Νεοελληνική Γλώσσα Α’ Γυμνασίου

Κειμενικός τύπος: Περιγραφή Περιγραφή Προσώπου

Κείμενο 1: «Ο θησαυρός της Βαγίας», Ζωρζ Σαρρή (απόσπασμα – διασκευή)

Ήταν είκοσι έξι χρονών. Τα μαύρα της μαλλιά τα 'χε κομμένα πολύ κοντά, κι έμοιαζε με αγόρι.
Τα τεράστια μάτια της, πέταγαν σπίθες, πίσω από κάτι ολοστρόγγυλα μεγάλα γυαλιά. Με την
ανασηκωμένη της μυτούλα, το γεροδεμένο της κορμί, η Νικόλ ακτινοβολούσε κέφι και ζωντάνια. Ο
πατέρας της ήταν Έλληνας, είχε παντρευτεί Γαλλίδα και ζούσαν στο Παρίσι από χρόνια. Όταν ήταν
μικρή, η Νικόλ κάθε καλοκαίρι σαν τελείωναν τα μαθήματα στο σχολείο, ερχόταν με τους γονείς της
στην Ελλάδα για διακοπές. Είχαν πολλούς φίλους και συγγενείς.
Όταν μεγάλωσε κι όταν δεν μπορούσαν οι δικοί της να τη συνοδέψουν, ερχόταν μόνη της. Στο
αεροδρόμιο την περίμεναν πάντα αγαπημένα πρόσωπα. Ήταν καλή φίλη με τη μητέρα του Κλου, την
όμορφη Ζακελίν, και φυσικά με τη Ζωή, που την ένιωθε καλύτερα κι από μεγάλη αδερφή. Είχε
τελειώσει σπουδές ψυχολογίας, ήθελε να βρει δουλειά σε σχολείο για να διδάξει, της άρεσε πολύ αυτό το
επάγγελμα, προσωρινά όμως εργαζόταν κοντά σ' ένα μεγάλο ψυχίατρο, τον καθηγητή Σπακ, γνωστό του
πατέρα της. Έκανε χρέη γραμματέως, αλλά τα είχε καταφέρει να γίνει πολύτιμος βοηθός του. Η εξυπνάδα
της, η πρωτοβουλία της, είχαν κάνει το γιατρό Σπακ να την εκτιμήσει ιδιαίτερα, και μάλιστα να την
παροτρύνει να κάνει καινούριες σπουδές ψυχιατρικής. Η Νικόλ δεν το είχε αποφασίσει ακόμη, αν και
ήταν ενθουσιασμένη από τη δουλειά της κι ενδιαφερόταν για όλες τις περιπτώσεις του γιατρού Σπακ.
Τώρα ερχόταν για διακοπές στην αγαπημένη της Ελλάδα, την πατρίδα της, κι ας τη φώναζαν όλοι: η
Παριζιάνα. Μιλούσε ελληνικά με έντονη ξενική προφορά. Ο τρόπος που ντυνόταν, η ιδιόμορφη
προσωπικότητα της, την έκαναν να ξεχωρίζει από τις άλλες Ελληνίδες. Βέβαια, μόλις τη γνώριζε κανείς
από κοντά, από τις ζωηρές κινήσεις των χεριών και τον αυθορμητισμό της, εύκολα καταλάβαινε πόσο
Ελληνίδα ήταν. Από τη μητέρα της είχε πάρει τη γαλλική ευγένεια που έκανε όλους να τη θαυμάζουν.

Κείμενο 2:

17 Μαρτίου 2020, 22:03 | Καθημερινή

Καταγγέλθηκε στην Αστυνομία, σήμερα Τρίτη, 4 Φεβρουαρίου, 2020, ότι ελλείπει από την κατοικία
του στην Λεμεσό, από τις 5.00 το πρωί της περασμένης Κυριακής, 2 Φεβρουαρίου, 2020, I. Δ.,
ηλικίας 65 χρόνων, μόνιμος κάτοικος Λεμεσού.
Ο 65χρονος περιγράφεται ως λεπτής σωματικής διάπλασης, ύψους περίπου 1.65μ., μελαχρινός, με
γκρίζα, κοντά μαλλιά. Κατά την αναχώρηση του από την κατοικία του το πρωί της Κυριακής, αυτός
φορούσε άσπρο παντελόνι, μαύρο σακάκι, αθλητικά παπούτσια και μαύρο αθλητικό καπέλο.
Παρακαλείται οποιοσδήποτε γνωρίζει οτιδήποτε που μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό του, να
επικοινωνήσει με το ΤΑΕ Λεμεσού στο τηλέφωνο 25-805057 ή με τη Γραμμή Επικοινωνίας του
Πολίτη στον τηλεφωνικό αριθμό 1460 ή με τον πλησιέστερο Αστυνομικό Σταθμό.
https://www.kathimerini.com.cy/

1
 Αφού μελετήσετε τα κείμενα που σας δόθηκαν πιο
πάνω να απαντήσετε στο τετράδιό σας RSS

(Τετράδιο Νεοελληνικής Γλώσσας) τα ερωτήματα

που ακολουθούν.

Δραστηριότητα Α:

1. Να συγκρίνετε το κεντρικό θέμα των δύο κειμένων που σας έχουν δοθεί πιο πάνω και να αναφέρετε
μια ομοιότητα και μια διαφορά.

