Konferencja Paryska i traktat wersalski

Konferencji nie uczestniczyły państwa centralne Rosja (władzę przejęli Bolszewicy, nie została
zaproszona )
Największy wpływ na decyzję mają USA Wielka Brytania Francja tzw wielka trójka
Wielka Brytania premier David Lloyd George
Francja premier Georges Clemenceau
USA prezydent Wilson
Cele: podjęcie decyzji w sprawie państw pokonanych, odpowiedzialnością za rozpoczęcie I
wojny obarczono Niemcy
Traktat Wersalski podpisany 28 czerwca 1919 roku nakładał na Niemcy trzy rodzaje ograniczeń
-Terytorialne musieli oddać Francji Alzację i Lotaryngię odrodzonej Polsce· Wielkopolskę i
Pomorze Gdańskie bez Gdańska -status wolnego miasta
Plebiscyty· Śląsk Warmii i Mazurach Powiśle ludność miała wybrać do którego narodu chcą
należeć pozbawione Niemcy kolonii znalazły się pod kontrolą formalnie ligi Narodów a w
rzeczywistości decydowały anglia, francja wprowadzono zakaz łączenia się kiedyś w przyszłości
Niemiec i Austrii
-militarne zakazano Niemcom posiadania lotnictwa i floty zlikwidowano powszechną służbę
wojskową armia nie mogła liczyć więcej niż 100 tysięcy żołnierzy wprowadzono demilitaryzacja
nad Nadrenii
-gospodarcze· miały zapłacić reparacje wojskowe
Do Traktatu Wersalskiego włączono statut ligi Narodów. Inicjatorem prezydent USA do niego nie
należały.Najważniejszym organem wykonawczym ligi Narodów była stała rada w której skład
wchodzili przedstawiciele zwycięskich mocarstw z okresu I wojny światowej. Ich liczba się
zmieniała wszystkie państwa członkowskie były prezentowane w zgromadzeniu Niemcy zostały
przyjęte w 1926 roku wystąpiły W 1933 związek sowiecki należał w latach 1934-1939 pracami
organizacji i rozlicznych komitetów kierował stały sekretariat z sekretarzem generalnym te
organy miały siedzibę w Genewie niderlandzkim handzie ulokowano siedzibę stałego trybunału
sprawiedliwości międzynarodowej ligi Narodów miał on to zadanie rozstrzygnąć pomiędzy
państwami
Zmiany granic
Nowe państwa na mapie Łotwa Litwa Irlandia Czechosłowacja Austria Węgry polska, estonia,
królestwo Serbów chorwatów i słoweńców
Mały Traktat Wersalski nakładał na nowo utworzone państwa obowiązek ochrony praw
mniejszości narodowych
Traktaty waszyngtońskie waszyngtońskie na ich mocy uznał suwerenność Chin Prowadzona
polityka otwartych drzwi wobec Chin podpisano uregulowania dotyczące towaru flot wojennych
bezpieczeństwa na Pacyfiku 1921 1922
Gospodarka w latach 20
W Europie kryzys gospodarczy po wojnie·
Kryzys wojenny został przez zwyciężony w latach 20 to okres wzrostu popytu podaży rozwoju
gospodarczego
USA potęgą gospodarczą
Okres kiedy wzrosły płacę zmalały podatki produkcja taśmowa wzrosła liczba aut zbudowano
drogi autostrady rozwijała się branża rozrywkowa rozpowszechnia się radio pojawiło się radio
pralki odkurzacze kuchenki rozwija się system kredytowy ludzie zaczęli grać na giełdzie
wystąpiło zjawisko nadprodukcje pod koniec lat 20
W październiku rozpoczął się wielki kryzys gospodarczy
Czarny październik Krach na giełdzie nowojorskiej wszyscy chcą się wyzbyć akcji ale nikt nie
chciał ich wykupić początek powszechnego kryzysu gospodarczego
Podniesienie się bezrobocie 25% zostało bez pracy spada produkcja upadek marek, głód nędza,
