Stabilnost Ploca

KATEDRA ZA KONSTRUKCIJE
DEPARTMAN ZA GRAEVINARSTVO
FAKULTET TEHNIKIH NAUKA
UNIVERZITET U NOVOM SADU

STABILNOST PLOA
VEBE

PREDMET: STABILNOST I DINAMIKA KONSTRUKCIJA

NOVI SAD 2011.

Stabilnost ploa Departman za graevinarstvo FTN Novi Sad
strana 2 od 24
STABILNOST PLOA

1. Uvod

Tanke ploe mogu biti izloene dejstvima koja izazivaju normalne napone pritiska i/ili
smiue napone u ravni ploe. Usled ovakvih naprezanja moe da doe do pojave bonih
deformacija tj. dolazi do pojave izboavanja (problem stabilnosti).
Kod linijskih nosaa izvijanje predstavlja gubitak nosivosti ali kod ploa nosivost moe da
bude vea od elastine kritine sile izboavanja (slika 1).

tap ploa

Slika 1. Izvijanje tapa i ploe
Za odreivanje kritinog optereenja potrebno je razmatrati uslove ravnotee na
deformisanom elementu i koristiti teoriju malih deformacija. Za analizu poskritinog ponaanja
potrebno je koristiti teoriju konanih (velikih) deformacija.
strana 3 od 24
2. Analiza stabilnosti ploa
2.1 Uvod

Uslove ravnotee piemo na deformisanom elementu i koristimo teoriju malih deformacija.

Slika 2. Deformisani element ploe
Diferencijalna jednaina ploe u teoriji malih deformacija ima oblik:

|
|
\
|
2
2 2
2
2
4
4
2 2
4
4
4
2
1
2
y
w
N
y x
w
N
x
w
N
D y
w
y x
w
x
w
y xy x

) (
Eh
D
2
3
1 12
=

Napomena: izvoenje je dato u literaturi koja je na kraju navedena.

strana 4 od 24
2.2 Slobodno oslonjena ploa optereena ravnomernim optereenjem po konturama

Slika 3. Pravougaona po obimu slobodno oslonjena ploa
Reenje diferencijalne jednaine:

2 2
2
2 2
2
|
\
|
+
|
\
|
(
(
\
|
+
|
\
|
=
b
n
a
m
b
n
a
m
h
D
x
;
x y
/ = ; h N
x x
= ; h h N
x y y
= = ; 0 =
xy
N
h = d
p
debljina ploe
a dimenzija ploe u x pravcu; b dimenzija ploe u y pravcu
m broj polutalasa izvijene ploe u x pravcu
n broj polutalasa izvijene ploe u y pravcu
Oznake:
b / a = ;
h b
D
E
2
2
=
Kritini napon:

E kr , x
k = ;
2
2
2
2
2
n
m
n
m
k
+ |
\
|
(
(
+
|
\
|
=
Napomena: uticaj graninih uslova (uslova oslanjanja) je prikazan u literaturi koja je na kraju
navedena.
Napomena: primena energetskih metoda, metode konanih razlika i metode konanih elemenata
je data u literaturi koja je na kraju navedena.
strana 5 od 24
2.2.1 Ploa pritisnuta samo u jednom pravcu

Slika 4. Pravougaona po obimu slobodno oslonjena ploa optereena u jednom pravcu
h N
x x
=
0 =
y
N
0 =
xy
N
0 =

2
2
(
=
m
n
m
k
Minimum se dobija za jedan polutalas izvijene ploe u y pravcu tj. za n = 1.

