ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Κείμενο

[Οι νέοι και οι γέροι]

Λέγεται, συνήθως, ότι τα νιάτα είναι επαναστατικά, αγαπούν τις μεγάλες καινοτομίες, απαιτούν
ριζικές λύσεις, δε δέχονται συμβιβασμούς. Λέγεται, ακόμη, ότι τα γεράματα είναι κατά κανόνα
συντηρητικά - η ηλικία των συμβιβασμών - και ότι, στην ηλικία αυτή, ο άνθρωπος δε μετακινείται
προς νέες καταστάσεις, άγνωστες και αδοκίμαστες. Και τούτο είναι αληθινό, ως ένα σημείο
τουλάχιστον.
Σε αυτό το πλαίσιο και με τα ίδια μέτρα, μπορούμε μάλιστα να προσδιορίσουμε τα γεράματα
της μικρής ηλικίας και τα νιάτα της μεγάλης ηλικίας. Παρατηρείται, δηλαδή, και το αντίθετο
φαινόμενο. Υπάρχουν νέοι συντηρητικοί, συμβιβαστικοί, υποχωρητικοί, που δεν αγαπούν ό,τι
πρόκειται να τους βγάλει έξω από τα καθιερωμένα, αλλά υπάρχουν και γέροντες ριζοσπαστικοί,
που είναι νέοι στις σκέψεις και στα αισθήματα, που ενθουσιάζονται για τις επαναστατικές
καινοτομίες. Τα δύο, λοιπόν, στρατόπεδα υπάρχουν και μακάρι να διαχωρίζονται ανάλογα με την
ηλικία των «σταυροφόρων» τους, γιατί χρειάζονται και τα δύο∙ είναι απαραίτητα για την υγεία του
κοινωνικού σώματος. Αλίμονο, στις κοινωνίες που αποτελούνται μόνο από «νέους» στις ιδέες
ανθρώπους, και αλίμονο, πάλι, στις κοινωνίες που είναι καμωμένες μόνο από «γέροντες» στα
μυαλά που τρέμουν κάθε μεταβολή και την καταριούνται. Ευλογημένες είναι εκείνες που έχουν και
τις δύο κατηγορίες πολιτών.
Την ιστορία του πολιτισμού τη γράφουν και οι δύο παρατάξεις: οι προοδευτικοί και οι
συντηρητικοί, οι «νέοι», αλλά και οι «γέροι». Οι πρώτοι οδεύουν 1 με ορμή σε καινούριες
κατακτήσεις, οι δεύτεροι συντηρούν τα κεκτημένα, για να μείνουν, να αποτελέσουν την παράδοση.
Να ανανεώνεις είναι ανάγκη∙ αυτό είναι το μεγάλο έργο της νεότητας. Αλλά εξίσου μεγάλη ανάγκη
είναι, όσα με την ανανέωση έχεις κερδίσει, να τα σταθεροποιείς, να τα τακτοποιείς και να τα
παραδίνεις στις επόμενες γενιές∙ αυτό είναι το μεγάλο χρέος της προχωρημένης ηλικίας. Κρίμα
στον νέο που δεν υπήρξε καινοτόμος και ντροπή στο γέρο που εξακολουθεί να αρνιέται τα
παραδομένα.
Επομένως, κάθε ηλικία έχει τον δικό της ρόλο να παίξει και αστοχεί, όταν παίρνει τον ρόλο της
άλλης. Αξιοπαρατήρητο μάλιστα είναι το εξής: όσο πιο επαναστάτης είναι κανείς στα νιάτα του,
τόσο καταλαβαίνει στα γεράματά του την αξία του αποκτημένου και όσο πιο συντηρητικός είναι
στα νιάτα του, τόσο λιγότερο εκτιμά την παράδοση στα γεράματά του.
Ε.Π. Παπανούτσος. (1984). Πρακτική Φιλοσοφία. Αθήνα: Δωδώνη, 176-178
(διασκευή)

1
Οδεύω: βαδίζω, προχωρώ, πορεύομαι.
ΘΕΜΑΤΑ

Α1. (Μονάδες 15)