bankructwa upadek banku niepokoje społeczne zjawisko nożyce nowych ceny artykułów
przemysłowych idą w górę a rolnych nie wzrost popularności komunizmu faszyzmu w Europie
Walka z kryzysem
Interwencjonizm państwowy (Doktryna ekonomiczna zakładające imigracje państwa w
gospodarkę w celu ograniczenia bezrobocia podniesienia możliwości nabywczych ludności)
Nowy ład program reform gospodarczych Roosevelt
Wzniósł prohibicji kontrolę banku pomógł ludziom organizowano roboty publiczne państwo
zaczyna skupiać produkty od rolników wprowadzono minimalne płace i maksymalny czas pracy
wprowadzono progresje podatkowa zakazano wywozu złota
Przyczyny kryzysu demokracji w okresie międzywojennym
Gospodarczy kryzys powojenny gospodarczy przez w roku 1929 problem Weteranów
brutalizacja życia politycznego I wojna światowa przyniosła przemiany społeczne rozbiła
dotychczasowe wspólnoty człowiek samotny w tłumie ucieczka od Wolności
Państwo totalitarne
Rządy jednostki zjawisko kultu wodza system monopartyjny ideologia całkowita kontrola
państwa nad wszystkimi dziedzinami życia społecznego istnienie propagandy
Państwo autorytarne
Autorytaryzm niedemokratyczna forma ustrojowa rządy silnej ręki opozycja jest zwalczana
państwa jako wartość nadrzędna
Niemcy po zakończeniu wojny
Abdykacja cesarza i wprowadzenie republiki
prezydent Hindenburg
Republika Weimarska 1919 r oficjalna nazwa państwa niemieckiego
Najważniejsze kwestie dotyczące Niemiec regulował traktat wersalski
Nastroje społeczeństwa niemieckiego niezadowolenie z klęski społeczeństwo nie wierzy w
klęskę militarną armii brak wiary że klęska wynika ze słabości armii
Popularność teorii spiskowych
Niezadowolenie z dyktatu wersalskiego
Kryzys gospodarczy i hiperinflacja
Zmiana uregulowań dotyczących reparacji
1924 wydłużono czas reparacji
1929 jeszcze bardziej wydłużono rozłożono niektóre umorzono reparacje
NSDAP-Narodowosocjalistyczna niemiecka Partia Robotnicza 1919
1921 Hitler jest jej przywódcą
przy NSDAP działały oddziały SA (bojówki) i SS (elitarna gwardia przyboczna Hitlera)
1923 rok pucz monachijski w więzieniu Hitler napisał Mai Kampf
Nazizm
silne państwo,społeczeństwo przyporządkowane wodzowi,założenia, narodziny socjalizmu,
rasizm, wyższości rasy aryjskiej, typ nordycki, Niemcy jako nadludzie, hasła przestrzeni
życiowej dla Niemców, hasła panowanie nad światem, hasła antysemickie nienawiść do osób
pochodzenia żydowskiego,wielki kryzys gospodarczy przyczynił się do wzrostu popularności
nazizmu
1933 po podpaleniu Reichstagu ogłoszono nowe wybory w których większość zdobyła NSDAP
Hitler kanclerzem nowa nazwa miasta została zmieniona III Rzesza Niemiecka zawieszono
swobody obywatelskie wprowadzono system monopartyjny
1944
Po śmierci Hindenburga Hitler połączył uprawnienia kanclerza i prezydenta nie został
prezydentem posługuje się nazwą jako wódz futher noc długich przywódcy SA zostali
zamordowani przez przedstawicieli SS III Rzesza państwem totalitarnym rządzi jednostka
Złamanie postanowień Traktatu Wersalskiego wprowadzono powszechny obowiązek służby
wojskowej inwestycje w przemysł zbrojeniowy militaryzacja nadrenii zaprzestanie spłaty
reparacji wojennych anszlus połączenie Austrii i Niemiec
Antysemityzm ustawy o charakterze rasistowskim pozbawiający osoby narodowości żydowskiej
