કૉપિરાઇટ ઑનલાઇન ફાઇલ કરો (https://www.legalserviceindia.com/copyright/register.

htm) - દિલ્હીમાં પરસ્પર છૂ ટાછેડા ફાઇલ કરો

(https://www.legalserviceindia.com/helpline/mutual_consent_divorce.htm) - ઑનલાઇન કાનૂની સલાહ (https://www.legalserviceindia.com/consult/advice.htm) -
ભારતમાં વકીલો (https://www.legalserviceindia.com/lawyers/lawyers_home.htm)

ભારતના બંધારણનો ઇતિહાસ અને વિકાસ

મોહમ્મદ આકિબ અસલમ (author-3992-mohd-aqib-aslam.html) દ્વારા | 37599 જોવાઈ (author-3992-mohd-aqib-aslam.html)

6 14 1 બ્લોગર 3 ખિસ્સા 3 ડિગ 1

વર્ષ 1947માં આઝાદી મેળવતા પહેલા, ભારત મૂળભૂત રીતે સમાજના બે મુખ્ય વિભાગોમાં વહેંચાયેલું હતું, જેમ કે બ્રિટિશ ઈન્ડિયા (જેમાં 11 પ્રાંતોનો સમાવેશ થાય છે) અને સબસિડિયરી
એલાયન્સ સિસ્ટમ મુજબ ભારતીય રાજકુ મારો દ્વારા શાસિત રજવાડાઓ. બંને વિભાગો પાછળથી ભારતીય સંઘની રચના કરવા માટે એકસાથે ભળી ગયા, પરંતુ બ્રિટિશ ભારતના ઘણા નિયમો
અને નિયમનો હજુ પણ અનુસરવામાં આવે છે. ભારતના બંધારણની ઐતિહાસિક ઉત્ક્રાંતિ ભારતે તેની સ્વતંત્રતા મેળવે તે પહેલા પસાર થયેલા ઘણા નિયમો અને કાયદાઓમાંથી શોધી શકાય છે.

તે ઘણી ઘટનાઓ અને ઘટનાઓની શ્રેણી હતી જેના પરિણામે ભારતના બંધારણનો વિકાસ થયો, જે વિશ્વનું સૌથી મોટું લેખિત બંધારણ છે. સંસ્કૃ તિ, લોકો અને તેના ભૂપ્રદે શના સંદર્ભમાં ભારત
એક વૈવિધ્યસભર દે શ રહ્યો છે. તેથી બંધારણના ઘડવૈયાઓ માટે એક સર્વોચ્ચ નિયમ પુસ્તક બનાવવું એ એક પડકારજનક કાર્ય હતું જે મુજબ આ સમૃદ્ધ વૈવિધ્યસભર રાષ્ટ્ર ને અસરકારક રીતે
સંચાલિત કરી શકાય. આ લેખમાં, ભારતીય બંધારણને આકાર આપનાર વિવિધ અધિનિયમો, નિયમન અને ઘોષણાઓનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે.

ભારતીય વહીવટી તંત્ર

ભારતમાં લોકશાહીનું સંસદીય સ્વરૂપ છે જ્યાં કારોબારી સંસદને જવાબદાર છે. સંસદમાં બે ગૃહો છે - લોકસભા અને રાજ્યસભા. ઉપરાંત, ભારતમાં શાસનનો પ્રકાર ફેડરલ છે, એટલે કે કેન્દ્ર અને
રાજ્યો વચ્ચે સત્તાઓનું વિભાજન છે. જો કે, શાસન વાસ્તવિકતામાં અર્ધ-સંઘીય પ્રકૃ તિનું છે. અમારી પાસે સ્થાનિક સરકારી સ્તરે પણ સ્વ-શાસન છે. આ તમામ પ્રણાલીઓનો જન્મ બ્રિટિશ
વહીવટીતંત્રને આભારી છે.

રેગ્યુલેટીંગ એક્ટ ઓફ 1773

1765માં, બક્સરની લડાઈ પછી, ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપની (EIC) એ બંગાળ, બિહાર અને ઓરિસ્સા રાજ્યોમાં દિવાની અધિકારો (મહેસૂલ એકત્રિત કરવાનો અધિકાર) મેળવ્યો. આનાથી ભારતમાં
વ્યાપારી કમ રાજકીય સ્થાપના તરીકે EIC બન્યું. આના પરિણામે વહીવટી અરાજકતા સર્જાઈ અને કંપનીના નોકરો દ્વારા અસંખ્ય સંપત્તિ એકત્ર કરવા પર બ્રિટિશ સંસદમાં પ્રશ્ન ઉઠાવવામાં
આવ્યો.

પરિણામે, બ્રિટિશ સરકારે કંપનીની બાબતોની તપાસ માટે એક ગુપ્ત સમિતિની રચના કરી. સમિતિ દ્વારા સુપરત કરાયેલા અહેવાલે સરકારી નિયંત્રણને લાગુ કરવા અને કંપનીની બાબતોનું
નિયમન કરવા માટે સંસદ દ્વારા સુપરત કરાયેલા નિયમન અધિનિયમનો માર્ગ મોકળો કર્યો હતો.

