You are on page 1of 9

33

EK-2 YURT
D I ŞI TÜR EV
AR AÇLAR
R İ SK B İ LDİR İM
F OR M U

YURT DIŞI TÜREV ARAÇLAR


RİSK BİLDİRİM FORMU
I. ÖNEMLİ AÇIKLAMA latlanmış diğer piyasalarda çeşitli dayanak
varlıklar üzerine düzenlenmiş türev araç-
Yurt dışı vadeli işlem ve opsiyon borsa- lara ilişkin alım satım işlemi gerçekleştir-
ları ya da teşkilatlanmış diğer piyasalar meniz mümkündür.
nez-dinde yapacağınız türev araç alım sa-
tım iş-lemleri sonucunda kâr elde edebi- Yurt dışındaki borsalarda ve teşkilatlan-
leceğiniz gibi zarar riskiniz de bulunmak- mış diğer piyasalarda türev araç işlemi
tadır. Bu nedenle, yurt dışı vadeli işlem ve gerçekleştirmeden önce ihtiyaçlarınıza
opsiyon borsalarında ya da teşkilatlanmış uygun ürün, ülke, piyasa, pazar ve alt pa-
diğer piyasalarda türev araç alım satım işle- zarları belirlemenizi, söz konusu ülke ve
mi yapmaya karar vermeden önce, piyasa- piyasalardaki cari uygulama ve kurallar ile
da karşılaşabileceğiniz riskleri anlamanız, yurtdışında çalışılan yatırım kuruluşu ve
mali durumunuzu ve kısıtlarınızı dikkate saklama kuruluşu hakkında bilgi edinme-
alarak karar vermeniz gerekmektedir. nizi, ilişkili riskleri tespit etmenizi ve yatı-
rım kararlarınızı bu çerçevede vermenizi
Bu amaçla, III.39.1 sayılı Yatırım Kuruluş- tavsiye etmekteyiz.
larının Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hak-
kında Tebliğ’in (Tebliğ) 25 inci maddesinin 1. Tanımlar
ikinci fıkrasında öngörüldüğü üzere yurt
dışındaki borsalarda ya da teşkilatlanmış Yurt dışındaki borsalarda ve teşkilatlanmış
diğer piyasalarda türev araçların alım satı- diğer piyasalarda işlem gören türev araçla-
mı kapsamında işbu Yurt Dışı Türev Araç- ra ilişkin genel bilgilere ve bazı tanımlara,
lar Risk Bildirim Formu’nda yer alan aşağı- sınırlandırıcı olmayacak şekilde aşağıda
daki hususları anlamanız gerekmektedir. yer verilmektedir.

II. UYARI Vadeli İşlem Sözleşmesi (Futures)

İşlem yapmaya başlamadan önce çalışma- 1. Vadeli işlem sözleşmeleri, belirli bir va-
yı düşündüğünüz kuruluşun ilgili yatırım dede, önceden belirlenen fiyat, miktar ve
hizmet ve faaliyetini yürütmeye yetkili nitelikte ekonomik veya finansal gösterge-
olup olmadığını kontrol ediniz. Yatırım yi, sermaye piyasası aracını, malı, kıymetli
hizmet ve faaliyetlerini yürütme konu- madeni, hakkı veya dövizi alma veya sat-
sunda yetkili olan yatırım kuruluşlarını ma yükümlülüğü veren sözleşmelerdir.
www.spk.gov.tr veya www.tspb.org.tr
internet sitelerinden öğrenebilirsiniz. 2. Tezgahüstü piyasalarda işlem gören va-
deli işlem sözleşmelerinden farklı olarak
III. GENEL BİLGİLENDİRME borsalarda ve teşkilatlanmış diğer piyasa-
larda işlem gören vadeli işlem sözleşmele-
Çalışmayı düşündüğünüz yatırım kurulu- rinin nitelik, fiyat, miktar ve vade gibi as-
şunun kabulüne bağlı olarak, yurt dışında gari unsurları, standardize edilmiştir.
farklı ülkelerde kurulu borsalarda ve teşki-

