Professional Documents
Culture Documents
Yurtdışı Türev Araçlar Risk Bildirim Formu
Yurtdışı Türev Araçlar Risk Bildirim Formu
EK-2 YURT
D I ŞI TÜR EV
AR AÇLAR
R İ SK B İ LDİR İM
F OR M U
İşlem yapmaya başlamadan önce çalışma- 1. Vadeli işlem sözleşmeleri, belirli bir va-
yı düşündüğünüz kuruluşun ilgili yatırım dede, önceden belirlenen fiyat, miktar ve
hizmet ve faaliyetini yürütmeye yetkili nitelikte ekonomik veya finansal gösterge-
olup olmadığını kontrol ediniz. Yatırım yi, sermaye piyasası aracını, malı, kıymetli
hizmet ve faaliyetlerini yürütme konu- madeni, hakkı veya dövizi alma veya sat-
sunda yetkili olan yatırım kuruluşlarını ma yükümlülüğü veren sözleşmelerdir.
www.spk.gov.tr veya www.tspb.org.tr
internet sitelerinden öğrenebilirsiniz. 2. Tezgahüstü piyasalarda işlem gören va-
deli işlem sözleşmelerinden farklı olarak
III. GENEL BİLGİLENDİRME borsalarda ve teşkilatlanmış diğer piyasa-
larda işlem gören vadeli işlem sözleşmele-
Çalışmayı düşündüğünüz yatırım kurulu- rinin nitelik, fiyat, miktar ve vade gibi as-
şunun kabulüne bağlı olarak, yurt dışında gari unsurları, standardize edilmiştir.
farklı ülkelerde kurulu borsalarda ve teşki-
Y TA R B F - 2 7 0 4 2 0 - 3
34
E K-2 YURT
D I ŞI TÜ REV
A R AÇLA R
R İ SK Bİ LD İ Rİ M
F O RM U
Y TA R B F - 2 7 0 4 2 0 - 3
35
EK-2 YURT
D I ŞI TÜR EV
A R AÇLAR
R İ SK B İ LDİRİM
F OR M U
Y TA R B F - 2 7 0 4 2 0 - 3
36
E K-2 YURT
D I ŞI TÜ REV
A R AÇLA R
R İ SK Bİ LD İ Rİ M
F O RM U
2. Yurt dışında faaliyet gösteren kuruluşlar varsa tazmin sisteminin kapsamı ve taz-
saklamaya konu sermaye piyasası araçla- min sisteminden faydalanıp faydalanama-
rını sizin adınıza saklayabileceği gibi, yurt yacağınız konusunda yurt içinde yatırım
içinde yatırım hizmeti almayı düşündüğü- hizmeti almayı düşündüğünüz yatırım
nüz yatırım kuruluşu adına da saklayabilir. kuruluşundan bilgi talep etmenizi ve her
Ancak her halükârda saklama hizmetinin halükarda kendi araştırmanızı yapmanızı
yurt dışında yerleşik başka bir kuruluş ta- tavsiye etmekteyiz.
rafından sunulduğunun ve bu kuruluştan
kaynaklanan ilave risklere tabi olduğunu- 3. İŞ YATIRIM, yurt dışı piyasalarda işlem-
zun bilincinde olmalısınız. lere aracılık eden, işlem gerçekleştirilen
veya saklama hizmeti sunan kuruluşların
3. Yurt dışı piyasalarda gerçekleştirilecek mali durumlarının yükümlülüklerini karşı-
türev araç işlemleri saklama hizmetinin layacağını veya size karşı yükümlülüklerini
uluslararası saklama kuruluşları ve/veya yerine getireceğini garanti etmemektedir.
işlem gerçekleştirilen ülkedeki yerel sak-
lama kuruluşları tarafından sunulması IV. İKİNCİL PİYASAYA İLİŞKİN
mümkündür. Yurt dışında işlem gerçekleş- BİLGİLENDİRME
tireceğiniz ülke ve piyasa özelinde sakla-
macı kuruluş bilgisini, yurt içinde yatırım Yurt dışı borsalarda ve teşkilatlanmış diğer
hizmeti almayı düşündüğünüz yatı- piyasalarda gerçekleştirilen türev araç iş-
rım kuruluşunun internet sitesinden lemleri ikincil piyasayı kapsamaktadır.
