• Γεννήθηκε στο Newchâtel της Ελβετίας όπου και

σπούδασε Βιολογία.

• Στην ηλικία των 11 ετών, όταν ως μαθητής, έγραψε

τις πρώτες του παρατηρήσεις για ένα σπουργίτι
αλμπίνο.

• Το ενδιαφέρον του για την έρευνα και της φυσικές

επιστήμες συνεχίστηκε και ως αντικείμενο
σπουδών του όπου απέκτησε και το διδακτορικό
του.
• Οι πρώτες του μελέτες για την γνωστική ανάπτυξη
ξεκίνησαν στη Γαλλία, εκεί επικεντρώθηκε το
ερευνητικό του έργο.
• Το 1921 διετέλεσε Διευθυντής σπουδών στο
Ινστιτούτο Ρουσσώ στην Γενεύη . Με αντικείμενο
την κοινωνιολογία, την ψυχολογία, την γενετική
και πειραματική ψυχολογία , δίδαξε σε πολλά από
τα Πανεπιστήμια της Ελβετίας και Γαλλίας.
• Το 1955 ίδρυσε το Παγκόσμιο Κέντρο Γενετικής
Επιστημολογίας, που ήταν και Διευθυντής μέχρι
τον θάνατό του.
• Πέθανε στην Γενεύη 16 Σεπτεμβρίου του 1980.
Θεωρήθηκε ένας από τους σημαντικότερους
θεωρητικούς και ερευνητές στον κλάδο της
Ψυχολογίας.

• Εκτός της ψυχολογίας ενδιαφερόταν για τη

φιλοσοφία και τα µαθηµατικά, ιδίως τη
µαθηµατική λογική.
• Κατατάσσεται στους αναπτυξιακούς ψυχολόγους
αφού κύριο έργο του υπήρξε η μελέτη της
ψυχοπνευματικής εξέλιξης του παιδιού
και του εφήβου.
 Νοητική ανάπτυξη
• Η απόκτηση από το άτομο νέων γνωστικών
ικανοτήτων που δεν υπήρχαν προηγουμένως.

• Η απόκτηση των ικανοτήτων αυτών δε γίνεται με

την ποσοτική αύξηση προηγούμενων δεξιοτήτων,
αλλά με την ποιοτική αλλαγή της δομής της
σκέψης.

Οι νοητικές αυτές δομές σχηματίζονται στο άτομο στο

πλαίσιο της αλληλεπίδρασής του με το περιβάλλον
του.
 Σχήμα ( )
Είναι η προσαρμογή που έχει επιτευχθεί σε ορισμένη
κατάσταση ως αποτέλεσμα μιας ολόκληρης σειράς
δραστηριοτήτων.

Aποτελεί και το κύριο συστατικό στοιχείο της

νοητικής δομής και κατέχει κεντρική θέση στη θεωρία
του Piaget.
• Τα σχήματα αποτελούν ένα είδος «μικρών ή
μεγάλων μονάδων επίγνωσης και επικοινωνίας του
οργανισμού με το περιβάλλον του».
• Τα πρώτα σχήματα του ατόμου σχετίζονται με τα
αντανακλαστικά που υπάρχουν σ’ αυτό μόλις
γεννηθεί (θηλασμός, κίνηση ματιών και χεριών,
αναπνοή κλπ.)
• Αποτελούν:
•  Βάση για την αρχική αλληλεπίδραση του
ατόμου με το περιβάλλον
•  Τα πρώτα απλά γνωστικά σχήματα
μετατρέπονται προοδευτικά σε πολύπλοκους
νοητικούς συλλογισμούς
• Η προσαρμογή πραγματοποιείται με δύο συμπληρωματικές
μεταξύ τους διαδικασίες:
•  α. αφομοίωση (assimilation)
•  β. συμμόρφωση (accomodation)

•  Η αφομοίωση αναφέρεται στη διαδικασία με βάση την

οποία
ο οργανισμός χρησιμοποιεί μια υπάρχουσα γνωστική δομή
ή ικανότητα, για να αντιμετωπίζει τα προβλήματα που
συναντά στο περιβάλλον του
• Η συμμόρφωση είναι η διαδικασία εκείνη κατά την οποία
ένας οργανισμός τροποποιεί τις προηγούμενες γνωστικές
δομές του
για να ανταποκριθεί καλύτερα στις νέες απαιτήσεις

