Ewaluacja procesu i efektów oddziaływań profilaktycznych

Sylabus zajęć

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Cykl dydaktyczny

Pedagogika specjalna 2024/25

Specjalność Kod zajęć

Terapia pedagogiczna dzieci i młodzieży z trudnościami 11PESTTFS.5200S.12127.24
w funkcjonowaniu psychospołecznym
Języki wykładowe
Jednostka organizacyjna polski
Wydział Studiów Edukacyjnych
Obligatoryjność
Poziom studiów Obowiązkowy specjalnościowy
studia jednolite magisterskie
Blok zajęciowy
Forma studiów Przedmioty specjalnościowe
studia stacjonarne

Profil studiów
profil ogólnoakademicki

Koordynator zajęć Sonia Dzierzyńska-Breś

Prowadzący zajęcia Sonia Dzierzyńska-Breś

Okres Forma zajęć / liczba godzin / forma zaliczenia Liczba

Semestr 10 • Wykład: 15, Egzamin punktów ECTS
2

Cele kształcenia dla zajęć

Kod Cel

C1 Wprowadzenie w problematykę ewaluacji procesu i efektów oddziaływań profilaktycznych.

Kształtowanie kompetencji z zakresu umiejętności krytycznego konstruowania i oceny programów

C2
profilaktycznych.

C3 Kształtowanie umiejętności oceny dostępnych programów profilaktycznych dla młodzieży.

1/5
 Efekty uczenia się dla zajęć

Metody weryfikacji
Efekty uczenia się dla
Kod Efekty uczenia się dla zajęć w zakresie osiągnięcia efektów
kierunku
uczenia się dla zajęć

Wiedzy – Student/ka:

E1R.W1, E1R.W4,
Zna zasady konstruowania i ewaluacji programów
W1 PES_K5_W01, Egzamin pisemny
profilaktycznych.
PES_K5_W05

Wymienia i opisuje błędy w zakresie konstruowania E1R.W2, PES_K5_W04,

W2 Egzamin pisemny
programów profilaktycznych. PES_K5_W05

Ma podstawową, uporządkowaną wiedze na temat E1R.W1, PES_K5_W01,

W3 profilaktyki opartej na dowodach naukowych PES_K5_W02, Egzamin pisemny
(evidence based practise). PES_K5_W03

Umiejętności – Student/ka:

E1R.U2, E1R.U4,
PES_K5_U02,
Potrafi planować, implementować i oceniać proces
U1 PES_K5_U07, Egzamin pisemny
profilaktyczny oraz efekty jego oddziaływań
PES_K5_U08,
PES_K5_U09

Kompetencji społecznych – Student/ka:

E1R.K1, E1R.K2,
Dostrzega dylematy etyczne związane z procesem
K1 PES_K5_K05, Egzamin pisemny
profilaktycznym i jego oceną.
PES_K5_K06, PES_K5_K07

Treści programowe dla zajęć

Efekty uczenia się dla

Lp. Treści programowe dla zajęć Formy zajęć
zajęć

Zasady konstruowania i ewaluacji programów

1. profilaktycznych. Definiowanie ewaluacji. Rodzaje i W1 Wykład
kryteria ewaluacji.

Planowanie, implementacja i ocena procesu

profilaktycznego oraz efektów jego oddziaływań. Etapy
i narzędzie ewaluacji. Cechy i kompetencje
2. U1 Wykład
ewaluatora.

Błędy w zakresie konstruowania programów

3. W2 Wykład
profilaktycznych.

4. Dylematy etyczne w procesie profilaktycznym. K1 Wykład

Profilaktyka oparta na wynikach badan naukowych

5. W3 Wykład
(evidence based practise).

Informacje dodatkowe

2/5
 Forma zajęć Metody i formy prowadzenia zajęć

Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień, Wykład konwersatoryjny, Wykład

Wykład
problemowy, Dyskusja

Forma zajęć Warunki zaliczenia zajęć

Na ocenę 2.0: Poniżej 51 % maksymalnej ilości punktów na egzaminie

Na ocenę 3.0: 51-60 % maksymalnej ilości punktów na egzaminie
Na ocenę 3.5: 61-70 % maksymalnej ilości punktów na egzaminie
Wykład Na ocenę 4.0: 71-80 % maksymalnej ilości punktów na egzaminie
Na ocenę 4.5: 81-90 % maksymalnej ilości punktów na egzaminie
Na ocenę 5.0: Powyżej 91 % maksymalnej ilości punktów na egzaminie

