‫‪ ،‬اصو و کاربردهای‬ ‫ن اهی به پیدای‬

‫موسیقی درمانی‬
‫و فواید موسیقی درمانی برای کودکان‬
‫*‬
‫مهرداد مؤمنی‬
‫‪momeni78@gmail.com‬‬

‫ﻗﺴﻤﺖ اول‬

‫در ﺳﺎل ‪ ۱۹۵۰‬اﻧﺠﻤﻦ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ درﻣﺎﻧﯽ‪ ،۲‬در ﺳﺎل ‪۱۹۷۱‬‬ ‫ﻫﺮ دوره اﺳﺖ‪ .‬در واﻗﻊ ﻣﻔﺎﻫﯿﻤﯽ ﮐﻪ ﮐﻼم ﻗﺎدر ﺑﻪ‬ ‫ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪی ﭘﯿﺪاﯾﺶ و ﮐﻠﯿﺎت‬
‫ﻣﯿﻼدی اﻧﺠﻤﻦ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ درﻣﺎﻧﯽ آﻣﺮﯾﮑﺎ‪ ۳‬و ﺳﭙﺲ اﻧﺠﻤﻦ‬ ‫ﺑﯿﺎن آن ﻧﯿﺴﺖ در ﻗﺎﻟﺐ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد و ﺑﻪ‬ ‫ﺗﺎﮐﻨﻮن ﻧﮑﺘﻪﻫﺎی ﻓﺮاواﻧﯽ درﺑﺎرهی ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ درﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﻣﻠّﯽ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ درﻣﺎﻧﯽ آﻣﺮﯾﮑﺎ‪ ۴‬آﻏﺎز ﺑﻪﮐﺎر ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬در‬ ‫ﻫﻤﯿﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻏﻢ‪ ،‬ﺷﺎدی‪ ،‬ﺗﺮس‪ ،‬دﻟﻬﺮه و دﯾﮕﺮ‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ ﯾﺎ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺑﺴﯿﺎری ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﻀﯽ‬
‫ﺳﺎل ‪ ۱۹۸۵‬ﻓﺪراﺳﯿﻮن ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ درﻣﺎﻧﯽ‪ ۵‬در‬ ‫اﺣﻮال آدﻣﯽ را ﺑﻪ ﮔﻮﯾﺎﺗﺮﯾﻦ و ﻗﺎﺑﻞ درکﺗﺮﯾﻦ زﺑﺎن‬ ‫ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪی ﭘﯿﺪاﯾﺶ آن را ﺑﻪ اﻓﻼﻃﻮن و ارﺳﻄﻮ ﻧﺴﺒﺖ‬
‫ﺳﻄﺢ ﺑﯿﻦاﳌﻠﻠﯽ ﺑﻪﺛﺒﺖ رﺳﯿﺪ‪ .‬اﻧﺠﻤﻦ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ درﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑﯿﺎن ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪﻋﻨﻮان آرامﺑﺨﺶ و‬ ‫دادهاﻧﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﯿﺸﱰ و ﻧﮕﺎه ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﻌﻤﻮل‪،‬‬
‫اﯾﺮان ﻧﯿﺰ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﺪف ارﺗﻘﺎی ﺳﻄﺢ‬ ‫ﺗﺴﮑﯿﻦدﻫﻨﺪهی اﻧﺴﺎن ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬ﺑﻪ‬ ‫ﺑﻪراﺣﺘﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ درﯾﺎﺑﯿﻢ ﮐﻪ از اﺑﺘﺪای ﺣﯿﺎت ﺑﴩ‪،‬‬
‫آﮔﺎﻫﯽ اﻓﺮاد از ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ درﻣﺎﻧﯽ و ﻓﻮاﯾﺪ آن‬ ‫ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻬﺖ در ﻗﺒﺎﯾﻞ ﺑﺪوی ﺑﺮای ﺑﻬﺒﻮد ﺣﺎل ﺑﯿامران‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﻪﻋﻨﻮان روﺷﯽ ﺑﺮای درﻣﺎن‬
‫و اﻓﺰاﯾﺶ اﻣﮑﺎﻧﺎت ﺗﺨﺼﺼﯽ ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ‬ ‫از ﻣﻮﺳﯿﻘﯽﻫﺎی ﭘُﺮﺟﻨﺐ وﺟﻮش و ﭘُﺮﺗﺤﺮک و ﺑﺎ رﯾﺘﻢ‬ ‫ﮐﺎرﺑﺮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﻋﴫ ﺣﺎﴐ ﻫﻤﻪ ﻣﯽداﻧﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺷﯿﻮهی درﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺧﻮد را آﻏﺎز ﮐﺮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺗﻨﺪ ﺑﻬﺮه ﻣﯽﺑﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪوﺟﻮدآﻣﺪن اﻟﺤﺎن و ﻧﺖﻫﺎ ﻫﻤﮕﯽ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی اﺻﻮات‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﯽ‪ ،۶‬ﺑﺎ ﻗﺮاردادن ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‬ ‫ﺑﺎ ﮔﺴﱰش روزاﻓﺰون ﺑﯿامریﻫﺎی متﺪن ﮐﻪ ﻋﻤﺪهی آنﻫﺎ‬ ‫ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻮد! وﻗﺘﯽ از ﺷﻨﯿﺪن ﺻﺪای آب‪ ،‬رودﺧﺎﻧﻪ‪،‬‬
‫درﻣﺎﻧﯽ در ﺣﯿﻄﻪی ﻧﻈﺎم ﺧﺪﻣﺎت ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺳﻨﺘﯽ ﻣﮑﻤﻞ‬ ‫ﺟﻨﺒﻪی ﺳﺎﯾﮑﻮﻟﻮژﯾﮏ دارﻧﺪ‪ ،‬روشﻫﺎی درﻣﺎﻧﯽ ﻧﻮﯾﻨﯽ‬ ‫ﺻﺪای وزش ﺑﺎد در ﻻﺑﻪﻻی ﺷﺎﺧﻪﻫﺎی درﺧﺘﺎن‪ ،‬ﺻﺪای‬
‫و ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ‪ ،۷‬آن را ﺑﻪﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻣﺪاﺧﻠﻪی ذﻫﻦ و‬ ‫ﭘﺎ ﺑﻪ ﻋﺮﺻﻪ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر آنﻫﺎ ﺑﻪﮐﻠﯽ ﺑﺎ درﻣﺎن‬ ‫رﯾﺰش ﺑﺎران‪ ،‬ﺻﺪای ﭼﻬﭽﻬﻪی ﺑﻠﺒﻞ و ﮔﺎﻫﯽ از ﺷﻨﯿﺪن‬
‫ﺑﺪن ﻣﻌﺮﻓﯽ ﮐﺮده و ﺑﺮﺧﯽ از اﺻﻮل ﻓﻠﺴﻔﯽ‪ ،‬ﻧﻈﺮی‪،‬‬ ‫داروﯾﯽ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ روشﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﯿﭙﻨﻮﺗﯿﺰم‪،‬‬ ‫ﺻﺪای ﮐﻼغ در ﻋﴫﻫﺎ و روزﻫﺎی زﯾﺒﺎی ﭘﺎﯾﯿﺰی ﻟﺬت‬
‫روشﺷﻨﺎﺧﺘﯽ و ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ آن را ﻫﻤﭽﻮن ﮐﻞﻧﮕﺮی در‬ ‫ﻧﯿﺮو درﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ درﻣﺎﻧﯽ و ﯾﻮﮔﺎ درﻣﺎﻧﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ ‫ﻣﯽﺑﺮﯾﻢ و ﺑﻪ ﻧﻮﻋﯽ آراﻣﺶ دروﻧﯽ دﺳﺖ ﻣﯽﯾﺎﺑﯿﻢ‪،‬‬
‫ﻣﺮاﻗﺒﺖ و درﻣﺎن‪ ،‬ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ ﻧﯿﺮوی درﻣﺎنﻧﮕﺮ دروﻧﯽ‬ ‫‪۱‬‬
‫»ﻃﺐ ﺣﺎﺷﯿﻪ«‬ ‫ﮐﻪ در ﻋﻠﻢ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ روشﻫﺎ ِ‬ ‫اﯾﻦ ﻧﻘﺶ ﻋﺠﯿﺐ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ در ﺗﺴﮑﯿﻦ و درﻣﺎن ﺑﺮﺧﯽ‬
‫ﻓﺮد‪ ،‬ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ ﻓﺮدﻣﺤﻮری ﺑﺮای اﺻﻼح و ﮐﯿﻔﯿﺖ‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ در ﻗﺮن ﺑﯿﺴﺘﻢ ﻓﮑﺮ اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫از ﻧﺎرﺳﺎﯾﯽﻫﺎی روﺣﯽ و رواﻧﯽ ﻣﺎﺳﺖ‪ .‬ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ از‬
‫ﺳﺒﮏ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﯿﺎن ﮐﺮده اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ درﻣﺎﻧﯽِ‬ ‫از ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﻪﻋﻨﻮان روﺷﯽ ﺑﺮای درﻣﺎن‪ ،‬رﺳامً ﺑﺎ آﻏﺎز‬ ‫دﯾﺮﺑﺎز ﺑﻪﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﭘﺪﯾﺪهی اﺟﺘامﻋﯽ در زﻧﺪﮔﯽ‬
‫ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ دﯾﮕﺮ ﻣﺴﺎﺋﻞ روانﺷﻨﺎﺧﺘﯽ‪ ،‬از ﮔﻮﻧﻪﻫﺎی‬ ‫ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﯽ اول ﺑﺮای ﺑﻬﺒﻮد ﻣﺼﺪوﻣﺎن ﺑﻪﮐﺎر رﻓﺘﻪ و‬ ‫اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺣﻀﻮر ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن و ﭘُﺮرﻧﮕﯽ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﴩ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﮑﻨﯿﮑﯽ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻮن ﻓﻨﻮن ﺑﺎزآواﯾﯽ‪ ،‬ﭘﯽآﯾﻨﺪی‪،‬‬ ‫روش درﻣﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ِ‬ ‫اوﻟﯿﻪ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺣﻨﺠﺮه و اﺑﺰاروآﻻت اﺑﺘﺪاﯾﯽ از ﺳﻨﮓ و‬
‫ﺑﺪاﻫﻪﻧﻮازی‪ ،‬آرامﺳﺎزی و ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺮاه ﺑﻮد‪ ،‬وﻟﯽ ﺑﺎ ﻗﺪمﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪﺗﺪرﯾﺞ‬ ‫ﭼﻮب‪ ،‬ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ اوﻟﯿﻪ را ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺮد‪ .‬ﻧﻘﺎﺷﯽﻫﺎی دﯾﻮار‬
‫ﺑﺮﻃﺒﻖ ﺗﻌﺮﯾﻔﯽ ﮐﻪ اﻧﺠﻤﻦ ﻣﻠّﯽ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ درﻣﺎﻧﯽ آﻣﺮﯾﮑﺎ‬ ‫اﯾﻦ ﺷﺎﺧﻪی درﻣﺎﻧﯽ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﯾﺎﻓﺖ و اﻧﺠﻤﻦﻫﺎی‬ ‫ﻏﺎرﻫﺎی ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣﺆﯾﺪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﭘﯿﺸﯿﻨﻪی‬
‫اراﺋﻪ ﮐﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬ ‫ﻣﺘﻌﺪدی ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪ؛ ﺑﻪﻃﻮریﮐﻪ در ﺳﺎل ‪۱۹۴۴‬‬ ‫ﻃﻮﻻﻧﯽ داﺷﺘﻪ و ﺑﺎ آﻓﺮﯾﻨﺶ ﺑﴩی ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﺳﻼﻣﺖ‬ ‫ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﺮای ﺗﺄﻣﯿﻦ‪ ،‬ﺣﻔﻆ و ﺑﻬﺒﻮ ِد‬ ‫ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ دورهی آﻣﻮزش ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ درﻣﺎﻧﯽ در ﺟﻬﺎن‬ ‫ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ در زﻧﺪﮔﯽ ﺑﴩ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺟﺎ داﺷﺘﻪ و ﻣﺘﺄﺛﺮ از‬
‫ﺟﺴﻤﯽ و رواﻧﯽ؛ درواﻗﻊ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﮐﺎرﺑﺮد‬ ‫در داﻧﺸﮕﺎه ﻣﯿﺸﯿﮕﺎن اﯾﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه راهاﻧﺪازی ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺤﯿﻂ ﭘﯿﺮاﻣﻮن ﺧﻮد و ﺑﯿﺎنﮐﻨﻨﺪهی اوﺿﺎع و اﺣﻮال‬

‫‪48‬‬
‫شــــماره ‪153‬‬
 ‫آوازﺧﻮاﻧﺪن ﻣﺎدر اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﮑﻨﯿﮏﻫﺎی‬ ‫ﻣﻨﻈﻢ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮریﮐﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽدرﻣﺎﻧﮕﺮ‬
‫ﻓﯿﻠﻤﱪداری ﺟﻨﯿﻦ در داﺧﻞ رﺣﻢ‪ ،‬دﯾﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺴﺘﻘﯿامً در ﻣﺤﯿﻄﯽ درﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮات دﻟﺨﻮاه را در‬
‫ﮐﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﺻﺤﺒﺖﮐﺮدن ﯾﺎ آوازﺧﻮاﻧﺪن ﻣﺎدر‬ ‫ﻋﻮاﻃﻒ و رﻓﺘﺎر درﻣﺎنﺟﻮ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺣﺮﮐﺎت ﺧﺎﺻﯽ در ﺟﻨﯿﻦ اﺗﻔﺎق ﻣﯽاﻓﺘﺪ و‬ ‫»ارﺳﻄﻮ« ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ :‬از ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻣﯽﺗﻮان در‬
‫ﻣﺒﯿﻦ اﯾﻦ واﻗﻌﯿﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﻨﯿﻦ ﺑﻪ آن ﻣﺤﺮک ﺻﻮﺗﯽ‬ ‫ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﺴﺎﺋﻞ زﻧﺪﮔﯽ‪ ،‬ﺗﺮﺑﯿﺖ‪ ،‬ﴎﮔﺮﻣﯽ‪ ،‬درﻣﺎن‪،‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮات‬ ‫ﺧﻮﺷﮕﺬراﻧﯽ و ﺗﻌﺪﯾﻞ اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﻋﻮاﻃﻒ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ در درد و اﺿﻄﺮاب ﻣﯽﭘﺮدازد‪ ،‬اﻣﺎ ﺟﺎ دارد‬ ‫ﮐﺮد‪ .‬او ﺗﴫﯾﺢ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﭘُﺮﮐﺮدن اوﻗﺎت‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ اﺛﺮ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ در ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺴﯿﺎری از ﺑﯿامریﻫﺎی‬ ‫ﻓﺮاﻏﺖ اﻣﺮی ﻻزم اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻧﻮﻋﯽ از ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‬