Α1. Ποιο είναι, σύμφωνα με τον συγγραφέα, το βασικό χαρακτηριστικό της νεανικής ηλικίας; Γιατί
δεν είναι πάντοτε δεδομένο; (60-80 λέξεις)
(μονάδες 15)

Α2. (Μονάδες 10)

Α2. Να δώσετε από έναν πλαγιότιτλο στην πρώτη παράγραφο (Λέγεται …τουλάχιστον) και στη
δεύτερη παράγραφο (Σε αυτό …κατηγορίες πολιτών) του κειμένου.
(μονάδες 10)

Β1. (Μονάδες 10)

Β1. Να συντάξετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων, χρησιμοποιώντας τις λέξεις του κειμένου με την
έντονη γραφή: νιάτα, γεράματα, καινοτομίες, ιδέες, παράδοση. (Μπορείτε να διαφοροποιήσετε τους
γραμματικούς τύπους ως προς την πτώση, τον αριθμό κλπ.)
(μονάδες 10)

Β2. (Μονάδες 15)

Β2. Αφού επισημάνετε τρία παραδείγματα μεταφορικής/συνυποδηλωτικής χρήσης της γλώσσας
στο κείμενο, να αιτιολογήσετε τη χρήση τους.
(μονάδες 15)
ΘΕΜΑΤΑ

Α1. (Μονάδες 15)

Α1. Γιατί, σύμφωνα με τον συγγραφέα, θεωρείται απαραίτητη η συνύπαρξη των νέων και των
γέρων για τη διασφάλιση της ιστορικής συνέχειας κάθε κοινωνίας; (60-80 λέξεις)
(μονάδες 15)

Α2. (Μονάδες 10)

Α2. Ποια είναι τα δομικά στοιχεία της τρίτης παραγράφου (Την ιστορία… τα παραδομένα) του
κειμένου;
(μονάδες 10)

Β1. (Μονάδες 10)

Β1. «τα νιάτα είναι επαναστατικά, [..] δε δέχονται συμβιβασμούς» Να δημιουργήσετε μία
παράγραφο 50-60 λέξεων στην οποία να χρησιμοποιήσετε την παραπάνω περίοδο του κειμένου.
(μονάδες 10)

Β2. (Μονάδες 15)

Β2. «Την ιστορία του πολιτισμού τη γράφουν και οι δύο παρατάξεις: οι προοδευτικοί και οι
συντηρητικοί, οι «νέοι», αλλά και οι «γέροι» Να δηλώσετε, αν η χρήση της γλώσσας στην
παραπάνω πρόταση είναι κυριολεκτική/δηλωτική ή μεταφορική/συνυποδηλωτική και να
αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
(μονάδες 15)
 ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Κείμενο

[Η στάση των μεγαλυτέρων προς τους νέους]

