You are on page 1of 7

KHUTBAH IDUL FITRI 1444 H

Persiapan Mudik ke Kampung Akhirat


Oleh:
Dr. KH. Bagus Ahmadi, M.Sy., M.Pd.I.
(Katib Syuriyah PCNU Tulungagung)

Khutbah I

ِ�‫ َو ْاﻟ َﺣ ْﻣ ُد ِ ﱣ‬،‫ﷲ ا َ ْﻛ َﺑ ُر َﻛ ِﺑﯾ ًْرا‬ ُ ،ُ‫� اْﻟ َﺣ ْﻣد‬ ِ ‫( َو ِ ﱣ‬۳×) ‫ﷲ أ َ ْﻛ َﺑ ُر‬ ُ (۳×) ‫ﷲ أ َ ْﻛ َﺑ ُر‬ ُ (۳×) ‫ﷲ أ َ ْﻛ َﺑ ُر‬ ُ
،ُ‫� اﻟ َﺣ ْﻣد‬ْ ِ ‫� ا َ ْﻛ َﺑ ُر َو ِ ﱣ‬
ُ ‫ ﱣ‬،‫ﷲ ا َ ْﻛ َﺑ ُر‬ ُ ‫� َو‬ ٰ
ُ ‫ ﻻَ إﻟ َﮫ اِﻻﱠ ﱣ‬،ً‫ٴﺻ ْﯾﻼ‬ ِ ‫� ﺑُ ْﻛ َرة ً َوا‬ ِ ‫ﺳ ْﺑ َﺣﺎنَ ﱣ‬ ُ ‫ َو‬،‫َﻛ ِﺛﯾ ًْرا‬
‫ َوﻻَ ﺗ َْﺧﺗ ﱡ‬،‫اﻟﻣﻧ َُن‬
‫َص‬ ِ ُ‫ﺻ ُر ﻟَﮫ‬ َ ْ‫ وﻻَ ﺗُﺣ‬،ُ‫ﻋ َﺟﺎﯩٴِﺑُﮫ‬ َ ‫ وﻻَ ﺗ َ ْﻧﻔَ ُد‬،ُ‫ﺻﻰ َﻣ َوا ِھﺑُﮫ‬ َ ‫ِي ﻻَ ﺗ ُ ْﺣ‬ ْ ‫اﻟ َﺣ ْﻣ ُد ِ ﱣ�ِ اﻟﱠذ‬
ُ‫ أ َ ْﺷ َﮭ ُد أ َ ْن ﻻَ ِإ ٰﻟﮫَ ِإﻻﱠ ﷲ‬، َ‫ﺎﻣ ِدﯾْن‬ ِ ‫ﺿ ُل َﺣ ْﻣ َد اﻟ َﺣ‬ ُ ‫وق وﯾﻔ‬ ُ ُ‫ أَﺣْ َﻣ ُدهُ ﺣﻣدا ﯾﻔ‬،‫ﺑِزَ َﻣ ٍن د ُْونَ زَ َﻣ ٍن‬
ُ‫ﻋ ْﺑ ُده‬ َ ‫ﺳﯾِّ َدﻧﺎ َ َو َﻣ ْوﻻَﻧَﺎ ُﻣ َﺣ ﱠﻣدًا‬ َ ‫ َوأ َ ْﺷ َﮭ ُد أ َ ﱠن‬، َ‫ﻻٴ ِﺧ ِرﯾْن‬ ٓ ‫اﻷو ِﻟﯾْنَ َوا‬‫ﱠ‬ ُ‫ ا ٰٕﻟﮫ‬،ُ‫َو ْﺣ َدهُ ﻻَ ﺷ َِرﯾ َْك ﻟَﮫ‬
‫ﻠﻰ‬
َ ‫ﻋ‬ َ ‫ﺳ ِﻠّ ْم َوﺑﺎ َ ِر ْك‬ َ ‫ﺻ ِّل َو‬ َ ‫ اﻟﻠﱣ ُﮭ ﱠم‬، َ‫ﺎم ْاﻟ ُﻣﺗ ﱠ ِﻘﯾْن‬ َ ‫� َرﺣْ َﻣﺔً ِﻟ ْﻠ َﻌﺎﻟَ ِﻣﯾْنَ و ٕا َﻣ‬ ُ ‫ﺳﻠَﮫُ ﱣ‬ َ ‫ي ا ْٴر‬ ْ ‫ﺳ ْوﻟُﮫُ اﻟﱠ ِذ‬
ُ ‫َو َر‬
‫ﻋﻠَﻰ‬ َ ‫ﺻ َﺣﺎ ِﺑ ِﮫ اْﻟ َﮭﺎ ِدﯾْنَ اﻟ ُﻣ ْﮭﺗ َ ِدﯾْنَ َو‬ ْ َ ‫ﻋﻠَﻰ أ‬ َ ‫ َو‬، َ‫طﺎ ِھ ِرﯾْن‬ ‫ط ِﯾّ ِﺑﯾْنَ اﻟ ﱠ‬‫ﻋﻠَﻰ آ ِﻟ ِﮫ اﻟ ﱠ‬ َ ‫ﺳ ِﯾّ ِدﻧَﺎ ُﻣ َﺣ ﱠﻣـ ٍد َو‬ َ
‫ﺻ ْﯾ ُﻛ ْم َوﻧَ ْﻔ ِﺳ ْﻲ ِﺑﺗ َ ْﻘ َوى‬ ُ
ِ ‫ أ ْو‬، َ‫ﻓَ َﯾﺂ أَﯾﱡ َﮭﺎ اﻟ ُﻣ ْﺳ ِﻠ ُﻣ ْون‬. ‫ أ َ ﱠﻣﺎ َﺑ ْﻌ ُد‬. َ‫ﺎن ِإﻟَﻰ َﯾ ْو ِم اﻟ ِ ّدﯾْن‬ ٍ ‫ﺳ‬ َ ْ‫اﻟﺗﱠﺎ ِﺑ ِﻌﯾْنَ ﻟ ُﮭ ْم ِﺑﺈِﺣ‬
:‫ ﻗَﺎ َل ﷲُ ﺗ َ َﻌﺎﻟَﻰ‬. َ‫ﷲ َﺣ ﱠﻖ ﺗُﻘﺎَﺗِ ِﮫ َوﻻَﺗ َ ُﻣ ْوﺗ ُ ﱠن إِ ﱠﻻ َوأ َ ْﻧﺗ ُ ْم ُﻣ ْﺳ ِﻠ ُﻣ ْون‬ َ ‫ َواﺗﱠﻘُ ْوا‬. َ‫� ﻓَﻘَ ْد ﻓَﺎزَ اﻟ ُﻣﺗﱠﻘُ ْون‬ ِ‫ﱣ‬
‫ﺳﯾِّ ٰﺎﺗِ ُﻛ ْم َوﯾُ ْد ِﺧﻠَ ُﻛ ْم‬
َ ‫ﻋ ْﻧ ُﻛ ْم‬ َ ‫ﻋﺳٰ ﻰ َرﺑﱡ ُﻛ ْم ا َ ْن ﯾﱡ َﻛ ِﻔّ َر‬ َ ‫ﺻ ْو ًﺣ ۗﺎ‬ ُ ‫� ﺗ َْوﺑَﺔً ﻧﱠ‬ِ ‫ٰﯾٓﺎَﯾﱡ َﮭﺎ اﻟﱠ ِذﯾْنَ ٰا َﻣﻧُ ْوا ﺗ ُ ْوﺑ ُْٓوا اِﻟَﻰ ﱣ‬
ْ ‫ ا‬...‫اﻻ ْﻧﮭٰ ُر‬
‫ﻻﯾﺔ‬ َ ْ ‫ي ِﻣ ْن ﺗ َ ْﺣﺗِ َﮭﺎ‬ ْ ‫َﺟْر‬ ِ ‫تﺗ‬ ٍ ‫َﺟﻧﱣ‬
Maasyiral Hadirin jamaah shalat Idul Fitri rahimakumullah,
Boten wonten kalimat ingkang patut kito ungkapaken wonten kesempatan
ingkang mulyo meniko kejawi Alhamdulillahi rabbil ‘alamin, pujo-puji syukur
dumateng ngerso dalem Allah ta’ala ingkang sampun paring anugrah soho
nikmat sehinggo kito saget makempal kaliayan poro piyantun ingkang kito
tresnani wonten riyoyo idul fitri meniko sesarengan gemuruh suwanten takbir,
tahmid lan tahlil.