(www.isyatirim.com.tr ve/veya bağlantı
verilen diğer internet sitelerinden) V. RİSK BİLDİRİMİ
temin edebilirsiniz.
İşlem yapacağınız yatırım kuruluşu ile ak-
Yatırımcı Tazmin Sistemi dettiğiniz/akdedeceğiniz sözleşmeler, im-
zaladığınız Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri
1. Yurt dışındaki borsalarda ve teşkilatlan- Genel Risk Bildirim Formu, Türev Araçlar
mış diğer piyasalarda işlemlere aracılık Risk Bildirim Formu, Yurt Dışı Piyasalar-
eden, işlem gerçekleştirilen veya sakla- da Gerçekleştirilen İşlemlere İlişkin Risk
ma hizmeti sunan kuruluşların borç ve Bildirim Formu ile diğer özel risk bildirim
yükümlülüklerini yerine getirememeleri formlarında belirtilen hususlara ek olarak,
sonucu zarar edebilirsiniz. Yurt dışında yurt dışındaki borsalarda ve teşkilatlan-
yerleşik kurumun bulunduğu ülke mev- mış diğer piyasalarda gerçekleştirilecek tü-
zuatı çerçevesinde, bu tür durumlarda rev işlemlerinin ilişkili olduğu bazı risklere
zarara uğrayan yatırımcıları kısmen veya aşağıda yer verilmektedir:
tama-men tazmin etmek üzere yatırımcı
tazmin sistemi kurulmuş olması müm- 1. Çalışmayı düşündüğünüz yatırım ku-
kündür. Ancak bu halde dahi yatırımcı ruluşu nezdinde açtıracağınız hesap ve
tazmin sisteminden faydalanamayabilir, bu hesap üzerinden yurt dışı vadeli işlem
zararlarınızın tazmin sistemi dahilinde ve opsiyon borsaları ya da teşkilatlanmış
tazminini sağlayamayabilirsiniz. diğer piyasalarda gerçekleştirilecek tüm
işlemler Sermaye Piyasası Kurulu, yurt dı-
2. Yatırım kararı vermeden önce, yurt dı- şındaki borsa ve teşkilatlanmış piyasalar,
şında işlem gerçekleştireceğiniz ülke, çalı- yetkili kurum ve kuruluşlar ile takas ve
şılacak kurum ve işleme konu etmeyi dü- saklama merkezleri tarafından çıkartılan
şündüğünüz türev araç özelinde yatırımcı ilgili her türlü mevzuat ve benzeri düzen-
tazmin sistemi bulunup bulunmadığı, leme hükümlerine tabidir.
Y TA R B F - 2 7 0 4 2 0 - 3
37
EK-2 YURT
D I ŞI TÜR EV
AR AÇLAR
R İ SK B İ LDİR İM
F OR M U
4. Yurt dışı piyasalarda işlem gerçekleşti- 8. Bir opsiyon sözleşmesi alırsanız, opsi-
rirken ilgili yabancı ülke, kuruluş ve piya- yonu kullanmadığınız takdirde riskinizi,
sanın kabul ettiği uygulama ve düzenle- opsiyon primi ve buna ek olarak ödeyece-
melere uymanız gerekeceğini, aksi halde ğiniz komisyon ve diğer masraflar ile sınır-
ilgili ülke, kuruluş veya piyasanın size veya lamanız mümkündür.
yurt içinde çalışacağınız yatırım kuruluşu-
na yaptırım uygulaması nedeniyle sorum- 9. Bir opsiyon satarsanız, görece küçük ters
luluğunuzun doğabileceğinin bilincinde bir piyasa hareketinde, opsiyon satmakla
olmalısınız. elde ettiğiniz prim ödemesini aşabilecek sı-
nırsız potansiyel kayıp riskini üstlenirsiniz.
