BAB 4 : ERA PERALIHAN

KSSM SEJARAH TINGKATAN

4

KUASA BRITISH DI NEGARA

KITA

DISEDIAKAN OLEH : PUAN DENISSUARI BINTI MOHAMED

4.1 : British Military Administration (BMA)

Bermula pada 12 Di bawah arahan Lord

September 1945 setelah Sebuah pentadbiran Mountbatten – Pemerintah
tentera Jepun menyerah tentera British Tertinggi Tentera
kalah Bersekutu Asia Tenggara

Perancangan hal ehwal

awam di Tanah Melayu
dilakukan oleh Timbalan Tugas BMA ialah Memulihkan kepercayaan
Ketua Pegawai Hal Ehwal mengembalikan kestabilan rakyat
Awam – Brigedier Jeneral
H.C. Willan
 Matlamat atau Tugas BMA
Mengembalikan kestabilan dan
keamanan
► Membubarkan MPAJA pada 1 Disember 1945
► Mengarahkan semua senjata yang diberikan
semasa pendudukan Jepun dikembalikan
► BMA gagal mengumpul senjata tersebut
► BMA gagal membanteras kegiatan jenayah,
keganasan, kongsi gelap dan masalah
ketegangan kaum.
Memulihkan kepercayaan rakyat
► Rakyat mengalami kesukaran hidup di bawah
pemerintahan Jepun
► Bekalan makanan dan ubat-ubatan sukar didapati
► Harga melambung tinggi
► Wabak penyakit merebak seperti beri-beri disebabkan
kekurangan zat makanan
► Kebuluran di kebanyakan tempat
► Rakyat tiada wang untuk beli makanan
► Kegiatan sorok barang, rasuah, ugut, pasaran gelap
tidak terkawal di KL
► BMA memulihkan infrastruktur akibat bencana
peperangan
 Usaha BMA

► Pemulihan sosioekonomi
Jadual Inflasi dan kegiatan pasar
► Memulihkan ladang getah dan lombong bijih
timah gelap
► Membaiki prasarana dan kemusnahan
kesihatan yang dimusnahkan oleh tentera
Jepun
► BMA menghadapi kesukaran untuk membawa
masuk jentera, alat ganti, mesin menyebabkan
sosioekonomi sukar dipulih
► BMA terus berusaha
► Namun rakyat hampa kerana BMA tidak
upaya menangani masalah yang rakyat
harapkan.
 4.2 : Gagasan Malayan Union