Praw Obywatelskich nie mogli zawierać małżeństwa studiować zakładać film
Noc Kryształowa pogląd żydowski nazwa pochodzi od rozbitych szyb
Sytuacja we Włoszech po zakończeniu I wojny światowej
Włochy wyszły z I Wojny Światowej formalnie jako państwa zwycięskie jednak Nie uzyskały
oczekiwanych korzyści materialnych i terytorialnych państwo włoskie stanęło przed poważnymi
problemami społecznymi i gospodarczymi takimi jak wysokie bezrobocie i inflacja
Utworzenie związków kombatanckich przez B Mussoliniego
Fasci-związek
faszyzm- imperializm budowanie wielkiego miasta hasło wielkie Włochy nawiązanie do
Imperium Rzymskiego
Hasła antydemokratyczne antyparlamentarne antykomunistyczne
Silne państwo
społeczeństwo podporządkowane wodzowi
poprawa sytuacji gospodarczej państwa
Etatyzm z kontrola państwa nad gospodarką
Marsz na Rzym 1922 rok
Czarne koszule [marsz na Rzym bojówki]
1925 rok Mussolini przejął w pełni władzę nad państwem jest premierem
Włochy stały się Państwem autorytarnym
opozycja była zwalczana rola parlamentu ograniczona a później zastąpienie narodową Radom
faszystowska
Duce W koncepcji korporacjonizmu [państwo zapewnić pracownikom znośna warunki bytowe
wypłaca natomiast drugiej zabrania moim organizować związki zawodowe i strajkować]
Pracodawców i pracowników objęta systemy obowiązkowych zrzeszeń za społeczny obowiązek
urzędnicy mogli nakazać przedsiębiorcom prywatne podjęcie działań zgodnych z polityką władz
choć niekoniecznie leżący w interesie ekonomicznym danego przedsiębiorstwa w celu
zmniejszenia bezrobocia prowadzono roboty publiczne rozbudowa armii i floty pociągnęła za
sobą zamówienia rządowe w przemyśle zbrojeniowym lotniczym samochodowymi okrętowym to
dało nowe miejsce pracy państwo zbadała też o strefa socjalną na urlopie rozbudowy opieki
społecznej
Polityka wobec kościoła
Mussolini podpisał traktaty lotaryńskie
postulaty uznanie na niezależności Watykanu religia katolicka stała się religią uprzywilejowaną
w państwie włoskim
Stopniowe przekształcenie się faszystowskich Włoch z państwa autorytarnego państwo
totalitarne
Polityka zagraniczna Włoch
ekspansja
przyłączenie do Włoch Abisynii Etiopii
1935 1936 wojna o abisynię
protest ligi Narodów bezskuteczny
1936 Włochy wystąpiły z Ligi Narodów udział sil włoskich w wojnie domowej w Hiszpanii
1936-1939 wojna pomiędzy zwolennikami Republiki a frankistami w Hiszpanii
zbliżenie niemiecko włoskie kształtowanie się Osi Berlin Rzym Tokio
podporządkowanie Albanii
1940 państwo włoskie przystąpiło do wojny
W 1921 wprowadzono nową politykę ekonomiczną NEP w
prowadzona w celu zahamowania kryzysu gospodarczego
polityka polega na przywróceniu niektórych elementów gospodarki rynkowej przywróceniu w
ograniczonym wymiarze własności prywatnej
realizacja przyniosła poprawę sytuacji gospodarczej ale z dalszej realizacji NEP-u
zrezygnowano z przyczyn ideologicznych
W związku ze stanem zdrowia zmalała rola Lenina w jego najbliższym otoczeniu wiązały się
walki o władzę i w połowie lat XX przejmuje Józef Stalin po śmierci Lenina do końca lat XX
Związek Radziecki stał się państwem totalitarnym
Wprowadzona zostaje gospodarka centralnie planowana
najważniejsze decyzje gospodarcze podejmowane są przez władze na szczeblu centralnym
