FAKULTET STROJARSTVA I BRODOGRADNJE

SVEUILITE U ZAGREBU

Programski zadaci iz kolegija

Uvod u vrstou konstrukcija
Prof. dr. sc. Jurica Sori
Doc. dr. sc. Igor Karaj

Dr. sc. Ivica Skozrit

Tomislav Breki
0035191278

Zagreb, 2014/2015.

Sadraj:
1. Zadatak 1-81............................................................................1
2. Zadatak 2-38............................................................................5
2.1

Osnovne jednadbe.................................................................................5

2.2

Odnos Fourierovih koeficijenata...........................................................6

2.3

Progib.......................................................................................................7

2.3.1 Rubni uvjeti.....................................................................8

2.3.2 Fourierov koeficijent za optereenje......................................8
2.4

Izraun progiba pomou tablica iz Inenjerskog prirunika...........10

3. Zadatak 3-59........................................................................... 11
3.1

Unutarnje sile i momenti......................................................................12

3.2

Cilindrina ljuska.................................................................................13

3.2.1 Provjera uvjeta duge i tanke ljuske......................................13

3.2.2 Radijalni pomak i kut zakreta toke A..................................13
3.3

Konusna ljuska......................................................................................14

3.3.1 Provjera uvjeta strme i duge ljuske......................................14

3.3.2 Radijalni pomak i zakret toke B.........................................16
3.4

Raspodjela radijalnog pomaka, kuta zakreta, momenta

savijanja i normalnih sila ........................................................19

3.4.1 Openiti izrazi za raspodjelu izraunatih veliina...................19

3.4.2 Raspodjela radijalnog pomaka, kuta zakreta, momenta
savijanja i normalnih sila na cilindrinoj ljusci......................19
3.4.3 Raspodjela radijalnog pomaka, kuta zakreta, momenta savijanja i
normalnih sila na konusnoj ljusci........................................22
3.5

Prikaz deformiranog stanja konstrukcije...........................................25

Popis slika:
Slika 1. Zatvoreni tankostjeni presjek s pripadajuom analognom
membranom...........................................................................................1
Slika 2. Raspodjela tokova posminih sila po presjeku...................................3
Slika 3. Raspodjela posminih naprezanja po presjeku, i / MPa...................4
Slika 4. Optereenje pravokutne ploe..............................................................5
Slika 5. Aksonometrijski prikaz deformiranja pravokutne ploe za zadano
optereenje.............................................................................................9
Slika 6. Prikaz optereenja posude i mjesto prorauna sila i naprezanja....11
Slika 7. Pretpostavljeni smjerovi djelovanja sila i momenata u
toki spoja............................................................................................12
Slika 8. Prikaz geometrije konusne ljuske u opem sluaju..........................16
Slika 9. Raspodjela radijalnog pomaka po izvodnici cilindrine ljuske.......20
Slika 10. Raspodjela kuta zakreta po izvodnici cilindrine ljuske................20
Slika 11. Raspodjela momenta savijanja po izvodnici cilindrine ljuske.....21
Slika 12. Raspodjela normalne sile po izvodnici cilindrine ljuske..............21
Slika 13. Raspodjela radijalnog pomaka po izvodnici konusne ljuske.........22
Slika 14. Raspodjela kuta zakreta po izvodnici konusne ljuske....................23
Slika 15. Raspodjela momenta savijanja po izvodnici konusne ljuske.........23
Slika 16. Raspodjela radijalne sile po izvodnici konusne ljuske...................24
Slika 17. Radijalni pomak sredinje linije tankostjene konstrukcije...........26

Popis tablica:
Tablica 1. Sile. momenti i pomaci za slobodno oslonjene pravokutne ploe
optereene konstantnim povrinskim optereenjem....................10
Tablica 2. Vrijednost radijalnog pomaka cilindrine i konusne ljuske........25

Popis oznaka:
ZADATAK 1:
E
- modul elastinosti
Mt
- moment torzije
t
- debljina stjenke

- Poissonov koeficijent
A
- povrina
p
- tlak
h1,h2 - visina fiktivnih membrana
N
- uzduna sila
It
- torzijski moment tromosti
V0
- volumen ispod fiktivne membrane
G
- modul smicanja