Jamaah shalat Idul Fitri ingkang diwelasi Allah,


Wonten ing tradisi muslim Nusantoro, Riyoyo Idul Fitri boten saget
dipisahaken kaliyan budaya mudik. Mudik meniko minongko bagian saking
proses pembelajaran diri supados boten kajabut saking akar sosial kito, bilih
sak tebih-tebihipun kito merantau, mesti wonten bagian saking diri kito
ingkang ngundang-ngundang kito supados wangsul.

Ananging, Ramadlan boten namung sekedar wulan kangge nindaaken mudik


jasmani, Ramadlan ugi kesempatan kangge nyiapaken sangu kito mudik
dateng kampung akhirat. Menawi kito nyiapaken kangge mudik wonten dunyo
niki kanthi persiapan ingkang maksimal, lajeng kados pundi persiapan kito
kagem mudik dateng kampung keabadian? Menawi mudik fisik mawon

1
betahaken kathah persiapan supados perjalananipun lancar dan selamet.
Kados pundi menggahe mudik ruhani kito?

Hadirin ingkang dipun berkati Allah,


Nabi Muhammad shallallahu ‘alaihi wasallam mastani tiyang ingkang
nyiapaken dirinipun sagu kehidupan sak sampunipun pejah sebagai piyantun
ingkang cerdas. Panjenenganipun dawuh:

‫ﻋﻠَﻰ‬
َ ‫ﺳﮫُ ھ ََواھَﺎ َوﺗ َ َﻣﻧﱠﻰ‬ ِ ‫ َواﻟ َﻌ‬،ِ‫ﻋ ِﻣ َل ِﻟ َﻣﺎ َﺑ ْﻌ َد ْاﻟ َﻣ ْوت‬
َ ‫ﺎﺟ ُز َﻣ ْن أَﺗْ َﺑ َﻊ ﻧَ ْﻔ‬ َ ‫س َﻣ ْن َدانَ ﻧَ ْﻔ‬
َ ‫ﺳﮫُ َو‬ ُ ّ‫اﻟ َﻛ ِﯾ‬
ِ‫ﷲ‬
“Wong cerdas yaiku wong sing ngrendahne awake lan amal kangge
kehidupan sakwise matine, Wong apes iku wong sing nuruti hawa nafsune
lan mung ngarep-ngarep marang Allah,” (HR. al-Tirmidzi, Ibnu Majah dan
lainnya).
Menopo mawon ingkang perlu disiapaken kangge sangu nuju kampung
akhirat?
Syekh Sayyid Muhammad Abdullah al-Jordani dawuh:

