TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP HÀ NỘI

KHOA ĐIỆN TỬ
---------------o0o---------------

BÁO CÁO
ĐỒ ÁN ĐIỆN TỬ CƠ BẢN
(PHẦN PHÂN TÍCH THIẾT KẾ VÀ MÔ PHỎNG)

ĐỀ TÀI:
THIẾT KẾ MẠCH ĐẾM THUẬN TỪ 00-99 DÙNG IC SỐ
HIỂN THỊ TRÊN LED 7 THANH

NHÓM SINH VIÊN THỰC HIỆN: Nhóm 2

Các thành viên nhóm:

1. Sinh viên: Nguyễn Văn Duy MSV: 2021603387

2. Sinh viên: Nguyễn Ngọc Hải MSV: 2021603597
3. Sinh viên: Đào Minh Tuấn MSV: 2021603973

GVHD: Th.s Nguyễn Đắc Hải

Hà Nội – 2023
Đồ án môn học GVHD: Nguyễn Đắc Hải

LỜI CẢM ƠN

Em xin được gửi lời cảm ơn chân thành đến quý thầy cô giảng viên trong
khoa Điện tử - Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội đã giảng dạy và truyền đạt
kiến thức chuyên ngành để em có thể hoàn thành bản đồ án cơ bản một cách tốt
nhất trong thời gian vừa qua.
Đặc biệt, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới GV-Th.s Nguyễn Đắc Hải,
người tận tình hướng dẫn kỹ năng cơ bản, giúp đỡ cũng như tạo mọi điều kiện
thuận lợi nhất để em có thể thực hiện và hoàn thành nốt đề tài đồ án cơ bản đúng
thời gian. Tiếp theo nhóm em xin gửi lời cảm ơn bạn bè đã đóng góp ý kiến
trong quá trình học tập, nghiên cứu cũng như quá trình làm đồ án.
Tuy nhiên trong quá trình nghiên cứu đề tài, vì kiến thức chuyên ngành
còn hạn chế nên nhóm em vẫn còn nhiều thiếu sót khi tìm hiểu, đánh giá và
trình bày về đề tài. Rất mong nhận được sự quan tâm, góp ý của các thầy cô
giảng viên để đề tài của nhóm em được đầy đủ và hoàn chỉnh hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, ngày tháng năm 2023

Nhóm sinh viên
Nguyễn Văn Duy
Nguyễn Ngọc Hải
Đào Minh Tuấn

3
Đồ án môn học GVHD: Nguyễn Đắc Hải

TÓM TẮT ĐỒ ÁN

Là một sinh viên ngành điện tử viễn thông, để nâng cao tính thực hành và
khả năng vận dụng những kiến thức đã học vào thực tế thì việc tìm tòi, tự nghiên
cứu và thiết kế các mạch điện tử cơ bản là điều tất yếu đối với sinh viên. Để
giúp cho việc tự tìm hiểu và đưa sinh viên đến gần hơn với công nghệ điện tử,
bộ môn đồ án điện tử cơ bản đã ra đời và giúp cho các sinh viên chúng em làm
quen dễ dàng hơn và tạo động lực mạnh mẽ giúp cho chúng em nâng cao hứng
thú trong việc học tập.
Với vốn kiến thức được học từ các môn chuyên ngành trước và sự hướng
dẫn tận tình của thầy Th.s Nguyễn Đắc hải cộng thêm những tìm hiểu kiến thức
qua mạng, em xin đưa ra đề tài: “Mạch đếm thuận từ 00-99 dùng IC số hiển
thị trên led 7 thanh”.
Đồ án này trình bày về: “Mạch đếm thuận từ 00-99 dùng IC số hiển thị trên
led 7 thanh” gồm những nội dung sau:
Phần 1: Mở đầu.
Phần 2: Lý thuyết.
Phần 3: Thiết kế, mô phỏng và thực hiện phần cứng.
Phần 4: Kết quả thực hiện

4
Đồ án môn học GVHD: Nguyễn Đắc Hải

MỤC LỤC
PHẦN 1. MỞ ĐẦU......................................................................................8
1.1. Tổng quan...........................................................................................8
1.2. Nhiệm vụ đề tài..................................................................................9
1.3. Phân chia công việc nhóm..................................................................9
PHẦN 2. LÝ THUYẾT.............................................................................11
2.1. IC 555...............................................................................................11
2.2. IC 74LS90........................................................................................13