- kut zakreta
q
- tok posminih sila

- tangencijalno naprezanje
ZADATAK 2:
a,b
- dimenzije ploe
h
- debljina ploe
q0
- maksimalan tlak

- Poissonov koeficijent
E
- modul elastinosti
q
- optereenje
w
- progib
D
- fleksijska krutost
qjk
- Furierov koeficijent za optereenje
wjk
- Furierov koeficijent za progib

ZADATAK 3:
a,b
- dimenzije prstena
E
- modul elastinosti
h
- debljina stjenke
R,l
- dimenzije posude
p
- unutarnji tlak

- Poissonov koeficijent

- meridijalni kut
c
w
- radijalni pomak cilindra
urp
- radijalni pomak prstena
urk
- radijalni pomak konusa
c
- kut zakreta cilindra
p
- kut zakreta prstena
k
- kut zakreta konusa
11,12,21,22 - uplivni koeficijenti

- geometrijsko-materijalna znaajka
M
- moment na stjenku
N
- meridijalna sila
N
- cirkularna sila
Q
- poprena sila na stjenku
Xi
- unutarnje poopene sile
Q rm
- membranska radijalna sila
D
- fleksijska krutost
s
- meridijalna koordinata
r
- radijalna koordinata

1. Zadatak 1-81
Za tap zatvorenog tankostjenog presjeka prema slici potrebno je odrediti relativni kut
uvijanja , tokove posminih sila po presjeku tapa qi, posmina naprezanja po presjeku tapa
i i maksimalno posmino naprezanje max primjenom membransko-torzijske analogije.
Prikazati raspodjelu tokova posminih sila i posmina naprezanja po presjeku tapa.
Zadano: E = 180 GPa, Mt = 30 Nm, t = 3 mm i = 0,3

Slika 1. Zatvoreni tankostjeni presjek s pripadajuom analognom membranom

Suma svih sila u smjeru osi x, Fx = 0 za prvu ploicu:

h1

p A1 N
30t
2t

50
t

h1
h h
40
t 2 1
2t
t

(1.1)

Suma svih sila u smjeru osi x, Fx = 0 za drugu ploicu:

h2

p A2 N
39, 5t
2t

40
t

h2
h
h h
39,5
t 2 40t 2 1
2t
t
t

(1.2)

Povrina ploica A1 i A2 :
A1 600t 2 5400 mm 2

(1.3)

A2 1580t 2 14220 mm 2

(1.4)

Kod membransko-torzijske analogije vrijedi:

p
2
N

(1.5)

Iz (1.1) slijedi:
2 A1 80h1 40h2

(1.6)

1200t 2 80h1 40h2

(1.7)

30t 2 2h1 h2

(1.8)

Iz (1.2) slijedi:
2 A2 198,5h2 40h1

(1.9)

7320t 2 198,5h2 40h1

(1.10)

158t 2 4,9625h2 h1

(1.11)

Jednadbe (1.8) i (1.11) predstavljaju sustav od dvije jednadbe s dvije nepoznanice

h1 4,9625h2 158t 2

(1.12)

Ako uvrstimo (1.12) u (1.8) dobivamo:

30t 2 9,925h2 316t 2 h2

(1.13)

346t 2 8,925h2

(1.14)

Iz (1.14) slijedi:
h2 38, 767507t 2 38, 767507 32 348,908 mm 2

(1.15)

Vraanjem dobivene vrijednosti u (1.12) dobivamo:

h1 4,9625 348,908 158 32 309, 456 mm 2

(1.16)

Iz dobivenih vrijednosti moemo zakljuiti da je poetna pretpostavka apsolutnih vrijednosti

visina ploica tona.

