NGÀY HỘI STEM CẤP THPT TỈNH ĐĂK LĂK

LẦN THỨ I - NĂM HỌC 2023

BÁO CÁO TÓM TẮT

Tên đề tài: BỘ ĐIỀU HƯỚNG PIN MẶT TRỜI

KÉP ARDUINO
Lĩnh vực: Năng lượng vật lí

Người thực hiện: Nguyễn Quốc Toàn

Trần Minh Diệu
GV hướng dẫn : Lưu Thị Quý
Đơn vị : THPT Huỳnh Thúc Kháng

Buôn Ma Thuột, tháng 11 năm 2023

0
 I. Lí do chọn đề tài
Trong bối cảnh sự thay đổi khí hậu đang diễn ra từng ngày, con người ngày
càng ý thức hơn được sự hữu hạn của các nguồn tài nguyên. Vấn đề về an ninh
năng lượng cũng đang nóng lên từng ngày do các nguồn năng lượng truyền thống
đang dần cạn kiệt mà nhu cầu sử dụng năng lượng của con người lại ngày càng tăng
cao. Hiện nay khi các phương án sản xuất điện từ than đá, thủy điện, điện hạt nhân
ngày càng gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho con người. Việc sử dụng nguồn
năng lượng sạch góp phần rất lớn vào công cuộc bảo vệ và khôi phục môi trường
sống trong lành của con người. Trong đó, năng lượng mặt trời là một nguồn năng
lượng tái tạo sạch, miễn phí đã và đang được con người sử dụng và phục vụ rất hữu
ích cho cuộc sống. Pin mặt trời là một thiết bị tạo ra điện năng từ ánh sáng mặt trời,
thích hợp để sử dụng ở nơi mạng lưới điện còn hạn chế, được sử dụng khá rộng rãi
trong sinh hoạt của người dân. Tuy nhiên, nếu lấy trái đất làm chuẩn, mặt trời quay
quanh quỹ đạo trái đất, hướng của tia sáng mặt trời đối với mặt phẳng trái đất luôn
thay đổi theo thời gian. Vào những ngày có nắng, mặt trời di chuyển một góc
khoảng 180 độ so với một điểm cố định trên mặt đất. Trong khi đó, tấm pin năng
lượng mặt trời đạt hiệu quả cao nhất khi phương của tia sáng mặt trời vuông góc
với mặt phẳng của nó. Năng lượng hấp thụ giảm dần theo cosin của góc phương vị
mặt trời. Do vậy, hệ thống tấm pin mặt trời đặt trên khung đỡ cố định sẽ thu được
lượng quang năng ít hơn nhiều so với giàn pin có thể xoay để hứng trọn ánh nắng
mặt trời.
Arduino là một nền tảng phổ biến cho phát triển các dự án điện tử, cho phép
điều khiển các module tùy chỉnh và thu thập dữ liệu từ các cảm biến, trong đó có
cảm biến ánh sáng. Vì vậy, arduino có thể được tích hợp để điều khiển hướng xoay
của giàn pin mặt trời sao cho hứng được ánh sáng mặt trời một cách tối ưu nhất,
nhằm tăng hiệu suất cho sản phẩm pin mặt trời.
Từ những vấn đề đó, chúng em đã mạnh dạn thiết kế và chế tạo mô hình sản
phẩm “Bộ điều hướng pin mặt trời kép arduino”.
II. Mục đích nghiên cứu
Mục tiêu là xây dựng một bộ điều khiển pin mặt trời kép sử dụng Arduino
nhằm tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng mặt trời và cung cấp điện năng ổn định
cho các thiết bị hoặc hệ thống.
Nghiên cứu về cách tích hợp các cảm biến về mức năng lượng pin mặt trời,
nhiệt độ và ánh sáng môi trường để tối ưu quá trình thu thập năng lượng mặt trời
nhằm bảo vệ pin khỏi quá tải hoặc điều kiện môi trường xấu.
Phân tích và thiết kế hệ thống điều khiển để điều chỉnh hoạt động của pin mặt
trời kép, như việc phân chia năng lượng vào các ứng dụng khác nhau, quản lý lưu
trữ năng lượng.

