguguhit ang produkto at kalakal ng kinabibilangang lungsod at ng
ilang mga lungsod at bayan sa rehiyon.
 Nabibigyang pagpapahalaga ang pinanggalingan ng produkto ng
mga lungsod at bayan sa rehiyon.
UNANG PAGSUBOK
Iguhit ang masayang mukha  kung wasto ang pangungusap sa bawat
bilang at malungkot na mukha  kung di-wasto ang pangungusap.
____ 1. Ang bawat lungsod at bayan sa pambansang rehiyong NCR ay may
ipinagmamalaking produkto.
____ 2. Sagana sa likas na yaman tulad ng bundok, bulkan, at burol ang
mga lungsod at bayan sa rehiyon.
____ 3. Ang lungsod ng Marikina ay malapit sa dagat kaya ito ay sagana sa
mga pagkaing dagat tulad ng isda, hipon, pusit, at alimango.
____ 4. Ang pansit at kakanin ang ipinagmamalaking produkto sa lungsod ng
Malabon, dinarayo ito ng mga kalapit nitong lungsod at bayan.
____ 5. Dapat nating pahalagahan ang mga likas na yaman na
pinanggalingan ng produkto ng ilang mga lungsod at bayan sa
rehiyon.

Basahin ang kwento sa ibaba. Tuklasin mo ang produkto at kalakal ng iba’t
ibang lungsod o bayan sa rehiyon.
(Inatasan ng guro na si Ginang Cruz na magsaliksik ang
mga mag-aaral ng produkto/kalakal, mga komersyo at
industriya na matatagpuan sa bawat lungsod at bayan sa
rehiyong NCR. Bawat mag-aaral ay may kaniya-kaniyang
lungsod na nakatakdang saliksikin.)
GInang Cruz: “Mga bata naisagawa ninyo ba ang aking iniatang na gawain
sa inyo? Nakapagsaliksik ba kayo ng produkto/kalakal, komersyo at industriya
ng iba’t ibang lungsod sa ating rehiyon? Simulan na ninyo ang pagbabahagi
sa klase.”
(Nagtaas ng kamay si Claire kaya siya ang unang tinawag ng kanilang guro.)
Claire: “Ayon po sa aking pagsasaliksik, gumaganda ang industriya ng turismo
at pangangalakal sa lungsod ng Maynila.”
(sumunod naman si Marco)
163
Marco: “Sa akin naman po ang lungsod ng Valenzuela ang nangunguna sa
pagmamanupaktura ng mga plastik na lalagyan ng mga produkto katulad
ng cosmetics at pharmaceutical.
(Sumunod na nagbahagi si Clarence)
Clarence: Sa lungsod ng Mandaluyong naman po nakatayo ang mga
naglalakihang mall. Kung kaya’t ang kanilang lungsod ang itinuturing na
“Shopping Mall Capital of the Philippines.
Ginang Cruz: “Mahusay! Ipagpatuloy ninyo ang pag-uulat.”
(Sunod-sunod na nagbahagi sina Stan, Lyn, Floren at Norma)
Stan: “Sa lungsod naman po ng San Juan ay sagana sa komersyo at
pagnenegosyo kung kaya’t maraming pangkabuhayan ang umuusbong
dito.”
Lyn: “Sa lungsod ng Pasay po matatagpuan ang pinakamalaking mall sa
bansa.”
Floren: “Nasa Paranaque nman po ang airport o paliparan.
(Natutuwang nakamasid lang si Ginang Cruz. Naaaliw siya sa mga iniuulat ng
kaniyang mga mag-aaral.)
Norma: “Ayon po sa aking pagsasaliksik ang lungsod ng Makati ang
tinaguriang sentro ng kalakalan at industriya sa bansa. Patuloy po ang
kanilang pag-unlad. Bukod po dito, ang kanila pong lungsod ang nanguna sa
mga adhikaing pangkalikasan. Kung saan ipinagbabawal nila ang paggamit
ng plastic bag sa mga grocery at mall.”
Ginang Cruz: “Maraming Salamat sa inyong mga ulat.
Para sa inyong karagdagang kaalaman, pag-ralan ninyo ang ang mga
impormasyong nakalagay sa tsart.”
(Idinikit ng guro ang tsart sa pisara)
LUNGSOD O BAYAN HANAPBUHAY /PRODUKTO at KALAKAL
Pasig Pagtitinda ng mga RTW o ready to
wear na kasuotan
Taguig Pagpoproseso ng pagkain katulad

ng hopia
Malabon Paggawa ng masarap na pansit
Caloocan Pabrika o pagawaan ng kendi
164
Marikina Pabrika o pagawaan ng sapatos
Lungsod Quezon Pagtitinda ng mga aksesorya ng

kotse
Navotas Pangingisda, paggawa ng patis at

bagoong
Las Pinas Pagnenegosyo, paggawa ng asin
Muntinlupa Paggawa ng sumang munti
Pateros Pagbabalut, pag-aalaga ng itik
Ginang Cruz: “Mga bata, dapat nating ipagmalaki ang produkto at kalakal
ng ating kinabibilangang lungsod at rehiyon. Sapagka’t ito ang
nagpapakilala sa ating sariling lungsod at maging sa iba pang lungsod at
bayan sa rehiyon. Ito rin ang pinagkukunan ng ating pangangailangan at
hanapbuhay. Nagpapaunlad din ito ng ekonomiya ng ating lungsod at
rehiyon. Pagtatapos ng guro.”
Sagutin mo ang ilang katanungan tungkol sa iyong binasa.
1. Ang lungsod ng Malabon ay dinarayo ng ibang lungsod sa rehiyon
dahil sa kanilang produkto. Anong produkto ito?
2. Base sa tsart na ipinakita ni Ginang Cruz, ang pagtitinda ng mga
aksesorya ng kotse ay produkto at kalakal ng anong lungsod?
3. Paano mo maipagmamalaki ang produkto at kalakal ng iyong
kinabibilangang rehiyon? Mahalaga bang ipagmalaki mo ito? Bakit?
GAWAIN 1
Iguhit sa loob ng kahon ang produkto ng bawat lungsod at bayan.
Malabon Navotas Pateros Las Piñas Marikina
165
GAWAIN 2
Punan ang graphic
organizer ng tamang
kasagutan. Isulat ang
pangalan ng lungsod o
bayan na
pinanggalingan ng mga produkto.
TANDAAN
Ang bawat lungsod at bayan ay may mga natatanging produkto at
kalakal. Ito ang kanilang pinagkukunan ng pangangailangan at
hanapbuhay. Ang mga produktong ito ang kanilang ikinakalakal sa iba’t
ibang lungsod o bayan sa rehiyon. Dapat nating ipagmalaki ang produkto ng
kinabibilangang lungsod at rehiyon sapagkat ito ang nagpapakilala sa ating
lungsod at nagpapaunlad sa ating rehiyon.
PAG-ALAM SA NATUTUHAN
Kung ikaw ay nakatira sa tabing dagat ng Navotas, at alam mo na dito
nanggagaling ang ikinabubuhay ng ilang mga tao sa lungsod. Bilang isang
bata, paano mo mapahahalagahan ito? Sumulat ng 1-3 pangungusap para
dito.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
____________________________________
Basahin ang pahayag sa bawat bilang. Piliin ang letra ng tamang
kasagutan. Isulat ang sagot sa patlang.
____ 1. Ito ang ipinagmamalaking produkto sa lungsod ng Malabon?
A. C.
B. D.
166
____ 2. Bukod sa pangangalakal, ano pa ang ikinabubuhay sa lungsod ng
Maynila, na nakatutulong sa pag-unlad ng ekonomiya?
A. Turismo C. paggawa ng kakanin
B. pangingisda D. pagpoproseso ng pagkain
____ 3. Ang lungsod ng Malabon ay dinarayo ng mga turista sa iba’t ibang
lugar dahil sa masarap nitong pansit. Paano mo maipapakita ang
pagmamalaki sa produkto ng iyong kinabibilangang lungsod?
A. Ibenta ito ng mahal sa ibang lungsod upang kumita ng malaki.
B. Siraan ang produkto ng ibang lungsod upang hindi ito mabili.
C. Hikayatin ang mga tao na dumalo sa mga pagdiriwang na
ginaganap sa Malabon katulad ng “Luglugan Festival” upang
mas higit pa itong makilala.
D. Dumayo sa ibang lungsod upang tumikim ng kanilang mga
produkto.
____ 4. Ang mga lungsod at bayan sa rehiyong NCR ay biniyayaan ng
malawak na kapatagan na angkop na panahanan at pagtayuan ng
mga gusaling pangkomersyo. Alin ang HINDI nagpapakita ng
pakinabang na dulot sa mga tao na nakatira dito?
A. Nagbibigay ng tirahan sa mga tao.
B. Maraming oportunidad na hanapbuhay.
C. Malapit sa mga paralan, ospital at pamilihan
D. Magulo at nagkalat ang mga tao sa paligid
____ 5. Ang dagat ng Navotas ang pinagkukunan ng mga pagkaing dagat
ng ilang mga lungsod at bayan sa rehiyon. Bilang isang bata, paano
mo ito mapahahalagahan?
A. Huwag gumamit ng dinamita sa panghuhuli ng isda.
B. Hikayatin ang kapwa mo bata na huwag magtapon ng basura sa
mga dagat.
C. Gumamit ng lambat na may malaking butas sa paghuli ng isda.
D. Lagyan ng bakod ang paligid ng dagat upang di ito marumihan.
SANGGUNIAN
Araling Panlipunan, Ikatlong Baitang - Kagamitan ng Mag-aaral National Capital
Region, Unang Edisyon 2019
Project LEN, Module
creativecommons.org
167
Ugnayan ng Kabuhayan / Pamumuhay ng mga Tao sa
Lungsod at Bayan sa Rehiyong NCR.
INAASAHAN
 Naiisa-isa ang kabutihan ng ugnayan ng kabuhayan at pamumuhay ng
mga tao sa lungsod at bayan sa rehiyon NCR at maging sa iba pang
rehiyon.
 Nakagagawa ng poster na nagpapakita ng kabutihan ng ugnayan ng
kabuhayan at pamumuhay ng mga tao sa lungsod at bayan sa rehiyon
NCR at maging sa iba pang rehiyon.
 Napahahalagahan ang kabuhayan ng mga lungsod at bayan sa rehiyon
NCR.
UNANG PAGSUBOK
Iguhit ang kung ang pangungusap ay nagsasaad nang wastong kaisipan
at kung di wasto ang kaisipan sa bawat bilang.
____ 1. Sa lungsod ng Navotas umaangkat o bumibili ng isda ang karamihan
sa mga lungsod at bayan sa rehiyon NCR.
____ 2. Ang produkto ng bawat lungsod at bayan sa rehiyon ang tumutugon
sa pangangailangan ng mga tao sa buong rehiyon.
____ 3. Mahalaga ang ugnayan sa kabuhayan ng mga tao sa lungsod at
bayan sa rehiyon upang matugunan ang pangangailangan ng bawat
isa.
____ 4. Ang lahat ng pangangailangan ng lungsod at bayan ay kayang
tustusan ng sariling rehiyon kung kaya’t hindi na natin kailangan pang
bumili ng produkto sa ibang rehiyon.
____ 5. Ang pagtutulungan ng mga lungsod at bayan sa rehiyon ay
mahalaga sa kabuhayan, upang matugunan ang pangangailangan
ng bawat isa.

Basahin ang usapan sa ibaba. Alamin mo ang ugnayan ng
kabuhayan/pamumuhay ng mga tao sa lungsod at bayan sa kinabibilangang
rehiyon at maging sa iba pang rehiyon.
(Nagmamadaling umuwi ng bahay si Claire,
sabik na sabik na siyang ikwento sa kanyang ina
ang kaniyang natutunan sa paaralan.)
Claire: “Inay, alam ko na po kung saan
nanggaling ang bigas, prutas at gulay sa
palengke, kahit po ang ating lungsod ay walang
168
taniman ng palay, gulay at prutas. Sabi po ng aking guro na si Ginang Cruz
ang ugnayan ng bawat lungsod at bayan sa rehiyon at maging sa iba pang
rehiyon ay mahalaga sa kabuhayan upang matugunan ang
pangangailangan ng mga lungsod o bayan sa rehiyon. Ang palay, gulay at
prutas ay nangaling po sa ibang rehiyon, dinadala sa mga pamilihan upang
matugunan ang pangangailangan natin sa bigas, prutas at gulay.
Tinay: “Tama ka anak! Ang ating lungsod at maging ang iba pang lungsod at
bayan ay hindi lamang umaasa sa ating sariling rehiyon. Umaasa rin tayo sa
iba pang rehiyon. Katulad na lang ng kinakain nating biags, gulay at prutas
iyan ay inaangkat o binibili natin sa ibang rehiyon. May mga pagkakataon na
ang pangangailangan ng mga tao sa isang lungsod o bayan ay tinutugunan
ng ibang lungsod/bayan o maging ng ibang rehiyon. Ganun din naman sila
umaasa rin sila sa ating rehiyon.
Claire: “Kanina po tinalakay naming ang ugnayan ng
kabuhayan/pamumuhay ng mga tao sa lungsod at bayan sa rehiyon. Sabi
po ni Ginang Cruz ang mga produkto ng bawat lungsod at bayan sa rehiyon
ang tumutugon sa pangangailangan ng mga tao sa rehiyon. Katulad po ng
lungsod ng Navotas sila po ang tumutugon sa pangangailangan natin sa
isda. Sa bayan ng Pateros naman po nanggagaling ang balut, at itlog na
maalat. Ang Marikina naman po ang nagsusuplay ng sapatos sa maraming
lungsod at bayan sa rehiyon at maging sa iba pang rehiyon.
Tinay: “Oo anak tama ka subalit hindi sa lahat ng pagkakataon ay
natutugunan ang pangangailangan ng bawat isa. Halimbawa ang lungsod
ng Navotas ang produksyon nila ng isda ay 50, 000 tonelada lamang, ang
pangangailangan ng tao sa buong rehiyon ay 135,000 tonelada, Hindi sapat
ang dami ng isda sa pangangailangan ng buong rehiyon.
Claire: “Kapag po ganoon inay, saan po kaya kukunin ng ating rehiyon ang
kapupunan upang matugunan ang kakulangan sa pangangailangan sa isda
ng buong rehiyon?
Tinay: “Diyan papasok ang ugnayan ng bawat lungsod at bayan sa rehiyon,
maging sa iba pang rehiyon. Maaring umangkat o bumili ang ating rehiyon sa
ibang rehiyon ng isda upang mapunan ang kakulangan sa pangangailangan
natin sa isda.
Claire: “Ang galing po inay! Ang pagtutulungan ng bawat lungsod at bayan
sa rehiyon at maging sa iba pang rehiyon ay mahalaga sa kabuhayan, upang
matugunan ang pangangailangan ng mga mamamayan sa rehiyon.
Sagutin mo ang ilang katanungan tungkol sa usapan na iyong binasa.
1. Ang lungsod ng Marikina ang nagsusuplay nito sa maraming lungsod at
bayan sa rehiyon. Anong produkto ito?
169
2. Kapag hindi sapat ang produksyon ng isda sa lungsod ng Navotas para
sa pangangailangan ng buong rehiyon. Saan maaaring umangkat o
bumili ng isda upang mapunan ang kakulangan ng suplay sa isda ng
buong rehiyon?
3. Bakit mahalaga ang ugnayan ng kabuhayan/pamumuhay ng mga tao
sa lungsod o bayan sa rehiyon NCR?
GAWAIN 1
Tingnan ang larawan na nagpapakita ng kabutihan ng ugnayan ng
kabuhayan at pamumuhay ng mga tao sa lungsod at bayan sa
kinabibilangan rehiyon at sa ibang rehiyon.
Nasusuplayan ang
Natutugunan
pangungahing
ang
pangangailangan
kakulangan ng
ng rehiyon tulad
suplay sa
ng bigas, gulay at
produkto ng
prutas.
kinabibilangan
rehiyon.
Nabibigyan ng Nagiging matibay
pagkakakataon ang samahan o
na makilala ang ugnayan ng mga
produkto ng lungsod at bayan
sariling lungsod sa rehiyon at sa iba
o bayan sa pang rehiyon.
rehiyon.
Lagyan ng ang larawan na nagpapakita ng kabutihang dulot ng

ugnayan ng kabuhayan at pamumuhay ng mga tao sa lungsod at bayan
sa sariling rehiyon at sa ibang rehiyon at kung hindi.
GAWAIN 2
Gumawa ng poster na nagpapakita
ng kabutihan ng ugnayan ng
kabuhayan at pamumuhay ng mga
tao sa lungsod at bayan sa rehiyon
at maging sa ibang rehiyon.
170
TANDAAN
Kailangan ang ugnayan ng bawat lungsod/bayan sa kinabibilangan rehiyon
maging sa ibang rehiyon upang matugunan ang kakulangan sa produkto ng
buong rehiyon, maging ang pangunahing pangangailangan ng mgq tao sa
lungsod at bayan sa rehiyon. Ang produkto ng bawat lungsod at bayan sa
rehiyon ang tumutugon sa pangangailangan ng mamamayan sa rehiyon.
Maaring umangkat o bumili ng produkto ang mga lungsod at bayan sa ating
rehiyon maging sa iba pang rehiyon upang mapunan ang kakulangan sa
suplay ng produkto. Ang pagtutulungan ay mahalaga upang matugunan
ang pangangailangan ng mga tao sa lungsod at bayan ng rehiyon.
Paano mo mapahahalagahan ang
kabuhayan ng iyong sariling lungsod? Sumulat
ng 1-3 pangungusap para dito. Ilagay sa loob
ng bilao ng Pansit Malabon ang iyong Bilang pagpapahalaga sa
kasagutan. produkto ng aming sariling
Lungsod, aking
PANUTO: Basahin ang pahayag sa bawat bilang. Piliin ang letra ng tamang
kasagutan. Isulat ang sagot sa patlang.
____ 1. Ito ang sikat na produkto sa lungsod ng Malabon na nagpakilala sa
kanilang lungsod sa ibang lungsod at bayan sa rehiyon?
A. C.
B. D.
____ 2. Saan maaring umangkat o bumili ng isda ang ibang lungsod at
bayan sa rehiyon?
A. Caloocan
B. Navotas
C. Makati
D. Valenzuela
____ 3. Ang mga ito ay nagpapakita ng kabutihang dulot ng ugnayan ng
kabuhayan at pamumuhay ng mga tao sa lungsod o bayan sa
sariling rehiyon at sa ibang rehiyon, MALIBAN sa isa___?
171
A. Nakikilala ang produkto ng sariling lungsod o bayan
B. Natutugunan ang kakulangan ng suplay ng produkto
C. Nagsisiraan ng produkto ang bawat lungsod o bayan
D. Nasusuplayan ang pangangailangan ng lungsod o bayan
____ 4. Bakit mahalaga ang pagtutulungan ng mga lungsod at bayan sa
rehiyon?
A. Upang makinabang ang iisang lungsod lamang sa mga
produkto ng mga lungsod at bayan sa rehiyon.
B. Upang siraan ang sariling produkto sa ibang lungsod at
bayan sa rehiyon.
C. Upang may pagkakitaan ang mga lungsod at bayan sa
rehiyon.
D. Upang matugunan ang pangangailangan ng mga lungsod
at bayan sa rehiyon.
____ 5. Kung magkakaron ka ng pagkakataon na ipakilala ang produkto ng
iyong sariling lungsod sa ibang lungsod o bayan sa rehiyon, ano ang
iyong gagawin?
E. Ikahiya ang produktong Pansit Malabon sapagkat mas
masarap ang pagkain ng mga Korea katulad ng Samyupsal.
F. Magtayo ng tindahan ng Pansit Malabon sa ibang lungsod
at ibenta ito ng mahal para lumaki ang kita.
G. Hayaan na lang ang mga tao sa ibang lungsod o bayan
ang makadiskubre na masarap ang Pansit Malabon.
H. Hikayatin ko sila na tikman nila ang ipinagmamalaking Pansit
Malabon ng aming lungsod.
SANGGUNIAN
Araling Panlipunan, Ikatlong Baitang - Kagamitan ng Mag-aaral National Capital Region,
Unang Edisyon 2019;Project LEN, Module
Pictures illustrated by: Marc Clarence DC. Cruz
172
Pakikipagkalakalan sa Pagtugon ng mga Pangangailangan
ng mga lungsod/bayan sa Rehiyong NCR
INAASAHAN
 Naiuugnay ang pakikipag kalakalan sa pagtugon ng mga
pangangailangan ng sariling lungsod/bayan at mga karatig na
lungsod/bayan sa rehiyon at ng bansa.
 Natatalakay kung paano ang pakikipagkalakalan ng bawat lungsod
ay nakatutugon sa pangangailangan ng iba pang mga
lungsod/bayan.
 Nasasabi ang mga paraan upang maging matagumpay ang
pakikipagkalakalan ng mga lungsod/bayan.
 Napahahalagahan ang pakikipagkalakalan sa pagtugon sa mga
pangangailangan ng sariling lungsod at mga karatig lungsod.
UNANG PAGSUBOK
Iguhit ang arrow up kung tama at arrow down kung mali ang bawat
pahayag.
____ 1. Ang Pambansang Punong Rehiyon o NCR ay ang sentro ng kalakalan

