Professional Documents
Culture Documents
1. Sesavali
2. anatomia da fiziologia
3. leqsikoni
4. Sedgenili formebi, Tandebulebi da cnebebi
6. savarjiSoebi
7. samedicino Tavsatexi
8. savarjiSoTa pasuxebi
da Tqven SegeZlebaT:
Sesavali
--------------------------------------------------------------------------
saWmlis momnelebeli, anu kuW-nawlavis (gastroenteraluri) traqti iwyeba piriT, saidanac Sedis
sakvebi da mTavrdeba ukana taniT, saidanac sxeulidan gadamuSavebis Sedegad darCenili
nivTierebebi gamodis. am sistemis daniSnulebaa sakvebis moneleba, Sewova, da gamoyofa.
Semdgom, Sewovis gziT, wvrili nawlavis kedlebis gavliT monelebuli sakvebi sisxlSi xvdeba da
aucilebeli nutrientebi (Saqari, cximovani mJavebi da aminomJavebi) organizmis yvela
ujredamde aRwevs. Tavad ujredebi ki axdenen nutrientebis katabolizms (dawvas) Jangbadis
zegavleniT _ sakvebSi arsebuli energiis gamosaTavisufleblad. ujredebi aseve iyeneben
aminomJavur nutrientebs im didi cilovani molekulebis anabolizmisaTvis (gamTlianebisaTvis),
romelnic organizmis zrda-ganviTarebisaTvisaa aucilebeli. marTalia, cximovan mJavebs da
glicerols wvrili nawlavis kedlebic iwovs, magram es nutrientebi ufro limfur sadinrebSi xvdebian,
vidre sisxlZarRvebSi. saboloo jamSi, monelebul-gadamuSavebuli cximebi sisxlSi aRmoCndeba
xolme, radgan gulmkerdis zeda areSi limfuri sadinarebi sisxlZarRvebs uerTdeba.
anatomia da fiziologia
-------------------------------------------------------------------------
piris Rru
kuW-nawlavis traqti piris Rrudan iwyeba. am Rrus mTavari nawilebis Seswavlis Semdeg,
naxatze 5-1 saTanado cifrebs Sesabamisi cnebebi miuwereT.
ovaluri moyvanilobis piris Rrus kedlebs loyebi (1) qmnian, xolo am Rrus Riobs garss akravs
tuCebi (2).
magari sasa (3) piris Rrus “TaRis” zeda nawils warmoadgens, xolo kunTovani rbili sasa (4)
mis ukan mdebareobs. magari sasis zeda nawilis damfarav lorwovan garsze ganTavsebulia
uswormasworo naoWebi. uvula, anu _ naqi (5) rbili sasidan Camozrdili patara rbili qsoviluri
warmonaqmnia; igi xels uwyobs bgerebis warmoqmnas da metyvelebas.
ena (6) piris Rrus fskers mTlianad faravs da kunTebiTaa mimagrebuli qveda ybis Zvalze. is
amoZravebs sakvebs ReWvis (mastikulaciis) da ylapvis (deglutaciis) dros. papilebi (xaoebi)
amoSverili patara nawiburebia enaze, romlebic gemovnebis receptorebs Seicaven da
mgrZnobiareni arian sakvebis qimiuri bunebis mimarT. swored maTi meSveobiT xdeba enaze
moxvedrili saWmlis gansxvavebuli gemos aRqma.
Sedgenili formebi X 8
1. buk/o 9
2. Ceil/o, labi/o naoWebi
3. palat/o 3
4. palat/o 4
5. uvul/o 5
6. glos/o, lingv/o 7
7. tonzil/o 1
8. gingiv/o xaxa (farinqsi)
9. dent/I, odont/o 6
naqi
2
nuSisebri jirkvlebi, anu _ tonzilebi (7), esaa lorwovani garsis RrmulebSi moTavsebuli limfuri
qsovilis masebi, romlebic orofarinqsis (pirTan axlo yelis nawilis) orsave mxares gvxvdeba. isini
erTgvari filtrebia, romlebic adamians mikroorganizmebis SeWrisagan icaven da amave dros,
gamoimuSaveben limfocitebs _ sisxlis TeTr ujredebs, romlebic daavadebebs ebrZvian.