Δύσκολα γράφεις για τους νέους. Ακόμη πιο δύσκολα μιλάς για λογαριασμό τους. Δε θυμάσαι
παρά λίγα από τα δικά σου νεανικά χρόνια και τις περισσότερες φορές βλέπεις τα γεγονότα με την
απόσταση και την πιθανή ωριμότητα που σε χωρίζει από αυτά. Όχι, δεν είναι σημερινή αυτή η
δυσκολία. Υπήρχε και στο παρελθόν, όταν οι κοινωνίες αντιμετώπιζαν άλλου είδους προβλήματα
και η αυταρχική ιεραρχία δεν άφηνε χώρο, για να προβληθεί και να αναπτυχθεί η νεανική σκέψη.
Τότε ένας ήταν ο κανόνας: «Όλα, όταν θα 'ρθει η ώρα!». Και η ώρα ερχόταν, αλλά στο μεταξύ η
νιότη είχε φύγει και τα πρώην παιδιά, με γκρίζους πια τους κροτάφους, μετρούσαν πλέον
αντίστροφα τον χρόνο.
Παρ' όλα αυτά, ακούω συχνά τους ανθρώπους να μιλούν με μεγάλη ευκολία για τους νέους. Να
τους απαξιώνουν, να τους ισοπεδώνουν ή να τους θεοποιούν. Πολλοί γονείς έχουν άποψη για τα
πάντα. Για το μεγάλωμα των παιδιών τους, για το σχολείο, για τις ξένες γλώσσες, για το τένις! Τι
είδους ανατροφή θα πρέπει να πάρουν, αν έχουν δικαίωμα να χαζολογούν στον δρόμο ανάμεσα στο
σχολείο και το σπίτι, αν δικαιούνται να αφήνονται στους φόβους της εφηβείας, αν μπορούν να
καπνίζουν, να κατεβαίνουν σε διαδηλώσεις, να δηλώνουν επαναστάτες...
Προφανώς, ο γονιός, έχοντας διανύσει τη δική του τεθλασμένη πορεία στη ζωή και έχοντας
κάνει τα δικά του νεανικά σφάλματα, έχει κάθε λόγο να οραματίζεται για το παιδί του μια ευθεία
πορεία. Ενοχλούμαι, όμως, όταν οι μητέρες μαζεύονται τα πρωινά στις καφετέριες της πλατείας και
περιγράφουν φανταστικές εικόνες από τη ζωή του παιδιού τους. Είναι παιδιά που έχουν κατέβει
στη γη από άλλον πλανήτη! Έτσι τα θέλει η μάνα. Δικά της, κτήμα της και με στόχο, όπως είπε ο
Σκωτσέζος συγγραφέας Άντριου Ο’ Χέιγκαν, την απόκτηση τέτοιων εφοδίων, που θα τους φέρουν
χρήμα και πλούτο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, μέσα από τις δικαιολογημένες αγωνίες τους,οι
γονείς ξεχνούν ότι αυτή η συμβουλή καταλήγει σε ανθρώπους λιγότερο ανθρώπινους.
Και είναι αληθινό αυτό που λέει ο Χέιγκαν. Αν και οι εξαιρέσεις είναι πολλές, δύσκολα εμείς οι
μεγαλύτεροι σε ηλικία αναλαμβάνουμε το κόστος να μυήσουμε τους νέους στο πεδίο της
ουσιαστικής γνώσης σε τομείς, όπως είναι η λογοτεχνία, η αισθητική, η ηθική ή η πολιτική Δε τους
διδάσκουμε την αυθεντικότητα της πράξης γενικότερα. Αντίθετα, ασφυκτικά εγκλωβισμένοι στον
εγωισμό μας καλλιεργούμε στον νέο την ιδέα για τη δόξα και το χρήμα.
Ρ. Mασούρα, εφ. Καθημερινή, 5.9.2010 (διασκευή).
ΘΕΜΑΤΑ

Α1. (Μονάδες 15)

Α1. Ποιες είναι, σύμφωνα με τη συγγραφέα του κειμένου, οι επιθυμίες των περισσότερων
μεγαλυτέρων σήμερα για τα παιδιά τους; (60-80 λέξεις)
(μονάδες 15)

Α2. (Μονάδες 10)

Α2. Ποια είναι τα δομικά μέρη της τέταρτης παραγράφου (Και είναι… χρήμα) του κειμένου;
(μονάδες 10)

Β1. (Μονάδες 10)

Β1. Να συντάξετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων, χρησιμοποιώντας τις λέξεις του κειμένου με
έντονη γραφή: παρελθόν, αυταρχική, ανατροφή, νέους, εγκλωβισμένοι. (Μπορείτε να
διαφοροποιήσετε τους γραμματικούς τύπους ως προς την πτώση, τον αριθμό, το γένος, κλπ.)
(μονάδες 10)

Β2. (Μονάδες 15)

Β2. «Είναι παιδιά που έχουν κατέβει στη γη από άλλον πλανήτη!» Να δικαιολογήσετε τη χρήση
του θαυμαστικού στην παραπάνω περίοδο λόγου της τρίτης παραγράφου του κειμένου.
(μονάδες 15)
ΘΕΜΑΤΑ

Α1. (Μονάδες 15)

Α1. Είναι σημερινό, σύμφωνα με τη συγγραφέα του κειμένου, το φαινόμενο να επιθυμούν οι γονείς
να καθορίσουν τις επιθυμίες και τις επιλογές των παιδιών τους; (60-80 λέξεις)
(μονάδες 15)