‫آﻧﺎﺗﻮﻣﯿﮑﯽ ـ ﺣﺮﮐﺘﯽ از ﻗﺒﯿﻞ اﺧﺘﻼﻻت ﻋﻀﻼﻧﯽ اﻧﺪامﻫﺎ‬ ‫ﻣﻔﯿﺪ و ﺗﻌﺎﻟﯽﺑﺨﺶ ﭘﺮ ﺷﻮد‪» .‬ﻓﺎراﺑﯽ« ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ را ﺑﺎ‬
‫و ﻧﺎرﺳﺎﯾﯽﻫﺎی ﻣﻐﺰی ﻣﺜﻞ آﻓﺎزی‪ ۱۰‬ﻫﻢ اﺷﺎره ﮐﺮد‪.‬‬ ‫ﺳﻪ ﺧﺎﺻﯿﺖ ﻣﯽﺷﻨﺎﺧﺖ‪ :‬اﺣﺴﺎساﻧﮕﯿﺰ‪ ،‬ﻧﺸﺎطاﻧﮕﯿﺰ‪،‬‬
‫ﻓﺮد ﺑﺎ ﺷﻨﯿﺪن رﯾﺘﻢ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‪ ،‬ﺳﻌﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺣﺮﮐﺎت‬ ‫ﺧﯿﺎلاﻧﮕﯿﺰ ﯾﺎ ﺗﺤﺖ ﴍاﯾﻄﯽ ﻫﺮ ﺳﻪ ﺧﺼﻮﺻﯿﺖ را دارا‬
‫ﺑﺪن ﺧﻮد را ﺑﺎ آن ﻫامﻫﻨﮓ ﮐﻨﺪ و اﯾﻦ ﻫامﻫﻨﮕﯽ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻧﻐﻤﻪﻫﺎی ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻓﻮاﺻﻞ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ از ﻫامﻫﻨﮕﯽ ﻋﻤﻠﮑﺮد و ﺗﻄﺎﺑﻖ ﻣﺮاﮐﺰ ﻋﺼﺒﯽ‬ ‫و رﯾﺘﻢ دارای ارﺗﻌﺎﺷﺎت ﺧﺎﺻﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﺤﺮﯾﮏ‬
‫ﺣﺮﮐﺘﯽ ﻣﺜﻞ ﻫﺴﺘﻪﻫﺎی ﻗﺎﻋﺪهای ﻣﺨﭽﻪ و ﻧﺮونﻫﺎی‬ ‫ارﺗﻌﺎﺷﺎت ﺳﻠﻮلﻫﺎی ﻋﺼﺒﯽ اﺣﺴﺎس و اﻧﮕﯿﺰهای را‬
‫ﺣﺮﮐﺘﯽ ﻧﺨﺎع ﺑﺎ ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮد اﯾﻦ اﻣﺮ در‬ ‫ﺗﻘﻮﯾﺖ‪ ،‬ﺗﻀﻌﯿﻒ ﯾﺎ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل رﯾﺘﻢ‬
‫درﻣﺎن ﺑﯿامران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼﻻت ﺣﺮﮐﺘﯽ ﻣﻔﯿﺪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻃﺒﻞﻫﺎ در ﻣﺮاﺳﻢ ﺷﻔﺎﺑﺨﺶ ﺟﺎدوﮔﺮان و درﻣﺎنﮔﺮان‬
‫ﯾﮑﯽ از آﻻت ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﮐﻪ در اﯾﻦ روﻧﺪ درﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻗﺪﯾﻢ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ! اﮔﺮﭼﻪ ﻓﻮاﯾﺪ درﻣﺎن‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﭼﻨﮓ ﯾﺎ ﻫﺎرپ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻮای ﭼﻨﮓ‬ ‫ﺑﺎ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ از دوران ﻗﺒﻞ ﻣﻄﺮح ﺑﻮده‪ ،‬اﻣﺎ ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از‬
‫در ﺷﻨﻮﻧﺪه اﯾﺠﺎد آراﻣﺸﯽ ﻓﺮاﮔﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺳﺒﺐ‬ ‫اﯾﻨﮑﻪ در ﻗﺮن اﺧﯿﺮ ﺑﻪﻋﻨﻮان رﺷﺘﻪای ﺗﺨﺼﺼﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﮐﺎﻫﺶ درد‪ ،‬ﮐﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎرﺧﻮن و رﯾﻠﮑﺴﯿﺸﻦ ﻋﻤﯿﻖ‬ ‫ﺷﻮد ﺧﻮب ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ در‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ دارای ﻧﻮﻋﯽ ﮐﯿﻔﯿﺖ‬ ‫ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‪ ،‬ﺑﻪ اﻓﺮادی ﮐﻪ‬
‫آرامﺑﺨﺶ و دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺑﺎﻻ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻢ در اﺷﺨﺎﺻﯽ‬ ‫دارای ﻣﺸﮑﻼت ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺑﯿامری ﺳﻮﻣﺎﺗﯿﮏ‪ ۱۱‬دارﻧﺪ ﺑﺮای ﺗﺴﮑﯿﻦ درد ﻣﺆﺛﺮ‬ ‫ﺑﻪ ﺑﻬﺪاﺷﺖ رواﻧﯽ و ﺟﺴﻤﯽﺷﺎن ﮐﻤﮏ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫اﺳﺖ و ﻫﻢ در ﺑﯿامران رواﻧﯽ در ﺗﴪﯾﻊ و ﺑﻬﺒﻮد روﻧﺪ‬ ‫اﯾﻦ رﺷﺘﻪ‪ ،‬رﺷﺘﻪای ﻋﻠﻤﯽ اﺳﺖ و ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن آن ﭘﺲ از‬
‫ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺟﺴﻤﯽ‪ ،‬ﺑﯿامری رواﻧﯽ و‪ ...‬داﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪﺷﮑﻞ‬
‫درﻣﺎن ﻣﻔﯿﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻨﯿﺪن ﻣﻮﺳﯿﻘﯽﻫﺎی ﮐﻼﺳﯿﮏ و‬ ‫ﻃﯽ ﻣﺪارج ﻋﺎﻟﯽ و داﻧﺸﮕﺎﻫﯽ و آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺷﯿﻮهﻫﺎ و‬
‫ﻣﻮﻓﻘﯿﺖآﻣﯿﺰی ﺟﻮاب داده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺘﯽ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ َﺟﺰ ﻧﯿﺰ ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎﻫﺶ اﺿﻄﺮاب و‬ ‫روشﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن درﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬در ﺑﺮﺧﯽ از ﺑﯿامرﺳﺘﺎنﻫﺎ‬
‫ﻣﻮﺳﯿﻘﯽدرﻣﺎﻧﮕﺮ‪ ،‬اﻫﺪاف و ﻣﻘﺎﺻﺪ را ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﯿﺎزﻫﺎی‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﺤﻤﻞ درد ﺑﯿامران ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪﮐﺎر ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺎ ﺑﯿامران ارﺗﺒﺎط ﺑﺮﻗﺮار‬
‫ﺧﺎص درﻣﺎنﺟﻮ دﻧﺒﺎل ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻓﻨﻮن ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺑﺮای‬
‫‪ .۱‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺗﻢﻫﺎی‪ ١٢‬ﮐﺎرﺑﺮدی در ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ درﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻮارد ﺗﺎ ﺣﺪودی اﻫﻤﯿﺖ اﯾﻦ رﺷﺘﻪ را‬
‫ﭘﯿﺸﱪد اﯾﻦ اﻫﺪاف اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮای ﻣﺜﺎل‪،‬‬
‫‪ .۱-۱‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻢدرﻣﺎﻧﯽ وارد رواندرﻣﺎﻧﯽ ﺷﺪ؟‬ ‫روﺷﻦ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ آن زﻣﺎﻧﯽ آﺷﮑﺎر ﻣﯽﺷﻮد‬
‫آوازﺧﻮاﻧﺪن ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ اﻓﺮاد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺑﯿامری آﻟﺰاﯾﻤﺮ‬
‫ﺗِﻢ‪ ،‬در ﻫرن ﺑﻪﻣﻌﻨﺎی ﺟﻮﻫﺮه‪ ،‬ﺑﻨﯿﺎد و زﯾﺮﺑﻨﺎی ﻫﺮ اﺛﺮ‬ ‫ﮐﻪ از ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﯾﮏ ﻧﻮﺟﻮان ﻓﻠﺞ ﻣﻐﺰی‬
‫ﮐﻤﮏ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺣﺎﻓﻈﻪی درازﻣﺪﺗﺸﺎن را ﺑﻪﮐﺎر اﻧﺪازﻧﺪ؛‬
‫ﻫرنی اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻢ‪ ،‬ﻣﻮﺿﻮع اﺻﻠﯽ ﺑﯿﺎن اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﺣﺎوی‬ ‫ﮐﻪ در ﮐﻨﱰل ﺣﺮﮐﺎت ﺧﻮد ﻣﺸﮑﻞ دارد‪ ،‬در ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ‬
‫ﻧﻮاﺧنت آﻻت ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺎﻻن ﯾﺎ درﻣﺎﻧﮕﺮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﻋﻨﺎﴏ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن و ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺮورش‪ ،‬دﮔﺮﮔﻮﻧﯽ‬ ‫ﺟﻠﺴﻪی ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﺷﻨﯿﺪن ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﴍوع‬
‫ﻣﻬﺎرتﻫﺎی ﻣﯿﺎنﻓﺮدی را اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﺪ و ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎی‬
‫و ﮔﺴﱰش آنﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺒﺐ آﻓﺮﯾﻨﺶ اﺛﺮی ﻫرنی ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﺗﮑﺎندادن دﺳﺖﻫﺎی ﺧﻮد ﻣﯽﮐﻨﺪ و از ذوق و‬
‫اﺟﺘامﻋﯽ را ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺨﺸﺪ‪ .‬از ﻫﻤﻪ ﻣﻬﻢﺗﺮ اﯾﻨﮑﻪ اﻓﺮاد‬
‫ﺑﻪﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﺗﻢ را ﻣﺎدهی اوﻟﯿﻪ و اﯾﺪه و‬ ‫ﺷﺎدﻣﺎﻧﯽ ﻣﯽﺧﻨﺪد‪ .‬ﺳﭙﺲ در ﭘﯽ آن‪ ،‬اﻧﮕﯿﺰه و ﻣﯿﻞ‬
‫ﺗﺤﺖ درﻣﺎن‪ ،‬اﺣﺴﺎﺳﺎﺗﺸﺎن را در روﺷﯽ ﻣﻄﻤﱧ و‬
‫ﻓﮑﺮ ﯾﮏ ﻗﻄﻌﻪی ﻫرنی ﺑﻪﺣﺴﺎب آورد‪ .‬ﻫﺮ اﺛﺮ ﻫرنی‬ ‫ﺑﻪ ﺗﮑﺮار ﺑﯿﺸﱰ ﺣﺮﮐﺎت ﮐﻪ ﻫﺪف درﻣﺎن اﺳﺖ‪ ،‬در او‬
‫ﻟﺬتﺑﺨﺶ ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪی ﻧﻮاﺧنت ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‪ ،‬ﮔﻮشﮐﺮدن ﺑﻪ‬
‫از دو وﺟﻪ دارای اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ‪ :‬اول از ﺟﻨﺒﻪی ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ‬ ‫ﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در ﻣﻮاردی ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺗﻨﻬﺎ اﺑﺰار و‬
‫ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ و رﻗﺼﯿﺪن ﺑﻪﻫﻤﺮاه ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﯿﺎن ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮐﻪ اﺟﺰای اﺛﺮ ﻫرنی را ﻣﺪﻧﻈﺮ دارد؛ و دوم از ﺟﻨﺒﻪی‬ ‫وﺳﯿﻠﻪی ارﺗﺒﺎط ﻓﻌﺎل ﮐﻮدک ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ اﺳﺖ؛ ﻣﺜﻼً ﯾﮏ‬
‫ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﻓﻘﻂ ﺑﺮای اﻓﺮادی ﮐﻪ دارای اﻧﻮاع‬
‫ﮐﻠﯽ و ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ اﯾﺪهﻫﺎ و اﺣﺴﺎﺳﺎت ﺣﺎﺻﻞ از‬ ‫ﮐﻮدک ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اوﺗﯿﺴﻢ ﺗﻨﻬﺎ ﮐﺎﻧﺎل ارﺗﺒﺎط آراﻣﺶﺑﺨﺶ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪﮐﺎر ﺑﺮده منﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ‬
‫ﯾﮏ اﺛﺮ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﺗﻢ اﺛﺮ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در‬ ‫او ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ‪ ،‬ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ اﺳﺖ‪ .‬او ﺳﺎﻋﺖﻫﺎ ﺿﺒﻂ ﺻﻮت‬
‫در ﴍاﯾﻂ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻧﯿﺰ ﺳﻮدﻣﻨﺪ اﺳﺖ؛ ازﺟﻤﻠﻪ‬
‫ﺗﻢدرﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬درﻣﺎﻧﮕﺮ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮات روانﺷﻨﺎﺧﺘﯽ‬ ‫را در آﻏﻮش ﻣﯽﮔﯿﺮد و آﻫﻨﮓﻫﺎی ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪی ﺧﻮد‬
‫ﮐﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر رواﻧﯽ ﯾﺎ درد‪ ،‬زاﯾامن‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﯽ ﺑﯿامران‬
‫ﻫﺮ اﺛﺮ ﻫرنی‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺠﻮﯾﺰ اﯾﻦ آﺛﺎر ﻣﯽﭘﺮدازد‪ .‬ﺑﻪﻋﺒﺎرت‬ ‫را ﮔﻮش ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﺑﺪﯾﻦﺗﺮﺗﯿﺐ ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮی و ﻫﯿﺠﺎﻧﺎﺗﺶ‬