dominuje własność państwowa
industrializacja uprzemysłowienie
nacjonalizacja unarodowienie uprzemysłowienie przemysłu
kolektywizacja likwidacja własności prywatnej w rolnictwie
kołchoza wielkie spółdzielnie duże gospodarstwa stanowiące własność państwa
kryzys gospodarczy i wielki głód
Ekspansja niemiecka
sprawa Niemców sudeckich Niemców zamieszkujących okręg Sudecki część Czechosłowacji
przedstawiono jako dyskryminowanych przez władze III Rzesza zażądała tego obszaru do
swoich granic
Międzynarodowa konferencja w Monachium na jej mocy okręg Sudecki został włączony do III
Rzeszy
Utworzenie protektoratu Czech i Moraw zależnego od III Rzeszy
Rządania „korytarza" przez Pomorze Polskie
Polityka appeasmentu-polityka łagodzenia, uspokajania
Niepowodzenie w realizacji celów Ligi Narodów
Państwa dążące do ekspansji (Niemcy, Włochy, Japonia) w latach 30 wystąpiły z Ligi Narodów
Powstanie osi Rzym-Berlin-Tokio
1936 najpierw porozumienie podpisały Niemcy i Włochy Berlin-Rzym
1936 Niemcy i Japonia podpisują pakt Antykomiternowski skierowany przeciwko komunizmowi
1937 do paktu Antykomiternowskiego dołączają Włochy
Współpraca między Niemcami a ZSRR
1922 Niemcy podpisały traktat w Rapallo
J. Ribbentrop premier Niemiec, Mołatow
Koncepcje granic Polskich
Koncepcja federacyjna Józef Piłsudski
Utworzenie państwa federacyjnego wraz z Litwinami, Ukraińcami i Białorusinami
Koncepcja inkorporacyjna Roman Dmowski
Zakładała włączenie do Polski tylko tych ziem na których Polacy stanowili większość a
mniejszości dały się łatwo zasymilować
Państw sąsiadujące z Polską: Rosja, Niemcy, Czechosłowacja, Rumunia, Litwa
Kształtowanie się granic Polski 1918-1923
-granica polsko-niemiecka
Powstanie wielkopolskie grudzień 1918
Traktat wersalski 1919
Plebiscyty Warmia i Mazury, Powiśle 1920 zwyciężają Niemcy
I powstanie Śląskie 1919
Plebiscyt: Śląsk 1920 zwyciężają Niemcy
III powstanie Śląskie 1921 podział Śląska
Polska 45%, obszar bogatszy, uprzemysłowiony
-granica polsko-czechosłowacka
Tereny sporne: Śpisz, Orawa, Śląsk Cieszyński
Międzynarodowa konferencja w Spa 1920
Śpisz i Orawę podzielono, większość otrzymała Czechosłowacja
Śląsk Cieszyński został podzielony wzdłuż rzeki Olzy
Zajęcie Zaolzia 1838
-granica wschodnia
Walki z Ukraińcami o Galicję wschodnią i Wołyń
Porozumienie między Piłsudskim a Semenem Petrula. Na jego mocy Polska uznała
niepodległości Ukrainy. Ukraina zrzekła się pretensji do Galicji wschodniej i Wołynia, nawiązano
współpracę militarną
1920-1921 wojna polsko-bolszewicka
Decydująca walka- bitwa Warszawska
Sierpień 1920- Józef Piłsudski, zwycięstwo Polski
„Cud nad Wisłą" wygrana dzięki wstawiennictwie Matki Boskiej. Zaczęli się nim posługiwać
przeciwnicy Józefa
1921 pokój Ryski zakończenie wojny
Granica wschodnia na linii rzek Dźwina-Zbrucz (na mocy pokoju Ryskiego)
Rosja miała zwrócić zagrabione dzieła sztuki i zapłacić odszkodowanie
-granica polsko-litewska (Wilno, Wileńszczyzna)
„bunt" Żeligowskiego zdecydował o przynależności terenów
Polski generał wkroczył na teren Wilna i Wileńszczyzny na czele swoich wojsk i te tereny zajął
Utworzenie Litwy Środkowej
Sejm Litwy Środkowej uchwalił włączenie jej do Polski
W 1923 Rada Ambasadorów uznała przynależność Wilna i Wileńszczyzny do Polski