Y TA R B F - 2 7 0 4 2 0 - 3
34
E K-2 YURT
D I ŞI TÜ REV
A R AÇLA R
R İ SK Bİ LD İ Rİ M
F O RM U

Opsiyon Sözleşmesi Kısa Pozisyon (Opsiyon Sözleşmele-


rinde): Alım opsiyonunda, sözleşmenin
1. Opsiyon sözleşmeleri, opsiyonu alan ta- vadesinde veya vadeye kadar olan süre
rafa belirli bir vadede veya belirli bir vade- içinde sözleşmeye konu dayanak varlığı,
ye kadar, önceden belirlenen fiyat, miktar sözleşmede belirtilen fiyattan ve belirle-
ve nitelikte ekonomik veya finansal gös- nen miktarda satma ya da nakdi uzlaşma-
tergeyi, sermaye piyasası aracını, malı, kıy- yı sağlama yükümlülüğünü,
metli madeni, hakkı veya dövizi alma veya
satma hakkı veren, satan tarafı ise yüküm- Satım opsiyonunda, sözleşmenin vadesin-
lü kılan sözleşmelerdir. de veya vadeye kadar olan süre içinde söz-
leşmeye konu dayanak varlığı, sözleşmede
2. Tezgahüstü piyasalarda işlem gören op- belirtilen fiyattan ve belirtilen miktarda
siyon sözleşmelerinden farklı olarak bor- satın alma ya da nakdi uzlaşmayı sağlama
salarda ve teşkilatlanmış diğer piyasalarda yükümlülüğünü,
işlem gören opsiyon sözleşmelerinin nite-
lik, fiyat, miktar ve vade gibi asgari unsur- Ters İşlem - Pozisyon Kapatma: Aynı
ları, standardize edilmiştir. özelliklere sahip sözleşme bazında olmak
kaydıyla, söz konusu sözleşmenin işlem
Uzun Pozisyon (Vadeli İşlem Sözleş- gördüğü piyasadaki son işlem gününe ka-
melerinde): Sözleşmenin vadesi geldi- dar uzun pozisyon karşısında kısa pozis-
ğinde sözleşmeye konu dayanak varlığı yon, kısa pozisyon karşısında ise uzun po-
sözleşmede belirtilen fiyattan ve belirtilen zisyon alınarak pozisyonun tasfiyesini,
miktarda satın alma ya da nakdi uzlaşmayı
sağlama yükümlülüğünü, Opsiyon Primi: Opsiyon sözleşmesini
alan tarafın, opsiyon sözleşmesini satan
Uzun Pozisyon (Opsiyon Sözleşmele- tarafa, sözleşmede yer alan haklar karşılı-
rinde): Alım opsiyonunda, sözleşmenin ğında ödemekle yükümlü olduğu tutarı,
vadesinde veya vadeye kadar olan süre
içinde sözleşmeye konu dayanak varlığı, Kullanım Fiyatı: Opsiyon sözleşmele-
sözleşmede belirtilen fiyattan ve belirtilen rinde, sözleşmeye konu dayanak varlığın
miktarda satın alma ya da nakdi uzlaşma- alım veya satım hakkının vade süresince
da bulunma hakkını, herhangi bir zamanda veya vade sonunda
kullanılabileceği fiyatı,
Satım opsiyonunda, sözleşmenin vade-
sinde veya vadeye kadar olan süre içinde Uzlaşma Fiyatı: Gün sonlarında hesapla-
sözleşmeye konu dayanak varlığı, söz- rın güncelleştirilmesinde kullanılmak üze-
leşmede belirtilen fiyattan ve belirtilen re sözleşme türü bazında borsa kuralları
miktardan satma ya da nakdi uzlaşmada uyarınca hesaplanan fiyatı,
bulunma hakkını,
Pozisyon Limitleri: Her bir sözleşme, he-
Kısa Pozisyon (Vadeli İşlem Sözleşme- sap ve/veya Borsa üyesi bazında, tüm tesli-
lerinde): Sözleşmenin vadesi geldiğinde mat vadelerinde toplam olarak veya aynı
sözleşmeye konu dayanak varlığı sözleş- sözleşme türü bazında çeşitli teslimat va-
mede belirtilen fiyattan ve belirtilen mik- delerinde ara toplam olarak sahip oluna-
tarda satma ya da nakdi uzlaşmayı sağla- bilecek azami pozisyonu,
ma yükümlülüğünü,

