Afferent

Isang konsepto na nagpapakilala sa kurso ng proseso ng nervous excitation sa pamamagitan ng

nervous system sa direksyon mula sa paligid ng katawan hanggang sa utak.

Aktibidad
Isang tiyak na uri ng aktibidad ng tao na naglalayong malikhaing pagbabago, pagpapabuti ng
katotohanan at sarili.

Age psychology
Isang larangan ng sikolohiya na nag-aaral ng mga sikolohikal na katangian ng mga taong may
iba't ibang edad, ang kanilang pag-unlad at paglipat mula sa isang edad patungo sa isa pa.

Agresibong pag-uugali
Ito ay isang tiyak na anyo ng pagkilos ng tao, na nailalarawan sa pamamagitan ng isang
pagpapakita ng superyoridad sa lakas o ang paggamit ng puwersa na may kaugnayan sa ibang tao
o grupo ng mga tao na hinahangad na saktan ng paksa.

Adaptive na Pag-uugali
Ito ang pakikipag-ugnayan ng isang tao sa ibang tao (kapaligiran sa lipunan), na nailalarawan sa
pamamagitan ng koordinasyon ng mga interes, kinakailangan at inaasahan ng mga kalahok nito.

Actualization
Ang paglipat ng isang mental phenomenon mula sa potensyal tungo sa aktuwal o mula sa hindi
gaanong nauugnay sa mas may kaugnayan. Ang konsepto ay binuo ni B.G. Ananiev at ang
kanyang mga mag-aaral.

Ambivalence
Ang sabay-sabay na pag-iral o hindi magkatugma na mga emosyon at damdamin (pagtawa at
pag-iyak, pagmamahal at poot, atbp.) Sa isang tao patungo sa parehong bagay.

Affect
Isang mabilis na dumadaloy na panandaliang emosyon na may likas na paputok, hindi kontrolado
ng kamalayan.

Aniticipation
Ang kakayahan ng isang tao na mahulaan, mahulaan ang mga kaganapan.

Apperception
Isang pagpapakita ng selectivity ng perception, ang pag-asa nito sa karanasan at oryentasyon ng
indibidwal. Ang termino ay ipinakilala ni G. Leibniz.

Association
Isang koneksyon na nangyayari sa ilalim ng ilang partikular na kondisyon sa pagitan ng dalawa
o higit pang mental formations (sensations, perceptions, motor acts).
Amnesia
Kakulangan ng mga alaala dahil sa kapansanan sa memorya; pagkawala ng memorya.

Analyzer
Isang organ na nagbibigay ng pagbuo ng mga sensasyon at perception

Altruismo
Isang katangian ng karakter na naghihikayat sa isang tao na walang pag-iimbot na tumulong sa
mga tao at hayop.

Atraksyon
Atraksyon, atraksyon ng isang tao sa isa pa, na sinamahan ng positibong emosyon.

Autogenic
Isang hanay ng mga espesyal na pagsasanay batay sa self-hypnosis at ginagamit ng isang tao
upang kontrolin ang kanilang sariling mental na estado at pag-uugali.

Autismo
Paglabag sa normal na kurso ng pag-iisip sa ilalim ng impluwensya ng sakit, psychotropic o iba
pang paraan. Ang pag-alis ng isang tao sa realidad patungo sa mundo mga pantasya at mga
pangarap Sa pinaka-kapansin-pansin na anyo, ito ay matatagpuan sa mga batang preschool at sa
mga pasyente na may schizophrenia. Ang termino ay ipinakilala ng psychiatrist na si E. Bleiler.

Brainstorming
Isang tiyak na paraan ng pag-aayos ng magkasanib na pangkat ng malikhaing gawain ng mga
tao, na idinisenyo upang madagdagan ang kanilang aktibidad sa pag-iisip at malutas ang mga
kumplikadong problema sa intelektwal.

Barrier psychological
Isang panloob na hadlang na may likas na sikolohikal (pag-aatubili, takot, kawalan ng katiyakan,
atbp.) Na pumipigil sa isang tao na matagumpay na magsagawa ng ilang aksyon. Madalas itong
nangyayari sa negosyo at personal na relasyon sa pagitan ng mga tao at pinipigilan ang
pagtatatag ng bukas at mapagkakatiwalaang relasyon sa pagitan nila.

Behaviorism
Ang nangungunang direksyon ng American psychology sa unang kalahati ng ikadalawampu
siglo, na batay sa pag-unawa sa pag-uugali ng tao (at hayop) bilang isang set ng motor at verbal
(speech) at emosyonal na mga tugon (reaksyon) na nabawasan sa kanila ) sa mga impluwensya
(stimuli) ng panlabas na kapaligiran. Ang posisyon na ito ay ipinahayag sa pamamagitan ng
kanilang direktang koneksyon ayon sa "stimulus-response" scheme. Ang mga nagtatag ng
behaviorism - E. Thoridike at D. Watson

Babbling
Isang produkto ng mga tunog na kahawig ng maraming iba't ibang wika.
Basal metabolic rate
Ang bilis ng paggamit ng enerhiya kapag ang isang tao ay nasa kumpletong pahinga.

Basilar membrane
Isang lamad sa panloob na tainga na tumatakbo sa kahabaan ng cochlea.

Behavior genetics
Ang pag-aaral ng pag-uugali at pagkakaiba ng personalidad sa mga tao.

Behavior therapies
Mga paggamot na kinasasangkutan ng mga kumplikadong pag-uusap sa pagitan ng mga therapist
at mga kliyente na naglalayong direktang maimpluwensyahan ang mga maladaptive na pag-
uugali sa pamamagitan ng paggamit ng mga prinsipyo sa pag-aaral.

Belief perseverance
Ang proseso ng pagtanggi sa ebidensya na nagpapabulaanan sa paniniwala ng isang tao.

Benzodiazepines
Isang klase ng mga gamot na panlaban sa pagkabalisa. Tinatawag din silang mga tranquilizer.

Beta waves
Ang uri ng brain waves na naroroon kapag ang isang tao ay gising at alerto.

Bias
Ang pagbaluktot ng mga resulta ng isang variable na hindi bahagi ng hypothesis.