‫ﺳﮑﺘﻪای و ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﺑﻪ ﺑﯿامری ﭘﺎﯾﺎﻧﻪ‪ .۹‬ﻣﺴﺌﻠﻪی ﻋﻤﺪهای‬
‫دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﺗﻢدرﻣﺎﻧﯽ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺗﺠﻮﯾﺰ ﯾﮏ اﺛﺮ ﻫرنی‬ ‫از ﺑﯿﻦ ﻣﯽرود و ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ اﻃﺮاف ﺧﻮد ﻣﻬﺮﺑﺎن ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮐﻪ در اﯾﻨﺠﺎ ﺑﺮای درﻣﺎﻧﮕﺮ ﻣﻄﺮح اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﺎﻫﺶ درد‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻞﺷﺪه ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﻣﺤﺮکﻫﺎی ﻣﺆﺛﺮ روانﺷﻨﺎﺧﺘﯽ آن‪.‬‬ ‫اﻣﺮوزه از ﺗﺄﺛﯿﺮ و ﻓﻮاﯾﺪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ در ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫و ﺗﺤﻤﻞ آن در ﺷﯿﻮهی درﻣﺎن ﯾﺎ ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﺑﯿامر ﺑﺮای‬
‫ﺗﺠﻮﯾﺰیﺑﻮدن ﺗﻢدرﻣﺎﻧﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪ ،‬ﻫامنﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ‬ ‫رﺷﺪ و زﻧﺪﮔﯽ اﻧﺴﺎن‪ ،۸‬ﮔﯿﺎﻫﺎن و ﺟﺎﻧﻮران ﺳﺨﻦ ﺑﻪﻣﯿﺎن‬
‫دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎی ﺑﻬﯿﻨﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫دﺳﺘﻮرات داروﯾﯽ ﯾﺎ درﻣﺎن ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪی ﭘﺰﺷﮏ‬ ‫ﻣﯽآﯾﺪ و از ﺗﻐﯿﯿﺮات آن ﺑﺮ روی ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺣﺴﯽ‬
‫ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻧﻪﺗﻨﻬﺎ در اﻓﺮاد ﺑﺰرﮔﺴﺎل‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ در ﺑﭽﻪﻫﺎ و‬
‫ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﯿامر و ﺗﺄﺛﯿﺮات دارو ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ ،‬ﺑﺮای‬ ‫ـ ﺣﺮﮐﺘﯽ‪ ،‬ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ ـ ﻋﺎﻃﻔﯽ‪ ،‬ﺗﺮﺷﺢ ﻏﺪد‪ ،‬ﻫﻮﺷﯿﺎری‬
‫ﺣﺘﯽ در ﺟﻨﯿﻦ ﻫﻢ اﺛﺮﮔﺬار اﺳﺖ‪ .‬اﺑﺘﮑﺎری ﮐﻪ در اﯾﻦ‬
‫ﺗﺠﻮﯾﺰ ﺗﻢﻫﺎی درﻣﺎﻧﯽ ﻧﯿﺰ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ و ﺷﻨﺎﺧﺖ‬ ‫و آﮔﺎﻫﯽ و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻓﺮد ﺑﺤﺚ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‬
‫زﻣﯿﻨﻪ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺮرﺳﯽ واﮐﻨﺶﻫﺎی‬
‫اوﻟﯿﻪای از ﺑﯿامر و ﺗﻢﻫﺎ ﻻزم اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮای ﺗﺠﻮﯾﺰ ﺗﻢ‪،‬‬ ‫درﻣﺎﻧﯽ در درﻣﺎن اﻓﺮادی ﮐﻪ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ‬
‫ﺟﻨﯿﻦ در ﻫﻨﮕﺎم ﺷﻨﯿﺪن آوای آﻫﻨﮕﯿﻦ از ﻗﺒﯿﻞ ﺻﺪای‬
‫ﺑﺎﯾﺪ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی ﻫﺮ ﺗﻢ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻧﻈﺮی و ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ‬ ‫ازﺟﻤﻠﻪ ﻋﻘﺐﻣﺎﻧﺪﮔﯽ ذﻫﻨﯽ‪ ،‬ﺗﺄﺧﯿﺮﯾﺎﻓﺘﮕﯽ رﺷﺪی‪،‬‬
‫‪49‬‬
‫شــــماره ‪153‬‬
‫ﺑﺎ اداﻣﻪی ﯾﺎدﮔﯿﺮی ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‪ ،‬اداﻣﻪ ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ و‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﻗﻒ آﻣﻮزش ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬آنﻫﺎ‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﭘﯽ ﺑﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺷﻨﯿﺪن ﻣﻮﺳﯿﻘﯽﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﴐﺑﺎﻫﻨﮓ ﻗﻠﺐ ﺗﺪوﯾﻦ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬در آراﻣﺶ‬
‫اﻋﺼﺎب و ﮐﺎﺳنت ﺗﻨﺶ اﻓﺮاد ﻣﻮﺛﺮ اﺳﺖ‪ .‬آنﻫﺎ در‬
‫ﯾﮏ آزﻣﺎﯾﺶ از ‪ ۵۰‬داوﻃﻠﺐ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﮐﻪ در اﺗﺎﻗﯽ‬
‫ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺦﮔﻮﯾﯽ ﯾﮏﴎی ﭘﺮﺳﺶ ﮐﻪ ﻣﺮﺗﺐ ﺳﺨﺖﺗﺮ‬
‫ﻣﯽﺷﺪ‪ ،‬ﺑﭙﺮدازﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮای ﻧﯿﻤﯽ از داوﻃﻠﺒﺎن‪ ،‬ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‬
‫ﻣﺘﮑﯽﺑﻪ ﴐﺑﺎﻫﻨﮓ ﻗﻠﺐ آﻧﺎن ﭘﺨﺶ ﺷﺪ و دﯾﮕﺮان‬
‫در ﺳﮑﻮت ﺑﻪ ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ اداﻣﻪ دادﻧﺪ‪ .‬ﭘﺮﺳﺶﻫﺎی‬
‫ﺗﻨﻈﯿﻢﺷﺪه در ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﯿﺰان‬
‫اﺳﱰس و اﺿﻄﺮاب داوﻃﻠﺒﺎن و اﺣﺴﺎس ﺧﺴﺘﮕﯽ آﻧﺎن‬
‫ﺗﺪوﯾﻦ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻠﻪ از ﭘﺎﺳﺦﻫﺎ ﺣﮑﺎﯾﺖ‬
‫از آن داﺷﺖ داوﻃﻠﺒﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻗﻠﺐ ﺧﻮد‬
‫ﮔﻮش ﻣﯽدادهاﻧﺪ ﺑﻪﻣﺮاﺗﺐ از آراﻣﺶ ﺑﯿﺸﱰی ﺑﺮﺧﻮردار‬
‫ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﺛﺎﺑﺖ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‪ ،‬دﻗﺖ‪ ،‬ﻫﻮش‪،‬‬
‫ﺣﺲ ﻣﺸﺎﻫﺪه‪ ،‬اﺳﺘﻨﺒﺎط و ﻋﻮاﻃﻒ روﺣﯽ اﻧﺴﺎن را‬
‫ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ .۲-۱‬ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﺮ ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺪن‬
‫• قلب و دستگاه گردش خون‪:‬‬
‫ﭘﺰﺷﮑﺎن درﯾﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﺠﻮﯾﺰ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﺳﻼﻣﺘﯽ ﻗﻠﺐ را ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺨﺸﺪ و ﮐﻠﺴﱰول ﺧﻮن را‬
‫ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﯿﺎورد‪ .‬ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت آنﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ‬
‫ﺑﯿامری ﺑﻪ ﻣﺪت ﺳﯽ دﻗﯿﻘﻪ در روز ﺑﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‬
‫ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪاش ﮔﻮش دﻫﺪ‪ ،‬ﺗﺄﺛﯿﺮ آن ﺑﯿﺸﱰ از آراﻣﺶ‬
‫رواﻧﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد! ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ اﯾﻦ ﻋﻤﻞ‪ ،‬اﻧﺒﺴﺎط‬
‫و ﭘﺎکﺳﺎزی رگﻫﺎی ﺧﻮﻧﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ اﯾﻦ ﮐﺎر‬
‫را ﺑﺎ آزادﮐﺮدن اﺳﯿﺪ ﻧﯿﱰﯾﮏ در ﺟﺮﯾﺎن ﺧﻮن اﻧﺠﺎم‬
‫ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ از ﻟﺨﺘﻪﺷﺪن ﺧﻮن و ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻠﺴﱰول ﻣﴬ‬
‫ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬در اﺻﻞ‪ ،‬ﻧﻮع ﺧﺎﺻﯽ از ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‪،‬‬
‫ﺗﺄﺛﯿﺮی ﺑﺮ ﺧﻮن ﻧﺪارد و اﯾﻦ ﺗﺄﺛﯿﺮ‪ ،‬ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ آﻧﭽﻪ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺷﻨﻮﻧﺪه ﺗﺮﺟﯿﺢ ﻣﯽدﻫﺪ ﺑﺸﻨﻮد‪ .‬ﻫﻤﯿﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ‬
‫درﺑﺎرهی ﻣﯿﺰان ﺻﺪا و ﮔﺎم ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻧﯿﺰ ﺻﺪق ﻣﯽﮐﻨﺪ‪،‬‬
‫وﻟﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮای ﭼﻨﺪ ﺛﺎﻧﯿﻪ در ﺧﻮن ﺑﺎﻗﯽ‬
‫ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮی ﮐﻪ در ﻣﺠﻤﻮع از ﺻﺪاﻫﺎی ﻣﻮرد‬
‫ﻋﻼﻗﻪی ﺷﻨﻮﻧﺪه ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﺪﮔﺎرﺗﺮ ﺑﻮده و ﺑﺮای‬
‫اﺷﺨﺎص در ﻫﺮ ﺳﻨﯽ ﻣﻔﯿﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﯾﮑﯽ از ﻣﺤﻘﻘﺎن‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﻪدﻧﺒﺎل ﮐﻤﮏﮐﻨﻨﺪهای ارزانﺗﺮ و ﻏﯿﺮ‬
‫ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺮای ﺳﻼﻣﺖ ﺑﯿامران ﻗﻠﺒﯽ ﺑﻮدﯾﻢ و ﺗﺼﻮر‬
‫ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺗﻮﺻﯿﻪی ﺧﻮﺑﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫• چشم‪:‬‬
‫ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺑﺮزﯾﻠﯽ‪ ،‬از ﺳﯽ ﺑﯿامر ﮐﻪ ﭼﺸﻢ آنﻫﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺑﯿامری ﮔﻠﻮﮐﻮم ﯾﺎ آب ﺳﯿﺎه ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻮد ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﭘﯿﺶ‬
‫از اﻧﺠﺎم اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ‪ ۱۰ ،‬دﻗﯿﻘﻪ ﺑﻪ ﺳﻮﻧﺎت ﭘﯿﺎﻧﻮی‬
‫ﻣﻮﺗﺴﺎرت ﮔﻮش ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬در ﻫﻤﯿﻦ ﺣﺎل ﺳﯽ ﺑﯿامر‬
‫دﯾﮕﺮ در ﺳﮑﻮت‪ ،‬ﻣﻨﺘﻈﺮ اﻧﺠﺎم اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ‪ ،‬ﮐﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪی آن در ﯾﮑﯽ از ﺷامرهﻫﺎی‬
‫ﻣﺠﻠﻪی ﭼﺸﻢﭘﺰﺷﮑﯽ ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﭼﺎپ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺎﮐﯽ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﮔﻮشﮐﺮدن ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﮐﻪ‬
‫ب‪ .‬ﻣﺤﺪودهی ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ و ﻋﺎﻃﻔﯽ ﮐﻪ داﻣﻨﻪی ﮔﺴﱰدهای‬
‫از ﺣﺰن‪ ،‬ﺷﺎدی‪ ،‬ﺗﺮس و اﺿﻄﺮاب را ﻓﺮا ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬از‬
‫آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ داﻣﻨﻪی ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ روانﺷﻨﺎﺧﺘﯽ‬
‫ﺷﻨﻮﻧﺪه ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬آن را در ﯾﮏ ﻣﺤﺪوده‬
‫آوردهاﻧﺪ‪ .‬ﻋﺎﻃﻔﻪ‪ ،‬وﺟﻬﻪی ﺑﯿﺮوﻧﯽ‪ ،‬ﻧﺎﭘﺎﯾﺪار و ﺑﯿﺎﻧﯽِ‬
‫ﻫﯿﺠﺎن اﺳﺖ و ﺧﻠﻖ‪ ،‬ﺗﺠﺮﺑﻪی دروﻧﯽ و ﭘﺎﯾﺪارﺗﺮ آن‪.‬‬
‫از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‪ ،‬ﺗﺠﺮﺑﻪای دروﻧﯽ و ﻏﯿﺮآﻧﯽ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬اﯾﻦ دﺳﺘﻪ از ﺗﻢﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻢﻫﺎی ﺧُﻠﻖﺳﺎز ﻧﺎﻣﯿﺪه ﺷﺪ‪.‬‬
‫پ‪ .‬ﻣﺤﺪودهی ﺑﺪن اﺳﺖ؛ ﯾﻌﻨﯽ ﺗﺠﺮﺑﻪی ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ از‬
‫ﻃﺮﯾﻖ اﻋﻀﺎ و ﺟﻮارح ﺑﺪن‪ .‬اﯾﻦ اﻣﺮ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺗﺠﺮﺑﻪی ﯾﮏ‬
‫اﻣﺮ ذﻫﻨﯽ را از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﺪن در اﺻﻄﻼح روانﺷﻨﺎﺳﯽ‪،‬‬