Y TA R B F - 2 7 0 4 2 0 - 3
35
EK-2 YURT
D I ŞI TÜR EV
A R AÇLAR
R İ SK B İ LDİRİM
F OR M U

Başlangıç Teminatı: Pozisyon açılırken riskler bulunmaktadır. Bu nedenle işlem-


yatırılması zorunlu olan teminat tutarını, lere başlamadan önce ve işlemleriniz de-
vam ettiği sürece, yurtdışındaki yatırım
Sürdürme Teminatı: Piyasadaki günlük kuruluşları konusunda kendi araştırma-
fiyat hareketleri karşısında güncelleştiri- nızı yapmanız ve risk takibinizi gerçek-
len teminat tutarlarının koruması gereken leştirmeniz önemle tavsiye edilmektedir.
alt sınırı ifade etmektedir.
3. Yurt dışında aracılık işlemi gerçekleşti-
2. Yurt Dışı Borsalar ve Teşkilatlanmış rilen borsalarda, teşkilatlanmış diğer piya-
Diğer Türev Araç Piyasaları salarda ve yatırım kuruluşlarında muhtelif
zamanlarda değişiklik yapılabilecek olup,
Yurt dışındaki borsalarda ve teşkilatlanmış işlem gerçekleştirilen borsalara, teşkilat-
diğer piyasalarda gerçekleştirilen türev lanmış diğer piyasalara ve yatırım kuru-
araç işlemlerine ilişkin bazı genel bilgilere, luşlarına ilişkin güncel bilgileri İŞ YATIRIM
sınırlandırıcı olmayacak şekilde aşağıda tarafından belirlenen internet adresinden
yer verilmektedir. takip etmeniz önerilir.

İşlem Yapılan Borsa, Nakit Transfer İşlemleri


Piyasa ve Kuruluşlar
1. Yurt dışındaki borsalarda ve teşkilatlan-
1. Yurt dışı piyasalardaki türev araç işlem- mış diğer piyasalarda gerçekleştirilen tü-
leri, farklı borsalarda ve teşkilatlanmış rev araç işlemlerinin takası amacı ile yurt
diğer piyasalarda, geleneksel yöntemlerle dışına para transferi yapılması gerekebilir.
veya elektronik işlem platformları aracı- Yurtdışına yapılan para transferi işlemleri,
lığıyla gerçekleştirilebilir. İŞ YATIRIM’ın, yurtdışında yerleşik bir yatırım kurulu-
işbu tarih itibariyle yurt dışında aracılık şuna veya doğrudan borsaya yahut takas
yaptığı borsalara ve teşkilatlanmış diğer kuruluşuna gerçekleştirilebilir. Yurt dışına
piyasalara ilişkin bilgilere İŞ YATIRIM ta- para transferi yapılması gereken durum-
rafından belirlenen internet adresinden larda transfer işleminin nasıl gerçekleşti-
ulaşabilirsiniz. rildiğine ilişkin bilgilere İŞ YATIRIM tara-
fından belirlenen internet adresinde yer
2. İŞ YATIRIM, yurt dışı piyasalardaki tü- verilmektedir.
rev araç işlemlerini yurtdışında yetkili
yatırım kuruluşları vasıtasıyla yürütmek- 2. Transfer işlemlerine ilişkin bilgilerde
te olup, işbu tarih itibariyle yurtdışın- muhtelif zamanlarda değişiklik yapıla-
da yetkili yatırım kuruluşu olarak Saxo bilecek olup, güncel bilgilere İŞ YATIRIM
Bank A/S Danimarka, ED&F Man Capital tarafından belirlenen internet adresinden
Markets Limited - İngiltere, Mitsui Bus- ulaşabilirsiniz.
san Commodities Limited – İngiltere ve
Marex Financial Limited - İngiltere ile Saklama Hizmetleri
çalışılmaktadır. Bu kuruluşların mali du-
rumunun bozulması, iflas etmesi, malvar- 1. Yurt dışındaki borsalarda ve teşkilat-
lıklarına yetkili kamu otoriteleri tarafın- lanmış diğer piyasalarda gerçekleştirilen
dan el konulması gibi bu kuruluşlardan türev araç işlemlerinde alım satıma konu
kaynaklanan ve işbu Formun Risk Bildi- edilen, teminat olarak alınan veya saklama
rimi bölümünde yer verilenler ile sınırlı hizmeti sunulan sermaye piyasası araçları,
olmaksızın yatırımcı aleyhine olumsuz yurt dışında faaliyet gösteren yetkili kuru-
sonuçlara yol açabilecek nitelikte çeşitli luşlar nezdinde saklanmaktadır.

