Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου, Νομική Σχολή

ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ

Φοιτήτριες:
Κυριακή Κουτίδου, id: 1190314606,

Αθηνά Λιόλιου, id: 1200305596,

Διδάσκοντας:
Δρ. Γεώργιος Αλέξανδρος Γεωργιάδης, Επισκέπτης Λέκτορας Νομικής

Σχολής Πανεπιστημίου ΝΕΑΠΟΛΙΣ Πάφου

ΝΟΜ 211: Δίκαιο Συμβάσεων-Γενικό Ενοχικό Δίκαιο, Ενδιάμεση Εξέταση

Α’ Χειμ. Εξάμ., Β’ Έτους, Ακαδ. Περιόδου 2021-2022

Νοέμβριος 2021
 ΠΕΡΙΕΧΌΜΕΝΑ

Πρόλογος ............................................................................................................................................................... 3
Εισαγωγή ............................................................................................................................................................... 4
Θεμελίωδεις Θεσμοί.................................................................................................................................. 4
Η Έννοια της Περιουσίας ........................................................................................................................... 5
Η Έννοια της Μεταβίβασης...................................................................................................................... 7
Περιπτώσεις Μεταβίβασης Περιουσίας ...................................................................................... 8
Συνέπειες ............................................................................................................................................................... 9
Επίλογος...............................................................................................................................................................11
Συντομογραφίες-Βιβλιογραφία ...........................................................................................................12
Νομολογία ..........................................................................................................................................................12

Κ. Κουτίδου, Α. Λιόλιου 2021. Μεταβίβαση Περιουσίας, Γενικό Ενοχικό, NUP,

Ενδιάμεσες Εξετάσεις 2
 ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Στο πλαίσιο του μαθήματος Γενικό Ενοχικό Δίκαιο στη Νομική

Σχολή του Πανεπιστημίου Νεάπολις Πάφου για το χειμερινό εξάμηνο

ακαδημαϊκού έτους 2021-2022 έγινε ανάληψη εργασίας, στο πλαίσιο της

προβλεπόμενης ενδιάμεσης εξέτασης, από τις φοιτήτριες Κυριακή

Κουτίδου και Αθηνά Λιόλιου με θέμα την «Μεταβίβαση Περιουσίας».

Δεδομένου του προπτυχιακού σταδίου σπουδών στο πλαίσιο του οποίο

εκπονήθηκε η παρούσα δεν δόθηκε έμφαση στην εξαντλητική έρευνα

μελέτης του θέματος αλλά στην κατανόηση του περιεχομένου των

θεωριών που στηρίζουν αυτό τη διαδικασία που λέγεται «Μεταβίβαση

Περιουσίας» και εξυπηρετεί θεμελιωδώς θεσμούς όλου του Ιδιωτικού

Δικαίου. Ακόμα, πολλές θεωρητικές αμφισβητήσεις υπάρχουν σε διάφορα

πεδία και στάδια αυτής της διαδικασίας. Στην παρούσα μελέτη δίνεται

έμφαση μόνο στις απόψεις που υποστηρίζονται από την πλειονότητα των

ερευνητών και φαίνονται λογικά ορθότερες.

Κ. Κουτίδου, Α. Λιόλιου 2021. Μεταβίβαση Περιουσίας, Γενικό Ενοχικό, NUP,

Ενδιάμεσες Εξετάσεις 3
 ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το ενοχικό δίκαιο αναπτύσσεται κυρίως σε κοινωνίες όπου

επικρατεί το σύστημα της οικονομίας της αγοράς και ευνοεί την ιδιωτική

πρωτοβουλία και τον ελεύθερο ανταγωνισμό. Ο οικονομικός

φιλελευθερισμός και το ενοχικό δίκαιο θεωρούνται ότι

αλληλοεπηρεάζονται ευνοϊκά, είναι ο λεγόμενος αστικός

φιλελευθερισμός που στηρίζεται στους θεσμούς της ιδιωτικής περιουσίας

και της ελευθερίας των συμβάσεων οι οποίοι είναι απαραίτητοι για την

ιδιωτική πρωτοβουλία και τον ελεύθερο ανταγωνισμό.

ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΘΕΣΜΟΙ

Ο θεσμός της ιδιωτικής περιουσίας επιτρέπει στα άτομα να έχουν

αποκλειστική εξουσία πάνω σε οποιαδήποτε κατ’ αρχήν οικονομικά

αγαθά και η αρχή της ελευθερίας των συμβάσεων, η οποία αποτελεί

εκδήλωση της ιδιωτικής αυτονομίας, αφορά την ελευθερία του προσώπου

να συναλλάσσεται με βάση κυρίως την ιδιωτική του περιουσία για να

αποκτήσει οφέλη αναλαμβάνοντας δεσμεύσεις σχετικές με τα υλικά ή τα

άυλα αγαθά που εξουσιάζει, π.χ. την υποχρέωση να το μεταβιβάσει ή να

παραχωρήσει την εκμετάλλευσή του σε άλλο πρόσωπο 1.

Ο θεσμός της Ελευθερίας των Συμβάσεων ρυθμίζεται στο ενοχικό

δίκαιο και δεν αναφέρεται στα αγαθά που αποτελούν αντικείμενο των

συναλλαγών, τέτοια αγαθά αποτελούν προϋπόθεση, το πρόσωπο πρέπει

να μπορεί να εξουσιάζει ένα minimum αγαθών 2 . Αυτό εξασφαλίζεται

1 Σχετικά με το θεσμό ιδιωτικής περιουσίας ενδεικτικά βλ. Σταθόπουλος 2008: σ.6.

2 Σχετικά με το θεσμό Ελευθερίας των Συμβάσεων ενδεικτικά βλ. Σπυριδάκης 2018:136.

Σταθόπουλος 2008: σ.135.

Κ. Κουτίδου, Α. Λιόλιου 2021. Μεταβίβαση Περιουσίας, Γενικό Ενοχικό, NUP,

Ενδιάμεσες Εξετάσεις 4
εκτός από τα υλικά και με τα άυλα αγαθά (υπηρεσίες και γενικά εργασία,

πνευματικά έργα), των οποίων είναι δυνάμει φορέας κάθε πρόσωπο και

τα οποία έχουν και περιουσιακή αξία. Ακόμα, το περιεχόμενο των

συμβάσεων ως ένα βαθμό καθορίζεται αναγκαστικά από τον νόμο,

δηλαδή από τις διατάξεις αναγκαστικού δικαίου.

Από αυτούς τους αναφερθέντες θεμελιώδεις θεσμούς προκύπτουν

επιμέρους θέματα που αντανακλώνται και στην μεταβίβαση

«περιουσίας» που είναι θέμα του παρόντος πονήματος και αναλύονται

παρακάτω.

Η Έ ΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ

Η περιουσία ως όρος μπορεί να ερμηνευτεί εν ευρεία και στενή

έννοια, όταν προσεγγίζεται διευρυμένα η περιουσία αφορά το σύνολο των

έννομων σχέσεων και των πραγματικών καταστάσεων ενός ανθρώπου

που επιδέχονται χρηματικής αποτίμησης, ενώ όταν προσεγγίζεται με τη

στενή έννοια αφορά το σύνολο των χρηματικών ή αποτιμητών σε χρήμα

αγαθών ενός προσώπου 3 . Με την διευρυμένη έννοια στην περιουσία

περιέχεται τόσο το ενεργητικό (το σύνολο δικαιωμάτων) όσο και το

παθητικό (το σύνολο υποχρεώσεων), δηλαδή των δικαιωμάτων και των

υποχρεώσεων ενός προσώπου. Ενώ με τη στενή έννοια, ως περιουσία

μπορεί να εννοείται μόνο το ενεργητικό (το σύνολο δικαιωμάτων). Ποιο

εύρος ερμηνείας της έννοιας θα επιλεχθεί κρίνεται ανάλογα με τους

νομοθετικούς σκοπούς της κάθε διάταξης που περιλαμβάνει τον όρο

περιουσία4.

3 Σχετικά με την έννοια της περιουσίας βλ. Σπυριδάκης 2018: σ. 761, §264: Η Μεταβίβαση

Περιουσίας ή Επιχειρήσεως. Παπαστερίου 2008: σ.σ. 180-182, § 10.Έννοια του Πράγματος,

ΙΙΙ. Σύνολα Αντικειμένων, Δ. Περιουσία, ειδ. σημ. 46, 47.