► Diperkenalkan di Tanah Melayu bagi menggantikan BMA

► Sebab diperkenalkan :
George Henry Hall
a) Melicinkan sistem pentadbiran
b) Meningkatkan pelaburan ekonomi
c) Mengukuhkan pertahanan
d) Mengekalkan orang asing sebagai sumber tenaga kerja untuk meningkatkan ekonomi British di Tanah Melayu
► Unit Perancang Tanah Melayu iaitu Mejar Jeneral Ralph Hone diberi tugas merangka bentuk pentadbiran baharu Malayan Union
► Setiausaha Tanah Jajahan British, George Henry Hall membentangkan rancangan ini di Parlimen British – 10 Oktober 1945
► Rancangan Malayan Union isytiharkan pula dalam Warta Kerajaan yang dikenali sebagai Kertas Putih 6274
► Isi Kertas Putih menyatakan :
a) British akan mengambil alih pemerintahan Tanah Melayu
b) Menubuhkan sebuah pentadbiran berpusat (kesatuan) di bawah tanah jajahan Briitish
 Kronologi Pelaksanaan Gagasan Malayan
Union di Tanah Melayu
Unit
Rancangan
Perancangan
Malayan Union
Tanah Melayu Persatuan
dibentangkan
dibentuk di
Tan Cheng Pelajar Melayu
di Parlimen Antara 13 Perkara
London –
Lock dan Britain
British dalam Kertas Putih
Februari 1943
Persatuan Cina menghantar 6274 :
Seberang Laut memorandum -Konsep kesatuan
menghantar meminta -Bentuk pentadbiran
memorandum supaya hak -Sistem perundangan
kepada British kewarganegara -Kedudukan Raja-Raja
Tan - Kertas Putih Melayu
berkaitan masa an di Tanah
6274
Cheng depan Tanah MelayuMalayan
tidak Union -Syarat
Lock Melayu- Rancangan dilaksanakan di
mengikut kewarganegaraan
Malayan Union Tanah
prinsip Jus Soli Melayu -Agama Islam
disiarkan pada 1 April
dalam Warta 1946
Kerajaan
Jus Soli : Syarat kewarganegaraan ikut tempat lahir
 Ciri-ciri Perlembagaan Malayan Union
Pentadbiran Malayan Union
•Kesatuan
•NNMB, NNMTB dan NNS kecuali Singapura
disatukan menjadi satu unit pentadbiran
•Raja-Raja Melayu
•Sultan menjadi Ahli Majlis Raja-Raja
•Hanya bincangkan soal agama Islam dan adat istiadat
Melayu sahaja.
•Ketua pentadbir
•Malayan Union diketuai oleh Gabenor British yang
dilantik oleh Raja England
•Majlis Eksekutif dan Majlis Perundangan dibentuk
•Di bawah kawalan Pesuruhjaya Tinggi British
Kewarganegaraan
► Prinsip jus soli ialah asas kewarganegaraan Malayan
Union
► Jus soli ialah syarat kewarganegaraan berdasarkan tempat
lahir.
► Seluruh rakyat yang lahir di Tanah Melayu dan Singapura
diiktiraf sebagai warga Malayan Union
► Mereka yang berumur 18 tahun ke atas dan telah
bermastautin di Tanah Melayu 10-15 tahun akan diberikan
kewarganegaraan
► Mereka yang berumur kurang 18 tahun tetapi ibu bapanya
merupakan warganegara turut diberi kewarganegaraan.
 British mendapatkan tandatangan sultan
H.C. Willan merintis jalan menghadap
Raja-Raja Melayu
► 8 September – 29 September 1945
► Antara sultan yang ditemui oleh Willan ialah Sultan
Johor, Sultan Selangor, Sultan Kedah, Raja Perlis,
Sultan Perak, Yang di-Pertuan Besar Negeri Sembilan,
Sultan Pahang, Menteri Besar Terengganu, Sultan Ali
dan Sultan Kelantan.
► Laporan beliau sangat yakin bahawa Raja-raja Melayu
akan menyokong British dan menandatangani
perjanjian Malayan Union.
► Pada setiap pertemuan, Willan memastikan sokongan
Raja-raja Melayu menandatangani perjanjian dan ini
memudahkan kerja Sir Harold MacMichael.
Misi Sir Harold MacMichael mendapatkan
tandatangan sultan Sir Harold
► 11 Oktober 1945, MacMichael iaitu wakil MacMichael
kerajaan British tiba di Port Swettenham, Selangor
dengan menaiki kapal Royalist.
► Beliau ditemani oleh A.T. Newboult sebagai
jurubahasa.
► Cara Willan gagal kerana MacMichael tetap
menerima tentangan daripada Raja-Raja Melayu.
► Pelbagai taktik digunakan oleh MacMichael untuk
mendapatkan persetujuan Raja-Raja Melayu
► Beliau berjaya mendapat persetujuan Sembilan
orang Raja-Raja Melayu
Kronologi MacMichael mendapatkan tandatangan Sultan untuk
Perjanjian Malayan Union.
•18 Oktober 1945 menghadap Sultan Johor, Sultan Ibrahim dan 20 Oktober turunkan tandatangan.

•Sultan Selangor, Sultan Hisamuddin menurunkan tandatangan pada 24 Oktober 1945.

• 31 Oktober 1945 menghadap Sultan Pahang iaitu Sultan Abu Bakar dan terpaksa menurunkan tandatangan pada 2 November 1945.

• Menghadap Yang di-Pertuan Negeri Sembilan iaitu Tuanku Abdul Rahman dan 4 orang Undang.
• Pada 14 November 1945, baginda terpaksa menurunkan tandatangan setelah didesak walau awalnya enggan .

• Menghadap Sultan Perak, Sultan Abdul Aziz.

• Baginda melengahkan masa
• Akhirnya terpaksa menurunkan tandatangan pada 22 November 1945

• 29 November 1945 berkunjung ke Kedah.

• Menghadap Sultan Badlishah.
• Berlaku perdebatan antara kedua-dua pihak.
• Baginda enggan menandatangani
• 2 Disember 1945 MacMichael berjaya dapatkan tandatangan.

•4 Disember 1945, Raja Perlis iaitu Tuanku Syed Putra Jamalullail turunkan tandatangan setelah didesak.
• 15 Disember 1945 menghadap Sultan Kelantan, Sultan Ibrahim
• Mengugut tidak mengiktiraf Raja-Raja Melayu yang enggan turunkan tandatangan.
• Baginda terpaksa beralah
• Menandatangani perjanjian pada 17 Disember 1945

• Menghadap Sultan Terengganu, Sultan Ismail.