Y TA R B F - 2 7 0 4 2 0 - 3
36
E K-2 YURT
D I ŞI TÜ REV
A R AÇLA R
R İ SK Bİ LD İ Rİ M
F O RM U

2. Yurt dışında faaliyet gösteren kuruluşlar varsa tazmin sisteminin kapsamı ve taz-
saklamaya konu sermaye piyasası araçla- min sisteminden faydalanıp faydalanama-
rını sizin adınıza saklayabileceği gibi, yurt yacağınız konusunda yurt içinde yatırım
içinde yatırım hizmeti almayı düşündüğü- hizmeti almayı düşündüğünüz yatırım
nüz yatırım kuruluşu adına da saklayabilir. kuruluşundan bilgi talep etmenizi ve her
Ancak her halükârda saklama hizmetinin halükarda kendi araştırmanızı yapmanızı
yurt dışında yerleşik başka bir kuruluş ta- tavsiye etmekteyiz.
rafından sunulduğunun ve bu kuruluştan
kaynaklanan ilave risklere tabi olduğunu- 3. İŞ YATIRIM, yurt dışı piyasalarda işlem-
zun bilincinde olmalısınız. lere aracılık eden, işlem gerçekleştirilen
veya saklama hizmeti sunan kuruluşların
3. Yurt dışı piyasalarda gerçekleştirilecek mali durumlarının yükümlülüklerini karşı-
türev araç işlemleri saklama hizmetinin layacağını veya size karşı yükümlülüklerini
uluslararası saklama kuruluşları ve/veya yerine getireceğini garanti etmemektedir.
işlem gerçekleştirilen ülkedeki yerel sak-
lama kuruluşları tarafından sunulması IV. İKİNCİL PİYASAYA İLİŞKİN
mümkündür. Yurt dışında işlem gerçekleş- BİLGİLENDİRME
tireceğiniz ülke ve piyasa özelinde sakla-
macı kuruluş bilgisini, yurt içinde yatırım Yurt dışı borsalarda ve teşkilatlanmış diğer
hizmeti almayı düşündüğünüz yatı- piyasalarda gerçekleştirilen türev araç iş-
rım kuruluşunun internet sitesinden lemleri ikincil piyasayı kapsamaktadır.
(www.isyatirim.com.tr ve/veya bağlantı
verilen diğer internet sitelerinden) V. RİSK BİLDİRİMİ
temin edebilirsiniz.
İşlem yapacağınız yatırım kuruluşu ile ak-
Yatırımcı Tazmin Sistemi dettiğiniz/akdedeceğiniz sözleşmeler, im-
zaladığınız Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri
1. Yurt dışındaki borsalarda ve teşkilatlan- Genel Risk Bildirim Formu, Türev Araçlar
mış diğer piyasalarda işlemlere aracılık Risk Bildirim Formu, Yurt Dışı Piyasalar-
eden, işlem gerçekleştirilen veya sakla- da Gerçekleştirilen İşlemlere İlişkin Risk
ma hizmeti sunan kuruluşların borç ve Bildirim Formu ile diğer özel risk bildirim
yükümlülüklerini yerine getirememeleri formlarında belirtilen hususlara ek olarak,
sonucu zarar edebilirsiniz. Yurt dışında yurt dışındaki borsalarda ve teşkilatlan-
yerleşik kurumun bulunduğu ülke mev- mış diğer piyasalarda gerçekleştirilecek tü-
zuatı çerçevesinde, bu tür durumlarda rev işlemlerinin ilişkili olduğu bazı risklere
zarara uğrayan yatırımcıları kısmen veya aşağıda yer verilmektedir:
tama-men tazmin etmek üzere yatırımcı
tazmin sistemi kurulmuş olması müm- 1. Çalışmayı düşündüğünüz yatırım ku-
kündür. Ancak bu halde dahi yatırımcı ruluşu nezdinde açtıracağınız hesap ve
tazmin sisteminden faydalanamayabilir, bu hesap üzerinden yurt dışı vadeli işlem
zararlarınızın tazmin sistemi dahilinde ve opsiyon borsaları ya da teşkilatlanmış
tazminini sağlayamayabilirsiniz. diğer piyasalarda gerçekleştirilecek tüm
işlemler Sermaye Piyasası Kurulu, yurt dı-
2. Yatırım kararı vermeden önce, yurt dı- şındaki borsa ve teşkilatlanmış piyasalar,
şında işlem gerçekleştireceğiniz ülke, çalı- yetkili kurum ve kuruluşlar ile takas ve
şılacak kurum ve işleme konu etmeyi dü- saklama merkezleri tarafından çıkartılan
şündüğünüz türev araç özelinde yatırımcı ilgili her türlü mevzuat ve benzeri düzen-
tazmin sistemi bulunup bulunmadığı, leme hükümlerine tabidir.