4 Σχετικά με σχολιασμό της ευρείας και στενής ερμηνείας της έννοια της περιουσίας

στην ελληνική έννομη βλ. Κορνηλάκης 2013: σ.σ. 245-249, § 12. Επικαρπία περιουσίας και

Κ. Κουτίδου, Α. Λιόλιου 2021. Μεταβίβαση Περιουσίας, Γενικό Ενοχικό, NUP,

Ενδιάμεσες Εξετάσεις 5
 Ειδικότερα, όσον αφορά στη μεταβίβαση της περιουσίας η οποία

κατά βάση ρυθμίζεται στην διάταξη 479 ΑΚ έχουν διατυπωθεί απόψεις

που υποστηρίζουν ότι η περιουσία αφορά μόνο το ενεργητικό 5 και άλλες

ότι αφορά το ενεργητικό και το παθητικό 6 . Η δεύτερη αυτή άποψη

φαίνεται ορθότερη διότι η ρύθμιση της ΑΚ 479 δικαιολογείται με βάση τη

σκέψη ότι το ενεργητικό και παθητικό κάθε περιουσίας αποτελεί ενότητα,

όπου το ενεργητικό εξασφαλίζει την ικανοποίηση του παθητικού (δηλαδή

την πληρωμή των χρεών). Η ενότητα αυτή είναι αφενός οικονομική αλλά

και νομική προκειμένου το ενεργητικό της περιουσίας να είναι υπέγγυο

στο παθητικό. Ακολούθως, με βάση τη λογική αν το ενεργητικό της

περιουσίας μεταβιβασθεί βαρύνεται ακόμη με τα χρέη και ο νέος

αποκτών ευθύνεται για την πληρωμή τους μέχρι της αξίας των στοιχείων

που απέκτησε7.

επιχείρησης. ΙΙ. Επικαρπία σε περιουσία, 1. Αντικείμενο και σύσταση, ειδ. 246 όπου

αναφέρονται τα εξής: «Η διαφοροποίηση αυτή της νομοθετικής έννοιας της περιουσίας,

ανάλογα με την εξεταζόμενη διάταξη, προέκυψε από τα μεθοδολογικά προβλήματα και

την ανάγκη ερμηνείας των εν λόγω διατάξεων, με αποτέλεσμα να γίνεται δεκτό ότι η

έννοια της περιουσίας θα πρέπει να ερμηνεύεται κάθε φορά ανάλογα με το εύρος που

είναι απαραίτητο να λάβει, ώστε να εξυπηρετείται ο νομοθετικός σκοπός της διάταξης

που περιλαμβάνει τον όρο «περιουσία».

5 Σχετικά με την έννοια της περιουσίας βλ. Σπυριδάκης 2018: σ. 762, §264: Η Μεταβίβαση
Περιουσίας ή Επιχειρήσεως, όπου αναφέρονται τα εξής: «Στην ΑΚ 479 ρυθμίζεται η

μεταβίβαση του ενεργητικού της περιουσίας ή της επιχειρήσεως, όχι και η μεταβίβαση

ενεργητικού και παθητικού. Αφού στη δεύτερη περίπτωση η μεταβίβαση του παθητικού

σημαίνει αναδοχή των χρεών από τον αποκτώντα, οπότε αυτός ευθύνεται ως αναδοχέας

κατά ΑΚ 471 επ. και όχι κατά ΑΚ 479». Για κριτική στη διάταξη ως επικίνδυνη για τον
αποκτώντα ένα περιουσιακό σύνολο, διότι στην ουσία αναδέχεται σωρευτικώς χρέη που

μπορεί και να αγνοεί βλ. ενδεικτικά Γεωργιάδης 2007: σ 237, σημ. 54.
6 Βλ. σχετικά Γεωργιάδης 2007:σσ 236-238. Παντελίδου 2019: σ. 287, §15 Αναδοχή Χρέους,

VI. Μεταβίβαση Περιουσίας ή Επιχείρησης.

7 Βλ. σχετικά Γεωργιάδης 2007: σσ 237,

Κ. Κουτίδου, Α. Λιόλιου 2021. Μεταβίβαση Περιουσίας, Γενικό Ενοχικό, NUP,

Ενδιάμεσες Εξετάσεις 6
 Η Έ ΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΒΙΒ ΑΣΗΣ