Big Five
Limang pangunahing katangian ng pagkatao kung saan nagmula ang iba pang mga katangian.
Kabilang sa mga ito ang neuroticism, extraversion, pagiging bukas sa karanasan, pagiging
mabait, at pagiging matapat.

Binocular cues
Depth perception cues na nangangailangan ng parehong mata.

Biological rhythms
Pana-panahong pagbabago sa pisyolohikal.

Biomedical therapies
Mga paggamot na may kinalaman sa mga pagsisikap na direktang baguhin ang biological
functioning sa pamamagitan ng gamot, electric shock, o operasyon.

Biopsychosocial
Ang ideya na ang pisikal na karamdaman ay resulta ng isang komplikadong interaksyon sa
pagitan ng mga salik na biyolohikal, sikolohikal, at sosyokultural.

Bipolar disorder
Mga karamdaman kung saan nagpapalit-palit ang mga tao sa pagitan ng mga panahon ng
depresyon at kahibangan.

Blood-brain barrier
Isang lamad na nagpapapasok ng ilang substance mula sa dugo papunta sa utak ngunit
pinipigilan ang iba.

Borderline personality disorder

Isang karamdaman na nailalarawan sa pamamagitan ng pabigla-bigla na pag-uugali at hindi
matatag na mga relasyon, emosyon, at imahe sa sarili.

Cognitive help
Isang sikolohikal na estado o isang sitwasyon kung saan ang isang indibidwal, na may
kinakailangang kaalaman, kasanayan at kakayahan upang malutas ang isang problema, dahil sa
isang bilang ng mga nagbibigay-malay na kadahilanan, ay hindi makayanan ito.

Cognitive psychology
Isa sa mga modernong direksyon ng pananaliksik sa sikolohiya, na nagpapaliwanag ng pag-
uugali ng tao batay sa kaalaman at pag-aaral sa proseso at dinamika ng kanilang pagbuo.

Cognitive dissonance theory

Teoryang iminungkahi alinsunod sa cognitive psychology Amerikanong siyentipiko na si L.
Festinger. Isinasaalang-alang ang cognitive dissonance bilang isa sa mga pangunahing salik na
namamahala sa pag-uugali ng tao.

Constant perception
Ang kalidad ng perception upang panatilihing pare-pareho ang imahe sa sinasalamin na bagay, sa
kabila ng pagkakaiba sa mga indibidwal na sensasyon na kasama dito.

Confabulation
Isang ilusyon ng pag-iisip, kung saan naniniwala ang isang tao sa kanyang fiction.

Conformity
Ang asimilasyon ng isang indibidwal ng ilang mga pamantayan, gawi, halaga ng grupo; ari-arian
"upang maging katulad ng iba", upang mahulog sa isang mahigpit na pagtitiwala sa grupo.

Deviant (deviant) behavior

Pag-uugali ng tao na lumihis sa mga itinatag na legal o moral na pamantayan, lumalabag sa mga
ito.

Depresyon- isang estado ng mental disorder, depression, na nailalarawan sa pamamagitan ng

pagkasira at pagbaba ng aktibidad.

Dark adaptation
Ang proseso kung saan nagiging mas sensitibo ang mga receptor cell sa liwanag.

Decay theory
Isang teorya na nagsasaad na ang mga bakas ng memorya ay kumukupas sa paglipas ng panahon.

Decentration
Ang kakayahang mag-focus nang sabay-sabay sa ilang aspeto ng isang problema.

Decision-making
Ang proseso ng pagtimbang ng mga alternatibo at pagpili sa kanila.

Deductive reasoning
Ang pag-alala sa makatotohanang impormasyon. Ang deklaratibong memorya ay karaniwang
itinuturing na tahasan.

Defense mechanisms
Mga pag-uugali na nagpoprotekta sa mga tao mula sa pagkabalisa.

Deindividuation
Ang ugali ng mga tao sa isang malaki, nakakapukaw, hindi kilalang grupo na mawalan ng mga
pagpigil, pakiramdam ng responsibilidad, at kamalayan sa sarili.

Deinstitutionalization
Ang kalakaran patungo sa pagbibigay ng paggamot sa pamamagitan ng mga klinikang outpatient
na nakabase sa komunidad kaysa sa mga ospital na inpatient.

Delta waves
Ang uri ng brain waves na naroroon kapag ang isang tao ay mahimbing na natutulog.

Delusions
Mga maling paniniwala na mahigpit na pinanghahawakan sa kabila ng magkasalungat na
ebidensya.

Dementia
Isang kondisyon na nailalarawan sa pamamagitan ng ilang makabuluhang sikolohikal na
kakulangan.

Dendrite
Isang hibla na umaabot mula sa isang neuron. Nakatanggap ito ng mga signal mula sa iba pang
mga neuron at ipinapadala ang mga ito patungo sa cell body.

Dendritic trees
Highly branched fibers na umaabot mula sa mga neuron.

Denial
Isang mekanismo ng pagtatanggol na nagsasangkot ng pagtanggi na kilalanin ang isang bagay na
halata sa iba.

Dependent variable
Ang variable na sinusunod sa isang eksperimento at maaaring maapektuhan ng mga
manipulasyon ng independent variable.

Descriptive statistics
Mga numero na ginagamit ng mga mananaliksik upang ilarawan ang kanilang mga datos upang
ito ay maisaayos at maibuod.

Development
Ang serye ng mga pagbabagong nauugnay sa edad na nangyayari sa tagal ng buhay ng isang tao.

Developmental norms
Ang median na edad kung saan nagkakaroon ng mga partikular na pag-uugali at kakayahan ang
mga bata.

Eating disorders
Mga karamdamang nailalarawan sa mga problemang pattern ng pagkain, matinding alalahanin
tungkol sa timbang ng katawan, at hindi naaangkop na pag-uugali na naglalayong kontrolin ang
timbang ng katawan.

Echoic memory
Ang memorya ng pandinig.

Efferent nerves
Mga bundle ng axon na nagdadala ng impormasyon mula sa central nervous system patungo sa
mga kalamnan at mga organo ng pandama.

Ego
Ang bahagi ng personalidad na namamahala sa salungatan sa pagitan ng id, superego, at mga
hadlang ng totoong mundo.