રેગ્યુલેટીંગ એક્ટ હેઠળ, વિવિધ કલમોનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો હતો જેમ કે:
બંગાળનું પ્રેસિડેન્સી બોમ્બે અને મદ્રાસ પર સર્વોચ્ચ બનાવવામાં આવ્યું હતું. ત્યારબાદ બંગાળના ગવર્નરને ત્રણ પ્રાંતના ગવર્નર-જનરલ તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા. ગવર્નર
જનરલને બાકીના બે પ્રદે શો પર અધિક્ષકતા, દિશા અને નિયંત્રણની સત્તા આપવામાં આવી હતી;
અધિનિયમ દ્વારા વોરન હેસ્ટિંગ્સને ગવર્નર-જનરલ તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા;
ગવર્નર જનરલને ચાર કાઉન્સિલરો દ્વારા મદદ કરવામાં આવી હતી. તેમની ઓફિસનો કાર્યકાળ 5 વર્ષની મુદત માટે નક્કી કરવામાં આવ્યો હતો;
ગવર્નર-જનરલને કંપનીના ડાયરેક્ટરોના આદે શોનું પાલન કરવાની અને તે સમયે કંપનીના હિત સાથે સંબંધિત તમામ બાબતો વિશે તેમને માહિતગાર રાખવાની જરૂર હતી;
ગવર્નર-જનરલને કંપનીની માલિકીના પ્રદે શો પર સરકારના નિયંત્રણમાં સુધારો કરવા માટે નિયમો, વટહુ કમો અને નિયમો બનાવવાની સત્તા આપવામાં આવી હતી;
ફોર્ટ વિલિયમ ખાતે સર્વોચ્ચ ન્યાયાલયની સ્થાપના કલકત્તા ખાતે સર્વોચ્ચ અદાલત તરીકે કરવામાં આવી હતી અને તેમાં મુખ્ય ન્યાયાધીશ અને અન્ય ત્રણ ન્યાયાધીશોનો સમાવેશ થતો
હતો.
પિટ્સ ઈન્ડિયા એક્ટ ઓફ 1784
આ અધિનિયમમાં, કંપનીની માલિકીના પ્રદે શોને "ભારતમાં બ્રિટિશ સંપત્તિઓ" તરીકે ઓળખવામાં આવ્યા હતા, આ સ્પષ્ટ સંકેત હતો કે બ્રિટિશ ક્રાઉને ભારતમાં ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપની
દ્વારા હસ્તગત કરેલા પ્રદે શ પર માલિકીનો દાવો કર્યો હતો;
તેણે એક બોર્ડ ઓફ કંટ્રોલની સ્થાપના કરી, જેની નિમણૂક ક્રાઉન દ્વારા જ કરવાની હતી. બોર્ડને કંપનીના તમામ પ્રકારના નાગરિક, લશ્કરી અને મહેસૂલ બાબતોના અધિક્ષક, નિર્દે શન
અને નિયંત્રણની સત્તા આપવામાં આવી હતી;
આ અધિનિયમે ઈં ગ્લેન્ડમાં બ્રિટિશ સરકારનો એક વિભાગ પણ બનાવ્યો હતો જે કંપનીના ડિરેક્ટરો અને ભારતીય વહીવટીતંત્ર પર તેના નિયંત્રણનો ઉપયોગ કરે છે;
આ અધિનિયમની સ્થાપના દ્વારા મદ્રાસ અને બોમ્બે ખાતે ગવર્નર્સ કાઉન્સિલની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી.

1813નો ચાર્ટર એક્ટ

આ અધિનિયમ દ્વારા ભારતીય વેપારમાં કંપનીનો એકાધિકાર બંધ કરવામાં આવ્યો હતો;
ભારત સાથેનો વેપાર તમામ બ્રિટિશ નાગરિકો માટે ખુલ્લો મુકવામાં આવ્યો હતો, જોકે આમાં ચાનો વેપાર અને ચીન સાથેનો વેપાર હતો;
આ અધિનિયમ ભારતમાં કંપનીના ખર્ચે ચર્ચની સ્થાપના તરફ દોરી ગયું, આ અંગ્રેજો તેમના ધર્મનું પાલન કરવા માટે કરવામાં આવ્યું હતું.

1833નો ચાર્ટર એક્ટ

આ અધિનિયમ દ્વારા જ બંગાળના ગવર્નર જનરલને ભારતના ગવર્નર જનરલ તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા. ભારતના પ્રથમ ગવર્નર જનરલ લોર્ડ બેન્ટિક હતા;
તેમને ભારતના તમામ ભાગોની સરકારને સુપરિન્ટેન્ડ, ડાયરેક્ટ અને નિયંત્રિત કરવાની સંપૂર્ણ સત્તા આપવામાં આવી હતી જેમાં નાગરિક, લશ્કરી અને મહેસૂલ વહીવટ સંબંધિત
બાબતોનો સમાવેશ થાય છે;
ભારતના ગવર્નર જનરલને મૂળ લોકોની લાગણીઓને ઠેસ પહોંચાડ્યા વિના ભારતીયોની સ્થિતિ સુધારવા માટેનો ઠરાવ પસાર કરવાની ફરજ આપવામાં આવી હતી;
આ અધિનિયમ દ્વારા જ ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપનીની પ્રવૃતિઓ વ્યાપારી સંસ્થા તરીકે સમાપ્ત થઈ અને તે માત્ર એક સંપૂર્ણ વહીવટી સંસ્થા બની ગઈ.