Moment tromosti presjeka It :

I t 2V0 2 ( A1 h1 A2 h2 )

(1.17)

I t 2 (5400
309, 456
14220 348,908)

1,3265

107 mm 4

(1.18)

Modul smicanja G :

E
180

69, 2308 GPa

2 (1 ) 2 (1 0,3)

(1.19)

Relativni kut uvijanja :

Mt
30 103

3, 2667 10 8 rad/mm
3
7
G I t 69, 2308 10
1,3265

10

(1.20)

Tokovi posminih sila qi :

q1 h1 G 309, 456 69, 2308 10
3 3,2667 108

0,69985

N
mm

(1.21)

q2 h2 G 348,908 69, 2308 10

3 3,2667 108

0,78908

N
mm

(1.22)

q3 q2 q1 0, 78908 0, 69985 0, 08923

N
mm

Slika 2. Raspodjela tokova posminih sila po presjeku

(1.23)

Slika 3. Raspodjela posminih naprezanja po presjeku, i / MPa

Maksimalno posmino naprezanje max:

max

qmax 0, 78908

0, 26302 MPa
tmin
3

(1.24)

2. Zadatak 2-38
Pravokutna ploa zadana i optereena prema slici slobodno je oslonjena du rubova. Potrebno
je odrediti izraz za progib elastine plohe ploe primjenom Navierove metode i vrijednost
progiba u toki A. Vrijednost progiba u toki A takoer odrediti primjenom tablica iz
Inenjerskog prirunika, te usporediti dobivene vrijednosti.
Zadano: a = 300 mm, b = 300 mm, E = 200 GPa, h = 5 mm, q0 = 0,1 MPa, = 0,3,
A(x = 0,5a i y = 0,5b)

Slika 4. Optereenje pravokutne ploe

Na dimenzije i deformacije ploe postavljamo sljedea ogranienja:

h

Ploe su tanke
Progibi su mali

lmin

1
20

wmax 1

h
5

gdje je lmin najmanja dimenzija ploe u njenoj ravnini, a h je debljina ploe.

2.1 Osnovne jednadbe

Diferencijalna jednadba savijanja ploe glasi:
4 w

q z q z ( x, y )

D
D

(2.1)

Prema Navieru optereenje qz se zajedno sa promatranim pomakom w prikazuje kao suma

dvostrukih trigonometrijskih redova sinusa jer zadovoljavaju rubne uvjete na slobodno
oslonjenim rubovima.
Za pravokutnu plou prema Slika 4. optereenje se prikazuje u obliku:

qz ( x, y ) qzjk sin j
j 1 k 1

gdje je

qzjk

x
y
sin k
a
b

(2.2)

Fourierov koeficijent za optereenje koje se odnosi na lan (j, k).

Za pravokutnu plou prema Slika 4. optereenje se prikazuje u obliku:

w( x, y ) w jk sin j
j 1 k 1

gdje je

w jk

x
y
sin k
a
b

(2.3)

Fourierov koeficijent za optereenje koje se odnosi na lan (j, k).

2.2 Odnos Fourierovih koeficijenata

Lijeva strana izraza (2.1) moe se napisati:
4 w

4w
4w
4 w

x 4 x 2 y 2 y 4

(2.4)

Nadalje, iz izraza (2.4) je vidljivo da je potrebno izraunati navedene etvrte parcijalne

derivacije. te mjeovitu parcijalnu derivaciju dva puta po x, i dva puta po y.
Ako izraz (2.3) deriviramo etiri puta po x dobiva se:
4

4 w( x, y ) jk
x
j
y
w sin j
sin k
4
x
a

a
b
j 1 k 1

(2.5)

Ako izraz (2.3) deriviramo etiri puta po y dobiva se:

4 w( x, y ) jk
x
y k
w sin j sin k

4
y
a

b b
j 1 k 1

Ako izraz (2.3) deriviramo dva puta po x i dva puta po y dobiva se:

(2.6)

4 w( x, y ) jk
x y
y
w sin j
sin k
2
2
x y
a

a
b
j 1 k 1

(2.7)

Uvrtavanjem izraza (2.5), (2.6), (2.7) u (2.4) i naknadnim sreivanjem dobiva se:
j 2 k 2
w
b
j 1 k 1 a
4

w jk sin j

x
y
sin k
a
b

(2.8)

Uvrtavanjem izraza (2.8) i (2.2) u (2.1) dobiva se:

j 2 k 2

b
j 1 k 1 a
4

x
y q jk
x
y
w jk sin j sin k z sin j sin k
a
b j 1 k 1 D
a
b

(2.9)