sa ating bansa.
____ 2. Ang Kalakhang Maynila o NCR ay sentro ng kalakalan sa ating bansa.
____ 3. Ang ekonomiya ay walang kaugnayan sa pagkakaroon ng mga likas
na yaman, mga uri ng hanapbuhay at kalakalan.
____ 4. Itinatag ng pamahalaan ang mga rehiyon upang mapabagal ang
paghahatid ng mga pangunahing pangangailangan at
paglilingkod sa mga lungsod o bayan.
____ 5. Sa NCR dinadadala ang mga produkto o kalakal ng ibang rehiyon
bago ito dalhin sa ibang lungsod o lalawigan sa ibang rehiyon.
Ang mga rehiyon ng bansa ay may iba-ibang katangiang pisikal. May

pag kakataon na magkakatulad ang mga katangiang ito subalit magkakaiba
sa klima at sa uri ng pananim. Ang kalagayang ito ay may malaking epekto
sa uri ng pamumuhay ng bawat lungsod o bayan.
Itinatag ng pamahalaan ang mga rehiyon upang mapabilis ang

paghahatid ng mga pangunahing pangangailangan at paglilingkod sa mga
lungsod o bayan at barangay. Ang bawat lungsod/bayan sa rehiyon ay may
mga pinunong namamahala upang matugunan ang mga pangangailangan
nito. Ang suliranin ng kawalan ng isang rehiyon ay matutugunan ng ibang
rehiyon gayundin sa mga lungsod/bayan o lalawigang sakop nito.
173
Ang Pambansang Punong Rehiyon o NCR ang sentro ng kalakalan. Dito
dinadala ang mga produkto o kalakal ng ibang rehiyon bago ito dalhin sa
ibang lungsod o lalawigan sa ibang rehiyon. Halimbawa ang mga bulaklak at
gulay galing sa Baguio ay dinadala muna sa Maynila (Dangwa at Divisoria) at
lungsod Quezon (Balintawak). Ang mga mangangalakal sa karatig rehiyon ay
namimili sa Maynila at lungsod Quezon upang ibenta sa kanilang lungsod o
lalawigan. Ganoon din ang ibang mangangalakal sa ibang lungsod sa NCR
ay kumukuha ng ibang kalakal mula sa ibang lungsod na sakop nito.
Halimbawa: ang maraming itlog na naipon ng bayan ng Pateros ay
ipinapadala sa ibang lungsod o lalawigan sa ibang rehiyon at iba pang panig
ng bansa na may kakulangan sa itlog.
Ang ekonomiya ng bansa ay may kaugnayan sa pagkakaroon ng mga

likas na yaman, uri ng hanapbuhay, at kalakalan. Walang gaanong likas na
yaman ang NCR ngunit mayaman naman ito sa ibang larangan ang NCR ay
itinuturing na isa sa pinakamaunlad na ekonomiya sa Pilipinas. Dahil ito ay
sentro ng pamilihan, kalakalan, at industriya sa bansa. Matatagpuan ditto ang
Malacañang, Batasang Pambansa, Government Service Insurance System
(GSIS), Senado, National Housing Authority (NHA), Philippine Coconut Authority
(PHILCOA), Central Post Office, Department of Agriculture (DA)
Ang Kalakhang Maynila o rehiyon NCR ang sentro ng kalakalan. Dahil

may mabilis na pag-unlad ng kalakalan dito. May mga daungan ng barko sa
Maynila na nasa port area dahil dito nagaganap ang kalakalang pandagat.
Nag-aangkat ng iba’t ibang produkto at inuluuwas sa iba’t ibang rehiyon.
Ang NAIA o Ninoy Aquino International Airport ay nasa lungsod ng

Paranaque. Dito lumalapag ang mga eroplanong galling sa ibang bahagi ng
Pilipinas at sa ibang bansa.
Sa lungsod ng Makati ay may malalaking bahay kalakal at pamilihan

tulad ng mall at supermarket. 90% ng mga tanggapan ng malalaking
korporasyon, at maunlad na tanggapan ng industriya.
Ilang mga industriya sa Kalakhang Maynila o Rehiyon NCR.

1. Marikina- ang lungsod ng Marikina ay kilala sa kanilang pagawaan ng
sapatos at tsinelas. Ang mga sapatos at tsinelas na gawa dito ay
dinadala sa iba’t ibang rehiyon. ang balat na ginagamit sa paggawa
ng sapatos ay galing naman sa lalawigan sa Rehiyon III.
2. Caloocan- ang Lungsod ng Caloocan ay kilala sa kanilang pagawaan
ng kendi, sabon, at toothpaste. Ang lugar nila ay kilala din sa pag
proproseso at pag-iimpake ng iba’t ibang pagkain.
3. Pasig- ang lungsod ng Pasig ay kilala sa kanilang mga pabrika ng tela,
tiles, at pagawaan ng damit na ready to wear o RTW.
174
4. Malabon- ang ating lungsod ng Malabon ay kilala sa paggawa ng
masarap na pansit at kakanin, puto bumbong, sapin-sapin, broas,
camachile. Sikat dito ang “Bulungan” o sistema ng pagtatawaran ng
halaga ng isda.
5. Navotas-ang lungsod ng Navotas ay kilala sa kanilang pagawaan ng
mga barko ang kanilang pangunahing produkto ay isda kung kaya’t
ang kanilang lungsod ang tinaguriang “Fishing Capital of the
Philippines”.
1. Ano ang maitutulong ng rehiyon upang magkaroon ng pag-uugnayan
ang mga lungsod sa bayan?
2. Saang Lugar sa Maynila dinadala ang mga bulaklak at gulay na galling
sa Baguio?
3. Ano ang mga industriya sa Kalakhang Maynila o Rehiyon NCR na ating
natalakay?
4. Saang lugar ang kilala sa kanilang mga pabrika ng tela, tiles, at
pagawaan ng damit na ready to wear o RTW?
5. Bakit kaya ang NCR ay tinaguriang sentro ng kalakalan sa ating bansa?
GAWAIN 1
Iguhit ang araw kung tama at buwan kung mali ang bawat pahayag.
____ 1. Ang bawat rehiyon ay may mga pinuno na namamahala upang

matugunan ang mga pangangailangan nito.
____ 2. Ang Malabon ay ang sentro ng kalakalan.
____ 3. Ang suliranin ng kawalan ng isang rehiyon ay matutugunan ng
ibang rehiyon gayundin sa mga lungsod o lalawigang sakop nito.
____ 4. Ang mga bulaklak at gulay galling sa Baguio ay dinadala muna sa
Maynila (Dangwa at Divisoria) at lungsod Quezon (Balintawak).
____ 5. Ang mga lungsod ay nagkakaroon ng ugnayan sa pamamagitan
ng pagpapalitan ng mga produkto upang matuganan ang mga
pangangailangan ng bawat lungsod/bayan.
GAWAIN 2
Basahin at unawain ang bawat tanong. Punan ang patlang ng tamang
salita upang mabuo ang pahayag.
1. Ang Pambansang Punong Rehiyon ang _____________________.

2. Ang bawat rehiyon ay may mga ____________na namamahala upang
matugunan ang mga pangangailangan nito.
3. Sa ____________________ muna dinadala ang mga produkto o kalakal
ng ibang rehiyon bago ito dalhin sa ibang lungsod o lalawigan sa
ibang rehiyon.
175
4. (4-5) Ang mga mangangalakal sa karatig rehiyon ay namimili sa
_________________ at lungsod _________________ upang ibenta sa
kanilang lungsod o lalawigan.
Maynila sentro ng kalakalan

Quezon pinuno NCR
GAWAIN 3
Basahin at unawain ang tanong sa hanay A at Piliin ang tamang sagot na
nasa hanay B
Hanay A Hanay B
____1. Ang lungsod na ito ay kilala sa A. Pasig

kanilang produkto na PancitMalabon,
putobumbong, sapin-sapin, broas, B. Malabon
bibingka, at camachile.
____2. Ang lungsod naito ay kilala sa kanilang C. Navotas
mga pabrika ng tela, tiles, at
pagawaan ng damit na ready to wear D. Marikina
o RTW.
____3. Ang lungsod na ito ay kilala sa E. Caloocan
kanilang pagawaan ng sapatos at
tsinelas.
____4. Ang lungsod na ito ay kilala sa
pagawaan ng sabon, toothpaste at
kendi.
____5. Ang lungsod na ito ay kilala sa
kanilang pagawaan ng mga barko at
tinaguriang “Fishing Capital of the
Philippines.”
TANDAAN
Ang bawat rehiyon ay may mga pinunong namamahala upang
matugunan ang mga pangangailangan nito. Ang suliranin ng kawalan ng
isang rehiyon ay matutugunan ng ibang rehiyon gayon din sa mga lungsod o
lalawigan na sakop nito.
Ang Pambansang Punong Rehiyon o NCR ang sentro ng kalakalan. Dito
dinadala ang mga produkto o kalakal ng ibang rehiyon bago ito dalhin sa
ibang lungsod o lalawigan sa ibang rehiyon. Ang mga mangangalakal sa
karatig rehiyon ay namimili sa Maynila at lungsod ng Quezon upang ibenta sa
kanilang lungsod o lalawigan. Ganoon din ang ibang mangangalakal sa
ibang lungsod ng NCR ay kumukuha ng ibang kalakal mula sa ibang lungsod
na sakop nito.
176
Isulat kung TAMA o MALI ang bawat pahayag.
____1. Itinatag ng pamahalaan ang mga rehiyon upang mapabagal ang
paghahatid ng mga pangunahing pangangailangan at
paglilingkod sa mga lungsod/bayan.
____2. Ang Pambansang Punong Rehiyon o NCR ay ang sentro ng kalakalan
sa ating bansa.
____3. Ang kakulangan ng supplay sa isang rehiyon ay hindi matutugunan
ng ibang rehiyon.
____4. Ang mga mangangalakal sa karatig rehiyon ay namimili sa Maynila
at lungsod Quezon upang ibenta sa kanilang lungsod o lalawigan.
____5. Ang mga produkto ng bawat lungsod ay nakatutulong sa
pangangailangan ng iba pang lungsod.
Piliin ang letra ng tamang sagot. Isulat sa patlang ang letra ng tamang sagot.
____1. Anong rehiyon ang tinaguriang sentro ng kalakalan sa ating bansa.
A. Region 5 B. Mimaropa C. NCR D. Calabarzon
____2. Dito muna dinadala ang mga produkto o kalakal ng ibang rehiyon
bago ito dalhin sa ibang lungsod o lalawigan sa ibang rehiyon.
A. Calabarzon B. Region 5 C. NCR D. Mimaropa
____3. Saang lungsod sa NCR dinadala ang mga bulaklak at gulay mula sa
Baguio.
A. Marikina B. Maynila C. Malabon D. Makati
____4. Ang mga mangangalakal sa karatig rehiyon ay pinapayagang
mamimili sa Maynila at lungsod Quezon upang may maibenta sa
kanilang lungsod o lalawigan.
A. tama B. mali C. siguro D. ewan
____5. Bakit itinatag ng pamahalaan ang mga rehiyon?
A. upang mapabilis ang paghahatid ng mga pangunahing
pangangailangan at paglilingkod sa mga lungsod o bayan
B. upang mapaganda ang mga lungsod at bayan sa rehiyon.
C. upang mabilis yumaman ang mga lungsod at bayan sa
rehiyon.
D. upang mag-away-away ang mga lungsod at bayan sa
rehiyon
SANGGUNIAN
Araling Panlipunan 3 (Kagamitan ng mag aaral), NCR
Kayamanan 3 National Capital Region
177
Kahalagahan ng mga Imprastraktura sa Pamumuhay ng Tao
INAASAHAN
 natutukoy ang mga imprastraktura at ang kahalagahan nito sa
kabuhayan ng lungsod;
 naiisa-isa ang mga halimbawa ng mga imprastruktura sa bansa
na nakakatulong sa kabuhayan at pag-unlad; at
 mabibigyang halaga ang mga imprastrakturang itinatag
lungsod.
Ang IMPRASTRAKTURA ay tumutukoy sa mga teknikal na mga

istruktura na sumusuporta sa isang lungsod, tulad ng mga kalsada, tulay,
supply ng tubig, drainage, gusaling pamahalaan, telekomunikasyon at
iba pa. Kabilang dito ang mga pisikal na mga bahagi ng mga
magkaugnay lugar upang maiangat ang kalidad ng pamumuhay ng
mga mamamayan sa lungsod
Tulay- itinayo sa pagitan ng mga ilog dagat,at bangin.

Ginagamit ito upang mapaikli ang paglalakbay ng
mga tao, mabawasan ang sobrang siksikan na mga
kalsada at mapadali ang pagluluwas ng mga
produkto ng mga mamamayan.
Kalsada- isang daan o kalye para sa ruta ng
pangtransportasyon, pampaglalakbay o pangtrapiko
ng sasakyan upang maayos at mapabilis ang
paglalakbay ng mga mamamayan sa lungsod
patungo sa kanilang destinasyon.
Flood Control- ito ay isa sa mahalagang proye-

na matatagpuan sa ating lungsod upang mai_
maiwasan ang pagbaha sa mga mababang lugar
lalo na sa panahon ng tag-ulan.
Telekomunikasyon- isa sa pinagsusumikapan ng ating

lungsod ang pagkakaroon natin ng maayos na linya ng
telekomunikasyon tulad ng PLDT, GLOBE, SMART,
BAYANTEL at iba pa. Mahalaga ito sa larangan ng
pagbabangko, kalakalan, ospital at pamahalaan
upang mas mapabilis ang pakikipag-ugnayan sa
bawat isa.
178
Water Supply- mahalaga sa bawat tao ang malinis na
suplay ng tubig. Ginagamit natin ito bilang inumin,
panluto ng pagkain, panghugas at panlaba ng ating
mga damit at panlinis sa sarili, kaya sinisikap ng ating
pamahalaan na magkaroon ng malinis na suplay ng
tubig ang buong lungsod.
Meron din tayong mga imprastraktura na naging sentro ng kalakalan

ito ay ang mga sumusunod.
1. Divisoria at Chinatown sa Maynila- sentro ng komersyo. Marami
ang tindahan. Nasa hilagang bahagi ng makasaysayang Ilog
Pasig ang China town- simbolo ito ng pananahanan ng mga Tsino
sa Pilipinas. Natutunan ng mga Pilipino ang negosyong tingi o
tiangge. Maaari ring wholesale o maramihan.
2. Tulay ng Ayala at Quezon- tulay sa Maynila
3. Pamilihang pangturista sa Ermita, pamilihan ng handicraft at art
galleries, marami ring restawran, bar, club at tindahan.
4. Mabuhay Rotonda o Welcome Rotonda- upang batiin ang mga
bisitang dumadayo sa QC.
5. Bangko Sentral ng Pilipinas (Enero 3, 1949)- nangangasiwa sa
usaping pera ng bansa. Patunay na sentrong pinansiyal ang NCR.
6. Cubao- sentrong kalakalan ng lungsod ng Quezon. (modernong
pamilihan o shopping malls) nakabibili rito ng mga local at
imported na produkto. Araneta Coliseum ay kilalang lugar dito.
7. Lungsod ng Quezon – malalaking estasyon ng telebisyon.
8. Banawe Street- pamilihan ng ng mga spare part ng iba’t ibang uri
ng sasakyan.
9. Timog Avenue- maraming kainan at restawran.
GAWAIN 1
Iguhit ang ulap kung ito ay isang imprakstraktura at bituin naman
kung ito ay imprastruktura na naging sentro ng kalakalan.
________1. Light Railway Transit (LRT) at Metro Rail Transit (MRT)
________2. Bangko Sentral ng Pilipinas
________3. Divisoria at Chinatown sa Maynila
________4. Ninoy Aquino International Airport (NAIA)
________5. Banawe Street
TANDAAN
Ang IMPRASTRAKTURA ay tumutukoy sa mga teknikal na mga
istruktura na sumusuporta sa isang lungsod, tulad ng mga kalsada,
tulay, suplay ng tubig, drainage, gusaling pamahalaan ,
telekomunikasyon at iba pa.
179
Piliin ang letra ng tamang sagot
_____1. Napapansin natin na maraming mga tubo ng tubig ang
madalas na inaayos sa ating lungsod. Ano ang hatid nito sa
ating mga tahanan?
A. malinis na supply ng tubig
B. mga malalaking pagbaha lalo na kung tag-ulan
C. maruming supply ng tubig
D. sakit na dengue
_____2. Ang Lungsod ng Malabon ay mababang lugar dahilan kung
bakit sa kaunting ulan lang ay binabaha agad ito. Ano ang
ipinatayo ng lungsod upang maiwasan ito?
A. pabrika ng mantika
B. palengke
C. flood control system
D. matataas na tulay
_____3. Halos lahat ng tao ngayon ay mayroon nang cellphone kung
saan pwede rin mag-internet. Ano ang kailangang maisaayos
upang matugunan ang ganitong uri ng pangangailangan?
A. sasakyan C. tulay
B. linya ng komunikasyon D. water supply
_____4. Sa malayong lugar ka nagtatrabaho. Para mabilis kang
makarating sa iyong pinagtatarabahuan, ano ang kailangan
mo?
A. Bangka B. tulay C. kalsada D. cellphone
_____5. Ikaw ay nakatira sa kabilang ilog. Kailangan mong pumasok sa
paaralan. Ano ang kailangang itayo doon upang makarating
ka sa paaralan nang maayos?
A. poste ng ilaw C. PLDT
B. palengke D. maayos at matibay na tulay
II. Isulat ang letra ng imprastraktura na tinutukoy sa bawat pangungusap. Piliin
ang sagot mula sa box.
a. Divisoria at Chinatown sa Maynila

b. Pamilihang pangturista sa Ermita,
c. Mabuhay Rotonda o Welcome Rotonda,
d. Bangko Sentral ng Pilipinas
e. Banawe Street
________6. Upang batiin ang mga bisitang dumadayo sa QC.

