ARALINg

PANLIPUNAN
9
Balik-aral
1. ANO ANG SEKTOR NG
PAGLILINGKOD?
2. ISA-ISAHIN ANG BUMUBUO SA
SEKTOR NG PAGLILINGKOD?
3. BAKIT MAHALAGA ANG SEKTOR
NG PAGLILNGKOD?
Pagsusuri ng Larawan
Pamprosesong 1.Patungkol saan ang mga
Tanong larawan?
2.Paano ito nagsisimula?
3.Paano mo maiuugnayang
mga larawang ito sa
ekonomiya at pamumuhay ng
mga tao?
IMPORMAL NA SEKTOR
W. Arthur Lewis
uri ng hanapbuhay na
kabilang sa mga bansang
papaunlad pa
lamang(developing countries).
International Labor Organization
(ILO)
ang impormal na sektor ay nagtataglay ng
malawakna katangian. Ito ay binubuo ng
mga yunit na nagsasagawa ng pagbuo ng
produkto at serbisyo na may layuning
makalikha ng empleyo trabaho at
magdulot ng kita sa taong lumalahok dito
National Statistics Ofice(NSO)

10.5 milyong tao ang kabilang sa impormal

na sektor.
self-employed ay humigit-kumulang 9.1
milyong katao
ang mga employers ay nasa 1.3 milyong
katao
IBON Foundation
ang impormal na sektor ay paraan ng
mga mamamayan lalo na ang kabilang sa
tinatawag na “isang kahig isang tuka”
upang magkaroon ng kabuhayan lalo na sa
tuwing panahon ng pangangailangan at
kagipitan
Cleofe S. Pastrana
binigyang-diing ang impormal na sektoray
nakatutulong sapagkat nakapagbibigay ito
ng empleyo o trabaho sa mga
mamamayan. Ito ay nagdudulot din ng
pagkakalikha ng mga produkto at
serbisyong tutugon sa ating mga
pangangailangan.
IBON Foundation
inilalarawan din nito ang pag-iral ng
kawalan ng hanapbuhay at ang kahirapan
ang siyang nagtutulak sa tao na pumasok
sa ganitong uri ng sitwasyon.
Cielito Habito

Tinawag niya rin ang impormal na

sektor bilang underground
economy o hidden economy.
halimbawa

nagtitinda sa kalsada o sidewalk vendor),

pedicab driver
karpintero
mga hindi rehistradong operasyon ng mga
pampublikong sasakyan(colorum).
katangian ng impormal na
sektor:
➢Hindi nakarehistro sa pamahalaan;
➢Hindi nagbabayad ng buwis mula sa
kinikita,
➢Hindi nakapaloob sa legal at pormal na
balangkas na inilatag ng pamahalaan
para sa pagnenegosyo.
 Dahilan at Epekto ng Impormal na Sektor
sa Ekonomiya
➢ Makaligtas sa pagbabayad ng buwis sa
pamahalaan;
➢Makaiwas sa masyadong mahaba at
masalimuot na proseso ng
pakikipagtransaksiyon sa pamahalaan o ang
tinatawag na bureucratic red tape.Sa aspektong
ito ay pumapasok ang labis na regulasyon ng
pamahalaan;
Epekto sa Ekonomiya ng Impormal
Sektor