1
III. Các kiến thức liên môn - kiến thức STEM
3.1. Các kiến thức liên môn
a. Môn hóa học
Tấm pin mặt trời được làm từ chất bán dẫn. Chất bán dẫn (tiếng
Anh: Semiconductor) là chất có độ dẫn điện ở mức trung gian giữa chất dẫn
điện và chất cách điện. Chất bán dẫn hoạt động như một chất cách điện ở nhiệt
độ thấp và có tính dẫn điện ở nhiệt độ phòng.
Các thiết bị bán dẫn mang lại một loạt các tính chất hữu ích như có thể điều
chỉnh chiều và đường đi của dòng điện theo một hướng khác, thay đổi điện trở nhờ
ánh sáng hoặc nhiệt. Vì các thiết bị bán dẫn có thể thay đổi tính chất thông qua tạp
chất hay ánh sáng hoặc nhiệt, nên chúng thường được dùng để mở rộng, đóng
ngắn mạch điện hay chuyển đổi năng lượng.

Hình 1: Cấu tạo của một tấm pin mặt trời

Pin năng lượng mặt trời được chia làm 8 bộ phận gồm: khung nhôm, kính
cường lực, lớp màng EVA, solar cell, tấm nền pin (phía sau), hộp đấu dây (junction
box), cáp điện, Jack kết nối MC4.
b. Môn vật lí
Nguyên lí hoạt động của pin mặt trời dựa vào hiện tượng quang điện trong.
Hiện tượng quang điện trong là hiện tượng ánh sáng giải phóng electron liên kết,
biến chúng trở thành các electron có tính dẫn, cùng lúc tạo thành các lỗ trống tham
gia vào quá trình dẫn điện.

2
 Hình 2: Nguyên lí hoạt động của pin mặt trời

c. Môn tin học

Sản phẩm tích hợp vi mạch Arduino, cho phép người dùng lập trình điều khiển các
chức năng của bộ điều khiển pin mặt trời theo mong muốn.
3.2. Các kiến thức STEM
a. Khoa học (Science):
b. Công nghệ (Technology):
c. Kĩ thuật (Engineering)
d. Toán (Mathematics)
IV. Quy trình chế tạo sản phẩm

1. Lên ý tưởng cho sản phẩm: Tạo ra 1 bộ điều khiển sẽ theo dõi vị trí của mặt
trời và điều chỉnh hướng xoay của tấm pin mặt trời để đảm bảo chúng nhận được
ánh sáng mặt trời tối đa trong ngày.

3
 Lên ý tưởng cho sản phẩm

Chuẩn bị nguyên vật liệu, thiết bị

Gia công các bộ phận Lập trình arduino IDE

Lắp ráp mô hình sản phẩm

Vận hành mô hình

Đánh giá, sửa chữa

Hoàn thiện mô hình sản phẩm

Hình 3: Quy trình chế tạo sản phẩm

2. Chuẩn bị nguyên vật liệu, thiết bị:
Sử dụng tài nguyên sẵn có và các vật liệu thân
thiện với môi trường, đồng thời tận dụng thiết bị
có sẵn của các sản phẩm thành công đã được
thương mại hóa trên thị trường.

Các vật liệu, thiết bị cần thiết bao gồm:

+ Bìa xốp, dây điện, các mối nối

+ Pin Mặt Trời 5.5V180mA 1W

+ 4 Quang Trở CDS 5MM 5537

+ 2 Động cơ Servo SG90 (Góc Quay 180)

+ Pin Lishen Xám 2500mAh 5C

+ Arduino Nano 3.0 LGT8F328P

+ Mạch Sạc Pin TP4056 1A MiniUSB

Hình 4: Nguyên vật liệu, thiết bị

4
3. Gia công các bộ phận như: đế bằng bìa xốp, 4 chân đế, tấm pin mặt trời, pin, 2 hệ
thống xoay (hệ thống chữ U, hệ thống tròn), 2 động cơ servo, các cảm biến trở,
quang trở, mạch sạc pin, vi mạch Arduino.