‫ب ْاﻷ َ ْﻋ َﻣﺎ ِل‬ ِ ‫ت أَي ِ اﻟﺗﱠﺄ َ ﱡھ‬


‫ب ِﻟ ِﻠﻘَﺎﺋِ ِﮫ ِﺑ ِﻔ ْﻌ ِل ْاﻷ َ ْﻋ َﻣﺎ ِل اﻟ ﱠ‬
ِ ‫ﺻﺎ ِﻟ َﺣ ِﺔ َوا ْﺟﺗِﻧَﺎ‬ ِ ‫اﻻ ْﺳﺗِ ْﻌ َدا ُد ِﻟ ْﻠ َﻣ ْو‬
ِ ْ ‫َوﯾَﺗ َﺄ َ ﱠﻛ ُد‬
‫ﻋﻠَ ْﯾ ِﮫ‬َ ‫ب َواﻟﻧﱠ ْد ُم‬ ِ ‫ﻋ ِن اﻟذﱠ ْﻧ‬َ ُ‫اﻹ ْﻗ َﻼع‬ِْ ‫ﻲ‬ َ ‫ﺷ ُر ْو ِط َو ِھ‬ ‫ْاﻟﻘَ ِﺑ ْﯾ َﺣ ِﺔ َو ْاﻟ ُﻣ َﺑﺎ َد َرةِ ِإﻟَﻰ اﻟﺗ ﱠ ْو َﺑ ِﺔ ْاﻟ ُﻣﺗ ُ َوﻓِّ َر ِة ِﻟﻠ ﱡ‬
‫ﺻ ْو ِم‬ ‫ﺻ َﻼ ِة َواﻟ ﱠ‬ ‫ﺿﺎ ُء ﻧَ ْﺣ ِو اﻟ ﱠ‬ َ َ‫ظﺎ ِﻟ ِم ِإﻟَﻰ أ َ ْھ ِﻠ َﮭﺎ َوﻗ‬َ ‫ﻋ َد ِم ْاﻟ َﻌ ْو ِد ِإﻟَ ْﯾ ِﮫ َو َر ﱡد ْاﻟ َﻣ‬ َ ‫ﻋﻠَﻰ‬ ْ ‫َواﻟﺗ ﱠ‬
َ ‫ﺻ ِﻣ ْﯾ ُم‬
ٍ‫َوا ْﺳﺗِﺣ َْﻼ ٌل ِﻣ ْن ﻧَ ْﺣ ِو ِﻏ ْﯾﺑَ ٍﺔ َوﻗَ ْذف‬
“Banget dianjurkne nyiapake awak kangge ngadepi kematian kanthi nglakoni
amal-amal sae, ngedohi tumindok olo, ugi enggal-enggal tobat kanthi nyekapi
syarat-syaratipun yaiku bebasne awake soko dosa, nggetuni dosa-dosa sing
wis dilakoni, lan duweni tekad ora bakal ngulangi maneh serto balekne
penganiayan maring wong sing berhak, ngodloni shalat lan puasa, ugi jaluk
halal soko penggawe ngrasani lan nuduh zina.”

Jamaah shalat Idul Fitri ingkang minulyo,


Saking penjelasan wonten nginggil saget dipahami bilih persiapan supados
selamet nuju kampung akhirat sak kirang-kirangipun wonten 3 perkawis:

1. Enggal-enggal tobat
Boten wonten manungso ingkang resik saking kesalahan lan dosa.
Kesalahan meniko hal ingkang lumrah tumrap manungso. Ingkang dados
masalah menawi ngejaraken diri kito wonten ing kubangan dosa. Kematian
ingkang boten saget kito ramalaken kapan dugine, nuntut manungso supados
enggal-enggal tobat kapan-kapan nglampahi dosa, supados terhindar saking
akhir urip ingkang awon (su’ul khatimah). Agami nekanaken supados
senantiasa ngenyar-ngenyari tobat saking sedoyo penggawe maksiat. Syekh
Ahmad al-Dardiri ngendiko:
2
ِ ‫ﻋ ْن َرﺣْ َﻣ ِﺔ ْاﻟ َﻐﻔﱠ‬
‫ﺎر‬ َ َ ‫َو َﺟ ِ ّد ِد اﻟﺗ ﱠ ْوﺑَﺔَ ِﻟ ْﻸ َ ْوزَ ِار * َﻻ ﺗَﯾْﺄ‬
َ ‫ﺳ ْن‬
“Nganyar-nganyarono tobat soko dosa-dosa. Ojo ngrasa putus asa soko
kawelasane Allah kang maha ngapuro,”

Tobat wonten ingkang kaitan Allah Swt, lan wonten ingkang kaitan kalian hak
tiyang sanes. Syarat ingkang kedah dipun penuhi naliko tobat saking dosa
ingkang berhubungan kalian Allah Swt wonten sekawan, inggih meniko:
nggetuni dosa, berusaha ucul saking dosa ingkang dipun lampahi, gadah
tekad boten badhe ngulangi malih lan nyuwun pangapuro dateng Allah.
Menawi dosa ingkang dipun lampahi arupi nilaraken ibadah fardhu, wajib
kedah nyauri. Menawi dosa meniko kaitan kalian hak tiyang sanes, wajib
mangsulaken hak kolowau dateng ingkang kagungan utawi nyuwun halal
ipun. Menawi piyantune sampun sedo, saget hubungan kalian ahli waris ipun.
Meniko menawi berkaitan kalian materi, kados utang utawi bondho hasil
saking maling. Menawi berkaitan kalian non materi, kados nganiaya,
ngrasani, adu-adu lan lintu-lintunipun, wajib nyuwun halal dumateng pihak
ingkang didhalimi. Syaikh Muhammad Nawawi al-Bantani dawuhaken:

