1

MÜZİK TÜRÜ SEÇİMİNİN ÇALIŞMA BELLEĞİ ÜZERİNDE ETKİSİ

Gözde Göven, Ayşe Ceylan, Dilara Karataş

Akdeniz Üniversitesi

PSI:208 Deneysel Psikoloji

Doç.Dr Evrim Gülbetekin

Haziran 22, 2023

 2

ÖZ

Bu araştırmanın amacı, müzik türünün çalışma belleği (kısa süreli bellek) üzerindeki etkisini

incelemektir. Araştırmada, rock müzik ve klasik müzik olmak üzere iki farklı müzik türü

kullanılmıştır. Katılımcılara genel olarak tercih etmedikleri bir müzik türü sunularak, müzik

türünün etkileri araştırmanın temel dayanağı olmuştur. Araştırmanın örneklemi, 18-25 yaş

aralığındaki 30 kadın ve 30 erkekten oluşan toplamda 60 katılımcı oluşturmaktadır.

Araştırmada, çalışma belleği performansını etkileyen nöropsikolojik bir test olan sayı uzamı

testi tercih edilmiştir. Sayı uzamı testi araştırmaya katılan katılımcıların çalışma belleği (kısa

süreli bellek) performanslarını ölçmek amacıyla uygulanan nöropsikolojik testler kapsamında

kullanılan bir ölçüttür. Deney grubuna; belirli bir süre içerisinde ardışık olarak birtakım sayı

dizileri sunulmuştur. Bu şekilde, hem sessiz ortam hem de rock müzik ve klasik müzik ile

(sesli ortam) kısa süreli bellek üzerindeki muhtemel performansları değerlendirilmiştir. Elde

edilen veriler, denek içi desen kullanılarak elde edilmiştir. Araştırmaya katılan katılımcılar,

deneyin farklı aşamalarında hem rock hem de klasik müzik yani iki müzik türüne maruz

bırakılmışlardır. Her katılımcının bireysel performansı her iki müzik türü kapsamında

değerlendirilmiştir. Bu desen, araştırmaya katılan her bir katılımcının kendi verileri ile

karşılaştırma yapabilmesini ve müzik türünün etkilerini daha iyi sonuç verecek şekilde

değerlendirmesini sağlamıştır. Elde edilen bulgular sonucunda ise, her iki cinsiyette de rock

müzik ve klasik müziğin sayı uzamı testinde anlamlı bir değişikliğe neden olmadığını

göstermiştir. Yani, araştırmaya katılan katılımcıların performansını değerlendirmek açısından,

bu iki müzik türü arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Sonuçlar

elde edilen verilerin, müzik türünün kısa süreli bellek performansı üzerindeki etkisini

desteklememektedir.
 3

Anahtar kelimeler: Kısa süreli bellek, sayı uzamı testi, müzik, rock müziği, klasik
müzik,

MÜZİK TÜRÜ SEÇİMİNİN ÇALIŞMA BELLEĞİ ÜZERİNDE ETKİSİ

Bellek, bilişsel bir süreç olarak geçmiş deneyimlerin, bilgilerin, becerilerin saklandığı
ve gerektiğinde yeniden canlandırılabildiği karmaşık bir sistemdir. Bu süreç, bilginin
alınması, kodlanması, depolanması ve gerektiğinde geri getirilmesi aşamalarından oluşur.
Atkinson ve Shiffrin (1968) tarafından öne sürülen Bilgi İşleme Kuramı, belleğin duyusal
bellek, kısa süreli bellek ve uzun süreli bellek olmak üzere üç farklı bileşenden oluştuğunu
ileri sürer (Deniz, 2018).
Duyusal bellek, çevremizden gelen uyaranların geçici olarak saklandığı bellek
aşamasıdır. Duyusal belleğe gelen bilgiler, dikkat ve algılama süreçleriyle etkileşime girerek
kısa süreli belleğe aktarılmaktadır. Dikkat, bireyin çevresinden önemli uyaranlara
odaklanabilme yeteneğiyle ilişkilidir. Örneğin, bir görüntü, bir ses veya bir koku duyusal
belleğe kaydedildiğinde, dikkat edilen ve önemli bulunan uyaranların daha fazla işlendiği
gözlenir.