• Για τον Piaget προσαρμογή είναι η ισορροπία ανάμεσα στην

αφομοίωση και τη συμμόρφωση

•  Αν το άτομο δεν μπορεί να προσαρμοστεί στο περιβάλλον

του με τη διαδικασία της αφομοίωσης βρίσκεται σε
κατάσταση ανισορροπίας (déséquilibre)
• Η νοητική ανάπτυξη είναι μια συνεχής μετάπτωση
από καταστάσεις ισορροπίας σε καταστάσεις
ανισορροπίας (ανάλογα συμβαίνει και στη σχολική
μάθηση)
Η οργάνωση αναφέρεται στην Η προσαρμογή είναι η
ικανότητα των ζωντανών όντων να ισορροπία ανάμεσα σε
διευθετούν τις σωματικές ή δύο συμπληρωματικές
ψυχολογικές τους δυνατότητες σε διαδικασίες του
συναφή συστήματα για να οργανισμού την
ανταποκρίνονται καλύτερα στις αφομοίωση και τη
απαιτήσεις του περιβάλλοντος συμμόρφωση
(πχ. βράγχια και μηχανισμοί και αποτελεί τη
θερμοκρασίας για τα ψάρια). συνισταμένη τους
 Η εξελικτική θεωρία του Piaget

• 1) το αισθητηριοκινητικό στάδιο (0-2 ετών)

• 2) το στάδιο προ-λογικής νόησης ή
προσυλλογιστική περίοδος (2-7 ετών)
• 3) το στάδιο της συγκεκριμένης λογικής
νόησης (7-12 ετών)
• 4) το στάδιο της τυπικής νόησης (12-19 ετών)
Περιλαμβάνει το συντονισμό αισθητηριακών
αντιλήψεων και των απλών κινητικών συμπεριφορών
για την απόκτηση γνώσης του κόσμου.

Κατά την περίοδο αυτή το

βρέφος δεν έχει κατακτήσει
την έννοια
της μονιμότητας των
αντικειμένων
17/32
 Προενεργητική περίοδος προ-λογικής νόησης
ή προσυλλογιστική περίοδος (2-6 ετών)

Η ανάπτυξη της νοητικής αναπαράστασης δίνει τη δυνατότητα

στα παιδιά 1) να σκέφτονται για αντικείμενα που δεν είναι
παρόντα και 2) να συμβολίζουν (χρήση γλώσσας, συμβολικό
παιχνίδι, σχέδιο).
Περιορισμοί της προσυλλογιστικής σκέψης αποτελούν ο
εγωκεντρισμός, ο ρεαλισμός και η αδυναμία διατήρησης, η
οποία οφείλεται στην έλλειψη ικανότητας των παιδιών για
αντιστρεψιμότητα.
Επίσης, τα παιδιά αυτού του σταδίου συγχέουν τις κατηγορίες
με τις υποκατηγορίες και το φαινομενικό με το πραγματικό.
Η σκέψη του νηπίου επικεντρώνεται σε
ένα μόνο χαρακτηριστικό κάθε φορά
 Εγωκεντρισμός
• Παρουσίαζε στο παιδί μικροπλάσματα τριών
βουνών τοποθετημένα σε ένα τραπέζι.

• Το παιδί ενθαρρυνόταν να κινείται γύρω από το

τραπέζι και έτσι να παρατηρεί τον ορεινό όγκο από
διάφορες θέσεις και προοπτικές.
Στη συνέχεια,
έβαζε το παιδί να καθίσει
σε μια ορισμένη θέση (θέση Α)
και μια κούκλα σε διαφορετικά
σημεία γύρω από το τραπέζι
(στη θέση Β, στη θέση Γ,
στη θέση Δ).