RrZilebi (8) esaa kbilebis (9) budeebis garemomcveli qsovili. naxatze 5-2 naCvenebia dentaluri
rkali _ 16 mudmivi kbiliT (saerTod, mTel piris RruSi 32 mudmivi kbilia). saTanado adgilas
miuwereT naxats kbilebis qvemoT mocemuli saxelwodebebi:
X 1
2
3
incizaluri (saWreli) kide 4
5
mezialuri (Sua) zedapiri sasa 6
7
distaluri (ukana) zedapiri 8
kbilis zedapiris dasaxasiaTeblad, kbilis eqimebi sagangebo cnebebs iyeneben (ix. nax. 5-2)
labialuri zedapiri (labi/o = tuCi) sakbeCi kbilisa da eSvis SemTxvevaSi, tuCebTan uaxloesia.
bukaluri zedapiri (buk/o = loyas) premolaruli da molaruli kbilebis SemTxvevaSi uaxloesia Sida
loyasTan, rogorc es naCvenebia naxatze 5-2. kbilis eqimebi orive am zedapirs facialur zedapirs
uwodeben (faci/o = saxe). facialuri zedapiris zustad mopirdapire mxares kbilze mdebareobs
lingvaluri zedapiri (lingv/o = enas). kbilis mezialuri zedapiri Suaxazidan yvelaze
axlomdebarea, xolo distaluri _ misgan Sors mdebareobs. premolarul da molarul kbilebs aqvT
damatebiTi okluzaluri (bjenis) zedapiri (okluzia = Caketva, daketva), romelic sapirispiro rkalis
Sesabamis kbilTan modis SexebaSi (anu _ xdeba zeda da qveda kbilebis dabjena). saWrel
kbilebsa da eSvebs aqvT mWreli incizaluri kide.
naxatze 5-3 naCvenebia kbilis Sida anatomia. qvemoT motanili aRrwerilobis wakiTxvis Semdeg
cifrebs saTanado mniSvnelobebi miuwereT:
kbili Sedgeba myari darbili qsovilebisgan. myari qsovilbia: minanqari anu emali, dentini,
cementi, rbili – pulpa. RrZilidan amozrdili nawils gvirgvini ewodeba [1] da kbilis Zvlovan
budeSi moTavsebuls - fesvi [2}. gvirgvinis gare damcavi safarveli, anu minanqari [3], kbils
dazianebisagan icavs. esaa mkvrivi TeTri nivTiereba _ yvelaze mtkice _ sxeulis Semadgenel
nivTierebaTa Soris. dentini [4] kbilis mTavari Semadgeneli nawili, minanqris qveS mdebareobs
da gvirgvinSic aRwevs. is yviTeli ferisaa da minanqarze ufro rbili, Zvlovani qsovilisagan
Sedgeba. cementi faravs, icavs da amagrebs dentins fesvs. periodentaluri apki garss akravs
cements da adgilze amagrebs kbils budeSi.
dentinis qveS mdebareobs pulpa [5], anu kbilis yvelaze rbili qsovilovani nawili, da is kbilis
Suaguls avsebs. mis arxSi, romelsac sxvanairad fesvis arxsac uwodeben, Tavmoyrilia
sisxlZarRvebi, nervuli daboloebebi, SemaerTebeli qsovili da limfuri sadinarebi. rodesac am
arxSi daavadeba Tu abscesi (Cirqis dagroveba) Cndeba, xSir SemTxvevaSi aucilebelia fesvis
arxis dabJena. eqimi zemodan xsnis kbils da asufTavebs arxs iq moxvedrili inficirebuli
qsovilisagan, nervebisagan da sisxlZarRvebisagan. Semdeg xdeba arxis dezinficireba da
Sesabamisi masaliT amovseba, ramac xeli unda SeuSalos kbilis damazianebeli
mikroorganizmebis SeRwevas.
piris Rrus garss akravs sanerwyve jirkvlebis sami wyvili (nax. 5-4). es egzokrinuli jirkvlebi
gamoyofen nerwyvs, romelic Tavis mxriv, Seicavs mniSvenelovan momnelebel fermentebs da
aseve, uaRresad aucilebel citokinebsa da cilebs. nerwyvi gamoiyofa parotiduli [1] (yursukana),
submandibularuli [2] (ybisqveSa) da sublingvaluri [3] (enisqveSa) jirkvalTa wyvilebis mier.
piris RruSi nerwyvi viwro milebiT xvdeba da dRe-RameSi xsenebuli jirkvlebi daaaxloebiT litr-
naxevar nerwyvs gamoyofen.