Όσον αφορά στη μεταβίβαση νοείται η μεταβίβαση των επί μέρους

περιουσιακών στοιχείων υπό την έννοια της μεταβίβασης του

δικαιώματος σε αυτά, σύμφωνα με όσα προβλέπονται στις διατάξεις 1033,

1034 ΑΚ8. Συγκεκριμένα, απαιτείται η ύπαρξη ενοχικής συμβάσεως, σε

εκτέλεση της οποίας επέρχεται η μεταβίβαση της περιουσίας ή της

επιχειρήσεως 9. Για το έγκυρο της συμβάσεως αυτής απαιτείται η τήρηση

συμβολαιογραφικού τύπου (ΑΚ 367). Δεν είναι απαραίτητο η μεταβίβαση

των διάφορων περιουσιακών στοιχείων να γίνει με μία αλλά μπορεί και

με περισσότερες μεταβιβαστικές πράξεις και μάλιστα είτε συγχρόνως είτε

διαδοχικά, με την προϋπόθεση όμως, στην τελευταία περίπτωση, οι

πράξεις να αποτελούν μεταξύ τους ενότητα ή να βρίσκονται σε στενή

χρονική και οικονομική σχέση, στο πλαίσιο μεταβιβάσεως περιουσίας ή

επιχειρήσεως 10 . Είναι αδιάφορο αν η μεταβίβαση γίνεται με ή χωρίς

αντάλλαγμα. Καθαρά προσωποπαγή χρέη δεν υπάγονται στη ρύθμιση

(π.χ. υποχρέωση διατροφής, που βαρύνει τον μεταβιβάζοντα). Ακόμα, επί

της κληρονομικής διαδοχής, η ΑΚ 479 δεν εφαρμόζεται διότι η ευθύνη του

κληρονόμου για τα χρέη της κληρονομίας ρυθμίζεται από τις ειδικές

διατάξεις ΑΚ 1901,1904 11 . Επίσης, η ΑΚ 479 αναφέρεται σε μεταβίβαση

περιουσίας κ.λπ. σε ένα πρόσωπο (ως ειδικό διάδοχο). Αν γίνει

μεταβίβαση των επί μέρους περιουσιακών στοιχείων σε διάφορα

πρόσωπα και με τις μεταβιβάσεις αυτές εξαντλείται η περιουσία του

μεταβιβάζοντος, η ΑΚ 479 δεν εφαρμόζεται. Εξαίρεση: όταν οι

περισσότερες μεταβιβάσεις αποτελούν μεθόδευση, ώστε να

8 Βλ. σχετικά Σπυριδάκης 2018: σ.σ. 763-764.

9 Βλ. σχετικά Γεωργιάδης 2007: σ. 239.
10 Βλ. σχετικά Γεωργιάδης 2007: σ. 241.
11 Βλ. σχετικά Γεωργιάδης 2007: σ. 240.

Κ. Κουτίδου, Α. Λιόλιου 2021. Μεταβίβαση Περιουσίας, Γενικό Ενοχικό, NUP,

Ενδιάμεσες Εξετάσεις 7
καταστρατηγηθεί η ρύθμιση 12.

ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ

Η μεταβίβαση της περιουσίας αφορά συγκεκριμένα τις εξής

περιπτώσεις:

1. Ολική θεωρείται η μεταβίβαση περιουσίας και κατά την

οποία εξαιρέθηκαν ορισμένα ασήμαντα σχετικά στοιχεία

(π.χ. το αυτοκίνητο) 13.

2. Ολόκληρη περιουσία μπορεί να αποτελούν και

μεμονωμένα αντικείμενα ή ένα μόνο αντικείμενο (π.χ.

πλοίο) 14.

3. Παρότι αμφισβητείται, αν στην ΑΚ 479 υπάγεται και

ποσοστό περιουσίας, φαίνεται ορθό ότι η ευθύνη του

αποκτώντος είναι ανάλογη προς το μεταβιβασθέν

ποσοστό 15.

12 Βλ. σχετικά Σπυριδάκης 2018: σ. 764.

13 Βλ. σχετικά Σπυριδάκης 2018: σ. 762.
14 Βλ. σχετικά Σπυριδάκης 2018: σ. 762.
15 Βλ. σχετικά Σπυριδάκης 2018: σ. 762.