Ζητούσε από το παιδί να επιλέξει από 10 φωτογραφίες,

τη φωτογραφία ου έδειχνε πως έβλεπε η κούκλα τα
βουνά κάθε φορά.
• Ζητούσε δηλαδή από το παιδί να
«μεταφερθεί» στη θέση της κούκλας, να
αγνοήσει τη δική του άποψη.
• Διαπιστώθηκε ότι τα παιδιά 4 ετών και κάτω
επιλέγουν συστηματικά τη φωτογραφία που
δείχνει πώς βλέπει το ίδιο το παιδί τον ορεινό
όγκο. Ήταν εντελώς ανυποψίαστα ότι η
κούκλα μπορούσε να έχει διαφορετική
άποψη από ότι εκείνα.
Το παιδί ισχυρίζεται ότι η ποσότητα πλαστελίνης στο
δεύτερο και στον τρίτο βώλο έγινε περισσότερη ή
λιγότερη,
στηριζόμενο σε μια μονομερή αντιληπτική άποψη (το
μήκος, το πλάτος, το πλήθος),
χωρίς να μπορεί να συνυπολογίσει ταυτόχρονα τον
αντισταθμιστικό ρόλο των άλλων δεδομένων του
προβλήματος.
Το νήπιο, κατά την ορολογία του Piaget, δεν μπορεί
να «αποκεντρωθεί» (decenter), να μην εστιάζει σε ένα
μοναδικό στοιχείο, να συνυπολογίζει πολλές διαστάσεις
συγχρόνως και να εξετάζει την αλληλεπίδραση τους.
Το νήπιο δεν διαθέτει ακόμη την ορθόδοξη μέθοδο της
σειροθέτησης, δηλαδή πρώτα να επιλέξει, από όλα τα αντικείμενα,
το μικρότερο (ή το μεγαλύτερο).
Εν συνεχεία, από τα υπόλοιπα στοιχεία να επιλέξει πάλι το μικρότερο
(ή το μεγαλύτερο) και να το τοποθετήσει δίπλα στο πρώτο. Κατόπιν,
να επιλέξει πάλι το μικρότερο (ή το μεγαλύτερο) από τα υπόλοιπα
και να το τοποθετήσει δίπλα στο δεύτερο στοιχείο κ.ο.κ.
Η διαδικασία αυτή της επιλογής του μικρότερου (ή του μεγαλύτερου)
από τα αντικείμενα που κάθε φορά απομένουν και της τοποθέτησής
του στην επόμενη θέση συνεχίζεται ωσότου εξαντληθούν όλα τα
αντικείμενα.
Σε ένα κλασικό πείραμα του ο Piaget έδινε ξύλινες χάντρες,
από τις οποίες οι περισσότερες ήταν καφέ και λίγες ήταν
άσπρες.
Παιδιά 5 ή 6 ετών δεν μπορούσαν να αντιληφθούν τη σχέση
«όλες οι χάντρες είναι ξύλινες». Ότι δηλαδή τόσο οι καφέ
όσο και οι άσπρες χάντρες περιλαμβάνονται στην ευρύτερη
ομάδα που είναι οι «ξύλινες χάντρες».
Έτσι, όταν το παιδί ερωτηθεί: «Οι καφέ χάντρες είναι
περισσότερες ή οι ξύλινες χάντρες;» απαντά ότι
περισσότερες είναι οι «καφέ χάντρες».
Κάνει αυτό το λάθος, γιατί συγκρίνει τις «καφέ χάντρες» με
την παράλληλη ομάδα «άσπρες χάντρες». Δεν μπορεί
ακόμη να αντιληφθεί συγχρόνως το όλο (ξύλινες χάντρες)
και τα μέρη (άσπρες χάντρες, καφέ χάντρες), γιατί δεν έχει
αναπτύξει την έννοια της συμπεριληπτικής ταξινόμησης.
Το στάδιο της συγκεκριμένης λογικής νόησης
(6-12 ετών)

Τα παιδιά είναι ικανά για νοητικές ενέργειες. Νέα

χαρακτηριστικά της σκέψης τους είναι: η
αποκέντρωση, η ταυτότητα, η αντιστρεψιμότητα
(διατήρηση), ενώ λύνουν προβλήματα λογικής
ταξινόμησης, σειροθέτησης και αρίθμησης.
 Το στάδιο της τυπικής νόησης (12-19 ετών)
Το άτομο αποκτά την ικανότητα να σκέφτεται
συστηματικά όλες τις λογικές σχέσεις ενός
προβλήματος.
 Κλινική μέθοδος
• Η μέθοδος αυτή περιελάμβανε ερωτήσεις
προς το παιδί και προσεκτική εξέταση των
απαντήσεών του - προκειμένου να
παρατηρήσει πώς απαντούσε το παιδί
σύμφωνα με τις ερωτήσεις που ζητούνταν -
και μετά εξέταζε την αντίληψη του παιδιού
σχετικά με τον κόσμο μέσα από τις
απαντήσεις του.
 Από το εργαστήριο Binet στο Παρίσι
Σε μια καταγεγραμμένη γνωστή συνομιλία του με ένα
πεντάχρονο κοριτσάκι θέτει το ερώτημα «τι είναι
αυτό που δημιουργεί τον αέρα;», και αρχίζει να
περισυλλέγει απαντήσεις. Όταν το παιδί τού απαντά
«τα δένδρα», εκείνος συνεχίζει τον διάλογο με ένα
ακόμη ανοιχτό ερώτημα: «πώς το ξέρεις;». «Τα είδα
να κουνούν τα χέρια τους».
«Και πώς αυτό δημιουργεί τον αέρα;».
Εδώ η μικρή αρχίζει να κουνά το χέρι της μπροστά
από το πρόσωπό της αποφαινόμενη με άκρως
σοβαρό ύφος: «Να έτσι. Μόνο που είναι μεγαλύτερα.
Και υπάρχουν πολλά δένδρα».