5
Đồ án môn học GVHD: Nguyễn Đắc Hải

DANH MỤC HÌNH ẢNH

Hình 2. 1 Hình ảnh thực tế của IC555.........................................................11
Hình 2. 2 Sơ đồ chân IC555........................................................................11
Hình 2. 3 Cấu tạo bên trong IC555.............................................................12
Hình 2. 4 Hình ảnh thực tế IC74LS90........................................................13
Hình 2. 5 Sơ đồ chân IC74LS90.................................................................13
Hình 2. 6 Cấu tạo bên trong IC74LS90.......................................................15

6
Đồ án môn học GVHD: Nguyễn Đắc Hải

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 1.1. Bảng phân chia công việc.............................................................9
Bảng 2.1. Bảng chức năng các chân của IC74LS90...................................14
Bảng 2.2. Bảng trạng thái của IC74LS90....................................................16

7
Đồ án môn học GVHD: Nguyễn Đắc Hải

PHẦN 1. MỞ ĐẦU
1.1. Tổng quan.
Trong đời sống công nghệ hiện đại ngày nay ngành kỹ thuật Điện tử là
ngành kỹ thuật mũi nhọn, hiện đại, được ứng dụng rộng rãi trong mọi lĩnh vực
của sản xuất và đời sống và là đòn bẩy giúp các ngành khoa học kĩ thuật khác
phát triển. Các hệ thống điện tử ngày nay rất đa dạng và đang thay thế các công
việc hằng ngày của con người từ đơn giản đến phức tạp. Việc hiện đại hoá năng
suất lao động bằng các thiết bị điện tự động là nhu cầu cấp thiết. Do đó yêu cầu
máy móc cần phải gọn nhẹ hơn, linh động hơn, uyển chuyển hơn, thông minh
hơn và tiết kiệm điện hơn. Vì vậy, ngành Công nghệ kỹ thuật Điện tử ngày càng
đóng vai trò quan trọng trong sản xuất và đời sống.
Các thiết bị điện tử đang và sẽ tiếp tục được ứng dụng ngày càng rộng rãi
và mang lại hiệu quả trong hầu hết các lĩnh vực kinh tế kỹ thuật cũng như trong
đời sống xã hội. Việc gia công xử lý tín hiệu trong các thiết bị làm việc dựa trên
nguyên lý số có ưu điểm hơn hẳn các thiết bị điện tử làm việc dựa trên cơ sở
nguyên lý tương tự.
Trải qua sự phát triển của khoa học công nghệ, giờ đây chúng ta đã chết tạo
ra rất nhiều loại tần số phục vụ trong ngàn điện tử viễn thông, công nghệ thông
tin, tự động hóa…
Bên cạnh đó với việc thiết kế được các mạch đếm có ứng dụng rộng rãi
trong thực tế, nó giúp con người tự động hóa một số ngành công nghiệp.
Xuất phát từ những ứng dụng đó cùng với những kiến thức được học trên
lớp và tìm hiểu thực tế, em đã quyết định lựa chọn đề tài: “Thiết kế mạch đếm
thuận từ 00-99 sử dụng IC74LS90 hiển thị trên led 7 thanh”.
Đối tượng nghiên cứu:
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là mạch đếm thuận từ 00-99.
Mục đích nghiên cứu:
Kết hợp IC74LS90 với IC7805IC555, IC7447 tạo thành mạch đếm từ 00-
99. Chứng minh khả năng và sự hiểu biết cũng như những kiến thức của những
môn chuyên ngành đã được học.
Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài:
- Trong dây chuyền sản xuất sản phẩm công nghiệp, người ta sử dụng mạch
đếm để đếm số lượng của sản phẩm. Mạch đếm được ứng dụng rất nhiều trong

8
Đồ án môn học GVHD: Nguyễn Đắc Hải

thực tế như: Đồng hồ bấm giờ hay đếm số lượng vật một cách tự động hiển thị
trên led 7 thanh.
- Ngoài ra, mạch đếm được ứng dụng rất nhiều trong thực tế như:
+ Đồng hồ bấm giờ hay đếm số lượng vật một cách tự động, hiển thị trên
LED 7 thanh hoặc mà hình LCD.
+ Mạch đếm được sử dụng trong công việc đếm số x era vào, số người ra
vào trong siêu thị…
+ Mạch đếm thời gian chờ đèn tại các điểm có đèn giao thông.

