Biochemia z elementami chemii

Karta opisu przedmiotu

Informacje podstawowe

Jednostka organizacyjna Cykl dydaktyczny

Wydział Lekarski 2022/23

Kierunek studiów Rok realizacji

Kierunek Lekarsko-Dentystyczny 2023/24

Poziom kształcenia Języki wykładowe

jednolite magisterskie Polski

Forma studiów Blok zajęciowy

stacjonarne obowiązkowy do zaliczenia roku

Profil studiów Obligatoryjność

ogólnoakademicki obowiązkowy

Dyscypliny Forma weryfikacji uzyskanych efektów uczenia się

Nauki medyczne egzamin

Przedmiot powiązany z badaniami naukowymi Grupa zajęć standardu

Tak B. Naukowe podstawy medycyny

Koordynator Patrycja Bronowicka-Adamska

przedmiotu

Prowadzący zajęcia Pełna lista prowadzących dostępna na stronie usosweb.uj.edu.pl w zakładce Katalog
→ Przedmioty.

Okres Forma weryfikacji uzyskanych efektów uczenia się Liczba

Semestr 3 - punktów ECTS
0.0
Forma prowadzenia i godziny zajęć
seminarium: 18
ćwiczenia: 24
wykłady e-learning: 22

Okres Forma weryfikacji uzyskanych efektów uczenia się Liczba

Semestr 4 egzamin punktów ECTS
9.0
Forma prowadzenia i godziny zajęć
seminarium: 28
ćwiczenia: 12
wykłady e-learning: 26

1/8
 Cele kształcenia dla przedmiotu

Zapoznanie studentów z podstawowymi procesami biochemicznymi i ich mechanizmami koniecznymi

C1
do zrozumienia zjawisk fizjologicznych i patologicznych.

Przekazanie wiedzy z zakresu analizy danych ilościowych, umiejętności wyciągania wniosków na podstawie
C2 wyników przeprowadzonych doświadczeń oraz korzystania z technik laboratoryjnych stosowanych w analizie
biochemicznej.

Uświadomienie słuchaczom konieczności stałego poszerzania wiedzy dotyczącej biochemicznego podłoża

C3 procesów zachodzących w organizmie poprzez rozwijanie umiejętności poszukiwania nowych informacji
w dziedzinie biochemii i ich praktycznego zastosowania.

Efekty uczenia się dla przedmiotu

Kierunkowe efekty
Kod Efekty w zakresie Metody weryfikacji
uczenia się

Wiedzy – Student zna i rozumie:

egzamin pisemny,
zagadnienia z zakresu medycyny i nauk obserwacja pracy
W1 O.W1
przyrodniczych – w podstawowym zakresie studenta, sprawozdanie z
wykonania zadania, test

W2 problematykę edukacji prozdrowotnej O.W3 egzamin pisemny

zasady prowadzenia badań naukowych obserwacja pracy

W3 O.W4
i upowszechniania ich wyników studenta

znaczenie pierwiastków głównych i śladowych

W4 w procesach zachodzących w organizmie, B.W1 egzamin pisemny, test
z uwzględnieniem podaży, wchłaniania i transportu

egzamin pisemny,
znaczenie elektrolitów, układów buforowych i reakcji
W5 B.W2 sprawozdanie z
chemicznych w układach biologicznych
wykonania zadania, test

egzamin pisemny,
biochemiczne podstawy integralności organizmu
W6 B.W3 obserwacja pracy
ludzkiego
studenta, test

budowę i funkcje ważnych związków chemicznych

występujących w organizmie ludzkim, w szczególności egzamin pisemny,
W7 właściwości, funkcje, metabolizm i energetykę reakcji B.W4 obserwacja pracy
białek, kwasów nukleinowych, węglowodanów, lipidów, studenta, test
enzymów i hormonów

egzamin pisemny,
wybrane zagadnienia z zakresu genetyki i biologii obserwacja pracy
W8 B.W17
molekularnej studenta, sprawozdanie z
wykonania zadania, test

egzamin pisemny,
zasady równowagi kwasowo-zasadowej oraz obserwacja pracy
W9 B.W21
transportu tlenu i dwutlenku węgla w organizmie studenta, sprawozdanie z
wykonania zadania, test