Y TA R B F - 2 7 0 4 2 0 - 3
37
EK-2 YURT
D I ŞI TÜR EV
AR AÇLAR
R İ SK B İ LDİR İM
F OR M U

2. Yurt dışındaki borsalarda ve teşkilat- piyasalarındaki uygulamalar ile yurt dışın-


lanmış diğer piyasalarda gerçekleştirmeyi daki yatırım kuruluşlarının uygulamaları
düşündüğünüz türev araç işlemleri çeşitli doğrultusunda teminat yükümlülüklerini-
oranlarda risklere tabidir. Piyasada oluşa- zin yurt içi piyasalarda gerçekleştirdiğiniz
cak fiyat hareketleri, ilgili ülkede meydana türev araç işlemlerinden farklılaşabilece-
gelebilecek gelişmeler, işlem yaptığınız pi- ğinin ve yurt dışındaki piyasa ve/veya ya-
yasanın kapatılması, yurt dışında çalışılan tırım kuruluşlarının teminat yükümlülük-
yatırım kuruluşunun piyasada işlemleri lerinizi ağırlaştırabileceğinin bilincinde
durdurması ve/veya yurt dışı piyasa veya olmalısınız.
işlemin arz ettiği risklerin gerçekleşmesi
sonucunda yatırdığınız teminatın tümü- 6. Çalışmayı düşündüğünüz yatırım kuru-
nü kaybedebileceğiniz gibi, kayıplarınız luşu tarafından yapılacak teminat tamam-
toplam teminatınızı dahi aşabilecektir. lama çağrılarını istenen süre içinde ve şe-
kilde yerine getirmeniz önemlidir. Aksi
3. Yurt dışı piyasalarda gerçekleştirilen tü- takdirde hiçbir ihbarda bulunulmaksızın
rev araç işlemleri pek çok açıdan yurt içi pozisyonlarınızın zararına da olsa kapa-
piyasalardaki işlemlerden farklılaşabile- tılabileceğini ve ilgili yatırım kuruluşu ile
cek, uygulanacak mevzuat, işlem kuralları akdettiğiniz/akdedeceğiniz sözleşme ve
ve işlem taraflarının tabi oldukları yüküm- ilgili mevzuat çerçevesinde diğer önlem ve
lülük ve düzenlemeler gibi pek çok husus aksiyonlara başvurulabileceğini dikkate
değişiklik arz edebilecektir. Bu nedenle almalısınız.
yurt dışı piyasalarda işlem gerçekleştirme-
den önce, ilgili ülke, piyasa, türev araç ve 7. Teminat yükümlülüklerinizin takibi ko-
yurt dışında çalışılan kurumlar hakkında nusunda dikkatli olmanızı tavsiye etmek-
işbu Formda yer alan bilgiler ile yetinmek- teyiz. Cuma akşamları piyasalar kapanır-
sizin yurt içinde çalışmayı düşündüğünüz ken açık olan bir işleminiz, Pazartesi günü
yatırım kuruluşundan bağımsız bir araştır- piyasa tekrar açılırken ani fiyat değişimle-
ma yapmanızı ve bu Formda belirtilenler rinden ötürü negatif bir değerle açılarak
ile sınırlı olmaksızın gerçekleştirmeyi dü- sizi zarara uğratabilir. Bu nedenle hesabı-
şündüğünüz işlem ile ilişkili riskleri tespit nızda her zaman yeterli teminat bulun-
etmenizi tavsiye etmekteyiz. durmanızı tavsiye etmekteyiz.

4. Yurt dışı piyasalarda işlem gerçekleşti- 8. Bir opsiyon sözleşmesi alırsanız, opsi-
rirken ilgili yabancı ülke, kuruluş ve piya- yonu kullanmadığınız takdirde riskinizi,
sanın kabul ettiği uygulama ve düzenle- opsiyon primi ve buna ek olarak ödeyece-
melere uymanız gerekeceğini, aksi halde ğiniz komisyon ve diğer masraflar ile sınır-
ilgili ülke, kuruluş veya piyasanın size veya lamanız mümkündür.
yurt içinde çalışacağınız yatırım kuruluşu-
na yaptırım uygulaması nedeniyle sorum- 9. Bir opsiyon satarsanız, görece küçük ters
luluğunuzun doğabileceğinin bilincinde bir piyasa hareketinde, opsiyon satmakla
olmalısınız. elde ettiğiniz prim ödemesini aşabilecek sı-
nırsız potansiyel kayıp riskini üstlenirsiniz.
5. Çalışmayı düşündüğünüz yatırım kuru- Opsiyon alıcısı taraf opsiyonu kullanmak
luşu nezdinde açtıracağınız ve teminat ya- istediğinde, bunun üzerinde herhangi bir
tıracağınız hesabınıza piyasada alım satım kontrol yetkiniz yoktur. Dolayısıyla, sadece
işleminde bulunacağınız her vadeli işlem yüksek sermayeye sahip deneyimli kişiler
(futures) sözleşmesi için teminat yatır- opsiyon satmaya teşebbüs etmelidirler.
manız gerekeceğinin, yurt dışı türev araç