Powierzchnia II RP nieco ponad 386 tys km²
II RP była państwem wielonarodowym i wieloreligijnym
Kształtowanie się lokalnych ośrodków władzy
Po powrocie Piłsudskiego z Magneburga rada redencyjna przekazała mu najpierw władzę nad
wojskiem potem władzę cywilną 1918
Piłsudski był tymczasowym naczelnikiem państwa Polskiego
W Lublinie powstał Tymczasowy Rząd Republiki Polskiej
Ustąpienie rządu Daszyńskiego po rozmowie z Piłsudskim
Rząd Jędrzeja Moraczewskiego był premierem Powołanie jego rządu przez Józefa Piłsudskiego
ten rząd nie miał poparcia podał się do dymisji
Piłsudski powołał rząd Paderewskiego premier
wybory do sejmu ustawodawczego stycznia 1919 tereny dawnej kongresówki potocznie nazwa
Królestwa Polskiego Galicji zachodniej wybory frekwencja była wysoka mogły głosować kobiety
wybory pięcioprzymiotnikowe tajne równe bezpośrednie powszechne proporcjonalne
Do sejmu weszło dużo partii najwięcej mandatów miała Narodowa Demokracja
sejm uchwalił małą konstytucję
sejm uchwalił ustawę o reformie rolnej
konstytucja marcowa 1921
ustrój demokratyczny
Republikańska forma państwa
zasada trójpodziału pracy
władza wykonawcza miała należeć do prezydenta i rządu
władza ustawodawcza należała do dwuizbowego parlamentu sejmu senatu
władza prezydenta była bardzo ograniczona duży zakres władzy miał sejm
konstytucja gwarantowała Szeroki zakres praw i wolności Obywatelskiej
wybory 1921 Gabriel Narutowicz St. Moscik
Sanacja obóz polityczny, którego przywódca był Józef Piłsudski. Sanacja postulowała
uzdrowienie życia państwowego
Maja 1926 doszło do zbrojnego zamachu stanu w wyniku którego sanacja przejęła władzę
Początek rządów autorytarnych
Niezadowolenie z postanowień Traktatu w Locarno 1925 postrzeganego jako porażka lokalnych
polityków
Pogorszenie się sytuacji gospodarczej spowodowane wojna Celna z Niemcami w roku 1925
Niestabilność polityczna częste zmiany elit rządowych
Autorytet Piłsudskiego w społeczeństwie
W maju 1926 wojska wierne piłsudskiemu wyruszyły na Warszawę
Prezydent Wojciechowski podał się do dymisji prezydentem został Ignacy Mościcki
Nowela sierpniowa
Ustawa która zwiększała uprawnienia prezydenta
Prezydent mógł wydawać dekrety z mocą ustawy
Prezydent mógł rozwiązać parlament
Powstanie BBWR Bezpartyjny Blok Współpracy z rządem Zrzeszenie zwolenników sanacji
Powstanie centrolew zrzesza opozycje
Wybory Brzeskie 1830 przed wyborami przywódcy opozycji zostali uwięzieni w Brześciu nad
Bugiem
Konstytucja kwietniowa 1935
władza wykonawcza i ustawodawcza były podporządkowane prezydentowi
zakres władzy prezydenta był bardzo duży a Sejmu ograniczony
ograniczała prawa obywatelskie
Uprawnienia prezydenta prezydent był wybierany na się 7 lat do jego zadań należało
mianowanie premiera głównego inspektora Sił Zbrojnych wyższych urzędników państwowych
zwoływania i rozwiązywanie sejmu i senatu wydawanie dekretów z mocą Ustaw betowanie ustaw
parlamentu funkcja zwierzchnika Sił Zbrojnych władza z naczelnika na wypadek wojny i
głównego reprezentanta kraju wyznaczał jedno z dwóch kandydatów na swojego następcę
Struktura klasowa Zasadowa społeczeństwa
Chłopi stanowili ponad 50% społeczeństwa polskiego społeczeństwo wiejskie
Uwłaszczenie XI wiek Zabór pruski za wykupem