W10 zasady metabolizmu i żywienia B.W22 egzamin pisemny, test

rolę i znaczenie płynów ustrojowych, obserwacja pracy

W11 B.W6
z uwzględnieniem śliny studenta

obserwacja pracy
W12 zasady gospodarki wapniowej i fosforanowej B.W5
studenta, test

2/8
 Umiejętności – Student potrafi:

obserwacja pracy
planować własną aktywność edukacyjną i stale
U1 O.U5 studenta, sprawozdanie z
dokształcać się w celu aktualizacji wiedzy
wykonania zadania

obserwacja pracy
krytycznie oceniać wyniki badań naukowych
U2 O.U9 studenta, sprawozdanie z
i odpowiednio uzasadniać stanowisko
wykonania zadania

egzamin pisemny,
stosować wiedzę z zakresu genetyki i biologii obserwacja pracy
U3 B.U5
molekularnej w pracy klinicznej studenta, sprawozdanie z
wykonania zadania

przeprowadzić diagnostykę najczęstszych chorób, obserwacja pracy

U4 O.U1
ocenić i opisać stan somatyczny i psychiczny pacjenta studenta

Kompetencji społecznych – Student jest gotów do:

obserwacja pracy
K1 korzystania z obiektywnych źródeł informacji O.K7
studenta

Bilans punktów ECTS

Semestr 3

Średnia liczba godzin* przeznaczonych

Rodzaje zajęć studenta
na zrealizowane rodzaje zajęć

seminarium 18

ćwiczenia 24

wykłady e-learning 22

przygotowanie do ćwiczeń 6

przygotowanie do kolokwium 20

przygotowanie prezentacji multimedialnej 10

przygotowanie do zajęć 14

Liczba godzin
Łączny nakład pracy studenta
114

Liczba godzin
Liczba godzin kontaktowych
64

Nakład pracy związany z zajęciami o charakterze Liczba godzin

praktycznym 24

* godzina (lekcyjna) oznacza 45 minut

Semestr 4

3/8
 Średnia liczba godzin* przeznaczonych
Rodzaje zajęć studenta
na zrealizowane rodzaje zajęć

seminarium 28

ćwiczenia 12

wykłady e-learning 26

przygotowanie do egzaminu 30

przygotowanie do ćwiczeń 3

przygotowanie do kolokwium 20

uczestnictwo w egzaminie 3

przygotowanie referatu 10

przygotowanie do zajęć 24

Liczba godzin
Łączny nakład pracy studenta
156

Liczba godzin
Liczba godzin kontaktowych
66

Nakład pracy związany z zajęciami o charakterze Liczba godzin

praktycznym 12

* godzina (lekcyjna) oznacza 45 minut

Treści programowe

Efekty uczenia się dla Formy prowadzenia

Lp. Treści programowe
przedmiotu zajęć

Woda. Rodzaje wiązań chemicznych. Reakcje

chemiczne w roztworach. Stan równowagi. Dysocjacja
elektrolityczna, iloczyn jonowy wody. Iloczyn
rozpuszczalności. pH roztworów kwasów i zasad. W11, W12, W5, W9, U1, ćwiczenia, seminarium,
1.
Roztwory buforowe, pH roztworów buforowych. Rola U2, K1 wykłady e-learning
buforów fizjologicznych z uwzględnieniem buforów
śliny. Osmoza. Ciśnienie osmotyczne i onkotyczne.
Roztwory koloidowe.

Elementy termodynamiki i kinetyki chemicznej.

Pojęcia: energii wewnętrznej układu, entropii, entalpii
ćwiczenia, seminarium,
2. swobodnej. Stała szybkości reakcji. Energia aktywacji. W1, W3, U1, U2, K1
wykłady e-learning
Kataliza. Reakcje redoks. Potencjały redukcji:
standardowy i biologiczny.

4/8
 Lipidy – klasyfikacja, nazewnictwo, funkcje.
Triacyloglicerole, glicerolofosfolipidy i
sfingofosfolipidy. Glikolipidy (cerebrozydy,
gangliozydy) - budowa, funkcja. Zasada syntezy
3. triacylogliceroli i fosfolipidów. Degradacja fosfolipidów W7, U1, K1 seminarium
błonowych (fosfolipazy A i C; tworzenie i rola wtórnych
przekaźników). Lipidy i ich pochodne. Tworzenie się i
hydroliza estrów cholesterolowych. Lipidowe składniki
błon komórkowych.