Kısa süreli bellek, duyusal bellekten aktarılan bilginin kısa bir süre boyunca tutulduğu
bellek alanıdır. Kısa süreli belleğin temel işlevleri, bilginin geçici olarak saklanması ve
zihinsel işlemler için kullanılmasıdır. Ancak, kısa süreli belleğin kapasitesi ve süresi sınırlıdır.
Bilgi, tekrarlama ve gruplama gibi stratejilerle anlamlandırılarak uzun süreli belleğe aktarılır.
Örneğin, bir telefon numarasını kısa süreli bellekte tutmak için tekrarlama yöntemi
kullanılabilir.
Uzun süreli bellek, öğrenilmiş bilgilerin kalıcı olarak depolandığı bellek merkezidir.
Uzun süreli bellek, kişinin yaşamı boyunca deneyimlediği olayları, anıları, duygusal
deneyimleri ve bilgi birikimini içerir. Uzun süreli belleğin kapasitesi sınırsızdır ve bilgiler
genellikle kalıcı olarak depolanır. Örneğin, bir kişinin çocukluk anıları, bir dili konuşma
becerisi veya öğrenilen bir enstrümanın nasıl çalınacağı gibi bilgiler uzun süreli bellekte
saklanır.
 4

Baddaley ve Hitch (1974) çalışmalarında, kısa süreli belleği açıklamak için "çalışma belleği"
adı verilen üç bileşenli bir model önermişlerdir. Bu modelde, merkezi yürütme, fonolojik
döngü ve görsel-uzamsal kaplama olmak üzere üç ana bileşen bulunmaktadır. Çalışma
belleği, kodlanan, depolanan ve kısa süreli belleğe geri çağrılan bilgileri kontrol etmekten
sorumlu bir işleyişe sahiptir (Çepelioğullar, 2018).

1. Müzik ve Beyin İlişkisi

Müzik, duyguların, düşüncelerin ve olayların ritmik veya ritimsiz bir şekilde ifade
edildiği sanatsal bir formdur. Yapılan araştırmalar, müziğin insan beyninde hareket, planlama,
dikkat ve hafıza gibi işlevlere etki ettiğini göstermektedir (Salimpoor ve ark., 2011).
Beyindeki müzik aktiviteleri genellikle sağ yarımkürede, ritim algısı ise sol yarımkürede yer
almaktadır. Örneğin, Zatorre'nin (1984) çalışmaları, sağ temporal lob hasarı olan kişilerin
müzikal notaları ayırt etmede zorlandıklarını göstermiştir, bu da sağ temporal lobun ses ayırt
etmedeki rolünü vurgulamaktadır.
Beyindeki hafıza ile ilişkili bölgeler incelendiğinde, müziğin ve şarkı sözlerinin
hatırlama sürecini kolaylaştırdığı bulunmuştur. Travma sonrası hafıza sorunları yaşayan
kişilere müzik aracılığıyla anılar hatırlatılabilmektedir (Jenkins, 2015). Rauscher ve
arkadaşlarının (1993) yaptığı bir çalışma, 10 dakika boyunca Mozart dinletilen öğrencilerin
uzamsal öğrenme testinde 8-9 puanlık bir artış olduğunu göstermiştir. Bu çalışma, "Mozart
etkisi" olarak adlandırılan fenomen sayesinde klasik müziğin belleği iyileştirici bir etkiye
sahip olabileceğini ortaya koymuştur.
Öte yandan, rock, metal gibi müzik türlerinin daha agresif ve depresif durumlarda
bireyleri sakinleştirici bir etkisi olduğu belirtilmektedir (Başkan, 2022). Bu tür müzikler,
dinleyicilerine duygusal bir rahatlama sağlayabilir ve stresi azaltabilir.

