Fizyka z elementami biofizyki

Karta opisu przedmiotu

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Cykl kształcenia

Zootechnika 2020/21

Specjalność Kod przedmiotu

- BD000000BZON.I1A.0716.20

Jednostka organizacyjna Języki wykładowe

Wydział Biologii i Hodowli Zwierząt Polski

Poziom studiów Obligatoryjność

studia pierwszego stopnia (inżynier) Obowiązkowy

Forma studiów Blok zajęciowy

niestacjonarne Przedmioty ogólne

Profil studiów Dyscypliny

ogólnoakademicki Nauki biologiczne

Przedmiot powiązany z badaniami naukowymi

Nie

Przedmiot kształtujący umiejętności praktyczne

Nie

Nauczyciel Sylwia Cyboran-Mikołajczyk

akademicki
odpowiedzialny
za przedmiot

Pozostali prowadzący Sylwia Cyboran-Mikołajczyk

Okres Forma zaliczenia Liczba

Semestr 1 Egzamin punktów ECTS
4.0
Forma prowadzenia i godziny zajęć
Wykład: 9
Ćwiczenia laboratoryjne: 18

1/7
 Cele kształcenia dla przedmiotu

Podczas kursu student zdobywa wiedzę teoretyczną i praktyczną, dotyczącą podstaw wybranych działów fizyki
i biofizyki. W szczególności praw i zasad niezbędnych w wyjaśnieniu procesów życiowych zachodzących
w organizmach. Kurs daje też możliwość studentom praktycznych ćwiczeń z ilościowych metod pomiarowych
opartych o prawa fizyki. Zawiera: mechanikę klasyczną, siły rzeczywiste zasady dynamiki Newtona, pracę
i energię, zasady zachowania. Układy nieinercjalne i siły bezwładności (przeciążenie i nieważkość), ruch falowy,
C1
zastosowanie ultradźwięków w diagnostyce (USG) i terapii. Sposoby transportu ciepła w organizmach i prawa
nimi rządzące, oraz mechanizmy regulacji temperatury u zwierząt stałocieplnych. Warunki stabilności
i równowagi zwierząt. Fizykę jądrową i promieniowanie jonizujące. Tematem kursu są także skutki działania
czynników fizycznych jak np. temperatury, ultra- i infradźwięków, przyspieszeń oraz promieniowania jonizującego
na organizm.

Efekty uczenia się dla przedmiotu

Kierunkowe efekty
Kod Efekty uczenia się w zakresie Metody weryfikacji
uczenia się

Wiedzy – Student zna i rozumie:

Egzamin pisemny,
podstawowe prawa i zasady fizyki niezbędne
Egzamin ustny,
W1 w wyjaśnieniu procesów zachodzących w organizmach BH_P6S_WG02
Zaliczenie ustne,
żywych
Kolokwium

Egzamin pisemny,
metody fizyczne stosowane w diagnostyce i terapii Egzamin ustny,
W2 BH_P6S_WG02
do układów biologicznych Zaliczenie ustne,
Kolokwium

Egzamin pisemny,
Egzamin ustny,
W3 skutki działania czynników fizycznych na organizmy BH_P6S_WG02
Zaliczenie ustne,
Kolokwium

Umiejętności – Student potrafi:

przeprowadzić samodzielnie pomiary wielkości

fizycznych, opisujących właściwości układu
U1 BH_ P6S_UW01 Wykonanie ćwiczeń
biologicznego lub dotyczących przebiegu jakiegoś
procesu

na podstawie wartości wielkości fizycznych,

opisujących czynniki fizyczne działające na organizm, Egzamin pisemny,
U2 BH_ P6S_UW01
określić wielkość zagrożenia dla zdrowia tego Egzamin ustny
organizmu

określić wpływ parametrów fizycznych na przebieg Egzamin pisemny,

U3 BH_ P6S_UW01
niektórych procesów zachodzących w organizmie Egzamin ustny

Kompetencji społecznych – Student jest gotów do:

do pracy w zespole, ma świadomość

K1 BH_ P6S_KK01 Wykonanie ćwiczeń
odpowiedzialności za zadania wspólnie realizowane

ma świadomość odpowiedzialności za zadania

wspólnie realizowane w zespole, rozumie ważność BH_ P6S_KK01, BH_
K2 Wykonanie ćwiczeń
przestrzegania zasad BHP w związku P6S_KR03
z występowaniem szkodliwych czynników fizycznych