________7. Nangangasiwa sa usaping pera ng bansa.
________8. Sentro ng komersyo. Marami ang tindahan
________9. Pamilihan ng handicraft at art galleries, marami ring
restawran, bar, club at tindahan.
_______10. Pamilihan ng ng mga spare part ng iba’t ibang uri ng
sasakyan.
180
Mga Bumubuo ng Pamunuan ng Lokal na Pamahalaan ng
Sariling Lungsod/bayan sa Rehiyon
INAASAHAN
 Nakikilala ang mga bumubuo ng pamunuan ng lokal na pamahalaan
ng sariling lungsod/bayan.
 Naiisa-isa ang katangian ng isang mabuting pinuno
 Naipaliliwanag ang mga paraan kung paano inihahalal ang isang
namumuno at ang kwalipikasyon nito ayon sa batas.
 Natatalakay ang isinasaad ng Batas Republika Blg. 7166 tungkol sa
halalan.
 Naipaliliwanag ang dahilan ng paglilingkod ng pamahalaan ng mga
lungsod/bayan sa mga kasapi nito.
 Naipakikita ang gampanin pamahalaan na makapagbigay ng
serbisyong panlipunan bilang pagmamalasakit sa kaniyang
nasasakupang lungsod/bayan
UNANG PAGSUBOK
Tukuyin ang nasa larawan. Isulat ang letra ng tamang sagot.
A. Kapitana/ Chairwoman
B. Alkalde
1. 2. 3. C. Malacańang Palace
D. Malabon City Hall
E. Presidente
4. 5.
Ang Commission on Elections o COMELEC, ito ang pangunahing
ahensya ng gobyerno na namumuno sa tamang proseso ng halalan. Ang
mga nais maging pinuno sa bawat lugar ay dapat maghain ng Certificate of
Candidacy sa Comelec, at mangampanya sa itinakdang panahon ng
COMELEC.
Sa bawat siyudad o lungsod ay may mga lokal na posisyon na dapat
nating alamin. Ang isang lungsod ay pinamumunuan ng isang Mayor o
Alkalde, dapat ay 23 o higit ang edad, isang taong residente ng
lungsod/bayan, rehistradong botante, marunong magbasa’t magsulat at
isang Filipino.
Ang bawat barangay naman ay pinamumunuan ng isang Barangay
Chairman o Chairwoman na kadalasan nating tinatawag na Kapitan o
Kapitana, dapat ay 18 o higit ang edad, rehistradong botante ng lugar, isang
taong residente ng lugar, marunong magbasa’t magsulat at isang Filipino.
Ang bawat kabataan naman mula 15 hanggang 30 anyos ay
pinamumunuan ng SK (Sanggunian Kabataan) Chairman o Chairwoman.
Inihahahalal ang mga namumuno ng mga taong bayan sa
pamamagitan ng halalan/eleksyon na pinangungunahan ng ahensya ng
gobyerno na COMELEC. Ang taong bayan ang namimili ng kanilang pinuno,
181
binoboto nila ang taong alam nilang makatutulong sa kanilang
lungsod/bayan. Ang botohan ay ginaganap sa paaralan na kung saan
tanging rehistradong botante lamang ang maaaring bumoto, edad 18
pataas.
1. Anong ahensiya ng gobyerno ang namamahala sa halalan?
2. Bilang estudyante, maaari ka na bang bumoto? Bakit?
3. Bakit kailangang bumoto ng taong bayan?
Gampanin at Kahalagahan ng Pagkakaroon ng Pamahalaan sa bawat

Lungsod/bayan sa Kinabibilangang Rehiyon
Mga Kailangang makamit upang makatakbo sa eleksyon:
 Kailangan ay isang Pilipino at rehistradong botante.
 Nakatira ng mahigit pa sa 12 na buwan kung saan niya nais
mamuno.
 Dapat ay 21 na taong gulang pataas.
 Marunong magbasa at magsulat.
Ang Batas Republika Blg. 7166 ay nagsasaad ng mga sumusunod:
 Magkasabay na halalang Pambansa at lokal, isa (1) kada tatlong (3)
taon.
 Ang bawat kandidato ay hindi lalampas sa tatlong piso (Php 3.00) ang
gagastusin sa bawat botante.
 Pinipili ang mga namumuno sa pamamagitan ng isang halalan. Ang
maaring bumoto ay rehistradong botante na 18 gulang pataas.
Tungkulin at Pananagutan ng Bawat Opisyales ng Pamahalaan
Gampanin ng ating pamahalaan na makapagbigay ng serbisyong

panlipunan tulad ng edukasyon, kaayusan, kaunlaran, kalusugan at
kapayapaan para sa kanyang mamamayan. Mahalaga ang edukasyon
upang maitaas ang antas ng kaalaman at makapagtapos ng pag-aaral.
Nagtatalaga ng mga pulis, sundalo, at tanod upang mapangalagaan ang
kaayusan at kaligtasan ng mga mamamayan. Ang mga tulay, kalsada, at
gusaling pampamahalaan na naipagawa ay nakatutulong sa mabilis na pag-
unlad. Sapat ang serbisyong pangkalusugan sa
pamamagitan ng pagkakaroon ng pampublikong health center at ospital
ang ibinibigay ng pamahalaang lungsod.
1. Ano-ano ang mga nakitang larawan? Alin ang gampanin ng
pamahalaan, alin ang hindi.
2. Bakit kaya mahalaga ang pamahalaan?
182
GAWAIN 1
Panuto: Basahin at unawain ang tula. Isa-isahin ang mga nabanggit na
magagandang katangian ng isang pinuno. Ilagay ang sagot sa loob ng
kahon.
LIDER
Isang malayang tulang likha ni Claro G. Dahil sa kanya, pangarap nati’y
Lugtu nakamit!
Dahil sa kanya, lungsod nati’y Siya si Mayor Lenlen, ang butihing
umangat, ama ng Malabon.
mula sa pag-asenso, hanggang sa Siya ang lider na hindi lang salita,
pagseserbisyo. Bagkus mas marami ang nagawa.
Lungsod ng Malabon, kilala’t sikat. Sa magagandang programa ni
Magagandang programa ang Mayor,
kanyang ipinasa, lahat ay sumasang-ayon.
Tulad ng K-Card, Tricycle tours at iba Matatanda’t kabataan dito sa
pa! Malabon,
Isang butihing Lider, na may puso’t nagpapasalamat sa programa ni
malasakit, Mayor.
TANDAAN
Ang bawat lungsod at bayan ay may kani-kaniyang opisyales ng ating
lokal na pamahalaan na kung saan sila ang namumuno upang mapaunlad
at mapabuti ang kalagayan ng mamamayan sa ating lungsod/bayan. Ang
mga nais maging pinuno sa bawat lugar ay dapat maghain ng Certificate of
Candidacy sa Comelec, at mangampanya sa itinakdang panahon ng
COMELEC. Ang mga tatakbo ay dapat mamayang Pilipino, marunong
bumasa at sumulat, residente ng sariling barangay kung
Chairman/Chairwoman, at ng isang lungsod/bayan kung Alkalde ang
tatakbuhing posisyon.
Gampanin ng ating pamahalaan na makapagbigay ng serbisyong
panlipunan tulad ng edukasyon, kaayusan, kaunlaran, kalusugan at
kapayapaan para sa kanyang mamamayan.
A. Punan ng tamang kasagutan ang bawat patlang.
1. Ahensiya ng Gobyerno na namumuno sa tamang proseso ng halalan. C_
_ _ _ _ _ _ _ _ o _ on E _ _ _ _ _ _ _
2. Ang alkalde ang namumuno sa isang L _ _ _ _ _ _
3. Pinamumunuan ng isang SK Chairman/Chairwoman ang mga
4. _ _ b _ _ _ _ _
5. Pinamumunuan ng isang Chairman/Chairwoman ang
___a___ y
183
B. Lagyan ng puso ang mga larawan na nagpapakita ng mga gampanin
ng isang pamahalaan.
C.
D.
Basahin nang mabuti ang pangungusap. Sagutin at Isulat ang letra ng
tamang sagot.
1. Ano ang kahalagahan ng pamahalaang lungsod?
A. Pumipili lamang ng mga taong pagseserbisyuhan
B. Nagbibigay kaaliwan sa mga mamamayan
C. Napagkukunan ng yaman ng mga namumuno
D. Nagbibigay ng mga serbisyo para sa ikabubuti ng mga
mamamayan
2. Si Mang Oscar ay tindera ng isda sa bayan ng Malabon. Hindi siya
nangangambang umuwi ng gabi sa kanilang tirahan sa barangay
Tonsuya dahil __________.
A. may mga tanod na nagroronda sa kanilang lugar
B. maraming tambay sa kanilang lugar
C. maliwanag sa kanilang lugar
D. naghihintay ang kanilang mag-anak
3. Si Amelia ay payat at kulang sa timbang at siya ay pumasok sa Baiting
3 noong Hunyo. Bago matapos ang taon, bumigat ang kanyang
timbang dahil sa ay __________________.
A. malakas kumain ng tsitserya
B. madalas kumain sa fastfood
C. kasama sa Feeding Program
D. maraming baon sa klase
4. Maraming kalsada ang isinasaayos at itinataas sa lugar ng Malabon
upang ____________.
A. Palaruan ng mga bata
B. Makatulong sa pagtawid ng mga tao.
C. Maging karerahan ng mga motorista.
D. Mapabilis ang transportasyon at kalakalan.
184
5. Ang tatay ni Emilio ay may sakit sa baga subalit hindi nila problema
ang mga gamot nito dahil ____________.
A. mura ang gamot sa botika
B. may nahihinging gamot sa kapitbahay
C. may libreng gamot sa health center
D. may nakukuhang gamot sa paaralan.
6. Katawagan sa namumuno sa isang Lungsod o siyudad?
A. Chairman
B. Alkalde
C. Presidente
D. Senador
7. Ang SK chairman ay nanunungkulan sa mga ________ ng
bawat baranggay.
A. matatanda
B. kabataan
C. kalalakihan
D. kababaihan
8. Ang mga sumusunod ay mabubuting katangian ng isang
pinuno, MALIBAN sa:
A. mabait
B. may malasakit
C. matapat
D. tamad
9. Tawag sa pinuno ng Barangay
A. Kapitan/Kapitana
B. Kagawad
C. Pangulo
D. Wala sa nabanggit
10. Dapat ba na isang magaling na lider ang namumuno sa
bawat lungsod?
A. Oo, sapagkat binoto sila ng mga magulang ko.
B. Oo, sapagkat kung ang lider ay magaling, maraming programa
ang magagawa at maraming mamamayan ang
matutulungan.
C. Hindi, sikat dapat ang pinuno na mamumuno sa bawat barangay o
lungsod.
D. Hindi, dapat mapera ang lider na mamumuno.
SANGUNIAN
Araling Panlipunan Ikatlong Baitang - Kagamitan ng Mag-aaral National Capital Region,
Unang Edisyon 2019
Project LEN, Malabon.gov.ph
185
Gampanin ng Pamahalaan sa Paglilingkod sa bawat Lungsod at
kinabibilangang Rehiyon
INAASAHAN
 natutukoy ang mga paglilingkod at serbisyo ng pamahalaan upang
mapabuti ang kalagayan ng mga naninirahan sa sariling
lungsod/bayan;
 natutukoy ang ibat ibang paraan sa pakikiisa sa mga proyekto ng
pamahalaan ng mga lungsod/bayan sa kinabibibilangang rehiyon; at
 napahahalagahan ang paglilingkod ng pamahalaan sa bawat
lungsod.
Ang bayan (munisipalidad) ay isang bahagi ng lokal na pamahalaan ng
Pilipinas. Ang mga lalawigan ay binubuo ng mga lungsod at mga bayan. Ang
mga bayan naman ay binubuo ng mga barangay o barrio (baryo). Ang mga
bayan ay may autonomiya sa pambansang pamahalaan ng Republika ng
Pilipinas. Ang mga ito ay pinapayagang gumawa ng kanilang mga sariling
pang-ekonomiya, industriya at pampolitikang na pagpapaunlad ng
Pambansang Pamahalaan sa pamamagitan ng pambansang batas na
tinatawag na Local Government Code (o Lokal na Kodigo ng Pamahalaan)
ng 1991. Sa batas na ito, ang mga pamahalaang lokal ay pinapayagang
mamahala, gumawa at magpapatupad ng mga alituntunin o pang-lokal na
mga ordinansa, at pamahalaan ang kanyang lugar ng sakop. Sila ay
maaaring pumasok sa mga pribadong transaksiyon at negosyo sa
pamamagitan ng paghalal at pagtalaga ng mga opisyal at lokal na
bubuwisan. Sila ay inaatasang ipatupad ang mga batas, mapa-lokal man ito
o pambansa. Ang Pambansang Pamahalaan ay umaalalay, nagbabantay at
nagsisiguro na ang mga lokal na pamahalaan ay hindi lumalabag sa batas
pambansa.
Ang Pamahalaan Lokal ay mayroon sariling sangay na Ehekutibo at
Lehislatibo. Ang Sangay ng Hudikatura ng Republika ng Pilipinas ay hindi sakop
ng Lokal na Pamahalaan. Ang Hudikatura nila ay tulad ng nasa Pambansang
Pamahalaan.
Ang mga bayan ay pinamumunuan ng Alkalde (minsan tinatawag ding
Punongbayan o Mayor sa Ingles) bilang Opisyal ng Ehekutibo. Ang Lehislatura
ay binubuo ng Bise Alkalde at walong konsehal (kagawad). Ang walong
konsehal, at ang Pangulo ng Sangguniang Kabataan (SK) at ang Pangulo ng
Liga, ay ang bumubuo sa Sangguniang Bayan. Lahat sila ay mga inihalal na
opisyal at nagsisilbi ng 3 taon termino at hindi lalabis sa 3 sunod-sunod na
termino. Ang Bise Alkalde naman ang namumuno sa lehislatura, pero hindi
maaaring bumoto maliban na lang kung patas.
MGA PROGRAMANG MAKATUTULONG SA KAAYUSAN AT KAUNLARAN NG
ISANG LUNGSOD
1. Programang Pangkalusugan – isang halimbawa nito ay ang Medical
Mission, libreng pagpapabakuna sa mga sanggol, serbisyong dental atbp.
186
2. Programang Pangturismo – tulad na lamang ng “Malabon Tricycle Tours”
na kung saan ipinakikilala ang kultura ng ating kasabay ng pagpapakilala
ng ilang mahahalagang aral at impormasyong bahagi ng ating
kasaysayan
3. Programang Pang-edukasyon – pagpapalawig at pagpapatupad ng
mga programang may kinalaman sa pagkakamit ng kabataan ng libreng
edukasyon
4. Programang Pangkapayapaan at kaligtasan – ang maigting na
pagpapatupad ng batas na siyang mangangalaga sa mga mamamayan
upang mapanatili ang kapayapaan ng lungsod at kaligtasan ng mga
mamamayan nito
5. Programang Pangkabuhayan – programang nagkakaloob ng
oagkakataon sa mga mamamyan na magkaroon ng marangal na
pamumuhay sa pagkakaloob sa kanila ng maayos na kabuhayan maging
sa mga tinuturing nating Persons with Disability (PWD) halimbawa nito ang
“Job Fair”
6. Programang pang-isports – upang mahikayat ang mga mamamayan lalo
na ang mga kabataang maging malusog at listo ang pangangatawan at
higit sa lahat makaiwas na magkaroon ng bisyo lalo na ang pagdo-droga
GAWAIN
Panuto: Pagmasdan mabuti ang bawat larawan na nasa Hanay A. Hanapin
sa Hanay B ang pagpapakahulugan dito. Isulat ang titik sa patlang
pagkatapos ng bilang.
1.____
A. Pagbibigay ng iskolarsyip
sa mahihirap ngunit masisipag at
matatalinong mag-aaral.
2.____
B. Paglahok sa libreng serbisyong
medical
3.____
C. Pagboto tuwing halalan.
D. Aktibong paglahok sa
4. ____ Ligang Barangay
5. ____ E. Boluntaryong pagtulong tuwing

may Feeding Program.
187
TANDAAN
Ang paglilingkod ng pamahalaan ay may layunin na mapabuti ang
pamumuhay ng mga mamamayan nito at matulungan na magkaroon ng
maunlad na kinakabukasan. Ito ay may itinalagang mga programa na
nauukol sa paglilingkod ang pamahalaan sa lungsod at kanilang sinisiguro na
ito’y makakamit ng mga mamamayan.
PANUTO: Basahin ng mabuti ang pangungusap. Sagutin at isulat ang titik ng
tamang sagot.
1. Ang pamahalaan ng Malabon ay nagsagawa ng isang medical mission
sa Baranggay Tinajeros. Ano ang dahilan nito?
A. Maraming taong-bayan sa Barangay Tinajeros ay tambay.
B. Walang sapat na silid-aralan sa paaralan ng Barangay Tinajeros.
C. Maraming bata sa Barangay Tinajeros ay nakararanas ng sakit.
D. Laging binabaha sa Barangay Tinajeros tuwing umuulan.
2. Si Ana ay isang matalinong estudyante ngunit sila ay mahirap lamang.
Hindi siya kayang pag-aralin ng kanyang magulang sa kolehiyo. Anong
ang maaaring ibigay na paglilingkod ng pamahalaan ng lungsod kay
Ana?
A. pagbibigay ng libreng bigas
B. pagbibigay ng libreng kasal
C. pagbibigay ng libreng salamin
D. pagbibigay ng tulong pinansyal sa pag-aaral o iskolarsyip
3. Ang paglalagay ng mga LED Light sa bawat poste sa Malabon ay
nakatutulong sa _______ ng mamamayan.
A. Edukasyon C. Kabuhayan
B. Kaligtasan D. Kalinisan
4. Mataas ang porsiyento ng mga taong naninirahan sa Malabon ay
unemployed o mga walang trabaho. Ano ang maaaring gawin ng
pamahalaan ng lungsod upang mapababa ito?
A. pagbibigay ng trabaho
B. pagpapatayo ng mga paaralan
C. pagsasagawa ng medical mission
D. pagsasagawa ng clean up drive
5. Sinisikap ng pamahalaan sa lungsod na matugunan ang mga
pangangailangan ng mga mamamayan nito. Bilang mag-aaral, paano
mo pahahalagahan ang paglilingkod ng pamahalaan?
A. Lumahok paminsan-minsan sa anumang proyekto ng pamahalaan.
B. Laging makiisa sa mga proyektong isinasagawa ng pamahalaan.
C. Makikialam sa proyekto ng pamahalaan sa isang taon
D. Susuportahan ang mga proyekto ng pamahalaan batay sa iyong
gusto.
188
SDO MALABON CITY
3
MAPEH
Self-Learning Modules
Ikaapat na Markahan
189
SLEM 1: IKATLONG BAITANG
Ang Kabilisan at Kabagalan ng Musika
 Nailalapat at nababago ang tempo sa pamamagitan ng pagsunod sa mga

pangunahing galaw sa musika.
Panuto: Tukuyin ang hinihingi ng bawat bilang. Piliin ang letra ng tamang sagot.
Isulat ang sagot sa sagutang papel.
1. Tinatawag na ________ ang bagal at bilis ng musika.
A. Clef B. Tempo C. Daynamiks D. Staff
2. Ang musika ay maaaring mabilis, ________, o mabagal.
A.Mahina B. Mahinang mahina C. Katamtaman D. Malakas
3. Anong emosyon ang naibibigay ng mabibilis na awitin?
A. Mahina B. Masaya C. Malungkot D. Malakas
4. Anong emosyon ang naibibigay ng mababagal na awitin?
A. Mahina B. Masaya C. Malungkot D. Malakas
5. Maihahalintulad ang katamtamang tempo sa ________.
A. Paglalakad B. Pagtakbo C. Pagkandirit D. Paghiga
Sagutin ang tanong. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

Sa paanong paraan maipahahayag ang daynamiks?
Ang musika ay maaaring mabagal, katamtaman, o mabilis. Ang bilis o bagal sa

musika ay tinatawag na tempo.
UNANG GAWAIN:
Panuto: Awitin ang Pambansang awit ng Pilipinas na sumusunod sa rekorded na senyas
ng guro. Bigkasin ang awit na sumusunod sa senyas ng guro:
IKALAWANG GAWAIN:
Panuto: Awitin ang “Pilipinas Kong Mahal” na may angkop na tempo.
Pilipinas Kong Mahal
Ang bayan ko’y tanging ikaw Tungkulin kong gagampanan
Pilipinas kong mahal Na lagi kang paglingkuran
Ang puso ko at buhay man Ang laya mo’y babantayan
Sa iyo’y ibibigay Pilipinas kong hirang.
Ang tempo ay tumutukoy sa bagal o bilis ng musika.

Panuto: Sagutin ang tanong. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
Sa paanong paraan maaaring ipakita ang tempo?
Panuto: Isulat ang Tama kung totoo ang isinasaad sa pangungusap at Mali kung hindi.
1. Ang bilis at bagal ng musika ay tinatawag na tempo.
2. Maaaring ihambing sa galaw ng hayop nag tempo ng musika.
3. Ang musika ay maaaring mabagal, mabilis o katamtaman.
4. Ang mga awiting mabibilis ay kadalasang nagbibigay lungkot.
5. Ang mga awiting mabagal ay nakakaindak.
190
Sanggunian: Music, Art, Physical Education and Health – Ikatlong Baitang; ISBN: 978-621-402-032-4; Umawit at Gumuhit 3
Iba’t Ibang klase ng Puppet
Sa araling ito, inaasahang nakikilala ang iba’t ibang disenyo ng puppet na gawa sa Pilipinas.
Panuto: Tukuyin ang uri ng puppet ng mga sumusunod na larawan.
1. 2. 3.
Panuto: Kumuha ng isang malinis na papel at ipinta ang mukha ng iyong idolo. Isulat kung bakit
siya ang iyong napili.
Bakit siya ang gusto mong ipinta?
________________________________________
___________________________________
Ang puppet ay isang uri ng manika o tau-tauhan na nagagamit sa pagtuturo at

pagkatuto. Madalas itong nagagamit sa pag ku-kwento at dula-dulaan (dramatization).
Ang mga halimbawa ng puppet na gawa sa Pilipinas ay Finger Puppet, Paper Bag Puppet,
Sock Puppet at Stick Puppet. Isa ang Teatrong Mulat sa pinakasikat na grupo ng puppeteer
sa Pilipinas.
UNANG GAWAIN
Panuto: Piiliin sa loob ng kahon ang puppet na tinutukoy sa bawat aytem. Isulat ang sagot sa
sagutang papel.
A. Finger Puppet C. Paper Bag Puppet E. Teatrong Mulat
B. Sock Puppet D. Stick Puppet
1. Ito ang grupo ng pinakasikat na puppeteer sa Pilipinas.
2. Puppet na gawa sa bag na papel at nagsisilbing tau-tauhan na napagagalaw gamit ang
kamay.
3. Ito ay ang paggawa ng isang puppet sa kamay gamit ang lumang medyas na parang
sumusuot lang ng guwantes o gloves.
4. Ito ay simpleng uri ng papet sa tulong ng patpat at iba pang patapong bagay.
5. Ito ay tau-tauhan na napagagalaw gamit ang daliri lamang.
Ang puppet ay uri ng manika na nagagamit sa pagtuturo at pagkatuto. Ito ay may iba’t ibang
disenyo na magagamit sa pagtatanghal.
Panuto: Buuin ang mga gulong letra upang mabuo ang salita. Gawin sa sagutang papel.
1. CSOK PEPPTU 4. NGREFI PUTEPP
2. KTISC TUEPPP 5. RONGATTE TALMU
3. PPERA GBA PTUPPE
Panuto: Kulayan ang mga larawan ng puppet na gawa sa Pilipinas. Gawin sa sagutang papel.
191
Sanggunian: Music,Art,Physical Education and Health Kagamitan ng Mag-aaral Tagalog 3/ TG.Art 3
Aralin 4.1: Mga Kilos Di-lokomotor
Pagkatapos ng modyul na ito, ang mag-aaral ay inaasahan na:

Nakikilahok sa iba't ibang mga aktibidad ng paggalaw na may kinalaman sa tao, bagay,
musika at kapaligiran.
Panuto: Punan ang kahon ng tamang letra para makumpleto ang salita. Ito ay halimbawa ng
mga kilos na hindi umaalis sa kinatatayuan.
t 3. h t
1. 2. p a g p i i
p a g b a l u t o t p a g - u n a
t
4. p a g h i l a 5. p a g - i k o
Panuto: Hanapin ang mga salita sa ibaba na

sumusubok sa kasanayan sa paglalaro
ng Tumbang Preso. Isulat ang sagot sa
sagutang papel.
Ang kilos di-lokomotor ay mga galaw na ginagawa sa isang lugar gaya ng pagbaluktot at
pagpihit ng katawan, pagbilog ng mga bisig at marami pang iba na hindi nangangailangan ng
paglipat sa ibang lugar.
Gawain 1: Tingnan ang mga bata sa larawan. Sa
patnubay ng iyong magulang, kapatid o tagapag-
alaga, gayahin ang kanilang ginagawa nang di
nagbabago ng lugar. Gawin ito sa loob ng apat na bilang
sa saliw ng “Leron Leron Sinta”.
Gawain 2: Sagutin ang mga tanong. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
1. Anong mga kilos ang iyong ginawa sa lugar na iyong kinatatayuan? ______________________
2. Alin sa mga bahagi ng katawan ang iginalaw mo? ________________________
3. Alin sa mga kilos ang hindi mo ginagalaw ang iyong mga paa o hindi ka naiba ng iyong
lugar? ________________________
Ang kombinasyon ng mga pangunahing kilos ay nakatutulong upang madebelop ang pisikal
na kasanayan sa pamamagitan ng pagsasanay ng kilos ng katawan sa pansariling espasyo.
Panuto: Subukin mong gawin ang iba’t ibang mga kilos di-lokomotor, pag-unat at pagbaluktot.
Sa pagsasagawa nito, awitin ang “Kung Ikaw ay Masaya”.
Panuto: Iguhit ang kung Oo ang iyong sagot at naman kung Hindi. Ilagay sa sagutang
papel ang iyong sagot.
Oo Hindi
1. Naisagawa mo ba nang wasto ang kilos di-lokomotor?
192
2. Naisagawa mo ba ang kilos nang maayos sa kapareha?
3. Nasiyahan ka ba sa iba’t ibang gawain habang umaawit?
Mga Kasanayang Pangkaligtasan sa Kalsada
Sa araling ito, inaasahang maipaliliwanag mo ang mga kasanayang pangkaligtasan sa

pagtawid.
Panuto: Isulat ang W kung ang pahayag ay wasto at HW naman kung hindi wasto. Isulat ito sa
sagutang papel.
___1. Laging sa gilid ng kalsada maglakad.
___2. Alamin kung saan ang ligtas na tawiran.
___3. Magtulakan habang tumatawid sa daan.
___4. Maglakad ng tuwid habang tumatawid sa daan.
___5. Tumawid sa ilalim ng footbridge sa halip na gamitin ito.
Panuto: Magbigay ng halimbawa ng mapagkakatiwalaang mapagkukunan ng impormasyong

pangkalusugan.
Upang maging ligtas sa kalsada, sumunod sa mga babala o simbolo na nakikita sa kalsada.
Huminto, tumingin at makinig bago tumawid sa kalsada. Maging alerto sa mga dumadaang
sasakyan. Laging sa gilid ng kalsada maglakad paharap sa daloy ng trapiko. Iwasan ang
paglalaro sa kalsada. Iwasan din ang paggamit ng gadget habang tumatawid. Ugaliing gumamit
ng mga pook tawiran sa kalsada.
UNANG GAWAIN
Panuto: Lagyan ng tsek ( ) ang mga larawan na nagpapakita ng pangkaligtasan sa kalsada.
Ekis ( ) naman kung hindi.
1. 2. 3. 4. 5.
IKALAWANG GAWAIN
Panuto: Isulat ang Oo kung ginagawa at Hindi naman kung hindi ginagawa. Isulat ang sagot sa
sagutang papel.
___1. Sumusunod ako sa batas trapiko. ___4. Naglalakad ako paharap sa daloy ng trapiko.
___2. Alerto ako kung ako ay nasa kalsada. ___5. Ginagamit ko ang tawiran kapag tumatawid.
___3. Hindi ako tumatawid sa tamang tawiran.
Sumunod sa mga simbolo at babala sa kalsada, gumamit ng tamang pook tawiran, huminto,
makinig at tumingin bago tumawid.
Panuto: Paano mo masisiguro ang iyong kaligtasan sa kalsada? Isulat ang sagot sa sagutang
papel.
Panuto: Tukuyin kung Tama o Mali ang pahayag. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
___1. Huwag gamitin ang tamang tawiran sa kalsada.
___2. Tumawid kapag kulay dilaw ang ilaw trapiko. Sanggunian
MAPEH 3 KM pahina 522 – 524:
___3. Iwasan ang paglalaro habang tumatawid sa kalsada. MAPEH 3 Teachers Guide
___4. Maaaring gamitin ang footbridge kapag tatawid. pahina 452 – 454
193
___5. Huminto, tumingin at makinig bago tumawid.

Mabagal, Katamtaman at Mabilis na Tempo
 Nakikilala ang mabilis, katamtaman, at mabagal sa musika.
Panuto: Tukuyin ang tempo ng mga sumusunod na awitin sa bawat bilang. Isulat kung Mabilis,
Katamtaman, o Mabagal sa sagutang papel.
_____1. Ang Bayan Ko
_____2. Lupang Hinirang
_____3. Himno ng Malabon
_____4. Sitsiritsit
_____5. Sa Ugoy ng Duyan

Paano mo ilalarawan ang tempo?
Ang musika ay maaaring maipahayag sa iba’t ibang pamamaraan. May mga awiting
mabagal, mabilis at katamtaman. Ang pagkakaroon ng bagal at bilis sa musika ang dahilan
kung bakit nagiging kawili-wili at nakapagbibigay ligaya.
UNANG GAWAIN:
Panuto: Awitin ang kantang “Pen Pen de Sarapen” gamit ang iba’t ibang tempo.
Pen Pen de Sarapen Batuten.
Pen pen de sarapen, Sipit namimilipit, ginto't pilak
de kutsilyo de almasen Namumulaklak sa tabi ng dagat.
Haw, haw de karabaw
IKALAWANG GAWAIN:
Panuto: Bigkasin at isagawa ang kilos ng chant ng “Double, Double.”
Double, Double Double this, double that
Double, double, this this Double, double, this that
Double, double, that that
Paraan ng Pagsasagawa:
Double – Nakasara ang kamao
This – Nakabukas ang palad na nakadikit sa kapareha
That – Nakadikit ang likod na kamay sa kapareha
Ang tempo ay maaaring ipakita sa pamamagitan ng iba’t ibang

kilos o galaw. Maaaring mabagal, katamtaman o mabilis.
Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
Sa iyong palagay, bakit may mga awiting mabilis, mabagal, at katamtaman?
Panuto: Kilalanin ang kilos ng mga nasa larawan. Isulat ang F kung mabilis, S kung mabagal,
at M kung katamtaman. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
_____1. _____3. _____5.

Sanggunian
____2. _____4. Music, Art, Physical Education
and Health – Ikatlong Baitang
194
Pagkakaiba ng mga Papet
(Finger Puppet at Hand o Paper Bag Puppet)
Sa araling ito, inaasahang na matatalakay ang pagkakaiba ng mga papet ayon sa

materyales, porma, hugis, kulay, at detalyeng tekstura.
Panuto: Basahin at unawain ng mabuti ang bawat aytem at isulat ang tamang sagot sa
sagutang papel.
1. Ano ang finger puppet?
A. tau-tauhan sa kwento.
B. pagtatanghal na gamit ang mga papet o manika.
C. isang uri ng maliit na manika na nakadikit at pinakikilos ng daliri o mga daliri sa kamay.
2. Ano ang puppetry?
A. isang uri ng pagtatanghal na gamit ang mga papet o manika na nagsisilbing tau-tauhan sa
isang palabas o kuwento.
B. isang uri ng maliit na manika na nakadikit at pinakikilos ng mga daliri.
C. ginagamit sa kwento o dula-dulaan.
3. Ito ay tau-tauhan na napagagalaw gamit ang kamay ng puppeteer.
A. Finger Puppet B. Hand Puppet C. Puppetry
Panuto: Tukuyin ang uri ng puppet ng mga sumusunod na larawan.
Ang Finger Puppet ay pinaka simple sa lahat ng klase ng papet. Ang pagguhit at pagkulay o
pagprint ng maliit na larawan o karater ang pinaka gagawin dito kung kaya’t ito ay may makinis na
tekstura. Iba’t ibang hugis ang maaaring magawa.
Ang Hand puppet o Paper Bag Puppet ay gawa sa parisukat at kadalasang magaspang na papel.
Maaring gumamit ng mga pangkulay ngunit kadalasang ginagamitan ng mga patapong bagay kung
kaya’t ito’y nagbibigay ng iba’t ibang tekstura. Ito ay isinusuot sa buong kamay.
UNANG GAWAIN
Panuto: Gayahin ang graph sa ibaba at sagutin ang
pagkakapareho at pagkakaiba ng dalawang
uri ng puppet.
Ang papet ay ginagamit na pantulong upang ang mga kuwento o drama ay makapukaw ng
pansin. Ang puppetry ay isang uri ng pagtatanghal na gamit ang mga papet o manika na nagsisilbing
tau-tauhan sa isang palabas o kuwento.
PAG-ALAM SA NATUTUHAN:
Panuto: Isulat sa patlang ang TAMA kung wasto ang ipinahahayag ng pangungusap. Isulat ang
MALI kung hindi wasto.
__1. Ang finger puppet ay isang uri ng maliit na manika na nakadikit at pinakikilos ng mga daliri.
__2. Sa paggamit ng papet, nakatutulong tayo na mapangalagaan o maligtas ang ating kapaligiran.
__3. Ang papet ay ginagamit na pantulong upang ang mga kuwento o drama ay makapukaw ng pansin.
__4. Hindi tayo makabubuo ng papet sa patapong bagay.
__5. Ang Hand puppet ay tau-tauhan na napagagalaw gamit ang
kamay ng puppeteer. T E K S T U R A M
L E K R S T A Q A
M F T S C A Y A K
Panuto: Hanapin ang limang salita na tumutukoy S F E S G K J T I
sa finger puppet at paper bag puppet. I V S D Q U S J N
N P N O W S I M I
I S Q K S I G D S
Sanggunian: Music,Art, Physical Education and K V R T S R U Q Q
Health Kagamitan ng Mag-aaral Tagalog 3/ TG. A L E U R A H K D
Art 3 M A G A S P A N G
195
Aralin 4.2: Mga Kilos Lokomotor

Nakikilahok sa iba't ibang mga aktibidad ng paggalaw na may kinalaman sa tao, bagay,
musika at kapaligiran.
Panuto: Gumuhit ng bituin ( ) kapag nagsasaad ng kilos lokomotor at ekis (X) kung hindi. Isulat
_____1. pagkandirit _____4. paglakad
_____2. Pagpihit _____5. paglakad
_____3. paglukso
Panuto: Punan ang kahon ng tamang letra para makumpleto ang salita. Ito ay mga halimbawa
ng kilos na hindi umaalis sa sariling lugar o espasyo. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
1. a g p i h i p
t a 2.
g i k t 3. p a h i a
4. p g b l u t 5. a g n y o
Ang kilos lokomotor ay mga galaw na ginagawa sa isang lugar patungo sa ibang lugar, tulad
ng paglakad, pagtakbo, at paglukso. Ang ibang lokomotor na kasanayan ay paglukso,
pagkandirit, pag-igpaw, pagpapadulas at pag-iskape.
Gawain 1: Tingnan ang mga bata sa larawan. Sa patnubay ng iyong magulang, kapatid o
tagapag-alaga, kumuha ng kapareha at gawin ang mga kilos sa iba’t ibang direksyon at lugar.
Gawin ito sa loob ng apat na bilang.
Pag-islayd o Paglukso
Pag-iskape
Paglakad Pagkandirit pagpapadulas
Gawain 2: Sagutin ang mga katanungan. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
1. Masaya ka ba habang ginagawa ang ehersisyo?
2. Anong parte ng iyong katawan ang mabilis mapagod sa ehersisyong ginawa?
3. Ano-anong kasanayan ang iyong natutunan?
Ang kombinasyon ng mga pangunahing kilos ay nakatutulong upang madebelop ang pisikal
na kasanayan sa pamamagitan ng pagsasanay ng kilos ng katawan sa pangkahalatang espasyo.
Panuto: Punan ng iba’t ibang mga kilos
lokomotor ang awiting “Si Jack at
Jill”. Isagawa ito kasabay ng pag-
awit. Isulat ang sagot sa sagutang
papel.
Panuto: Iguhit ang kung Oo ang iyong sagot at naman kung Hindi. Ilagay sa sagutang
papel ang iyong sagot.
196
Kaligtasan sa Kalsada Bilang Mananakay
Sa araling ito, maipaliliwanang at maipakikita mo ang mga kasanayang pangkaligtasan sa

kalsada bilang mananakay.
Panuto: Lagyan ng bituin ang mga pahayag na nagpapakita ng pangkaligtasan bilang

mananakay. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
___1. Huwag makikipag-unahan sa pagsakay sa lansangan.
___2. Nakikipagtulakan sa pagbaba sa sasakyan.
___3. Naghihintay ng masasakyan sa tamang sakayan.
___4. Mag-aabang ng masasakyan sa lansangan.
___5. Pumila nang maayos sa pook sakayan.
Panuto: Sumulat sa sagutang papel ng tatlong gawaing pangkaligtasan sa kalsada.
Bilang isang mananakay mahalagang matutunan ang mga gawaing pangkaligtasan upang
makaiwas sa anumang disgrasya. Upang makaiwas, maghintay ng masasakyan sa tamang pook
sakayan. Huwag maglaro habang nag-aabang at umaandar ang sinasakyan. Pumila nang
maayos at huwag makipag-unahan sa pagsakay. Hintayin munang makababa ang mga
pasahero bago sumakay. Maging alerto sa biglaang pag-andar at paghinto ng sinasakyan.
UNANG GAWAIN
Panuto: Lagyan ng tsek ( ) ang bilang na nagpapakita ng mga gawaing pangkaligtasan sa
sakayan at babaan. Ekis ( ) naman kung hindi. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
___1. Pumara kung saan-saan.
___2. Hintaying makababa ang pasahero bago sumakay.
___3. Mag-abang ng masasakyan sa gitna ng kalsada.
___4. Bumababa sa tamang babaan ng sasakyan.
___5. Pumila nang maayos sa pook sakayan.
IKALAWANG GAWAIN
Panuto: Tingnan ang mga larawan. Bumuo ng gawaing pangkaligtasan sa bawat isa at isulat ito
sa sagutang papel.
1. 2. 3.
4. 5.
Upang maiwasan ang mga sakuna sa kalsada, matutong sumunod sa mga pinaiiral na batas
sa lansangan. Maging maingat o alerto sa loob at labas ng sinasakyan.
PAG-ALAM SA NATUTUNAN
Panuto: Paano mo maipakikita ang kaligtasan sa kalsada bilang mananakay? Isulat ang sagot sa
sagutang papel.
Panuto: Tukuyin kung Tama o Mali ang bawat pangungusap. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
____1. Sa likuran ng drayber umuupo si Ben kapag sinusundo.
____2. Sa pinakaloob ng dyip umuupo si Annie.
Sanggunian
____3. Palipat-lipat ng upuan si Angelo sa sinasakyan. Health 3: Learners Materials
____4. Alerto ako sa biglaang paghinto ng sinasakyan. pp. 525 – 527 Teachers
____5. Hindi ako naglalabas ng kamay sa bintana ng bus. Guide pp. 455 – 456
197
Pagkakaiba-iba ng Tempo
 Nakaaawit ng mga awiting may angkop na tempo.
Panuto: Kulayan ang kahon ng asul kung ang awitin ay mabilis, dilaw kung katamtaman, at
pula kung mabagal. Gawin sa sagutang papel.
1. Bahay Kubo 4. Himno ng NCR
2. Pamulinawen 5. Leron, Leron Sinta
3. Sitsiritsit

Ano ang tatlong uri ng tempo?
May pagkakaiba-iba ang tempo ng musika. Naaapektuhan nito ang ating galaw, kilos
at damdamin sa awit. Ito ang dahilan kung bakit tayo ay napasasayaw kapag tayo ay
nakaririnig ng tugtuging mabilis at inaantok kapag nakikinig ng mabagal na tugtugin.
UNANG GAWAIN:
Panuto: Awitin ang kantang “Bahay Kubo” gamit ang iba’t ibang tempo.
IKALAWANG GAWAIN:
Panuto: Punan ang kahon ng angkop na sagot.
Ang Pipit Paru-parong bukid Dandansoy
Sampung mga daliri Tong tong tong pakitong kitong
MABAGAL KATAMTAMAN MABILIS
1. 1. 1.
2. 2. 2.
Ang tempo sa awit ay maaaring maipakita sa pamamagitan ng
kilos ng katawan tulad ng paglakad, pagtakbo, o paglukso na
nakaaapekto sa mood at karakter ng awitin.
Panuto: Punan ang bawat patlang ng angkop na salita.
Kilos Mabagal Damdamin Katamtaman Mabilis
Ang tempo ng awit ay may tatlong uri, maaaring 1. ________, 2. ________, at 3. _________
na maaaring ipakita sa pamamamagitan ng 4. ________ ng katawan at 5. ________.
Panuto: Pillin ang titik ng tamang sagot at isulat sa sagutang papel.

1. Ang ____ ng isang awitin ay maaring mabilis o mabagal.
A. Daynamiks B. Pulso C. Tempo D. Form
2. Ang tempo sa musika ay may tatlong uri maliban sa isa.
A. Katamtaman B. Pinakamabagal C. Mabilis D. Mabagal
3. Ang awiting bayan na dandansoy ay nasa tempong ____.
4. Ang awiting bahay kubo ay nasa tempong ____.
5. Ang awiting tong tong tong pakitong kitong ay nasa tempong ____.
Sanggunian
Music, Art, Physical Education and Health
Ikatlong Baitang; ISBN: 978-621-402-032-4
198
Pagkakaiba ng mga Papet
(Sock Puppet at Stick Puppet)
Sa araling ito, inaasahan na matatalakay ang pagkakaiba ng mga papet ayon sa materyales,
porma, hugis, kulay, at detalyeng tekstura.
Panuto: Iguhit ng kung ang pangungusap ay nagsasaad ng tama. Iguhit naman kung mali.
1. Gamit ang lumang medyas ay makagagawa tayo ng sock puppet.
2. Ang stick puppet ay sining na nagbibigay saya at nagpapalawak ng isipan ng mga bata.
3. Ang sock puppet ay hinahawakan ng isang kamay at ang kabilang kamay naman ang
nagpapagalaw dito.
4. Puppeteers ang tawag sa papet na gawa sa kamay.
5. Ang stick puppet ay simpleng uri ng papet sa tulong ng patpat at iba pang patapong bagay.
Panuto: Buuin ang mga gulong letra upang mabuo ang salita.
1. GERNIF PPETUP 2. DHAN PTEUPP 3. PTRUPPYE 4. TERSPUPPE
 Sock Puppet o Papet na Medyas