2.Sayı Uzamı Testi

Sayı uzamı testi, öğrenme yeteneğini ve kısa süreli belleği ölçmek için kullanılan bir
testtir. Zangwill (1943) tarafından geliştirilen bu test, dizideki rakamların karışık, tekrar
etmeyen ve ardışık olmayan bir şekilde sunulduğu bir ölçüm aracıdır. Sayı uzamı testi,
Weschler Bellek Ölçeklerinin (WAIS) bir alt testi olarak kullanılmaktadır. İleri doğru veya
geriye doğru olarak uygulanabilen test, dikkat ve işleyen bellek yeteneklerini
değerlendirmektedir (Benton ve ark., 1983).
 5

Yöntem
Bu araştırma, klasik ve rock müzik türlerinin çalışma belleği (kısa süreli bellek) üzerindeki
etkisini değerlendirmek amacıyla denek içi deneysel desen kullanılarak ölçülmüştür.
Araştırma, araştırmaya katılan katılımcıları seçkisiz olarak deney ve kontrol grubuna atamayı
amaçlayan bir desen kullanılmıştır.

Evren ve Örneklem
Araştırmaya üniversite öğrencilerinden oluşan 18-25 yaş aralığındaki öğrenciler
katılmıştır. Katılımcılar araştırmaya gönüllü olarak imzaladıkları aydınlatılmış onam formu
aracılığı ile katılan öğrencilerden oluşmaktadır. Deney grubu, sessiz bir ortamda sayı uzamı
testine tabi tutulmuş, kontrol grubu ise kulaklık eşliğinde klasik veya rock müzik türü sunulan
bir ortamda test edilmiştir. Cinsiyet dağılımı ise araştırmanın güvenilirliği açısından denge
sağlanması için 30 erkek (%50) ve 30 kadın (%50) yer almıştır. Deney ve kontrol gruplarında
görsel olarak sunulan aynı veriler kullanılmıştır. Katılımcılardan sunulan verileri aynı sıra ile
hatırlamaları istenmiştir. Doğru hatırlanan sayılardan elde edilen puanlar ölçülmüştür ve veri
haline getirilmiştir.

Veri Toplama Araçları

Bu araştırmada, veri toplama aracı olarak sayı uzamı testi kullanılmıştır. Sayı uzamı
testi, Wechsler (1945) tarafından bulunan ve çalışma belleğinin (kısa süreli bellek) muhtemel
performansını değerlendirip ölçmek amacıyla tasarlanmış olan Wechsler bellek testlerinin bir
bileşenidir. Genel olarak Wechsler bellek testleri, uzmanlar tarafından uygulanan kısa süreli
belleği ayrıntılı bir biçimde değerlendirebilmek için tasarlanan psikometrik ölçümlerden biri
olarak varsayılmaktadır.(1973, 1997, 2009).
Sayı uzamı testi; dikkat, yoğunlaşma , olayları hatırlama-sonradan hatırlama ve temsil
oluşturma gibi çeşitli bellek özelliklerini ölçmektedir. Bu test, seçkisiz şekilde sunulmuş sayı
dizilerinden oluşur ve dizideki rakam sayısı, görsel bir biçimde katılımcıya sunulur.
Sunumdan birkaç saniye sonra, katılımcının sayı dizisini hatırlamaya çalışması beklenir.
Sayılar, testi
ölçme şekline bağlı olarak ileri doğru veya geriye doğru hatırlama ya da her iki durumda da
ölçülebilir.
Bu çalışmada, sayı uzamı testi kullanılarak katılımcıların çalışma belleğin (kısa süreli
bellek) muhtemel performansı değerlendirilmiştir. Araştırmada, müzik türlerinin kısa süreli
 6

bellek üzerindeki etkisini incelemek amacıyla, katılımcılara genelde tercih ettikleri müzik
türleri sorulmuş fakat tercih edilen müzik türünün çeşitli bileşenleri etkileyebilmesi ihtimali
dahilinde katılımcıların tercih ettiği müzik türünün tersi sunulmuştur. Araştırmanın
örneklemini seçkisiz seçilen 18-25 yaş aralığındaki 30 kadın ve 30 erkek olmak üzere
toplamda 60 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Aynı zamanda kadın ve erkekler arasındaki
potansiyel cinsiyet farklarının da ölçülüp gözlemlenebileceği bir katılımcı grubu oluşmuştur.