1.2. Nhiệm vụ đề tài.

Nội dung 1: Tìm hiểu nguyên lý, lý thuyết về mạch đếm số từ 00 đến 99.
Nội dung 2: Tìm hiểu về các IC 74LS90, IC7447, IC555, các linh kiện:
điện trở, led 7 thanh…
Nội dung 3: Thiết kế bộ đếm, thiết kế mạch và thi công thực tế.
- Hoàn thành thiết kế- thi công thực tế.
- Mạch hoạt động tốt với độ bền cao.
- Có thể phát triển đề tài: mạch cộng dồn, đếm tăng…

1.3. Phân chia công việc nhóm

Bảng 1.1. Bảng phân chia công việc
Thời gian Trạng thái
Thành Viên Công Việc
thực hiện

- Tìm hiểu và thiết kế

sơ đồ nguyên lý Tuần 2 – Tuần 3 Đã hoàn thành
mạch tạo xung
Nguyễn Văn
Duy - Viết báo cáo Tuần 13 – Tuần 14

- Chuẩn bị nguyên
vật liệu thực hiện Tuần 7
công việc
Nguyễn - Tìm hiểu và thiết kế Tuần 2 – Tuần 3 Đã hoàn thành
Ngọc Hải sơ đồ nguyên lý
mạch nguồn VDC

9
Đồ án môn học GVHD: Nguyễn Đắc Hải

- Thực hiện hàn mạch Tuần 10 – Tuần 11

- Tìm hiểu và thiết kế

sơ đồ nguyên lý Tuần 2 – Tuần 3 Đã hoàn thành
mạch tạo xung điều
Đào Minh khiển động cơ
Tuấn
- Thiết kế đề tài trên
phần mềm Altium Tuần 7 – Tuần 8
- Mô phỏng trên
Proteus
- Chuẩn bị nguyên vật
Nguyễ Tuần 7
liệu thực hiện công
n Đức việc
Trung Hiếu
- Mô phỏng trên Tuần 8
Proteus

10
Đồ án môn học GVHD: Nguyễn Đắc Hải

PHẦN 2. LÝ THUYẾT
2.1. IC 555.
 Giới thiệu IC555:
- Công dụng: Tạo ra xung vuông, xung tam giác, xung răng cưa.

Hình 2. 1 Hình ảnh thực tế Hình 2. 2 Sơ đồ chân IC555

của IC555

- Các thông số cơ bản của IC 555:

+ Điện áp đầu vào: 2-18V.
+ Dòng điện cung cấp: 6mA- 15mA.
+ Điện áp logic ở mức cao: 0.5- 15V.
+ Điện áp logic ở mức thấp: 0.03- 0.06V.
+ Công suất lớn nhất: 600mW.
+ Nhiệt độ hoạt động: 0- 700C.

- IC NE555 gồm có 8 chân[5]:

+ Chân số 1 (GND): Cho nối đất để lấy dòng cấp cho IC.
+ Chân số 2 (Trigger): Đây là chân đầu vào thấp hơn điện áp so sánh và
được dùng như một chân chốt hay ngõ vào của 1 tần so áp. Mạch so sánh ở đây
dùng các transitor PNP với mức điện áp chuẩn là 2/3Vcc.
+ Chân số 3 (Output): Chân này là chân dùng để lấy tín hiệu ra logic.
Trạng thái của tín hiệu ra được xác định theo mức 0 và 1.
+ Chân số 4 (Reset): Dùng lập định mức trạng thái ra. Khi chân số 4 nối
mase thì ngõ ra ở mức thấp. Còn khi chân 4 nối vào mức áp cao thì trạng thái
ngõ ra tùy theo mức điện áp trên chân 2 và 6.
11
Đồ án môn học GVHD: Nguyễn Đắc Hải

+ Chân số 5 (Control Voltage): Dùng làm thay đổi mức điện áp chuẩn
trong IC 555 theo các mức biến áp ngoài hay dùng các điện trở ngoài nối mass.
Tuy nhiên trong hầu hết các mạch ứng dụng chân số 5 nối mase qua 1 tụ từ
0.01uF-> 0.1uF, các tụ có tác dụng lọc bỏ nhiễu giữ cho mức áp chuẩn ổn định.
+ Chân số 6 (Threshold): Là ngõ vào của 1 tần so áp khác. Mạch so sánh
dùng transitor NPN, mức chuẩn là Vcc/3.
+ Chân số 7 (Dischager): Có thể xem chân này như 1 khóa điện và chịu
điều khiển bởi tầng logic của chân 3. Khi chân 3 ở mức áp thấp thì khóa này
đóng lại, ngược lại thì nó mở ra. Chân 7 tự nạp xả điện cho 1 mạch R-C lúc IC
555 dùng như 1 tầng dao động.
+ Chân số 8 (Vcc): Cấp nguồn nuôi Vcc để cấp điện cho IC.
 Cấu tạo bên trong và nguyên tắc hoạt động của IC 555[7].