2
(
=
m
m
k
Promena vrednosti k u funkciji koeficijenta prikazana je na slici 5.
0 1 2 3 4 5
0
2
4
6
8
a/b
k

Slika 5. Koeficijent k u funkciji = a/b
2
6 12 20
4
m = 2 m = 1 m = 3 m = 4 m = 5
strana 6 od 24
Komentari:
bez obzira na duinu ploe u x pravcu vrednost k ne moe da bude manja od 4.
bone stranice spreavaju izvijanje (kljuno je njihovo rastojanje b)
ploa pri izvijanju tei kvadratnoj formi
ovaj tip naprezanja moe da se javi kod sanduastih nosaa
za dugake ploe ( > 4) moe se smatrati da je k
min
jednako 4,0

navedena.
strana 7 od 24
2.2.2 Ploa pritisnuta po konturi jednakim optereenjem pritiska

Slika 6. Pravougaona po obimu slobodno oslonjena ploa optereena po konturi
h N N
y x
= =
0 =
xy
N
1 =

2
2
n
m
k +
|
\
|
=
Minimum se dobija za jedan polutalas izvijene ploe u x i y pravcu tj. za m = 1 i n = 1.
1
1
2
+
|
\
|
= k
Promena vrednosti k u funkciji koeficijenta je prikazana na slici 6.
0 1 2 3 4 5
0
2
4
6
8
a/b
k

Slika 7. Koeficijent k u funkciji = a/b
1
strana 8 od 24
Komentari:
izvijanje je u obliku jednog polutalasa u x i y pravcu
za dugake ploe ( > 5) kritini napon je jednak
E
(k
min
= 1,0)

navedena.
strana 9 od 24
PRIMER
Odrediti vrednost kritinog optereenja za slobodno oslonjenu plou du sve etiri ivice
optereenu uniformnim pritiskom u jednom pravcu kao na slici.

Ulazni podaci: E = 200GPa; dp = 5mm; = 0,3; b = 2,0 m. Vrednost dimenzije ploe a je varirana
na sledei nain:

a [m] 0,2 1,2 2,5 6,7 9,0

Napomena: uporedna analiza je sprovedena metodom konanih elemenata u programu Ansys
v12.1. Tip konanog elementa Shell 8node93.

Rezultati analiza:
a [m]
=a/b
(m)
N
x,kr

Ansys v12.1
(dimenzija KE 5x5cm za svaki model)
0,2
0,10
(m = 1)
576,24
(k = 102,01)
574,83
1,2
0,60
(m = 1)
29,02
(k = 5,14)
28,94
2,5
1,25
(m = 1)
23,74
(k = 4,20)
23,68
6,7
3,35
(m = 3)
22,87
(k = 4,05)
22,83
9,0
4,50
(m = 5)
22,60
(k = 4,00)
22,81

strana 10 od 24
= 0,6 (m = 1)
1
X
Y
Z

SEP 30 2011
09:00:44
DISPLACEMENT
STEP=1
SUB =1
FREQ=28.938
DMX =.381659

= 3,35 (m = 3)
1
X
Y
Z

SEP 30 2011
08:58:02
DISPLACEMENT
STEP=1
SUB =1
FREQ=22.831
DMX =.63591

= 4,5 (m = 5)
1
X
Y
Z

SEP 30 2011
09:03:10
DISPLACEMENT
STEP=1
SUB =1
FREQ=22.808
DMX =.571868

strana 11 od 24
2.3 Slobodno oslonjena ploa optereena na smicanje

Slika 8. Pravougaona po obimu slobodno oslonjena ploa
Reenje diferencijalne jednaine se trai u obliku dvostrukog trigonometrijskog reda.
Veliine:
h = d
p
debljina ploe
0 = =
y x
N N
h N
xy
=
a dimenzija ploe u x pravcu
b dimenzija ploe u y pravcu
b / a =

h b
D
E
2
2
=
Kritini napon:

E kr
k =

2
0 4
34 5
+ =
,
, k za 0 1,

2
34 5
0 4
+ =
,
, k za 0 1,
navedena.
Komentar:
nakon izboavanja javi se du dijagonale zatezanje, a to omoguava postkritino ponaanje
strana 12 od 24
2
34 5
0 4
+ =
,
, k za 0 1,
2
0 4
34 5
+ =
,
, k za 0 1,

1
5,34
9,34
strana 13 od 24
PRIMER
Odrediti vrednost kritinog optereenja Nxy,kr za slobodno oslonjenu plou du sve etiri ivice
optereenu na smicanje kao na slici.