Araştırmada kullanılan sayı uzamı testi, denek içi deneysel desen kullanılarak uygulanmıştır.
Katılımcılara sunulan sayı dizileri, farklı müzik türlerinin çalışma belleği (kısa süreli bellek)
performansı üzerindeki temel etkilerini değerlendirmek için tasarlanmıştır. Sayı uzamı testi
katılımcılara ilk olarak sessiz bir ortamda sunulmuş daha sonra; rock müzik olarak Megadeth-
Semphony Of Destruction, klasik müzik olarak Henri Seroka - Valse du Palais 1 parçaları
kulaklık eşliğinde verilmiştir. Ardından, katılımcılardan sunulan sayı dizisini hatırlamaları
istenmiştir. Bu sayede, her bir müzik türünün çalışma belleğini (kısa süreli bellek) üzerindeki
etkisi karşılaştırmalı bir biçimde incelenmiştir.

İşlem
Araştırmada ilk olarak katılımcıya sessiz bir ortamda test uygulanmış daha sonra müzik
türünün etkisini ölçmek amacıyla kulaklık ile müzik verilerek test sesli ortamda
uygulanmıştır. Deneye katılan katılımcılar aydınlatılmış onay formunu doldurduktan hemen
sonra “Size ilk olarak sessiz bir ortamda sırasıyla 3, 4, 5, 6, 7, 8 şeklinde sayı dizilerinden
oluşan rakamlar giderek hane sayısında artış yapılarak ekranda gösterilecektir. Her defasında
sizden ekranda gösterilen rakamları verilen sırada ileri doğru söylemeniz beklenmektedir.
Testte bulunan bütün tekrarlarda ilk hata yaptığınız diziye kadar puan almış olacaksınız. İkinci
aşama olarak verilen yönergeleri aynı şekilde kulaklıkla müzik verilerek yapmanız beklenir.”
Araştırmada uygulanan müzik türleri deneye katılan katılımcıların kendilerine danışarak
örneğin ;klasik müzik mi dinlemeyi tercih edersiniz ya da rock müzik mi? şeklindeki soru
seçenekleriyle kendi istekleri doğrultusunda fakat rock müzik dinlemeyi tercih eden
katılımcılara klasik, ,klasik müzik dinlemeyi tercih edenlere rock müzik dinleterek
belirlenmiştir. Müzik türünün seçiminin deneye katılan katılımcılar tarafından tercih
edilmesinin nedeni müzik türü etkisinin gerçekleştireceği duygu ve dikkat üzerinde etkisinin
doğal bir yolla gerçekleşmesini ummaktadır. Böylece sayı uzamı testinde, müzik türünün
etkisinin gerçekleştirdiği performansla elde edilecek verilerin etkisinin doğal olacağı
 7

düşünülmüştür. Amaç araştırmaya katılan katılımcıların maksimum kaç haneye kadar sayıyı
söyleyebildiğini ölçmektir. Araştırmada kullanılan yöntem, denekler içi deneysel desendir.
Geri getirme performansından alınan puanlar bağımlı, kısa süreli bellek yani çalışma belleği
kapasitesi ve müzik türünün etkisi bağımsız değişkendir.
Bu çalışmanın sonuçlarına göre, her iki cinsiyette de rock müzik ve klasik müziğin sayı dizisi
öğrenme testinde anlamlı bir değişikliğe neden olmadığı belirlenmiştir. Bu bulgular, müzik
türlerinin kısa süreli bellek üzerindeki etkilerini değerlendirmede sayı dizisi öğrenme testinin
kullanılabilirliğini ve cinsiyetin bu etkiler üzerindeki potansiyel etkisini vurgulamaktadır.

Verilerin Analizi

Veri toplama sürecinde, elde edilen verileri analiz etmek için bir takım istatistiksel
yöntemler uygulanmıştır . Araştırmaya katılan katılımcıların sayı uzamı testi üzerindeki
performansları ölçülmüş ve değerlendirilmiş, doğru hatırlanan sayıların sayısı ve hatırlama
esnasında yapılan hatalar tespit edilmiş daha sonra SPSS programı aracılığı ile analiz
edilmiştir. Hipotezi ölçmek doğrultusunda müzik türlerinin çalışma belleği (kısa süreli
bellek) üzerindeki etkisini ölçmek ve değerlendirmek için karşılaştırmalar yapılmıştır. Bu
değerlendirme, rock müzik ve klasik müzik türünü dinlemiş katılımcılar arasındaki muhtemel
performanstaki değişimlemeyi belirlemek hedeflemiştir.
İki grup arasında hatırlanmış sayılar doğrultusunda alınan puanlar istatistiksel olarak anlamlı
bir farklılığın oluşup oluşmadığı incelenmiştir.