Pagbaba ng halaga ng nalilikom

na buwis
Banta sa kapakanan ng mga
mamimili
Paglaganap ng mga ilegal na
gawain
 Mga Batas, Programa, at Patakarang Pang-
Ekonomiya Kauugnaysa Impormal
1. REPUBLIC ACT 8425 (Social Reform and Poverty Alleviation
Act of 1997)
Itinatadhana ng batas na ito ang pagkilalasa impormal na
sektor bilang isa sa mga disadvantaged sector ng
lipunang Pilipino na nangangailangan ng tulong sa
pamahalaan sa aspektong panlipunan, pang-ekonomiko,
pamamahala, at maging ekolohikal
 Mga Batas, Programa, at Patakarang Pang-
Ekonomiya Kauugnaysa Impormal
2.. REPUBLIC ACT 9710(Magna Carta of Women)
Kumikilala ito sa ambag at kakayahan ng kababaihan
para itaguyodang pambansang kaunlaran.
inaalis ang lahat o anumang uri ng diskriminasyon laban
sa kababaihan, kinikilala at pinangangalagaan ang kanilang
karapatang sibil, politikal, at pang-ekonomiya
 Mga Batas, Programa, at Patakarang Pang-
Ekonomiya Kauugnaysa Impormal
3. PRESIDENTIAL DECREE 442 (Philippine Labor Code )
Itinuturing ito bilang pangunahing batas ng bansa para sa
mga manggagawa.
Ito ay naglalaman ng mga probisyon para sa “espesyal na
manggagawa”-----kabilang ang mga Industriyal homeworker,
kasambahay, batang mangagawa, at kababaihan---na
kabilang sa impormal na sektor,Batay sa Book 2, TitleII of
the Labor Code.
 Mga Batas, Programa, at Patakarang Pang-
Ekonomiya Kauugnaysa Impormal
4. REPUBLIC ACT 7796 (Techinical Education and Skills
Development Act of 1994 )
Layunin ng batas na ito na hikayatin ang kabuuang
partisipasyon at pakikiisa ng iba’t ibang sektor ng lipunan
gaya ng industriya, paggawa, lokal na pamahalaan,
teknikal, at bokasyon na mga institusyon upang
mapaghusay ang mga kasanayan para sa pagpapataas o
pagpapaibayo ng kalidad ng yamang tao ng ating bansa
Mga Batas, Programa, at Patakarang Pang-
Ekonomiya Kauugnaysa Impormal
5. REPUBLIC ACT 8282 (Social Security Act of 1997)
Itinatadhana ng batas na ito na tungkulin ng estado na
paunlarin, pangalagaan, at itaguyod ang kagalingang panlipunan
at seguridad ng mga manggagawa.
ipinag-utos na lahat ng mga manggagawa sa pribadong
sektor maging ang kabilang sa impormal na sektor ay
magingbahagi ng SocialSecurity System (SSS) bilang ahensiya
ng pamahalaan na may tungkulin para itaguyod ang
Panseguruhan ng Kapanatagang Panlipunan ng mga Pilipino
Mga Batas, Programa, at Patakarang Pang-
Ekonomiya Kauugnaysa Impormal
6. REPUBLIC ACT 7875 (National Health Insurance Act of 1995)
Sa pamamagitan nito ay naitatagang Philippine Health
InsuranceCorporation (Philhealth) na naglalayong
mapagkalooban ang lahat ng mga mamamayang Pilipino ng
isang maayos at sistematikong kaseguruhang pangkalusugan
Mga programa at proyekto ng Pamahalaan
para sa Impormal na Sektor
DOLE INTEGRATED LIVELIHOOD PROGRAM (DILP)
Ang programang ito ay ipinatutupad ng
Department of Labor and Employmant (DOLE) na
nauukol sa pangkabuhayang pangkaunlaran sa
pamamagitan ng mga pagsasanay ng mga
mamamayan partikular na para sa mga self-
employed at mga walang sapat na hanapbuhay.
Mga programa at proyekto ng Pamahalaan
para sa Impormal na Sektor
SELF-EMPLOYMENT ASSISTANCE KAUNLARAN PROGRAM(SEA-K)
nagbibigay ng mga gawain at pagsasanay upang
mapaunlad ng mga mahihirap na pamilya ang kanilang
mga kasanayanat makapagsimula ng sariling negosyong
pangkabuhayan at pagtatayo ng mga samahang
panlipunan na maaaring magpautang sa mga kasapi gaya
ng Self-Employment Kaunlaran Association(SKA’s).
 Mga programa at proyekto ng Pamahalaan
para sa Impormal na Sektor
INTEGRATED SERVICES FOR LIVELIHOOD ADVANCEMENT
OF THE FISHERFOLKS.(ISLA)
Ang proyektong ito ay para sa mga munisipalidad
o bayan na ang pangunahing ikinabubuhay ay
pangingisda.Tinutulungan ng pamahalaan ang mga
mangingisda sa pamamagitan ng pagkakaloob ng mga
pagsasanay upang mas mapahusay pa nila ang
kanilang hanapbuhay
Mga programa at proyekto ng Pamahalaan
para sa Impormal na Sektor
CASH-FOR-WORK PROGRAM(CWP)
Ito ay programang Department of Social Welfare
and Development(DSWD),na kung saan sa ilalim
nito,ang mga biktima ng kalamidad o mga evacuee ay
bibigyan ng kabayaran kapalit ng serbisyong kanilang
isasagawa o pagtulongsa panahon ng rehabilitasyon
at rekonstruksiyon ng mga nasalantang lugar.