‫ﺟﺴامﻧﯽﮐﺮدن ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ اﯾﻦ ﻧﻮع‬
‫از آﺛﺎر ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ را ﺗﻢﻫﺎی ﺟﺴامﻧﯽﺳﺎز ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻢﻫﺎی دﯾﮕﺮی ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ از ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺗﻢﻫﺎی‬
‫ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﻨﺪ؛ ﺑﺮای ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﺗﻢ منﺎﯾﺶﺳﺎز‪ ،‬از‬
‫ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺗﻢﻫﺎی ﺟﺴامﻧﯽﺳﺎز و ﺧﻠﻖﺳﺎز ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺟﺪول ‪ ۱-۴‬ﺧﻼﺻﻪای از وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی ﺗﻢﻫﺎی ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ‬
‫ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬درﻣﺎﻧﮕﺮ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ اﯾﻦ‬
‫ﺗﺄﺛﯿﺮات‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﺠﻮﯾﺰ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﺎن ﺑﭙﺮدازد‪.‬‬
‫‪ .۲‬ﻓﯿﺰﯾﻮﻟﻮژی اﺛﺮ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ در ﺑﺪن‬
‫رواﻧﭙﺰﺷﮑﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﮔﻮشدادن ﺑﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﺎﻋﺚ‬
‫ﺗﺮﺷﺢ اﻧﺪروﻓﯿﻦﻫﺎ در ﺑﺪن ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ آﻧﺰﯾﻢ‬
‫ﻋﻠﺖ اﺻﻠﯽ ﺗﺴﮑﯿﻦ درد ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‬
‫ﺑﺎ اﻧﺮژیزاﯾﯽ در ﺑﺪن از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﺮ ﻧﺮونﻫﺎی‬
‫ﻣﻐﺰی ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ ﺗﻌﺪاد ﺗﻨﻔﺲ و ﴐﺑﺎن ﻗﻠﺐ ﮐﻪ‬
‫ﺧﻮد منﻮدی ﻓﯿﺰﯾﻮﻟﻮژﯾﮏ از آراﻣﺶ ﯾﺎ اﺳﱰس ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫اﺛﺮ ﺑﮕﺬارد‪ .‬در ﺳﺎل ‪ ،۱۹۸۳‬دو ﻣﺤﻘﻖ ﺑﻪ ﻧﺎمﻫﺎی‬
‫»ﻣﻠﺰاﯾﯿﻦ«‪ ۲۲‬و »وال«‪ ۲۳‬در ﺗﺌﻮری ﺧﻮد اﻋﻼم ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫اﺣﺴﺎس درد و ﭘﺮدازش آن ﯾﮏ روﻧﺪ ﭘﯿﭽﯿﺪه از ارﺳﺎل‬
‫و ﭘﺮدازش ﺳﯿﮕﻨﺎلﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏﴎی ﻧﺮون‬
‫ﺧﺎص ﺑﻪ ﻣﻐﺰ ﻣﯽرﺳﻨﺪ‪ .‬آنﻫﺎ اﯾﻦ ﻣﺴﯿﺮ را »دروازهی‬
‫درد«‪ ۲۴‬ﻧﺎﻣﯿﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺎل اﮔﺮ اﯾﻦ دروازه ﺑﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﯾﮏ‬
‫ﻣﺤﺮک دردآور ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ اﯾﺠﺎد اﺣﺴﺎس درد‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﯾﮑﴪی ﻣﮑﺎﻧﯿﺴﻢﻫﺎ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ اﯾﻦ‬
‫ﻣﺴﯿﺮ ﭘﺮدازش ﺗﺪاﺧﻞ ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و اﯾﻦ دروازه را‬
‫ﺑﻪﺻﻮرت ﮐﺎﻣﻞ ﯾﺎ ﻧﺎﻗﺺ ﻣﯽﺑﻨﺪﻧﺪ و ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻫﻢ ﺑﺎ‬
‫اﯾﻦ ﻣﮑﺎﻧﯿﺴﻢ ﺑﺎﻋﺚ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از درد ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ در ﻃﺮف ﭼﭗ ﻣﻐﺰ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻫامنﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ‬
‫ﻣﺤﻞ ﭘﺮدازش زﺑﺎن اﺳﺖ‪ ،‬درک ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﺎ‬
‫اﺛﺮ ﺑﺮ روی ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻟﯿﻤﺒﯿﮏ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻨﻈﯿﻢ و ادارهی‬
‫اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻓﺮدی ﻣﯽﺷﻮد و ﺑﻪﻋﻼوه ﺑﻌﻀﯽ از ﻣﺴﺎﺋﻞ‬
‫ﻓﯿﺰﯾﻮﻟﻮژﯾﮏ ﻏﯿﺮارادی از ﻗﺒﯿﻞ ﯾﺄس‪ ،‬اﺣﺴﺎس درد و‬
‫ﻓﺸﺎرﺧﻮن را ﻫﻢ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﯾﮓ ﮔﺮوه‬
‫رواﻧﭙﺰﺷﮏ در داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ ﯾﯿﻞ‪ ۲۵‬در آﻣﺮﯾﮑﺎ‬
‫ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ آﻣﻮزش ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻧﯿﻢﮐﺮهی ﭼﭗ ﻣﻐﺰ را‬
‫ﺗﺤﺮﯾﮏ ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﯾﺎدﮔﯿﺮی ﺷﻔﺎﻫﯽ ﻧﯿﺰ ﺗﻮﺳﻂ ﻫﻤﯿﻦ‬
‫ﻗﺴﻤﺖ از ﻣﻐﺰ اﻧﺴﺎن ﮐﻨﱰل ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت‬
‫ﺑﻌﺪی اﯾﻦ ﻣﺤﻘﻘﺎن ﻧﺸﺎن داد ﺑﻬﺒﻮد ﺣﺎﻓﻈﻪی اﻧﺴﺎن‬
‫روانﺷﻨﺎﺳﯽ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ .۱-۲‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻢدرﻣﺎﻧﯽ وارد ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺷﺪ؟‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه اﻓﻼﻃﻮن ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﮐﺴﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﮐﺘﺎب‬
‫ﺟﻤﻬﻮر ﺧﻮد ﺑﻪ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﺗﻢﻫﺎ ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬وی ﻣﻘﺎم‬
‫ﻣﯿﮑﺴﻮﻟﯿﺪﯾﻦ‪ ۱۳‬را ﺣﺰﯾﻦ و ﻏﻢاﻧﮕﯿﺰ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮده و‬
‫آن را ﺑﺮای ﺟﺎﻣﻌﻪای ﮐﻪ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺗﺤﺮک و ﴎزﻧﺪﮔﯽ‬
‫دارد‪ ،‬ﻣﴬ داﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﻘﺎم دورﯾﻦ‪ ۱۴‬و‬
‫ﻓﺮﯾﮋﯾﻦ‪ ۱۵‬را ﻣﺤﺮک و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻓﻀﺎی ﺟﻨﮓآوری و‬
‫ﻣﻘﺎم ﻟﯿﺪﯾﻦ‪ ۱۶‬را ﻧﺸﺎطآور و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای ﺟﺸﻦ و‬
‫ﭘﺎﯾﮑﻮﺑﯽ داﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺎراﺑﯽ‪ ۱۷‬در ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ اﯾﺮاﻧﯽ‬
‫ﺳﻪ ﻧﻮع ﺗﻢ را ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮده ﺑﻮد‪ :‬ﻧﺨﺴﺖ ﺗﻢ دﻟﻨﺸﯿﻦ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺮای رﻓﻊ ﺧﺴﺘﮕﯽ ﮐﺎرﺑﺮد دارد؛ دوم ﺗﻢ ﻣﺤﺮک ﮐﻪ‬
‫ﻗﻮهی ﺗﺨﯿﻞ آدﻣﯽ را ﻓﻌﺎل ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﺑﺮای ﺗﺤﺮﯾﮏ‬
‫ﻋﻮاﻃﻒ ﺑﻪﮐﺎر ﻣﯽرود و ﺳﻮم‪ ،‬ﺗﻢ واﮐﻨﺸﯽ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﺗﺼﻮرات اﻧﺴﺎﻧﯽ را ﺗﺤﺮﯾﮏ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻋﴫ ﺣﺎﴐ و در ﺑﯿﻦ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ درﻣﺎﻧﯽ‪،‬‬
‫»اِوا واﺳﯿﻠﯿﻮس«‪ ۱۸‬در ﺳﺎل ‪ ،۱۹۱۸‬ﺗﻢﻫﺎ را ﺑﻪ ﭼﻬﺎر‬
‫ﮔﺮوه ﺗﻘﻮﯾﺘﯽ‪ ،‬ﻣﺤﺮک‪ ،‬آرامﺑﺨﺶ و ﺧﻮابآور ﺗﻘﺴﯿﻢ‬
‫ﮐﺮده و ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﺑﯿﻦ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽدان و‬
‫ﺷﻨﻮﻧﺪه‪ ،‬ﻫامﻫﻨﮕﯽ و ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﻣﺆﺛﺮ‪ ،‬ﺑﺮﻗﺮار ﺷﻮد‪.‬‬
‫از ﻣﯿﺎن ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن اﯾﺮاﻧﯽِ اﯾﻦ ﺷﯿﻮه‪ ،‬دﮐﱰ »ﻋﻠﯽ‬
‫زادهﻣﺤﻤﺪی«‪ ،‬در ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﻧﻈﺮ ﺧﻮد در ﺳﺎل ‪،۱۳۷۱‬‬
‫ﺗﻢﻫﺎی ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ را ﺑﺮاﺳﺎس اﺛﺮات روانﺷﻨﺎﺧﺘﯽ آنﻫﺎ‬
‫ﺑﻪ ﭘﻨﺞ ﻃﺒﻘﻪی ﺗﻢﻫﺎی ﺷﯿﺪاﯾﯽ‪ ،‬ﺣﺰﯾﻦ‪ ،‬ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ‬
‫)ﻫﯿﺴﱰﯾﮑﺎل(‪ ،‬ﻓﺮحﺑﺨﺶ و آرامﺑﺨﺶ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺮد‪،‬‬
‫وﻟﯽ در وﯾﺮاﯾﺶ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﻧﻈﺮﯾﻪی ﺧﻮد در ﺳﺎل ‪،۱۳۸۱‬‬
‫)ﺳ ُﺒﮏﺳﺎز( را ﺑﻪ آنﻫﺎ‬
‫ﺗﻢﻫﺎی ﻧﯿﺮوﺑﺨﺶ و ﺧﻮابآور َ‬
‫اﻓﺰود‪ .‬ﻣﺤﻘﻘﺎن ﻋﺮﺻﻪی ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ درﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻃﯽ ﺳﺎلﻫﺎ‬
‫ﭘﮋوﻫﺶ و ﺑﺮرﺳﯽ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی اﻧﻮاع ﺳﺒﮏﻫﺎی ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‬
‫ﻏﺮﺑﯽ و اﯾﺮاﻧﯽ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪی ﺗﺄﺛﯿﺮات آنﻫﺎ ﺑﺮ ﺑﯿامران‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﺳﻪ ﺗﻢ اﺻﻠﯽ و ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ‪ ،‬ﺑﺎ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی ﮐﺎرﺑﺮدی‬
‫روانﺷﻨﺎﺧﺘﯽ واﻗﻌﯽ دﺳﺖ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .۱-۳‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی روانﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺗﻢﻫﺎی ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﺧﺘﺎری و روانﺷﻨﺎﺧﺘﯽ آﺛﺎر ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮐﺎرﺑﺮدیﺑﻮدن آنﻫﺎ در درﻣﺎن‪ ،‬ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن‬
‫را ﺑﺮ آن داﺷﺖ ﺗﺎ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﺟﺎﻣﻊ و ﺑﻨﯿﺎدیﺗﺮی از‬
‫ﺗﻢﻫﺎی ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ اراﺋﻪ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎزﻧﮕﺮی ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎی‬
‫ﭘﯿﺸﯿﻦ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ اﺛﺮات روانﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺗﻢﻫﺎی‬
‫ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻫﯽ ﻏﯿﺮﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺑﻪ‬
‫آﺛﺎر ﻣﻮﺳﯿﻘﺎﯾﯽ‪ ،‬ﺳﻪ ﻣﺤﺪودهی روانﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ ﺗﺤﺖ‬
‫ﺗﺄﺛﯿﺮ اﯾﻦ آﺛﺎر ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ .‬ﺣﺎﻟﺖ آرامﺳﺎزی ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﻨﺜﯽﺗﺮﯾﻦ وﺿﻌﯿﺖ‬
‫روانﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد و ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺳﺒﺐ اﯾﻦ آﺛﺎر‬