2/7
 Bilans punktów ECTS

Średnia liczba godzin* przeznaczonych

Forma aktywności studenta
na zrealizowane aktywności

Wykład 9

Ćwiczenia laboratoryjne 18

Przygotowanie do ćwiczeń 30

Przygotowanie do egzaminu/zaliczenia 30

Konsultacje 33

Liczba godzin ECTS

Łączny nakład pracy studenta
120 4.0

Liczba godzin ECTS

Zajęcia z bezpośrednim udziałem nauczyciela
60 2.0

Nakład pracy związany z zajęciami o charakterze Liczba godzin ECTS

praktycznym 18 0.7

* godzina (lekcyjna) oznacza 45 minut

Treści programowe

Formy prowadzenia
Lp. Treści programowe
zajęć

3/7
 1. Program wykładów i warunki zaliczenia przedmiotu – forma egzaminu. Zalecana
literatura. Wiadomości ogólne dotyczące wielkości i praw fizycznych. Podział
wielkości fizycznych na podstawowe i pochodne, wektorowe i skalarne,
intensywne i ekstensywne, funkcje stanu. Pomiar wielkości fizycznej. Prawa
fizyczne, Jednostki wielkości fizycznych w układzie SI. Strumienie i bodźce. Sens
fizyczny wzorów.

2. Układy inercjalne i siły rzeczywiste. Najważniejsze rodzaje sił rzeczywistych, ich

klasyfikacja i zasięg. Rodzaje oddziaływań występujących w organizmach. Prawo
powszechnego ciążenia i prawo Coulomba. Właściwości sprężyste układów
biologicznych. Prawo Hooke’a. Współczynniki sprężystości naczyń krwionośnych,
kości i ścięgien.

3. Nieinercjalne układy odniesienia i siły nierzeczywiste (bezwładności). Siły

występujące w ruchu krzywoliniowym - siła odśrodkowa bezwładności i skutki jej
działania. Wpływ przyspieszeń na organizm. Wirówka i jej zastosowanie. Praca i
energia mechaniczna (kinetyczna i potencjalna). Zasada zachowania energii
mechanicznej.

4. Ciepło, temperatura, ciepło właściwe ciał i pojemność cieplna układów

termodynamicznych. Zasada bilansu ciepła. Sposoby transportu ciepła:
przewodnictwo cieplne - prawo Fouriera, konwekcja, promieniowanie - prawo
Stefana-Boltzmanna i Wiena. Transport ciepła w organizmach (konwekcja i
promieniowanie) znaczenie futra u zwierząt i odzieży u ludzi. Adaptacja zwierząt
do zmian pór roku - przykłady.
1. Wykład
5. Mechanizmy regulacji temperatury u zwierząt stałocieplnych; ochrona
organizmu przed utratą i nadwyżką ciepła. Entropia. Zasady termodynamiki,
bilans energii wewnętrznej układu. Bilans energii w układach biologicznych.

6. Analiza podobieństw. Obliczanie powierzchni, objętości, masy, ciężaru i siły

Archimedesa ciał podobnych, lecz o różnych rozmiarach liniowych. Współczynnik
żywotności komórek. Utrata ciepła a produkcja energii metabolicznej u zwierząt
różnych rozmiarów. Uciąg zwierząt dużych i małych.

7. Rodzaje fal i ich właściwości, równanie fali harmonicznej płaskiej. Fale podłużne
i poprzeczne. Dźwięki i ich podział; dźwięki słyszalne przez człowieka. Prędkość
rozchodzenia się dźwięków w różnych ośrodkach i tkankach. Źródła ultradźwięków
i infradźwięków oraz ich wpływ na organizmy zwierzęce. Zastosowanie
ultradźwięków w diagnostyce (USG) i terapii medycznej.

8. Hydroakustyka – badanie obiektów podwodnych; ruchomych i nieruchomych

(hydrolokacja). Fale elektromagnetyczne, dualizm korpuskularno - falowy światła.
Odbicie, załamanie, interferencja, ugięcie i polaryzacja fal. Wpływ promieniowania
ultrafioletowego na organizmy żywe.