Iz ega slijedi da za odgovarajui (j , k) vrijedi:

j 2

a
4

2
k

b

qzjk
D

w jk

(2.10)

Fourierov koeficijent za optereenje dan je izrazom:

qzjk

4 a b
x
y
qz ( x, y ) sin j sin k dxdy

ab 0 0
a
b

(2.11)

Iz izraza (2.10) dobiva se izraz za Fourierov koeficijent pomaka:

1
w 4
D

qzjk

jk

j k

a b
2

(2.12)

2.3 Progib
Uvrtavanjem izraza (2.12) u (2.3) dobiva se konaan izraz za progib:
1
w( x, y ) 4
D j 1 k 1

qzjk
j k

a b
2

sin j

x
y
sin k
a
b

(2.13)

2.3.1 Rubni uvjeti

Za slobodno oslonjenu plou du rubova progib i moment savijanja moraju biti jednaki nuli:

w0

(2.14)

Mx

2w
2w

0
x 2
y 2

(2.15)

My

2w
2w

0
y 2
x 2

(2.16)

Kako je progib du ruba

yy

jednak nuli, tada su i parcijalne derivacije progiba po rubu

jednake nuli.
2w
0
x 2

(2.17)

2w
0
y 2

(2.18)

Iz izraza (2.17) i (2.18) slijedi:

2w 2w
2 2 w 0
2
x
y

(2.19)

2.3.2 Fourierov koeficijent za optereenje

Iz Slike 4. vidljivo je da se vanjsko optereenje mijenja linearno du osi x :
0 x a qz ( x, y ) q0

x
a

(2.20)

Integriranjem izraza (2.11) s uvrtenim izrazom (2.20) dobiva se konaan izraz za Fourierov
koeficijent optereenja:
qzjk

4 b
ab 0

q0

x
x
y
sin j sin k dx dy
a
a
b

(2.21)

qzjk

8q0
k
2 j
sin 2
sin j j 2sin
1
2
3
j k
2

Iz izraza (2.22) je vidljivo da e

qzjk

(2.22)

poprimiti vrijednost nula za sve parne vrijednosti j i k.

Uzimajui u obzir prethodnu injenicu, te uvrtavanjem izraza (2.22) u (2.13) dobiva se:

w x, y

8q0

7 D j 1,3k 1,3

k
2 j
sin j j 2sin 1
x
y
2
2

sin j sin k
2
a
b
j 2 k 2
j 2k
a b

sin 2

(2.23)

Fleksijska krutost ploe D :

200 109 5 10
3
Eh3
D

2289,377 Nm
12(1 2 )
12(1 0,32 )
3

(2.24)

Aproksimacijom dobivenih suma iz izraza (2.23) na prvih 5 lanova dobivamo vrijednost

progiba toke A:
a b
, 0,65411 mm
2 2

(2.25)

Slika 5. Aksonometrijski prikaz deformiranja pravokutne ploe za zadano optereenje

2.4 Izraun progiba pomou tablica iz Inenjerskog prirunika

Tablica 1. Sile. momenti i pomaci za slobodno oslonjene pravokutne ploe optereene konstantnim
povrinskim optereenjem

Iz tablice 1. oitava se:

a / b 1

w1
0, 0443
p0 a 4
Eh3

Iz izraza (2.26) uz pretpostavku da je

(2.26)
p0 0,5q0 0, 05 MPa

slijedi:

0, 05 106 0,34

w1 0, 0443
7,1766 10
4 m 0, 7177 mm
9
3 3
200 10
5 10

(2.27)

Usporeivanjem dobivenih analitikih rezultata (2.25) i rezultata dobivenih pomou tablica iz

Inenjerskog prirunika (2.27), moe se vidjeti da se iznosi progiba razlikuju za 8,86% to
nije prihvatljiva aproksimacija iznosa progiba na sredini ploe, no takoer treba uzeti u obzir
da su ti isti progibi vrlo male veliine, te da za okvirni proraun razlika od 10-ak % na stranu
sigurnosti je vrlo prihvatljiva.