‫ﻋﻠَﻰ أ َ ْن َﻻ‬َ ‫اﻹ ْﻗ َﻼعُ َو ْاﻟ َﻌ ْز ُم‬ َ ‫ﻋﻠَﻰ ُﻛ ِّل ُﻣ َﻛﻠﱠفٍ َو ِھ‬
ِ ْ ‫ﻲ اﻟﻧﱠ ْد ُم َو‬ َ ‫ب ﻓَ ْو ًرا‬ ِ ‫ب اﻟﺗ ﱠ ْوﺑَﺔُ ِﻣنَ اﻟذﱡﻧُ ْو‬ ُ ‫ﺗ َِﺟ‬
‫ﺿﺎهُ أ َ ِو‬ ّ ‫ﺿﺎهُ أ َ ْو ﺗ َ ِﺑ َﻌﺔً ِﻵ َد ِﻣ‬
َ َ‫ﻲ ٍ ﻗ‬ َ َ‫ض ﻗ‬ ُ ‫ﺎر َو ِإ ْن َﻛﺎنَ اﻟذﱠ ْﻧ‬
ٍ ‫ب ﺗ َْر َك ﻓَ ْر‬ ِ ْ ‫َﯾ ُﻌ ْو َد ِإﻟَ ْﯾ َﮭﺎ َو‬
ُ َ‫اﻻ ْﺳﺗِ ْﻐﻔ‬
. ُ‫ﺿﺎه‬ َ ‫ا ْﺳﺗ َْر‬
“Wajib tumrap saben-saben tiyang mukallaf enggal-enggal tobat saking dosa,
inggih meniko kanthi nggetuni dosa, ucul saking dosa, gadah tekad boten
badhe ngulangi malih lan nyuwun ngapuro dating Allah. Menawi dosanipun
arupi ninggalaken ibadah fardlu, wajib nyauri, menawi arupi hak adami, wajib
nglunasi utawi nyuwun halalipun.”

Jamaah shalat Idul Fitri ingkang diberkati Allah,

2. Nglampahi amal shalih


Allah maringi kalih syarat dumateng sinten mawon ingkang ngarep-ngarep
pepanggihan kalian Allah wonten ing surga, inggih meniko: nglampahi amal
saleh lan boten nglampahi kesyirikan. Wonten setunggaling ayat, Allah
subhanahu wata’ala dawuhaken:

َ ‫ﻓَ َﻣ ْن ﻛﺎنَ َﯾ ْر ُﺟوا ِﻟﻘﺎ َء َر ِﺑّ ِﮫ ﻓَ ْﻠ َﯾ ْﻌ َﻣ ْل‬


ً ‫ﻋ َﻣ ًﻼ ﺻﺎ ِﻟﺣﺎ ً َوﻻ ﯾُ ْﺷ ِر ْك ِﺑ ِﻌﺑﺎ َدةِ َر ِﺑّ ِﮫ أ َ َﺣدا‬
“Sopo wonge sing ngarep-ngarep ketemu Pangerane, becik nglakonono amal
shaleh lan ojo nyekutukne ibadahe marang Pangerane kanthi rupo opo wau.”
(QS al-Kahfi: 110).

3
Ingkang dimaksud amal shaleh wonten ayat kasebat inggih meniko sedoyo
bentuk perbuatan sae ingkang steril saking riya (pamer) lan selaras kalian
tuntunan syariat. Syekh Sahl al-Tustari dawuh:

‫ﺎء ُﻣﻘَﯾﱠدا ً ﺑِﺎﻟ ﱡ‬


‫ﺳﻧﱠ ِﺔ‬ ِ َ‫اﻟرﯾ‬
ّ ِ ‫ﻋ ِن‬ ‫ا َ ْﻟ َﻌ َﻣ ُل اﻟ ﱠ‬
َ ً ‫ﺻﺎ ِﻟ ُﺢ َﻣﺎ َﻛﺎنَ ﺧَﺎ ِﻟﯾﺎ‬
“Amal saleh yoiku amal sing sepi soko pamer lan ditaleni kanthi (tuntunan)
sunah Nabi.”
Miturut Syekh Mu’adz, kados ingkang dipun kutip Imam al-Baghawi wonten
tafsiripun, amal saleh inggih meniko amal ingkang wonten saklebetipun
mengku sekawan perkawis; ilmu, niat, kesabaran dan ikhlas.

‫ َواﻟ ﱠ‬،ُ‫ َواﻟ ِﻧّﯾﱠﺔ‬،‫ ْاﻟ ِﻌ ْﻠ ُم‬.‫ﺻﺎ ِﻟ ُﺢ اﻟﱠذِي ﻓِﯾ ِﮫ أ َ ْرﺑَ َﻌﺔُ أ َ ْﺷﯾَﺎ َء‬
ِ ْ ‫ َو‬،‫ﺻﺑ ُْر‬
ُ ‫اﻹ ْﺧ َﻼ‬
‫ص‬ ‫ ْاﻟ َﻌ َﻣ ُل اﻟ ﱠ‬:ٌ‫ﻗَﺎ َل ُﻣ َﻌﺎذ‬
“Syekh Mu’adz dawuh; amal saleh iku amal sing sakjerone mengku patang
perkoro; ilmu, niat, kesabaran dan ikhlas..”
Sak sampune saget amal shaleh, boten prayogi banggaaken dateng amal
ingkang sampun dipun lampahi meniko, kados ngrasa dirinipun langkung sae
tinimbang tiyang sanes, ngrasa amalipun saget nyelamataken benjing wonten
dinten kiamat lan lintunipun. Sebab sak yektosipun, tiyang meniko pikantuk
keslametan lan kenikmatan wonten akhirat boten jalaran amal sae nipun,
ananging murni kranten anugerah lan kawelasan saking Allah ta’ala.