Veri analizinde kullanılan istatistiksel yöntem: Tek yönlü varyans analizi (ANOVA)’dir.
Veri analizinde, elde edilen sayı uzamı testinden alınan puan verileri istatistiksel yöntemlerle
değerlendirilerek müzik türünün çalışma belleği (kısa süreli bellek) üzerindeki muhtemel
performanstaki etkisini ölçmek hedeflenmiştir. Yapılan analizler kapsamında, gruplar
arasındaki değişkenlik gösteren farklılıkları belirlemek ve en sonunda istatistiksel olarak
anlamlı sonuçlar bulunup bulunulamayacağını ölçmek amacıyla uygun istatistiksel testlerin
kullanılmasını hedeflenmiştir.

Bulgular

Müzik Türünün Kısa Süreli Bellek Üzerindeki Etkisinin Karşılaştırılması

Araştırmanın bu bölümünde sessiz ve sesli ortam da (klasik müzik ve rock müzik

 8

dinletilen ortam) müziğin yokken ve var olan koşuldaki müzük türleri arasındaki farkları

analiz ederek, bunlar arasındaki farkın kısa süreli bellek ile olan ilişkisinin bulgularına yer

verilmiştir. Bu amaçla müzik türleri ve sessiz ortamda yapılan sayı uzamı testindeki

katılımcıların bu ortamlardan aldıkları puanların farkının karşılaştırılması için tek yönlü

varyans analizi yapılmıştır.

Tablo 1. Katılımcıların sesli (klasik ve rock müzik dinletilen ortam) ve sesssiz ortamlarda

sayı uzamı testindeki puan farkına göre betimsel istatistikleri.

Tablo 1 incelendiğinde katılımcı sayımızı ve bunların genel standart sapma değerlerini

görmekteyiz (N=60, x=2.06,S=7.29).

Tablo 1. 2.Katılımcıların sesli (klasik veya rock müzik dinletilen ortam) ve sesssiz ortamlarda

sayı uzamı testindeki puan farkının varyans homojenliği ve anova sonuçları.

 9

Tablo 2.1 incelendiğinde, katılımcıların her birinin sesli (klasik ve rock müzik dinletilen

ortam) ve sessiz ortamlarda aldıkları sayı uzamı testi puanı arasındaki farklar (x= 2.06, S=

7.29) tek yönlü anova analizi yaparak karşılaştırılmıştır. Sayı uzamı testi puan farkına

bakılarak buradan çıkan sonuçlara göre anlamlı bir fark bulunamamıştır (F(19,40) = 1.293, p>

0.05).

Tablo A. Katılımcıların sesli (klasik ve rock müzik dinletilen ortam) ve sesssiz ortamlarda

sayı uzamı testindeki puan farkının tekrarlanma sıklığı.

 10

Tablo A incelendiğinde katılımcıların sesli (klasik ve rock müzik dinletilen ortam) ve sesssiz

ortamlarda sayı uzamı testindeki puan farklarının normal bir dağılıma sahip olduğu

gözlemlenmiştir (x=2.07, S=7.30).

Tablo B. Katılımcıların sessiz ortamdaki,sayı uzamı testindeki puan farkının,, tekrarlanma

sıklığı.
 11

Tablo B. incelendiğinde katılımcıların sessiz ortamdaki, sayı uzamı testindeki puan farkının

tekrarlanma sıklığı incelemesinde, normal bir dağılıma sahip olduğu görülmüştür (x=23.32,

S=7.27).

Tablo C. Müzik türünün (klasik ve rock müzikyani sesli ortamda), sayımı uzamı testindeki

puan farkının incelenmesinde, tekrarlanma sıklığı.

 12

Tablo C incelendiğinde müzik türürünün tekrarlanma sıklığı normal bir dağılıma sahip olduğu

gözlemlenmiştir (x=25.38, S=5.84).