Ulazni podaci: E = 200GPa; dp = 5mm; = 0,3; a = 1,0m. Vrednost dimenzije ploe b je varirana
na sledei nain:

b [m] 0,5 1,0 2,0 5,0 10,0


Rezultati analiza:
b [m] =a/b Nxy,kr
Ansys v12.1
0,5 2,0
573,02
(k = 6,34)
572,85
1,0 1,0
211,04
(k = 9,34)
205,10
2,0 0,5
143,25
(k = 25,36)
143,49
5,0 0,2
124,27
(k = 137,50)
120,96
10,0 0,1
121,56
(k = 538,00)
116,99

strana 14 od 24
= 2,0
1
X
Y
Z

SEP 30 2011
10:06:20
DISPLACEMENT
STEP=1
SUB =1
FREQ=572.849
DMX =.147991

= 0,5
1
X
Y
Z

SEP 30 2011
10:07:50
DISPLACEMENT
STEP=1
SUB =1
FREQ=143.487
DMX =.296556

strana 15 od 24
= 0,1
1
X
Y
Z

SEP 30 2011
10:09:33
DISPLACEMENT
STEP=1
SUB =1
FREQ=116.99
DMX =.273656

strana 16 od 24
2.4 Slobodno oslonjena ploa optereena na savijanje

Slika 9. Pravougaona po obimu slobodno oslonjena ploa optereena na savijanje

Oznake:
h = d
p
debljina ploe
h N
x x
= ; 0 =
y
N ; 0 =
xy
N
a dimenzija ploe u x pravcu
b dimenzija ploe u y pravcu

|
\
|
=
b
y
c
x
1
0
;
h b
D
E
2
2
=
m broj polutalasa izvijene ploe u x pravcu
n broj polutalasa izvijene ploe u y pravcu
Diferencijalna jednaina ima oblik:
2
2
4
4
2 2
4
4
4
2
x
w
h
y
w
y x
w
x
w
x

Reenje se trai u obliku duplog Furujeovog reda:

|
\
|
|
\
|
=

=
b
y n
sin
a
x m
sin A w
m n
mn
1 1

x
je funkcija od y
Nakon unoenja ovog reenja u diferencijalnu jednainu izboavanja dobija se:

|
\
|
|
\
|
|
\
|
|
\
|
=
= |
\
|
|
\
|
(
(
\
|
+ |
\
|
b
y n
sin
a
x m
sin
b
y
c A
a
m
D
h
b
y n
sin
a
x m
sin
b
n
a
m
A
m n
mn
m n
mn
1
2
0
2
2 2

Ovo je beskonani red po x.
Koeficijenti uz x su beskonani redovi po y.
strana 17 od 24
Beskonani red po x mora biti zadovoljen tj. jednak nuli, odnosno svi koeficijenti uz x tj.
( ) a / x m sin moraju biti jednaki nuli, tj. reenje ima oblik:
|
\
|
|
\
|
|
\
|
= |
\
|
(
(
\
|
+ |
\
|

b
y n
sin
b
y
c A
a
m
D
h
b
y n
sin
b
n
a
m
A
n
mn
n
mn
1
2
0
2
2 2

za m = 1, 2, 3, ...,
Iz ove jednaine se odreuju koeficijenti A
mn
i ona mora biti zadovoljena za svako y.

navedena.

strana 18 od 24
2.4.1 Slobodno oslonjena ploa optereena na isto savijanje

Oznake:
2 = c
b / a =

0
2
2
2
0
4
1
16 16
=
E
ha
D
C
Jednaina izboavanja:

=
|
|
\
|
+
1
2 2
2
2
k n
nk
A A
m
n
m C
mn mn
(suma po k)
za ( ) 1 2 + = a n k (neparni lanovi)
za n = k lan se ne uzima u obzir
Kritini napon:

max
C
k
1 1
16
2
2
=

E kr , x
k =
Reenje se trai iterativno. Prvo za dva lana reda, pa za tri lana reda itd. sve dok vrednost C ne
prestane da se menja, tj. C(m+1)/C(m) = const.
Determinanta za proizvoljno m:
dva lana reda:
0
4
9
2 1
2
2
=
|
\
|
+
\
|
+
m
m C . sim
m
m C

tri lana reda:
0
9
25
6 4
0
9
2 1
2
2
2
=
|
\
|
+
|
\
|
+
|
\
|
+
m
m C . sim
m
m C
m
m C

strana 19 od 24
etiri lana reda:
0
16
49
12 9
0
25
6 4
225
4
0
9
2 1
2
2
2
2
=
|
\
|
+
|
\
|
+
\
|
+
|
\
|
+
m
m C . sim
m
m C
m
m C
m
m C

Grafiki su reenja prikazana na slici 10.