Literatura
Obowiązkowa

1. Bienias S., Felcis W., Hermann-Pawłowska K., Trzciński R. [2015], Inspiracje z ewaluacji – najlepsze praktyki, w: Górniak J.
[red.], Ocena wpływu oparta na dowodach. Model dla Polski.
2. Okulicz-Kozaryn, K., Przegląd badań dotyczących skutecznych strategii profilaktycznych, „Serwis Informacyjny
Narkomania”, 2004, nr 4(27), s. 21-42
3. Okulicz-Kozaryn K., Co profilaktyk powinien wiedzieć o ewaluacji programów profilaktycznych, „Serwis Informacyjny
Narkomania”, 2014, nr 3 (67)

Dodatkowa

1. Babbie E., Badania społeczne w praktyce, PWN, Warszawa 2006.

2. Martini A. [2011], Wprowadzenie do podstawowych pytań stawianych w ewaluacji oddziaływania interwencji: Czy
interwencja coś zmieniła? A jeśli tak, to dla kogo?, w: Haber A., Trzciński R. [red.], Ocena wpływu i prognozowanie
efektów w badaniach ewaluacyjnych, PARP, Warszawa
3. Ewaluacja profilaktyki problemów dzieci i młodzieży, (red.) Grzelak J., Sochocki M., Pracownia Profilaktyki Problemowej,
Warszawa 2001
4. Szymańska J., Programy profilaktyczne. Podstawy profesjonalnej psychoprofilaktyki, CMPP-P MEN, Warszawa 2000

Nakład pracy studenta i punkty ECTS

Średnia liczba godzin* przeznaczonych

Rodzaje zajęć studenta
na zrealizowane rodzaje zajęć

Wykład 15

Czytanie wskazanej literatury 15

Przygotowanie do egzaminu 15

Przygotowanie do zajęć 5

Liczba godzin
Łączny nakład pracy studenta
50

ECTS
Liczba punktów ECTS
2

* godzina (lekcyjna) oznacza 45 minut

3/5
 Efekty uczenia się dla kierunku

Kod Treść

Absolwent/ka jest gotów/gotowa do postępowania w sposób profesjonalny i przestrzegania zasad etyki

zawodowej; dostrzegania i formułowania problemów moralnych i dylematów etycznych związanych z
PES_K5_K05
własną i cudzą pracą, w szczególności w pracy z osobą z niepełnosprawnością; poszukiwania optymalnych
rozwiązań i możliwości korygowania nieprawidłowych działań pedagogicznych

Absolwent/ka jest gotów/gotowa do wzięcia odpowiedzialności za własne przygotowanie do pracy,

podejmowane decyzje i prowadzone działania oraz ich skutki, za osoby, dla których dobra stara się działać;
PES_K5_K06
podtrzymywania etosu zawodu, przestrzegania i rozwijania zasad etyki zawodowej oraz działania na rzecz
przestrzegania tych zasad

Absolwent/ka jest gotów/gotowa do komunikowania się i współpracy z otoczeniem, w tym z osobami

PES_K5_K07 niebędącymi specjalistami w danej dziedzinie, oraz do aktywnego uczestnictwa w grupach i organizacjach
realizujących działania pedagogiczne

Absolwent/ka potrafi wykorzystywać i integrować wiedzę teoretyczną z zakresu pedagogiki specjalnej oraz
powiązanych z nią dyscyplin w celu analizy złożonych problemów edukacyjnych, wychowawczych,
PES_K5_U02
opiekuńczych, kulturalnych, pomocowych i terapeutycznych, a także diagnozować i projektować działania
praktyczne

Absolwent/ka potrafi obserwować, diagnozować i racjonalnie oceniać złożone sytuacje edukacyjne i

PES_K5_U07
rehabilitacyjne oraz analizować motywy i wzory ludzkich zachowań

Absolwent/ka potrafi sprawnie posługiwać się wybranymi ujęciami teoretycznymi w celu analizowania
PES_K5_U08
podejmowanych działań praktycznych na rzecz środowiska osób z niepełnosprawnością

Absolwent/ka potrafi generować oryginalne rozwiązania złożonych problemów pedagogicznych i

PES_K5_U09 prognozować przebieg ich rozwiązywania oraz przewidywać skutki planowanych działań w określonych
obszarach praktycznych w szczególności w zakresie wybranego modułu specjalnościowego