ِ َ‫طﻠ‬
‫ب اﻟﻧﱠ َﺟﺎ ِة َوﻧَ ْﯾ ِل‬ َ ‫ﻋ َﻣ ِﻠ ِﮫ ﻓِﻲ‬
َ ‫ﻋﻠَﻰ‬ ِ ‫ث أ َ ﱠن ْاﻟ َﻌ‬
َ ‫ﺎﻣ َل َﻻ َﯾ ْﻧ َﺑ ِﻐﻲ أ َ ْن َﯾﺗ ﱠ ِﻛ َل‬ ِ ‫ﻲ ﻓِﻲ ْاﻟ َﺣدِﯾ‬ ‫ﻗَﺎ َل ﱠ‬
‫اﻟراﻓِ ِﻌ ﱡ‬
ْ َ‫ﺻ َﻣ ِﺔ ﷲِ ﻓَ ُﻛ ﱡل ذَ ِﻟ َك ِﺑﻔ‬
‫ﺿ ِﻠ ِﮫ‬ ِ ‫ﻖ ﷲِ َو ِإﻧﱠ َﻣﺎ ﺗ ََر َك ْاﻟ َﻣ ْﻌ‬
ْ ‫ﺻ َﯾﺔَ ِﺑ ِﻌ‬ َ ‫ت ِﻷَﻧﱠﮫُ ِإﻧﱠ َﻣﺎ‬
ِ ‫ﻋ ِﻣ َل ِﺑﺗ َْو ِﻓﯾ‬ ِ ‫اﻟد َﱠر َﺟﺎ‬
‫َو َرﺣْ َﻣﺗِ ِﮫ‬
“Al-Rafi’i dawuh bilih hadits ingkang sampun kasebat meniko njelasaken bilih
piyantun ingkang beramal boten prayogi kumandel dateng amal ipun meniko
kangge nuprih keselametan lan merkoleh berbagai kedudukan, sebab
piyambake saget amal meniko atas pitulungan saking Allah, saget
ninggalaken maksiat kranten penjagaan saking Allah, pramilo sedoyo meniko
atas anugerah lan rahmat-ipun Allah.”

3. Nebihi penggawe ingkang awon


Menawi kito nglampahi penggawe-penggawe awon lan nerjang larangaipun
Allah, meniko badhe nympangaken arah mudik kito saking deso surgo nuju
maring neroko, kados ingkang dipun dawuhaken Allah wonten Surat an-Nisa
ayat 14:

‫اب ُﻣ ِﮭﯾ ٌن‬ ً ‫ﺳوﻟَﮫُ َو َﯾﺗ َ َﻌ ﱠد ُﺣدُو َدهُ ﯾُ ْد ِﺧ ْﻠﮫُ ﻧ‬


َ ُ‫َﺎرا ﺧَﺎ ِﻟدًا ِﻓﯾ َﮭﺎ َوﻟَﮫ‬
ٌ َ‫ﻋذ‬ ُ ‫ﷲ َو َر‬ ِ ‫َو َﻣ ْن َﯾ ْﻌ‬
َ ‫ص‬
“Lan sopo wonge sing duroko marang Allah dan Rasule lan nglanggar
ketentuan-ketentuane, mesti Allah bakal nglebkne wong mau marang neroko,
4
‫‪selawase wong mau neng jerone, lan merkoleh sikso sing banget‬‬
‫)‪ngasorake.” (QS an-Nisa:14‬‬

‫‪Imam al-Hârits al-Muhâsibi paring pepenget dumateng kito wonten kitab‬‬


‫‪Risalah al-Mustarsyidîn:‬‬

‫ث ْاﻟﺑُ ْﻌ َد ِﻣنَ‬
‫ث ْاﻟﻘَﺳ َْوة َ َو ْاﻟﻘَﺳ َْوة ُ ﺗ ُ ْو ِر ُ‬
‫ث ْاﻟ َﻐ ْﻔﻠَﺔَ َو ْاﻟ َﻐ ْﻔﻠَﺔُ ﺗ ُ ْو ِر ُ‬ ‫َوا ْﻋﻠَ ْم َﯾﺎ أ َ ِﺧﻲ أ َ ﱠن اﻟذﱡﻧُ ْو َ‬
‫ب ﺗ ُ ْو ِر ُ‬
‫ث اﻟﻧﱠ َ‬
‫ﺎر‬ ‫ﷲِ َو ْاﻟﺑُ ْﻌ ُد ِﻣنَ ﷲِ ﯾ ُْو ِر ُ‬
‫‪“Weruho hai sedulurku, yektine dosa-dosa iku nyebabake lali marang Allah,‬‬
‫‪lali marang Allah nyebabake atose ati, atose ati nyebabake adoh saking‬‬
‫”‪Allah, lan adoh saking Allah nyebabake sikso ing neroko.‬‬

‫‪Jamaah shalat Idul Fitri ingkang diwelasi Allah,‬‬


‫‪Akhir ipun, monggo kito sami dedunga, nyuwun kanthi dhepe-dhepe dateng‬‬
‫‪Allah ta’ala, mugi-mugi amal kesaenan ingkang kito lampahi ngantos dinten‬‬
‫‪niki utaminipun amal kesaenan sak lebete wulan Ramadlan dipun tampi‬‬
‫‪dening Allah ta’ala. Lan penggawe-penggawe awon ingkang kito lampahi‬‬
‫‪pikantuk pangapuro saking Allah ta’ala.‬‬