Egocentrism
Ang kawalan ng kakayahang kunin ang pananaw ng ibang tao.

Elaborasyon
Isang uri ng malalim na pagpoproseso kung saan iniuugnay ang impormasyong natutunan sa iba
pang makabuluhang materyal.

Electric stimulation
Isang invasive na paraan ng pag-aaral ng utak, kung saan ang isang implanted electrode ay
nagpapagana ng isang partikular na istraktura ng utak.

Electrocardiograph (EKG)
Isang instrumento na nagtatala ng aktibidad ng puso.

Electroconvulsive therapy (ECT)

Isang biomedical na paggamot na gumagamit ng mga electrical shock upang gamutin ang
matinding depresyon.

Electroencephalograph (EEG)
Isang aparato na nagtatala ng pangkalahatang aktibidad ng elektrikal ng utak, sa pamamagitan ng
mga electrodes na inilagay sa anit.

Electromyograph (EMG)
Isang instrumento na nagtatala ng aktibidad ng kalamnan.

Electrooculograph (EOG)
Isang instrumento na nagtatala ng mga galaw ng mata.

Elimination by aspect
Ang proseso ng pag-aalis ng mga alternatibo sa isang desisyon batay sa kung mayroon o wala
ang mga ito ng mga aspeto o katangian na itinuturing ng gumagawa ng desisyon na
kinakailangan o kanais-nais.

Embryo
Isang bola ng mga selula na nabubuo sa yugto ng embryonic.

Embryonic stage
Ang panahon na nagsisimula ng dalawang linggo pagkatapos ng paglilihi at nagtatapos ng
dalawang buwan pagkatapos ng paglilihi.

Emosyon
Isang kumplikado, pansariling karanasan na sinamahan ng mga pagbabago sa biyolohikal at asal.

Emosyonal na katalinuhan
Isang kakayahan na tumutulong sa mga tao na maunawaan, maipahayag, maunawaan, at
kontrolin ang mga emosyon.

Empirically validated treatment

Ang mga paggamot na ipinapakita ng pananaliksik ay mas epektibo para sa isang partikular na
problema kaysa sa isang placebo o walang paggamot.

Empty nest
Ang panahon sa buhay ng mga magulang kapag ang kanilang mga anak ay lumaki at lumayo sa
tahanan.

Encoding
Ang proseso ng paglalagay ng impormasyon sa memorya.

Endocrine system
Isang network ng mga tisyu na nagpapahintulot sa katawan na makipag-usap sa pamamagitan ng
mga hormone.

Endogenous biological rhythms

Ang mga biological cycle na nagmumula sa loob ng katawan sa halip na umaasa sa mga
pahiwatig mula sa kapaligiran.

Endorphins
Isang grupo ng mga neurotransmitter na kasangkot sa pag-alis ng sakit, kasiyahan, at
pagmodulate sa pagkilos ng iba pang mga neurotransmitter.

Episodic memory
Ang pag-alala sa mga personal na katotohanan.

Etika
Isang sistema ng mga pagpapahalagang moral.

Etiology
Ang sanhi o pinagmulan ng isang karamdaman.

Facial-feedback hypothesis
Ang ideya na ang utak ay gumagamit ng feedback mula sa mga kalamnan ng mukha upang
makilala ang mga emosyon na nararanasan.

Factor analysis
Isang istatistikal na pamamaraan na nagsasama-sama ng mga variable sa mga dimensyon
depende sa pagkakapareho ng mga variable.

Falsifiability
Ang kakayahan ng isang teorya o hypothesis na tanggihan.

Feature detector
Mga espesyal na neuron na isinaaktibo ng mga partikular na tampok ng kapaligiran.

Feigned scarcity
Ang pagpapahiwatig na ang isang produkto ay kulang sa suplay, kahit na hindi, upang mapataas
ang demand para dito.

Fetal alcohol syndrome

Isang koleksyon ng mga sintomas na maaaring naroroon sa mga sanggol ng mga ina ng alkohol
na umiinom nang husto sa pagbubuntis.

Fixation
Isang kawalan ng kakayahang umunlad nang normal mula sa isang psychosexual na yugto ng
pag-unlad patungo sa isa pa.

Fixed-interval schedule
Isang iskedyul ng reinforcement kung saan nangyayari ang reinforcement pagkatapos ng isang
takdang panahon.

Fixed-ratio
Isang iskedyul ng reinforcement kung saan nangyayari ang reinforcement pagkatapos ng isang
nakatakdang bilang ng mga tugon.

Flashbulb
Matingkad, detalyadong mga alaala ng mahahalagang kaganapan.

Flooding
Isang uri ng exposure therapy kung saan ang kliyente ay biglang nalantad sa isang kinatatakutan
na stimulus sa halip na unti-unti.

Flynn
Kababalaghan na nagpapakita na ang pagganap ng mga tao sa mga pagsusulit sa IQ ay bumuti sa
paglipas ng panahon sa mga industriyalisadong bansa.

Forebrain
Ang pinakamalaki at pinakamasalimuot na bahagi ng utak, na kinabibilangan ng mga istruktura
tulad ng thalamus, hypothalamus, limbic system, at cerebrum.

Forgetting curve
Isang graph na nagpapakita kung gaano kabilis nakalimutan ang natutunang impormasyon sa
paglipas ng panahon.

Fovea
Ang gitna ng retina, kung saan matalas ang paningin.

GABA
Ang pangunahing inhibitory neurotransmitter sa utak.

Galvanic
Isang pagtaas sa rate ng balat ng electrical conductivity. Ito ay kilala rin bilang isang
electrodermal na tugon..

General adaptation syndrome

Ang tugon ng stress ng isang organismo, na inilarawan ni Hans Selye. Ang tugon ay may tatlong
yugto: alarma, paglaban, at pagkahapo.

General anxiety disorder

Isang disorder na kinasasangkutan ng patuloy at labis na pagkabalisa o pag-aalala na tumatagal
ng hindi bababa sa anim na buwan.

Generative
Ang mga katangiang simbolo ng isang wika na maaaring pagsamahin upang makagawa ng
walang katapusang bilang ng mga mensahe.