Slika 10. Reenje za pravougaonu slobodno oslonjenu plou po obimu optereenu na isto
savijanje

Komentar:
k
min
= 23,9 za = 2/3
za ceo broj puta = 2/3 se dobija k
min
= 23,9
m = 1
m = 2 m = 3
23,9
strana 20 od 24
PRIMER
Odrediti vrednost kritinog optereenja Nkr za slobodno oslonjenu plou du sve etiri ivice
optereenu na isto savijanje kao na slici.

Ulazni podaci: E = 200GPa; dp = 5mm; = 0,3; b = 1,2m. Vrednost dimenzije ploe a je varirana
na sledei nain:

a [m] 0,3 1,0 1,2 2,1


Rezultati analiza:
a [m]
=a/b
(m)
N
x,kr

Ansys v12.1
0,3
0,25
(m = 1)
720,95
(k = 45,95)
710,11
1,0
0,8333
(m = 1)
388,93
(k = 24,79)
386,97
1,2
1,00
(m = 2)
400,68
(k = 25,54)
398,53
2,1
1,75
(m = 3)
380,67
(k = 24,26)
379,02

strana 21 od 24
= 0,25 (m = 1)
1
X
Y
Z

SEP 30 2011
21:02:50
DISPLACEMENT
STEP=1
SUB =1
FREQ=710.112
DMX =.095099

= 0,8333 (m = 1)
1
X
Y
Z

SEP 30 2011
21:04:50
DISPLACEMENT
STEP=1
SUB =1
FREQ=386.968
DMX =.22497

strana 22 od 24
= 1,0 (m = 2)
1
X
Y
Z

SEP 30 2011
21:06:51
DISPLACEMENT
STEP=1
SUB =1
FREQ=398.53
DMX =.189377

= 1,75 (m = 3)
1
X
Y
Z

SEP 30 2011
21:09:25
DISPLACEMENT
STEP=1
SUB =1
FREQ=379.017
DMX =.202735

strana 23 od 24
3. Napomene

Uticaj graninih uslova (uslova oslanjanja) je prikazan u literaturi koja je na kraju navedena.
Primena energetskih metoda, metode konanih razlika i metode konanih elemenata je
data u literaturi koja je na kraju navedena.
Naini za odreivanje kritinog optereenja ploa izloenih dejstvu kombinovanih
optereenja (pritisak, smicanje i savijanje) su prikazani u literaturi koja je na kraju navedena.
Naini za odreivanje kritinog optereenja ploa sa ukruenjima su prikazani u literaturi
koja je na kraju navedena.
Primeri primena:
1. Analiza lokalne stabilnosti rebra nosaa I poprenog preseka sa ukruenjima izloenog
smicanju (npr. oslonaka zona proste grede).

2. Analiza lokalne stabilnosti rebra elinog I nosaa ili sanduastog nosaa i sl. izloenog
savijanju i smicanju.
3. Analiza lokalne stabilnosti flane elinog I nosaa ili sanduastog nosaa i sl. izloenog
unifomnom pritisku u jednom pravcu.
itd.
strana 24 od 24
4. Literatura

1. Baant Z., Cedolin L.: Stability of Structures
2. Bulson P. S.: The Stability of Flat Plates
3. Chajes A.: Principles of Structural Stability Theory
4. Girkman K.: Povinski sistemi nosaa
5. Hajdin N.: Teorija povrinskih nosaa
6. EN 1993-1-5:2006: Proraun elinih konstrukcija
7. Sekulovi M.: Metoda konanih elemenata
8. Timoshenko S. P., Gere J. M.: Theory Of Elastic Stability

Stabilnost Ploca

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Stabilnost Ploca

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

KATEDRA ZA KONSTRUKCIJE

You might also like