• Baginda enggan menandatangani kerana bertentangan dengan Undang-Undang Tubuh Negeri Terengganu
 4.3 : Reaksi Penduduk Tempatan terhadap
Malayan Union

Cara bantahan Raja-Raja Melayu

Reaksi : menyokong dan tidak menyokong
► Golongan yang tidak menyokong : ► Membawa kes Malayan Union ke mahkamah
a) Raja-Raja Melayu Tinggi England
b) Masyarakat Melayu ► Menghantar surat bantahan ke London dan
c) Persatuan Melayu telegram
d) Bekas pegawai British yang pernah berkhidmat di Tanah Melayu ► Menyokong Kongres Melayu
seperti :
- Frank Swettenham ► Permaisuri Perak memimpin gerakan
menentang Malayan Union
- George Maxwell
- Roland Braddell ► Memulaukan upacara pelantikan Gabenor
Malayan Union
- Cecil Clementi Smith
- Richard Winstedt
- Frederick Weld
Penentangan Rakyat terhadap Malayan Union

► Bantahan akhbar Melayu : Utusan Melayu, Majlis dan Warta Negara

► Bantahan cendekiawan
a) Tokoh pemikir Melayu : Dato’ Onn Jaafar, Nik Ahmed Kamil, Za’ba
b) Bantahan wanita : Cikgu Zaharah Abdullah, Halimahton Majid, Saleha Mohd Ali, Zaharah Tamin, Datin Puteh Mariah Ibrahim
Rashid dan Hasnah Ishak
► Bantahan Persatuan Melayu : SABERKAS, Persatuan Melayu Negeri seperti di Kedah, Perak, Selangor dan Johor yang
berjaya menghimpunkan orang Melayu dari seluruh negara dan setiap lapisan masyarakat untuk membantah Malayan Union.
Pertubuhan Melayu ditubuhkan dan diaktifkan semula dan menjadi penggerak menganjurkan rapat umum
► Bantahan bekas pegawai British
► Bantahan di negeri Kelantan, Kedah dan Johor : Kota Bharu (10 ribu orang), Alor Setar (ribuan orang Melayu Kedah berarak
di Alor Setar), Batu Pahat ( 20 ribu orang)
► Mengadakan kongres Melayu – bersetuju menubuhkan UMNO
► UMNO menganjurkan bantahan secara besar-besaran : diadakan semasa lawatan Ahli Parlimen British iaitu L.D. Gammans
dan David Rees William mengadakan tinjauan penentangan orang Melayu terhadap Malayan Union.
 4.4 : Penyerahan Sarawak Kepada Kerajaan British
Pentadbiran tentera di Sarawak
► Selepas Perang Dunia Kedua, tentera Australia
mendarat di Kuching
► Memperkenalkan Pentadbiran Tentera
► British Borneo Civil Affairs Unit (BBCAU) pada
11 September 1945
► 1946- BMA diperkenalkan oleh British
► 1 Julai 1946-Vyner Brooke menyerahkan
Sarawak kepada British
► Mendapat tentangan hebat masyarakat tempatan.
Faktor Penyerahan Sarawak kepada British
► Masalah pewarisan takhta
-tidak mempunyai anak lelaki untuk menggantikan tempatnya sebagai raja
-Beliau semakin tua dan uzur
-Enggan melantik anak saudaranya Anthony Brooke (anak Bertram Brooke)
► Desakan Kerajaan British
-Pejabat Tanah Jajahan ingin meluaskan kuasa di Sarawak untuk menguasai ekonomi dan kepentingan
pelaburan British
-Surat dihantar oleh Pejabat Tanah Jajahan kepada Vyner Brooke
-Beliau bersetuju serahkan Sarawak kepada kerajaan British
► Masalah kewangan
- Ekonomi Sarawak terjejas, lombong minyak musnah dan ladang getah terbiar.
- Kemudahan pendidikan, kesihatan, jalan raya dan lapangan terbang juga perlu dibaiki dan Vyner
Brooke tidak mampu membangunkannnya semula.
 Proses Penyerahan Sarawak kepada British

Pejabat Tanah Jajahan mengutus surat kepada Vyner
Brooke untuk menandatangani surat perjanjian dengan
George Henry Hall (Setiausaha Tanah Jajahan).
- Beliau bersetuju
Vyner Brooke menghantar setiausaha
peribadinya, Gerald T. MacBryan untuk
mendapatkan persetujuan daripada ketua
tempatan.
Gerald T. MacBryan pulang ke England
membawa dokumen yang ditandatangani
ketua tempatan Sarawak.
- Vyner Brooke menyerahkan Sarawak
kepada kerajaan British tanpa pengetahuan
rakyat.