Genes
Mga segment ng DNA na gumaganap bilang namamana na mga yunit.

Germinal stage
Ang dalawang linggong panahon pagkatapos ng paglilihi.

Gestalt psychology
Isang German school of thought na nag-aaral kung paano inaayos ng mga tao ang visual na
impormasyon sa mga pattern at anyo.

Glial cells
Mga cell na nagbibigay ng suporta sa istruktura sa mga neuron at nagpapalusog at nag-insulate
sa kanila.

Glucose
Isang simpleng asukal na nagsisilbing mapagkukunan ng enerhiya para sa mga selula.

Glutamate
Ang pangunahing excitatory neurotransmitter sa utak.

Grandiose delusion
Isang paniniwalang nakasentro sa ideya na ang isa ay napakahalaga o sikat.

Ground
Ang background kung saan nakatayo ang isang figure kapag inayos ng mga tao ang visual na
impormasyon.

Hallucinations
Mga karanasang pandama o perceptual na nangyayari nang walang anumang panlabas na
stimulus.

Hallucinogens
Mga gamot na nagdudulot ng pandama at perceptual distortion.

Heritability
Isang mathematical na pagtatantya na nagsasaad kung gaano karami ng pagkakaiba-iba ng isang
katangian sa isang populasyon ang maaaring maiugnay sa mga genetic na kadahilanan.
Heuristic
Isang pangkalahatang tuntunin ng thumb na maaaring humantong sa, ngunit hindi
ginagarantiyahan, ang isang tamang solusyon sa isang problema.

Hierarchical classification
Ang kakayahang mag-uri ayon sa higit sa isang antas.

Hierarchy needs
Ang ideya, na iminungkahi ni Abraham Maslow, na ang mga tao ay hinihimok ng mga
pangangailangan sa apat na antas. Naniniwala si Maslow na binibigyang-pansin lamang ng mga
tao ang mas matataas na pangangailangan kapag natutugunan ang mas mababang
pangangailangan.

Higher-order conditioning
Sa classical conditioning, ang proseso kung saan ang neutral na stimulus ay nagsisilbing
conditioned stimulus sa pamamagitan ng pagpapares sa isa pang stimulus na nagdudulot na ng
conditioned response.

Hindbrain
Bahagi ng utak na binubuo ng medulla, pons, at cerebellum.

Hindsight bias
Ang hilig na bigyang-kahulugan ang nakaraan sa paraang akma sa kasalukuyan.

Hippocampus
Isang bahagi ng limbic system na kasangkot sa memorya.

Histogram o bar graph

Isang plot na nagpapakita kung paano ipinamamahagi ang data.

Histrionic personality
Isang uri ng personalidad na nailalarawan sa pamamagitan ng isang pagnanais na maging sentro
ng atensyon at ang pagkahilig na maging nakatuon sa sarili, nasasabik, lubos na bukas sa
mungkahi, napaka emosyonal, at dramatiko.

Histrionic personality disorder

Isang karamdaman na nailalarawan sa pag-uugali na naghahanap ng atensyon at mababaw na
emosyon.

Homeostasis
Pagpapanatili ng isang estado ng physiological equilibrium sa katawan.

Hormones
Mga kemikal na ginawa sa mga glandula at inilabas sa daluyan ng dugo, na kasangkot sa pag-
regulate ng mga function ng katawan.
Humanismo
Isang paaralan ng pag-iisip na naghihikayat na tingnan ang buhay ng mga tao tulad ng pagtingin
sa kanila ng mga taong iyon.

Humanistic therapy
Ang mga therapy na naglalayong tulungan ang mga tao na tanggapin ang kanilang sarili at
palayain ang kanilang sarili mula sa mga hindi kinakailangang limitasyon.

Hipnosis
Isang pamamaraan kung saan ang mga mungkahi ay ginawa sa isang tao.

Hypochondriasis
Isang karamdaman kung saan ang isang tao ay palaging nangangamba na magkaroon ng
malubhang sakit.

Hypothalamus
Isang bahagi ng forebrain na tumutulong na kontrolin ang pituitary gland, ang autonomic
nervous system, temperatura ng katawan, at biological drive.

Identity achievement
Isang estado kung saan ang isang tao ay nangangako sa isang pagkakakilanlan pagkatapos
isaalang-alang ang mga alternatibong posibilidad.

Identity diffusion
Isang estado ng pagkalito kapag ang isang tao ay walang malinaw na kahulugan ng
pagkakakilanlan at hindi pa nagsisimulang tuklasin ang mga isyung nauugnay sa pagbuo ng
pagkakakilanlan.

Identity foreclosure
Isang estado kung saan ang isang tao ay maagang nakatuon sa mga halaga o tungkuling itinakda
ng iba.

Identity Moratorium
Isang estado kung saan naantala ang pangako sa isang pagkakakilanlan habang ang isang tao ay
nag-eeksperimento sa iba't ibang tungkulin at halaga.

Ilusyon
Isang maling interpretasyon ng isang sensory stimulus.

Immune system
Ang depensa ng katawan laban sa mga nakakapinsalang ahente tulad ng bakterya, mga virus, at
iba pang mga banyagang sangkap.

Implantation
Ang proseso kung saan ang embryo ay naka-embed sa dingding ng matris.
Implicit attitude
Mga paniniwala na walang malay ngunit maaari pa ring makaimpluwensya sa mga desisyon at
pag-uugali.

Implicit memory
Walang kamalay-malay na pagpapanatili ng impormasyon na nakakaapekto sa pag-iisip at pag-
uugali.

Insentibo
Isang environmental stimulus na humihila sa mga tao na kumilos sa isang partikular na paraan.

Inclusive fitness
Ang reproductive fitness ng isang indibidwal na organismo kasama ang anumang epekto ng
organismo sa pagtaas ng reproductive fitness sa mga kaugnay na organismo.

Incongruence
Ayon kay Carl Rogers at iba pang mga humanistic therapist, isang pagkakaiba sa pagitan ng self-
concept at reality.

Independent variable
Ang variable na minamanipula sa isang eksperimento.

Individual psychology
Ang paaralan ng pag-iisip ni Alfred Adler, na nagpapanatili na ang mga pangunahing motibasyon
para sa pag-uugali ng tao ay hindi sekswal o agresibong pag-uudyok ngunit pagsisikap para sa
higit na kahusayan.