5. Çalışmayı düşündüğünüz yatırım kuru- Opsiyon alıcısı taraf opsiyonu kullanmak
luşu nezdinde açtıracağınız ve teminat ya- istediğinde, bunun üzerinde herhangi bir
tıracağınız hesabınıza piyasada alım satım kontrol yetkiniz yoktur. Dolayısıyla, sadece
işleminde bulunacağınız her vadeli işlem yüksek sermayeye sahip deneyimli kişiler
(futures) sözleşmesi için teminat yatır- opsiyon satmaya teşebbüs etmelidirler.
manız gerekeceğinin, yurt dışı türev araç
Y TA R B F - 2 7 0 4 2 0 - 3
38
E K-2 YURT
D I ŞI TÜ REV
A R AÇLA R
R İ SK Bİ LD İ Rİ M
F O RM U
10. Opsiyon ve vadeli işlem sözleşmeleri- nın, doğrudan uzun veya kısa pozisyon al-
nin farklı çeşitleri bulunmaktadır. Herhan- maktan her zaman daha az riskli olmayabi-
gi bir yatırım kararı almadan ve kendinizi leceğini göz önünde bulundurmalısınız.
taahhüt altına sokmadan önce, yatırım
ihtiyaçlarınızı belirlemenizi ve bu tip söz- 15. Pazartesi günü geceleri piyasa açılırken
leşmelere taraf olmanın içerdiği riskler ile veya yurt dışındaki tatil günlerinde volati-
gerçekleştirmeyi düşündüğünüz işlemin litenin düşük olmasından dolayı yurt dışı
ihtiva ettiği diğer riskler konusunda gerek- piyasalarda spread’ler, ortalama spread
li araştırmayı yaparak, profesyonel yardım aralığından daha fazla açılabilir.
almanızı tavsiye ederiz.
16. Piyasada olağandışı bir gelişme yaşan-
11. Yurt dışı türev araç piyasalarında farklı dığında, spread’lerin olağandışı biçimde
dayanak varlıklara dayalı ve farklı vadeler- açılmasıyla, yayılma pozisyonu aldığınız
de sözleşmelerin işlem görmesi mümkün pozisyonlar da teminat çağrısı ile kapa-
olup, türev araç işlemleri dayanak varlığın nabilir. Yayılma pozisyonu almak, normal
türüne ve sözleşmenin vade sonuna kalan şartlarda teminat çağrısını geçici olarak er-
gün sayısına göre değişiklik gösteren liki- telemenize yardımcı olabilmekle birlikte,
dite riski ihtiva etmektedir. Piyasalarda yayılma yöntemi, işlemlerinizin sürdürü-
meydana gelen dalgalanmalardan dolayı lebilirliği açısından kalıcı bir çare olarak
yatırımınızın beklediğiniz kadar karla so- görülmemelidir.
nuçlanmayabileceği gibi piyasa riski ne-
deni ile zararla da sonuçlanabileceğini göz 17. Kaldıraç etkisi nedeniyle, düşük temi-
önünde bulundurmalısınız. natla işlem yapmanın piyasada lehe ça-
lışabileceği gibi aleyhe de çalışabileceği
12. Piyasanın sıkışık, likiditenin oldukça ve bu anlamda kaldıraç etkisinin tarafını-
düşük olduğu, maksimum fiyat hareketinin za yüksek kazançlar sağlayabileceği gibi
gerçekleştiği bir ortamda, sistemde piyasa zararlara da yol açabileceği ihtimali göz
yapıcılığı mevcut ise, piyasa yapıcılarının önünde bulundurulmalıdır.