Müzik Türünün Kısa süreli Bellek Üzerindeki Etkisinin Cinsiyete Göre Karşılaştırılması

Araştırmanın diğer bir bölümü olan bu kısımda cinsiyetler arasında sesli(klasik ve rock müzik

dinletilen ortam) ve sessiz ortamlarda sayı uzamı testindeki puan farkının, kadın ve erkek

katılımcılar arasındaki farkı analiz edilerek bunlar arasındaki farkın kısa süreli bellek ile

ilişkisine yer verilmiştir. Bu amaçla tek yönlü varyans analizi yapılmıştır.

Tablo 2. Katılımcıların sesli (klasik ve rock müzik dinletilen ortam) ve sesssiz ortamlarda

sayı uzamı testindeki puan farkının cinsiyete göre betimsel istatistiği.

Tablo 2 incelendiğinde, katılımcıların cinsiyete göre karşılaştırılmasında kadın (N=30,

x=2.06, S=7.22) ve erkeklerin(N=30, x=2.06, S=7.49) eşit bir şekilde dağıldığını ve bunların

ortalama değerleriyle standart sapma değerlerini görmekteyiz.

Tablo 2.1 Katılımcıların sesli (klasik ve rock müzik dinletilen ortam) ve sesssiz ortamlarda
 13

sayı uzamı testindeki puan farkının cinsiyete göre varyans homojenliği.

Tablo 2.2 Katılımcıların sesli (klasik ve rock müzik dinletilen ortam) ve sesssiz ortamlarda

sayı uzamı testindeki puan farklarının cinsiyete göre tek yönlü anova sonucu .

Tablo 2.2 incelendiğinde, katılımcıların sesli (klasik ve rock müzik dinletilen ortam) ve sessiz

ortamlarda sayı uzamı testindeki puan farklarının cinsiyete göre (x=2.06,S=7.29)

karşılaştırılması için tek yönlü anova analizi yapılmıştır. Kadınlar ve erkekler arsında tek

yönlü anova testi sonuçlarına baktığımızda anlamlı bir fark bulunamamıştır (F(1,58)=0.0, p>

0.05)
 14

Tartışma ve Sonuç

Bu araştırma, klasik ve rock müzik türlerinin çalışma belleği (kısa süreli bellek)
üzerindeki etkisini değerlendirmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Sesli ortamda müzik dinleme
ve sessiz ortamda ölçülen veriler aracılığıyla çalışma belleğinde herhangi bir değişiklik olup
olmadığı incelenmiştir.
Sonuçlar, çalışma belleğinin farklı müzik türleri arasında anlamlı bir fark
göstermediğini göstermiştir. Araştırmanın başlangıcında ortaya atılan hipotez, kulaklıkla
verilen müzik türünün (sesli ortam) sessiz ortama kıyasla çalışma belleği performansı
üzerinde daha fazla sayı tutulmasını sağlayacağı yönündeydi. Ancak, elde edilen veriler bu
hipotezi desteklememektedir.
Çalışma belleğinin performansı, müzik türlerine, bireylerin kişisel özelliklerine, sunulan
ortama ve geçmiş deneyimlere bağlı olarak değişebilmektedir. Bu bulgular, Cierniak, Scheiter
ve Gerjets (2009), Malinowski, Fuchs ve Müller (2007), Schmidt-Weigand, Kohnert ve
Glowalla (2009) ve Mayer (2005) gibi daha önceki araştırmalarla uyumlu bir şekilde
literatürde yer almaktadır.
Literatürdeki bulgular, müzik türünün çalışma belleği üzerindeki etkisinin değişkenlik
gösterebileceğini göstermektedir. Bu araştırma kapsamında yapılan deneylerde, hipotezi
destekleyen veriler elde edilmiştir.
Sonuç olarak, literatürde yapılan araştırmaların tutarsız sonuçları, çeşitli değişkenlerin
etkisiyle açıklanabilir. Katılımcıların kısa süreli bellek performansları, karakter
farkındalıkları, uygulanan müzik türünün özellikleri ve deneyin yapıldığı ortam gibi faktörler,
araştırmalarda farklı bulgulara neden olabilmektedir.
Bu araştırmada klasik ve rock müzik türlerinin kullanılması ve katılımcıların müzik
tercihlerinin belirlenmesi, kısa süreli bellek performansını olumlu etkileyebilir. Ancak, daha
önceki tutarsız sonuçlara bakıldığında, bu araştırmanın sonuçlarının genelleme yapılmasının
zor olduğu görülmektedir.
Gelecekte yapılacak araştırmalarda, dışsal ve içsel faktörlerin değerlendirilmesiyle
daha kapsamlı bir yaklaşım benimsenebilir. Bilginin hazır bir şekilde çalışma belleğine
sunulduğu deneylerde, farklı uyaranların çeşitlilikle sunulması, bellek kapasitesinin
değerlendirilmesi açısından önemlidir. Ancak, bazı durumların dikkate alınması
gerekmektedir. Örneğin, müzik türleri kişisel özelliklere göre farklı önemlere sahip olabilir.
Eğer sanat kişisel gelişime katkı sağlıyorsa, uygun ortamlarda kullanılması anlamlı olacaktır.
 15