Z wyjątkiem ziem dawnego zaboru pruskiego gospodarstwa chłopskie były małe i nierentowne
robotnicy stanowili około 30%
drobnomieszczanie
burżuazja ludzie bogaci zajmujący się handlem przemysłem
inteligencja
ziemianie właściciele wielkich majątków ziemskich
Struktura narodowościowa religijna II RP
w okresie międzywojennym byliśmy społeczeństwem wielonarodowym i wieloreligijnym ponad
30% społeczeństwa to byli przedstawiciele mniejszości
Powszechny spis Narodowy 1921 i 1931
Ukraińcy około 16% zamieszkiwali Galicję wschodnią i wołyń
Ukraińcy posiadali przedstawicieli inteligencji i rozwinięte poczucie tożsamości narodowej
część z nich dążyła do uzyskania własnego państwa
pomiędzy resztą społeczeństwa polskiego władzami państwowymi a Ukraińcami
dochodziło do konfliktów
OUN organizacja ukraińskich nacjonalistów Organizacja która przeprowadzała zamachy ataki
terroru przyczyna konfliktów
Żydzi stanowili około 10% społeczeństwa zamieszkiwali przede wszystkim miasta. Wśród
Żydów znajdowali się przedstawiciele burżuazji drobnomieszczaństwo wolne zawody lekarze
prawnicy robotnicy. Stanowili grupę bardzo zróżnicowaną ekonomicznie byli Grupa bardzo
zróżnicowana pod względem asymilacji czyli proces w którym Żydzi przejmowali kulturę
tradycje nawyki miejsc które zamieszkują
języki polskie hebrajskiej jidysz
przyczyny konfliktów stereotypy ekonomiczne hasła nacjonalistyczne i antysemickie głoszone
przez edukację dyskryminacja w systemie edukacyjnym getto ławkowe-osobne miejsca dla
żydów na uczelniach
Numerus Claues-Ograniczona liczba przyjmowanych studentów narodowości żydowskiej
Numerus Nulles-Zakaz przyjmowania Żydów na wybranych uczelniach
Białorusini około 5% społeczeństwa zamieszkiwali wschodnią część Polski i większość z nich
to byli chłopi i słabo wykształceni i słabe poczucie wartości Narodowej nie mieli powodu do
konfliktów
Niemcy około 4% zamieszkiwali pomorze Wielkopolskę dobrze wykształceni
Tatarzy
Romowie
Problemy gospodarcze Polski po odzyskaniu niepodległości
Zniszczenia wojenne
rabunkowa gospodarka zaborców
Niejednolity rozwój gospodarczy ziem polskich pod zaborami Zabór pruski dobrze rozwinięty
pod względem przemysłowym gospodarstwa chłopskie były względnie duże dochodowe
pozostała część polski słobo uprzemysłowiona gospodarstwo chłopskie były niewielkie i
niedochodowe
Niejednolity system walutowy, niejednolite prawo, brak powiązań komunikacji
W okresie trwania walki o granicę 50% środków z budżetu było przeznaczonych na wojsko
ujednolicenie waluty 1920 marka polska
zwiększenie liczb większych i dochodowych gospodarstw
1920 uchwalenie ustawy o reformie rolnej
ustalono maksymalna wielkość posiadanych majątków ziemskich
nadwyżki ulegały parcelacji i miały być sprzedawane chłopom za połowę wartości rynkowej
1925 ponownie uchwalono ustawę o reformie rolnej treść drugiej ustawy ziemia
sprzedawana po cenach rynkowych
reforma nie spowodowała znaczącego wzrostu liczby średnich gospodarstw Chłopskich
Hiperinflacja 1923
1924 reforma Grabskiego
marka polska zastąpiona przez złotych
powołanie NBP
oszczędności budżetowe
poprawa ściągalności podatków
wróciła stabilność waluty sytuacja gospodarcza się poprawiła
Wojna Celna z Niemcami 1925 przejściowe pogorszenie sytuacji gospodarczej