‫‪Taqabbalallahu minna wa minkum, ma ja’alanallahu wa iyyakum minal ‘aidin‬‬


‫‪ilal fithrah wal faizin bil jannah, Aamiin Ya rabbal ‘alamiin.‬‬

‫آن ْاﻟ َﻌ ِظﯾ ِْم َوﻧَﻔَ َﻌﻧِﻲ َواِﯾِّﺎ ُﻛ ْم ب ِ◌ َﻣﺎ ﻓِ ْﯾ ِﮫ ِﻣنَ اْﻵﯾَﺎ ِ‬
‫ت َواﻟ ِذّ ْﻛ ِر‬ ‫ﺎر َك ﷲُ ِﻟﻲ َوﻟَ ُﻛ ْم ﻓِﻲ ْاﻟﻘُ ْر ِ‬ ‫ﺑَ َ‬
‫ﺳ ِﻣ ْﯾ ُﻊ اْﻟ َﻌ ِﻠ ْﯾ ُم‪ .‬أَﻗُ ْو ُل ﻗَ ْو ِﻟ ْﻲ ھذَا َوأ َ ْﺳﺗ َ ْﻐ ِﻔ ُر َ‬
‫ﷲ‬ ‫ْاﻟ َﺣ ِﻛﯾ ِْم‪َ .‬وﺗَﻘَﺑﱠ َل ِﻣﻧِّ ْﻲ َو ِﻣ ْﻧ ُﻛ ْم ﺗِ َ‬
‫ﻼوﺗَﮫُ اِﻧّﮫُ ھُ َو اﻟ ﱠ‬
‫ﺳﺂﺋِ ِر ْاﻟ ُﻣ ْﺳ ِﻠ ِﻣﯾْنَ ‪ ،‬ﻓَﺎ ْﺳﺗ َ ْﻐ ِﻔ ُر ْوهُ ِإﻧﱠﮫُ ھُ َو ْاﻟ َﻐﻔُ ْو ُر ﱠ‬
‫اﻟر ِﺣ ْﯾ ُم‪.‬‬ ‫ْاﻟ َﻌ ِظﯾ َْم ِﻟ ْﻲ َوﻟَ ُﻛ ْم َو ِﻟ َ‬
‫‪Khutbah II‬‬