1853નો ચાર્ટર એક્ટ

બોર્ડ ઓફ કંટ્રોલને નિયમો અને વિનિયમો બનાવવા માટે અધિકૃ તતા આપવામાં આવી હતી જે ભારતમાં સેવાઓ માટે નિમણૂકોને સંચાલિત કરવામાં મદદ કરશે. આ વિકાસને કારણે,
દે શમાં સિવિલ સર્વિસ એક્ઝામિનેશન તરીકે ઓળખાતી ઓપન પરીક્ષાની નવી સિસ્ટમ દાખલ કરવામાં આવી. આ પરીક્ષા જાહેર જનતા માટે ખુલ્લી હતી અને સિવિલ સેવાઓમાં પ્રવેશ
આ સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષા દ્વારા જ કરવામાં આવ્યો હતો;
આ અધિનિયમ દ્વારા જ ગવર્નર જનરલની એક્ઝિક્યુટિવ કાઉન્સિલને કાયદાકીય હેતુઓ માટે વિસ્તૃત કરવામાં આવી હતી.

ભારત સરકારનો અધિનિયમ 1858

આ કાયદા દ્વારા જ ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપનીનું શાસન સંપૂર્ણપણે બ્રિટિશ ક્રાઉન દ્વારા બદલવામાં આવ્યું હતું;
આ અધિનિયમમાં ભારતના સેક્રેટરી ઓફ સ્ટેટ (બ્રિટિશ સરકારના કેબિનેટ મંત્રીઓમાંના એક)ને સત્તા આપવામાં આવી હતી. રાજ્યના સચિવનો પગાર ભારતીય મહેસૂલમાંથી ચૂકવવામાં
આવતો હતો;
 સેક્રેટરીને કાઉન્સિલ ઓફ ઈન્ડિયા દ્વારા મદદ કરવામાં આવી હતી, જેમાં 15 સભ્યોનો સમાવેશ થતો હતો અને તેમને તેમના એજન્ટ દ્વારા ભારતીય વહીવટ પર સંપૂર્ણ સત્તા અને નિયંત્રણ
આપવામાં આવ્યું હતું જે વાઇસરોય હતા;
આ અધિનિયમ દ્વારા જ ભારતના ગવર્નર-જનરલને ભારતના વાઇસરોય બનાવવામાં આવ્યા હતા અને ભારતના પ્રથમ વાઇસરોય લોર્ડ કેનિંગ હતા.

ભારતીય કાઉન્સિલ એક્ટ 1861

કાયદાના હેતુ માટે ભારતીયોને પ્રથમ વખત વિધાન પરિષદમાં નામાંકિત કરવામાં આવ્યા હતા;
વિધાન પરિષદમાં ભારતીયોની સંખ્યા ઓછામાં ઓછી 6 હતી અને તે 12 સુધી હોઈ શકે છે. આ સભ્યોને વાઈસરોય દ્વારા 2 વર્ષના સમયગાળા માટે નામાંકિત કરવામાં આવ્યા હતા;
આ અધિનિયમમાં મદ્રાસ અને બોમ્બે માટે સ્થાનિક ધારાસભાની જોગવાઈ પણ કરવામાં આવી હતી અને બંગાળ અને અન્ય પ્રાંતોમાં સમાન સ્થાનિક સંસ્થાઓની સ્થાપના માટે
વાઈસરોયને સત્તા આપવામાં આવી હતી.

ભારતીય કાઉન્સિલ એક્ટ 1909

આ અધિનિયમ સર જ્હોન મોર્લી, ભારતના સેક્રેટરી ઓફ સ્ટેટ અને મિન્ટો તરફથી આવ્યો છે જેઓ ભારતના વાઇસરોય હતા;
આ અધિનિયમમાં વિધાન પરિષદના વિસ્તરણ માટેની જોગવાઈઓ હતી અને તે જ સમયે, તે તેમને વધુ અસરકારક બનાવે છે. કાઉન્સિલના વધારાના સભ્યોની સંખ્યામાં નોંધપાત્ર વધારો
થયો હતો;
સમગ્ર રાજ્યનું પ્રતિનિધિત્વ કરતી કાઉન્સિલમાં, મોટાભાગના સત્તાવાર સભ્યોની સંખ્યા સમાન જ રાખવામાં આવી હતી;
બીજી બાજુ , પ્રાંતીય અથવા રાજ્ય પરિષદોમાં, બિન-સત્તાવાર સભ્યોની બહુ મતી હતી, જોકે ચૂંટાયેલા સભ્યો ન હતા, સિવાય કે બંગાળમાં જ્યાં ચૂંટાયેલા સભ્યોની બહુ મતી હતી;
આ અધિનિયમમાં વાઈસરોયની એક્ઝિક્યુટિવ કાઉન્સિલમાં ભારતીયોની નિમણૂકની જોગવાઈ હતી. એક્ઝિક્યુટિવ કાઉન્સિલ પણ વિસ્તૃત કરવામાં આવી હતી. સભ્યો હવે ઘણા
વ્યાજબી પ્રશ્નો પૂછી શકતા હતા અને બજેટ પર ચર્ચા પણ કરી શકતા હતા, પરંતુ તેઓને તેના પર મતદાન કરવાની મંજૂ રી નહોતી;
તેણે મુસ્લિમોને અલગ મતદાર મંડળ (મુસ્લિમ સમુદાય માટે સાંપ્રદાયિક પ્રતિનિધિત્વની સિસ્ટમ) પણ આપી.