‫را ﺗﻢﻫﺎی آرامﺳﺎز ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ و از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺧﻠﺴﻪ‪،‬‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﭘﯿﺶروﻧﺪه‪ ،‬ﻧﺎبﺗﺮ و ﻋﻤﯿﻖﺗﺮ آراﻣﺶ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﻋﻨﺎﴏ ﺗﺸﮑﯿﻞدﻫﻨﺪهی ﺧﻠﺴﻪ ﺑﺎ آرامﺳﺎزی‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻪ اﺳﺖ و درواﻗﻊ ﻣﺤﺼﻮل ﺣﺎﻟﺖ ﭘﯿﺶروﻧﺪهی آن‬
‫ﺑﻪﺣﺴﺎب ﻣﯽآﯾﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ‪ ،‬ﯾﮑﯽ از ﺗﻘﺴﯿامت‬
‫ﻓﺮﻋﯽ ﺗﻢﻫﺎی آرامﺳﺎز‪ ،‬ﺗﻢﻫﺎی ﺧﻠﺴﻪﺳﺎز اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪50‬‬
‫شــــماره ‪153‬‬
 ‫ﺟﺪول ‪ .۴-۱‬ﺗﻢﻫﺎی ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ درﻣﺎﻧﯽ‬

‫ﺗﻢﻫﺎی‬
‫منﻮﻧﻪ آﺛﺎر‬ ‫ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎ‬ ‫وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی ﻓﯿﺰﯾﻮﻟﻮژﯾﻚ‬ ‫وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی روان ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ‬ ‫وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی ﻣﻮﺳﯿﻘﺎﯾﯽ‬ ‫ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ‬

‫آﺛﺎر ﺳﺒﮏ ﺑﺎروک )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﻄﻌﻪی اﯾﺮاز ﺑﺎخ(‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎت‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬راﻧﻨﺪﮔﯽ‪ ،‬ﻣﺤﻞ ﮐﺎر )ﺗﻢ‬
‫ﮐﺎﻫﺶ ﴐﺑﺎن ﻗﻠﺐ‪ ،‬ﻋﻤﯿﻖﺷﺪن‬ ‫رﯾﺘﻢ و ﻣﻠﻮدی ﺳﺎده‪،‬‬
‫اﻟﮑﱰوﻧﯿﮏ)وﻧﺠﻠﯿﺰ‪،‬ﯾﺎﻧﯽ‪،‬ﮐﻼﯾﺪرﻣﻦ(‪،‬ﻗﻄﻌﺎت‬ ‫آرامﺳﺎز(‪ ،‬ﮐﺎﻫﺶ اﺿﻄﺮاب و‬ ‫اﯾﺠﺎد ﺣﺎﻟﺖ آراﻣﺶ و متﺮﮐﺰ‪ ،‬ﻓﺎﻗﺪ‬
‫ﺗﻨﻔﺲ‪ ،‬ﺗﻘﻮﯾﺖ اﻣﻮاج آﻟﻔﺎ‪،‬‬ ‫ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ‪،‬ﺗﻐﯿﯿﺮاتمتﭙﻮ‪،‬‬ ‫ﺗﻢﻫﺎی آرام‬
‫ﻣﺎﻫﻮر )ﺗﻢﻫﺎی آرامﺳﺎز(‪ ،‬ﺳﺒﮏ اﻣﭙﺮﺳﯿﻮﻧﯿﺴﻢ )آﺛﺎر‬ ‫ﺗﻨﺶ‪،‬آرامﺳﺎزی‪،‬ﻫﯿﭙﻨﻮﺗﯿﺰم‪،‬ﯾﻮﮔﺎ‬ ‫اﻟﻘﺎﺋﺎت ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺗﺄﺛﯿﺮ در ﺳﻄﺢ‬
‫ﺗﺄﺛﯿﺮاتاﻧﺪک‬ ‫دﯾﻨﺎﻣﯿﮏوﻣﺪوﻻﺳﯿﻮن‬ ‫‪۱۹‬‬
‫ﺳﺎز‬
‫دﺑﻮﺳﯽ(‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎت ﺗﺎﻣﭙﺴﻮن‪ ،‬ﻫﺎﺟﺴﻦ و ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‬ ‫و ﻣﺮاﻗﺒﻪ‬ ‫ﻧﻈﺎمﺷﻨﺎﺧﺘﯽ‬
‫رواﻧﯽ ـ ﺣﺮﮐﺘﯽ‬ ‫اﻧﺪک‬
‫ﺳامﻋﯽ)ﺗﻢﻫﺎیﺧﻠﺴﻪﺳﺎز(‬ ‫)ﺗﻢﻫﺎیﺧﻠﺴﻪﺳﺎز(‬

‫ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻧﻮع رﯾﺘﻢ‪ ،‬متﭙﻮ و‬ ‫رﯾﺘﻢ و ﻣﻠﻮدی ﻣﺘﻨﻮع‬

‫ﺳﺒﮏ رﻣﺎﻧﺘﯿﺴﯿﺴﻢ )ﻣﺎﻧﻨﺪ درﯾﺎﭼﻪی ﻗﻮ از‬ ‫اﻟﻘﺎﺋﺎت ﺧﻠﻘﯽ در ﺳﺎﺧﺖ‬ ‫ﺗﺄﺛﯿﺮﺑﺮاﻧﺘﻘﺎلدﻫﻨﺪهﻫﺎی‬ ‫دﯾﻨﺎﻣﯿﮏ و ﻧﻮع ﻓﻮاﺻﻞ‪ ،‬ﻃﯿﻒ‬ ‫و ﻏﻨﯽ‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮات متﭙﻮ و‬ ‫ﺗﻢﻫﺎیﺧﻠﻖ‬
‫ﭼﺎﯾﮑﻮﻓﺴﮑﯽ(‪،‬ﻗﻄﻌﺎتﻣﻮﺳﯿﻘﯽاﺻﯿﻞاﯾﺮاﻧﯽ‬ ‫ﻣﻮﺳﯿﻘﯽﻓﯿﻠﻢ‪،‬ﺗﺨﻠﯿﻪی‬ ‫ﻋﺼﺒﯽ‪،‬ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎ‪،‬ﴐﺑﺎن‬ ‫ﻣﺘﻨﻮع و ﮔﺴﱰدهای از ﻫﯿﺠﺎﻧﺎت‬ ‫دﯾﻨﺎﻣﯿﮏوﻣﺪوﻻﺳﯿﻮن‬ ‫‪۲۰‬‬
‫ﺳﺎز‬
‫ﺑﻪوﯾﮋه در دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی ﺷﻮر‪ ،‬ﻧﻮا و ﺳﻪﮔﺎه‬ ‫ﻫﯿﺠﺎﻧﺎت‪،‬ﺑﺮونرﯾﺰی‬ ‫ﻗﻠﺐ‪ ،‬ﺳﯿﺴﺘﻢ رواﻧﯽ ـ ﺣﺮﮐﺘﯽ‬ ‫از ﻏﻢ ﺗﺎ ﺷﺎدی و از ﺗﺮس ﺗﺎ‬ ‫زﯾﺎد‪ ،‬ﺣﺮﮐﺖ روی ﻓﻮاﺻﻞ‬
‫اﺿﻄﺮاب را ﻓﺮاﻣﯽﮔﯿﺮد‬ ‫ﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪوﻧﺎﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪ‬

‫آراﻣﺶﻓﻌﺎﻟﯿﺖ‪،‬اﻋﺼﺎب‬
‫ورزش‪ ،‬اﻣﺎﮐﻦ ﻧﻈﺎﻣﯽ )ﺗﻢﻫﺎی‬ ‫ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﺮ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻋﺼﺎب‬ ‫رﯾﺘﻢ و ﻣﻠﻮدی ﻣﺘﻨﻮع‪،‬‬
‫ﺳﻤﭙﺎﺗﯿﮏ)ﻣﺎﻧﻨﺪﺗﻨﺪﺷﺪن‬
‫ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ َﺟﺰ‪ ،‬راک‪ ،‬ﺗﮑﻨﻮ‪ ،‬ﺷﺶﻫﺸﺘﻢﻫﺎی اﯾﺮاﻧﯽ و‬ ‫ﻧﯿﺮوﺳﺎز( ﺣﺮﮐﺎت ﻣﻮزون و‬ ‫ﺳﻤﭙﺎﺗﯿﮏ‪،‬اﻓﺰاﯾﺶﻓﻌﺎﻟﯿﺖ‬ ‫ﻏﻠﺒﻪیﺑﯿﺸﱰرﯾﺘﻢﻧﺴﺒﺖﺑﻪ‬ ‫ﺗﻢﻫﺎی‬
‫ﴐﺑﺎن ﻗﻠﺐ‪ ،‬ﺗﻨﻔﺲ‪ ،‬ﺗﺤﺮﯾﮑﺎت‬
‫ﻗﻄﻌﺎت دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی ﭼﻬﺎرﮔﺎه و ﻫامﯾﻮن‬ ‫ﺗﺨﻠﯿﻪیﻫﯿﺠﺎﻧﺎت‬ ‫رواﻧﯽ‪ -‬ﺣﺮﮐﺘﯽ و رﻓﺘﺎرﻫﺎی‬ ‫ﻣﻠﻮدی‪ ،‬دﯾﻨﺎﻣﯿﮏ و متﭙﻮی‬ ‫‪۲۱‬‬
‫ﺟﺴامﻧﯽ ﺳﺎز‬
‫ﭘﻮﺳﺘﯽ و‪ (...‬اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ‬
‫)ﺗﻢﻫﺎیمنﺎﯾﺸﯽ(‬ ‫منﺎﯾﺸﯽ‬ ‫ﻓﻮقاﻟﻌﺎدهﺑﺎﻻ‬
‫رواﻧﯽ ـ ﺣﺮﮐﺘﯽ‬

‫ﺗﺤﺖ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺑﻪﻋﻨﻮان ﮔﺮوه‬
‫ﮐﻨﱰل در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در ﻧﺘﯿﺠﻪی اﯾﻦ ﻣﺪاﺧﻠﻪ‪،‬‬
‫ﻣﯿﺰان ‪ SDS‬و ‪ SAS‬در ﮔﺮوه درﻣﺎن ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﻌﺪ از درﻣﺎن‬
‫واﺿﺤﺎً از ﮔﺮوه ﮐﻨﱰل ﮐﻤﱰ ﺑﻮد‪ .‬در اﯾﺮان ﻧﯿﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ‬
‫در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮏ منﻮﻧﻪی آن ﺑﻪ‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﺮ ﻣﯿﺰان دردﻫﺎی ﻣﺰﻣﻦ ﺑﯿامران‬
‫ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﴎﻃﺎن ﺑﺴﱰی در ﺑﯿامرﺳﺘﺎن ﺳﺎﻧﱰال ﺗﻬﺮان‬
‫ﻣﯽﭘﺮدازد ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ آﻗﺎی »ﻋﻠﯽ ﯾﻮﺳﻔﯽﻧﮋاد« ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪] .‬ﺑﻨﺪه اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ را از ﺧﻮدﺷﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮐﺮدهام[ در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ‪ ۴۰‬ﺑﯿامر ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ‬
‫ﴎﻃﺎن در ﺳﻨﯿﻦ ‪ ۱۸-۷۰‬ﺳﺎل ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ دو‬
‫ﮔﺮوه اﻟﻒ و ب ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬روﻧﺪ ﮐﺎر اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ‬
‫ﻣﯿﺰان درد در ﺳﻪ روز اول ﺻﺒﺢ و ﻋﴫ ﺗﻌﯿﯿﻦ و در‬
‫ﺳﻪ روز دوم ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﺮای ﮔﺮوه اﻟﻒ و در ﺳﻪ روز‬
‫ﺳﻮم ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﺮای ﮔﺮوه ب ﭘﺨﺶ ﺷﺪ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﻃﯽ ﺳﻪ‬
‫روز ﭼﻬﺎرم ﻣﯿﺰان درد ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه و ﺑﺎ ﻣﯿﺰان درد ﻗﺒﻞ‬
‫از اراﺋﻪی ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ﺑﺎ آزﻣﻮن ﺗﯽ‬
‫و وﯾﻠﮑﺎﮐﺴﻮن ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺘﺎﯾﺞ دال ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﻮد‬
‫ﮐﻪ ﻣﯿﺰان درد و ﺗﻌﺪاد ﻣﺴﮑﻦ ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از ﭘﺨﺶ‬
‫ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﯽداری دارد‪.‬‬
‫‪ .۲-۲‬ﺗﺎﺛﯿﺮ اﻧﻮاع ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﺮ ﺑﺪن‬
‫ﺗﺎ اﯾﻨﺠﺎ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﺮ ﺑﻬﺒﻮد و ﯾﺎ ﺗﺴﮑﯿﻦ درد‬
‫و ﺑﺮﺧﯽ دﯾﮕﺮ از ﻣﻮارد اﺷﺎره ﺷﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﻧﮑﺘﻪی ﻣﻬﻤﯽ‬
‫ﮐﻪ وﺟﻮد دارد‪ ،‬اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ متﺎﻣﯽ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽﻫﺎ ﺑﻪ ﯾﮏ‬
‫اﻧﺪازه ﺑﺮ روی ﻣﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻧﺪارﻧﺪ و ﯾﺎ ﺑﻬﱰ ﺑﮕﻮﯾﯿﻢ ﮐﻪ ﻫﺮ‬
‫ﻧﻮع از ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺧﺎﺻﯽ ﺑﺮ ﺑﺪن ﻣﺎ دارﻧﺪ‪ .‬ﻃﯽ‬
‫ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ از زﻧﺎن و ﻣﺮدان ﻏﯿﺮﺳﯿﮕﺎری ﺑﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺳﻦ‬
‫‪51‬‬
‫شــــماره ‪153‬‬
‫از ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ در ﺑﯿامریﻫﺎ و ﴍاﯾﻂ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎز ﻫﻤﮕﯽ ﺗﺄﯾﯿﺪﮐﻨﻨﺪهی ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﺴﺰای ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‬
‫ﺑﺮ ﮐﺎﻫﺶ اﺿﻄﺮاب ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در ﯾﮏ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮐﻪ در‬
‫آﻣﺮﯾﮑﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ اﺛﺮات ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﺮ ﮐﺎﻫﺶ اﺿﻄﺮاب‬
‫در ‪ ۲۰‬ﺑﯿامر ﮐﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮ اﻧﺠﺎم ﺑﯿﻮﭘﺴﯽ ﭘﺴﺘﺎن ﺑﻮدﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﻓﺮاد در اﺗﺎق اﻧﺘﻈﺎر اﺗﺎق ﻋﻤﻞ ‪۲۰‬‬
‫دﻗﯿﻘﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﮔﻮش دادﻧﺪ‪ .‬در ﻧﺘﯿﺠﻪی اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫اﺿﻄﺮاب‪ ،‬ﴐﺑﺎن ﻗﻠﺐ و ﻓﺸﺎرﺧﻮن ﻫﻤﮕﯽ ﮐﺎﻫﺶ‬
‫ﻋﻤﺪهای ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﺒﻞ از آن داﺷﺖ‪ .‬ﺷﺒﯿﻪ ﭼﻨﯿﻦ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪای ﻧﯿﺰ در ﻣﺮداﻧﯽ ﮐﻪ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﯽ ﭘﺮوﺳﺘﺎت‬
‫داﺷﺘﻨﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ ﮐﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ آن ﻫﻢ ﻣﺆﯾﺪ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‬
‫در آنﻫﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﻃﺒﻖ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ درد را ﮐﺎﻫﺶ دﻫﺪ‪ .‬در ﯾﮏ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬ﺧﺎمنﯽ‬
‫‪ ۵۶‬ﺳﺎﻟﻪ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ‪ MS‬و درد ﺷﺪﯾﺪ ﺑﻪﺻﻮرت داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ‬
‫ﺗﺤﺖ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در اﯾﻦ ﻗﻄﻌﻪی‬
‫ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﮐﻠامﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﯿامر را ﺗﺸﻮﯾﻖ ﺑﻪ ﺑﻬﺒﻮدی و‬
‫داﺷنت اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﺑﻬﺒﻮدی ﻣﯽﮐﺮد‪ ،‬ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﺪ و ﺑﯿامر‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ اﺳﱰاﺣﺖ ‪ ۳۰‬دﻗﯿﻘﻪ ﺑﻪ آن ﮔﻮش ﻣﯽﮐﺮد‪.‬‬
‫ﺑﯿامر ﺑﻌﺪ از ﺷﻨﯿﺪن ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ اﻇﻬﺎر داﺷﺖ ﮐﻪ ﺧﻮاب‬