‫ﷲ أﻛﺑر ﷲ أﻛﺑر ﷲ أﻛﺑر‪ ,‬ﷲ أﻛﺑر ﷲ أﻛﺑر ﷲ أﻛﺑر‪ ,‬ﷲ أﻛﺑر َﻛﺑِﯾ ًْرا َواﻟ َﺣ ْﻣ ُد ِ ّ�ِ َﻛﺛِﯾ ًْرا‬
‫ﻋ ﱠز ُﺟ ْﻧ َدهُ‬ ‫ﻋ ْﺑ َدهُ َوأ َ َ‬
‫ﺻ َر َ‬ ‫ﺻ َدقَ َو ْﻋ َدهُ َوﻧَ َ‬ ‫ﺻ ْﯾﻼً ﻻَ ِإﻟ َﮫ ِإﻻّ اَ� َُوﺣْ َدهُ َ‬ ‫ﺳ ْﺑ َﺣﺎنَ ﷲِ ﺑُ ْﻛ َرة ً َوأ َ ِ‬ ‫َو ُ‬
‫ﺻﯾْنَ ﻟَﮫُ اﻟ ِ ّدﯾْنَ َوﻟَ ْو َﻛ ِر َه‬ ‫اب َوﺣْ َدهُ ﻻَ ِإﻟ َﮫ ِإﻻّ اَ� َُوﻻَ ﻧَ ْﻌﺑُ ُد ِإﻻﱠ ِإﯾﱠﺎهُ ُﻣ ْﺧ ِﻠ ِ‬ ‫َوھَزَ َم اﻷَﺣْزَ َ‬
‫� َﺣ ْﻣدا ً َﻛ ِﺛﯾ ًْرا َﻛﻣﺎ َ أ َ َﻣ َر‪َ .‬وأ َ ْﺷ َﮭ ُد أ َ ْن ﻻَ ِإﻟَ َﮫ ِإﻻﱠ ﷲ َُوﺣْ َدهُ ﻻَﺷ َِرﯾ َْك ﻟَﮫُ‬ ‫اﻟﻛﺎ َ ِﻓ ُر ْونَ ‪ .‬اﻟ َﺣ ْﻣ ُد ِ ّ ِ‬
‫ﻖ َواﻟ َﺑﺷ َِر‪.‬‬ ‫ﺳ ِﯾّ ُد اﻟﺧ ََﻶﺋِ ِ‬ ‫ﺳ ْوﻟُﮫُ َ‬ ‫ﻋ ْﺑ ُدهُ َو َر ُ‬ ‫ِإ ْرﻏﺎَﻣﺎ ً ِﻟ َﻣ ْن َﺟ َﺣ َد ِﺑ ِﮫ َو َﻛﻔَ َر‪َ .‬وأ َ ْﺷ َﮭ ُد أ َ ﱠن َ‬
‫ﺳ ِّﯾ َدﻧﺎ َ ُﻣ َﺣ ﱠﻣدا ً َ‬
‫ﻰ‬‫ﺎن ِإﻟ َ‬ ‫ﺳ ٍ‬ ‫ﺻﺣﺎ َ ِﺑ ِﮫ َو َﻣ ْن ﺗ َ ِﺑ َﻌ ُﮭ ْم ِﺑﺈِﺣْ َ‬ ‫ﻋﻠَﻰ آ ِﻟ ِﮫ َوأ َ ْ‬ ‫ﺳ ِﯾّدِﻧﺎ َ ُﻣ َﺣ ﱠﻣ ٍد َو َ‬ ‫ﻠﻰ َ‬ ‫ﻋ َ‬ ‫ﺳ ِﻠّ ْم َوﺑﺎ َ ِر ْك َ‬ ‫اﻟﻠﱠ ُﮭ ﱠم َ‬
‫ﺻ ِّل َو َ‬
‫ﺻ ْﯾ ُﻛ ْم َوﻧَ ْﻔ ِﺳ ْﻲ ِﺑﺗ َ ْﻘ َوى ﷲِ ﻓَﻘَ ْد ﻓَﺎزَ اﻟ ُﻣﺗﱠﻘُ ْونَ ‪.‬‬ ‫ﺿ ُر ْونَ ‪ ,‬أ ُ ْو ِ‬ ‫َﯾ ْو ِم اﻟﻣﺣﺷر‪ .‬أ َ ﱠﻣﺎ َﺑ ْﻌ ُد‪ ,‬ﻓَﯾﺂأَﯾﱡﮭﺎ َ اﻟﺣﺎ َ ِ‬
‫ﺳ ِﺑّ َﺣ ِﺔ ِﺑﻘُ ْد ِﺳ ِﮫ‪ .‬ﻓَﻘﺎ َ َل ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻓِ ْﻲ‬ ‫َوا ْﻋﻠَ ُﻣ ْوآ أ َ ﱠن ﷲ َأ َ َﻣ َر ُﻛ ْم ِﺑﺄ َ ْﻣ ٍر َﺑ َدأ َ ﻓِ ْﯾ ِﮫ ِﺑﻧَ ْﻔ ِﺳ ِﮫ َوﺛَﻧﱠﺎ ِﺑ َﻣ َﻶﺋِ َﻛ ِﺔ اﻟ ُﻣ َ‬
‫ﺳ ِﻠّ ُﻣ ْوا‬ ‫ﺻﻠﱡ ْو َ‬
‫ﻋﻠَ ْﯾ ِﮫ َو َ‬ ‫ﻋﻠَﻰ اﻟﻧﱠ ِﺑ ْﻲ ﯾَﺂأَﯾﱡﮭﺎَاﻟﱠ ِذﯾْنَ آ َﻣﻧُ ْوآ َ‬ ‫ﺻﻠﱡ ْونَ َ‬ ‫ﷲ َو َﻣ َﻶﺋِ َﻛﺗَﮫُ ﯾُ َ‬ ‫ِﻛﺗﺎ َ ِﺑ ِﮫ اﻟ َﻛ ِرﯾ ِْم‪ِ :‬إ ﱠن َ‬
‫ﻋﻠَﻰ اﻟﺗﱠﺎ ِﺑ ِﻌﯾْنَ‬ ‫ﺻ َﺣﺎ ِﺑ ِﮫ أَﺟْ َﻣ ِﻌﯾْنَ َو َ‬ ‫ﻋﻠَﻰ أ ِﻟ ِﮫ َوأ َ ْ‬ ‫ﺳ ِﯾّ ِدﻧَﺎ ُﻣ َﺣ ﱠﻣ ٍد َو َ‬ ‫ﻋﻠَﻰ َ‬ ‫ﺳ ِﻠّ ْم َ‬ ‫ﺻ ِّل َو َ‬ ‫ﺗ َ ْﺳ ِﻠ ْﯾ ًﻣﺎ‪ .‬اﻟﻠّ ُﮭ ﱠم َ‬
‫‪5‬‬
‫اﻟرا ِﺷ ِدﯾْنَ‬‫ﺎء ﱠ‬ ‫ﻋ ِن ْاﻟ ُﺧﻠَ َﻔ ِ‬ ‫ضﷲ َ‬ ‫ار َ‬ ‫ﺎن ِإﻟَﻰ ﯾَ ْو ِم اﻟ ِ ّدﯾ ِْن‪َ .‬و ْ‬ ‫ﺳ ٍ‬ ‫َوﺗ َﺎﺑِ ِﻌ ْﻲ اﻟﺗﱠﺎﺑِ ِﻌﯾْنَ َو َﻣ ْن ﺗَﺑِ َﻌ ُﮭ ْم ﺑِﺈِﺣْ َ‬