Y TA R B F - 2 7 0 4 2 0 - 3
38
E K-2 YURT
D I ŞI TÜ REV
A R AÇLA R
R İ SK Bİ LD İ Rİ M
F O RM U

10. Opsiyon ve vadeli işlem sözleşmeleri- nın, doğrudan uzun veya kısa pozisyon al-
nin farklı çeşitleri bulunmaktadır. Herhan- maktan her zaman daha az riskli olmayabi-
gi bir yatırım kararı almadan ve kendinizi leceğini göz önünde bulundurmalısınız.
taahhüt altına sokmadan önce, yatırım
ihtiyaçlarınızı belirlemenizi ve bu tip söz- 15. Pazartesi günü geceleri piyasa açılırken
leşmelere taraf olmanın içerdiği riskler ile veya yurt dışındaki tatil günlerinde volati-
gerçekleştirmeyi düşündüğünüz işlemin litenin düşük olmasından dolayı yurt dışı
ihtiva ettiği diğer riskler konusunda gerek- piyasalarda spread’ler, ortalama spread
li araştırmayı yaparak, profesyonel yardım aralığından daha fazla açılabilir.
almanızı tavsiye ederiz.
16. Piyasada olağandışı bir gelişme yaşan-
11. Yurt dışı türev araç piyasalarında farklı dığında, spread’lerin olağandışı biçimde
dayanak varlıklara dayalı ve farklı vadeler- açılmasıyla, yayılma pozisyonu aldığınız
de sözleşmelerin işlem görmesi mümkün pozisyonlar da teminat çağrısı ile kapa-
olup, türev araç işlemleri dayanak varlığın nabilir. Yayılma pozisyonu almak, normal
türüne ve sözleşmenin vade sonuna kalan şartlarda teminat çağrısını geçici olarak er-
gün sayısına göre değişiklik gösteren liki- telemenize yardımcı olabilmekle birlikte,
dite riski ihtiva etmektedir. Piyasalarda yayılma yöntemi, işlemlerinizin sürdürü-
meydana gelen dalgalanmalardan dolayı lebilirliği açısından kalıcı bir çare olarak
yatırımınızın beklediğiniz kadar karla so- görülmemelidir.
nuçlanmayabileceği gibi piyasa riski ne-
deni ile zararla da sonuçlanabileceğini göz 17. Kaldıraç etkisi nedeniyle, düşük temi-
önünde bulundurmalısınız. natla işlem yapmanın piyasada lehe ça-
lışabileceği gibi aleyhe de çalışabileceği
12. Piyasanın sıkışık, likiditenin oldukça ve bu anlamda kaldıraç etkisinin tarafını-
düşük olduğu, maksimum fiyat hareketinin za yüksek kazançlar sağlayabileceği gibi
gerçekleştiği bir ortamda, sistemde piyasa zararlara da yol açabileceği ihtimali göz
yapıcılığı mevcut ise, piyasa yapıcılarının önünde bulundurulmalıdır.
en geniş banttan kotasyon verdikleri piya-
sa şartlarında, riski sınırlama imkânı veren 18. İlgili borsa/teşkilatlanmış diğer piyasa
“şarta bağlı emirler” ile “strateji emirleri” tarafından, hesap, şirket ve/veya sicil ba-
de dahil olmak üzere piyasaya iletilmesini zında belirlenen pozisyon limitine ulaşıl-
istediğiniz emrin gerçekleşmeme ihtimali dığı takdirde pozisyonunuzu kapatmak
bulunduğunu dikkate almalısınız. dışında vereceğiniz emirler piyasada ger-
çekleşmeyebilecektir.
13. Yurt dışı türev işlemlerinin limitli emir
vermek suretiyle yapılacağı durumlarda, 19. Piyasadaki fiyat hareketleri, almış ol-
bu emirlerin çeşitli teknik problemler ya duğunuz pozisyon aleyhine geliştiğinde
da piyasa koşulları nedeniyle belirlediği- hesabınız ilgili borsa/ teşkilatlanmış diğer
niz fiyat seviyesinden gerçekleşmeyebile- piyasa tarafından “riskli” hesap olarak be-
ceğini dikkate almalı ve yatırım kararları- lirlenebilir. Bu durumda pasif emir girişi
nızı bu doğrultuda vermelisiniz. yapılamayabilecektir.

14. Vadeli işlem sözleşmelerinde “spread” 20. Yurt içinde yatırım hizmeti almayı
(fark veya yayılma) pozisyonu almak nor- düşündüğünüz yatırım kuruluşu yurt dışı
mal şartlarda daha az riskli olabilmekle bir- piyasalarda aracılık faaliyetini, yurt dışı
likte, olağanüstü piyasa şartlarında bu du- borsalara ve teşkilatlanmış diğer pazar
rumun değişmesi mümkündür. Olağanüstü yerlerine üye olmak suretiyle gerçekleş-
piyasa şartlarında spread pozisyonu alma- tirebileceği gibi, ilgili ülkenin yetkili oto-