‫راﺣﺘﯽ داﺷﺘﻪ و دردش ﮐﻤﱰ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺑﺨﺶ اﻧﮑﻮﻟﻮژی ﺑﯿامرﺳﺘﺎن ﻣﺮﮐﺰی ﺗﻮﮐﯿﻮی ژاﭘﻦ ﻧﯿﺰ‬
‫ﭘﮋوﻫﺸﯽ در ﻣﻮرد ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ درﻣﺎﻧﯽ در درﻣﺎن‬
‫ﺑﯿامران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺗﻮﻣﻮر اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫‪ ۱۸۰‬ﺑﯿامر ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺗﻮﻣﻮر ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺳﻨﺠﺶ و ارزﯾﺎﺑﯽ آﻧﺎن ﺑﺮاﺳﺎس ‪ ۲۷SDS‬و ‪ ۲۸SAS‬و ﺳﻨﺠﺶ‬
‫اﯾﻤﻮﻧﻮﻫﯿﺴﺘﻮﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟﻨﻔﻮﺳﯿﺖﻫﺎی ﺗﯽ و داروﻫﺎی‬
‫ﺿﺪ ﺗﻮﻣﻮر اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در ﻣﯿﺎن اﯾﻦ ﺑﯿامران ‪ ۵۰‬ﻧﻔﺮ‬
‫ﺑﯿامران ﮔﻠﻮﮐﻮﻣﯽ ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﯿﺸﱰی در اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫ﴍﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ‪ ،‬دﻗﺖ ﺑﯿامران‬
‫ﭘﺲ از ﺷﻨﯿﺪن ﯾﮑﯽ از آﺛﺎر ﻣﻮﺗﺴﺎرت‪ ،‬ﺑﻬﺒﻮد ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫• اعامل جراحی‪:‬‬
‫در ﭘﮋوﻫﺶ دﯾﮕﺮی ﮐﻪ در داﻧﺸﮕﺎه ﭘﺰﺷﮑﯽ ﯾﯿﻞ آﻣﺮﯾﮑﺎ‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﯿامران ﺑﺎﻟﻐﯽ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﺑﯿﻬﻮﺷﯽ و ﻋﻤﻞ‬
‫ﺟﺮاﺣﯽ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺪت‬
‫‪ ۳۰‬دﻗﯿﻘﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽای را ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺧﻮدﺷﺎن ﮔﻮش‬
‫دادﻧﺪ‪ .‬ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از ﺷﻨﯿﺪن ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻣﯿﺰان اﺿﻄﺮاب‬
‫آنﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ آزﻣﻮن ‪ ۲۶STAI‬و ﻧﯿﺰ ﺑﺨﺶ ﻓﯿﺰﯾﻮﻟﻮژﯾﮏ‬
‫اﺿﻄﺮاب از ﻃﺮﯾﻖ ﺳﻨﺠﺶ ﴐﺑﺎن ﻗﻠﺐ‪ ،‬ﻓﺸﺎرﺧﻮن‪،‬‬
‫ﮐﻮرﺗﯿﺰول‪ ،‬اﭘﯽﻧﻔﺮﯾﻦ و ﻧﻮراﭘﯽﻧﻔﺮﯾﻦ ﴎم اﻧﺪازهﮔﯿﺮی‬
‫ﺷﺪ‪ .‬ﺳﻄﺢ اﺿﻄﺮاب ﺑﻪﻃﻮر ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪای ﮐﻤﱰ ﺑﻮد‬
‫و درﺣﺪود ‪ ٪۶۶‬ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪی دﯾﮕﺮی اﺛﺮات ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﺮ اﺿﻄﺮاب‬
‫را در ﺑﯿامراﻧﯽ ﮐﻪ در اﻧﺘﻈﺎر ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﯽ ﺑﺎز ﻗﻠﺒﯽ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار دادﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮐﺎﻣﻼً‬
‫آزﻣﺎﯾﺸﯽ ﺑﻮد و در آن ﯾﮏ ﺗﺴﺖ اوﻟﯿﻪ و ﯾﮏ ﺗﺴﺖ‬
‫ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ از ‪ ۱۰۰‬ﻧﻔﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ ﮐﻪ ‪ ۶۲‬ﻧﻔﺮ از آنﻫﺎ ﻣﺮد‬
‫و ‪ ۳۸‬ﻧﻔﺮ زن ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﻓﺮاد ﻗﺒﻞ از ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﯽ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ ۲۰‬دﻗﯿﻘﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﮔﻮش دادﻧﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ‬
‫ﺟﺎﻟﺐ ﺑﻮد‪ :‬در ﻣﺮدان ﮐﺎﻫﺶ اﺿﻄﺮاب ‪ ۳۰‬درﺻﺪی و‬
‫در ﮔﺮوه زﻧﺎن ﮐﺎﻫﺶ ‪ ۴۰‬درﺻﺪی اﺿﻄﺮاب ﻣﺸﺎﻫﺪه‬
‫ﺷﺪ و ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﯽداری ﺑﯿﻦ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‬
‫و ﮐﺎﻫﺶ اﺿﻄﺮاب ﯾﺎﻓﺖ ﺷﺪ‪ .‬ﴐﺑﺎن ﻗﻠﺐ و ﻓﺸﺎر‬
‫ﺧﻮن در ﻫﺮ دو ﮔﺮوه ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دﯾﮕﺮی ﻧﯿﺰ در زﻣﯿﻨﻪی ﮐﺎﻫﺶ اﺿﻄﺮاب ﻧﺎﺷﯽ‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ وﻟﯽ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ ﻓﺸﺎر ﺧﻮن ﺧﻮد را‬
‫ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﯿﺎورﯾﻢ آوای ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﮐﻼﺳﯿﮏ ﻣﻼﯾﻢ و آﻫﺴﺘﻪ‪،‬‬
‫داروی ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺆﺛﺮی اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .۳-۱‬ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﻪﻋﻨﻮان دارو‬
‫اﯾﻦ روش در ﻫﻨﺪ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦﺑﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﮐﻪ در‬
‫ﯾﮏ ﺟﻠﺴﻪی ﭘﮋوﻫﺸﯽ در ﻣﻮرد ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ درﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﻪﺻﻮرت ﻋﻤﻠﯽ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬او از ﺣﻀﺎر‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای ﭼﻨﺪ دﻗﯿﻘﻪ ﺑﻪ آواﯾﯽ ﮐﻪ آﻫﻨﮕﯽ‬
‫ﻣﺘﻌﺎدلﮐﻨﻨﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﮔﻮش دﻫﻨﺪ‪ .‬زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ آواﯾﯽ‬
‫ﺗﭙﻨﺪه و ﻏﺮﯾﺐ ﴍوع ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن ﺗﺮاﻧﻪای دلﻓﺮﯾﺐ‬
‫ﮐﺮد‪ ،‬ﻫﻤﮕﯽ ﭼﺸامن ﺧﻮد را ﺑﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ درﺧﻮاﺳﺖ‬
‫ﮐﺮد ﻫﺮ ﮐﺲ ﻧﺒﺾ ﺷﺨﺺ ﮐﻨﺎرش را ﺑﮕﯿﺮد‪ .‬وﻗﺘﯽ ﭼﻨﯿﻦ‬
‫ﮐﺮدﻧﺪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﭼﺸﻤﮕﯿﺮی در ﴐﺑﺎن‬
‫ﻧﺒﺾ ﻫﻤﻪ ﺑﻪوﺟﻮد آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ اﻗﺪام ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن‬
‫آوازی ﮐﻪ رﯾﺘﻢ ﺗﻨﺪﺗﺮی داﺷﺖ ﮐﺮد‪ .‬ﻣﺠﺪدا ً ﺑﺮای ﭼﻨﺪ‬
‫دﻗﯿﻘﻪ ﺣﻀﺎر ﺑﻪ آن ﮔﻮش ﺳﭙﺮدﻧﺪ و ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ آن ﻧﺒﺾ‬
‫ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﯿﺰان ﻧﺒﺾ ﻫﺮ ﯾﮏ از آنﻫﺎ ﺑﯿﺸﱰ‬
‫از ﺣﺪ ﻧﺮﻣﺎل‪ ،‬ﮐﻪ ﻫﻔﺘﺎد ﺗﺎ ﻫﺸﺘﺎد ﺑﺎر در دﻗﯿﻘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫در ﺣﻘﯿﻘﺖ‪ ،‬ﻧﻮای ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﺪن ﺣﻀﺎر را ﻣﺎﻫﺮاﻧﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺳﻮﯾﯽ ﮐﻪ آن دﮐﱰ ﺧﻮاﺳﺘﻪ‪ ،‬ﮐﺸﺎﻧﺪه ﺑﻮد‪ .‬اﯾﻦ‬
‫ﺗﮑﻨﯿﮏ اﺳﺎﺳﯽ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دهﻫﺎ ﺗﮑﻨﯿﮏ ﻣﺘﻨﻮع دﯾﮕﺮ‬
‫ﮐﻪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ ﺑﺨﺶﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺪن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬داﻧﺶ‬
‫ﭘﺰﺷﮑﯽ ﮔﺎﻧﺪاروا ودا را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪ .‬زﯾﺮﺑﻨﺎی‬
‫داﻧﺶ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ درﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬اﯾﻦ ﻓﺮﺿﯿﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺻﻮات‬
‫ﻣﻮزون ﻫامن ارﺗﻌﺎﺷﺎﺗﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ دوﺷﺎﻫﺎ‪ ۳۳‬را ﺑﻪ‬
‫ﺣﺎل ﺗﻌﺎدل در ﻣﯽآورﻧﺪ‪.‬‬
‫دوﺷﺎﻫﺎ ﻋﻼوهﺑﺮ ﻣﺰهﻫﺎ‪ ،‬رﻧﮓﻫﺎ و ﺑﻮﻫﺎ ﺑﺎ ﺑﺮﺧﯽ‬
‫آﻫﻨﮓﻫﺎی ﻣﻌﯿﻦ ﻣﺘﻌﺎدل ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺎ ﺑﺮﺧﯽ دﯾﮕﺮ‬
‫آﺷﻔﺘﻪ ﺷﺪه و از ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎدل ﺧﺎرج ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻧﻮاﺧ ِنت‬
‫ﮐﻨﺪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‪ ،‬ﺗﻨﻈﯿﻢ و ﮐﻮک اﺑﺰار ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﻪ‬ ‫ﺗﻨﺪ ﯾﺎ ِ‬
‫ﻃﺮﯾﻖ ﺑﻢ ﯾﺎ زﯾﺮ و ﻧﺤﻮهی ﺗﻨﻈﯿﻢ اﻟﮕﻮﻫﺎی ﻣﻮزون‬
‫ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‪ ،‬ﻫﻤﮕﯽ ﺗﮑﻨﯿﮏﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮای ﺗﻐﯿﯿﺮ واﮐﻨﺶ‬
‫ﺷﻨﻮﻧﺪه ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺘﻮن ﮔﺎﻧﺪاروا ﺣﺎوی راﮔﺎﻫﺎﯾﯽ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮای اوﻗﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺻﺒﺢ و ﻇﻬﺮ و ﺷﺐ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮای ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺧﺴﺘﮕﯽ ﻣﺎ ﺑﺮ اﺛﺮ‬
‫ﻣﺸﻐﻠﻪی ﮐﺎر در ﺳﺎﻋﺖ ﭼﻬﺎر ﺑﻌﺪازﻇﻬﺮ ﺑﻪ اوج ﻣﯽرﺳﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻓﺸﺎر ﮐﺎر را ﮐﺎﻫﺶ داده و ﻣﺎ را ﺑﻪ‬
‫وﺿﻊ آرامﺗﺮی ﺳﻮق دﻫﺪ‪ .‬ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﻫﻨﺪی ﺑﺮ اﯾﻦ‬
‫ﻋﻘﯿﺪهاﻧﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ آﻫﻨﮓﻫﺎی ﮔﺎﻧﺪاروا ﺑﻪﻃﻮر ﺻﺤﯿﺢ‬
‫ﻧﻮاﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺄﺛﯿﺮات ﮐﯿﻬﺎﻧﯽ ﺑﺮ ﺟﺎی ﻣﯽﮔﺬارد‪ .‬ﺑﺪن‬
‫اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮاﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺎزﺗﺎب رﯾﺘﻢﻫﺎی ﻣﺘﻐﯿﺮ ﻃﺒﯿﻌﺖ‬ ‫که عمدهی آنها جنبهی سایکولوژیک‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ واﮐﻨﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺒﺾ ﻣﺎ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺷﺐ آرام ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻫﻤﻪی ﮔﯿﺎﻫﺎن‬
‫عرصه گذاشتند که ساختار آنها بهکلی‬
‫و ﺟﺎﻧﻮران ﻧﯿﺰ در اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺎ ﭼﺮﺧﻪﻫﺎی ﺷﺒﺎﻧﻪروزی‬
‫با درمان دارویی متفاوت است‪ .‬این‬
‫ﺧﻮد واﮐﻨﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪ .‬ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﮔﺎﻧﺪاروا ﻫﻤﻪی‬
‫روشها شامل هیپنوتیزم‪ ،‬نیرو درمانی‪،‬‬
‫آن ارﺗﻌﺎﺷﺎت اﺳﺎﺳﯽ را ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﻃﺒﯿﻌﺖ در ﻫﺮ‬
‫موسیقی درمانی و یوگا درمانی هستند‬
‫ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ ﺗﭙﺶ در ﻣﯽآﯾﻨﺪ‪ ،‬در ﺑﺮ ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫«طب‬
‫ِ‬
‫‪ .۳-۲‬ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﮔﺎﻧﺪاروا‬
‫ﮔﺎﻧﺪاروا درﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﻻﯾﻨﻔﮑﯽ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪی درﻣﺎﻧﯽ‬
