Εβδομάδα 5

Αναλύσεις δεδομένων
Στην παρούσα ενότητα θα εξηγήσουμε αρχικά τι είναι συσχετιστική και τι
πειραματική έρευνα Αρχικά θα συζητήσουμε για την συσχετιστική έρευνα που
αποτελεί μια γενική κατηγορία που συνήθως συζητείται με όρους δύο μεταβλητών.
Οι συσχετιστικές και περιγραφικές μέθοδοι έρευνας στοχεύουν στη σύνδεση μεταξύ
γεγονότων, εμπειριών, συμπεριφορών και την καταγραφή τάσεων αντίστοιχα και
καμία από τα δυο είδη έρευνας δε μπορεί να αποδώσει αιτιότητα.
Στη συνέχεια θα ασχοληθούμε με τη μέτρηση της συσχέτισης μεταξύ δύο
μεταβλητών δηλαδή τι συμβαίνει σε μια ή περισσότερες μεταβλητές όταν μια
δεύτερη μεταβλητή αλλάζει. Η μέτρηση της συσχέτισης γίνεται με το συντελεστή
συσχέτισης. Ένας συντελεστής συσχέτισης προσδιορίζει το μέγεθος και την
κατεύθυνση μιας σχέσης με εύρος από 0,00 έως 1,00 και η κατεύθυνση μπορεί να
είναι θετική ή αρνητική. Ερμηνεύοντας το μέγεθος των συσχετίσεων ο γενικός
κανόνας είναι ότι λιγότερο από .35 είναι χαμηλή συσχέτιση, μεταξύ των .36 και .65
είναι μια μέτρια συσχέτιση και πάνω από το .66 είναι ένας υψηλός συσχετισμός.
Πιο εκτεταμένη ανάλυση της συσχέτισης θα γίνει την εβδομάδα 9.
Απο την άλλη η πειραματική έρευνα είναι μέθοδος έρευνας στην οποία οι συνθήκες
ελέγχονται έτσι ώστε μία ή περισσότερες ανεξάρτητες μεταβλητές μπορεί να
χειριστούν για να δοκιμάστει μια υπόθεση σχετικά με μια εξαρτημένη μεταβλητή
και επιτρέπει αξιολόγηση των αιτιακών σχέσεων μεταξύ των μεταβλητών ενώ όλες
οι άλλες μεταβλητές εξαλείφονται ή ελέγχονται.
Στη συνέχεια θα γίνει ιδιαίτερη αναφορά στην περιγραφική στατιστική ιδιαίτερα
στις δύο μορφές της δηλαδή τις αριθμητικές μέθοδοι (μέτρα θέσης, μέτρα
διασποράς) και τις γραφικές μέθοδοι (π.χ. κατανομή συχνοτήτων).
Σε σχέση με τις αριθμητικές μεθόδους έχουμε να παρατηρήσουμε τα μέτρα
κεντρικής τάσης πού είναι αρχικά η επικρατούσα τιμή / δειγματική Κορυφή (Mode),
δηλαδή η παρατήρηση (τιμή) με τη μεγαλύτερη συχνότητα (λέγεται αλλιώς και
τυπικό σκορ).
Επίσης στα μέτρα κεντρικής τάσης ανήκουν η Δειγματική Διάμεσος (Median),
δηλαδή η μεσαία τιμή σε ένα δείγμα, αφού τις έχουμε παρατάξει σε αύξουσα ή
φθίνουσα σειρά, ο μέσος όρος, η δειγματική Διασπορά [s2] και η Τυπική απόκλιση
(Τ.Α.) καθώς και το Εύρος δείγματος (Range) και το Ενδο-τεταρτημοριακό εύρος
(Interquartile range).
Παράλληλα θα αναλυθούν όροι όπως το τυπικό σφάλμα δηλαδή πόσο καλά
αντιπροσωπεύει το δείγμα μας τον πληθυσμό που μας ενδιαφέρει καθώς και τα
Διαστήματα Εμπιστοσύνης που μας δίνουν μια πρώτη εκτίμηση του βαθμού
σιγουριάς (εμπιστοσύνης) στις μετρήσεις του δείγματός μας.
Τέλος, στην ενότητα θα γνωρίσουμε τις διάφορες γραφικές μέθοδοι
αναπαράστασης δηλαδή, το Ραβδόγραμμα - Ιστόγραμμα (Histogram),Διάγραμμα
μίσχου-φύλου (Stem and leaf plot), το Θηκόγραμμα (Box plot), το Διάγραμμα
φυσαλίδων (Bubble chart), το Διάγραμμα διασποράς (Scatter plot) καθώς και το
Διάγραμμα χρονολογικών σειρών (Run chart).

5.1 Σε τι στοχεύουμε μέσω της ενασχόλησης μας με την ενότητα

(μαθησιακοί σκοποί και στόχοι);
Σκοπός του κεφαλαίου αυτού είναι να έχουν οι φοιτητές μια πρώτη επαφή με τη
μέτρηση της συσχέτισης μεταξύ δύο μεταβλητών. Για το σκοπό αυτό αρχικά θα
συζητηθούν αναλυτικά οι τρόποι εύρεσης και ερμηνείας του συντελεστή
συσχέτισης.
Στη συνέχεια θα συζητηθούν έννοιες όπως τυπικό σφάλμα, καθώς και τα
Διαστήματα Εμπιστοσύνης που μας δίνουν μια πρώτη εκτίμηση του βαθμού
σιγουριάς (εμπιστοσύνης) στις μετρήσεις του δείγματός μας.
Τέλος, στην ενότητα θα γνωρίσουμε τις διάφορες γραφικές μέθοδοι
αναπαράστασης δηλαδή, το Ραβδόγραμμα - Ιστόγραμμα (Histogram),Διάγραμμα
μίσχου-φύλου (Stem and leaf plot), το Θηκόγραμμα (Box plot), το Διάγραμμα
φυσαλίδων (Bubble chart), το Διάγραμμα διασποράς (Scatter plot) καθώς και το
Διάγραμμα χρονολογικών σειρών (Run chart).