Inductive reasoning
Ang pagguhit ng isang pangkalahatang konklusyon mula sa ilang mga lugar o pahayag.

Inferential statistics
Ginagamit ang mga istatistika upang matukoy ang posibilidad na ang isang resulta ay dahil
lamang sa pagkakataon.

Inferiority complex
Isang labis na pakiramdam ng kababaan.

Informed consent
Ang boluntaryong kasunduan ng isang paksa na lumahok sa isang pananaliksik na pag-aaral, na
ibinigay pagkatapos niyang magkaroon ng sapat na kaalaman tungkol sa pag-aaral upang
makagawa ng isang kaalamang desisyon na lumahok.

Infradian rhythms
Mga biological cycle na tumatagal ng mas mahaba sa dalawampu't apat na oras.

Ingroup
Isang grupo kung saan kabilang ang isa.

James-Lange theory
Ang ideya na ang mga tao ay nakakaranas ng emosyon dahil nakikita nila ang mga pisyolohikal
na tugon ng kanilang katawan sa mga panlabas na kaganapan.

Justification effort
Ang ideya na kung ang isang tao ay nagsusumikap upang maabot ang isang layunin, ang isa ay
malamang na pahalagahan ang layuning iyon.

Just World hypothesis

Ang tendensyang maniwala na ang mundo ay patas at na nakukuha ng mga tao ang nararapat sa
kanila.

Kinesthesis
Ang kahulugan ng posisyon at paggalaw ng mga bahagi ng katawan.

Laboratory observation
Isang pamamaraan ng obserbasyonal na pananaliksik kung saan ang impormasyon tungkol sa
mga paksa ay kinokolekta sa isang setting ng laboratoryo.

Latent content
Ang nakatagong kahulugan ng panaginip.

Lateralization
Ang pagkakaiba sa pagdadalubhasa sa pagitan ng dalawang hemispheres ng utak.

Law effect
Isang batas na iminungkahi ni Edward Thorndike na nagsasaad na ang anumang pag-uugali na
may magagandang kahihinatnan ay malamang na maulit, at anumang pag-uugali na may
masamang kahihinatnan ay malamang na maiiwasan.

Learned helplessness
Isang ugali na sumuko nang pasibo sa harap ng mga hindi maiiwasang stressors.

Lens
Bahagi ng mata sa likod ng pupil at iris. Maaari nitong ayusin ang hugis nito upang ituon ang
liwanag mula sa mga bagay na malapit o malayo.

Leptin
Isang hormone na itinago ng mga fat cells.

Lesioning
Isang invasive na paraan ng pag-aaral ng utak kung saan ang isang partikular, maliit na bahagi ng
utak ay nawasak.

Lie scales
Mga istatistika na ginagamit upang magbigay ng impormasyon tungkol sa posibilidad na ang
isang paksa ay nagsisinungaling sa isang pagsusulit.

Limbic system
Isang bahagi ng forebrain na kasangkot sa emosyonal na karanasan at memorya.

Linguistic relativity hypothesis

Isang teorya na iminungkahi ni Benjamin Lee Whorf na nagsasabing ang wika ang tumutukoy sa
paraan ng pag-iisip ng mga tao.

Link method
Ang proseso ng pag-uugnay ng mga bagay sa isa't isa upang maalala ang mga ito.

Lithium
Isang gamot na inireseta para sa paggamot sa mga bipolar disorder.

Lobotomy
Isang surgical procedure na pinuputol ang mga nerve tract sa frontal lobe, na dating ginagamit
upang gamutin ang ilang sikolohikal na karamdaman ngunit ngayon ay bihirang gumanap.

Meditasyon
Ang pagsasanay ng pagtutuon ng pansin.

Medulla
Isang bahagi ng hindbrain na kumokontrol sa mga mahahalagang function na hindi nasa ilalim
ng conscious control, tulad ng paghinga.

Melatonin
Isang hormone na kumokontrol sa cycle ng pagtulog.

Menarche
Ang unang regla ng isang babae.

Menopause
Ang unti-unti, permanenteng paghinto ng regla.

Mental age
Ang kronolohikal na edad na karaniwang tumutugma sa isang partikular na antas ng pagganap.
Ginagamit ito bilang sukatan ng pagganap sa mga pagsubok sa katalinuhan.

Mental set
Isang ugali na gumamit lamang ng mga solusyon na nagtrabaho sa nakaraan.

Mere exposure
Ang pagkahilig sa nobela na pampasigla nang higit pa kung ang isang tao ay nakatagpo ng mga
ito nang paulit-ulit.

Metalinguistic awareness
Ang kakayahang mag-isip tungkol sa kung paano ginagamit ang wika.

Method of loci
Ang proseso ng pag-imagine ng sarili sa isang pamilyar na lugar upang maalala ang isang bagay.

Midbrain
Ang bahagi ng utak sa pagitan ng hindbrain at forebrain na kasangkot sa paghahanap ng mga
kaganapan sa kalawakan at naglalaman ng dopamine-releasing system ng mga neuron.

Midlife crisis
Isang panahon ng pagdududa at pagkabalisa sa gitna ng pagtanda.

Minnesota Multiphasic Personality Inventory (MMPI)

Isang pagsubok na binuo upang matulungan ang mga klinikal na psychologist na mag-diagnose
ng mga sikolohikal na karamdaman.

Mnemonics
Mga diskarte para sa pagpapabuti ng memorya.

Name calling
Isang diskarte ng paglalagay ng label sa mga tao upang maimpluwensyahan ang kanilang pag-
iisip o ng iba.

Narcisistic
Isang karamdaman kung saan ang isang tao ay may labis na pakiramdam ng kahalagahan, isang
matinding pagnanais na hangaan, at isang kakulangan ng empatiya.

Narcolepsy
Isang ugali na makatulog nang pana-panahon sa araw.

Narcotics
Mga gamot na maaaring mapawi ang sakit; tinatawag ding opiates.