9. Promieniotwórczość naturalna i sztuczna; rodzaje i właściwości promieniowania

jądrowego, prawo rozpadu promieniotwórczego. Izotopy promieniotwórcze –
aktywność promieniotwórcza, stała rozpadu i okres półrozpadu. Reguła przesunięć
pierwiastków w układzie okresowym. Wpływ promieniowania jądrowego na
organizm na poziomie molekularnym i komórkowym. Warunki BHP przy pracy z
substancjami promieniotwórczymi.

4/7
 1. Wyznaczanie gęstości i ciężaru właściwego ciał stałych i cieczy.

2. Wirówka.

3. Badanie przepływu cieczy przez poziome przewody.

4. Pomiar wilgotności powietrza.

5. Napięcie powierzchniowe cieczy.

6. Wyznaczanie współczynnika lepkości.

7. Wyznaczanie ciepła właściwego ciał stałych.

8. Wyznaczanie wydatku krwi przez kończynę metodą kalorymetryczną.

2. 9. Sprawdzanie prawa Hooke`a. Ćwiczenia laboratoryjne

10. Wyznaczanie współczynnika wydłużenia tkanki kostnej.

11. Zmiana entropii w procesie samorzutnym i ciepło topnienia.

12. Wyznaczanie współczynnika załamania światła metodą szpilkową.

13. Zestawienie mikroskopu i pomiar długości za pomocą mikroskopu.

14. Badanie widm spektralnych pierwiastków za pomocą spektroskopu.

15. Wyznaczanie stężenia cukru za pomocą sacharymetru.

16. Zjawisko fotoelektryczne.

17. Pomiar aktywności próbki promieniotwórczej.

Informacje rozszerzone

Metody nauczania:

Pokaz/demonstracja, Praca w grupie, Wykład, Ćwiczenia

Udział procentowy w ocenie łącznej

Aktywności Metody zaliczenia
przedmiotu

Wykład Egzamin pisemny, Egzamin ustny 50%

Ćwiczenia laboratoryjne Zaliczenie ustne, Kolokwium, Wykonanie ćwiczeń 50%

5/7
 Literatura
Obowiązkowa

1. Przestalski S.: Elementy fizyki, biofizyki i agrofizyki, Wydawnictwo Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, 2009
2. Jóźwiak Z., Bartosz G. red.: Biofizyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005
3. Jaroszyk F.: Biofizyka, PZWL, Warszawa, 2008
4. Kleszczyńska H., Kilian M., Kuczera J. red. Laboratorium fizyki, biofizyki i agrofizyki, Wydawnictwo Uniwersytetu
Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław 2008.

Dodatkowa

1. Dołowy K., Szewczyk A., Pikuła S.: Błony biologiczne, Wydawnictwo Śląsk, Katowice- Warszawa 2003
2. Bryszewska M., Leyko W.: Biofizyka dla biologów, PWN, Warszawa, 1997
3. Gonet B.: Obrazowanie magnetyczno-rezonansowe. Zasady fizyczne i możliwości diagnostyczne, PZWL, Warszawa, 2016
4. Kane J., W.: Sternheim M.M .:Fizyka dla przyrodników, PWN, Warszawa,1988

6/7
 Kierunkowe efekty uczenia się

Kod Treść

Absolwent jest gotów do ustawicznego zgłębiania wiedzy oraz zasięgania opinii ekspertów przy
BH_ P6S_KK01
rozwiązywaniu problemów w procesie produkcji zwierzęcej

Absolwent jest gotów do przyjmowania odpowiedzialności związanej z wykonywaniem zawodu

zootechnika związanej z koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zwierząt oraz środowiska
BH_ P6S_KR03 hodowlanego a także prawidłowej identyfikacji i rozstrzygania dylematów związanych z hodowlą zwierząt,
mając w świadomości odpowiedzialności za skutki niewłaściwego użytkowania zwierząt będących
przedmiotem chowu, hodowli czy użytkowania

BH_ P6S_UW01 Absolwent potrafi analizować i rozwiązywać złożone problemy, wykorzystując do tego posiadaną wiedzę

BH_P6S_WG02 Absolwent zna i rozumie zagadnienia z zakresu chemii, biochemii, statystyki, fizyki, biofizyki i genetyki

7/7