3. Zadatak 3-59
Za posudu zadanu i optereenu prema slici na mjestu definiranom krunicom izraunati sve
unutarnje sile i momente savijanja na spojevima razliitih dijelova posude. Odrediti izraze za
raspodjelu i prikazati dijagrame raspodjele radijalnog pomaka, kuta zakreta, momenta
savijanja i normalnih sila od mjesta definiranog krunicom po konturi razliitih dijelova
posude. Na mjestu definiranom krunicom prikazati deformirani oblik posude i dobivene
vrijednosti pomaka
Zadano: a = 200 mm, b = 150 mm, E = 200 Gpa, h = 4 mm, l = 2,5 m
p = 0,05 Mpa, R = 1,25 m i = 0,3

Slika 6. Prikaz optereenja posude i mjesto prorauna sila i naprezanja

3.1 Unutarnje sile i momenti

Slika 7. Pretpostavljeni smjerovi djelovanja sila i momenata u toki spoja

Naprezanje koje se javlja u ljuskama zbroj je membranskog i naprezanja uslijed lokalnog

savijanja na spoju dviju ljusaka. Na slici 6. prikazani su pretpostavljeni smjerovi djelovanja
sila koji izazivaju prethodno spomenuta naprezanja. Navedeni indeksi na slikama k i c,
oznaavaju redom sile na konusu i cilindru, te m predstavlja membransku komponentu sile.
Uvjeti kompatibilnosti:
Q0c X 1

(3.1)

M 0c M 1k X 2

(3.2)

Na mjestu spoja cilindrine i konusne ljuske vrijede sljedee relacije:

k
wcA urB

(3.3)

Ac Bk

(3.4)

3.2 Cilindrina ljuska

3.2.1 Provjera uvjeta duge i tanke ljuske
Da rubni uvjeti proraunske toke nebi utjecali na rubne uvjete sljedee cilindrina ljuska
mora zadovoljavati:
H c c

2,5 103
0,01817 11,356 3 Zadovoljava!
4

(3.5)

Da bi se ljuska mogla smatrati tankom mora vrijediti:

h
4

3, 2 10 3 0,05 Zadovoljava!
c
3
r
1, 25 10

(3.6)

3.2.2 Radijalni pomak i kut zakreta toke A

Uvjet ravnotee za cilindrinu ljusku u smjeru koordinatne osi x :

N xc 2 R pR 2 0

(3.7)

Iz jednadbe (3.7) slijedi iznos meridijalne sile

N xc

pR 0, 05 1, 25 10
3
N
N

31, 25
2
2
mm
c
x

Fleksijska krutost cilindrine ljuske

D

Dc

Eh3
200 109 (4 10
3 )3

1,172 106 Nmm

2
2
12(1 0,3 )
12 1

Geometrijsko-materijalna znaajka

11c

Uplivni koeficijent

(3.10)

1
1
mm 2

0,071
3
2 D c ( c )3 2 1,172 10
6 0,01817

12c

(3.9)

3(1 2 ) 4 3(1 0,3)

1

0,01817
2 2
2
2
Rh
1250 4
mm

Uplivni koeficijent

11c

(3.8)

(3.11)

12c

1
1
mm

1, 2908 10 3
c 2
6
2
2D ( )
2 1,172 10
0,01817

N
c

Uplivni koeficijent

22c

12c

(3.12)

1
1
1

4,6959 105
c
6
D
2 1,172 10
0,01817

N
c

(3.13)

Izrazi za pomak i zakret cilindrine ljuske:

wAc 11c X 1 12c X 2 wcpA

X 1
c
A

c
12

c
22

X 2

(3.14)

dwcpA

dx

(3.15)

Izraz za membranski radijalni pomak cilindra

wcpA

wcpA

R
N N x
Eh

Izraz za odreivanje cirkularne sile

N pR 0,05 1250 62,5

(3.16)
N

N
mm

(3.17)

Uvrtavanjem (3.17) u (3.16) dobiva se membranski pomak cilindra u toki A:

wcpA

1250
62,5 0,3 32,5 0,08301 mm
200 103 4

(3.18)

Deriviranjem izraza (3.18) dobiva se iznos membranskog kuta zakreta cilindra:

dwcpA
dx

(3.19)