Α2. (Μονάδες 10)

Α2. Να εντοπίσετε στο κείμενο τρεις διαρθρωτικές λέξεις/φράσεις που να συνέχουν αντιθετικά τα
νοήματα του κειμένου.
(μονάδες 10)

Β1. (Μονάδες 10)

Β1. Να γράψετε από μία πρόταση για καθεμιά από τις λέξεις/φράσεις του κειμένου με έντονη
γραφή: ωριμότητα, απαξιώνουν, νεανικά σφάλματα, εξαιρέσεις, αυθεντικότητα. (Μπορείτε να
διαφοροποιήσετε τους γραμματικούς τύπους ως προς την πτώση, τον αριθμό, το πρόσωπο κλπ.)
(μονάδες 10)

Β2. (Μονάδες 15)

Β2. Να δικαιολογήσετε τη χρήση πρώτου πληθυντικού ρηματικού προσώπου στη μεγαλύτερη
έκταση της τέταρτης παραγράφου (Και είναι… το χρήμα) του κειμένου.
(μονάδες 15)
 ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Κείμενο

[Έφηβοι και γονείς]

Η εφηβεία είναι το τελευταίο στάδιο της ανάπτυξης του ατόμου πριν από το πέρασμά του προς
την ωριμότητα. Το άτομο φεύγοντας από την παιδική ανεμελιά ετοιμάζεται να ενταχθεί στον κόσμο
της υπευθυνότητας, που προστάζει η ενηλικίωση. Μέσα από την εφηβεία θα διαμορφώσει την
ταυτότητά του και θα γίνει ικανός να αντεπεξέλθει στις προκλήσεις της ενηλικίωσης.
Οι αλλαγές της εφηβείας αφορούν σε γνωστικούς, σε συναισθηματικούς, σε κοινωνικούς και σε
ψυχολογικούς τομείς. Σε ένα χρονικό διάστημα οκτώ περίπου ετών, από τον δωδέκατο ως τον
δέκατο ένατο χρόνο της ζωής του, ο έφηβος καλείται να ενσωματώσει στη ζωή του και να κάνει
κτήμα του αυτές τις αλλαγές, ώστε να καταλήξει ενήλικος με ψυχική και συναισθηματική
ισορροπία. Οι γονείς, από την άλλη, μπορεί να μην έχουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτή τη
φάση, καθώς ο έφηβος ρίχνει το βλέμμα του προς τον εσωτερικό του κόσμο και στους φίλους του,
αλλά βοηθούν αποφασιστικά στην ψυχοσυναισθηματική ολοκλήρωση και στη διαμόρφωση της
ταυτότητάς του.
Το ζητούμενο, ωστόσο, είναι το πώς συμπεριφέρονται οι γονείς κατά τη διάρκεια αυτής της
περιόδου στον έφηβο. Από τη μία, τού φέρονται σαν να είναι παιδί και τον καθοδηγούν,
υποδεικνύοντάς του τι να κάνει, ενώ από την άλλη του συμπεριφέρονται σαν σε ενήλικα
περιμένοντας να είναι υπεύθυνος από τη μία στιγμή στην άλλη. Ο έφηβος μπαίνει σε ένα δίλημμα
και μη ξέροντας πώς να φερθεί νιώθει περισσότερο αγχωμένος από πριν. Επιπλέον, οι γονείς, χωρίς
να ξέρουν πώς να διαχειριστούν τις αλλαγές της συμπεριφοράς του εφήβου, θέλουν να αποκτήσουν
τον έλεγχο. Για να το κάνουν αυτό, συνηθίζουν να φωνάζουν, να επικρίνουν και να θέτουν διαρκείς
περιορισμούς στον έφηβο. Αποτέλεσμα αυτής της συμπεριφοράς είναι η αύξηση των εντάσεων
μεταξύ γονέων και εφήβων.
Αναμφίβολα, πριν από τη φάση της εφηβείας οι γονείς διαχειρίζονταν το παιδί με περισσότερη
ευκολία. Ήξεραν πώς να το καθοδηγήσουν, επειδή το παιδί κινούνταν γύρω από την ασφάλεια, που