Κ. Κουτίδου, Α. Λιόλιου 2021. Μεταβίβαση Περιουσίας, Γενικό Ενοχικό, NUP,

Ενδιάμεσες Εξετάσεις 8
 ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

Ως χρέη της περιουσίας που μεταβιβάστηκε νοούνται

οποιασδήποτε φύσης, είτε από σύμβαση είτε από αδικοπραξία (εκτός των

προσωποπαγών), αρκεί ο γενεσιουργός αυτών νομικός λόγος να υπήρχε

κατά τον χρόνο της μεταβίβασης, με την έννοια δε αυτή περιλαμβάνονται

και εκείνα που, κατά τον χρόνο της μεταβιβαστικής σύμβασης, τελούν

υπό προθεσμία ή αίρεση, καθώς και εκείνα που προέρχονται από

μεταβολή ή επέκταση της ενοχής, η οποία υπήρχε κατά τον χρόνο τη

μεταβίβασης 16. Για την ευθύνη του αποκτώντος δεν απαιτείται να γνώριζε

αυτός την ύπαρξη των χρεών, κατά τον χρόνο της μεταβίβασης, ούτε

επίσης απαιτείται αυτά να είχαν αναγνωρισθεί δικαστικώς σε δίκη

μεταξύ του μεταβιβάζοντος οφειλέτη και του δανειστή, μέχρι του χρόνου

της μεταβίβασης (ΑΠ 1987/2014, ΑΠ 1039/2010, ΑΠ 909/2010, ΑΠ 910/2010,

ΑΠ 1154/1998).

Έννομη συνέπεια της μεταβιβάσεως της περιουσίας ή της

επιχείρησης είναι και η ευθύνη του αποκτώντος για τα χρέη του

περιουσιακού συνόλου μέχρι την αξία των μεταβιβαζομένων στοιχείων,

ενώ η απεριόριστη ευθύνη του μεταβιβάζοντος εξακολουθεί να

υφίσταται. Δύο σημεία πρέπει να τονισθούν ιδιαιτέρως σχετικώς με την

ευθύνη17. Αντίθετη συμφωνία μεταξύ των συμβαλλομένων που βλάπτει

τους δανειστές είναι άκυρη απέναντί τους (ΑΚ 479 § 2 = αναγκαστικό

δίκαιο). Αυτό σημαίνει ότι οι συμβαλλόμενοι δεν μπορούν να

συμφωνήσουν π.χ. απαλλαγή από την ευθύνη του αποκτώντος για τα

χρέη και αν το πράξουν η συμφωνία θα ισχύει στις μεταξύ τους σχέσεις,

ενώ θα είναι σχετικώς άκυρη υπέρ των δανειστών. Αντιστρόφως, οι

δανειστές μπορούν να παραιτηθούν από την επίκληση της ακυρότητας. Η

16 Βλ. σχετικά Παντελίδου 2019: σ.290.

17 Βλ. σχετικά Παντελίδου 2019: σ.290. Γεωργιάδης 2007: σ.σ. 244-245.

Κ. Κουτίδου, Α. Λιόλιου 2021. Μεταβίβαση Περιουσίας, Γενικό Ενοχικό, NUP,

Ενδιάμεσες Εξετάσεις 9
ακυρότητα της αντίθετης συμφωνίας είναι υπέρ των δανειστών. Το

δεύτερο σημείο είναι σχετικό με την έκταση της ευθύνης του αποκτώντος.

“Έως την αξία των μεταβιβαζομένων στοιχείων” ερμηνεύεται ή μέχρι την

αξία, αλλά και με την προσωπική περιουσία του αποκτώντος (pro viribus)

ή μέχρι την αξία, αλλά με αυτά τα ίδια τα στοιχεία (cum viribus). Η

δεύτερη άποψη είναι ευνοϊκότερη για τον αποκτώντα, διότι αν θα

καταστραφούν χωρίς υπαιτιότητά του τα στοιχεία, π.χ. τα εμπορεύματα

της επιχείρησης που μεταβιβάσθηκε από πυρκαγιά, αυτός θα

απαλλαγεί 18 . Ο αποκτών θα πρέπει να προτείνει την ανεπάρκεια του

ενεργητικού με ένσταση, ενώ όταν το ενεργητικό δεν επαρκεί για την

ικανοποίηση όλων των δανειστών, υποστηρίζεται ότι ο αποκτών δεν

υποχρεούται σε σύμμετρη ικανοποίηση των δανειστών, αλλά θα ισχύσει η

χρονική προτεραιότητα, δηλαδή η ικανοποίηση κατά τη σειρά εμφανίσεως

των δανειστών.