Negative correlation
Isang relasyon sa pagitan ng dalawang variable kung saan tumataas ang isang variable habang
bumababa ang isa.
Negative punishment
Sa operant conditioning, ang pag-alis ng isang stimulus pagkatapos ng isang tugon upang ang
tugon ay mas malamang na mangyari.

Negative reinforcement
Sa operant conditioning, ang pag-alis ng isang stimulus pagkatapos ng isang tugon upang ang
tugon ay mas malamang na mangyari.

Neo personality inventory

Isang pagsubok na sumusukat sa Big Five na mga katangian: extraversion, pagiging bukas sa
karanasan, pagiging sumasang-ayon, conscientiousness, at neuroticism.

Nervous system
Isang kumplikado, lubos na pinag-ugnay na network ng mga tisyu na nakikipag-ugnayan sa
pamamagitan ng mga electrochemical signal.

Neurons
Mga selula ng sistema ng nerbiyos na nakikipag-usap sa pamamagitan ng mga electrochemical
signal.

Neurotransmitter
Mga kemikal na inilalabas mula sa isang neuron at nagpapagana ng isa pang neuron.

Nocturnal emissions
Hudyat ng pagsisimula ng pagdadalaga para sa mga lalaki; tinatawag ding wet dreams.

Norepinephrine
Isang neurotransmitter na kasangkot sa pag-aaral, memorya, pangangarap, paggising, emosyon,
at mga tugon sa stress.

Oedipus complex
Sa psychoanalytic theory, ang sekswal na pagnanais ng isang batang lalaki para sa kanyang ina at
ang kanyang poot sa kanyang ama, na itinuturing niyang isang karibal para sa pagmamahal ng
kanyang ina.

Operant conditioning
Isang uri ng pag-aaral kung saan ang mga tugon ay kinokontrol ng kanilang mga kahihinatnan.

Operational definition
Isang paraan ng pagsasabi ng tiyak kung paano susukatin ang isang variable.

Opponent process
Isang teorya ng color vision na nagsasaad na ang visual system ay may mga receptor na
tumutugon sa magkasalungat na paraan sa mga wavelength na nauugnay sa tatlong pares ng mga
kulay.
Optic disk
Ang punto sa retina kung saan ang optic nerve ay umaalis sa mata. Ang puntong ito ay tinatawag
ding blind spot.

Optic nerve
Isang bundle ng mga ganglion cell axon na nagmula sa retina.

Optimism
Ang pagkahilig na umasa ng mga positibong resulta.

Ossicles
Tatlong buto sa gitnang tainga na tinatawag na martilyo, anvil, at stirrup.

Outgroup
Isang grupo kung saan ang isa ay hindi nabibilang.

Overlearning
Patuloy na pagsasanay ng materyal kahit na ito ay natutunan upang madagdagan ang
pagpapanatili.

Overcompensation
Ayon kay Alfred Adler, ang pagtatangkang pagtakpan ang isang pakiramdam ng kababaan sa
pamamagitan ng pagtutok sa mga panlabas na palatandaan ng higit na kataasan tulad ng
katayuan, kayamanan, at kapangyarihan.

Overconfidence effect
Ang tendensya para sa mga tao na maging masyadong tiyak na ang kanilang mga paniniwala,
desisyon, pagtatantya, at katumpakan ng pagbabalik ay tama.

Panic attack
Isang panahon kung saan ang isang tao ay may hindi komportable at nakakatakot na pisikal at
sikolohikal na mga sintomas, kabilang ang palpitations ng puso, panginginig, takot na mamatay,
at isang nakikitang pagkawala ng kontrol.

Panic disorder
Isang karamdaman na nailalarawan sa pamamagitan ng paulit-ulit, hindi inaasahang pag-atake ng
sindak.

Papillae
Maliliit na bukol sa balat na mayroong mga taste buds, na siyang humahawak sa mga panlasa sa
dila at lalamunan, sa loob ng pisngi, at sa bubong ng bibig.

Paranoid
Isang subtype ng schizophrenia na nailalarawan sa pamamagitan ng mga markang delusyon o
guni-guni at medyo normal na paggana ng cognitive at emosyonal.
Parasympathetic nervous system
Bahagi ng autonomic nervous system na nagpapanatili sa katawan na patahimik at nagtitipid ng
enerhiya. Ito ay aktibo sa panahon ng mga estado ng pagpapahinga.

Parental investment
Ang kabuuan ng mga pinagkukunang-yaman na ginugol upang makagawa at magpalaki ng mga
supling.

Partial reinforcement effect

Kababalaghan kung saan ang mga tugon ay lumalaban sa pagkalipol dahil sa bahagyang o
pasulput-sulpot na mga iskedyul ng reinforcement.

Passionate love
Sekswal na pagnanais at lambing para sa, at matinding pagsipsip sa, isang tao kung saan ang isa
ay romantikong kasali.

Peg word method

Proseso ng pag-alala sa isang tula na nag-uugnay ng mga numero sa mga salita at mga salita sa
mga bagay na dapat tandaan.

Penis envy
Sa psychoanalytic theory, isang pakiramdam ng kawalang-kasiyahan at sama ng loob na inakala
ni Freud na nararanasan ng mga kababaihan, na nagreresulta mula sa kanilang pagnanais na
magkaroon ng titi.

Percentile score
Isang marka na nagsasaad ng porsyento ng mga taong nakakuha ng kapareho o mas mababa sa
isang partikular na marka.

Perspektib
Organisasyon at interpretasyon ng pandama na impormasyon.

Perceptual constancy
Ang kakayahang makilala na ang isang bagay ay pareho kahit na gumagawa ito ng iba't ibang
mga imahe sa retina.

Perceptual set
Ang kahandaang makakita sa isang partikular na paraan na nakabatay sa mga inaasahan,
karanasan, emosyon, at pagpapalagay.

Perceptual speed
Ang tagal ng oras na ginugugol ng isang tao upang tumpak na makita at makita ang
diskriminasyon sa pagitan ng mga stimuli.

Peripheral nervous system

Ang bahagi ng nervous system sa labas ng utak at ang spinal cord na kinabibilangan ng somatic
nervous system at ang autonomic nervous system.

Persecutor delusion
Isang paniniwalang nakasentro sa ideya na ang isang tao ay inaapi, hinahabol, o hina-harass.