1919નો ભારત સરકારનો અધિનિયમ

આ અધિનિયમ ES મોન્ટાગુ, ભારતના તત્કાલીન સેક્રેટરી ઓફ સ્ટેટ અને લોર્ડ ચેમ્સફોર્ડ, ભારતના તત્કાલીન વાઇસરોય તરફથી આવે છે;
આ અધિનિયમને મોન્ટેગ્યુ-ચેમ્સફોર્ડ રિફોર્મ્સ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે;
અધિનિયમ દ્વારા વિભાવના દ્વિપક્ષીયતાની રજૂ આત કરવામાં આવી હતી, જે હેઠળ મંત્રીઓ તેમના સંબંધિત વિષયો માટે જવાબદાર હતા અને "તબદીલ કરાયેલા વિષયો" નો
હવાલો ધરાવતા હતા જ્યારે પ્રાંતોના ગવર્નરો અને તેમના કાઉન્સિલરો આરક્ષિત વિષયોનો હવાલો ધરાવતા હતા ;
કેન્દ્રમાં પ્રથમ વખત દ્વિગૃહ ધારાસભાની રજૂ આત કરવામાં આવી હતી અને આ અધિનિયમ દ્વારા, ગવર્નર-જનરલની એક્ઝિક્યુટિવ કાઉન્સિલમાં બીજા ભારતીય સભ્યનો સમાવેશ
કરવામાં આવ્યો હતો;
અધિનિયમ ભારતના જાહેર સેવા આયોગની સ્થાપના માટે પ્રદાન કરે છે;
આ અધિનિયમે સાંપ્રદાયિક મતદારોને તે સમયે રાષ્ટ્ર માં હાજર લઘુમતીઓ જેમ કે શીખો, યુરોપિયનો, એંગ્લો-ઈન્ડિયન્સ અને ખ્રિસ્તીઓ સુધી વિસ્તાર્યા હતા.

1935નો ભારત સરકારનો અધિનિયમ

આ અધિનિયમ સાયમન કમિશનના અહેવાલ, રાઉન્ડ ટેબલ કોન્ફરન્સમાં ચર્ચા અને બ્રિટિશ સંસદમાં રજૂ કરાયેલ શ્વેતપત્રનું પરિણામ હતું;
તે ભારતમાં અંગ્રેજો દ્વારા રજૂ કરવામાં આવેલો સૌથી લાંબો અને છેલ્લો બંધારણીય માપદં ડ હતો;
આ અધિનિયમમાં ગવર્નર પ્રાંતો અને રજવાડાંના રાજ્યોનો સમાવેશ કરતા ફેડરેશન ઑફ ઇન્ડિયા માટે પ્રદાન કરવામાં આવ્યું હતું;
GOI અધિનિયમ 1919 દ્વારા રજૂ કરાયેલ દ્વંદ્વને નાબૂદ કરવામાં આવ્યો હતો અને તેના બદલે પ્રાંતીય સ્વાયત્તતા દાખલ કરવામાં આવી હતી. પ્રાંતીય વહીવટના તમામ વિષયો ચૂંટાયેલી
ધારાસભાના મંત્રીઓના હાથમાં મૂકવામાં આવ્યા હતા;
આ અધિનિયમે રાજ્યોના ગવર્નરોને વિશેષ સત્તાઓ અને જવાબદારીઓ આપી હતી જેણે મંત્રીની સત્તાને અસરકારક રીતે અંકુ શમાં લીધી હતી અને પ્રાંતીય સ્વાયત્તતાને નબળી પાડી
હતી;
આ અધિનિયમને કારણે, બ્રિટિશ ભારતને બે ભાગોમાં વહેંચવામાં આવ્યું હતું, 2 ગવર્નર પ્રાંતો અને 5 મુખ્ય કમિશનર પ્રાંતો;
આ કાયદાએ પ્રાંતોમાં ધારાસભાને વિસ્તૃત કરી. આ અધિનિયમ દ્વારા છ પ્રાંતો, આસામ, બંગાળ, બિહાર, બોમ્બે, મદ્રાસ અને સંયુક્ત પ્રાંતના પ્રાંતો દ્વિગૃહ ધારાસભા ધરાવતા હતા;
પ્રાંતીય સ્તરે રાજશાહી નાબૂદ કરવામાં આવી હતી પરંતુ તે કેન્દ્રમાં સ્થાપિત કરવામાં આવી હતી. આનો અર્થ એ થયો કે અનામત વિષયો (સંરક્ષણ, બાહ્ય બાબતો, આદિજાતિ બાબતો,
વગેરે) વાઇસરોય દ્વારા સંચાલિત થવાના હતા;
આ અધિનિયમ દ્વારા બર્મા (હવે મ્યાનમાર) ભારતથી અલગ થઈ ગયું હતું;
આ અધિનિયમ દ્વારા સિંધ અને ઉત્તર પશ્ચિમ સરહદી પ્રાંતને પ્રાંતનો દરજ્જો આપવાનો હતો.