4. Lập trình Arduino IDE: Sử dụng IDE Arduino mã để Arduino đọc dữ liệu từ
cảm biến ánh sáng, tính toán hướng di chuyển của mặt trời và điều khiển động cơ
servo để điều chỉnh hướng của mặt trời theo hướng tốt nhất để thu nhận năng lượng
ánh sáng. Link mã nguồn mở:
https://projecthub.arduino.cc/Aboubakr_Elhammoumi/arduino-solar-tracker-
77347b

Hình 5: Sơ đồ mạch điện

5. Lắp ráp mô hình sản phẩm:

Lắp ráp 4 chân vào đế, hệ thống xoay
thẳng đứng lên phía trên đế, hệ thống
xoay ngang (chữ U) nối với hệ thống
xoay thẳng đứng, lắp pin mặt trời vào
hệ thống xoay ngang (chữ U), lắp 1
servo vào hệ thống xoay thẳng đứng và
1 servo vào hệ thống xoay (chữ U), lắp
mạch điện trên đế tròn, hoàn thành
caccs dây nối.
6. Vận hành mô hình sản phẩm: Tiến hành cho sản phẩm chạy thử ở ngoài trời có
nắng hoặc trong phòng kín lấy ánh sáng từ đèn flash điện thoại hoặc đèn pin.

5
7. Đánh giá, sửa chữa: Trong quá trình vận hành sản phẩm, kiểm tra các góc quay
của tấm pin mặt trời, sản phẩm đã hoạt động đúng nguyên lí chưa? Vị trí các bộ
phận có đảm bảo tính tinh gọn, thẩm mĩ không?

8. Hoàn thiện mô hình sản phẩm: Khắc phục các lỗi sai trong quá trình của bước 4
và bước 5, sau đó hoàn thiện sản phẩm.

V. Nguyên lí hoạt động

1. Cảm biến trở: Bộ điều hướng pin mặt trời kép Arduino sử dụng 4 cảm biến trở để
đo lường mức độ sáng tương đối từ các phía khác nhau. Bằng cách so sánh giá trị
trở kháng của các cảm biến, Arduino có thể xác định được vị trí của ánh sáng từ
nguồn sáng.

2. Mạch điều khiển: Arduino sẽ nhận tín hiệu từ cảm biến trở khi nó chuyển động
và tính toán các góc cần thay đổi để tối ưu hóa góc chiếu của tấm pin mặt trời.

3. Servo motor: Arduino điểu khiển servo motor để thay đổi góc nghiêng của tấm
pin mặt trời. Khi Arduino tính toán được góc nghiêng lý tưởng, nó sẽ gửi tín hiệu
đến servo motor để điều chỉnh vị trí của tấm pin mặt trời.

4. Lặp lại: Quá trình theo dõi và điều chỉnh này diễn ra liên tục theo sự thay đổi của
vị trị nguồn sáng. Bộ điều hướng pin mặt trời kép Arduino liên tục giám sát và điều
chỉnh vị trí tấm pin mặt trời để đảm bảo thu thập năng lượng tối đa.