‫‪ ۳۶‬ﺳﺎل‪ ،‬در ‪ ۲۶‬درﺻﺪ از آنﻫﺎ وﻗﺘﯽ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻣﻮرد‬
‫ﻋﻼﻗﻪﺷﺎن واﻗﻊ ﺷﺪ‪ ،‬اﻧﺒﺴﺎط ﻋﺮوق ﺑﻪوﺟﻮد آﻣﺪ‪ .‬در‬
‫اﯾﻦ ﻣﯿﺎن ﮔﻮشدادن ﺑﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽِ رپ و ﻫﻮیﻣﺘﺎل در‬
‫ﺷﺶ درﺻﺪ از اﻓﺮاد ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻧﻘﺒﺎض رگﻫﺎ ﺷﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺗﺄﺛﯿﺮ آن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻮردن ﯾﮏ ﻏﺬای ﭼﺮب ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‬
‫ﮐﻼﺳﯿﮏ و ﺳﻤﻔﻮﻧﯽﻫﺎی ﻗﺮن ﻫﺠﺪﻫﻢ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﻐﺰ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﻗﺪرت متﺮﮐﺰ را ﺑﺎﻻ ﺑﱪد‪.‬‬
‫ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻣﻮﺗﺴﺎرت آراﻣﺶزاﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﺎخ و ﯾﺎ ﻓﯿﻠﯿﭗ ﮔﻼس ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ متﺮﮐﺰ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺷﻨﯿﺪن ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﭘﺎپ و ﯾﺎ ﮐﺎﻧﱰی ﭘﺎپﻫﺎﯾﯽ‬
‫ﻣﺜﻞ‪ :‬رﯾﻬﺎﻧﺎ‪ ،‬ﮐﻮﯾﯿﻦ و ردﻫﺎت ﭼﯿﻠﯽ اﻧﮕﯿﺰهی ﻣﺜﺒﺖ‬
‫در ﻓﺮد اﯾﺠﺎد ﮐﺮده و ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ آزی آزﺑﻮرن و ﻣﯿﺎ‬
‫اﯾﺠﺎد اﻓﺰاﯾﺶ اﺳﱰس ﻣﯽمنﺎﯾﻨﺪ‪ .‬ﮔﻮشﮐﺮدن ﺑﻪ‬
‫ﺗﺮاﻧﻪﻫﺎی ﺣامﺳﯽ ﺣﺲ ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﭘﺎﯾﺪاری را در‬
‫اﻧﺴﺎن اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽﺷﻮد واﻟﺪﯾﻦ‬
‫و ﻓﺮزﻧﺪان ﻧﻮﺟﻮاﻧﺸﺎن ﺑﻪ ﺗﺮاﻧﻪﻫﺎی ﻏﻤﮕﯿﻦ ﮔﻮش‬
‫ﻧﺪﻫﻨﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﺗﺄﺛﯿﺮش ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﯿﮕﺎرﮐﺸﯿﺪن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫در واﻗﻊ ﻫامنﻃﻮر ﮐﻪ ژﯾﻤﯿﻨﺎﺳﺖﻫﺎ اﻋﺘﻘﺎد دارﻧﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻗﺎدر اﺳﺖ ﺣﺎﻟﺖ روﺣﯽ و ﺳﻮﺧﺖ و ﺳﺎز‬
‫ﺑﺪن ورزﺷﮑﺎران را ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺨﺸﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﻧﻮع ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‬
‫دﻗﯿﻘﺎً ﺑﺮﻋﮑﺲ ﻋﻤﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬در ﺗﺴﺘﯽ ﮐﻪ در ﯾﮑﯽ از‬
‫درﻣﺎﻧﮕﺎهﻫﺎی آﻣﺮﯾﮑﺎ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬اﻓﺮادی ﮐﻪ ﺗﺤﺖ‬
‫درﻣﺎن ﻓﯿﺰﯾﻮﺗﺮاﭘﯽ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺎ ﮔﻮشدادن ﺑﻪ ﺗﺮاﻧﻪﻫﺎی‬
‫ﻣﺪوﻧﺎ‪ ،‬رﯾﻬﺎﻧﺎ و ﯾﺎ ﮐﻮﯾﯿﻦ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽﺷﺎن در ﺗﺴﺖ ﺑﺮای‬
‫راه رﻓنت ﺑﺮ روی ﺗﺮدﻣﯿﻞ ‪ ۱۵‬درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺖ‪،‬‬
‫درﺣﺎﻟﯽﮐﻪ آنﻫﺎ ﻣﻄﻠﻊ ﻧﺒﻮدﻧﺪ اﺳﺘﻘﺎﻣﺖ آنﻫﺎ ﺑﻪ‬
‫ﭼﻪ دﻟﯿﻞ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .۳‬درﻣﺎن ﺑﺎ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﮔﺎﻧﺪاروای ﻫﻨﺪی )ﻧﻮاﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮای‬
‫‪٢٩‬‬
‫اﯾﺠﺎد ﺗﻌﺎدل در ﻃﺒﯿﻌﺖ(‬
‫در ﭼﻨﺪ ﺳﺎل اﺧﯿﺮ‪ ،‬از ﻣﻮﺳﯿﻘﯽﻫﺎی ﻓﺮاواﻧﯽ ﺑﺮای‬
‫درﻣﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه و ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬وﻟﯽ ﺑﻬﱰﯾﻦ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‬
‫ﮐﻪ ﮐﺎرﺑﺮد ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ داﺷﺘﻪ‪ ،‬و در ﺑﺴﯿﺎری از اﯾﻦ‬
‫آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎ ﺟﻮاب ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻪﺧﺼﻮص در متﺪد اﻋﺼﺎب و‬
‫ﺑﯿامریﻫﺎی ﺑﺎ ﻣﻨﺸﺄ رواﻧﯽ ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﮔﺎﻧﺪاروای‬
‫ﻫﻨﺪ اﺳﺖ‪ .‬آﯾﻮرودا‪ ۳۰‬ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ روش درﻣﺎﻧﯽ ﭘﯿﴩﻓﺘﻪ‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس اﯾﻦ ﻧﻮع ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ را اراﺋﻪ ﮐﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﯿامران‬
‫در ﺑﺮﺧﯽ از ﮐﻠﯿﻨﯿﮏﻫﺎی ﻫﻨﺪ‪ ،‬ﻫﺮ روز ﺑﻪ ﻣﺪت‬
‫ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﺑﻪ ﻧﻮای ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﮔﺎﻧﺪاروا ودا‪ ۳۱‬ﮔﻮش ﻓﺮا‬
‫ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪ .‬ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﮔﺎﻧﺪاروا ﻗﺮنﻫﺎ ﭘﯿﺶ در ﻫﻨﺪ‬
‫با گسترش روزافزون بیماریهای تمدن‬ ‫ﺑﺎﺳﺘﺎن ﭘﺎ ﮔﺮﻓﺖ و اﻣﺮوزه ﻫﻨﻮز ﻗﻮاﻋﺪ آن‪ ،‬ﭘﺎﯾﻪ و‬
‫اﺳﺎﺳﯽ ﺑﺮای راﮔﺎﻫﺎی‪ ۳۲‬زﯾﺒﺎ و ﻃﻮﻻﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫دارند‪ ،‬روشهای درمانی نوینی پا به‬
‫ﻧﻮازﻧﺪﮔﺎن ﻫﻨﺪی آنﻫﺎ را ﻣﯽﻧﻮازﻧﺪ‪ .‬ﮔﺎﻧﺪاروا ودا ﺣﺎوی‬
‫ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺗﮑﻨﯿﮏ ﺑﺴﯿﺎر ﭘﯿﭽﯿﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺗﻐﯿﯿﺮ‬
‫ﻓﯿﺰﯾﻮﻟﻮژی ﺑﺪن ﺑﻪﮐﺎر ﻣﯽرود‪ .‬ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﭼﯿﺰی ﻓﺮاﺗﺮ‬
‫از ﻧﻮاﯾﯽ »آراﻣﺶﺑﺨﺶ« ﯾﺎ »ﻣﻬﯿّﺞ« اﺳﺖ‪ .‬راﺳﺘﯽ ﭼﺮا‬
‫ﺑﻪ آن ﮔﻮش ﻣﯽدﻫﯿﻢ؟ اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪﺧﺎﻃﺮ ﻟﺬت‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﻤﻪی‬
‫ﻟﺬتﻫﺎ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪای ﺑﺪن را ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻌﺪ‬
‫که در علم پزشکی به این روشها‬
‫از ﮔﻮشﮐﺮدن ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﺎخ ﯾﺎ ﻣﻮﺗﺴﺎرت‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺧﻮن‬
‫حاشیه»گفتهمیشود‬
‫ﺧﻮد را اﻧﺪازه منﯽﮔﯿﺮﯾﻢ ﮐﻪ ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ ﭼﻘﺪر ﺑﺮ ﻣﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮ‬
‫‪52‬‬
‫شــــماره ‪153‬‬
 ‫و ﻣﻼﯾﻢ ﺑﺮ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻣﻮﺟﺐ آراﻣﺶ و ﺗﺴﮑﯿﻦ ﺷام‬
‫ﭘﯽﻧﻮﺷﺖﻫﺎ‪:‬‬ ‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮﭘﺎﯾﻪی اﻋﺘﻘﺎدی ﺳﻨﺘﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﭘﺨﺶ‬
‫‪1. Alternative Medicine.‬‬
‫‪2. AMT.‬‬
‫ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﮔﺎﻧﺪاروا‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺣﺘﯽ در اﺗﺎق ﺣﻀﻮر‬
‫‪3. AAMT.‬‬ ‫ﻧﺪارﯾﺪ ﺳﻮدﻣﻨﺪ اﺳﺖ‪ .‬اﺛﺮ ﻣﺘﻌﺎدلﮐﻨﻨﺪهی راﮔﺎﻫﺎ ﺑﺪون‬
‫‪4. NAMT.‬‬
‫‪5. WFMT.‬‬
‫ﺣﻀﻮر ﺷﺨﺺ ﻧﯿﺰ وﺟﻮد دارد‪ ،‬وﻟﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮش ﺑﺪان ﺣﺪی‬
‫‪6. WHO.‬‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺷﺨﺺ ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻪ و ﺑﻪ آن ﮔﻮش ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫‪7. CAM.‬‬ ‫اﮔﺮﭼﻪ اﯾﻦ ﺗﺄﺛﯿﺮ از دﯾﺪ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن اروﭘﺎﯾﯽ و آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ‬
‫‪ .۸‬از دورهی ﺟﻨﯿﻨﯽ ﺗﺎ ﺳﺎﳌﻨﺪی‪.‬‬ ‫ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺿﯿﺢ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﯽ ﻫﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ در ﺧﺎﻧﻪای ﻗﺪم‬
‫‪ .۹‬ﺑﯿامریﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻋﻼجﻧﺎﭘﺬﯾﺮ و ﻣﺮﮔﺒﺎر ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ اﯾﺪز‪.‬‬
‫‪) APHASIA .۱۰‬ﺑﯿامری ﻋﺪم ﻗﺪرت ﺗﮑﻠﻢ(‪.‬‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻃﺮﯾﻘﯽ ﻣﯽﻓﻬﻤﺪ ﮐﻪ در آﻧﺠﺎ ﻣﺮدﻣﯽ‬
‫‪ .۱۱‬ﺑﯿامریﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ درد ﻋﻀﻼﻧﯽ و ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ‪.‬‬ ‫ﺷﺎد زﯾﺴﺘﻪاﻧﺪ ﯾﺎ ﻏﻤﮕﯿﻦ‪ .‬ﮔﺎﻧﺪاروا ﺑﺎ ﻇﺮاﻓﺘﯽ ﺧﺎص‪ ،‬ﻓﻀﺎ‬
‫‪12. Theme.‬‬ ‫را ﺑﺎ ارﺗﻌﺎﺷﺎت ﺷﺎد اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ ﻣﯽﺳﺎزد‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻮرد ﺗﻮﺳﻂ‬
‫‪13. Mixo-Lydian.‬‬
‫‪14. Dorian.‬‬
‫اﻓﺮاد زﯾﺎدی در ﮐﺎﻧﺎدا ﻃﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪای ﺧﺎص‪ ۳۵‬ﺑﺮای ﭼﻨﺪ‬
‫‪15. Phrygian.‬‬ ‫روز ﻣﺘﻮاﻟﯽ و ﺑﯽوﻗﻔﻪ در ﺧﺎﻧﻪی ﻣﺘﻘﺎﺿﯿﺎن اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪16. Lydian.‬‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﺘﻘﺎﺿﯿﺎن ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮﮔﺸﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﮕﯽ از ﺗﺄﺛﯿﺮ‬
‫‪ .۱۷‬ﻓﯿﻠﺴﻮف اﯾﺮاﻧﯽ ﺳﺪهی ﭼﻬﺎرم‪.‬‬ ‫آراﻣﺶﺑﺨﺶ و ﻫامﻫﻨﮓﮐﻨﻨﺪهی آن ﻣﺘﻌﺠﺐ ﺷﺪه‬
‫‪ .۱۸‬ﻣﺘﺨﺼﺺ و ﻧﻈﺮﯾﻪﭘﺮداز ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ درﻣﺎﻧﯽ‪.‬‬
‫‪19. Relaxation Themes.‬‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ و ‪ ۷۶‬درﺻﺪ آنﻫﺎ اﻇﻬﺎر ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم‬
‫‪20. Mood-Making Themes.‬‬ ‫ورود ﺑﻪ ﻣﻨﺰل‪ ،‬اﺣﺴﺎس آراﻣﺶ ﺑﺴﯿﺎر ﻏﺮﯾﺒﯽ ﺑﻪ آنﻫﺎ‬
‫‪21. Somatization Themes.‬‬
‫دﺳﺖ داده اﺳﺖ‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ راﮔﺎﻫﺎ ﺑﺮﭘﺎﯾﻪی ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‬
‫‪22. Melzain.‬‬
‫‪23. Wall.‬‬ ‫ﻏﺮﺑﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪ منﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻧﻮع ﺳﺎزﻫﺎ و اﺻﻮات آنﻫﺎ ﺑﺮای‬
‫‪24. The pain gate.‬‬ ‫ﮔﻮش ﻣﺎ ﻧﺎآﺷﻨﺎ و ﻏﺮﯾﺐ ﺟﻠﻮه ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﯽ از اﻓﺮاد‬
‫‪25. Yale University.‬‬
‫اﯾﻦ آﻫﻨﮓﻫﺎ را زﯾﺒﺎ ﻣﯽﯾﺎﺑﻨﺪ و ﺑﺮﺧﯽ دﯾﮕﺮ ﺑﻪﺗﺪرﯾﺞ‬
‫‪ :State- trait Anexity Inventory .۲۶‬ﺧﺼﺎﯾﺺ ﻣﻮﺟﻮد‬
‫در اﺿﻄﺮاب ﻋﻤﻮﻣﯽ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ آنﻫﺎ ﺧﻮ ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬وﻟﯽ اﺛﺮ اﯾﻦ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ را ﺑﺎﯾﺪ از‬