ભારતીય સ્વતંત્રતા અધિનિયમ 1947

15મી ઓગસ્ટ 1947ના રોજ ભારતના વિભાજન અને ભારતને ભારત અને પાકિસ્તાનમાં વિભાજીત કરીને બે પ્રભુત્વની સ્થાપના માટેનો કાયદો પ્રદાન કરે છે. આથી, બ્રિટિશ ભારતમાં
લાગુ કરાયેલા તમામ કાયદાઓ બંને રાષ્ટ્રોની સંબંધિત ધારાસભા દ્વારા સુધારો ન થાય ત્યાં સુધી લાગુ રહેશે;
દરેક રાષ્ટ્ર અને તેના તમામ પ્રાંતો તેમના પોતાના નવા બંધારણની રચના સુધી ભારત સરકારના અધિનિયમ, 1935 મુજબ સંચાલિત થવાના હતા;
આ અધિનિયમે રજવાડાં પર બ્રિટિશ ક્રાઉનનું વર્ચસ્વ સમાપ્ત કરવાની શરતો પૂરી પાડી હતી;
રજવાડાઓ અને શાસકો પર તાજ દ્વારા ઉપયોગમાં લેવામાં આવતી તમામ સંધિઓ અને કાર્યો ઓગસ્ટ 15, 1947 થી સમાપ્ત થઈ જશે.

ભારતનું બંધારણ (જાન્યુઆરી 26, 1950)

ભારતના રાષ્ટ્ર પતિ તરીકે ડૉ. રાજેન્દ્ર પ્રસાદે ફેબ્રુઆરી 1948માં ભારતના નવા બંધારણનો ડ્રાફ્ટ તૈયાર કર્યો હતો;
આથી ભારતનું બંધારણ આખરે 1949માં 26મી નવેમ્બરે બંધારણ સભા દ્વારા અપનાવવામાં આવ્યું હતું અને તે વર્ષ 1950માં 26મી જાન્યુઆરીએ અમલમાં આવ્યું હતું (જેને ભારતમાં
પ્રજાસત્તાક દિવસ તરીકે ગણવામાં આવે છે), જ્યારે ભારતીય પ્રજાસત્તાકનો જન્મ થયો હતો. ;
આથી, આ અધિનિયમ દ્વારા ભારતને સ્વતંત્ર અને સાર્વભૌમ રાજ્ય તરીકે જાહેર કરવામાં આવ્યું હતું અને તેણે કેન્દ્ર તેમજ પ્રાંત અથવા રાજ્યો બંને તબક્કે જવાબદાર સરકારોની સ્થાપના
કરી હતી;
ભારતનું બંધારણ પોતપોતાના રાષ્ટ્રોમાં પહેલાથી જ અસ્તિત્વમાં રહેલા અન્ય બંધારણોથી પ્રેરિત હતું, મુસદ્દા સમિતિએ આ રાષ્ટ્રોના વિવિધ બંધારણોમાંથી વિવિધ વિશેષતાઓ લીધી
હતી. આ વિશેષતાઓ અને બંધારણો જે ભારતના બંધારણના સ્ત્રોત તરીકે કામ કરે છે તેની નીચે ચર્ચા કરવામાં આવી છે.

ભારતીય બંધારણના સ્ત્રોતો

ભારતનું બંધારણ એ ભારતનો મુખ્ય કાયદો છે. તે વિશ્વનું સૌથી લાંબુ લેખિત બંધારણ છે. ડૉ. બી.આર. આંબેડકરને ભારતીય બંધારણના પિતા તરીકે ગણવામાં આવે છે. ભારતના બંધારણ હેઠળ
વ્યાખ્યાયિત કરાયેલા લેખો વિશ્વના ઘણા દે શોના બંધારણો અને આદર્શોમાંથી લેવામાં આવ્યા છે. ચાલો જોઈએ કે ભારતનું બંધારણ ઘડવામાં ડ્રાફ્ટિંગ કમિટીને મદદ કરી હતી.