Ang sock puppet ay ang paggawa ng isang puppet sa kamay gamit ang lumang
medyas na parang sumusuot lang ng guwantes o gloves.
 Stick Puppet o Papet na patpat
Ang stick puppet ay simpleng uri ng papet sa tulong ng patpat at iba pang patapong bagay.
Ito’y sining na nagbibigay saya at nagpapalawak ng isipan ng mga bata. Hinahawakan ito ng
isang kamay at ang kabilang kamay naman ang nagpapagalaw dito.
UNANG GAWAIN
Panuto: Isulat sa loob ng kahon ang pagkakaiba ng dalawang papet. Gawin sa sagutang papel.
Sock Puppet Stick Puppet
Ang paper sock puppet at stick puppet ay may sariling kahalagahan at kaibahan.
Panuto: Buuin ang krusigrama sa pamamagitan ng pagsagot sa mga tanong na nasa ibaba.
1. 3. PAHALANG
2. paggawa ng isang puppet sa kamay
gamit ang lumang medyas
2. S O C K P U P P E T
4. Si Joan ay isinuot ang sock papet na
parang _____.
4.
5. Hinahawakan ito ng isang kamay at ang
kabilang kamay naman ang nagpapagalaw
PABABA
dito.
1. Gumagawa ng puppet at
5.
nagsasagawa ng dula-dulaan.
3. Ang ____ puppet ay simpleng
uri ng papet sa tulong ng patpat
at iba pang patapong bagay.
Panuto: Gumawa ng sock puppet at stick puppet na nagpapakita ng iba’t ibang hugis at kulay.
Gamit ang nagawang papet, mag kwento o magtanghal sa harap ng pamilya.
Sanggunian: Music,Art, Physical Education and Health Kagamitan ng Mag-aaral Tagalog 3/ TG. Art 3
199
Aralin 4.3: Fun with Manipulatives

o Natutukoy ang mga kasanayan sa pagmamanipula na may kaugnayan sa mga bagay
gaya ng bola.
o Naisasagawa nang wasto ang mga gawaing kilos kaugnay sa mga bagay gaya ng bola.
o Nakikilahok sa masaya at kasiya-siyang pisikal na mga aktibidad.
Panuto: Pagmasdan ang puzzle sa

gilid. Tukuyin ang mga bagay
na maaari mong gawin sa isang
bola. Ang mga larawan sa paligid
nito ay maaaring makatulong sa iyo
upang hanapin ang mga salitang ito.
Isulat ang mga salita sa sagutang papel.
Panuto: PALAISIPAN Sagutan ang Palaisipan ng salita na tumutukoy sa mga Kilos Lokomotor.
Pahalang:
1. Ito ay ang paglundag nang may katamtamang bilis.
3. Ito ay ang paglundag nang nauuna ang isang paa.
4. Ito ay pagkilos palayo habang dumudulas.
5. Ito ay ang paglundag nang sabay ang dalawang paa.
Pababa:
2. Ang paglakad ng gamit ang isang paa.
Alam mo bang bukod sa paglalaro ng basketball, maraming mga laro na maaari mong gawin
sa isang bola? Bago ka maglaro ng bola, kailangan mong malaman muna ang mga pangunahing
kaalaman sa paghawak ng isang bola. Kailangan mong malaman ang mga kasanayan sa
paghagis, pagsalo at pag-dribble.
Gawain 1: Sagutin ang mga nasa graphic organizer. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
A. Magtala ng mga larong ____________________________ B. Mga kilos na ginagamit
ginagamitan ng bola. ____________________________ sa paglalaro ng bola.
Gawain 2: Tingnan ang mga bata sa larawan. Sa patnubay ng iyong magulang, kapatid o
tagapag-alaga, gayahin ang kanilang ginagawa. Gawin ito ng limang beses.
1. Pagpasa at pagsalo 3. Pagpapatalbog ng bola
sa dalawang kamay. paharap/patagilid
2. Pagpasa at pagsalo ng 4. Pagsipa ng bola ng
bola sa itaas ng ulo. malakas at mahina.
Ang mga kasanayang minamanipula ay ginagawa sa pamamagitan ng paggamit ng

magaang na kagamitan.Ito rin ay kombinasyon ng mga kilos-lokomotor at kilos di-lokomotor.
Panuto: Isagawa ang sumusunod na gawain na
nagpapakita ng mga kasanayan sa paghawak ng bola
sa pangangasiwa ng iyong mga magulang. Ire-rate ng
mga magulang ang kanilang pagganap sa
pamamagitan ng paglalagay ng tsek (/) sa bawat kolum
base sa ibinigay na rubric sa ibaba. Isulat ang iyong sagot
sa sagutang papel.
200
Mga Simbolo sa Trapiko at Kalsada
Sa araling ito inaasahang maipaliliwanag mo ang mga simbolo sa trapiko at mga pananda sa
kalsada.
Panuto: Buuin ang mga nakarambol na mga letra upang mabuo ang mga simbolo na makikita sa
kalsada. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
___1. NITOH ___3. KOOP RAAPANAL ___5. WABLAB KMUSPOKA
___2. WINRANG ___4. IVGE AWY
Panuto: Bilang mananakay, sumulat ng 3 gawaing pangkaligtasan sa babaan at sakayan. Isulat

Bawat simbolo ay may kulay, hugis at kahulugan na dapat malaman. Ang mga kahulugan ng mga
simbolo ang siyang magbibigay sa atin ng impormasyon o kaalaman upang malayo tayo sa sakuna at
umayos ang daloy ng trapiko sa daan.
Pula - nangangahulugan ng “STOP” o huminto.
Dilaw – hudyat ng “WARNING.” Nagbibigay babala o paghahanda sa mga
pedestrian o motorista.
Berde – hudyat ng “GO.” Nagbibigay senyales sa mga pedestrian sa pagtawid.
Oktagono - nakareserba para sa junction sign lamang
Hugis tatsulok – nagbibigay babala o junction sign
Nakaturong Pababa na tatsulok - Ang nakaturong pababa ay nakareserba sa
“GIVE WAY” o “YIELD.”
Diamond – Ang hugis diamond ay nagbababala ng posibleng panganib.
Nakahigang tatsulok - paunang babala sa “No Passing Zone.”

Nagsisimbolo ng riles ng tren
Bilog – kadalasang ginagamit upang ihudyat ang mga batas pantrapiko na
dapat sundin. Ito ay nagsisimbolo ng pagbabawal.
Pentagono – takdang lugar sa kinatatayuan ng paaralan at tamang tawiran.
Patayong parihaba – pananda para sa mga paunawa, regulasyon, tagubilin sa
trapiko.
UNANG GAWAIN
Panuto: Tukuyin ang mga sumusunod na simbolo. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
1. 2. 3. 4. 5.
IKALAWANG GAWAIN
Panuto: Ibigay ang kahulugan ng mga hugis na ginagamit sa trapiko. Isulat ang sagot sa sagutang
papel.
1. 2. 3. 4. 5.
Ang mga simbolo sa trapiko ang siyang nagkokontrol sa daloy ng trapiko, nagbibigay babala sa
mga panganib sa kalsada, nagtuturo ng destinasyon at nagbibigay ng impormasyon sa kalsada. Ang
bawat simbolo ay may kulay, hugis at kahulugan na dapat sundin.
Panuto: Paano nakatutulong ang mga simbolo sa trapiko sa kaligtasan ng tao? Isulat ang sagot sa
sagutang papel.
1. 2. 3. 4. 5.
201
Pagkakaiba-iba ng Tempo
 Nakaaawit ng mga awiting bayan na may angkop na tempo.
Panuto: Pakinggan ang mga sumusunod na awitin. Tukuyin ang tempo ng mga sumusunod
na awitin sa bawat bilang.
A. Mabagal B. Katamtaman C. Mabilis
1. Si Pilemon
2. Leron, Leron Sinta
3. Pamulinawen
4. Himno ng NCR
5. Kalesa

Paano nakaaapekto ang tempo sa isang awit?
Ang tempo ay tumutukoy sa bilis o bagal ng musika. Isa ito sa mahahalagang elemento
ng musika na siyang nakaaapekto sa kondisyon at kahirapan sa pagtugtog ng isang awit.
UNANG GAWAIN:
Panuto: Awitin ang kantang “Baby Shark” na may angkop na tempo.
IKALAWANG GAWAIN:
Panuto: Sagutin ang mga tanong na nasa ibaba. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
1. Ilang bahagi mayroon ang awiting Baby Shark na iyong inawit? _________________
2. Ano-anong tempo ang iyong nakita sa awitin? _________________
Ang tempo ay elemento ng musika na maaaring mabilis,
katamtaman o mabagal na nagbibigay emosyon sa bawat awitin.

Panuto: Punan ang bawat patlang ng angkop na salita. Piliin ang sagot sa loob ng kahon.
Kilos Mood Awitin Karakter Paglalakad
Ang tempo sa awit ay maaaring maipakita sa pamamagitan ng 1. _____ ng katawan

tulad ng 2. _____, pagtakbo, o paglukso na nakaaapekto sa 3. _____ at 4. _____ ng 5. _____.
Panuto: Pillin ang letra ng tamang sagot at isulat sa sagutang papel.

1. Isa ang ____sa paraan upang maipakita ang tempo ng musika.
A. Daynamiks B. Kilos C. Tempo D. Liriko
2. Ang tempo ay maaaring ______, katamtaman o mabagal.
A. Malumanay B. Mabagal na mabagal C. Mabilis D. Mabilis na mabilis
3. Ang awiting bayan na Leron, Leron Sinta ay nasa tempong ____.
4. Ang awiting Himno ng Malabon ay nasa tempong ____.
5. Ang awiting Sa Ugoy ng Duyan ay nasa tempong ____.
Sanggunian: Music, Art, Physical Education and Health – Ikatlong Baitang; ISBN: 978-621-402-0324
202
Ang Natatangi kong Puppet
Sa araling ito, inaasahan na makalilikha ng disenyo ng puppet na may natatangi at

kakaibang karakter sa pamamagitan ng paggamit ng iba’t ibang hugis at kulay.
Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.
1. Paano mo maipakikita ang pagiging malikhain sa paggawa ng puppet?
2. Ano ang mga materyales na pwede mong gamitin sa paggawa ng sock puppet?
Panuto: Tukuyin kung ano ang isinasaad ng bawat pangungusap. Kulayan ang iyong sagot.
1. Ito ang tawag sa gumagawa ng puppet at
puppet puppeteer
nagsasagawa ng dula-dulaan gamit ang mga
patapong bagay. hand puppet guwantes
2. Uri ng puppet na pinagagalaw ng kamay upang ipakita
ang iba’t ibang kilos. stick puppet sock puppet
3. Uri ng puppet na ginagamitan ng medyas.
Ang paggawa ng isang puppet ay maaaring mahirap o madali depende sa klase ng gagawin.
Ang lubos na nagpapaganda ng puppet ay ang natatanging disenyo nito. Sa pamamagitan ng
paggamit ng iba’t ibang kulay at iba’t ibang hugis ay nagiging mas natatangi at kakaiba ang
puppet.
UNANG GAWAIN
Panuto: Gumawa ng papet gamit ang mga materyales na ito:
1. bag na papel 4. plastic na baso.
2. papel na may kulay o lumang diyaryo 5. lapis at pamarkang panulat
3. pandikit (glue)
Ang mga puppet ay malaking tulong sa pagkukuwento at pagsasadula ng isang drama na

tunay na kawili-wili at kasiya-siya sa mga bata.
Panuto: Piliin sa Hanay B ang tinutukoy sa Hanay A. Isulat ang letra ng tamang sagot sa sagutang
papel.
HANAY A HANAY B
1. Isang uri ng hand puppet. A. nagpapagalaw
2. Si Joan ay isinuot ang sock puppet na parang ___. B. guwantes
3. Ang paggawa ng puppet ay paggawa ng ___ o
C. medyas
karakter sa kwento.
4. Kinakailangan ng ___ sa paggawa ng sock puppet. D. sock papet
5. Ang puppeteer ay ang ___ sa puppet. E. mukha
Panuto: Kulayan ang puso ng pula kung ang pangungusap ay tumutukoy sa natatanging
kahalagahan at paggawa ng puppet.
1. Ang paggawa ng papet ay kasiya-siya at kawili-wili sa mga bata.
2. Hindi kailangan ng kulay at disenyo sa paggawa ng puppet.
3. Napapalawak ng puppet ang imahinasyon ng mga bata.
Sanggunian : Music,Art,Physical Education and Health Kagamitan ng Mag-aaral Tagalog 3/ TG. Art 3
203
Aralin 4.4: Fun with Manipulatives

o Naisasagawa ang mga kasanayan sa pagmamanipula na may kaugnayan sa mga bagay.
o Naisasagawa nang wasto ang mga gawaing kilos kaugnay sa mga bagay.
o Nakikilahok sa masaya at kasiya-siyang pisikal na mga aktibidad.
Panuto: Kulayan ng berde ang kahon kung naisasagawa mo ng matagumpay ang aktibidad.
Kung hindi, kulayan ito ng pula.
1. Nasasalo ang bola nang hindi nakalilikha ng tunog gamit ang mga kamay.
2. Naipapasa ang bola sa isang kapareha, na nasasalo nito ang iyong ipinasa.
3. Nasasalo ang bola sa iba't ibang mga posisyon.
4. Ipasa ang bola sa kanang kamay pagkatapos ay sa kaliwang kamay.
Panuto: Ano ang maaari mong gawin sa isang bola? Kumpletuhin ang
5. Naipapasa ang bola nang mabilis / dahan-dahan. mapa ng larawan Isulat ang sagot sa sagutang papel.
Panuto: Ano ang maaari mong gawin sa isang bola?

Kumpletuhin ang mapa ng larawan Isulat ang
Ang pisikal na aktibidad sa buong araw ay kinakailangan para sa mga bata upang maging
masigla at mapanatili ang kanilang mga interes sa kanilang mga gawain sa paaralan at bahay.
Ang pagsali sa mga gawaing kilos kaugnay ng mga bagay ay positibong nakaaapekto sa mga
bata ng kanilang kamalayan at pisikal.
Gawain 1: “Pagpasa at Pagsalong Alpabeto”
Panuto: Sa patnubay ng iyong magulang,
kapatid o tagapag-alaga, isagawa ang
gawain. Gawin ito ng tatlong beses.
a. Ipasa at saluhin ang bola sa kapartner habang
binibigkas ang alpabeto nasa layong 2 metro.
b. Isagawa ang pagpasa at pagsalo sa
dalawang kamay, at pagpasa at pagsalo ng
bola sa itaas ng ulo.
c. Kung nahulog ang bola sa harap mo at ang
iyong kapartner ay tapos ng bigkasin ang
alpabeto, kailangan mong magsimulang muli.
d. Gamit ang talahanayan, itala ang iyong mga
marka sa pamamagitan ng pagsulat ng letra
kung saan ka tumigil sa pagbigkas ng alpabeto
sa bawat pagtatangka.
Ang mga kasanayang minamanipula ay ginagawa sa pamamagitan ng paggamit ng

magaang na kagamitan. Ito rin ay kombinasyon ng mga kilos-lokomotor at kilos di-lokomotor.
Mahalaga rin ang koordinasyon sa ibang tao habang naglalaro upang maging kasiya-siya ang
paglalaro.
Panuto: Sa iyong kuwaderno, kopyahin at sagutan

ang gawain. Lagyan mo ng tsek (✓) ang
angkop na kolum na na tutugma sa inyong
sagot batay sa iyong pakikisangkot sa
gawain.
204
Mga Mapanganib na Sitwasyon sa Kalsada
Sa araling ito, inaasahang mailalarawan mo ang mga mapanganib, nakasisira at

nakaaabalang sitwasyon sa kalsada na kailangang ipaalam sa awtoridad.
Panuto: Tukuyin kung ang pahayag ay mapanganib o di-mapanganib na sitwasyon sa kalsada.

___1. Walang ilaw na mga poste sa kalsada
___2. Tumawid sa tamang tawiran ___4. Lubak-lubak na kalsada
___3. Biglang likong kalsada ___5. Pagsusuot ng seatbelt sa sinasakyang sasakyan
Panuto: Gumuhit ng tatlong simbolo sa trapiko at isulat ang kahulugan nito. Gawin ito sa
sagutang papel.
May mga ilang dahilan ng panganib sa kalsada na dapat nating iwasan. Tulad ng mga
pakurbang daan, at mga biglang-likong kalsada, bukas na mga kanal, mga kalsadang walang
ilaw ng poste, kalsadang madulas at basa ng ulan o tubig at mga ginagawang sirang kalsada.
Ilan din sa mga dahilan ay ang mga taong hindi sumusunod sa mga gawaing pangkaligtasang
sa kalsada, mga drayber na nasa impluwensiya ng alak at droga, kulang sa tauhan ng mga
nangangasiwa sa kalsada at kawalan ng mga pantrapikong babala.
UNANG GAWAIN
Panuto: Tukuyin ang pahayag na nagpapakita ng mapanganib na kalsada. Isulat ang bilang sa
sagutang papel.
1. Pakurbang kalsada sa mga burol
2. Bukas na manhole sa kalsada
3. Nagmamaneho habang may kausap sa cellphone
4. Siksikan ng mga tao sa kalsada
5. Bumababa sa tamang pook babaan.
IKALAWANG GAWAIN
Panuto: Lagyan ng ekis ang pahayag na nakapagdudulot ng panganib sa kalsada. Isulat ang
___1. Nakikinig ng mga tugtog sa earphone habang nagmamaneho.
___2. Umiiwas sa mga manhole sa kalsada. ___4. Mabilis magpatakbo ng sasakyan.
___3. Sumunod sa mga simbolo sa trapiko. ___5. Nagmamaneho ng sasakyan na lasing.
Upang makaiwas sa anumang sakuna, maging alerto sa mga sitwasyong mapanganib at

iwasan ang mga ito.
Panuto: Sumulat ng 5 mapanganib na sitwasyon sa kalsada. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
Panuto: Hanapin sa Hanay B ang mga maaaring dulot ng mga mapanganib na sitwasyon sa
Hanay A. Isulat ang letra ng sagot sa sagutang papel.
Hanay A Hanay B
1. Bukas na manhole A. Mababangga ang sinasakyan
2. Walang poste ng ilaw B. Banggaan ng mga sasakyan
3. Basang kalsada C. Mahuhulog sa butas
4. Ginagawang kalsada D. Maiipit
5. Siksikan sa kalsada E. Matatamaan ng mga bagaysa ginagawang
kalsada Sanggunian
MAPAEH 3: Learners Materials
pp. 532 – 535
Teachers Guide pp. 459 – 460
205
Two-Part Round
 Nakikilala ang manipis at makapal na tunog sa musika.

1. Ang awit ay maaaring awitin ng ______ na pangkat/tao.
A. Isa B. Tatlo C. Dalawa D. Isa o higit pa
2. Anong mga awitin ang madalas awitin sa paraang round?
A. Pambata B. Anthem C. Awiting bayan D. Himno
3. Ito ang tawag sa awiting may dalawa o higit pang mga bahagi na maaaring magkakatono.
A. Round Song B. Form C. Unison D. Texture
4. Ang ______ at ______ ay maaaring mailarawan sa paraan ng pagkaka awit ng awitin.
A. Nipis at Kapal B. Ikli at Haba C. Taba at Payat D. Laki
5. Ito ay mga komposisyong pang musika na may dalawa o higit pang mang aawit.
A. Round Song B. Form C. Unison D. Texture
Ano ang tempo sa awit?
May mga awit na pareho ng melody na inaawit ng dalawa o higit pang pangkat. Kalimitan
ay maikling awit o awit pambata. Kung paano ito awitin ay nakaaapekto sa kalagayan ng awit.
UNANG GAWAIN:
Panuto: Awitin ang kantang “Are You Sleeping Brother John?” sa paraang unison at two-part
round. Are You Sleeping, Brother John
https://www.youtube.com/watch?v=7hAYMcnIRC4
IKALAWANG GAWAIN:
Panuto: Pakinggan at suriin ang awiting “Are You Sleeping Brother John”. Sagutin ang mga
tanong na nasa ibaba.
1. Paano ito inawit? _______________ 2. Ilang tinig ang narinig mo? _______________
Ang round ay isang komposisyong pang musika na may dalawa o higit

pang pangkat ng mang-aawit, na magkasabay na aawit ng
magkaparehong tono.
Panuto: Isulat sa sagutang papel kung tama o mali ang isinasaad ng bawat pangungusap.
1. May mga awit na pareho ang melody.
2. Ang awitin ay maaaring awitin ng isa o higit pang pangkat.
3. Hindi nakaaapekto ang paraan ng pag-awit sa musika.
4. Ang awit ay di-maaaring awitin sa paraang unison.
5. Ang awit ay maaaring awitin sa paraang unison at round.
_____1. Unison ang may dalawang bahagi na magkakatono.
_____2. Anthem ang awiting maaaring awitin sa paraang round.
_____3. Ang round song ay ang pag-awit na may dalawa o higit pang pangkat ng mang-aawit.
_____4. Dalawa o higit pang bahagi mayroon ang unison.
_____5. May 3 bahagi ang awit na, “Are you sleeping brother John”. Sanggunian
Music, Art, Physical Education
and Health – Ikatlong Baitang;
206
Ang Aking Puppet
Sa araling ito, inaasahang na makabubuo ng payak na puppet ayon sa karakter o tauhan sa

kwento sa tulong ng patpat at iba pang patapong bagay.
Panuto: Buuin ang piraso ng larawan upang malaman ang karakter ng puppet na gagawin.
Iguhit ito sa malinis na papel.
Panuto: Isulat ang apat na hakbang upang makagawa ng Hand puppet na gawa sa bag na
papel.
1. ______________ 2. ______________ 3. ______________ 4. ______________
Ang mga gumagawa ng puppet o puppeteers ay nakapagsasagawa ng dula-dulaan gamit

ang ibat ibang uri ng puppet. Inilalagay o hinahawakan ito ng isang kamay at ang kabilang kamay
naman ang nagpapagalaw dito.
UNANG GAWAIN (Ang Disenyo Kong Papet)
Mga Kagamitan: mga patapong bagay, stick, kardbord, glue at gunting
Pamamaraan:
1. Pumili ng klase ng puppet na gagawin.
2. Gawin ang pinakapaborito mong tauhang aso sa kwento.
3. Ayusin at humingi ng tulong sa nakatatanda.
4. Bigyan ng pangalan ang nagawang puppet.
Ang puppet na patpat ay isang uri ng simpleng papet na nagpapalawak ng imahinasyon.