τού παρείχαν. Αντίθετα, στη φάση της εφηβείας των παιδιών τους νιώθουν περισσότερο ένοχοι,
επειδή δεν μπορούν να έχουν πια τον έλεγχο. Επειδή θέλουν να γίνουν οι τέλειοι γονείς για το παιδί
τους και επειδή παράλληλα ενδιαφέρονται για τη δική τους καλή φήμη, οι γονείς καταλήγουν να
υιοθετούν ακραίες στάσεις, οι οποίες τούς οδηγούν σε ρήξη στις σχέσεις τους με τους έφηβους.
Πολλοί γονείς, επίσης, που δεν έχουν εκπληρώσει τις δικές τους προσδοκίες βλέπουν τον έφηβο
σαν όχημα για την επίτευξη αυτών. Γι’ αυτό επιθυμούν να εκπληρώσει το παιδί τους δικά τους
όνειρα και ανεκπλήρωτους στόχους. Κάνουν τα πάντα, προκειμένου να δώσουν στο παιδί τους τα
εφόδια, για να επιτύχει αυτούς τους στόχους και το φορτώνουν ευθύνες που στην ουσία είναι δικές
τους. Από την άλλη, ο έφηβος δημιουργεί τις δικές του φιλίες αυτή την περίοδο. Οι παρέες του
είναι μικρές κοινωνίες, που έχουν τους δικούς τους κώδικες επικοινωνίας. Γι’ αυτό κάθε
προσπάθεια που κάνουν οι γονείς να γίνουν φίλοι με τον έφηβο, πέφτει στο κενό. Ο έφηβος,
άλλωστε, έχει κάνει τις επιλογές του, από τους γονείς του δεν αναζητά φιλία, αλλά συμπαράσταση,
συμβουλή, καθοδήγηση και υποστήριξη.
Καταλήγοντας, η περίοδος της εφηβείας είναι η φάση που ο έφηβος θέτει τις βάσεις, για να
μπορέσει να σταθεί ανεξάρτητος στην ενηλικίωσή του. Οι γονείς που φοβούνται ότι το παιδί τους
δε θα μπορέσει να τα καταφέρει στον κόσμο των ενηλίκων είναι εκείνοι που τού μειώνουν την
αυτοπεποίθηση και το καθιστούν εξαρτημένο από τους ίδιους. Ο ρόλος των γονιών δεν είναι
εύκολος! Κανείς δεν έχει γεννηθεί γονιός και κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι γνωρίζει τα
πάντα. Οι γονείς χρειάζεται να μη νιώθουν ενοχές, για να μπορέσουν να «σταθούν» στον έφηβο. Σε
αυτή την κρίσιμη φάση του παιδιού τους η σωστή κατεύθυνση είναι η συναισθηματική ακοή προς
τον έφηβο. Να ακούσουν, δηλαδή, τον έφηβο με υπομονή, κατανόηση και συναίσθηση όλης της
κατάστασης, την οποία κάθε φορά βιώνει.
X. Πίσχος, από την ιστοσελίδα του Ψυχολογικού Κέντρου «Συναίσθηση»,
26.9.2014 (διασκευή)
ΘΕΜΑΤΑ

Α1. (Μονάδες 15)

Α1. Για ποιους λόγους, κατά τον συγγραφέα του κειμένου, οι γονείς δεν έχουν πρωταγωνιστικό
ρόλο στη ζωή του παιδιού κατά τη φάση της εφηβείας; (60-80 λέξεις)
(μονάδες 15)

Α2. (Μονάδες 10)

Α2. Να βρείτε τα δομικά μέρη της τρίτης παραγράφου (Το ζητούμενο… εφήβων) του κειμένου.
(μονάδες 10)

Β1. (Μονάδες 10)

Β1. Να δημιουργήσετε πέντε προτάσεις, χρησιμοποιώντας στην καθεμιά από ένα αντώνυμο για
κάθε λέξη του κειμένου με έντονη γραφή: υπευθυνότητας, πρωταγωνιστικό, επιτύχει, ανεξάρτητος,
μειώνουν. (Μπορείτε να διαφοροποιήσετε τον γραμματικό τύπο, δηλαδή την πτώση, τον αριθμό, το
πρόσωπο, το γένος κ.τ.λ.).
(μονάδες 10)