Węglowodany – budowa, podział, nomenklatura,

własności redukcyjne i utleniające. Rodzaje izomerii ze
4. szczególnym uwzględnieniem stereoizomerii. W7, U1, K1 seminarium
Tautomeria keto-enolowa. Tworzenie O- i N-
glikozydów, estryfikacja, powstawanie aminocukrów.

Aminokwasy – klasyfikacja. Peptydy – struktura

wiązania peptydowego. Wyznaczanie wartości pI
aminokwasów i peptydów. Białka - struktura,
ćwiczenia, seminarium,
5. własności fizykochemiczne. Białka globularne. W1, W7, W9, U1, U2, K1
wykłady e-learning
Mioglobina i hemoglobina - struktura i funkcja. Białka
włókienkowe (kolagen, keratyna). Białka osocza -
elektroforetyczny rozdział białek surowicy krwi.

Enzymy. Swoistość i wydajność katalityczna. Kinetyka

reakcji enzymatycznej. Klasy enzymów. Koenzymy
(rola witamin). Regulacja aktywności (enzymy ćwiczenia, seminarium,
6. W10, W4, W5, U1, U2, K1
allosteryczne). Przykłady mechanizmu działania wykłady e-learning
enzymów. Znaczenie enzymów w diagnostyce.
Inhibitory enzymów.

Podstawy bioenergetyki. Rola ATP. Anabolizm i

katabolizm. Łańcuch oddechowy, fosforylacja
ćwiczenia, seminarium,
7. oksydacyjna. Cykl Krebsa. Reaktywne formy tlenu – W10, W3, W6, U1, U2, K1
wykłady e-learning
powstawanie w organizmie, skutki działania, sposoby
usuwania.

Trawienie i wchłanianie węglowodanów. Glikoliza.

Fosforylacja substratowa. Szlak pentozo-fosforanowy.
W10, W2, W3, W6, U1, ćwiczenia, seminarium,
8. Metabolizm glikogenu. Glukoneogeneza. Metabolizm
U2, K1 wykłady e-learning
fruktozy i galaktozy. Koordynacja metabolizmu
węglowodanów na poziomie ustroju.

Trawienie, wchłanianie i transport lipidów. Lipazy.

Lipoproteiny osocza (typy, metabolizm, rola).
Utlenianie kwasów tłuszczowych. Synteza i rola ciał
ketonowych. Synteza kwasów tłuszczowych seminarium, wykłady e-
9. W10, W2, W6, U1, K1
nasyconych i nienasyconych. Synteza lipidów. learning
Wewnątrzkomórkowa degradacja lipidów złożonych.
Synteza cholesterolu i pochodnych (kwasy żółciowe,
hormony). Metabolizm eikozanoidów.

Trawienie białek. Wchłanianie i losy aminokwasów.

Usuwanie azotu białkowego. Synteza mocznika.
Toksyczność amoniaku. Aminokwasy gluko- i
ketogenne. Degradacja wybranych aminokwasów i
synteza aminokwasów endogennych. Rola fragmentów W1, W10, W4, W6, U1, seminarium, wykłady e-
10.
jedno-węglowych i transmetylacji w metabolizmie U4, K1 learning
aminokwasów i ich pochodnych. Przemiany
fenyloalaniny i tyrozyny. Metabolizm związków
azotowych pochodzących z aminokwasów: hemu,
kreatyniny, adrenaliny, serotoniny.

Biosynteza i degradacja nukleotydów purynowych i

11. W1, W10, W7, U1 wykłady e-learning
pirymidynowych.

5/8
 Związki heterocykliczne. Zasady występujące w DNA i
RNA. Nukleozydy i nukleotydy. Kwasy nukleinowe:
struktura i właściwości fizyko-chemiczne DNA i RNA.
Replikacja. Mutacje i mechanizmy naprawy DNA.
Onkogeny, geny supresorowe. Transkrypcja i ćwiczenia, seminarium,
12. W1, W8, U3, K1
modyfikacje potranskrypcyjne. Translacja. Modyfikacje wykłady e-learning
potranslacyjne i sortowanie białek. Podstawowe
metody biologii molekularnej (PCR, analiza ekspresji
genu, RT-PCR, elektroforeza DNA, hybrydyzacja).
Degradacja białek w komórce.