X
3 ------------------
4 ------------------- 1
5 ------------------
gingiva -------------
cementumi -----------------
fesvis arxi ----------------
periodontaluri apki ------------ 2
Zvali -------------------
sisxlZarRvebi da nervebi ----------------
xaxa (farinqsi)
daxedeT naxats 5-5. farinqsi, anu xaxa _ esaa daaxloebiT 5 gojis sigrZis kunTovani mili,
romelsac Signidan lorwovani apki aqvs gamokruli. is savalia rogorc cxviridan (cxviris Rrudan)
sasuleSi mimavali haerisaTvis, aseve piris Rrudan saylapavisaken gadanacvlebuli sakvebisaTvis.
ylapvis dros epiglotisi _ qsovilovani wanazardi _ efareba traqeas, raTa sakvebi iq ar moxvdes da
ar gaiWedos (ix. nax 5-5, A,B). naxatze 5-6 ki naCvenebia saWmlis gza saylapavidan mTeli
kuW-nawlavis traqtis gavliT. Sesabamisi paragrafebis wakiTxvis Semdeg, cifrebis gaswvriv
dawereT saTanado cnebebi.
X X
cxviris Rru
cxviris Rru
xaxa xaxa
daReWili sakvebi
saylapavi
daReWili sakvebi
A B
naxati 5-5 deglutacia (ylapva). A: epiglotisi sasules zemoT iketeba, roca daReWili sakvebi xaxidan saylapavSi
gadadis. B: epiglotisi ixsneba, sakvebi saylapavSi xvdeba da ufro qvemoT gadadis.
X
epiglotisi
farinqsi
larinqsi
traqea ----------- 1
filtvi
diafragma
4 -------------------- elenTa
5 ----------------
--------------- 2
RviZlis fleqsura elenTis fleqsura
3 -------------- ----------- 6
12 ----------------- ----------- 7
11 -----------
--------------- 13
ileocekaluri sarqveli --------------- 8
9 ------------
10 -------------------- ------------- 14
------------ 15
-------------- 16
saylapavi (ezofagusi)
ezofagusi [1] 9-10 gojis sigrZis kunTovani milia, romelic xaxas kuWTan aerTebs. peristaltika _
esaa ezofagis kedlebSi (da kuW-nawlavis sxva organoebSi) kunTebis uneblie ganmeorebadi da
ritmuli gaSla-SekumSva, ris Sedegadac bolusi (sakvebis masa) kuWSi gadadis.
kuWi
saylapavidan sakvebi kuWSi [2] xvdeba. kuWi (nax. 5-7) sami ZiriTadi nawilisagan Sedgeba:
fundusi (zeda nawili), ZiriTadi nawili da antrumi (qveda nawili). kunTovani rkalebi _ e.w.
sfinqterebi akontroleben kuWSi Semaval da iqidan gamomaval Riobebs. qveda ezofagaluri
sfinqteri (e.w. kardia) dundeba da xels uwyobs sakvebis gadasvlas saylapavidan kuWSi.
piloruli sfinqteri saSualebas aZlevs sakvebs gadamuSavebis Semdeg kuWidan gamovides.
lorwovani apkis (mukoza) usormasworo zedapirs, romelic Signidan faravs kuWs, nakecebi
ewodeba. es nakecebi Seicaven momnelebel jirkvlebs, romlebic gamoyofen ferment pepsins
(cilebis monelebis dasawyebad) da maril mJavas.
kuWSi sakvebi wvril nawlavSi gadasasvlelad mzaddeba, xolo ukve iq xdeba misi moneleba da
sisxlSi gawova. kuWi akontrolebs sakvebis gadasvlas wvrili nawlavis dasawyisSi _ im
TvalsazrisiT, rom sakvebi qimiurad mzad iyos saamisod da Tan nawlavSi mcire ulufebiT
moxvdes. sakvebi kuWSi erTidan oTx saaTamde rCeba, an ufro didxansac _ imis mixedviT, Tu
ra raodenobisa da tipis sakvebi aqvs miRebuli adamians.
wvrili nawlavi
(gaarZeleT saTanado cnebebis Cawera naxatze 5-6).
qveda ezofagaluri X
(kardialuri) sfinqteri ----------
didi moxriloba
mcire moxriloba
antrumi
naxati 5-7 kuWis nawilebi. fundusi da ZiriTadi nawili miRebuli sakvebis erTgvari rezervuaria, romelSic
kuWis wveni da pepsini gamoiyofa. antrumi ki SemkuSavi kunTis kameraa, romelsac sakvebi duodenumSi
gadaaqvs.