Β2. (Μονάδες 15)

Β2. «Αναμφίβολα, πριν από τη φάση της εφηβείας οι γονείς διαχειρίζονταν το παιδί με
περισσότερη ευκολία. Ήξεραν πώς να το καθοδηγήσουν, επειδή το παιδί κινούνταν γύρω από την
ασφάλεια, που τού παρείχαν.». Να δικαιολογήσετε τους ρηματικούς χρόνους που χρησιμοποιεί ο
συγγραφέας στο παραπάνω τμήμα λόγου της τρίτης παραγράφου του κειμένου του.
(μονάδες 15)
ΘΕΜΑΤΑ

Α1. (Μονάδες 15)

Α1. Ποια είναι τα λάθη, τα οποία, κατά τον συγγραφέα του κειμένου, κάνουν οι γονείς στη σχέση
τους με τα παιδιά κατά τη φάση της εφηβείας; (60-80 λέξεις)
(μονάδες 15)

Α2. (Μονάδες 10)

Α2. Να εντοπίσετε τους τρόπους ανάπτυξης της τέταρτης παραγράφου (Αναμφίβολα … έφηβους)
του κειμένου.
(μονάδες 10)

Β1. (Μονάδες 10)

Β1. Να δημιουργήσετε πέντε προτάσεις, χρησιμοποιώντας στην καθεμιά από ένα συνώνυμο για
κάθε λέξη του κειμένου με έντονη γραφή: ανάπτυξης, πρωταγωνιστικό, επικρίνουν, επίτευξη,
ανεξάρτητος. (Μπορείτε να διαφοροποιήσετε τον γραμματικό τύπο, δηλαδή την πτώση, τον αριθμό,
το πρόσωπο, το γένος κ.τ.λ.).
(μονάδες 10)

Β2. (Μονάδες 15)

Β2. «Ο ρόλος των γονιών δεν είναι εύκολος!» Να δικαιολογήσετε τη χρήση του θαυμαστικού στην
παραπάνω πρόταση της έκτης παραγράφου του κειμένου.
(μονάδες 15)
ΘΕΜΑΤΑ

Α1. (Μονάδες 15)

Α1. Ποιος πρέπει να είναι, κατά τον συγγραφέα του κειμένου, ο ρόλος των γονέων απέναντι στα
παιδιά τους κατά τη φάση της εφηβείας; (60-80 λέξεις)
(μονάδες 15)

Α2. (Μονάδες 10)

Α2. Να δώσετε από έναν πλαγιότιτλο στην πέμπτη (Πολλοί γονείς… υποστήριξη) και την έκτη
παράγραφο (Καταλήγοντας… βιώνει) του κειμένου.
(μονάδες 10)

Β1. (Μονάδες 10)

Β1. Να συντάξετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων, χρησιμοποιώντας τις λέξεις/φράσεις του κειμένου
με έντονη γραφή: ωριμότητα, προκλήσεις, αλλαγές της συμπεριφοράς, καθοδήγηση,
αυτοπεποίθηση. (Μπορείτε να διαφοροποιήσετε τους γραμματικούς τύπους ως προς την πτώση, τον
αριθμό κ.τ.λ.)
(μονάδες 10)

Β2. (Μονάδες 15)

Β2. Να επισημάνετε στο κείμενο πέντε όρους ειδικού/επιστημονικού λεξιλογίου και να
αιτιολογήσετε τη χρήση τους.
(μονάδες 15)
ΘΕΜΑΤΑ

Α1. (Μονάδες 15)

Α1. Σύμφωνα με το κείμενο, ποιες δυσκολίες συναντούν οι γονείς στις σχέσεις τους με τα παιδιά
τους κατά τη φάση της εφηβείας – συγκριτικά με τη φάση πριν από αυτή; (60-80 λέξεις)
(μονάδες 15)

Α2. (Μονάδες 10)