2. Να χαρακτηρίσετε το ύφος των δύο πιο πάνω κειμένων. Να δικαιολογήσετε το χαρακτηρισμό σας
με βάση το επικοινωνιακό πλαίσιο του κάθε κειμένου. [Μην ξεχάσετε να γράψετε ένα (1) στοιχείο
για να δικαιολογήσετε τον κάθε χαρακτηρισμό σας].

3. Σε ποιο είδος περιγραφής (υποκειμενικής ή αντικειμενικής) ανήκει το καθένα από τα πιο πάνω
κείμενα;. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας παραθέτοντας ένα (1) στοιχείο από το κάθε κείμενο.

Δραστηριότητα Β:

1. Να εντοπίσετε μέσα στο κείμενο Α και να

υπογραμμίσετε με μπλε χρώμα τα επίθετα με
τα οποία η πομπός του κειμένου χρησιμοποιεί,
για να περιγράψει τη Νικόλ.
3. Σε ποιο από τα δύο κείμενα γίνεται
2. Να εντοπίσετε μέσα στο κείμενο Β και να μεγαλύτερη χρήση των επιθέτων;
υπογραμμίσετε με κόκκινο χρώμα τα επίθετα Μπορείτε να σκεφτείτε πού οφείλετε
που χρησιμοποιεί ο πομπός του κειμένου, αυτή η διαφορά;
για να περιγράψει τον εξηνταπεντάχρονο άνδρα
που απουσιάζει από την οικία του.

Θυμάμαι ότι...
Το επίθετο μπορεί να προσδιορίζει ένα ουσιαστικό και να του δίνει μια
(μόνιμη) ιδιότητα. Σε αυτή την περίπτωση λέμε ότι το επίθετο
λειτουργεί συντακτικά ως επιθετικός προσδιορισμός.
.
Οι επιθετικοί προσδιορισμοί είναι απαραίτητοι στην περιγραφή, αφού
προσδίδουν σ’ αυτήν
ακρίβεια, σαφήνεια, ζωντάνια, παραστατικότητα.

2
Δραστηριότητα Γ:
Με τη βοήθεια της Γραμματικής σας (σελ. 45 – 65)
να λύσετε τις ασκήσεις που ακολουθούν.

1. Να μεταφέρετε τα υπογραμμισμένα επίθετα στον αντίθετο αριθμό.

Είχαν πολλούς φίλους και συγγενείς. (κείμενο 1)

... αλλά τα είχε καταφέρει να γίνει πολύτιμος βοηθός του. (κείμενο 1)
... μόνιμος κάτοικος Λεμεσού. (κείμενο 2)
... λεπτής σωματικής διάπλασης. (κείμενο 2)

2. Να αναγνωρίσετε γραμματικά (γένος, πτώση, αριθμό) τα πιο κάτω υπογραμμισμένα επίθετα.

Τα τεράστια μάτια της... (κείμενο 1)

... να κάνει καινούριες σπουδές ψυχιατρικής. (κείμενο 1)
... αθλητικά παπούτσια... (κείμενο 2)
... Αστυνομικό Σταθμό. (κείμενο 2)

Δραστηριότητα Δ:

1. Να δηλώσετε τα συνθετικά των λέξεων που σας δίνονται πιο κάτω.

καλοκαίρι (κείμενο 1)
αεροδρόμιο (κείμενο 1)
ψυχίατρος (κείμενο 1)
διάπλαση (κείμενο 2)
παρακαλείται (κείμενο 2)

2. Να χρησιμοποιήσετε τη λέξη μάθημα (κείμενο 1) και:

(α) Να δημιουργήσετε μία (1) παράγωγη λέξη και να δηλώσετε την παραγωγική της κατάληξη.
(β) Να δημιουργήσετε μία (1) σύνθετη λέξη και να εξηγήσετε πώς σχηματίστηκε.

3. Να βρείτε ένα (1) συνώνυμο και ένα (1) αντώνυμο (=αντίθετο) για τα επίθετα: ευτραφής, πυκνός,
ευέξαπτος, ύπουλος, μελαμψός. (Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το λεξικό σας!)

Δραστηριότητα Ε: Παραγωγή Λόγου

Να γράψετε μια φιλική επιστολή, αναπτύσσοντας το θέμα που σας δίνετε πιο κάτω:

Υποθέστε ότι η τάξη σας αρχίζει να αλληλογραφεί με την τάξη ενός σχολείου που βρίσκεται σε
μια άλλη χώρα. Γράψτε ένα γράμμα που το απευθύνετε σε έναν/μία άγνωστο/η μαθητή/τρια
της ηλικίας σας. Σκοπός της επιστολής σας είναι να παρουσιάσετε τον εαυτό σας (εξωτερική
εμφάνιση, χαρακτήρας, προτιμήσεις, ενδιαφέροντα, ασχολίες κτλ. ), για να σας γνωρίσει ο
παραλήπτης/τρια της επιστολής και να ενδιαφερθεί να αλληλογραφήσει μαζί σας.

Οι διδάσκουσες
Ελένη Συμεού, Νατάσα Προεστού
Κάλια Τσιάρτα, Σοφία Κτωρή
Γεωργία Αδάμου – Πρωτοπαπά και Κική Ελευθερίου
3