en geniş banttan kotasyon verdikleri piya-
sa şartlarında, riski sınırlama imkânı veren 18. İlgili borsa/teşkilatlanmış diğer piyasa
“şarta bağlı emirler” ile “strateji emirleri” tarafından, hesap, şirket ve/veya sicil ba-
de dahil olmak üzere piyasaya iletilmesini zında belirlenen pozisyon limitine ulaşıl-
istediğiniz emrin gerçekleşmeme ihtimali dığı takdirde pozisyonunuzu kapatmak
bulunduğunu dikkate almalısınız. dışında vereceğiniz emirler piyasada ger-
çekleşmeyebilecektir.
13. Yurt dışı türev işlemlerinin limitli emir
vermek suretiyle yapılacağı durumlarda, 19. Piyasadaki fiyat hareketleri, almış ol-
bu emirlerin çeşitli teknik problemler ya duğunuz pozisyon aleyhine geliştiğinde
da piyasa koşulları nedeniyle belirlediği- hesabınız ilgili borsa/ teşkilatlanmış diğer
niz fiyat seviyesinden gerçekleşmeyebile- piyasa tarafından “riskli” hesap olarak be-
ceğini dikkate almalı ve yatırım kararları- lirlenebilir. Bu durumda pasif emir girişi
nızı bu doğrultuda vermelisiniz. yapılamayabilecektir.
14. Vadeli işlem sözleşmelerinde “spread” 20. Yurt içinde yatırım hizmeti almayı
(fark veya yayılma) pozisyonu almak nor- düşündüğünüz yatırım kuruluşu yurt dışı
mal şartlarda daha az riskli olabilmekle bir- piyasalarda aracılık faaliyetini, yurt dışı
likte, olağanüstü piyasa şartlarında bu du- borsalara ve teşkilatlanmış diğer pazar
rumun değişmesi mümkündür. Olağanüstü yerlerine üye olmak suretiyle gerçekleş-
piyasa şartlarında spread pozisyonu alma- tirebileceği gibi, ilgili ülkenin yetkili oto-
Y TA R B F - 2 7 0 4 2 0 - 3
39
EK-2 YURT
D I ŞI TÜREV
AR AÇLAR
R İ SK B İ LDİRİM
F ORM U
ritesinden faaliyet izni almış yurt dışında yatırımcılara ait nakdi ödeyemeyeceklerini,
yerleşik kuruluşlar vasıtasıyla da gerçek- teminat ve diğer varlıkları teslim edemeye-
leştirebilir. Yurt dışında yerleşik kuruluş- ceklerini ve genel olarak yükümlülüklerini
lar aracılığıyla işlem gerçekleştirilmesi yerine getirmeyeceklerini ve bu kuruluşlar
durumunda yurt dışındaki kuruluşlardan nedeniyle zarar uğrama riskiniz bulundu-
kaynaklanan likidite riski,teknik ve ope- ğunu dikkate almanız gerekmektedir.
rasyonel riskler bu kuruluşların temerrü-
de düşmesi, mali durumunun bozulma- 22. Yurt dışı piyasalarda gerçekleştirilen
sı, iflas etmesi ve malvarlıklarına yetkili işlemler yabancı para birimleri üzerinden
kamu otoriteleri tarafından el konulması gerçekleştirilmekte olup, yukarıda sayılan
gibi riskler de söz konusu olacaktır. Bu gibi risklere ek olarak kur riski de ihtiva etmek-
risklerin gerçekleşmesi durumunda, bu tedir. Yurt dışı piyasalarda gerçekleştirilen
kuruluşların yatırımcılara ait nakdi öde- işlemlerde kur dalgalanmaları nedeniyle
yememe, teminat ve diğer varlıkları teslim Türk Lirası bazında değer kaybı olabilece-
edememe ve genel olarak yükümlülükleri- ği, devletlerin yabancı sermaye ve döviz
ni yerine getirmekte temerrüde düşmeleri hareketlerini kısıtlayabileceği, ek ve/veya
mümkün olup, işlemlerinize başlamadan yeni vergiler getirebileceği, alım-satım iş-
önce bu gibi hallerde ortaya çıkacak so- lemlerinin zamanında gerçekleşmeyebile-
nuçlar ve her türlü zarar riskini üstlendiği- ceği bilinmelidir.