Α2. Να εντοπίσετε δύο λέξεις/φράσεις με τις οποίες εξασφαλίζεται η συνοχή του λόγου στην
πέμπτη παράγραφο ( Πολλοί γονείς… υποστήριξη) του κειμένου.
(μονάδες 10)

Β1. (Μονάδες 10)

Β1. Να συντάξετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων, χρησιμοποιώντας τις λέξεις/φράσεις του κειμένου
με έντονη γραφή: συναισθηματική ισορροπία, συμπεριφοράς, εντάσεων, ρήξη στις σχέσεις,
ανεξάρτητος. (Μπορείτε να διαφοροποιήσετε τους γραμματικούς τύπους ως προς την πτώση, το
γένος, τον αριθμό κ.τ.λ.)
(μονάδες 10)

Β2. (Μονάδες 15)

Β2. Να εντοπίσετε στο κείμενο τρεις λέξεις/φράσεις με μεταφορική/συνυποδηλωτική λειτουργία
της γλώσσας.
(μονάδες 15)
 ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Κείμενο

Οι νέοι στον κόσμο των μεγάλων

Τελευταία όλο και διογκώνεται ένα κλίμα ανησυχίας ή και ηθικού πανικού, σχετικά με τις
παρεκκλίνουσες ή εγκληματικές δραστηριότητες των νέων. Ανεξάρτητα, από την ηλικία, το
μορφωτικό επίπεδο ή την κατηγορία παραβάσεων, στη νεανική αντικοινωνικότητα υπάρχει κάτι
περισσότερο από μία πρόθεση και ένα αποτέλεσμα. Η συμβολική σύγκρουση με την κοινωνία των
μεγάλων, η ανάγκη ένταξης σε «ομάδα», η οποία τους αποδέχεται, η αίσθηση του «χαμένου», η
υιοθέτηση της βίας ως εκδήλωση εξουσίας, η φυγή και ο κίνδυνος, το παράξενο ντύσιμο, η
ιδιόρρυθμη διάλεκτος, η πρόκληση, η καταστροφή των συμβόλων του καταναλωτισμού και η
απόρριψη των στερεότυπων του καθωσπρεπισμού κ.ά. αποδεικνύουν ότι η νέα γενιά αισθάνεται
παγιδευμένη σε «γραμμές» (ή σε «κουτάκια») των οποίων αγνοεί το νόημα και τους στόχους.
Οι νέοι μας «παίζουν τον άντρα», γιατί αυτό τους ζητάμε, «παίζουν τον σύγχρονο», γιατί έτσι
δεν θα τους εξοστρακίσουμε και ορισμένες φορές «παίζουν με τη ζωή τους», γιατί συχνά τους
κάνουμε να νιώθουν ότι ήδη έχουν χάσει τη ζωή. Οι νέοι μας, τα παιδιά μας, ζουν κάτω από το
άγχος του τιμωρητικού συστήματος που εμείς χειριζόμαστε. Κι όμως, οι σημερινοί νέοι ούτε
«κοιμούνται», για να βλέπουν όνειραούτε εκστασιάζονται, για να βλέπουν οράματα. Αγωνιούν και
αγωνίζονται, για να βρουν το δικό τους στίγμα σε μια κοινωνία της οποίας αποτελούν μέλη, αλλά
και η οποία ταυτόχρονα τους αντιμετωπίζει ως «ξένους». Επειδή δε θέλουν να εντάξουν το μέλλον
τους στις διαστάσεις του παρόντος, ενός παρόντος κατειλημμένου από τους ενήλικες, οι νέοι μας
αντιστέκονται.
Μολονότι τους καταλογίζουμε ότι ενδιαφέρονται για τα 3Κ (Καριέρα - Κέρδος - Κατανάλωση)
ή ότι λατρεύουν το σώμα, μυθοποιούν το χρήμα και διψούν για περιπέτεια, ξεχνάμε να
επισημάνουμε ότι εμείς τους πιέζουμε και τους ωθούμε να κερδίζουν, χωρίς να τηρούν κανόνες,
αλλά και να δέχονται ως επιτυχία κι ευτυχία ο,τιδήποτε εμείς τους προσφέρουμε ως τέτοιο.
Αντί, λοιπόν, να κρίνουμε και να κατακρίνουμε τη στάση των νέων απέναντι στη δική μας
κοινωνία, ας ξανασκεφτούμε τη δική μας στάση απέναντι τους. Γιατί εμείς εγκλωβίζουμε και
παγιδεύουμε το μέλλον των παιδιών μας μέσα σε ψευδο-συνταγές για το «καλό» τους, τις οποίες
ούτε εμείς στο βάθος τις πιστεύουμε κι ούτε για το πραγματικό καλό τους μπορεί να
λειτουργήσουν. Επομένως, αυτό που ίσως χρειαστεί στους νέους είναι να μάθουν να διεκδικούν το
δικαίωμα στη διαφορά, στη διαφωνία και στην ουτοπία και να μάθουν να μη θέλγονται από τις
εύκαμπτες ιδεολογίες. Να γίνουν τόσο ελεύθεροι, τόσο ριζοσπάστες, τόσο ανθρώπινοι και τόσο
υπεύθυνοι, όσο οι ίδιοι θέλουν κι όχι όσο οι δικές μας αρτηριοσκληρωτικές1 αντιλήψεις τους
επιτρέπουν.
Γ. Πανούσης, εφ. Τα Νέα, 8.3.1994 (διασκευή)
ΘΕΜΑΤΑ