X xaoebi
wvrili nawlavis
ganivi Wrili
xao
X limfuri sadinari X
sisxlZarRvebi
milionobiT pawawina mikroskopuli wanazardi, rasac “xaoebs” uwodeben, Signidan faravs wvrili
nawlavis kedlebs. TiToeuli maTganis SigniT mdebare uwvrilesi kapilarebi (sisxlis mikroskopuli
ZarRvebi) monelebul sakvebs sisxlSi da limfur sadinarebSi iwoven. naxatze 5-7 naCvenebia am
xaoebis sxvadasxva xedi _ wvrili nawlavis Sida garsze.
mxsvili nawlavi
msxvili nawlavi ileumis bolodan iwyeba da ukana tanamde midis. igi Sedgeba:brma
nawlavisgan, kolinjisa da swori nawlavisgan. ganasxvaveben aRmaval, ganiv, daRmaval da
sigmoidur kolinjs.
brma nawlavi, anu cekumi [9] _ esaa sxeulis marjvena mxare mdebare nawlavi, romelic
ileocekalur sarqveliT (sfinqteriT) uerTdeba ileums.brma nawlavidan gamodis Wiayela danamati
apendiqsi [10]. apendiqsi rudimentuli organoa, Tumca arsebobs mosazreba, rom misi, rogorc
limfoiduri organos daniSnuleba Zalze mniSvnelovania. gadavsebis SemTxvevaSi igi SeiZleba
dasnebovdes da anTebiTi procesi daiwyos. daaxloebiT metrnaxevris sigrZis kolinjs 4 segmenti
aqvs: aswvrivi kolinji [11] brma nawlavidan RviZlis qveda zedapiramde midis, sadac marcxniv
uxvevs (RviZlis fleqsura) da ganivi kolinjad [12] iqceva. is horizontalurad miemarTeba
marcxniv, elenTisaken da Semdeg dabla eSveba (elenTis fleqsura) daswvriv kolinjad [13].
laTinuri S-is formis sigmoiduri kolinji [14] daswvrivi kolinjis distalur boloSi iwyeba da swor
nawlavamde, igive reqtumamde [15] midis. is ukana tanTan, kuW-nawlavis traqtis qveda
xvrelTan, anu _ anusTan [16] bolovdeba.
msxvil nawlavSi Tavs iyris monelebuli, Txevadi, gadamuSavebuli sakvebis narCenebi. msxvili
nawlavi am gadamuSavebul nivTierebebSi darCenili siTxis did nawils Seiwovs da sxeulidan
ukve myari fekaluri masebi (ganavali) gamodis. defekacia (kuWis moqmedeba) _ esaa ukana
tanidan ganavlis sxeulis gareT gamodevna. diarea, anu _ gaTxelebuli ganavlis gamoyofa, Tavs
iCens im SemTxvevaSi, rodesac msxvili nawlavis kedlebis gavliT sisxlSi siTxis Sewova
Semcirebulia.
RviZli mudmivad gamoyofs naRvels, romelic Semdeg RviZlis sadinaris gavliT Sardis sadinarSi
xvdeba. Sardis sadinari miemarTeba naRvlis buStisaken [2], RviZlis qveS mdebare msxlis
formis parkisaken, romelic agrovebs da inaxavs naRvels. Wamis Semdeg, kuWSi da
duodenumSi sakvebis moxvedris pasuxad, naRvlis buSti Sesabamisad reagirebs da naRvels
Sardsadinaridan naRvlis sadinarSi [3] gadaisvris. amasobaSi, pankreasi [4] gamoimuSavebs
pankreasis wvens (fermentebs) romlebic pankreasis sadinarSi xvdebian [5], is ki Tavis mxriv,
duodenumSi [6] Sesvlis adgilas uerTdeba naRvlis sadinars. Sesabamisad, duodenumi ukve
naRvlisa da pankreasis wvenis nazavs iRebs.
1 elenTa
X
2
RviZlis sadinari
Sardsadinari
3 kuWi
4 5
X
sisxlis wiTeli ujredebi
iSleba da gamoiyofa hemoglobini.
bilirubini _ gadadis sisxlSi
gadadis RviZlSi
duodenumi
bilirubuni da naRveli
(gadagvarebuli)
kolinji
bilirubuni da naRveli
oprganizmidan gamodis
ganavalTan erTad
1. inarCunebs sisxlSi glukozis [Saqris) saTanado dones. RviZls Warbi glukoza sisxlidan
gamoaqvs da mas glikogenis saxiT inaxavs RviZlis ujredebSi. roca sisxlSi Saqris done
sagangaSod ecema, RviZli Senaxul glikogens kvlav glukozad aqcevs e.w. glikogenolizis
procesis meSveobiT. amasTanave, RviZls SeuZlia cilebi da cximebic aqcios glukozad, roca
organizms meti Saqari sWirdeba da am process glukoneogenezi ewodeba.