બ્રિટિશ બંધારણ
1. સરકારની સંસદીય પ્રણાલી;
2. રાજ્યના વડાનું પ્રતીકાત્મક અથવા નામાંકિત મહત્વ;
3. સિંગલ નાગરિકત્વ;
4. કેબિનેટ સિસ્ટમ;
5. વિવિધ સંસદીય વિશેષાધિકારો;
6. દ્વિગૃહવાદ.
અમેરિકન બંધારણ
1. મૂળભૂત અધિકારો;
2. ન્યાયતંત્રની સ્વતંત્રતા;
3. ન્યાયિક સમીક્ષાના સિદ્ધાંત;
4. ઉપ-પ્રમુખ પદ;
5. સુપ્રીમ કોર્ટ અને હાઈકોર્ટના જજોને હટાવવા
6. રાષ્ટ્ર પતિનો મહાભિયોગ.

સ્કોટિશ બંધારણ
1. DPSP (રાજ્યની નીતિનો નિર્દે શક સિદ્ધાંત);
2. રાષ્ટ્ર પતિની ચૂંટણીની પદ્ધતિઓ;
3. કાઉન્સિલ ઓફ સ્ટેટ માટે સભ્યોની નોમિનેશન.

કેનેડિયન બંધારણ
1. શક્તિશાળી રાજ્યો સાથે ફેડરલ સિસ્ટમ;
2. કેન્દ્રમાં અવશેષ શક્તિઓનું નિમણૂક;
3. કેન્દ્ર દ્વારા રાજ્યના રાજ્યપાલની નિમણૂક;
4. સુપ્રીમ કોર્ટનું સલાહકાર અધિકારક્ષેત્ર.

ઓસ્ટ્રેલિયન બંધારણ
1. સમવર્તી યાદી;
2. વેપાર અને વાણિજ્યની સ્વતંત્રતા;
3. સંસદના બંને ગૃહોની સંયુક્ત બેઠક.

જર્મન બંધારણ
1. કટોકટી દરમિયાન મૂળભૂત અધિકારોનું સસ્પેન્શન.

સોવિયેત સમાજવાદી પ્રજાસત્તાકનું બંધારણ સંઘ

1. મૂળભૂત ફરજો;
2. સામાજિક, આર્થિક અને રાજકીય ન્યાયનો વિચાર પ્રસ્તાવના (બંધારણનો પ્રારંભિક ભાગ) માં સમાયેલ છે.

ફ્રે ન્ચ બંધારણ

1. રિપબ્લિકન માળખું;
2. સ્વતંત્રતા, સમાનતા અને બંધુત્વનો વિચાર.

દક્ષિણ આફ્રિકાનું બંધારણ

1. બંધારણમાં સુધારો;
2. રાજ્યસભાના સભ્યોની ચૂંટણી.

જાપાની બંધારણ
1. કાયદા દ્વારા સ્થાપિત પ્રક્રિયા.

ભારત સરકારનો અધિનિયમ 1935

1. ફેડરલ સિસ્ટમ;
2. રાજ્યપાલનું કાર્યાલય;
3. ન્યાયતંત્રનું માળખું;
4. જાહેર સેવા આયોગ;
5. કટોકટીની જોગવાઈ;
6. સત્તાના વિતરણ માટે ત્રણ યાદીઓ.

નિષ્કર્ષ
રાષ્ટ્ર નું બંધારણ, સારમાં, સાત્વિક હોવાને બદલે વિશેષણ છે. તે શું કરવું જોઈએ તે નિર્દે શિત કરવાનો પ્રયાસ કરતું નથી પરંતુ રાષ્ટ્ર ની સરકારની સત્તાનો ઉપયોગ કેવી રીતે કરવો જોઈએ તે દર્શાવે
છે. ભારત તેની સંસ્કૃ તિ, નાગરિકો અને તેના પ્રદે શના સંદર્ભમાં એક વૈવિધ્યસભર રાષ્ટ્ર છે, તેથી જ ડ્રાફ્ટિંગ કમિટીએ ડ્રાફ્ટને પૂર્ણ કરવામાં આટલો લાંબો સમય લીધો અને તેથી, ભારતના
બંધારણની ઐતિહાસિક વૃદ્ધિ ઘણા કાયદાઓ ( જેનો આ લેખમાં ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે) રાષ્ટ્ર ને આઝાદી મળી તે પહેલા.

ભારતનું બંધારણ વિશ્વભરમાં સૌથી લાંબુ લેખિત બંધારણ છે. બંધારણની સંપૂર્ણ રચના અને રચના કરવામાં 6.4 મિલિયનના ખર્ચ સાથે 2 વર્ષ 11 મહિના અને 18 દિવસનો સમય લાગ્યો છે અને
તે વિવિધ રાષ્ટ્રોના અન્ય બંધારણોથી પ્રેરિત છે. ભારતનું બંધારણ એ ભારતનો મુખ્ય કાયદો છે અને વર્ષોથી ભારતીય ન્યાયતંત્ર દ્વારા તેનું સમર્થન કરવામાં આવ્યું છે.

ભારતમાં કાયદો કલમ

કૃ પા કરીને તમારી ટિપ્પણીઓ મૂકો

0 comments Sort by Oldest

Add a comment...