nizin bilincinde olmalısınız. Yurt dışında
yerleşik kuruluşlar aracılığıyla işlem ger- 23. Yurt içi piyasa ve yatırım kuruluşlarının
çekleştirilmesi durumunda her bir kuru- çalışma gün ve saatlerinin, yurt dışındaki
luşun uygulama ve kurallarının farklılık piyasa ve kuruluşların çalışma gün ve saat-
arz etmesi de mümkündür. Yurt dışı piya- lerinden farklılık gösterebileceğinin bilin-
salarda işlemlere başlamadan önce, çalış- cinde olmalısınız. Söz konusu farklılık yurt
mayı düşündüğünüz yatırım kuruluşunun içinde çalışmayı düşündüğünüz yatırım
yurt dışındaki diğer kuruluşlar ile çalışa- kuruluşunun bazı durumlarda tarafınıza
bileceğinin ve yurt dışındaki kuruluşların teminat tamamlama çağrısı gibi bildi-
ihmal ve eylemleri ile bu kuruluşlardan rimlerde bulunamaması ve bazı durum-
kaynaklanan problemler nedeniyle zarara lardan haberdar edilememenize neden
uğrama riskiniz bulunduğunun bilincinde olabilecek olup, bu tür durumlarda ger-
olmalı ve yatırım kararlarınızı bu doğrul- çekleştirdiğiniz işlemlere ilişkin gelişme
tuda vermelisiniz. ve değişiklikleri bizzat takip etmeniz gere-
kebileceğinin bilincinde olmalısınız. Saat
21. Yurt dışı piyasalarda gerçekleştirilen iş- farklılıkları nedeniyle İŞ YATIRIM, yurt dışı
lemlerde alım satıma konu edilen, teminat piyasaların açık olduğu her zaman hizmet
olarak alınan veya saklama hizmeti sunu- vermek zorunda değildir. İŞ YATIRIM hiz-
lan finansal varlıklar, yurt dışında faaliyet metlerini ülkemizdeki kendi mesai saatle-
gösteren kuruluşlar nezdinde saklana- ri çerçevesinde yürütmektedir.
bilmektedir. Bu durumda diğer kuruluş-
lar nezdinde saklanan varlıklarınızın bu 24. Yetkili kuruluşlar tarafından yurt dışı
kuruluşlardan kaynaklanan operasyonel alım satım işlemleri sonucunda kayba uğ-
riskler, likidite riski, bu kuruluşların mali ramayacağınız, kaybınızın kontrol altında
durumunun bozulması, temerrüde düş- tutulacağına veya kayba uğramanız duru-
mesi, iflas etmesi, malvarlıklarına yetkili munda ek teminat çağrısı yapılacağı konu-
kamu otoriteleri tarafından el konulması larında garanti verilemeyeceğini dikkate
gibi risklere de tabi olacağını, risklerin ger- almanız gerekmektedir.
çekleşmesi durumunda, bu kuruluşların
Y TA R B F - 2 7 0 4 2 0 - 3
40
E K-2 YURT
D I ŞI TÜ REV
A R AÇLA R
R İ SK Bİ LD İ Rİ M
F O RM U
Y TA R B F - 2 7 0 4 2 0 - 3
41
EK-2 YURT
D I ŞI TÜR EV
A R AÇLAR
R İ SK B İ LDİRİM
F OR M U
YATIRIMCI
Tarih: 24.01.2022
YATIRIMCI
Tarih:
Y TA R B F - 2 7 0 4 2 0 - 3