BÀI 8: SẢN XUẤT VÀ CHẾ BIẾN THỨC ĂN CHĂN NUÔI

II) MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP CHẾ BIẾN THỨC ĂN CHĂN NUÔI

1. Phương pháp vật lý
a) Cắt ngắn:
- Các loại cỏ tự nhiên, phế phụ phẩm của cây trồng được thu và cắt ngắn
- Mục đích: Để phù hợp với các loài vật nuôi khác nhau
- Ví dụ : Thức ăn của trâu, bò, ngựa khoảng 3-5 cm; của cừu là 1,5-2cm
b) Nấu chín:
- Mục đích: Giúp khử chất độc trong thức ăn; nâng cao tỷ lệ tiêu hóa
protein
- Ví dụ: chất gây ức chế men tiêu hóa trypsin trong tương và lạc,
cyanhydric acid (HCN) trong đậu mèo và củ sắn; solanin trong vỏ và
mầm khoai tây
c) Nghiền nhỏ:
- Hạt và nguyên liệu thô được nghiền nhỏ với kích thước phù hợp cho hệ
tiêu hoá của từng loài vật nuôi, từng giai đoạn phát triển
- Mục đích: Để tăng hiệu quả tiêu hoá thức ăn
2. Phương pháp hóa học
- Mục đích: giúp quá trình tiêu hóa dễ dàng hơn.
a) Đường hoá
- Là quá trình biến đổi tinh bột, đường đa thành đường đơn -> quá trình
tiêu hoá dễ hơn.
- Trong quá trình này, tinh bột được thuỷ phân nhờ các enzyme có sẵn
trong nguyên liệu hoạt động ở nhiệt độ thích hợp.
b) Xử lí kiềm
- Xử lí các chất xơ (các loại thức ăn thô, phụ phẩm nông nghiệp có hàm
lượng nitrogen thấp chứa nhiều chất xơ gồm: cellulose, hemicellulose,
lignin) với kiềm (NaOH, Ca(OH)2, urea) -> quá trình tiêu hoá dễ dàng
hơn.
- Ví dụ: Các bước ủ rơm rạ với urea làm thức ăn cho trâu, bò:
+ Bước 1: Xác định khối lượng rơm, rải đều
+ Bước 2: Bổ sung lượng cám, rắc đều vào rơm và nén chặt
+ Bước 3: Tưới đều dung dịch urea lên từng lớp rơm
+ Bước 4: Nén chặt
+ Bước 5: Phủ toàn bộ rơm bằng tấm che kín
+ Bước 6: Kiểm tra trong quá trình bảo quản
3. Phương pháp sử dụng vi sinh vật
- Mục đích: nâng cao giá trị dinh dưỡng của thức ăn; tăng hiệu quả sử
dụng thức ăn.
- Thường dùng: phương pháp ủ chua: là kỹ thuật bảo quản thức ăn thô
xanh nhờ quá trình lên men yếm khí, tạo ra axit Lactic và các axit hữu
cơ khác, từ đó nhanh chóng hạ độ pH của thức ăn ủ xuống 4-4,5.
- Các bước thực hiện:
+ Lựa chọn nguyên liệu: ngô, ngọn lá sắn, ngọn lá mía, cây họ
đậu,.... ko chứa chất gây hại
+ Phơi héo → làm giảm độ ẩm, cắt ngắn → dễ dàng nén, ủ
+ Ủ: Nguyên liệu được nén chặt, đậy kín để quá trình lên men yếm
khí xảy ra.
+ Đánh giá chất lượng, sử dụng: với ngô: 3-7 ngày, cây họ Đậu: 7-
14 ngày
*Lưu ý: Quá trình ủ cần nén chặt, che kín.
- Ví dụ: Các bước ủ chua cỏ voi làm thức ăn cho trâu bò
+ Bước 1: Chọn cỏ voi, cây ngô, rau màu hoặc các loại rau tươi,
không hóa chất gây hại.
+ Bước 2: Đem phơi + xay nhuyễn nguyên liệu.
+ Bước 3: Lấy 1kg men vi sinh trộn chung cùng 6kg cám gạo và
1,5 kg muối rải đều
+ Bước 4: Đậy kín, ủ nơi ấm áp, sạch sẽ.
+ Bước 5: Đánh giá chất lượng sản phẩm