5.2 Τι θα μπορείτε να κάνετε μετά την ολοκλήρωση της ενότητας

μάθησης (μαθησιακά αποτελέσματα);
Αν μελετήσετε συστηματικά και εμπλακείτε στις προγραμματισμένες εκπαιδευτικές
δραστηριότητες, θα μπορείτε να:
• Προσεγγίσετε ένα ερευνητικό ερώτημα αναλόγως περιγραφικής ή/και
επαγωγικής ανάλυσης
• Γνωρίσετε στον τρόπο που λειτουργεί το Jamovi, δημιουργώντας παράλληλα
μεταβλητές.
• Ερμηνεύετε μια συσχετιστική ανάλυση.

5.3. Λέξεις κλειδιά

Περιγραφική Ανάλυση Επαγωγική Ανάλυση Συσχετιστική
Μεταβλητές Jamovi

5.4. Πώς θα φτάσουμε στην επίτευξη των στόχων;

Όπως θα δείτε και στην πλατφόρμα του μαθήματος, θα χρειαστεί αρχικά να
μελετήσετε τις ηλεκτρονικές σημειώσεις (διαφάνειες) της ενότητας, καθώς και το
αντίστοιχο υλικό από τα εγχειρίδια του μαθήματος. Κατόπιν, μπορείτε να
παρακολουθήσετε τα υποστηρικτικά video που αναφέρονται σε έννοιες της
ενότητας. Με αυτόν τον τρόπο, θα είστε έτοιμοι/ες να μετασχηματιστεί η αντίληψή
σας κατά τη μαθησιακή διαδικασία, χτίζοντας τη βασική εννοιολογική σας φαρέτρα.
Οι ασκήσεις αυτοαξιολόγησης, θα σας βοηθήσουν να ελέγξετε αν έχετε κατανοήσει
τις πληροφορίες. Σε περίπτωση που έχετε κάποια απορία, χρησιμοποιείστε το
αντίστοιχο φόρουμ. Αφού χτίσετε τη βασική δομή της γνώσης, θα μελετήσετε τις
πρόσθετες πηγές για να εμβαθύνετε. Στο ζωντανό μάθημα που θα ακολουθήσει, θα
διευκρινίσουμε τις έννοιες που συναντήσατε και θα κάνουμε ενδιαφέρουσες
δραστηριότητες, με τις οποίες θα συνεργαστείτε επιλύοντας μικρά προβλήματα, θα
αξιολογήσετε καταστάσεις και θα βοηθηθείτε να αποκρυσταλλώσετε τη νέα γνώση.

5.5. Τι θα χρειαστεί να μελετήσετε;

Απαιτούμενη Βιβλιογραφία

• Robson, C. (2011). Η έρευνα του πραγματικού κόσμου (Επιμέλεια Χρήστος

 Σταυρόπουλος). Αθήνα: Gutenberg. - Κεφάλαιο 13 (σελ. 468-489)

• Ρούσσος, Π. Λ. & Τσαούσης, Γ. (2011). Στατιστική στις επιστήμες της

συμπεριφοράς με τη χρήση του SPSS. Αθήνα: Τόπος.

o Κεφάλαιο. 3
o Κεφάλαιο. 6

• Σημειώσεις πλατφόρμας: ηλεκτρονικό αρχείο ppt

• Άρθρα τα οποία αναρτώνται στην πλατφόρμα στην εβδομάδα μελέτης της

Ενότητας.

Συμπληρωματική Βιβλιογραφία

• Υλικό για το Jamovi από την πλατφόρμα

5.6. Σύνοψη

Στόχος είναι η παρουσίαση του συντελεστή συσχέτισης και των διαφόρων μέτρων
κεντρικής τάσης είτε αριθμητικά είτε με διαγράμματα.

5.7. Ασκήσεις Αυτοαξιολόγησης

Άσκηση 5.1
Ποιες είναι οι διάφορες γραφικές μέθοδοι αναπαράστασης (Όχι περισσότερες από
200 λέξεις, 15 λεπτά);.

Άσκηση 5.2
Τι εννοούμε με τους όρους τυπικό σφάλμα και διάστημα εμπιστοσύνης (Όχι
περισσότερες από 100 λέξεις, 15 λεπτά);

Οι απαντήσεις μπορούν να βρεθούν στην ενότητα “Ενδεικτικές απαντήσεις σε

ασκήσεις αυτοαξιολόγησης”.

+ Ασκήσεις Επανάληψης:
1. Να αναλύσετε τα χαρακτηριστικά του ιστογράμματος
2. Τι εννοούμε με τον όρο δεδομένα χρονολογικών σειρών;

5.8. Διαδραστική Δραστηριότητα 1 (Βαθμολογείται)

Ανά ομάδα εφαρμόστε μια συσχετιστική ανάλυση με τα δεδομένα που σας έχουν
δοθεί και περιγράψτε τι έχετε βρει.
[σχολιάστε σε 200 λέξεις (+- 50 λέξεις)].

5.9. Πόσο χρόνο θα χρειαστείτε για μελέτη;

Υπολογίστε ότι θα πρέπει να αφιερώσετε περίπου 15-20 ώρες.