Α1. (Μονάδες 15)

Α1. Ποια είναι, σύμφωνα με τον συγγραφέα, τα αίτια της εκδήλωσης αντικοινωνικής συμπεριφοράς
από τους νέους στη σύγχρονη εποχή; (60-80 λέξεις)
(μονάδες 15)

Α2. (Μονάδες 10)

Α2. Να δώσετε από έναν πλαγιότιτλο στη δεύτερη παράγραφο (Οι νέοι… αντιστέκονται) και στην
τέταρτη παράγραφο (Αντί,… επιτρέπουν) του κειμένου.
(μονάδες 10)

Β1. (Μονάδες 10)

Β1. «(Οι νέοι) αγωνιούν και αγωνίζονται [..] σε μια κοινωνία [..] η οποία τουςαντιμετωπίζει ως
«ξένους». Να δημιουργήσετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων στην οποία να χρησιμοποιήσετε την
παραπάνω περίοδο λόγου του κειμένου.
(μονάδες 10)

Β2. (Μονάδες 15)

Β2. Αφού επισημάνετε στο κείμενο τρία παραδείγματα μεταφορικής/συνυποδηλωτικής χρήσης της
γλώσσας, να αιτιολογήσετε τη χρήση τους.
(μονάδες 15)

1 Αρτηριοσκληρωτικές: (μτφρ) οπισθοδρομικές, αυτές που αντιδρούν σε νεωτεριστικές ιδέες.

ΘΕΜΑΤΑ

Α1. (Μονάδες 15)

Α1. Γιατί, σύμφωνα με τον συγγραφέα, οι μεγαλύτεροι οφείλουν να επαναπροσδιορίσουν τη στάση
τους απέναντι στους νέους; (60-80 λέξεις)
(μονάδες 15)

Α2. (Μονάδες 10)

Α2. Με ποιον τρόπο αναπτύσσεται η πρώτη παράγραφος (Τελευταία....στόχους) του κειμένου; Να
αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
(μονάδες 10)

Β1. (Μονάδες 10)

Β1. Να συντάξετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων, χρησιμοποιώντας τις λέξεις/φράσεις του κειμένου
με την έντονη γραφή: κοινωνία των μεγάλων, υιοθέτηση της βίας, νέα γενιά, όνειρα, επιτυχία.
(Μπορείτε να διαφοροποιήσετε τους γραμματικούς τύπους ως προς την πτώση, τον αριθμό κλπ.)
(μονάδες 10)

Β2. (Μονάδες 15)

Β2. Να επιλέξετε τρία σημεία του κειμένου που ο συγγραφέας χρησιμοποιεί εισαγωγικά και να
αιτιολογήσετε τη χρήση τους.
(μονάδες 15)