‫ﺎن ِإﻟَﻰ ﯾَ ْو ِم اﻟ ِ ّدﯾ ِْن ‪.‬اَﻟﻠّ ُﮭ ﱠم ا ْﻏ ِﻔ ْر ِﻟ ْﻠ ُﻣ ْﺳ ِﻠ ِﻣﯾْنَ‬ ‫ﺳ ٍ‬ ‫ﺻ َﺣﺎﺑَ ِﺔ َواﻟﺗﱠﺎﺑِ ِﻌﯾْنَ َو َﻣ ْن ﺗَﺑِ َﻌ ُﮭ ْم ﺑِﺈِ ْﺣ َ‬ ‫ﻋ ْن َﺟ ِﻣﯾ ِْﻊ اﻟ ﱠ‬ ‫َو َ‬
‫ْب‬ ‫ْب ُﻣ ِﺟﯾ ُ‬ ‫ﺳ ِﻣ ْﯾ ٌﻊ ﻗَ ِرﯾ ٌ‬ ‫ت ِإﻧﱠ َك َ‬ ‫ت اْﻷَﺣْ ﯾﺎ َ ِء ِﻣ ْﻧ ُﮭ ْم َواْﻷ َ ْﻣ َوا ِ‬ ‫ت َو ْاﻟ ُﻣؤْ ِﻣﻧِﯾْنَ َو ْاﻟ ُﻣؤْ ِﻣﻧَﺎ ِ‬ ‫َو ْاﻟ ُﻣ ْﺳ ِﻠ َﻣﺎ ِ‬
‫ار َﺣ ْم‬ ‫ﺎر ْاﻟ ُﻣ ْﺳ ِﻠ ِﻣﯾْنَ ِآﻣﻧَﺔً َر ِﺧﯾﱠﺔً‪ .‬اﻟﻠﱠ ُﮭ ﱠم ْ‬ ‫اﻟر ِﻋﯾﱠﺔَ َواﺟْ َﻌ ْل إِ ْﻧد ُْوﻧِ ْﯾ ِﺳﯾﱠﺎ َو ِدﯾَ َ‬ ‫ﺢ ﱠ‬ ‫ﺻ ِﻠ ِ‬‫ﻋ َواتِ‪ ،‬اﻟﻠّ ُﮭ ﱠم أ َ ْ‬ ‫اﻟ ﱠد َ‬
‫ﺳ ِﻠّ ْم‬‫ﺳﯾِّدِﻧﺎ َ ُﻣ َﺣ ﱠﻣ ٍد ‪ .‬اﻟﻠّ ُﮭ ﱠم َ‬ ‫ﺻ ْر أ ُ ﱠﻣﺔَ َ‬ ‫ﺳﯾِّدِﻧﺎ َ ُﻣ َﺣ ﱠﻣدٍ‪ .‬اﻟﻠّ ُﮭ ﱠم ا ْﻧ ُ‬ ‫ﺻﻠِﺢْ أ ُ ﱠﻣﺔَ َ‬ ‫ﺳﯾّدِﻧﺎ َ ُﻣ َﺣ ﱠﻣدٍ‪ .‬اﻟﻠﱠ ُﮭ ﱠم ا َ ْ‬ ‫أ ُ ﱠﻣﺔَ َ‬
‫ﻋﻧّﺎ َ‬ ‫اﺧذُ ْل َﻣ ْن َﺧذَ َل ا ْﻟ ُﻣ ْﺳ ِﻠ ِﻣﯾْنَ ‪ .‬اﻟﻠﱠ ُﮭ ﱠم ا ْدﻓَ ْﻊ َ‬ ‫ﺻ َر اﻟ ِ ّدﯾْنَ ‪َ .‬و ْ‬ ‫ﺻ ْر َﻣ ْن ﻧَ َ‬ ‫ﺳﯾِّدِﻧﺎ َ ُﻣ َﺣ ﱠﻣ ٍد‪ .‬اﻟﻠّﮭ ﱠم ا ْﻧ ُ‬ ‫أ ُ ﱠﻣﺔَ َ‬
‫ﺻﺔ ً‬ ‫طنَ ِﻣ ْن ﺑَﻠَدِﻧﺎ َ ھَذا َ ﺧﺎ َ ﱠ‬ ‫ظ َﮭ َر ِﻣ ْﻧ َﮭﺎ َوﻣﺎ َ ﺑَ َ‬ ‫اﻟوﺑﺂ َء َواﻟﻔَﺣْ ﺷﺂ َء َواﻟﻣ ْﻧ َﻛ َر ﻣﺎ َ َ‬ ‫اﻟﻐَﻶ َء َواﻟﺑَﻶ َء َو َ‬
‫اﻹ ْﺳﻼَ َم َواﻟ ُﻣ ْﺳ ِﻠ ِﻣﯾْنَ َوأ َ ْھ ِﻠ ِك اْﻟ َﻛﻔَ َرة َ‬ ‫ان اﻟ ُﻣ ْﺳ ِﻠ ِﻣﯾْنَ ﻋﺎ َ ﱠﻣﺔً ﯾﺎ َ َربﱠ اﻟ َﻌﺎﻟ َﻣﯾِنَ ‪ .‬اﻟﻠﱠ ُﮭ ﱠم أ َ ِﻋ ﱠز ِ‬ ‫َو ِﻣ ْن ﺑ ُْﻠ َد ِ‬
‫ﺳﻧَﺔً َو ِﻓﻲ‬ ‫َواﻟ ُﻣ ْﺷ ِر ِﻛﯾْنَ َو َد ِ ّﻣ ْر أ َ ْﻋ َدا َء اﻟ ِ ّدﯾ ِْن ِﺑ َرﺣْ َﻣ ِﺗ َك َﯾﺎأ َ ْر َﺣ َم اﻟرا َ ِﺣ ِﻣﯾْنَ ‪َ .‬ر ﱠﺑﻧَﺎ آ ِﺗﻧَﺎ ِﻓﻲ اﻟ ﱡد ْﻧ َﯾﺎ َﺣ َ‬
‫ﺎن َو ِإﯾﺗ َِﺎء ذِي‬ ‫ﺳ ِ‬ ‫� َﯾﺄ ْ ُﻣ ُر ِﺑ ْﺎﻟ َﻌ ْد ِل َو ْ ِ‬
‫اﻹ ْﺣ َ‬ ‫اب اﻟﻧﱠﺎر ‪ِ .‬ﻋ َﺑﺎ َد ﷲِ‪ِ ,‬إ ﱠن ﱠ َ‬ ‫ﻋذَ َ‬ ‫ﺳﻧَﺔً َو ِﻗﻧَﺎ َ‬ ‫ْاﻵ ِﺧ َر ِة َﺣ َ‬
‫ﷲ َﯾ ْذ ُﻛ ْر ُﻛ ْم‬ ‫ظ ُﻛ ْم ﻟَ َﻌﻠﱠ ُﻛ ْم ﺗَذَ ﱠﻛ ُرونَ ‪ ،‬ﻓَﺎ ْذ ُﻛ ُر ْوا َ‬ ‫َﺎء َو ْاﻟ ُﻣ ْﻧ َﻛ ِر َو ْاﻟ َﺑ ْﻐﻲ ِ َﯾ ِﻌ ُ‬
‫ﻋ ِن ْاﻟﻔَﺣْ ﺷ ِ‬ ‫ْاﻟﻘُ ْر َﺑﻰ َو َﯾ ْﻧ َﮭﻰ َ‬
‫ﻋ ْوهُ َﯾ ْﺳﺗ َِﺟبْ ﻟَ ُﻛ ْم َوﻟَ ِذ ْﻛ ُر ﷲِ أ َ ْﻛ َﺑ ُر‪.‬‬ ‫َوا ْد ُ‬

‫‪6‬‬

You might also like