Pagkatao
Ang koleksyon ng mga katangiang kaisipan, damdamin, at pag-uugali na bumubuo sa isang tao.

Random assignment
Isang paraan ng paglalagay ng mga paksa sa alinman sa isang eksperimental o isang control
group upang ang mga paksa ay may pantay na pagkakataon na mailagay sa alinman sa isang
grupo o sa isa pa.

Rapid eye movement (REM) sleep

Isang yugto ng malalim na pagtulog kung saan ang aktibidad ng brain wave ay katulad ng sa
estado ng paggising. Tinatawag din itong paradoxical sleep.

REM rebound effect

Ang pagkahilig na gumugol ng mas maraming oras sa yugto ng REM ng pagtulog pagkatapos ng
isang panahon ng kawalan ng tulog ng REM.

Rational-emotive therapy
Isang uri ng cognitive-behavioral therapy, na binuo ni Albert Ellis, na naglalayong tukuyin ang
sakuna na pag-iisip at baguhin ang hindi makatwiran na mga pagpapalagay na pinagbabatayan
nito.

Rasyonalisasyon
Isang mekanismo ng pagtatanggol na nagsasangkot ng paggamit ng mga maling paliwanag
ngunit nagsisilbi sa sarili upang bigyang-katwiran ang hindi katanggap-tanggap na pag-uugali,
kaisipan, o damdamin.

Ratio schedule
Isang iskedyul kung saan ang reinforcement ay nangyayari pagkatapos ng isang tiyak na bilang
ng mga tugon.

Reaction formation
Isang mekanismo ng pagtatanggol na nagsasangkot ng pag-uugali sa paraang taliwas sa pag-
uugali, damdamin, o pag-iisip na itinuturing na hindi katanggap-tanggap.

Reaction range
Ang mga limitasyon na inilalagay ng pagmamana sa mga katangian tulad ng IQ.

Reaction time
Ang tagal ng oras na kailangan ng isang paksa upang tumugon sa isang stimulus.
Reality principle
Ang kamalayan na ang kasiyahan ng mga impulses ay kailangang maantala upang matugunan
ang mga hinihingi ng totoong mundo. Ito rin ay gumaganap bilang ang operating prinsipyo ng
ego.

Receptive language
Ang kakayahang umunawa ng wika.

Reciprocal determinism
Ang proseso ng pakikipag-ugnayan sa pagitan ng mga katangian ng isang tao at ng kapaligiran.
Ang pakikipag-ugnayan na ito ay nagreresulta sa personalidad.

Reciprocity norm
Isang implicit na tuntunin sa maraming lipunan na nagsasabi sa mga tao na dapat nilang ibalik
ang mga pabor o mga regalong ibinigay sa kanila.

Reflex
Isang likas na tugon sa isang pampasigla.

Regression
Isang mekanismo ng pagtatanggol na nagsasangkot ng pagbabalik sa isang hindi pa ganap na
estado ng sikolohikal na pag-unlad.

Regression
Ang tendency para sa extreme states na lumipat patungo sa average kapag nasuri sa pangalawang
pagkakataon.

Relearning
Isang paraan para sa pagsukat ng pagkalimot at pagpapanatili, na kinabibilangan ng pagtatasa sa
dami ng oras na kinakailangan upang maisaulo ang impormasyon sa pangalawang pagkakataon.

Reliability
Ang kakayahan ng isang pagsubok na makagawa ng parehong resulta kapag pinangangasiwaan
sa iba't ibang oras sa parehong grupo ng mga tao.

Replicability
Ang kakayahan ng pananaliksik na paulit-ulit na magbunga ng parehong mga resulta kapag
ginawa ng iba't ibang mga mananaliksik.

Scalloped response pattern

Ang phenomenon kung saan ang mga tugon ay mabagal sa simula ng agwat at mas mabilis bago
mangyari ang reinforcement. Ito ay nangyayari bilang isang resulta ng isang nakapirming agwat
na iskedyul.

Schema
Isang mental na modelo ng isang bagay o kaganapan na kinabibilangan ng kaalaman tungkol dito
pati na rin ang mga paniniwala at inaasahan.

Schizoid personality disorder

Isang karamdaman na nailalarawan sa pamamagitan ng pag-alis ng lipunan at paghihigpit na
pagpapahayag ng mga emosyon.

Schizophrenia
Isang karamdaman na kinasasangkutan ng pagkawala ng pakikipag-ugnayan sa katotohanan at
mga sintomas na maaaring kabilang ang ilan sa mga sumusunod: mga guni-guni, maling akala,
di-organisadong pananalita o pag-uugali, pagiging patag ng emosyon, pag-alis sa lipunan,
pagbaba ng kayamanan ng pagsasalita, at kawalan ng motibasyon.

Siyentipikong pamamaraan
Isang standardized na paraan ng paggawa ng mga obserbasyon, pangangalap ng data, pagbuo ng
mga teorya, pagsubok ng mga hula, at pagbibigay-kahulugan sa mga resulta.

Sedatives
Mga gamot na nagpapabagal sa sistema ng nerbiyos.

Selective attention
Ang kakayahang tumuon sa ilang piraso ng pandama na impormasyon at huwag pansinin ang
iba.

Selective serotonin reuptake inhibitors (ssris)

Isang klase ng mga antidepressant na gamot na nagpapataas ng antas ng serotonin.

Self-actualization
Ang pangangailangan upang mapagtanto ang buong potensyal ng isang tao. Ayon kay Maslow,
ito ang pinakamataas na pangangailangan ng tao, na lumitaw pagkatapos ng kasiyahan ng mas
pangunahing pangangailangan.

Self-Conception
Ayon kay Rogers, ang pinakamahalagang katangian ng personalidad. Kasama sa konsepto sa
sarili ang lahat ng iniisip, damdamin, at paniniwala ng mga tao tungkol sa kanilang sarili.

Self-effacing bias
Ang ugali ng mga tao sa ilang kultura na iugnay ang kanilang mga tagumpay sa mga salik sa
sitwasyon sa halip na sa mga personal na katangian at iugnay ang kanilang mga pagkabigo sa
kakulangan ng pagsisikap.