Facebook Comments Plugin

વકીલોને પૂછો (https://legalserviceindia.com/lawyers/lawyers_home.htm)

યુ મે લાઈક

(article-13792-treatment-of-psychopathic-offenders-and-criminal-activity-reduction.html)
 સાયકોપેથિક ઓ ની સારવાર...
(article-13792-treatment-of-psychopathic-offenders-and-criminal-activity-reduction.html)

(article-13788-conciliation-under-the-sexual-harassment-of-women-at-workplace-prevention-prohibition-and-redressal-act-2013.html)

જાતીય સંબંધ હેઠળ સમાધાન...

(article-13788-conciliation-under-the-sexual-harassment-of-women-at-workplace-prevention-prohibition-and-redressal-act-2013.html)

(article-13786-comparative-analysis-of-the-corporate-rehabilitation-and-insolvency-laws-in-india-the-us-the-eu-and-other-major-economies-in-the-
world.html)

નું તુલનાત્મક વિશ્લેષણ...

 (article-13786-comparative-analysis-of-the-corporate-rehabilitation-and-insolvency-laws-in-india-the-us-the-eu-and-other-major-economies-in-the-
world.html)

(article-13785-women-reservation-bill-then-and-now.html)

મહિલા અનામત બિલઃ...

(article-13785-women-reservation-bill-then-and-now.html)

(article-13780-the-evolution-of-judicial-appointments-in-india-from-consultation-to-collegium-and-beyond.html)
 ન્યાયિક એનો વિકાસ...
(article-13780-the-evolution-of-judicial-appointments-in-india-from-consultation-to-collegium-and-beyond.html)

(article-13776-order-39-rule-2a-cpc-and-requirement-of-willful-disobedience-in-legal-proceedings.html)

ઓર્ડર 39 નિયમ 2A CPC અને ફરીથી...

(article-13776-order-39-rule-2a-cpc-and-requirement-of-willful-disobedience-in-legal-proceedings.html)

કાનૂની પ્રશ્ન અને જવાબો

OOPS! SOMETHING WENT WRONG.

It seems to be an invalid feed. Please check and try again.
ભારતમાં વકીલો (https://www.legalserviceindia.com/lawyers/lawyers_home.htm) - શહેર દ્વારા શોધો
દિલ્હી (/lawyers/delhi.htm)
કોલકાતા (/lawyers/calcutta.htm)
ચંડીગઢ (/lawyers/chandigarh.htm)
સિલીગુડી (/lawyers/siliguri.htm)
અલ્હાબાદ (/lawyers/allahabad.htm)
દુર્ગાપુર (/lawyers/durgapur.htm)
લખનૌ (/lawyers/lucknow.htm)
જમશેદપુર (/lawyers/jamshedpur.htm)
ગુડગાંવ (/lawyers/gurgaon.htm)
રાંચી (/lawyers/ranchi.htm)
ફરીદાબાદ (/lawyers/faridabad.htm)
જાંજગીર (/lawyers/chhattisgarh.htm)
નોઈડા (/lawyers/noida.htm)
દીમાપુર (/lawyers/dimapur.htm)
ગાઝિયાબાદ (/lawyers/ghaziabad.htm)
ગુવાહાટી (/lawyers/guwahati.htm)
જલંધર (/lawyers/jalandhar.htm)
નવી દિલ્હી (/lawyers/new_delhi.htm)
આગ્રા (/lawyers/agra.htm)
લુધિયાણા (/lawyers/ludhiana.htm)
જોધપુર (/lawyers/jodhpur.htm)
જયપુર (/lawyers/jaipur.htm)
અમૃતસર (/lawyers/amritsar.htm)

ચેન્નાઈ (/lawyers/chennai.htm)
મુંબઈ (/lawyers/bombay.htm)
બેંગ્લોર (/lawyers/bangalore.htm)
પુણે (/lawyers/pune.htm)
હૈદરાબાદ (/lawyers/hyderabad.htm)
નાગપુર (/lawyers/nagpur.htm)
વિશાખાપટ્ટનમ (/lawyers/visakhapatnam.htm)
બેલગામ (/lawyers/belgaum.htm)
કોચીન (/lawyers/cochin.htm)
જલગાંવ (/lawyers/jalgaon.htm)
કોઈમ્બતુર (/lawyers/coimbatore.htm)
નાસિક (/lawyers/nashik.htm)
પોંડિચેરી (/lawyers/Pondicherry.htm)
અમદાવાદ (/lawyers/ahmedabad.htm)
ત્રિવેન્દ્રમ (/lawyers/trivandrum.htm)
સુરત (/lawyers/surat.htm)
એલુરુ (/lawyers/eluru.htm)
ઈન્દોર (/lawyers/indore.htm)
વાપી (/lawyers/vapi.htm)
ખંડવા (/lawyers/khandwa.htm)
બેંગલુરુ (/lawyers/bengaluru.htm)
રાજકોટ (/lawyers/rajkot.htm)

ઓનલાઈન કોપીરાઈટ નોંધણી (https://legalserviceindia.com/copyright/register.htm)