Panuto: Kulayan ang mga kagamitang ginamit sa paggawa ng stick puppet.
Panuto: Piliin sa Hanay B ang tinutukoy sa Hanay A. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
HANAY A
HANAY B
1. Ang papet na patpat ay maituturing na _____ papet.
2. Ang paggawa ng isang puppet ay maaaring _____ A. stick puppet
depende sa klase ng gagawin. B. puppeteer
3. Si Mike ay pinagdala ng recycled materials na patpat.
Anong uri ng puppet ang kanyang gagawin? C. disenyo
4. Gumagawa at nagpapagalaw ng puppet. D. mahirap o madali
5. Ang lubos na nagpapaganda ng puppet ay ang
E. hand puppet
natatangi nitong _____.
Sanggunian: Music,Art, Physical Education and Health Kagamitan ng Mag-aaral Tagalog 3/ TG. Art 3
207
Aralin 5: Ritmikong Ehersisyo Gamit ang Marakas

o Nakikilala ang mga ritmikong ehersisyo gamit ang marakas.
o Naisasagawa nang wasto ang mga ritmikong ehersisyo gamit ang marakas.
Panuto: Isulat sa patlang ang salitang TAMA kung wasto ang pahayag at MALI kung
hindi wasto.
___1. Ang marakas ay kabilang sa mga instrumentong perkusyon.
___2. Maaaring gawa sa bao ng niyog, luwad, plastik, at katad ang marakas.
___3. Kailangang hipan ang marakas upang makalikha ng tunog.
___4. Nililinang ng paggamit ng marakas ang ating kasanayan sa pagmamanipula.
___5. Nadedelop ang koordinasyon ng ating katawan sa pamamagitan ng paggamit
ng marakas.
Batay sa napag-aralan ng nakaraang leksyon, ano-ang mga galaw o kilos na

maaaring gawin sa iyong kapareha o kapangkat? Naaalala ninyo pa ba ang mga ito?
Ang marakas ay instrumentong perkusyon na karaniwang pinatutugtog nang pares.

Ito ay hinahawakan at inaalog gamit ang mga kamay upang mapatunog.
Gawain 1:
Panuto: Sa patnubay ng iyong magulang, kapatid o tagapag-alaga, isagawa ang mga
sumusunod at gawin ng tatlong beses.
a. Hawakan ang marakas nang pasulong.
b. Hawakan ang marakas sa magkabilang braso sa kanan.
c. Hawakan ang marakas paitaas.
d. Hawakan ang marakas sa magkabilang braso pakaliwa.
Ang pagsasagawa ng ritmikong ehersisyo gamit ang marakas ay isang kasanayang

pangmanipula na nagdedelop ng koordinasyon, kaaya-ayang kilos at tiwala sa sarili. Ito
rin ay sumusukat kung paano gumagalaw ang katawan sa ritmo ng musika.
A. Panuto: Gawin ang ehersisyo gamit ang marakas habang umaawit ng “Jake and
Jean”.
Jake and Jean naglalaro sa bukid na malayo
Ngunit nawala si Jean matapos na magtago
Tralala la la la la (3x)
B. Panuto: Iguhit ang kung Oo ang iyong sagot at naman kung Hindi. Ilagay sa
sagutang papel ang iyong sagot.
Oo Hindi
1. Naisagawa mo ba nang wasto ang ehersisyo gamit ang marakas?
2. Naisagawa mo ba ang kilos nang maayos ang ritmikong ehersisyo
3. Nasiyahan ka ba sa iba’t ibang gawain habang umaawit
208
Pag-iwas sa mga Panganib sa Kalsada
Sa araling ito, inaasahang maipakikita mo ang mga pansariling kasanayan para sa kaligtasan
sa kalsada.
Panuto: Tukuyin kung Tama o Mali ang mga pangungusap. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
___1. Bagalan ang pagmamaneho kapag basa ang kalsada.
___2. Iwasang dumaan sa maliliwanag na kalsada.
___3. Magsuot ng seatbelt kapag nagmamaneho.
___4. Maging alerto sa mga biglang likong kalsada.
___5. Dumaan sa mga ginagawang sirang kalsada.
Panuto: Sumulat ng tatlong mapanganib na sitwasyon sa kalsada. Isulat ang sagot sa sagutang
papel.
_________________________________________________________ ________________________________________________________ ________________________________________________________
Maging alerto at umiwas sa mga sitwasyong mapanganib tulad ng pakurabang daan at mga
biglang-likong kalsada, bukas na mga kanal, kalsadang walang poste ng ilaw, kalsadang madulas
lalo at basa ng ulan at sa mga ginagawang sirang kalsada. Nakatutulong din sa ating kaligtasan
ang pagsusuot ng seatbelt kapag nasa sasakyan at pagsunod sa mga batas trapiko. Kung
gumagamit naman ng motorsiklo, bisikleta o scooter, magsuot ng helmet o mga kasuotang
pamproteksyon sa katawan. At huwag ding magmaneho habang gumagamit ng telepono.
UNANG GAWAIN
Panuto: Kopyahin ang mga pahayag na nagpapakita ng pag-iingat sa kalsada. Isulat ang sagot
sa sagutang papel.
___1. Tumingin sa dinadaanang kalsada.
___2. Mabisikleta nang may helmet na suot sa ulo.
___3. Tumatawid sa gitna ng kalsada
___4. Ilabas ang ulo sa bintana ng sinsakyang bus.
___5. Umiwas sa mga nagsisiksikang tao sa kalsada.
IKALAWANG GAWAIN
Panuto: Iguhit ang masayang mukha kung ang pahayag ay nagpapakita ng pag-iingat sa
mga panganib sa kalsada. Malungkot na mukha naman kung hindi.
___1. Magsuot ng helmet kung magbibisikleta sa klasada.
___2. Magpatakbo nang matulin kapag madulas ang kalsada.
___3. Gumagamit ng telepono habang nagmamaneho.
___4. Huwag dumaan sa madidilim na daanan.
___5. Maging alerto sa pagmamaneho sa lahat ng oras.
Maging alerto at umiwas sa anumang sitwasyong mapanganib sa kalsada. Magreport sa mga

awtorisadong tao upang magawan ng paraan ang anumang panganib.
Panuto: Ano-anong mga pag-iingat ang iyong gagawin upang makaiwas sa anumang panganib
sa kalsada?
Panuto: Punan ng nawawalang sagot ang patlang upang mabuo ang pangungusap. Isulat ang
1. Magsuot ng ______ kapag gumagamit ng motorsiklo. Sanggunian
2. Magpatakbo nang ______ kapag madulas ang kalsada. MAPEH 3: Learners Materials
pp. 532 – 535
3. Maging ______ sa mga biglang likong kalsada. Teachers Guide pp. 459 – 460
4. Maglalakad ako sa ______ na daanan.
5. Magreport sa mga ______ tao anumang nakikitang panganib sa kalsada.
209
Tambalang Awit
 Nakikilala ang manipis at makapal na tunog sa musika.
1. Ang partner songs ay binubuo ng dalawang awit.
2. Ang partner songs ay inaawit ng magkasama
3. Mayroon lamang isang melodic line ang awiting inawit sa paraang unison.
4. Ang mga awit na magkaiba ang sukat at tunog ay maaaring awitin ng magkasabay.
5. Ang unison ay mga komposisyong pang musika na may isang melodic line.

Paano inaawit ang round songs?
May mga awit na pareho ng sukat o meter at maaaring awitin nang magkasabay
habang nakapagbubunga ng kaaya-ayang tunog. Ang tawag dito ay partner songs.
UNANG GAWAIN:
Panuto: Awitin ang kantang “Pamulinawen” kasabay ang akompaniment na tugtog na mula
sa guro.
IKALAWANG GAWAIN:
Panuto: Awitin ang kantang “Leron, Leron Sinta” kasabay ang akompaniment na tugtog na
mula sa guro.
Partner song – ito ay binubuo ng dalawang awit na may parehong

kumpas at tunog na inaawit nang sabay.
1. Awit na may parehong tunog ang gamit sa partner song.
2. Maaaring awitin ng sabay ang may parehong sukat.
3. Mas nagiging makapal ang tunog ng awitin sa partner song.
4. Ang round song ay nagtataglay ng isang melodic line.
5. Ang unison at partner song ay pareho lamang.

1. Ito ay binubuo ng dalawang awit na may parehong kumpas at tunog na inaawit ng
sabay.
A. Round Song B. Partner Song C. Melody D. Unison
2. Ito ay paraan ng pangkatang pag-awit na nagtataglay ng isang melodic line.
A. Round Song B. Partner Song C. Melody D. Unison
3. Maaaring awitin ang dalawang kanta ng sabay kung ito ay may parehong _________
at tunog.
A. Unison B. Round Song C. Texture D. Kumpas
4. Ilang melodic line mayroon ang awiting nasa paraang unison?
A. Isa B. Dalawa C. Tatlo D. Apat
5. Ilang awit ang bumubuo sa partner songs?
A. Isa B. Dalawa C. Tatlo D. Apat
Sanggunian: Music, Art, Physical Education and Health – Ikatlong Baitang; ISBN: 978-621-402-032-4
210
Pagkukwento Gamit ang mga Puppet
Sa araling ito, inaasahang na maigagalaw ang puppet para mailarawan ang kilos ng tauhan
sa kuwento.
Panuto: Piliin sa kahon ang tamang sagot na tinutukoy sa bilang. Isulat ang titik ng tamang sagot
sa kwaderno.
A. puppeteer B. emosyon C. kilos D. buhay E. hand puppet
1. Ipinakita na ang papet ay umiiyak.

2. Ang sock puppet, stick puppet at bag puppet ay uri ng _________.
3. Ipinakita na ang puppet ay hinihingal sa pagtakbo.
4. Ang tawag sa nagpapakilos sa puppet.
5. Ang puppeteer ang nagbibigay __________ sa puppet.
Panuto: Kulayan ng dilaw kung ito at sock puppet. Pula naman kung ito ay stick puppet.
Ang mga puppet na natutunan sa mga nakaraang aralin ay mga instrumento sa maayos at
magandang pagkukwento. Subalit kung wala ang mga puppeteer na tulad mo ay hindi
mabibigyang buhay ang mga ginawang puppet.
Sa pamamagitan ng paggalaw ng kamay at pagsasalita ng puppeteer ay nabibigyang
emosyon at kilos ang puppet.
 Emosyon tulad ng umiiyak, tumatawa, nanghihinayang, nasorpresa at iba pang
emosyon na naipakikita ng mukha.
 Kilos tulad ng kumanta, tumalon, lumundag, sumayaw at iba pa.
UNANG GAWAIN
Panuto: Basahin ang salita sa bawat bilang tukuyin kung ito ay EMOSYON o KILOS.
1. tumatawa 2. umiiyak 3. tumatalon 4. kumakanta 5. nasorpresa
Hindi mabibigyang buhay ang papet kung walang puppeteer. Sila ang gumagawa at
nagpapagalaw ng puppet.
Panuto: Sagutin ang mga tanong.
1. Ano-ano ang dapat na maipakita sa pagkukwento gamit ang puppet?
2. Paano nabibigyang buhay ng puppeteer ang puppet?
3. Mabibigyang buhay ba ang puppet kung walang puppeteer?
Panuto: Gumawa ng sariling puppet ng paboritong karakter. Gamit ang nagawang puppet, mag
kwento o magtanghal sa harap ng pamilya.
Sanggunian: Music,Art,Physical Education and Health Kagamitan ng Mag-aaral Tagalog 3/ TG. Art 3
211
Aralin 6: Ritmikong Ehersisyo Gamit ang Marakas

Nakasusunod sa mga ritmikong ehersisyo gamit ang marakas.
Nakikilahok sa masaya at kasiya-siyang aktibidad gamit ang marakas.
Panuto: Iguhit ang kung wasto ang pahayag at naman kung hindi. Ilagay sa sagutang papel ang
iyong sagot.
____1. Maaaring kalabitin ang marakas upang mapatunog.
____2. Ang pagsasagawa ng ehersisyo gamit ang marakas ay sumusukat kung paano gumagalaw ang
katawan sa ritmo ng musika.
____3. Ang pagkakaisa sa pagsasagawa ng ehersisyo gamit ang marakas ay nakatutulong sa
tagumpay ng pangkat.
____4. Ang disiplina ay mahalaga sa pagsasagawa ng mga ehersisyo gamit ang marakas.
____5. Ang marakas ay hindi maaaring gamitin sa pag-eehersisyo.
Batay sa nakaraang aralin, paano pinatutugtog ang marakas?
Ang pagsunod nang may kasiyahan sa mga ritmikong ehersisiyo gamit ang marakas ay
mahalagang salik na dapat mong malaman.
Gawain 1:
Panuto: Sa patnubay ng iyong magulang, kapatid o tagapag-alaga, isagawa ang mga
sumusunod at gawin ito ayon sa takdang bilang.
A. Itapat sa dibdib ang marakas at patunugin. (bilang 1-2)
B. Hawakan ang marakas at patunugin sa magkabilang gilid. (bilang 3-4)
C. Patunugin ang marakas habang iniikot sa tapat ng dibdib
mula kaliwa papunta sa kanan. (bilang 5-8)
D. Ulitin ang pigura A-C.
Sa pagsasagawa ng ritmikong ehersisyo gamit ang marakas, mahalagang nakasusunod

ang bawat isa sa mga hakbang na nakasaad. Dapat ding isaalang-alang ang disiplina sa sarili
upang maging maayos ang gawain.
C. Panuto: Humanap ng kapareha at sundin ang nakasaad na ehersisyo gamit ang marakas.
A. Tumalon sa kanan ng dalawang beses. (bilang 1-2)
B. Tumalon sa kaliwa ng dalawang beses. (bilang 3-4)
C. Ibaluktot ang kanang tuhod at alugin ang marakas. (bilang 5-6)
D. Ibaluktot ang kaliwang tuhod at alugin ang marakas. (bilang 7-8)
E. Ulitin ang A-D.
D. Panuto: Lagyan ng tsek ( ) kung naisagawa mo nang may kahusayan ang mga
ehersisyo gamit ang marakas at ekis ( ) kung hindi. Ilagay sa sagutang papel ang
iyong sagot.
RUBRIK SA GAWAIN OO HINDI
1. Ang galaw ng paa ay naisagawa nang wasto.
2. Ang galaw ng tuhod ay naisagawa nang wasto.
3. Naisagawa ang buong ritmikong ehersisyo nang maayos.
212
Mga Panganib sa Pamayanan
Sa araling ito, inaasahang matutukoy mo ang mga panganib na maaaring mararanasan sa

pamayanan.
Panuto: Punan ng nawawalang letra ang mga patlang upang mabuo ang mga salita. Gawin ito
sa sagutang papel.
1. P __ G __ __ TO __ NG __ UL __ K __ N 4. P __ L U __ Y__ N
2. B __ __ G A __ N NG M __ A SA __ A K __ __ N 5. __ N D __ L
3. B __ G Y __
Panuto: Paano mo maiiwasan ang mga panganib sa kalsada? Isulat ang sagot sa sagutang
papel.
Ang panganib ay isang sitwasyon na nagbabanta sa buhay, kalusugan, ari-arian, o

kapaligiran. Ito ay nahahati sa dalawang uri: natural na panganib at panganib na gawa ng tao.
Ang mga natural na panganib ay ang mga sumusunod: bagyo, lindol, baha, landslide o
pagguho ng lupa, storm surge o daluyong, tsunami, pagputok ng bulkan at pagkasunog ng
kagubatan. Ang pagkasunog ng kagubatan ay maaaring natural o gawa ng tao.
Ang mga panganib na gawa ng tao naman ay ang sunog, mga aksidente sa kalsada,
polusyon, mga palyadong istruktura at mga krimen na nagyayari sa paligid.
UNANG GAWAIN
Panuto: Isulat ang NP kung natural na panganib. PGT naman kung gawa ng tao. Isulat ang sagot
sa sagutang papel.
___1. Paglalaro ng kandila ___4. Abnormal na pagtaas ng tubig
___2. Paglangoy sa baha ___5. Pagkasunog ng gubat
___3. Pagyanig ng lupa
IKALAWANG GAWAIN
Panuto: Lagyan ng tsek ( ) ang natural na panganib. Ekis ( ) naman kung hindi. Isulat ang
___1. Pagkaroon ng sunog sa kagubatan dahil sa kaingin
___2. Pagbuga ng usok ng bulkan
___3. Pag-iwan ng mga nakasaksak na appliances sa bahay
___4. Pagtakbo sa pagtawid sa kalsada
___5. Pagtama ng kidlat sa poste ng kuryente
Ang panganib ay isang sitwasyon na nagbabanta sa buhay, kalusugan, ari-arian, o

kapaligiran. Ito ay maaaring natural o gawa ng tao.
Panuto: Sumulat ng 5 panganib na maaaring mararanasan ng pamayanan. Isulat ang sagot sa
sagutang papel.
Panuto: Lagyan ng bituin ang mga panganib na gawa ng tao. Kidlat naman kung natural
na panganib.
___1. Pagbaha dulot ng walang tigil na pag-ulan.
___2. Salpukan ng mga sasakyan dahil walang poste ng mga ilaw ang paligid.
___3. Pagkaipit sanhi ng siksikan ng mga tao. Sanggunian
___4. Pagkaroon ng sunog dahil sa naiwang sinding kandila. MAPEH 3: Learners Materials pp. 536 - 538
___5. Pagkawasak ng bahay dahil sa lindol Teachers Guide pp. 461 – 465
213
Tekstura sa Musika
Naipakikita ang konsepto ng tekstura sa pamamagitan ng pag-awit ng mga tambalang awit.

(mga local o banyagang awit); (a) Leron, Leron Sinta, (b) Pamulinawen
Panuto: Isulat sa sagutang papel kung TAMA o MALI ang isinasaad sa pangungusap.
1. Makapal ang tekstura kung Multiple melodic line ang awitin.
2. Ang tekstura ay naglalarawan sa uri ng tunog.
3. Nakasalalay sa bilang ng melodic line ang tekstura ng awitin.
4. Single melodic lines ang makikita sa awiting ginagamit sa roundsong o partner song.
5. Manipis ang tekstura ng tunog kapag dual melodic line ang awitin.
Paano ginagawa ang partner songs?
Sa musika, ang tekstura ay ginagamit para mailarawan ang kabuuang uri ng tunog. Ito
ay maaaring magaan o mabigat, payak o makapal. Ang uri ng tekstura ay nakasalalay sa
bilang ng melodic lines na matatagpuan sa awit.
UNANG GAWAIN:
Panuto: Awitin ang kantang “Pamulinawen” kasabay ang akompaniment na tugtog na mula
sa guro.
IKALAWANG GAWAIN:
Panuto: Irekord ang sarili habang inaawit ang Leron, Leron Sinta gamit ang TikTok video/audio
na ibibigay ng guro upang maipakita ang pag awit ng partner songs.
https://www.tiktok.com/@potpot214/video/6931903554714209538?lang=en&is_copy_url=0&is_from_webapp=v1&sender_
device=pc&sender_web_id=6931900350640113153
Mayroon tayong single melodic line kapag umaawit tayo ng unison

at multiple melodic lines kapag umawit tayo ng round o partner songs.
Manipis ang tunog kung single melodic line at makapal naman ang
tunog kapag multiple melodic lines.
Panuto: Sagutan ang mga sumusunod na tanong.
Ano-ano ang indikasyon ng tekstura sa awitin?

_____1. Binubuo ng _____ ang awiting inawit sa paraang unison.
A. Multiple melodic lines B. Single melodic line C. Dual line D. Triple line
_____2. Ito ay ginagamit upang mailarawan ang uri ng tunog.
A. Form B. Tekstura C. Melody D. Unison
_____3. Ag tekstura ng tunog ay maaring ______ maliban sa isa.
A. Magaan B. Payak C. Mabigat D. Magaspang
_____4. Dito nakasalalay ang uri ng tekstura ng awitin.
A. Melodic Line B. Melody C. Meter D. Form
_____5. _____ ang tekstura ng tunog sa paraang unison.
A. Makapal B. Magaan C. Manipis D. Mabigat
Sanggunian: Music, Art, Physical Education and Health – Ikatlong Baitang
214
Mask Making
Sa araling ito, inaasahan na magagamit ang maskara sa simpleng dula-dulaan o skit.
Panuto: Iayos ang mga letra upang malaman ang sikat na piyesta sa Bacolod. Isulat ito sa
kwaderno.
MKRSAAA FSTEIVLA
Panuto: Sagutin ang mga tanong.
1. Ano ano ang dapat na maipakita kapag ikaw ay nagsasadula gamit ang papet?
2. Mabibigyang buhay ba ang papet kung walang puppeteer? bakit?
Ang maskara festival ay sikat sa Bacolod. Gumagawa sila ng maskara para sa kasayahan at
natatanging pagdiriwang. Ang paggawa ng maskara ay may iba’t ibang uri. May simple lamang
na gawa sa supot at mayroon ding pinipinturahan upang maging kaakit-akit. Kung ang nais mo ay
maskarang magpapakita ng simbolismo ng iyong rehiyon o lugar, maaaring gawin mong
materyales ang ano mang bagay na sikat sa inyo.
Sa paggawa ng maskara, siguraduhing tugma ang sukat o hugis ng magsusuot, may sapat na
mga materyales patapon man o hindi at likas man o hindi.
UNANG GAWAIN
Panuto: Gumawa ng maskara na nagpapakita ng tamang sukat at hugis. Gamit ang nagawang
maskara magsadula sa harap ng iyong pamilya.
Mga Kagamitan: Karton o lumang folder, gunting, pandikit, panali, water color.
Sa ibang lugar ang maskara ay para sa kasayahan at natatanging pagdiriwang.