Uvrtavanjem izraza (3.11), (3.12), (3.13) u izraze (3.14) i (3.15) dobivaju se konani izrazi
za radijalni pomak i kut zakreta toke A, za x = 0:
wAc 0,071 X 1 1, 2908 10
3 X2 0,08301

(3.20)

Ac 1, 2908 103 X 1 4,6959 10

5 X2

(3.21)

3.3 Konusna ljuska

3.3.1 Provjera uvjeta strme i duge ljuske

Uvjet strme ljuske:

0 gr

(3.22)

2R
45
3R R

0 arctan
r2

(3.23)

R
1, 25

1,7678 m
sin 0 sin 45

(3.24)

h
4

2, 263 103 gr 25,5

r2 1,7678 103

(3.25)

Ako se usporede dobivene vrijednosti (3.25) i (3.23) moe se vidjeti da ljuska zadovoljava
uvjet strme ljuske.

Geometrijsko-materijalna znaajka konusne ljuske

3 1 2
r2 h

(3.26)

Uvjet duge ljuske:

s2

( s )ds 3

s1

(3.27)

Granice integracije su:

s1

R
1, 25

1,7678 m
cos0 cos 45

(3.28)

s2

3R
3 1, 25

5,3033 m
cos0 cos 45

(3.29)

Cirkularni glavni polumjer zakrivljenosti dobiva se iz:

r2

s
tan 0

(3.30)

Uvrtavanjem (3.28), (3.29), (3.30) u (3.27) slijedi:

3R
cos 0 3

R
cos 0

3(1 2 )
ds 39.563 3 Zadovoljava!
sh
tan 0

(3.30)

3.3.2 Radijalni pomak i zakret toke B

Slika 8. Prikaz geometrije konusne ljuske u opem sluaju

Iz Slike 7. slijedi:

0 45

(3.31)

r x tan

(3.32)

tan
r2 x
cos

(3.33)

Uvjet ravnotee u smjeru osi x na proizvoljnom presjeku ljuske:

Nk 2r cos pr 2 0

Iz (3.34) slijedi izraz za raunanje meridijanske sile

Nk x

(3.34)
Nk

pr
px tan

2cos
2 cos

(3.35)

Iz slike 6. slijede vrijednosti x koordinate za toku B i C:

xB R

(3.36)

xC 3R

(3.37)

Uvrtavanjem (3.36) u (3.35) dobiva se vrijednost meridijalne sile u toki B:

Nk R

pR tan 0,05 1, 25 10
3 tan 45
N

44,194
2 cos
2
cos 45
mm

(3.38)

Jednadba ravnotee konusne ljuske:

k
Nk N

p
r1
r2

(3.39)

Kod konusnih ljusaka meridijanski polumjer tei u beskonanost iz ega slijedi:

tan a
Nk ( x ) px
cos

(3.40)

Iznos cirkularne sile u toki B:

tan
tan 45
Nk (R) pR
0,05 1,
25 10
3
cos
cos 45

88,388

N
mm

(3.41)

Iznos radijalne komponente meridijalne sile na konusu u toki B:

N1krm ( R) Nk (R) cos 44,194 cos 45 31, 25

N
mm

(3.41)

Openito partikularno rjeenje diferencijalne jednadbe kod savijanja konusnih ljusaka za

radijalni pomak odgovara membranskom radijalnom pomaku

u kp ( x) umk ( x )

r
x tan
Nk Nk

Nk Nk
Eh
Eh

u kp

:
(3.41)

Openito partikularno rjeenje diferencijalne jednadbe kod savijanja konusnih ljusaka za

zakret odgovara membranskom zakretu

pk

pk

cot 0
d
1 Nk Nk s Nk Nk

Eh
ds

Uvrtavanjem (3.35) i (3.40) u (3.42) dobiva se:

(3.42)

 pk ( x )

cot 0
px
2 px

Eh
2sin 0
2 sin 0

(3.43)

Uvrtavanjem poznatih veliina u (3.41) i (3.43) dobivaju se partikularna rjeenja radijalnog

pomaka i zakreta toke B:
u kp (R)