‫‪ :Self Rating Depression Scale .۲۷‬ﺳﻨﺠﺶ ﺧﻮدﮐﺎر‬ ‫ﺟﻨﺒﻪی ﺗﺄﺛﯿﺮ آن ﺑﺮ ﺑﺪن ﻣﻮرد ﻗﻀﺎوت ﻗﺮار دارد‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺎ‬
‫اﻓﴪدﮔﯽ و اﺳﱰس‪.‬‬ ‫ﺷﻨﯿﺪن آن اﺣﺴﺎس ﺷﺎداﺑﯽ‪ ،‬ﺳﺒﮑﯽ و ﻫﺸﯿﺎری ﻣﯽﮐﻨﯿﺪ‬
‫‪ :Rating Anxiety Scale Self .۲۸‬ﺳﻨﺠﺶ ﺧﻮدﮐﺎر اﺿﻄﺮاب‪.‬‬ ‫ﭘﺲ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﮐﺎر ﺧﻮد را ﮐﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪29. Gandharova.‬‬
‫‪30. Ayorodha.‬‬
‫‪ .۳-۳‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﮔﺎﻧﺪاروا درﻣﺎﻧﯽ را ﺑﻪﮐﺎر ﮔﯿﺮﯾﻢ؟‬
‫‪ .۳۱‬ﺷﺎﺧﻪای از ادﺑﯿﺎت ﮔﺴﱰدهی وداﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ »داﻧﺶ اﻟﺤﺎن‬ ‫ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﮔﺎﻧﺪاروا ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻧﻮﻋﯽ‬
‫ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ« ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺷﯿﻮهی درﻣﺎن ﺧﺎﻧﮕﯽ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ آنﻫﺎ را ﮔﻮش‬
‫‪ُ .۳۲‬ﻣﺪﻫﺎ و ﺗﻢﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻫﻨﺪی‪.‬‬ ‫ﮐﻨﯿﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺧﻮد ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﺪ ﯾﺎد ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ ﻧﻮازﻧﺪهی‬
‫‪ .۳۳‬ﺗﻌﺎدل ﺑﯿﻦ ﻣﺰاجﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺪن اﻧﺴﺎن‪ :‬ﺑﻠﻐﻢ‪ ،‬ﺳﻮدا‪،‬‬ ‫ﮔﺎﻧﺪاروا ﺷﻮﯾﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ در ﻣﺪارس ﮔﺎﻧﺪاروا ‪ -‬ودا‬
‫ﺻﻔﺮا و ﺧﻮن‪.‬‬
‫‪34. Sandhia.‬‬
‫ﮐﻪ در آﻣﺮﯾﮑﺎ‪ ،‬اروﭘﺎ و ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﺗﺄﺳﯿﺲ ﺷﺪهاﻧﺪ‪،‬‬
‫‪ .۳۵‬اﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﮔﺮوه ‪) MEMREC‬ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ اﺳﺎﺗﯿﺪ ﻣﺸﻬﻮر ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﮐﻼﺳﯿﮏ ﻫﻨﺪ آﻣﻮزش‬
‫ﺧﺎورﻣﯿﺎﻧﻪ در اﯾﺘﺎﻟﯿﺎ( در ﺳﺎل ‪ ۲۰۰۸‬در ﮐﺎﻧﺎدا و در ﺳﺎلﻫﺎی‬ ‫داده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻫرنآﻣﻮزان‪ ،‬در ﻫﺮ ﺳﻄﺤﯽ از ﻣﻬﺎرت‬
‫‪ ۲۰۰۹‬ﺗﺎ ‪ ۲۰۱۴‬در ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ اروﭘﺎ اﺟﺮا ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﮐﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ )ﺣﺘﯽ ﻣﺒﺘﺪی( ﻣﻮرد ﭘﺬﯾﺮش و آﻣﻮزش ﻗﺮار‬
‫ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬ﻋﻼوهﺑﺮ ﺳﯿﺘﺎر و ﻃﺒﻼ ﮐﻪ زﻫﯽ و ﮐﻮﺑﻪای‬
‫ﻣﻨﺒﻊ‪ :‬اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺮداﺷﺖ آزادی از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻘﺎﻻت اﻧﺠﻤﻦ‬
‫ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ درﻣﺎﻧﯽ اﯾﺘﺎﻟﯿﺎ‪ ،‬ﻣﻨﺘﴩﺷﺪه در ﺳﺎلﻫﺎی ‪ ۲۰۰۵‬ﺗﺎ ‪۲۰۱۰‬‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﯽﺗﻮان ﻓﻠﻮت ﻫﻨﺪی و ﻧﻮﻋﯽ ﺳﻪﺗﺎر ﺑﻪ ﻧﺎم‬
‫ﻣﯿﻼدی اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻨﺎﺑﻊ در ﺳﺎﯾﺖﻫﺎی اﯾﻨﱰﻧﺘﯽ‪:‬‬ ‫»وﯾﻨﺎ« را ﻧﯿﺰ در اﯾﻦ ﻣﺪارس ﯾﺎد ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﯾﻦ دو ﺳﺎز ﺑﺴﯿﺎر‬
‫‪www.mtonline.com‬‬ ‫ﻗﺪﯾﻤﯽ اﮔﺮ ﺑﺎ ﺻﺪای اﻧﺴﺎن ﻫﻤﺮاه ﺷﻮد ﻧﺎبﺗﺮﯾﻦ اﺑﺰار‬
‫‪www.musicoterapia-anziani.eu‬‬
‫ﻧﻮاﺧنت آﻫﻨﮓﻫﺎی ﮔﺎﻧﺪاروا ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬روزﮔﺎری‬
‫‪www.musicaterapia.it‬‬
‫آﻣﺪهاﻧﺪ‪.‬‬ ‫در اﯾﺮان ﻧﯿﺰ از اﯾﻦ ﻃﺮﯾﻘﻪی درﻣﺎﻧﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻪﺧﺼﻮص در ﺳﯿﺴﺘﺎن و ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‬
‫در اﯾﺮان ﺑﻪ »ﻗ ّﻮاﻟﯽ« و ﮐﺴﺎﻧﯽ را ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‬
‫ﺳﺎز ﻣﯽﻧﻮاﺧﺘﻨﺪ را »ﻗ ّﻮاﻟﯿﻮن« ﻣﯽﻧﺎﻣﯿﺪﻧﺪ‪ .‬اﻣﺮوزه ﺑﺎ‬
‫ازدﻧﯿﺎرﻓنت ﭘﯿﺶﮐﺴﻮﺗﺎن اﯾﻦ ﻋﺮﺻﻪ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‬
‫آنﻫﺎ ﺑﻪﻧﺪرت ﺑﺮﮔﺰار ﻣﯽﺷﻮد و ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﺑﻪدﻟﯿﻞ ﻋﺪم‬
‫ﺣامﯾﺖ ﻻزﻣﻪ‪ ،‬ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادهاﻧﺪ‪.‬‬
‫اداﻣﻪ دارد‬
‫اﯾﻦ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﻣﻮﻗﻌﯽ ﮐﻪ دﭼﺎر‬
‫* دﮐﱰای ﺗﺎرﯾﺦ ﻫرن و ﻣﺸﺎور ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﯿﺮاث ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و ﮔﺮدﺷﮕﺮی‬
‫‪53‬‬
‫شــــماره ‪153‬‬
‫ﺑﯿامران ﺑﺴﱰی در ﺑﺮﺧﯽ ﮐﻠﯿﻨﯿﮏﻫﺎی ﻫﻨﺪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪی ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﮔﺎﻧﺪاروا ﺑﺮاﺳﺎس دورهﻫﺎی‬
‫ﺳﻪ ﺳﺎﻋﺘﻪ درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﮐﻪ ﻫﺮ ﺑﺨﺶ ﺳﻪ ﺳﺎﻋﺘﻪ را‬
‫»ﺳﺎﻧﺪﻫﯿﺎ«‪ ۳۴‬ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ و در ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﻦ ﺳﺎﻧﺪﻫﯿﺎﻫﺎ‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ آﻫﻨﮓ ﺧﺎﺻﯽ ﮔﻮش داد‪ .‬ﺳﺎﻧﺪﻫﯿﺎﻫﺎ ﻣﺜﻞ ﻧﻘﺎط‬
‫ﻗﻄﺐمنﺎ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ وﺻﻞ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ :‬ﭼﻬﺎر ﺳﺎﻧﺪﻫﯿﺎی‬
‫اﺻﻠﯽ ﮐﻪ در ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻃﻠﻮع آﻓﺘﺎب‪ ،‬ﻇﻬﺮ‪،‬‬
‫ﻏﺮوب و ﻧﯿﻤﻪﺷﺐ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻘﺎط ﻋﻤﺪهی‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﭼﺮﺧﻪی روزاﻧﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺗﻐﯿﯿﺮ و ﺗﺤﻮﻻﺗﯽ‬
‫را ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻃﻊ زﻣﺎﻧﯽ در رﯾﺘﻢﻫﺎی ﻃﺒﯿﻌﺖ رخ‬
‫ﻣﯽدﻫﻨﺪ را ﻣﻨﻌﮑﺲ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﭼﻬﺎر ﻧﻘﻄﻪی دﯾﮕ ِﺮ‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮ رﯾﺘﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬ﺻﺒﺢ‪ ،‬ﻋﴫ‪،‬‬
‫ﺷﺐ و ﻗﺒﻞ از ﺳﺤﺮ‪ .‬ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺳﻪ ﺳﺎﻋﺘﻪ از‬
‫اﯾﻦ ﻗﺮارﻧﺪ! اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻃﻊ زﻣﺎﻧﯽ ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺎﯾﺪ‬
‫ﺑﻪ ﺗﻨﺎﺳﺐ ﻓﺼﻮل ﺳﺎل ﺗﻐﯿﯿﺮ ﯾﺎﺑﻨﺪ‪ .‬ﻗﺎﻋﺪهی ﮐﻠﯽ آن‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻃﻠﻮع آﻓﺘﺎب‪ ،‬آﻏﺎز ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺳﺎﻧﺪﻫﯿﺎ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬درﺳﺖ ﻣﺜﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻓﺼﻮل ﺳﺎل ﮐﻪ دوﺷﺎﻫﺎ ﺷام‬
‫را در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻋﺪم ﺗﻌﺎدل آﺳﯿﺐﭘﺬﯾﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ )و ﻣﻮﺟﺐ‬
‫ﴎﻣﺎﺧﻮردﮔﯽﻫﺎی ﺑﻬﺎره و ﺣﺴﺎﺳﯿﺖﻫﺎی اواﺧﺮ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن‬
‫ﻣﯽﺷﻮد(‪ ،‬ﺑﺪن ﺷام ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺗﻐﯿﯿﺮ رﯾﺘﻢ روزاﻧﻪ‬
‫ﺣﺴﺎس اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﻪی ﻋﻤﻠﮑﺮدﻫﺎی ﺑﺪن در ﺳﺎﻋﺎت‬
‫ﻣﻌﯿﻨﯽ از روز دارای اوج و در ﻣﻮاﻗﻊ دﯾﮕﺮ دارای اﻓﻮل‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﮔﺎﻧﺪاروا ﻫﻤﻪی اﯾﻦ ﻓﺮاز و ﻓﺮودﻫﺎ‬
‫را ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻤﺮ واﺣﺪی در اﻧﺠﺎم ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺗﺒﺪﯾﻞ‬
‫ﮐﺮده و ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت و ﻧﺎﻫﻤﻮاریﻫﺎ را ﺣﺬف ﻣﯽمنﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺳﻌﯽ دارﯾﺪ ﺑﺨﻮاﺑﯿﺪ اﻣﺎ منﯽﺗﻮاﻧﯿﺪ‪ ،‬ﺑﻪﺧﺎﻃﺮ آن‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ذﻫﻨﺘﺎن ﻫﻨﻮز درﮔﯿﺮ ﮐﺎرﻫﺎی ﻧﯿﻤﻪمتﺎم روز‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻨﺠﺎ از ﻓﻘﺪان ﯾﮏ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺣﺎﻟﺖ آرام رﻧﺞ‬
‫ﻣﯽﺑﺮﯾﺪ و ﮔﺎﻧﺪاروا ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ آن را ﺑﺮای ﺷام ﻓﺮاﻫﻢ‬
‫آورد‪ .‬ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺎﻧﺪاروا ﺑﻪ اﯾﻦ‬
‫ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪهاﻧﺪ ﮐﻪ ده دﻗﯿﻘﻪ ﮔﻮشﺳﭙﺮدن ﺑﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‬
‫ﮔﺎﻧﺪاروا در ﻣﻮاﻗﻊ زﯾﺮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻔﯿﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫• بهعنوان بیدارکنندهای آرام در هنگام صبح‪.‬‬
‫• بعد از رصف غذا‪ ،‬برای آرامکردن عمل هضم‪.‬‬
‫• بهعنوان وسیلهای برای بهخوابرفن‪ ،‬درست قبل‬
‫از ﺧﻮاب‪.‬‬
‫• در دوران نقاهت پس از بیامری‪.‬‬
‫در ﻣﻮاﻗﻊ ﮔﻮشﺳﭙﺮدن ﺑﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﻬﱰ اﺳﺖ آرام‬
‫ﺑﻨﺸﯿﻨﯿﺪ و ﭼﺸﻢﻫﺎﯾﺘﺎن را ﺑﺒﻨﺪﯾﺪ‪ .‬ﺑﮕﺬارﯾﺪ ﺗﻮﺟﻬﺘﺎن‬
‫ﺑﻪ آراﻣﯽ ﻣﻌﻄﻮف آﻫﻨﮓ ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﺣﻮاﺳﺘﺎن ﭘﺮت ﺷﺪ‬
‫آن را دوﺑﺎره ﺑﻪ آراﻣﯽ ﺑﻪ روی ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﯽ ﮐﻪ آﻣﺎدهی ﺑﯿﺪارﺷﺪن از ﺧﻮاب ﻫﺴﺘﯿﺪ ﺿﺒﻂ‬
‫ﺻﻮت را ﺧﺎﻣﻮش ﮐﻨﯿﺪ و ﯾﮑﯽ دو دﻗﯿﻘﻪ در ﺳﮑﻮت‬
‫ﺑﻨﺸﯿﻨﯿﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺳﻌﯽ دارﯾﺪ وزن ﺧﻮد را ﮐﻢ ﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬ﻗﺒﻞ‬
‫از ﻫﺮ وﻋﺪه ﻏﺬا ﭘﻨﺞ دﻗﯿﻘﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﮔﺎﻧﺪاروا ﮔﻮش‬
‫ﮐﻨﯿﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﺎﻋﺚ ﻫﺸﯿﺎریﺗﺎن ﻣﯽﺷﻮد و ﺑﻪ ﺷام‬
‫ﮐﻤﮏ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻔﻬﻤﯿﺪ واﻗﻌﺎً ﭼﻘﺪر ﮔﺮﺳﻨﻪ ﻫﺴﺘﯿﺪ‪.‬‬
‫ﻧﮕﺮاﻧﯽ و اﺿﻄﺮاب ﻫﺴﺘﯿﺪ ﻣﻔﯿﺪ واﻗﻊ ﺷﻮد‪ .‬متﺮﮐﺰ آرام‬