Panuto: Gamit ang mga hugis na nasa ibaba, bumuo ng maskara na nais mo. Gawin ito sa
malinis na papel.
Panuto: Piliin ang tamang salita na dapat ay nasa loob ng pangungusap. Isulat ang sagot sa
sagutang papel
sukat linya
1. Sa paggawa ng maskara dapat ay tugma ang ____ o hugis
ng magsusuot. Maynila Bacolod
2. Ang maskara festival ay sikat sa ____.
maskara papel
3. Ang paggawa ng ____ ay may iba’t ibang uri.
4. Ang ____ ay kagamitan na pwedeng gamitin sa paggawa bote folder
ng maskara. buhok mata
5. Sa paggawa ng mascara dapat lagyan ng butas para sa
ilong, ____at bibig.
215
Aralin 7: Pagsasanay sa Ritmo Gamit ang Patpat

Nailalarawan ang mga rhythmic routines sa pagmamanipula ng patpat.
Nakikilahok sa kasiya-siyang aktibidad gamit ang patpat.
Panuto: Piliin ang letra ng tamang sagot. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
1. Ang mga kasanayang minamanipula ay ginagamitan ng _____ na kagamitan.
A. mabigat B. magaan C. malaki D. matataba
2. Ang pagsasagawa ng ritmong ehersisyo ay sumusukat kung paano gumagalaw ang
katawan sa ritmo ng _____.
A. sayaw B. tula C. musika D. pagbasa
3. Anong kagamitan ang maaaring gamitin sa pagsasanay sa ritmo o rhythmic routine?
A. patpat B. payong C. bato D. bisikleta
4. Nakatutulong sa pagpapahayag ng damdamin ang pagsasagawa ng _____.
A. Pagpasa ng bola C. Pagsalo ng bola
B. Rhythmic routine D. Pagpalo ng bola
5. Nadedelop ang _____ ng ating katawan sa pag-eehersisyo gamit ang patpat.
A. kutis B. kalambutan C. hugis D. lapad
Panuto: Magtala ng mga simpleng kagamitan na maaaring gamitin sa pag-eehersisyo.
Ang patpat ay isa sa mga kagamitang magagamit sa mga ritmikong ehersisyo.

Gawain 1:
Panuto: Sa patnubay ng iyong magulang o tagapag-alaga, isagawa ang mga sumusunod.
A. Ihakbang sa gilid ang kanang paa at ihampas ang patpat sa kanang bahagi,
kapantay ng balikat.
B. Pagdikitin ang dalawang paa. Ang patpat ay panatilihing kapantay ng balikat.
C. Tumalon sa kanan, isipa ang kaliwang paa sa gilid at ihampas ang patpat sa kanang
bahagi.
D. Ulitin ang A-C sa kaliwang bahagi.
Ang rhythmic routine ay gawain na makatutulong upang maipahayag ng isang tao ang
kanyang damdamin. Ito rin ay nakatutulong upang mapaunlad ang koordinasyon,
panimbang, at kalambutan ng katawan. Isa ang patpat sa maaaring gamitin sa pag-
eehersisyo.
Panuto: Isagawa ang rhythmic routines gamit ang patpat nang may kapareha.
A. Umikot pakanan at sabay na ihampas ang patpat sa gawing kanan, pantay sa balikat.
B. Ulitin ang unang hakbang at gawin ito pakaliwa.
C. Ipwesto ang patpat nang pababa.
D. Ipwesto sa magkabilang gilid ang patpat kapantay ng balikat.
E. Ulitin ang A-D.
216
Maging Handa sa Lahat ng Oras
Sa araling ito, inaasahang makasusunod ka sa mga alituntuning pangkaligtasan upang

makaiwas sa anumang sakuna sa pamayanan.
Panuto: Tukuyin kung Tama o Mali ang mga pahayag. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
_______ 1. Sumasama ako sa mga hindi kakilalang tao.
_______ 2. Lalahok ako sa mga programa ng aming pamayanan.
_______ 3. Tatawag ako ng bumbero kapag may sunog.
_______ 4. Lulusong ako sa baha makauwi lang sa aming bahay.
_______ 5. Mamamasyal ako sa mall kapag may bagyo.
Panuto: Sumulat ng dalawang natural na panganib at panganib na gawa ng tao. Isulat ang
Ang mga sakuna na nararanasan natin sa ating komunidad ay nakapagdudulot ng malaking pinsala
sa buhay ng tao. Upang makatugon nang tama sa oras ng sakuna o panganib sa pamayanan, huwag
magpanic. Kilalanin ang mga taong dapat hingian ng tulong. Kabisaduhin ang mga numero na maaari
mong tawagan. Makilahok sa mga programa ng pamayanan bilang paghahanda sa mga panganib tulad
ng fire at earthquake drill. Huwag maglaro ng posporo o nakasinding kandila. Huwag kalimutang tanggalin
ang mga nakasaksak na mga appliances sa bahay.
UNANG GAWAIN
Panuto: Lagyan ng tsek ang mga tamang Gawain sa oras ng panganib. Isulat ang sagot sa
sagutang papel.
___1. Sumilong sa matibay na mesa kapag may lindol.
___2. Lumikas kapag nag-aalburuto na ang bulkan.
___3. Maglaro ng posporo sa bahay.
___4. Maglaro ng bangkang papel sa baha.
___5. Humingi ng tulong kapag may nasusunog ang bahay.
IKALAWANG GAWAIN
Panuto: Iguhit ang puso sa mga pahayag na nagpapakita ng pag-iwas sa sakuna. Ilagay ang
___1. Huwag maligo sa baha. ___4. Paglaruan ang apoy ng nakasinding kandila.
___2. Dumaan sa ligtas na kalsada. ___5. Mag-duck, cover at hold kapag may lindol.
___3. Iwanan ang mga nakasaksak na appliances sa bahay.
Maging handa, huwag magpanic, maging alerto at tumugon ng tama sa anumang sakuna
na maaaring maranasan sa pamayanan.
Panuto: Anong paghahanda ang iyong gagawin upang makatugon ka ng tama sa oras ng
panganib? Isulat ang sagot sa sagutang papel.
Panuto: Tukuyin kung wasto o di-wasto ang mga pahayag. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
_______1. Maghahanda kapag may bagyo.
_______2. Paglaruan ang nakasinding kandila. Sanggunian
_______3. Mamalagi sa loob ng bahay kapag may bagyo. MAPEH 3: Learners Materials
_______4. Nanonood ako ng balita tungkol sa ulat ng panahon. pp. 536 – 540
Teachers Guide pp. 461 – 465
_______5. Lalahok ako sa earthquake drill ng pamayanan.
217
Tekstura sa Musika
Naipakikita ang konsepto ng tekstura sa pamamagitan ng pag-awit ng mga

tambalang awit. (mga local o banyagang awit): (a) It’s a small world, (b)He’s got the
whole world in his hands.
Panuto: Basahin at unawain ang mga nakasaad sa bawat bilang. Pillin ang angkop na
salita sa loob ng kahon at isulat sa sagutang papel.
Tunog Tekstura Melodic lines Mabigat Bilang

Ang 1. ______ ay ginagamit para mailarawan ang kabuuang uri ng 2. ______. Ito ay maaaring
magaan o 3. ______, payak o makapal. Ang uri ng tekstura ay nakasalalay sa 4. ______ ng 5.
______ na matatagpuan sa awit.

Ano ang tekstura ng awit?
Sa musika, kung mas marami ang melodic lines ng isang awit, mas makapal din ang tunog
na malilikha. Ang pag-awit ng rounds, duet, partner songs at pagsaliw sa awit ay lumilikha ng
makapal na tunog.
UNANG GAWAIN:
Panuto: Awitin ang kantang “It’s a small world” kasabay ang akompaniment na tugtog na
mula sa guro.
IKALAWANG GAWAIN:
Panuto: Awitin ang kantang “He’s got a whole world in his hands” kasabay ang
akompaniment na tugtog na mula sa guro.
Kung mas marami ang melodic lines ng isang awit, mas makapal din
ang tunog na malilikha.
Panuto: Suriin ang uri ng tekstura na inilalarawan sa bawat bilang. Isulat ang letra ng
Tamang sagot sa sagutang papel.
A. Manipis B. Makapal
1. Inaawit ni Rene ang sitsiritsit na may accompaniment.
2. Umaawit ang mag-aaral ni Titser Gene ng partner songs.
3. Ang mag-aaral sa pangkat Emerald ay hahatiin sa dalawa para umawit ng rounds.
4. Aawit ang choir ng Papuri sa Diyos sa paraang unison.
5. Ang mga kawani ng Kagawaran ng Edukasyon ay awit ng Pambansang awit na
walang saliw.
Panuto: Isulat sa sagutang papel kung tama o mali ang bawat pangungusap.
1. Single melodic line ang mayroon sa mga awiting unison.
2. Ang tekstura ay naglalarawan sa uri ng tunog na mayroon ang awitin.
3. Ang tekstura ng tunog ay maaring magaan, mabigat, payak at makapal.
4. Malalaman ang uri ng tekstura mayroon ang isang awitin sa pamamagitan ng meter.
5. Manipis ang tekstura ng tunog sa paraang duet.
Sanggunian:
Music, Art, Physical Education and Health – Ikatlong Baitang; ISBN: 978-621-402-032-4
218
Pagtatanghal ng mga Papet o Puppet Show
Sa araling ito, inaasahan na makagaganap bilang isang puppeteer na kasama ang iba pa sa
isang pagtatanghal ng dula-dulaan o kuwento gamit ang mga papet na ginawa.
Panuto: Isulat sa papel ang iba’t ibang uri ng papet. Gawin sa sagutang papel.
1. ______________ 2. _______________ 3. _______________ 4. _______________
Panuto: Lagyan ng / ang patlang kung tama ang sinasabi ng pangungusap.

_______ 1. Ang maskara festival ay sikat sa Bacolod.
_______ 2. Hindi kailangang tugma ang hugis at sukat sa mukha ng magsusuot ng maskara.
_______ 3. Sa ibang lugar ang maskara ay para sa kasayahan at natatanging pagdiriwang.
_______ 4. Ang paggawa ng maskara ay may iba’t ibang uri.
_______ 5. Lumang medyas ay maaring magamit sa paggawa ng maskara.
Ang pagtatanghal ng mga papet o puppet show ay isang uri ng libangan kung saan ang mga
gumaganap na tauhan o karakter ay mga papet. Maraming dapat isaalang-alang sa isang
puppet show tulad ng:
1. Paggawa ng iskrip o sasabihin ng bawat isang gaganap mula sa kwento.
2. Mga kagamitan tulad ng mesa, kahon, telang itim at mga papet.
3. Maaari rin itong sabayan ng musika upang mas dama ang emosyon at gumamit ng iba
pang
props upang mas makatotohanan ang nangyayari.
4. Ang mga puppeteer ay hindi dapat makita sa pagtatanghal kung kaya’t ito’y dapat na
nasa
likod lamang ng mesa.
UNANG GAWAIN
Panuto: Iguhit ang mga materyales na kailangan sa pagtatanghal ng mga papet o puppet show.
lamesa puppet kahon tela
Ang pagtatanghal ng mga papet ay magiging kawili-wili kung ito’y maayos na pinaghandaan.
Panuto: Sumulat ng dalawang (2) paraan na dapat isaalang-alang sa pagtatanghal ng puppet
show.
1. _________________________________________________________
2. _________________________________________________________
Panuto: Gamit ang iyong mga nagawang puppet. Magtanghal ng iba pang kwento sa harap ng
iyong pamilya.
219
Pagsasanay sa Ritmo Gamit ang Patpat

o Naisasagawa nang maayos ang mga rhythmic routines sa pagmamanipula ng
patpat
o Nakikilahok sa kasiya-siyang aktibidad gamit ang patpat.
Magbigay ng limang (5) mga bagay na maaaring gamitin sa paggawa ng

isang routine sa isang ritmikong gawain
Anu-ano ang naitutulong ng rhythmic routines sa ating katawan?
Sa pagkakataong ito ay gagamitin natin ang patpat sa iba’t ibang ehersisyo na ating
isasagawa. Isa ito sa mga madalas na ginagamit sa isang ritmikong gawain. Siguraduhin na
mahigpit ang pagkakahawak sa patpat habang isinasagawa ang mga gawaing ito. Subukan
nating maisagawa ang gawain.
Gawain 1:
Panuto: Sa patnubay ng iyong magulang o tagapag-alaga, isagawa ang mga sumusunod.
a. Itaas ang patpat sa posisyong pahiga.
b. Ibaba ang patpat sa libel ng iyong leeg sa pareho pa ring posisyon.
c. Itaas ang patpat o ibalik sa 1.
d. Ibaba ang patpat sa iyong harapan na nakadikit sa iyong mga binti.
e. Ulitin ang mga hakbang mula sa 1 hanggang 4.
Ang ritmikong gawain ay isang halimbawa ng mga kilos na isinasagawa bilang tugon
sa mga tunog o mga kilos ng pagsayaw sa ehersisyong paraan. Maaari tayong gumamit ng
iba’t ibang bagay o gamit sa paggawa ng isang presentasyon na may ritmikong gawain
gaya ng patpat.
Panuto: Isagawa ang rhythmic routines gamit ang patpat.

a. Itaas ang patpat sa iyong kanan gamit ang dalawang kamay.
b. Ibaba ang patpat sa iyong harapan na nakadikit sa iyong mga binti.
c. Itaas ang patpat sa iyong kaliwa gamit ang dalawang kamay.
d. Ibaba ang patpat sa iyong harapan na nakadikit sa iyong mga binti.
e. Ulitin ang mga hakbang mula sa 1 hanggang 4
220
Gawaing Pangkaligtasan Para sa Ligtas na Komunidad
Sa araling ito, inaasahang masasabi mo ang mga gawaing pangkaligtasan para sa ligtas na
komunidad.
Panuto: Tukuyin kung TAMA o MALI ang pangungusap. Isulat ito sa sagutang papel.
__1. Sumunod sa ordinansa na ipinatupad ng barangay.
__2. Dumaan sa mga ligtas na lugar. __4. Kinakabisado ang mga daanan sa komunidad.
__3. Sumama sa hindi kakilalang tao. __5. Hindi ako lumalahok kapag mayroong fire drill.
Panuto: Sumulat ng 2 paghahanda laban sa mga sakuna o panganib sa komunidad. Isulat

ito sa sagutang papel.
Bilang isang mamamayan, may mga gawaing pangkaligtasan tayong dapat gawin upang
makaiwas sa anumang panganib at sakuna. Sumali sa mga programang may kinalaman sa pag-
iwas sa krimen. Lumahok sa mga gawaing pagsasanay tulad ng fire at earthquake drill. Maging
mapagmatiyag. Huwag makipag-usap at tumanggap ng kahit anong bagay sa mga taong hindi
kilala. Magsumbong sa awtoridad kapag may kahinahinalang gawi mula sa kahinahinalang tao
sa inyong lugar. Isara ang mga bintana at pintuan ng bahay kapag aalis ang buong pamilya.
Huwag maglakad ng nag-iisa sa gabi. At alamin ang lugar at taong maaaring hingian ng tulong
sa oras ng panganib.
UNANG GAWAIN
Panuto: Isulat ang mga bilang na nagpapahayag ng gawaing pangkaligtasan. Isulat ang sagot
sa sagutang papel.
1. Sumali sa paghahanda sa mga kalamidad.
2. Nakikipag-usap sa hindi kakilalang tao.
3. Nagsusumbong sa guro kung may nanakit sa paaralan.
4. Nagsusuot ng mga alahas kapag namamalengke.
5. Naglalakad ng may kasama sa pag-uwi lalo na sa gabi.
IKALAWANG GAWAIN
Panuto: Kopyahin ang mga tamang gawaing pangkaligtasan laban sa panganib. Isulat ang
1. Dumaan sa ligtas na lugar.
2. Isara ang mga pintuan at bintana kung aalis ng bahay.
3. Hindi ako sasali sa mga paghahanda sa kalamidad.
4. Hindi nagpapasok sa loob ng bahay ng taong hindi kakilala.
5. Tanggapin ang bagay mula sa taong hindi kakilala.
Maging alerto sa anumang panganib o sakuna sa komunidad. Maging mapagmatiyag sa

mga nangyayari sa paligid. At kilalanin ang mga taong hihingian ng tulong sa oras ng panganib.
Panuto: Gumawa ng isang poster na nagpapakita ng mga gawaing pangkaligtasan sa
pamayanan. Gawin ito sa bond paper.
Panuto: Lagyan ng bituin ang mga gawaing pangkaligtasan laban sa panganib. Ilagay ang
__1. Inaalam ang mga ligtas na daanan sa aming lugar.
__2. Maging mapagmatiyag sa mga taong kahina-hinala.
Sanggunian
__3. Tatanggap ng alok sa taong hindi kakilala. MAPAEH 3: Learners Materials
__4. Dumaan sa matataong lugar lalo na kapag gabi. pp. 541 – 542;
__5. Kilalanin ang mga taong hihingian ng tulong. Teachers Guide pp. 468 – 470
221
222
SDO MALABON CITY 3
Edukasyon sa
Pagpapakatao
Ikaapat na Markahan
223
IKAAPAT NA MARKAHAN- ESP 3
SLEM 1: UNANG LINGGO
PANANALIG SA DIYOS
INAASAHAN
Pagkatapos ng araling ito, ikaw ay inaasahang:

● Nakapagpapakita ng pananalig sa Diyos.
EsP3PD-IVa– 7
UNANG PAGSUBOK
Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang mga pahayag sa bawat aytem.

Isulat ang salitang TAMA kung ito ay totoong nagpapakita ng
pananalig sa Diyos at MALI kung hindi.
1. Matutupad ang pangarap ni Juan na maging isang doktor kahit hindi

siya mag-aral nang mabuti dahil nananalig naman siya sa Diyos.
2. Isa sa paraan ng pagpapakita ng pananalig sa Diyos ay ang patuloy

na pagsunod at pagkilos ayon sa Kanyang kalooban kahit na
minsan ito ay hindi madali para sa atin.
3. Kahit hindi pa natutupad ang ipinagdarasal ni Pedro, patuloy pa din

siya sa pananalangin at pagsusumikap upang makamit ang
kanyang mithiin.
4. Hindi alintana ni Maria ang hirap ng buhay dahil patuloy siyang

nagsusumikap at nagdarasal na balang araw ay magbabago din ito.
224
5. Nananalig si Jose na makakapasa siya sa kanyang pagsusulit. Sa
halip na magbalik-aral sa kanyang mga aralin naglaro lamang siya
ng games sa kanyang cellphone.
BALIK-TANAW
Ang Pilipinas ay isa sa mga bansang likas na disaster-prone dahil

sa lokasyon nito. Madalas tayong nakakaranas ng iba’t – ibang mga
kalamidad o sakuna gaya ng bagyo, baha, landslide, lindol, volcanic
activities at marami pang iba na nagdudulot ng matinding pinsala hindi
lamang sa ating kapaligiran ngunit maging sa ating buhay. Kaya’t ang
pagiging handa ay makakatulong upang masiguro na ang bawat isa ay
ligtas at malayo sa anumang uri ng panganib o kapahamakan. Upang
malaman ang iyong kahandaan sa mga sakuna o kalamidad sagutin ang
pagsasanay na ito.
Panuto: Iguhit ang masayang mukha kung ang aytem ay nagpapakita

ng tamang paghahanda laban sa kalamidad o sakuna at
malungkot na mukha kung hindi. Isulat ang inyong sagot
sa sagutang papel.
1. Pakikibahagi sa pagpaplano ng saan maaaring lumikas kung

sakaling ipag-utos na lumikas.
2. Paggamit ng cellphone sa oras kalamidad kahit pa wala ng kuryente

para lamang maglibang.
225
3. Paghahanda ng mga pangunahing pangangailangan sa “Go Bag”
kung sakaling kailanganing lumikas tulad ng pagkaing hindi
madaling mapanis, tubig, damit, sabon, toothbrush, toothpaste at
iba pa.
4. Panonood ng balita upang maging updated ka tungkol sa iyong

paboritong kpop group.
5. Paghahanda ng flashlight at mga reserbang baterya kung sakaling

mawalan ng kuryente.