VI. Kết quả nghiên cứu

1. Thời gian thực hiện
Từ ngày 15 đến ngày 30 tháng 09 năm 2023, lên ý tưởng và thu thập các
nguyên vật liệu, thiết bị cần thiết.
Từ ngày 04 đến ngày 10 tháng 10 năm 2023, tìm kiếm các thiết bị điện tử như
Arduino, quang trở, servo, pin, bộ sạc, mạch điện…
Từ ngày 15 đến ngày 18 tháng 10 năm 2023, dựa trên ý tưởng thiết kế để xây
dựng nguyên lý làm việc của các hệ thống. Từ đó lựa chọn các linh kiện, thiết bị thử
nghiệm rồi thiết kế sản phẩm hoàn chỉnh.
Từ ngày 25 đến ngày 30 tháng 10 năm 2023, cho sản phẩm hoạt động và đánh
giá, kiểm tra quá trình hoạt động, sửa chữa và xử lí các vấn đề phát sinh.
Từ ngày 3 đến ngày 9 tháng 12 năm 2023, hoàn thiện mô hình sản phẩm, viết
báo cáo, làm poster.
Ngày 11 tháng 11 năm 2023, mang sản phẩm đi dự thi “Ngày hội STEM cấp
trường”.

6
 Từ ngày 15 đến ngày 25 tháng 11 năm 2023, dựa trên sự đóng góp ý kiến của
quý thầy, cô giáo ban giám khảo, chúng tôi chỉnh sửa, trang trí và hoàn thiện mô
hình sản phẩm cho thẩm mĩ hơn.
2. Kết quả nghiên cứu
Sau quá trình chế tạo và thử nghiệm, chúng tôi đã hoàn thành mô hình sản phẩm
“Bộ điều hướng pin mặt trời kép Arduino”. Sản phẩm đã hoạt động khá ổn, đón ánh
nắng mặt trời theo hướng vuông góc đạt
90%.

VII. Kết luận

Sản phẩm có rất nhiều ứng dụng trong đời sống con người, có thể ứng dụng ở
mọi nơi từ nhà ở đến nơi công cộng nhờ vào 2 nguồn năng lượng được kết hợp
chung. Nhờ việc kết hợp này nguồn cung cấp năng lượng luôn được đảm bảo đầy
đủ dù cho thiếu nắng hoặc thiếu gió. Khắc phục được các tình trạng mất điện, giảm
giá chi phí gia đình, tạo nguồn năng lượng sạch.
Tuy nhiên sản phẩm còn những nhược điểm cần khắc phục như việc giá
thành đắt, nguồn năng lượng sẽ không ổn định.
Sau khoảng thời gian nghiên cứu, việc kết hợp hai nguồn năng lượng mặt trời
và năng lượng gió, với sự hướng dẫn của các thầy cô, đến nay đề tài nghiên cứu và
sản phẩm của tôi đã hoàn thành. Mặc dù bản thân tôi đã hết sức cố gắng, nhưng do
trình độ kiến thức còn hạn chế. Vì vậy tôi xin tiếp thu ý kiến đóng góp và chỉ bảo
của các thầy cô và nhà khoa học để đề tài và sản phẩm ngày càng hoàn thiện hơn,
7
nâng cấp và có nhiều tính năng cao hơn nữa. Tôi xin cam đoan rằng những nội dung
trình bày trong quyển báo cáo sản phẩm này là do chính công sức nghiên cứu và
sáng tạo của tôi. Một lần nữa tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ, hướng dẫn tận
tình của quý thầy để đề tài nghiên cứu của tôi hoàn thành như hôm nay.
Trân trọng!

8
 E. Tài liệu tham khảo
1. https://sunemit.com/nang-luong-mat-troi/
2. https://vuphong.vn/he-thong-pin-mat-troi-xoay-theo-huong-nang/

3. https://baigiang.violet.vn/lesson/nang-luong-mat-troi-2184-36.html
-------------------------

MỤC LỤC
9
 Trang
A. Lí do chọn đề tài 1
B. Vấn đề nghiên cứu; Giả thuyết khoa học 1
1. Vấn đề nghiên cứu 1
2. Giả thuyết khoa học 2
C. Thiết kế và phương pháp nghiên cứu 2
D. Tiến hành nghiên cứu 3
1. Tiến trình nghiên cứu 3
2. Phân tích và giải thích số liệu 4
3. Xây dựng các hệ thống 4
4. Kết quả nghiên cứu 4
5. Kết luận 5
E. Tài liệu tham khảo 6

10