3. gamoaTavisuflebs bilirubins.
sisxli _
ujredebSi insulini fermentebi duodenumSi
mosaneleblad
------------------------ ---------------------------------
endokrinuli funqcia egzokrinuli funqcia
portalur venas nawlavebidan miaqvs sisxli RviZlSi. monelebuli sakvebi portalur venaSi
uSualod sisxlSi Sewovis Semdeg gadadis _ wvrili nawlavidan da Sesabamisad, pirvel rigSi,
RviZls aZlevs SesaZleblobas, nutrientebiT (sakvebi nivTierebebiT) isargeblos.
pankreasi (nax. 5-11) erTdroulad egzokrinuli da endokrinuli organoa. rogorc egzokrinuli jirkvali,
is gamoimuSavebs fermentebs imgvari saxameblebis mosaneleblad, rogoricaa amilaza (amil/o =
saxamebels, -aza = ferments), iseTi cximebis mosaneleblad, rogoricaa lipaza (lip/o = cxims) da
imgvari cilebis mosaneleblad, rogoricaa proteaza (prote/o = cilas). Semdeg yvelaferi es
pankreasis sadinaris gavliT duodenumSi xvdeba.
saWmeli Cadis…
xaxa
saylapavi
mlivi nawlavi
ileumi
aswvrivi kolinji
ganivi kolinji
msxvili nawlavi
daswvrivi kolinji
swori nawlavi
leqsikoni
absorbcia (Sewova) nivTierebaTa gadasvla sisxlSi _ wvrili
nawlavis kedlebis gavliT.
aminomJavebi rTuli cilebis monelebis Semdeg warmoqmnili
martivi cilebis erToblioba.
amilazi saxameblis mosaneleblad pankreasis mier
gamoyofili fermenti.
anusi (ukana tani) sxeulis gareT gamomavali, saWmlis
monelebeli traqtis damaboloebeli Riobi.
apendiqsi brma nawlavidan marjvena dabal meoTxed
wilSi CamoSvebuli wanazardi; sityva-sityviT:
raRacaze (ap-) dakiduli (pend/o).
naRveli sakvebis momnelebeli wveni, romelsac RviZli
gamoimuSavebs da naRvlis buSti inaxavs. es
wveni Slis cximis mozrdil burTulebs da
momwaro gemo dakravs. Sedgeba naRvlis
pigmentebisagan, qolesterolisa da naRvlis
marilebisagan.
bilirubini RviZlis mier naRvelSi gamoyofili pigmenti.
eSvi saWreli kbilebis momijnave, wverwamaxuli
kbili.
cekumi (brma nawlavi) msxvili nawlavis I nawili.
kolinji sqeli nawlavi, romelic Sedgeba brma
nawlavisagan, aRmavali, gardamavali da
daRmavali segmentebisagan; aseve, swori
nawlavisagan.
naRvlis sadinari RviZlidan da naRvlis buStidan naRveli
gadaaqvs duodenumSi.
defekacia fekaliis gamosvla momnelebeli traqtidan _
swori nawlavis gavliT.
deglutacia ylapva
dentini kbilis Semadgeneli mTvari qsovili, romelic
gvirgvinze minanqriTaa dafaruli, xolo
cementumis damcavi feniT _ kbilis fesvze.
moneleba mravalgvari sakvebis martiv formebad daSla.
duodenumi wvrili nawlavis I nawili.
gamoyofa sxeulidan nivTierebebis gamosvla.
emulgireba cximis mozrdili burTulebis ufro momcroebad
daSlis fizikuri procesi, rac zrdis moqmedebis
zedapirs, aadvilebs fermentebis mier cximebis
gardaqmnas.
minanqari kbilis zedapiris magari safari.
fermenti qimiuri warmonaqmni, romelic aCqarebs
reaqcias nivTierebaTa Soris. sakvebis
momnelebeli fermentebi rTuli Sedgenilobis
sakvebs ufro martiv substanciebad Slian.
fermentebSi dasaxeleba Tandebul az-iT
mTavrdeba.
ezofagusi (saylapavi) yelisa da kuWis SemaerTebeli mili. ezo =
SigniT; fag/o = ylapvas.
cximovani mJavebi cximebis monelebis Sedegad warmoqmnili
novTierebebi.
fekaluri masebi sakvebis gadamuSavebuli masa, ganavali.
naRvlis buSti RviZlis qvemoT mdebare patara parkuWi,
romelic naRvels inaxavs.
glukoza martivi Sedgenilobis Saqari.