Ang pananalig sa Diyos ay ang pagbibigay ng buo at ganap na
pagtitiwala sa Kanya anuman ang kalagayan o sitwasyon na ating
kinakaharap sa ating pang araw-araw na pamumuhay. Madalas
ipinapakita natin ito sa pamamagitan ng pagdarasal upang ibuhos sa
kanya ang laman ng ating puso at isipan gaya ng ating mga mithiin,
mga suliranin, pag-aalinlangan, paghingi ng gabay at pagpapasalamat
para sa mga biyayang ipinagkakaloob Niya sa atin sa araw-araw.
Bagamat tayo ay tunay na nanalig sa Diyos, may mga pagkakataong

hindi nagaganap ang ating mga naisin. Maaring may dahilan kung bakit
ito nangyayari. Hindi man natin ito nauunawaan sa ngayon, tayo ay
manalig na ang Diyos ay may taglay na karunungan na walang
kapantay at tanging nakakaalam ng higit na makakabuti para sa lahat.
Ang mga ganitong pagkakataon ay maaring maging daan upang mas
mapatatag pa ang ating pananalig sa Kanya.
226
Kasabay ng pananalig natin, ang bawat mithiing nais nating
makamtan sa buhay ay nararapat lamang na bigyan natin ng kaakibat
na masigasig na pagkilos o paggawa. Ito ay upang mapalago hindi
lamang ang ating pananalig sa Kanya ngunit maging ang kabuuan ng
ating pagkatao. May pagkakataong hindi magiging madali ang
prosesong ito ngunit magtiwala tayo na ito ang huhubog sa atin upang
tayo ay lumaking mabuting mamayan na may pananalig sa Diyos.
GAWAIN 1: Pray and Let GOD lead the way! Activity
Panuto: Gamitin ang template sa ibaba upang makabuo ng isang

panalangin tungkol sa isang mithiin na nais mong makamit.
Panginoon, salamat po sa araw na ito at sa mga

biyayang ipinagkakaloob Ninyo sa aming
pamilya. Nawa, ang Inyo pong kalooban ang
manaig at manguna sa aming buhay.
Sa araw na ito, ipinapanalangin ko po na
________
______________________________________
______________________________________
___________________.
GAWAIN 2: Trust, Aim, Throw! Activity

Trust – Magtiwala sa Diyos na gagabayan ka Niya anuman ang
iyong kaharapin sa buhay.
Aim – Ilahad ang iyong mithiin.
Throw – Kumilos upang magkaroon ng katuparan ang iyong

minimithi.
227
Panuto: Gamit ang graphic organizer sa baba, isulat sa loob ng bilog ang
mithiing idinadalangin mo sa Diyos at isulat naman sa loob ng
arrow ang mga bagay na gagawin mo upang makamit ito.
Trust, Aim, Throw! ActivityActivity
TANDAAN
Ang tunay na pananalig sa Diyos ay

ang pagtitiwala sa Kanya ng lahat ng bagay sa
iyong buhay habang ginagawa mo ang lahat ng
makakaya mo. May pagkakataon man na hindi
nagkakaroon ng katuparan ang magagandang
naisin mo para sa iyong sarili, huwag kang
mawawalan ng pananalig sapagkat maaring
mayroon Siyang inilaan na higit na mas
maganda para lamang sa iyo.
228
Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na mga tanong. Isulat ang sagot
sa sagutang papel.
1. Ano ang pananalig sa Diyos?
2. Paano naipapakita ng isang tao na siya ay tunay na nanalig sa Diyos?
3. Kung ikaw ay may isang bagay na matagal mo nang ninanais at

ipinagdarasal ngunit hindi ito nagyayari, ano ang mararamdaman at
iisipin mo? Ipaliwanag ang iyong sagot.
4. Bilang bata, mahalaga ba na matutunan mo na ngayon ang

kahalagahan ng pananalig sa Diyos? Bakit?
Panuto: Pag-aralan ang mga larawan. Iguhit ang THUMB UP
kung ang mga sumusunod na larawan ay nagpapakita ng
pananalig sa Diyos at THUMB DOWN kung hindi.
1._____ 2. _____
3. _____
4. _____ 5. _____
229
SLEM 2: IKALAWANG LINGGO
Magkaibang Paniniwala, Paggalang Di-mawawala!
ARALIN 2: PAGGALANG SA PANINIWALA NG IBA
INAASAHAN
Pagkatapos mong basahin at pag-aralan ang araling ito, ikaw
ay inaasahang:
● Nakapagpapakita ng paggalang sa paniniwala ng iba tungkol sa
Diyos.
EsP3PD- IVb–8
UNANG PAGSUBOK
Panuto: TAMA O MALI. Isulat ang TAMA sa iyong sagutang papel kung
ang pangungusap ay nagpapahayag ng paggalang sa
paniniwala ng iba at MALI naman kung hindi ito nagpapakita ng
paggalang sa paniniwala ng iba.
1. Hindi sinasali ni Chris at Joseph si Joshua tuwing sila ay maglalaro
dahil siya ay isang Muslim at sila naman ay Katoliko.
2. Masayang nakikipagkuwentuhan si Angela sa bago nilang kaklase

na kabilang sa Iglesia ni Cristo.
3. Si Jason ay magalang na nagtatanong kay Eric tungkol sa kanilang

paniniwalang pangrelihiyon.
4. Palaging tinutukso ni Hannah ang kanyang kaklase tuwing ito ay

nagsisimba.
5. Dahil sa kanyang pagiging isang protestante, si Jomer ay hindi

pinapansin ng kanyang mga kaklase.
230
BALIK-TANAW
Panuto: Lagyan ng tsek (/) ang patlang kung ang sitwasyon ay

nagpapakita ng pananalig sa Diyos at ekis (X) naman kung
hindi.
______ 1. Sa kabila ng hirap na dinadanas ni Fred sa kanyang buhay,
hindi pa rin nawawala ang pananalig niya sa Diyos.
______ 2. Nagpapakita ng pagsusumikap si Maria na maging isang
mabuting bata.
______ 3. Palaging nagdarasal si Erika tuwing gabi bago siya matulog.
______ 4. Ipinapakita ni Rolly ang kanyang pagmamahal para sa
kanyang mga magulang.
______ 5. Tuwing araw ng kanilang pagsimba, si Gab ay hindi
sumasama sa kanyang mga magulang.

Ang mga tao ay may kani-kaniyang paniniwala at
pagpapahalaga na naaayon sa relihiyong kaniyang kinabibilangan.
Bagamat magkakaiba ang paraan ng pagpapahayag natin ng ating
pananampalataya, magkakaiba ng simbolong gamit sa pagsamba, at
magkakaiba ang mahahalagang araw na ating ipinagdiriwang;
mayroon tayong isang pagkakatutulad at iyon ay ang paniniwala na
mayroong Diyos. Ang Diyos na ating pinupuri at pinasasalamatan na
nagbigay sa atin ng biyaya ng buhay at ng lahat ng bagay na ating
tinatamasa.
Ang pagkakaibang ito ay hindi hadlang upang maipakita natin ang
sapat na respetong dapat na ibinibigay natin sa ating mga kapatid
mula sa ibang pananampalataya, gaya ng kaparehong paggalang na
inaasahan at ninanais nating ibigay at ipakita sa atin.
231
Narito ang ilan sa mga paraan upang maipakita natin ang
paggalang sa ating kapwa na iba ang pananampalataya sa atin:
✔ Paggalang sa mga simbolo ng relihiyon na gamit nila sa
pagdiriwang at pagsamba
✔ Pakikipagkaibigan at pagtrato sa kanila bilang kapantay iba man
ang paraan ng kanilang pananampalataya
✔ Huwag kutyain at gawing katawa-tawa ang mga seremonya, ritwal
at iba pang gawain na bahagi ng kanilang kakanyahan o
pagkakakilanlan
✔ Hindi pag-giit ng sariling paniniwala sa iba; at
✔ Pag-unawa na ang bawat isa ay may kaniya-kaniyang paraan ng
pagpapakita ng pananampalataya.
GAWAIN 1:
Panuto: Pag-aralan ang bawat larawan. Nagpapakita ba ito ng paggalang

sa paniniwala ng iba? Ipaliwanag ang iyong sagot sa sagutang
papel.
_________________________________
___________________________________
_____________________.
https://images.app.goo.gl/WMTzhb6SMLTUyTT
Y8
232
_________________________________
___________________________________
_____________________.
https://images.app.goo.gl/FANRK5rAjBiMPGka8
_________________________________
___________________________________
_____________________.
GAWAIN 2:
Panuto: Gumupit ng isang larawan na nagpapakita ng paggalang sa

paniniwala ng iba. Idikit ito sa iyong sagutang papel.
233
TANDAAN
Lahat tayo ay may karapatang ipahayag ang ating

paniniwala tungkol sa Diyos.
Iba-iba man ang ating paniniwala ay nararapat lamang na
ito ay ating igalang.
Ang pag-unawa at paggalang sa paniniwala ng ibang tao ay
nagtataguyod ng mapayapang pamumuhay.
Panuto: Paano po maipapakita ang paggalang sa paniniwala ng iba
tungkol sa Diyos? Magbigay ng limang (5) sitwasyon. Isulat ang
sagot sa iyong sagutang papel.
Panuto: Basahin ang bawat sitwasyon at tanong. Illagay ang tsek (/) sa
loob ng kahon kung ang iyong sagot sa tanong ay oo at sa Hindi
kung hindi ang iyong sagot.
1. Nakita mong nananalangin ang kaibigan mong Muslim na
nakaupo sa mga daliri niya sa paa. Ito ang karaniwang posisyon
ng mga Muslim kapag sila ay nananalangin. Ikaw naman ay
isang Katoliko na nakaluhod o nakaupo kapag nananalangin.
Pagtatawanan mo ba kung paano manalangin ang iyong
kaibigan?
Oo Hindi
234
2. Nakita mo ang isang grupo ng mga tao na nangangaral tungkol
sa kanilang paniniwala. Napag-alaman mo na iba ang mga
sinasabi nila sa mga aral ng iyong simbahan. Hahayaan mo ba
silang magpahayag ng kanilang mga paniniwala?
Oo Hindi
3. Si Greg ay ang iyong kaibigan na Sabadista. Isa sa mga

paniniwala nila na ang Sabado ay isang banal na araw.
Gustong-gusto mong maglaro sa plasa sa araw ng sabado.
Yayayain mo ba si Greg na samahan ka?
Oo Hindi
4. Nag-uusap kayo ng kaibigan mo at sinasabi niya sa iyo na ang

aral ng kaniyang simbahan ang katotohanan at ang sa iyo ay
mali. Mananatiling ka bang mahinahong makikipag-usap at
ipapaliwanag sa kanya na dapat niyang igalang ang paniniwala
ng iba?
Oo Hindi
5. Nakita mo ang kaibigan mo na sinusulatan ng kung ano-ano ang

imahe ng isang santo para sa mga katoliko. Hahayaan mo lang
ba siyang gawin iyon?
Oo Hindi
235
Ikatlong Linggo
Karagdagang Gawain
GAWAIN 1: PANANALIG KO, PARAAN KO!
Panuto: Isulat sa patlang ang ibat-ibang paraan na nagpapakita

ng pananalig sa Diyos.
______________ ________________ ______________

(1) (2) (3)
_________________ ___________________
(4) (5)
236
GAWAIN 2: TAMA BA AKO?
Panuto: Lagyan ng tsek ( / ) kung ang sitwasyon ay nagpapakita

ng pananalig sa Diyos at ekis ( X )
kung hindi.
_____ 1. Gumawa nang matuwid at nararapat.
_____ 2. Magpasalamat sa mga biyaya na ibinibigay ng
Diyos.
_____ 3. Ang pananalig sa Diyos ay isang mabuting pag-
uugali.
_____ 4. Matutupad ang ating mga panalangin kahit wala
tayong gawin.
_____ 5. Dapat na mapalakas natin ang ating pananalig sa
Diyos kahit minsan ay di nagkakaroon ng katuparan ang ating
mga hinihiling sa Kaniya.
GAWAIN 3: KULAYAN MO AKO?
Panuto: Kulayan ang loob ng kahon na nagsasabi ng tamang

sagot.
1. Ang pagtulong sa kapwa ay pagpapakita ng ________.
A. pagkaawa B. pagkamakasarili
C.pagkamuhi D. pagmamahal
237
2. Dahil mahal tayo ng Diyos, binigyan Niya tayo ng kakayahang
_______ ng ating kapwa.
A. magalit B. magmahal
C. mahiya D. pagkaawa
3.Alin sa mga sumusunod ay pagpapakita ng pagmamahal sa

kapwa MALIBAN sa:
A. pandidiri sa batang lansangan
B. pagbigay ng mga lumang damit
C. pagbigay ng mga lumang laruan
D. pagbigay ng pagkain sa pulubi
4. Laging inaalalayan ni Maria ang mga matatandang tumatawid

sa kalsada, anong pagpapahalag ang ipinapamalas ni Maria?
A. pagkamagalang C. pagkamatulungin
B. pagkamasipag D. pagmamataas
5. Ang tuwinang pagtulong sa nangangailangan ay palatandaan

ng ating ____________ sa Diyos.
A. pagkamalikhain C. pagkamasinop
B. pagkamaparaan D. pagmamahal
238
GAWAIN 4: PUSUAN MO!
Panuto: Iguhit ang hugis ( ) puso kung ang pahayag ay

nagpapakita ng pag-asa at tatsulok ( ) kung hindi.
______1 “Patuloy na lumalaban sa hamon ng pandemya”.
______2. “ Magtatapos ako ng pag-aaral sa kabila ng
kahirapan”.
______3. “Matatalo na ako. Mukhang magagaling ang aking
mga katunggali.”
______4. “Mataimtim na nagdarasal ang batang si Lanie na
makauwi ng ligtas sa mahabang paglalakbay.”
______5. “Sumusubaybay sa pang-araw-araw na aralin sa
Edukasyon sa Pagpapakatao si Gelo sa kabila ng mahinang
internet connection.”
Adapted from DepEd NCR LAS Quarter no.: 4 Week no.: 1

Target Competency: Nakapagpapakita ng pananalig sa Diyos
Note to the Teacher: Maaring gawing batayan ng Formative o
Summative Test
239
Ika-apat na Linggo
Karagdagang Gawain
PAMAGAT: PANANALIG SA DIYOS
GAWAIN 1: EMOJI CHALLENGE
PANUTO: Iguhit ang masayang mukha kung ang

pangungusap ay nagpapakita ng pananalig sa Diyos,
malungkot na mukha kung hindi.
______ 1. Ang tunay na pananalig sa Diyos ay may kakambal na

kilos.
_______ 2. Ang pananalig sa Diyos ay nag-aalis ng takot sa ating
damdamin at isipan.
_______ 3. Ang lunas ng mga pag-aalala at suliranin sa buhay ay
ang pananalig sa Diyos.
_______4. Ang turo ng Panginoong Diyos sa bawat tao ay huwag
mag-alala.
_______5. Ang pananalig sa Diyos ay isang katangiang dapat
isaisip, isapuso at isagawa.
_______6. Sama-sama ang pamilyang Luna tuwing araw ng
pagsamba.
240
_______7. Iniiwasan ni Lexa na makasakit ng damdamin
ng kaniyang kapwa bata.
_______8. Nananalangin at nagsisikap si Mar na
makatapos sa pag-aaral balang araw kahit sila ay
hirap sa buhay.
_______9. Mas gusto ni Dasha na makipaglaro sa mga
kaibigan niya kaysa sumama sa kaniyang pamilya sa
pagsisimba.
_______10. Sinisikap ni Calix na maging isang mabuting
anak dahil alam niyang ito ang nararapat.
241
GAWAIN 2: SIKAP AT PANANALIG, TAGUMPAY KO!
Panuto: Basahin ang teksto at sagutan ang mga katanungan

sa loob ng kahon.
Lumaki ako sa mahirap na pamilya. Lagi kaming kapos sa

maraming bagay, tulad ng damit, pagkain at pera. Pero
nangarap ako na balang araw, gaganda at uunlad ang aming
buhay. Hindi naging hadlang ang kahirapan upang maabot ko
ang aking pangarap, bagkus, ito ang nagbigay ng pag-asa at
lakas upang magpatuloy sa buhay. Lagi kong pinanghahawakan
ang pangako ng ating Diyos na basta’t manalig tayo sa Kaniya,
hindi Niya tayo pababayaan. At dahil sa pananalig ko sa Diyos,
kaakibat nito ang dasal, pag-aaral nang mabuti, pagsunod sa
utos at bilin ng aking mga magulang at mga guro, nakapagtapos
ako ng pag-aaral. Ngayon ay isa na akong matagumpay na guro
sa ikatlong baitang.
242
A. Ikaw, ano ang pangarap mo?
( 1 ) ______________________________________________
Bakit kailangan nating mangarap?
(2)________________________________________________
Ano ang nararapat mong gawin upang matupad ito?
( 3 )______________________________
B. Iguhit at pangalanan ang isang bagay na sumasagisag sa
iyong tagumpay.
(4)
_______________________
(5)
Pangalan /Lagda
---___________________________
--------------------
Adapted from DepEd NCR LAS Quarter no.: 4 Week no.: 1

Target Competency: Nakapagpapakita ng Pananalig sa Diyos.
Note to the Teacher: Maaring gawing batayan ng Formative o Summative
Test
243
SANGGUNIAN:
Edukasyon Pagpapakatao p.194-204
https://natashacrain.com/10-things-children-should-learn-about-faith/
https://www.imom.com/5-keys-to-shaping-the-faith-of-a-child/
Edukasyon sa Pagpapakatao 3 pp.205-214
https://kiddy123.com/article/teach-your-children-to-respect-other-religions.html
https://www.churchofjesuschrist.org/study/liahona/2010/03/youth/to-the-point/what-
are-some-ways-we-can-respect-other-religions-holidays?lang=tgl
244

GRADE3 QUARTER4 Combined

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

GRADE3 QUARTER4 Combined

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

SDO MALABON CITY

MAIKLING PAGPAPAKILALA NG ARALIN

Tingnan ang bahagi ng dalawang antas na balangkas.

Ang balangkas ay ang buod ng talata. Ito ay binubuo ng

_____1. Ang balangkas ay isang talata.

_____2. Gumagamit ng Roman Numeral para sa suportang detalye.

_____3. Malaking letra ang ginagamit para sa suportang detalye.

_____4. Matapos maisulat ang Roman Numeral at malaking letra

kasunod nito ang bantas na tuldok.

_____5. Ang balangkas ay buod ng talata.

Panuto: Isulat ang mga bahagi ng dalawang antas na balangkas sa

MAIKLING PAGPAPAKILALA NG ARALIN

Ang balangkas ay ang buod ng talata. Ito ay binubuo ng

Ang sayaw na ito ay nagpapakita ng pagtulong sa ibang tao

Sa paggawa ng balangkas, isinusulat ang

Gawain ng Karpintero at Sastre

Ang mga karpintero ay mahalagang bahagi ng ating

Ang mga sastre o mananahi ang tumatahi ng ating mga

Panuto: Basahin at unawain ang talata sa ibaba at gumawa ng

Ang mga bumbero ay malaking tulong sa ating pamayanan.

Panuto: Magtanong sa kasama sa bahay kung paano isagawa ang

II. Kahalagahan ng Pagtatanim ng Halaman

MAIKLING PAGPAPAKILALA NG ARALIN

Ang talata ay lipon o grupo ng mga pangungusap na

Tumutubo ang punong mangga sa mainit na lugar. Ang bunga

Ang talata ay lipon o grupo ng mga pangungusap na

Panuto: Basahin at unawain ang mga sumusunod na pahayag

_____1. Ang mga pangunngusap sa talata ay magkakaugnay.

_____2. Nagsisimula sa malaking letra ang mga pangungusap at

nagtatapos sa wastong bantas.

_____3. Ang unang pangungusap sa talata ay isunusulat ng

_____4. Ang talata ay lipon ng mga pangungusap na hindi

_____5. Ang talata ay may tinatalakay na isang paksa.

Panuto: Isulat muli ng wasto ang talata sa ibaba sa sagutang

maingat kong inilagay ang larawan ng aming pamilya sa gitna.

kasunod nito, malinaw kong iginuhit ang isang anghel sa itaas ng

kanang bahagi ng kartolina. At panghuli, isinulat ko ng malaking letra

ang pamagat na, “Mahal ko ang Aking Pamilya”

Masaya sa Aming Tahanan

MAIKLING PAGPAPAKILALA NG ARALIN

Ang talata ay lipon o grupo ng mga pangungusap na

_______________2. Inilagay niya ang itlog sa kaserola

_______________3. Ilang minuto ang nakalipas, inilipat niya ang

nalutong itlog sa mangkok

_______________4. Nilagyan niya ng tubig at konting asin ang

Ang talata ay lipon o grupo ng mga pangungusap na

PAG-ALAM SA MGA NATUTUHAN

gamit ang mga salitang hudyat sa sagutang papel.

___________ Pumili ng punla na nais mong itanim.

___________Gumawa ng hukay sa lupang pagtataniman gamit

___________Ipantabon muli ang lupang mula sa ginawang

hukay. Tiyakin lamang na hindi gaanong siksik ang

lupa upang makadaloy pa rin ang hangin sa ugat

at punla. Palibutan ng patpat upang maging

MAIKLING PAGPAPAKILALA NG ARALIN

Ang pang-abay ay bahagi ng pananalitang nagbibigay-turing

2. Taimtim na nagdarasal ang mga tao upang hindi tuluyang

lumakas ang bagyo.

3. Malakas magsalita ang batang si Mark.

4. Maayos na kinausap ng mag-aaral ang kaniyang guro.

5. Matulin tumakbo si Rogelio.

Ang pang-abay na pamaraan ay tumutukoy

PAG-ALAM SA MGA NATUTUHAN