Y TA R B F - 2 7 0 4 2 0 - 3
39
EK-2 YURT
D I ŞI TÜREV
AR AÇLAR
R İ SK B İ LDİRİM
F ORM U

ritesinden faaliyet izni almış yurt dışında yatırımcılara ait nakdi ödeyemeyeceklerini,
yerleşik kuruluşlar vasıtasıyla da gerçek- teminat ve diğer varlıkları teslim edemeye-
leştirebilir. Yurt dışında yerleşik kuruluş- ceklerini ve genel olarak yükümlülüklerini
lar aracılığıyla işlem gerçekleştirilmesi yerine getirmeyeceklerini ve bu kuruluşlar
durumunda yurt dışındaki kuruluşlardan nedeniyle zarar uğrama riskiniz bulundu-
kaynaklanan likidite riski,teknik ve ope- ğunu dikkate almanız gerekmektedir.
rasyonel riskler bu kuruluşların temerrü-
de düşmesi, mali durumunun bozulma- 22. Yurt dışı piyasalarda gerçekleştirilen
sı, iflas etmesi ve malvarlıklarına yetkili işlemler yabancı para birimleri üzerinden
kamu otoriteleri tarafından el konulması gerçekleştirilmekte olup, yukarıda sayılan
gibi riskler de söz konusu olacaktır. Bu gibi risklere ek olarak kur riski de ihtiva etmek-
risklerin gerçekleşmesi durumunda, bu tedir. Yurt dışı piyasalarda gerçekleştirilen
kuruluşların yatırımcılara ait nakdi öde- işlemlerde kur dalgalanmaları nedeniyle
yememe, teminat ve diğer varlıkları teslim Türk Lirası bazında değer kaybı olabilece-
edememe ve genel olarak yükümlülükleri- ği, devletlerin yabancı sermaye ve döviz
ni yerine getirmekte temerrüde düşmeleri hareketlerini kısıtlayabileceği, ek ve/veya
mümkün olup, işlemlerinize başlamadan yeni vergiler getirebileceği, alım-satım iş-
önce bu gibi hallerde ortaya çıkacak so- lemlerinin zamanında gerçekleşmeyebile-
nuçlar ve her türlü zarar riskini üstlendiği- ceği bilinmelidir.
nizin bilincinde olmalısınız. Yurt dışında
yerleşik kuruluşlar aracılığıyla işlem ger- 23. Yurt içi piyasa ve yatırım kuruluşlarının
çekleştirilmesi durumunda her bir kuru- çalışma gün ve saatlerinin, yurt dışındaki
luşun uygulama ve kurallarının farklılık piyasa ve kuruluşların çalışma gün ve saat-
arz etmesi de mümkündür. Yurt dışı piya- lerinden farklılık gösterebileceğinin bilin-
salarda işlemlere başlamadan önce, çalış- cinde olmalısınız. Söz konusu farklılık yurt
mayı düşündüğünüz yatırım kuruluşunun içinde çalışmayı düşündüğünüz yatırım
yurt dışındaki diğer kuruluşlar ile çalışa- kuruluşunun bazı durumlarda tarafınıza
bileceğinin ve yurt dışındaki kuruluşların teminat tamamlama çağrısı gibi bildi-
ihmal ve eylemleri ile bu kuruluşlardan rimlerde bulunamaması ve bazı durum-
kaynaklanan problemler nedeniyle zarara lardan haberdar edilememenize neden
uğrama riskiniz bulunduğunun bilincinde olabilecek olup, bu tür durumlarda ger-
olmalı ve yatırım kararlarınızı bu doğrul- çekleştirdiğiniz işlemlere ilişkin gelişme
tuda vermelisiniz. ve değişiklikleri bizzat takip etmeniz gere-
kebileceğinin bilincinde olmalısınız. Saat
21. Yurt dışı piyasalarda gerçekleştirilen iş- farklılıkları nedeniyle İŞ YATIRIM, yurt dışı
lemlerde alım satıma konu edilen, teminat piyasaların açık olduğu her zaman hizmet
olarak alınan veya saklama hizmeti sunu- vermek zorunda değildir. İŞ YATIRIM hiz-
lan finansal varlıklar, yurt dışında faaliyet metlerini ülkemizdeki kendi mesai saatle-
gösteren kuruluşlar nezdinde saklana- ri çerçevesinde yürütmektedir.
bilmektedir. Bu durumda diğer kuruluş-
lar nezdinde saklanan varlıklarınızın bu 24. Yetkili kuruluşlar tarafından yurt dışı
kuruluşlardan kaynaklanan operasyonel alım satım işlemleri sonucunda kayba uğ-
riskler, likidite riski, bu kuruluşların mali ramayacağınız, kaybınızın kontrol altında
durumunun bozulması, temerrüde düş- tutulacağına veya kayba uğramanız duru-
mesi, iflas etmesi, malvarlıklarına yetkili munda ek teminat çağrısı yapılacağı konu-
kamu otoriteleri tarafından el konulması larında garanti verilemeyeceğini dikkate
gibi risklere de tabi olacağını, risklerin ger- almanız gerekmektedir.
çekleşmesi durumunda, bu kuruluşların