Majlis Negeri mengeluarkan

Undang-Undang Penyerahan (Cession
Bill)19 sokong dan 16 menentang Kerajaan British mengarahkan Vyner Brooke
1Julai 1946 : mendapat kelulusan Majlis Negeri dan
Sarawak
Hari Taraf Sarawak persetujuan rakyat Sarawak terlebih dahulu
disahkan
Penyerahan sebagai negeri Hasil tinjauan :
sebagai tanah
Sarawak naungan - Peribumi menentang
jajahan
diisytiharkan dimansuhkan - Orang Cina sokong
British
di Kuching - Ada yang tidak memahami Kerajaan British hantar 2 orang ahli
Laporan dihantar ke Majlis Negeri parlimennya : Gammans dan Rees
untuk diundi William untuk membuat tinjauan.
4.5 : Reaksi Penduduk Tempatan Terhadap
Penyerahan Sarawak
Faktor penentangan penyerahan
Sarawak
► Tindakan Vyner Brooke bertentangan dengan
Perlembagaan 1941
► Vyner Brooke mengetepikan surat wasiat
Charles Brooke
► Gerald T. MacBryan menggunakan muslihat
Bentuk penentangan penduduk
tempatan
► Mengadakan persidangan
► Mengadakan demonstrasi
► Meletakkan jawatan
► Bantahan golongan wanita
► Menggunakan akhbar
► Menulis surat bantahan
► Menubuhkan Kumpulan Rukun 13
 Peristiwa Sungkit Berdarah dan reaksi
penduduk yang sokong
Sungkit Berdarah
► Rosli Dhoby menikam Sir Duncan Stewart
► Seminggu selepas itu Sir Duncan Stewart
meninggal dunia di Hospital Singapura
► British menutup semua persatuan di Sarawak
► Rosli Dhoby dan pengikutnya dikenakan hukuman
gantung
Reaksi Penduduk yang Menyokong
Penyerahan Sarawak
► Datu Bandar Abang Haji Mustapha dan Datu Amar Abang Haji Suleiman
► Faktor menyokong :
a) Memajukan negeri
- Kemusnahan selepas perang dan penyerahan dapat memajukan semula pelbagai
aspek (politik, perhubungan, perdagangan, pertanian, pendidikan, kesihatan dan
taraf hidup rakyat)
b) Memajukan penduduk tempatan
- Menubuhkan Young Malay Association (YMA) untuk menggalakkan kemajuan
orang Melayu dalam ekonomi dan sosial.
c) Memberikan peluang pekerjaan dalam perkhidmatan awam
- Diberi peluang berjawatan tinggi dalam kerajaan (peguam, doktor, jurutera)
- Dengan ini, British akan memberi taraf berkerajaan sendiri
 4.6 : Penyerahan Sabah Kepada Kerajaan
British
► Selepas Jepun menyerah kalah, BMA diperkenalkan di
Sabah. Faktor Penyerahan Sabah Kepada British
► SBUB menandatangani perjanjian dengan Kerajaan British
► Kota Kinabalu dan Sandakan dibebaskan daripada
kawalan tentera Jepun. ► Sabah menjadi tanah jajahan British
► BMA diketuai oleh C.F.C. Macaskie ► Pentadbiran negeri oleh Gabenor sebagai Ketua Kerajaan.

► Mengembalikan keamanan dan ketenteraman negeri► Gabenor British yang pertama di Sabah ialah Sir Edward Twining
► Terdapat 3 faktor penyerahan Sabah kepada British :
a) Memenuhi kepentingan British
b) Meneruskan dasar British dalam hubungan luar
c) Masalah kewangan SBUB
 4.7 : Reaksi Penduduk Tempatan Terhadap
Penyerahan Sabah
Dasar British Kepentingan Sosioekonomi
► British menindas kegiatan berpersatuan Penduduk Tempatan
- Menyukarkan pemimpin untuk himpunkan semua etnik
► Dianggap sebagai peluang kepada penduduk
dalam sebuah pertubuhan.
tempatan melibatkan diri dalam pentadbiran,
- -PASPAS, PKMS, BARIP memajukan perniagaan dan meluaskan
- British bertindak menawarkan kenaikan pangkat kepada perdagangan.
ahli persatuan dan ada yang dipindahkan ke bandar lain.
► Dianggap dapat membangunkan negeri Sabah
- Kegiatan berpersatuan akhirnya menjadi lemah kerana selepas perang.
masalah kewangan dan kekurangan pemimpin
berkebolehan. ► Dengan ini penduduk enggan melibatkan diri
► Mengehadkan peluang dalam pentadbiran dalam menentang penyerahan Sabah kepada
- Menyebabkan penduduk kurang mempunyai pengalaman
British.
dalam sistem birokrasi Barat.