Absolwent/ka zna i rozumie terminologię używaną w pedagogice specjalnej oraz jej zastosowanie w
PES_K5_W01
dyscyplinach pokrewnych na poziomie rozszerzonym

Absolwent/ka zna i rozumie źródła i miejsce pedagogiki specjalnej w systemie nauk oraz o jej
PES_K5_W02 przedmiotowych i metodologicznych powiązaniach z innymi dyscyplinami nauk w szczególności w zakresie
wybranego modułu specjalnościowego

Absolwent/ka zna i rozumie współczesne kierunki rozwoju pedagogiki specjalnej, jej nurty i systemy
PES_K5_W03
pedagogiczne, rozumie ich historyczne i kulturowe uwarunkowania

Absolwent/ka zna i rozumie przedmiotową i metodologiczną specyfikę pedagogiki specjalnej (zna główne
szkoły, orientacje badawcze, strategie i metody badań stosowanych w naukach społecznych; zna mapę
PES_K5_W04
stanowisk i podejść metodologicznych; rozumie postulat wieloparadygmatyczności prowadzenia badań w
pedagogice)

PES_K5_W05 Absolwent/ka zna i rozumie terminologię, teorię i metodykę pracy subdyscyplin pedagogiki specjalnej

E1R.K1 Absolwent/ka jest gotów/gotowa do autorefleksji nad rozwojem zawodowym;

E1R.K2 Absolwent/ka jest gotów/gotowa do wykorzystania zdobytej wiedzy do analizy zdarzeń pedagogicznych.

Absolwent/ka potrafi analizować i stosować diagnozę psychopedagogiczną w resocjalizacji; analizować

diagnozę deficytów i potencjałów; prezentować i analizować modele diagnostyczne; stosować diagnozę
E1R.U2
źródeł nieprzystosowania społecznego; analizować i stosować diagnozę osób zagrożonych i
nieprzystosowanych społecznie; analizować i interpretować diagnozę kryminologiczną;

Absolwent/ka potrafi analizować edukację w perspektywie pedagogiki resocjalizacyjnej; charakteryzować

rolę szkoły jako środowiska społeczno-wychowawczego oraz środowisko inkluzji społecznej; analizować rolę
i zadania nauczycieli, wychowawców, pedagoga szkolnego i pedagoga resocjalizacyjnego, funkcje
E1R.U4
wychowawcze szkoły; analizować i intepretować problemy wychowawcze we współczesnej szkole i
środowisku szkolnym; określać specyfikę procesu nauczania i pracy szkolnej w instytucjach, placówkach
systemu oświaty i ośrodkach o charakterze resocjalizacyjno-wychowawczym;

4/5
 Kod Treść

Absolwent/ka zna i rozumie podstawy pedagogiki resocjalizacyjnej: definicje, pojęcia, zakresy, rys
historyczny, polskie szkoły pedagogiki resocjalizacyjnej – twórców i ich dzieła, współczesne koncepcje i
teorie resocjalizacyjne, proces resocjalizacji w teorii i praktyce, dylematy resocjalizacyjne,
E1R.W1
nieprzystosowanie społeczne; resocjalizację-readaptację-reintegrację, działania od izolacji do środowiska
otwartego, koncepcje twórczej resocjalizacji jako przykłady odziaływań destygmatyzujących i podstawy
teoretyczne metodyki pracy resocjalizacyjnej;

Absolwent/ka zna i rozumie diagnozę psychopedagogiczną w resocjalizacji, diagnozę deficytów, diagnozę

E1R.W2 potencjałów, modele diagnostyczne, diagnozę źródeł nieprzystosowania społecznego, diagnozę osób
zagrożonych i nieprzystosowanych społecznie, diagnozę kryminologiczną;

Absolwent/ka zna i rozumie edukację w perspektywie pedagogiki resocjalizacyjnej, rolę szkoły jako
środowiska społeczno-wychowawczego oraz środowisko inkluzji społecznej, rolę i zadania nauczycieli,
E1R.W4 wychowawców, pedagoga szkolnego i pedagoga resocjalizacyjnego, funkcje wychowawcze szkoły, problemy
wychowawcze we współczesnej szkole i środowisku szkolnym, specyfikę procesu nauczania i pracy szkolnej
w instytucjach, placówkach systemu oświaty i ośrodkach o charakterze resocjalizacyjno- -wychowawczym;

5/5