Y TA R B F - 2 7 0 4 2 0 - 3
40
E K-2 YURT
D I ŞI TÜ REV
A R AÇLA R
R İ SK Bİ LD İ Rİ M
F O RM U

25. Yatırım kuruluşunun müşteriye kar- VII. KOMİSYON, ÜCRET VE VERGİLER


şı taraf olarak pozisyon aldığı ve sunulan
hizmet ya da ürünün niteliği gereği müş- İşlemlerinize başlamadan önce, işlemle-
terinin zarar etmesinin yatırım kurulu- rinizin borsalara, diğer teşkilatlanmış pi-
şunun kar elde etmesiyle sonuçlanacağı yasalara, yurt içindeki ve yurt dışındaki
durumlarda çıkar çatışması doğabileceği yatırım kuruluşlarına ve takas ve saklama
hususunun farkında olmanız gerekmekte- kuruluşlarına ödenecek komisyon, ücret
dir. Türev araç işlemlerinde karşı taraf riski ve masraflara ve yerli ve yabancı mevzu-
bulunmaktadır. atta belirlenen oranlarda vergiye tabi tu-
tulacağının bilincinde olmalısınız. İşlem-
26. Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri- lerinize başlamadan önce, işlemlerinize
nin alım satımına ilişkin olarak çalışmayı ilişkin komisyon, ücret ve masraflar hak-
düşündüğünüz yatırım kuruluşunun yet- kında Genel Sözleşme ekindeki Komis-
kili personelince yapılacak teknik ve temel yon ve Masraf tarifesini inceleyerek bilgi
analizin kişiden kişiye farklılık arz edebile- edinebilirsiniz. Komisyon, ücret, masraf
ceği ve bu analizlerde yer alan öngörülerin ve vergilerin size nasıl yansıyacağı ile ilgili
kesin olarak gerçekleşmeme olasılığının herhangi bir sorunuz olması durumunda,
bulunduğu dikkate alınmalıdır. talebiniz üzerine anlaşılır örnekler içeren
yazılı bir açıklama tarafınıza sunulacaktır.
27. Çalışmayı düşündüğünüz yatırım ku-
ruluşunun türev piyasalarda yapacağınız Yukarıda yer alan Yurt Dışı Türev Araçlar
işlemlere ilişkin tarafınıza aktaracağı bil- Risk Bildirim Formu’nu, yurt dışındaki
giler ve tavsiyelerin eksik ve doğrulanma- borsa ve teşkilatlanmış diğer piyasalar nez-
ya muhtaç olabileceği tarafınızca dikkate dinde türev araç işlemlerine başlamadan
alınmalıdır. önce okudum, anladım ve işbu Yurt Dışı
Türev Araçlar Risk Bildirim Formu’nun bir
VI. DİĞER RİSKLER örneğini elden teslim aldım.

İşbu Yurt Dışı Türev Araçlar Risk Bildirim


Formu, genel olarak mevcut riskler hak-
kında bilgilendirilmenizi amaçlamakta
olup, yurt dışındaki türev araç piyasala-
rında gerçekleştirilecek işlemlerden ve
uygulamadan kaynaklanabilecek tüm
riskleri kapsamayabilir. Bu nedenle tasar-
ruflarınızı bu tip yatırımlara yönlendirme-
den önce işlem gerçekleştirmek istediğiniz
ülke, piyasa, sermaye piyasası aracı, piyasa,
platform ve pazarlar ile ilgili gerekli araş-
tırmayı yapmanızı ve profesyonel yardım
almanızı tavsiye ederiz.

Y TA R B F - 2 7 0 4 2 0 - 3
41
EK-2 YURT
D I ŞI TÜR EV
A R AÇLAR
R İ SK B İ LDİRİM
F OR M U

YATIRIMCI

Lütfen aşağıdaki kutucuğa el yazınız ile


“Okudum, anladım ve teslim aldım.” ya-
zarak imzalayınız.

Adı Soyadı/Ticaret Unvanı:


FIRAT ERTUĞRUL İNCELER

Tarih: 24.01.2022

YATIRIMCI

Lütfen aşağıdaki kutucuğa el yazınız ile


“Okudum, anladım ve teslim aldım.” ya-
zarak imzalayınız.

Adı Soyadı/Ticaret Unvanı:

Tarih:

Y TA R B F - 2 7 0 4 2 0 - 3

You might also like