Deneyde kullanılan uyaranlar görsel veya işitsel olarak katılımcıya sunulduğunda, her
iki uyaranın eşzamanlı olarak verilmesi gerekmektedir. Çünkü katılımcının aynı anda iki
uyaran seçeneğine dikkat etmesi ve çalışma belleğinde tutması beklenmektedir. Böylece
bölünmüş dikkat etkisi yerine daha farklı bir etkileşim sağlanabilir.
 16

Kaynakça

Atkinson, R. J.ve Shiffrin, R. (1968). Human memory: a proposed system and its control

processes. The Psychology of Learning and Motivation: Advances inresearch and theory. 2,

89-195.

https://rca.ucsd.edu/selected_papers/

2_Human_memory_A_proposed_system_and_its_control_processes.pdf

Baddaley, A. D., Hitch, G. J. (1974).Working memory.Psychology of Learning

and Motivation.8,47-89.

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0079742108604521

Başkan, İ. (2022, 29 Haziran). Farklı müzik türleri beynimizi nasıl etkiliyor. Boboscope.

https://boboscope.com/icerik/farkli-muzik-turleri-beynimizi-nasil-etkiliyo

Benton, A.L., Hamser, K.S., Varney, N.R ve ark. (1983) Contributions to

neuropsychological assessment: a clinical manual. New York, Oxford University Press.

Benovoy, M., Dagher, A., Larcher, K., Salimpoor, V. N. ve Zatorre, R. J. (2011, 9

Ocak).Anatomically distinc dopamine release during anticipation and experience of peak

emotion to music. Nature Neuroscience.14,257-262.

https://www.nature.com/articles/nn.2726
 17

Çepelioğullar, N. (2018). İşitsel Olarak Sunulan malzemenin hatırlanmasında hatırlamanın

gecikmesi ve akustik benzerliğin fonolojik benzerlik ile etkileşimi .Yaşam Becerileri Psikoloji

Dergisi , 2 (4) , 429-440 . https://doi.org/10.31461/ybpd.500804

Deniz, M. E. (2018). Eğitim psikolojisi. (11). Pegem Akademi

Toptaş, H. , Erdal, B. , Kındap Tepe, Y. , Çiğdem, B. & Topaktas, A. S. (2021). Hüzünlü ve

Neşeli Müziklerin Kısa Süreli Bellek Üzerine Etkisi . IBAD Sosyal Bilimler Dergisi , (9) , 63-

79 . DOI: 10.21733/ibad.837320

Jenkins, T. (2015,11 Şubat). Müzik neden anıları canlandırır.BBC News.

https://www.bbc.com/turkce/ozeldosyalar/2015/02/150211_vert_fut_muzik_hafiza

Kişisel Gelişim(t.b.). Sayı dizisi testi nedir. https://www.kisiselgelisim.com/sayi-dizisi-testi-

nedir-nasil-uygulanir-digit-span-test/

Psikoloji Bilimi (2019, 28 Mayıs). Bellek nedir? Psikolojide bellek türleri.

https://www.psikolojibilimi.gen.tr/bellek-nedir-psikolojide-bellek-turleri-nelerdir/

Rauscher, F. H., Gordon, L. S., Levine, L. J. ve Catherine, N. K. (1993,1 Ekim). Music and

spatial task performance. Nature. 365(6447),611. https://doi.org/10.1038/365611a0

Zatorre, R. J. (1984). Musıcıal perception and cerebral function: a critical rewiev.Musıc

Perception. 2(2), 196-221. https://doi.org/10.2307/40285291