Self-efficacy
Tiwala sa kakayahan ng isang tao na matugunan ang mga hamon nang epektibo.

Self-help group
Mga grupo na katulad ng mga grupo ng therapy maliban na wala silang therapist.

Self-report inventory
Impormasyong ibinibigay ng mga taong sinusuri tungkol sa kanilang sarili.

Self-report inventory
Isang paper-and-pen test na nangangailangan ng mga tao na sagutin ang mga tanong tungkol sa
kanilang karaniwang pag-uugali.

Semantic encoding
Isang paraan ng pag-encode ng verbal na impormasyon na nagbibigay-diin sa kahulugan ng mga
salita.

Semantikong memorya
Pag-alala sa mga pangkalahatang katotohanan.

Tardive dyskinesia
Isang malubhang epekto ng mga antipsychotic na gamot. Ito ay karaniwang isang permanenteng
kondisyon, na nailalarawan sa pamamagitan ng mga di-sinasadyang paggalaw.

Telegraphic speech
Pagsasalita na walang mga artikulo o pang-ukol.

Temperament
Mga likas na katangian o disposisyon ng personalidad.

Teratogen
Isang ahente gaya ng virus, gamot, o radiation na maaaring magdulot ng mga deformidad sa
isang embryo o fetus.

Terminal buttons
Mga bukol sa dulo ng mga axon na naglalabas ng mga neurotransmitter.

Thalamus
Ang bahagi ng utak kung saan halos lahat ng sensory information ay papunta sa cerebrum.

Thematic Apperception Test (TAT)

Isang sikolohikal na pagsubok na nangangailangan ng mga tao na gumawa ng mga kuwento
tungkol sa isang hanay ng mga hindi maliwanag na larawan. Madalas itong ginagamit upang
sukatin ang pangangailangan para sa tagumpay.

Teorya
Isang paliwanag na nag-aayos ng magkakahiwalay na piraso ng impormasyon sa magkakaugnay
na paraan.

Teorya ng natural na pagpili

Isang teorya na nagpapaliwanag sa proseso ng ebolusyon. Ito ay nagsasaad na ang mga
minanang katangian na nagbibigay sa isang organismo ng reproductive o survival advantage ay
mas madalas na naipapasa sa mga susunod na henerasyon kaysa sa iba pang minanang katangian.

Therapeutic window
Ang halaga ng isang gamot na kinakailangan para sa isang epekto na walang toxicity.

Theta waves
Ang uri ng brain waves na naroroon kapag ang isang tao ay bahagyang natutulog.

Timbre
Ang partikular na kalidad ng isang tunog.

Tokeneco.
Isang programa sa pagbabago ng pag-uugali batay sa mga prinsipyo ng operant conditioning.

Tolerance
Ang pangangailangan sa paglipas ng panahon para sa higit pa at higit pang gamot upang
makakuha ng parehong epekto.

Transcranial magnetic stimulation (TMS)

Isang noninvasive na pamamaraan para sa paggamot sa matinding depresyon na kinabibilangan
ng pagpapasigla ng utak sa pamamagitan ng magnetic coil.

Trial and error

Sinusubukan ang iba't ibang solusyon hanggang sa gumana ang isa.

Triarchic theory of intelligence

Isang teorya na iminungkahi ni Robert Sternberg na nagpapakilala sa tatlong aspeto ng
katalinuhan.

Ultradian
Mga biyolohikal na siklo na nangyayari nang higit sa isang beses sa isang araw.

Unconditional positive regard

Isang kalidad ng therapist na itinuturing na mahalaga sa therapy na nakasentro sa kliyente. Ito ay
nagsasangkot ng hindi mapanghusgang pagtanggap sa kliyente.

Unconditional response
Isang natural na nagaganap na tugon na nangyayari nang walang nakaraang pagkondisyon.

Unconditional stimulus
Isang stimulus na nagdudulot ng likas na tugon.

Unconscious state
Ang bahagi ng isip na naglalaman ng mga kaisipan, damdamin, pagnanasa, at alaala kung saan
ang mga tao ay walang kamalayan ngunit maaaring makaimpluwensya sa pag-uugali ng mga tao.

Undifferentiated type
Isang subtype ng schizophrenia na na-diagnose kung ang isang pasyente ay hindi nakakatugon sa
pamantayan para sa paranoid, disorganized, o catatonic na mga subtype ng schizophrenia.

Unstable attribution
Isang hinuha na ang isang kaganapan o gawi ay dahil sa hindi matatag, pansamantalang mga
salik.

Validity
Marga pananaw sa kung ano ang mahalaga sa buhay.

Variable
Ang Isang pangyayari, katangian, pag-uugali, o kundisyon na sinusukat sa pinag-aaralan ng mga
tao.

Variable-interval
Ang Isang iskedyul ng pampalakas kung saan nangyayari ang pampalakas pagkatapos ng isang
partikular na average na tag oras.

Variable-ratio
Ang Isang iskedyul ng pampalakas kung saan nangyayari ang pampalakas pagkatapos ng isang
partikular na average na bilang ng mga tugon.

Vestibular
Ang sensory system na kasangkot sa balanse.

Vulnerability-stress
Ang ideya na ang mga indibidwal na maaaring biyolohikal na kahinaan sa isang partikular na
karamdaman ay magkakaroon lamang ng karamdaman kung mayroong ilang partikular na
stressor.

Wavelength
Ang distansya sa pagitan ng mga taluktok ng mga alon.

Wernicke’s area
Isang bahagi ng utak, sa kaliwang temporal lobe, na kasangkot sa pag-unawa sa wika.

Withdrawal symptoms
Ang mga sintomas tulad ng pagpapawis, pagduduwal, o pagkagulat na nangyayari kapag tumigil
ang paggamit ng droga.

Womb envy
Sa pananaw ni Karen H Attorney, ang kawalan ng kasiyahan at sama ng loob na nararanasan ng
mga lalaki dahil sa kanilang kawalan ng kakayahan na manganak.

Working memory
Isang aktibong sistema ng memorya na may hawak na impormasyon habang pinoproseso o sinuri
ito.

Zygote
Isang cell na nagreresulta mula sa kumbinasyon ng isang sperm cell at isang itlog sa panahon ng
paglilihi.