1, 25 103 tan 45
88,388 0,3 44,194 0,1174 mm
200 103 4

pk (R)

cot 45 1 0,3 2 0,3 0,05 1, 25 10

3

200 103 4
2
sin 45

Fleksijska krutost konusne ljuske

Dk

Dk

Eh3
200 103 43

1,172 106 Nmm

2
2
12(1 ) 12(1 0,3 )

3 1 2
r2h

Uplivni koeficijent

11k

3(1 0,32 )

1,767 10 4
3

0,015289 mm 1

12k

Uplivni koeficijent

22k

(3.48)

sin 0
sin 45
mm

1, 2908 10 3
k
k 2
6
2
2D ( )
2 1,172 10
0,015289

22k

(3.47)

sin 2 0
sin 2 45
mm 2

0,0597
3
2 D k ( k )3 2 1,172 10
6 0,015289

N
Uplivni koeficijent

(3.45)

(3.46)

k
11

12k

rad
mm

Geometrijsko-materijalna znaajka konusne ljuske

1,809 10
4

(3.44)

(3.49)

1
1
1

5,5808 105
k
6
D
1,172 10 0,015289
N
k

Izrazi za pomak i zakret konusne ljuske:

(3.50)

wAk 11k ( X 1 Q1krm ) 12k X 2 wkpB

k
k
Ak 12k ( X 1 Qrm
) 22k X 2 pB

(3.51)
(3.52)

Uvrtavanjem poznatih veliina dobiva se konaan izraz za pomak i zakret toke B:

3

wAk 0,05971X 1 1, 2908 10 X 2 1,74855

(3.53)

Ak 1, 2908 10 3 5,5808 10
5 0,04017

(3.54)

Iz uvjeta kompatibilnosti progiba i zakreta dobiva se sustav od dvije jednadbe s dvije

nepoznanice X1 i X2,:
0,1307 X 1 0,0012908 X 2 1,8302976 0

(3.55)

0,00037826 X 1 0,000023465 X 2 0,0286760 0

(3.56)

Rjeavanjem sustava dobivaju se iznosi poprene sile i momenta savijanja:

X 1 14,0124

N
mm

X 2 391,0115 N

(3.57)
(3.58)

3.4 Raspodjela radijalnog pomaka, kuta zakreta, momenta savijanja i

normalnih sila
3.4.1 Openiti izrazi za raspodjelu izraunatih veliina
Prema [3.] vrijede slijedei izrazi potrebni za izraunavanje raspodjele progiba i optereenja:
s

( s) ds

(3.59)

f1 ( ) e (cos sin )

(3.60)

f 2 ( ) e sin

(3.61)

f 3 ( ) e (cos sin )

(3.62)

f 4 ( ) e cos

(3.63)

s0

3.4.2 Raspodjela radijalnog pomaka, kuta zakreta, momenta savijanja

i normalnih sila na cilindrinoj ljusci
Za cilindrinu ljusku vrijedi:

 c konst.

3(1 2 )
1
0,0182
mm
Rh

(3.64)

Uvoenjem (3.60), (3.61), (3.62) i (3.63) u (3.14) i (3.15) dobivaju se izrazi za raspodjelu
radijalnog pomaka, kuta zakreta, momenta savijanja i normalnih sila:
urc

X1
X2
f 4 ( )
f3 ( ) wcpA
c 3
c
c 2
2 D ( )
2 D
( )

(3.65)

X1
X
f1 ( ) c 2 c 2 f 4 ( )
c 3
2 D ( )
D ( )

(3.66)

X1
f 2 ( ) X 2 f1 ( )
c

(3.67)

Qr X 1 f3 ( ) 2 c X 2 f 2 ( )

(3.68)

urc, mm

x, mm

Slika 9. Raspodjela radijalnog pomaka po izvodnici cilindrine ljuske

c, rad

Slika 10. Raspodjela kuta zakreta po izvodnici cilindrine ljuske

x, mm

M , N

x, mm
Slika 11. Raspodjela momenta savijanja po izvodnici cilindrine ljuske

Qr ,

N
mm

x, mm

Slika 12. Raspodjela normalne sile po izvodnici cilindrine ljuske

3.4.3 Raspodjela radijalnog pomaka, kuta zakreta, momenta savijanja

i normalnih sila na konusnoj ljusci
Za konusnu ljusku vrijedi:
3(1 2 )
(s)
sh
tan 0
4

