Grupa A Klasa ....................

Imię i nazwisko ....................................................

1 Glukoza i fruktoza to monosacharydy występujące w różnych produktach

żywnościowych. Chociaż mają podobną budowę, to mają odmienny wpływ na organizm
człowieka. Badania naukowe wykazały, że wypicie napoju zawierającego fruktozę
aktywizuje tzw. jądro półleżące w mózgu, w wyniku czego człowiek odczuwa
zwiększone łaknienie. Spożycie napoju zawierającego glukozę w mniejszym stopniu
wywołuje opisaną reakcję fizjologiczną. Wykazano także, że w przeciwieństwie do
glukozy wzrost poziomu fruktozy we krwi nie hamuje ośrodka głodu i sytości
w podwzgórzu, zwiększa stężenie greliny – hormonu, który sygnalizuje uczucie głodu
oraz obniża stężenie leptyny – hormonu zmniejszającego łaknienie. Przykłady te
udowadniają, że węglowodany, podobnie jak niektóre leki czy narkotyki, mogą
oddziaływać na pewne obszary mózgu i powodować uzależnienia.
Na podstawie analizy tekstu skonstruuj tabelę, w której porównasz wpływ fruktozy
i glukozy na struktury (jądro półleżące oraz ośrodek głodu i sytości) oraz na
hormony.
2 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli
jest fałszywe.

Węglowodany to związki organiczne zbudowane z identycznej

1. P F
liczby atomów węgla, wodoru i tlenu.
2. Wspólną cechą węglowodanów jest słodki smak. P F
Składnikiem kwasów nukleinowych są cukry należące do
3. P F
monosacharydów.
3 Cząsteczki tych węglowodanów zawierają od 3 do 8 atomów węgla. Niektóre z nich
mogą występować w formie łańcuchowej lub pierścieniowej. Charakteryzują się słodkim
smakiem i bardzo dobrą rozpuszczalnością w wodzie.
a) Podaj nazwę grupy węglowodanów, której dotyczy powyższy opis.
b) Podkreśl nazwy węglowodanów należących do opisanej grupy cukrów.
fruktoza, ryboza, sacharoza, galaktoza, maltoza, skrobia, laktoza, celuloza

4 Schemat przedstawia powstawanie pewnego sacharydu.

a) Podaj nazwę powstałego sacharydu.
b) Podkreśl nazwę wiązania (oznaczonego na schemacie
literą X), które tworzy się między cząsteczkami glukozy.
peptydowe, estrowe, O-glikozydowe

c) Zaznacz podpunkt, w którym właściwie scharakteryzowano powstały związek.

A. Stanowi podstawowe źródło energii dla komórek.
B. Jest składnikiem mleka ssaków.
C. Wykorzystuje się go jako substancję słodzącą.
D. Stanowi formę transportową cukru u roślin.

Grupa A | strona 1 z 2
5 Przyporządkuj podanym polisacharydom ich biologiczne funkcje.
A. Materiał zapasowy u grzybów i zwierząt.
1. glikogen
B. Stanowi formę transportową cukrów u roślin.
2. celuloza
C. Komponent ściany komórkowej u grzybów.
3. skrobia
D. Składnik ściany komórkowej u roślin.
4. chityna
E. Materiał zapasowy u roślin, gromadzony w bulwach ziemniaka.
6 Przeprowadzono doświadczenie, którego
celem było stwierdzenie obecności
skrobi w szynce. Przygotowano trzy
próby zgodne ze schematem.
a) Zaznacz poprawnie sformułowany
problem badawczy do
przedstawionego doświadczenia.
A. W badanej szynce występuje skrobia.
B. Wpływ rodzaju szynki na zawartość skrobi.
C. Czy w badanej szynce występuje skrobia?
D. Płyn Lugola w obecności skrobi zmienił barwę na niebieskofioletową.
b) Określ, które próby stanowiły próbę kontrolną pozytywną, próbę badawczą oraz
próbę kontrolną negatywną.
7 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli
jest fałszywe.

1. Celuloza jest źródłem cukrów prostych dla organizmu człowieka. P F

2. U ludzi glikogen jest magazynowany w mięśniach i w trzustce. P F
Chityna to polisacharyd budujący szkielet zewnętrzny u
3. P F
stawonogów.
8 Jednym ze sposobów wykrywania obecności cukrów redukujących w komórce (m.in.
glukozy) jest reakcja z wykorzystaniem odczynników Fehlinga (I i II). Jeśli w materiale
biologicznym znajduje się glukoza, to po dodaniu do niego odczynnika oraz podgrzaniu
nastąpi wytrącenie ceglastoczerwonego osadu z badanego roztworu. Przygotowano trzy
probówki z następującą zawartością:
- probówka nr 1: 20 ml 5% wodnego roztworu glukozy oraz 5 ml odczynników Fehlinga
(I i II),
- probówka nr 2: 20 ml soku z winogron oraz 5 ml odczynników Fehlinga (I i II),
- probówka nr 3: 20 ml soku z agrestu oraz 5 ml odczynników Fehlinga (I i II),
Po podgrzaniu probówek nastąpiła zmiana barwy i wtrącenie się osadu.
a) Określ, który roztwór (w probówce 1, 2 czy 3) pełnił rolę próby kontrolnej w tym
doświadczeniu.
b) Sformułuj wniosek wynikający z przeprowadzonego doświadczenia.

Grupa A | strona 2 z 2