Hình 2. 3 Cấu tạo bên trong IC555

- Về bản chất thì IC 555 là 1 bộ mạch kết hợp giữa 2 con Opamp, 3 điện
trở, 1 transitor và 1 bộ Flipflop (ở đây dùng FFRS).
+ 2 OP- amp có tác dụng so sánh điện áp.
+ Transitor để xả điện.
+ Bên trong gồm 3 điện trở mắc nối tiếp chia điện áp Vcc thành 3 phần.
Cấu tạo này tạo nên điện áp chuẩn. Điện áp 1/3Vcc nối vào chân dương của Op-
amp 1 và điện áp 2/3Vcc nối vào chân âm của Op-amp 2. Khi điện áp ở chân 2
nhỏ hơn 1/3Vcc, chân S= [1] và FF được kích. Khi điện áp ở chân 6 lớn hơn
2/3Vcc, chân R của FF = [1] và FF được reset.

12
Đồ án môn học GVHD: Nguyễn Đắc Hải

2.2. IC 74LS90.

Hình 2. 4 Hình ảnh thực tế

IC74LS90

Hình 2. 5 Sơ đồ chân IC74LS90

- Thông số kỹ thuật:
+ Nguồn cấp cho IC: 4,75V- 5,25V
+ Nhiệt độ giới hạn: 0oC đến 70oC.
+ Dòng điện lớn nhất có thể chịu đựng IMax=8mA.
- Chức năng của các chân[5]:

13
Đồ án môn học GVHD: Nguyễn Đắc Hải

Bảng 2.2. Bảng chức năng các chân của IC74LS90

Số chân Tên chân Mô tả

Clock input 2 Ngõ vào xung đồng hồ 2 (xung kích cạnh

1
(CLKA) xuống)

Chân Reset 1 (Reset về 0) – Tích cực mức

2 Reset 1 (R0(1))
1

Chân Reset 2 (Reset về 0) – Tích cực mức

3 Reset 2 (R0(2))
1

4 Not connected (NC) Không sử dụng

5 Supply voltage Chân cấp nguồn 5V (4.75V – 5.25V)

Chân Reset 3 (Reset về 9) – Tích cực mức

6 Reset 3 (R9(1))
1

Chân Reset 4 (Reset về 9) – Tích cực mức

7 Reset 4 (R9(2))
1

8 Output 3 (QC) Ngõ ra 3

9 Output 2 (QB) Ngõ ra 2

10 Ground (0V) Chân nối đất

11 Output 4 (QD) Ngõ ra 4

12 Output 1 (QA) Ngõ ra 1

13 Not connected Không sử dụng

Clock input 1 Ngõ vào xung đồng hồ 1 (xung kích cạnh

14
(CLKA) xuống)

14
Đồ án môn học GVHD: Nguyễn Đắc Hải

- Sơ đồ logic:

Hình 2. 6 Cấu tạo bên trong IC74LS90

- Bảng trạng thái:

15
Đồ án môn học GVHD: Nguyễn Đắc Hải

Bảng 2.3. Bảng trạng thái của IC74LS90

Các chân reset Đầu ra

MR1 MR2 MS1 MS2

(R4) (R3) (R2) (R1) QD QC QC QA

H H L X L L L L

H H X L L L L L

X X H H H L L H

L X L X ĐẾM

X L X L ĐẾM

L X X L ĐẾM

X L L X ĐẾM

- Nguyên lý hoạt động:

- IC 7490 với cấu trúc gồm 4 Flip Flop, Flip Flop đầu tiền sử dụng MOD 2 và 3
chân còn lại sẽ sử dụng ở MOD 5.
- 2 chân đầu vào sẽ sử dụng xung nhịp để đổi trạng thái đầu ra, các chân reset
đều được điều khiển thông các các cổng AND.
- IC 7490 có đến 4 chân reset với 2 chân xung nhịp và 4 chân đầu ra. Thông
thường trước khi sử dụng IC thì ta cần phải hiểu về các chân reset.
- 4 chân reset này đều được sử dụng để có thể điều khiển các chân đầu ra. 4 chân
reset này sẽ tạo ra được hơn 16 tổ hợp nhưng trong một số tổ hợp sẽ có các đầu
ra nhất định. [6].

16