18 Η νομολογία φαίνεται να τίθεται μεν υπέρ της ευθύνης μέχρι “της αξίας των

μεταβιβαζομένων κατά τον χρόνο της μεταβιβάσεως ”, χωρίς να διευκρινίζεται αν είναι

με τα ίδια τα στοιχεία ή και με την προσωπική περιουσία του αποκτώντος, βλ. σχετικά

σχετικά Παντελίδου 2019: σ.290.

Κ. Κουτίδου, Α. Λιόλιου 2021. Μεταβίβαση Περιουσίας, Γενικό Ενοχικό, NUP,

Ενδιάμεσες Εξετάσεις 10
 ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Εν κατακλείδι, το θέμα της μεταβίβασης περιουσίας εισάγεται

εξαίρεση στη σχετικότητα των ενοχών, βασικού κανόνα του ενοχικού

δικαίου και αναγκαστικό δίκαιο διότι ο αποκτών ευθύνεται έναντι των

δανειστών του μεταβιβάζοντος μέχρι της αξίας των μεταβιβαζομένων

στοιχείων για τα χρέη που ανήκουν στην περιουσία ή στην επιχείρηση.

Ακόμα, η ευθύνη του μεταβιβάζοντος παραμένει, ενώ αντίθετη συμφωνία

των μερών που βλάπτει τους δανειστές είναι, έναντι αυτών, άκυρη.

Συνεπώς, τα μέρη δεν συμφωνούν ευθέως την ανάληψη των

υποχρεώσεων αλλά τη μεταβίβαση περιουσίας από τον παλαιό οφειλέτη

στον νέο, μεταβίβαση που κατά την ΑΚ 479 έχει ως συνέπεια την

ανάληψη από τον αποκτώντα των χρεών του μεταβιβάζοντος, τα οποία

ανήκαν στην ομάδα περιουσίας.

Η ανάληψη αυτή επιβάλλεται ex lege και όχι επειδή τη θέλησαν τα

μέρη. Άρα, η ενοχική σχέση που υπάρχει μεταξύ μεταβιβάζοντος την

ομάδα περιουσίας και δανειστή των χρεών της περιουσίας επενεργεί σε

βάρος του τρίτου (αποκτώντος την περιουσία), χωρίς ο τρίτος αυτός να

χρειάζεται να έχει συναινέσει στην ανάληψη των χρεών. Προφανής

σκοπός της διάταξης είναι η προστασία των δανειστών του

μεταβιβάζοντος, έναντι των οποίων ήταν υπέγγυα η μεταβιβαζόμενη

περιουσία και ενδεχομένως να χανόταν με εκούσιες πράξεις του οφειλέτη

η υπεγγυότητα της περιουσίας.

Κ. Κουτίδου, Α. Λιόλιου 2021. Μεταβίβαση Περιουσίας, Γενικό Ενοχικό, NUP,

Ενδιάμεσες Εξετάσεις 11
 ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ -ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Γεωργιάδης 2007: Αστ. Γεωργιάδης, Ενοχικό Δίκαιο, τόμ. 2, 5η έκδ., 2007,

Αθήνα-Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Σάκκουλα ΑΕ.

Κορνηλάκης 2013: Α. Κορνηλάκης, Επικαρπία, 2013. Αθήνα-

Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Σάκκουλα ΑΕ.

Παπαστερίου 2008: Δ. Παπαστερίου, Εμπράγματο Δίκαιο, τόμ. 1, 2008,

Αθήνα-Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Σάκκουλα ΑΕ.

Παντελίδου 2019: Κ. Παντελίδου, Γενικό Ενοχικό Δίκαιο, 2019, Αθήνα:

Νομική Βιβλιοθήκη.

Σπυριδάκης 2018: Ι. Σπυριδάκης, Ενοχικό Δίκαιο - Γενικό Μέρος, 2η έκδ.,

2018, Αθήνα-Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Σάκκουλα ΑΕ.

Σταθόπουλος 2018: Μ. Σταθόπουλος, Γενικό Ενοχικό Δίκαιο, 5η έκδ.,

2018. Αθήνα-Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Σάκκουλα ΑΕ.

ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ

ΑΠ 1987/2014

ΑΠ 1039/2010

ΑΠ 909/2010

ΑΠ 910/2010

ΑΠ 1154/1998

Κ. Κουτίδου, Α. Λιόλιου 2021. Μεταβίβαση Περιουσίας, Γενικό Ενοχικό, NUP,

Ενδιάμεσες Εξετάσεις 12