(3.69)

Uvoenjem (3.60), (3.61), (3.62) i (3.63) u (3.51) i (3.52) dobivaju se izrazi za raspodjelu
radijalnog pomaka, kuta zakreta, momenta savijanja i normalnih sila:
urk

( X 1 Q1kmr (s)) sin 2 0

X
sin 0
f 4 ( ) 2 k
f3 ( ) wkp ( s)
k
k 3
k 2
2 D ( )
2 D
( )

(3.70)

( X 1 Q1kmr (s)) sin 0

X
f1 ( ) k 2 k f 4 ( ) pk ( s)
k
k 2
2 D ( )
D

(3.71)

( X 1 Q1kmr ( s ))sin 0
f 2 ( ) X 2 f1 ( )
k

Qr X 1 Q

k
1mr

2 k X 2
f3 ( ) sin f2 ( ) Q1kmr (s)
0

(3.72)

(3.73)

uk, mm

x, mm

Slika 13. Raspodjela radijalnog pomaka po izvodnici konusne ljuske

 k , rad

x, mm

Slika 14. Raspodjela kuta zakreta po izvodnici konusne ljuske

M , N

x, mm

Slika 15. Raspodjela momenta savijanja po izvodnici konusne ljuske

Slika 15. Raspodjela momenta savijanja po izvodnici konusne ljuske

Qr ,

N
mm

x, mm
Slika 16. Raspodjela radijalne sile po izvodnici konusne ljuske

3.5 Prikaz deformiranog stanja konstrukcije

Uvrtavanjem razliitih vrijednosti varijabli x u (3.65) i (3.70) dobivaju se vrijednosti
radijalnog pomaka sredinje linije tankostjene konstrukcije, a prikazani su u tablici ispod.
Vrijednost varijable x prikazuje pomak u smjeru osi, iji smjer se vidi na slici 7.
Tablica 2. Vrijednost radijalnog pomaka cilindrine i konusne ljuske

x, mm
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
110
120
130
140
150
160
170
180
190
200
210
220
230
240

uc, mm
-0,40721
-0,39507
-0,36029
-0,31168
-0,25614
-0,19884
-0,14347
-0,0925
-0,04739
-0,00885
0,02301
0,04846
0,06806
0,08251
0,09258
0,09905
0,10267
0,1041
0,10394
0,10267
0,1007
0,09836
0,09589
0,09346
0,09119

uk, mm
-0,40721
-0,39996
-0,35584
-0,29
-0,21425
-0,13724
-0,06487
-0,00077
0,05323
0,09663
0,12987
0,15397
0,17028
0,18025
0,18535
0,18688
0,18599
0,18365
0,18059
0,17739
0,17445
0,17201
0,17023
0,16917
0,16881

x, mm
250
260
270
280
290
300
310
320
330
340
350
360
370
380
390
400
410
420
430
440
450
460
470
480
490

uc, mm
0,08917
0,08742
0,08596
0,08479
0,08387
0,08319
0,0827
0,08238
0,08219
0,08211
0,0821
0,08214
0,08222
0,08232
0,08242
0,08253
0,08263
0,08272
0,0828
0,08287
0,08292
0,08296
0,08299
0,08303
0,08304

uk, mm
0,16911
0,17001
0,1714
0,1732
0,17531
0,17767
0,1802
0,18285
0,18555
0,18829
0,19104
0,19377
0,19648
0,19917
0,20182
0,20444
0,20705
0,20963
0,2122
0,21476
0,21732
0,21988
0,22244
0,22502
0,2276

Slika 17. Radijalni pomak sredinje linije tankostjene konstrukcije

Literatura:
[1.] Linearna analiza konstrukcija, Ivo Alfirevi, FSB, Zagreb
[2.] Inenjerski prirunik 1, ''7.12. Ljuske i ploe'', prof. dr. sc. Jurica Sori, kolska
knjiga, Zagreb
[3.] Predavanja iz kolegija Uvod u vrstou konstrukcija, prof.dr. sc. Jurica Sori
[4.] Vjebe iz kolegija Uvod u vrstou konstrukcija, dr. sc. Ivica Skozrit