Biochemia procesów detoksykacji. Rola cytochromów seminarium, wykłady e-

13. W1, U2
P450, reakcje sprzęgania. learning

Integracja i koordynacja przemian metabolicznych.

Metabolizm energetyczny różnych tkanek - po posiłku,
seminarium, wykłady e-
14. między posiłkami, w czasie głodzenia. Regulacja W10, W2, W6, U1, K1
learning
hormonalna metabolizmu na poziomie komórki i
ustroju.

Podstawowe pojęcia transdukcji sygnału. Receptory

15. W1, W6 wykłady e-learning
błonowe i jądrowe. Kaskady sygnalizacyjne.

Informacje rozszerzone

Semestr 3

Metody nauczania:

Analiza tekstów, Burza mózgów, Ćwiczenia komputerowe, Ćwiczenia laboratoryjne, Dyskusja, E-learning, Gra dydaktyczna,
Metoda problemowa, Praca w grupie, Rozwiązywanie zadań, Seminarium

Rodzaj zajęć Formy zaliczenia Warunki zaliczenia przedmiotu

Dwa kolokwia śródroczne w formie testowej (40 pytań, 5

możliwych odpowiedzi). Egzamin końcowy w formie testowej (80
pytań, 5 możliwych odpowiedzi). Podczas zajęć seminaryjnych
studenci są oceniani na podstawie prac pisemnych/zadań
seminarium egzamin pisemny, test
ocenianych w skali od 0 do 5 punktów oraz za przygotowanie
prezentacji multimedialnej na wybrany temat i referowanie
przygotowanego zagadnienia jeden raz w ciągu roku
(wystąpienie jest ocenianie w skali od 0 do 5 punktów).

Podczas zajęć laboratoryjnych, na każdych ćwiczeniach student

obserwacja pracy studenta, może uzyskać 0-5 punktów za przygotowanie teoretyczne (na
ćwiczenia sprawozdanie z wykonania podstawie krótkiego testu) i 0-5 punktów za wykonanie
zadania, test eksperymentów i opracowanie wyników (ocena umiejętności
oraz pracy w grupie).

Dwa kolokwia śródroczne w formie pisemnej (40 pytań, 5

wykłady e-learning egzamin pisemny, test możliwych odpowiedzi). Egzamin końcowy w formie testowej (80
pytań, 5 możliwych odpowiedzi).

Semestr 4

Metody nauczania:

Analiza tekstów, Burza mózgów, Ćwiczenia laboratoryjne, Dyskusja, E-learning, Gra dydaktyczna, Metoda problemowa, Praca
w grupie, Seminarium

6/8
 Rodzaj zajęć Formy zaliczenia Warunki zaliczenia przedmiotu

Dwa kolokwia śródroczne w formie testowej (40 pytań, 5

możliwych odpowiedzi). Egzamin końcowy w formie testowej (80
pytań, 5 możliwych odpowiedzi). Podczas zajęć seminaryjnych
studenci są oceniani na podstawie krótkich sprawdzianów
seminarium egzamin pisemny, test
pisemnych/zadań. Studenci są oceniani za przygotowanie
prezentacji multimedialnej na wybrany temat i referowanie
przygotowanego zagadnienia jeden raz w ciągu roku
(wystąpienie jest ocenianie w skali od 0-5 punktów).

Podczas zajęć laboratoryjnych, na każdych ćwiczeniach student

obserwacja pracy studenta, może uzyskać 0-5 punktów za przygotowanie teoretyczne (na
ćwiczenia sprawozdanie z wykonania podstawie krótkiego sprawdzianu pisemnego) i 5 punktów za
zadania, test wykonanie eksperymentów i opracowanie wyników (ocena
umiejętności oraz pracy w grupie).

2 kolokwia śródroczne w formie pisemnej (testu wielokrotnego

wykłady e-learning egzamin pisemny, test wyboru, każdy po 40 pytań). Egzamin końcowy w formie testu
wielokrotnego wyboru (80 pytań, 5 możliwych odpowiedzi).