કાયદાના લેખો

છોકરીઓના લગ્ન માટે વધેલી ઉં મર

(article-8374-increased-age-for-girls-marriage.html) (article-8374-increased-age-for-girls-marriage.html)
એવી આશા રાખવામાં આવે છે કે બાળ લગ્ન નિષેધ (સુધારા) બિલ, 2021, જે સામેલ કરવા માંગે છે...
દિલ્હીમાં પરસ્પર છૂ ટાછેડા માટે કેવી રીતે ફાઇલ કરવી
(article-1395-how-to-file-for-mutual-divorce-in-delhi.html) (article-1395-how-to-file-for-mutual-divorce-in-delhi.html)

દિલ્હીમાં પરસ્પર છૂ ટાછેડા માટે કેવી રીતે ફાઇલ કરવી પરસ્પર સંમતિથી છૂ ટાછેડા એ ડી મેળવવાનો સૌથી સરળ રસ્તો છે...
સોશિયલ મીડિયાનો રવેશ
(article-8409-facade-of-social-media.html) (article-8409-facade-of-social-media.html)

કોઈ વ્યક્તિ ફેસબુકના સમાચારને સ્ક્રોલ કરતી વખતે અન્ય લોકોના જીવનમાં ખૂબ જ સરળતાથી સમાઈ શકે છે ...

કલમ 482 CrPc - FIR રદ કરવી: માર્ગદર્શિકા...

(article-2898-section-482-crpc-quashing-of-fir-guidelines-set-out-by-the-hon-ble-supreme-court-of-india.html) (article-2898-section-482-crpc-quashing-of-

fir-guidelines-set-out-by-the-hon-ble-supreme-court-of-india.html)
ફોજદારી કાર્યવાહીની સંહિતા, 1973માં કલમ 482 હેઠળની આંતરિક શક્તિ (ટીના 37મા પ્રકરણ...

ભારતમાં યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ (UCC): A...

(article-12620-the-uniform-civil-code-ucc-in-india-a-boon-or-bane-.html) (article-12620-the-uniform-civil-code-ucc-in-india-a-boon-or-bane-.html)

યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ (UCC) એ એક ખ્યાલ છે જે સમગ્ર દે શમાં વ્યક્તિગત કાયદાઓના એકીકરણની દરખાસ્ત કરે છે.
 કાયદેસરમાં કૃ ત્રિમ બુદ્ધિની ભૂમિકા...
(article-12037-role-of-artificial-intelligence-in-legal-education-and-legal-profession.html) (article-12037-role-of-artificial-intelligence-in-legal-education-and-

legal-profession.html)
આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સ (AI) અર્થતંત્રના વિવિધ ક્ષેત્રોમાં ક્રાંતિ લાવી રહ્યું છે અને કાનૂની...

વકીલોની સદસ્યતા (https://legalserviceindia.com/lawyers/payment/register.htm) - ગ્રાહકોને ઓનલાઈન મેળવો

સુપ્રીમ કોર્ટમાં તરત જ કેવિએટ દાખલ કરો (https://legalserviceindia.com/articles/index.html)

ઘર (https://www.legalserviceindia.com) | વકીલો (https://www.legalserviceindia.com/lawyers/lawyers_home.htm) | અમારા વિશે (about_us.html) | સંપાદકીય ટીમ

(https://www.legalserviceindia.com/editorial-board.htm) | ગોપનીયતા નીતિ (privacy_policy.html) | ઉપયોગની શરતો (tos.html) | ડિસ્ક્લેમર (dmca.html) | RSS ફીડ્સ
(rss.php) | અમારો સંપર્ક કરો (contact_us.html)
લીગલ સર્વિસ ઈન્ડિયા.કોમ રજિસ્ટ્રાર ઓફ કોપીરાઈટ એક્ટ (ભારત સરકાર) હેઠળ કોપીરાઈટ થયેલ છે © 2000-2023
ISBN નંબર: 978-81-928510-0-6
 વકીલોની સદસ્યતા (https://legalserviceindia.com/lawyers/payment/register.htm) - ગ્રાહકોને ઓનલાઈન મેળવો

સુપ્રીમ કોર્ટમાં તરત જ કેવિએટ દાખલ કરો (https://legalserviceindia.com/articles/index.html)

ઘર (https://www.legalserviceindia.com) | વકીલો (https://www.legalserviceindia.com/lawyers/lawyers_home.htm) | અમારા વિશે (about_us.html) | સંપાદકીય ટીમ

(https://www.legalserviceindia.com/editorial-board.htm) | ગોપનીયતા નીતિ (privacy_policy.html) | ઉપયોગની શરતો (tos.html) | ડિસ્ક્લેમર (dmca.html) | RSS ફીડ્સ
(rss.php) | અમારો સંપર્ક કરો (contact_us.html)
લીગલ સર્વિસ ઈન્ડિયા.કોમ રજિસ્ટ્રાર ઓફ કોપીરાઈટ એક્ટ (ભારત સરકાર) હેઠળ કોપીરાઈટ થયેલ છે © 2000-2023
ISBN નંબર: 978-81-928510-0-6