Dodatkowy opis

ZALICZENIE PRZEDMIOTU I EGZAMIN:

Zaliczenie przedmiotu wymaga spełnienia następujących warunków:
1. Obecność na zajęciach.
2. Zaliczenie ćwiczeń.
3. Zaliczenie seminariów.
4. Uzyskanie co najmniej 60% punktów z kolokwiów śródrocznych.
5. Ocena końcowa będzie ustalania na podstawie sumy punktów z:

końcowego egzaminu pisemnego w formie testu (warunkiem koniecznym do zaliczenia egzaminu jest uzyskanie co
najmniej 60% punktów z testu)
premii, której wartość będzie wyznaczana na podstawie łącznej liczbę punktów zdobytych przez studenta podczas
kolokwiów, seminariów oraz ćwiczeń (w tym prezentacji). Szczególowy regulamin kursu zostanie udostępniony na
stonie Katedry Biochemii Lekarskiej.

Studenci, którzy uzyskają co najmniej 75% punktów z wszystkich kolokwiów śródrocznych (pod warunkiem spełnienia
pozostałych warunków zaliczenia) mogą przystąpić do I terminu egzaminu w formie ustnej we wcześniejszym terminie.
Podczas wszelkiego rodzaju testów sprawdzających (kolokwia/egzaminy) studenci nie mogą korzystać z żadnych
zewnętrznych źródeł wiedzy, kontaktować się między sobą, ani korzystać z jakichkolwiek środków porozumiewania się na
odległość.

Wymagania wstępne i dodatkowe

Obecność na zajęciach jest obowiązkowa.

Literatura
Obowiązkowa

1. Biochemia. Lippincott Illustrated Review. Denise R. Ferrier. red. Dariusz Chlubek. Edra Urban&Partner, 2018
2. Ćwiczenia z Biochemii dla Studentów Wydziału Lekarskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018. Wydanie
2.
3. "Chemia medyczna" pod red. Iwony Żak, Śląska Akademia Medyczna

Dodatkowa

1. Biochemia Harpera ilustrowana. Murray Robert K., Granner Daryl K., Rodwell Victor W. Tłumacz: Kokot Franciszek, Koj
Aleksander, Kozik Andrzej. PZWL

7/8
 Kierunkowe efekty uczenia się

Kod Treść

B.U5 stosować wiedzę z zakresu genetyki i biologii molekularnej w pracy klinicznej

znaczenie pierwiastków głównych i śladowych w procesach zachodzących w organizmie, z uwzględnieniem

B.W1
podaży, wchłaniania i transportu

B.W2 znaczenie elektrolitów, układów buforowych i reakcji chemicznych w układach biologicznych

B.W3 biochemiczne podstawy integralności organizmu ludzkiego

budowę i funkcje ważnych związków chemicznych występujących w organizmie ludzkim, w szczególności

B.W4 właściwości, funkcje, metabolizm i energetykę reakcji białek, kwasów nukleinowych, węglowodanów, lipidów,
enzymów i hormonów

B.W5 zasady gospodarki wapniowej i fosforanowej

B.W6 rolę i znaczenie płynów ustrojowych, z uwzględnieniem śliny

B.W17 wybrane zagadnienia z zakresu genetyki i biologii molekularnej

B.W21 zasady równowagi kwasowo-zasadowej oraz transportu tlenu i dwutlenku węgla w organizmie

B.W22 zasady metabolizmu i żywienia

O.K7 korzystania z obiektywnych źródeł informacji

O.U1 przeprowadzić diagnostykę najczęstszych chorób, ocenić i opisać stan somatyczny i psychiczny pacjenta

O.U5 planować własną aktywność edukacyjną i stale dokształcać się w celu aktualizacji wiedzy

O.U9 krytycznie oceniać wyniki badań naukowych i odpowiednio uzasadniać stanowisko

O.W1 zagadnienia z zakresu medycyny i nauk przyrodniczych – w podstawowym zakresie

O.W3 problematykę edukacji prozdrowotnej

O.W4 zasady prowadzenia badań naukowych i upowszechniania ich wyników

8/8