------------------------
Sedgenili formebi, Tandebulebi da cnebebi
-------------------------
sxeulis nawilebi
Sedgenili forma mniSvneloba cneba/mniSvneloba
an/o anusi, ukana tani perianaluri -------------------
apend/o apendiqsi apendeqtomia -------------------
apendic/o apendiqsi apendiciti -----------------
buk/o loya bukaluri lorwo ------------
dacoba, gaWedva
X X X
A B C
naxati 5-13 apendicitis safexurebi. A: dacoba da baqteriuli infeqcia iwvevs apendiqsis gawiTlebas, Sesiebas da
anTebas; B: Cirqi da baqteriebi iWrebian apendiqsis kedelSi; C: Cirqi iwvevs apendiqsis kedlis perforirebas
(gaxvretas), rac peritonitis (peritoniumis anTebis) mizezi xdeba.
X X ileostomiis
stoma
sigmoiduri kolostomia
A B
naxati 5-14 stomaTa gansxvavebuli tipebi. A: sigmoiduri kolostomia swori nawlavisa da sigmoiduri kolinjis
nawilis rezeqciis Semdgom. aq stoma muclis Rrus kedelze mimagrebuli kolinjis bolozea. B: ileostomia mTeli
kolonis rezeqciis Semdeg. aq ileumi muclis Rrus kedlis gareTaa gamotanili da stomas qmnis.
anastomozi
X X
A B
bade-qoni (omentumi)
bolo boloze ganivi kolinji
ieunumi
mezenteriumi
sigmoiduri kolinji
Sardis buSti
naxati 5-15 A: anastomozis sami saxeoba. B: mezenteri. omentumi da mezokoloni mezenteris Semadgeneli
nawilebia. am naxatze aweuli badeqoni - omentumi sinamdvileSi winsafariviTaa gadmofenili nawlavebze.
nivTierebebi
Sedgenili forma mniSvneloba cneba/mniSvneloba
amil/o saxamebeli amilaza -----------------------
Tandebuli –aza niSnavs
“ferments”.
bil/i naRveli biliaruli ----------------
biliaruli traqti moicavs
organoebs (RviZlsa da naRvlis
buSts) da sadinarebs (RviZlis,
Sardis, naRvlis) romlebic
gamoimuSaveben, inaxaven da
duodenumSi clian naRvels.
bilirubin/o bilirubini (naRvlis pigmenti) hiperbilirubinemia ----------
qol/e naRveli qoleliTiazi ----------------
qlorhidr/o hidroqloridis mJava aqlorhidria ----------------
gluk/o Saqari glukoneogenezi --------------
RviZlis ujredebi cximebisa da
cilebisagan xelaxla qmnian
Saqars.
glik/o Saqari hiperglikemia ----------------
glikogen/o glikogeni, cxoveluri saxamebeli glikogenolizi ---------------
RviZlis ujredebi glikogens kvlav
glukozad gardaqmnian, roca
sisxlSi Saqris Semcveloba
klebulobs.
lip/o cximi, cximgrova lipoma -----------------------
liT/o qva liTogenezi --------------------
prote/o cila proteaza ---------------------
sial/o nerwyvi, sanerwyve sialoliTi ------------------
steat/o cximi steatorea ------------------
arasworad monelebuli cximebi
ganavals moyveba.
Tandebulebi
Tandebulebi mniSvneloba cneba/mniSvneloba
-azi fermenti lipaza ---------------------
fermentebi aCqareben qimiur
reaqciebs. lipaza ki xels uwyobs
cximebis monelebas.
-kezia defekacia, narCenebis gamoyofa hematokezia --------------------
sxeulidan ganavalSi Cndeba mkveTri
wiTeli feris sisxli.
-iazi aranormaluri mdgomareoba qoledoqoliTiazi -----------
-prandiali Wama, sakvebis miReba postprandiali ---------------
igivea rac post cibum, anu _
“Wamis Semdeg”.
simptomebi
X
naxati 5-16 asciti mamakacis muclis areSi. es foto gadaRebulia paracentezis (muclis Rrudan siTxis
amosaRebad Catarebuli punqciis) Semdeg. yuradReba miaqcieT pacientis ginekomastias (qalis msgavs mkerds); es
estrogenis siWarbis bralia, rac SesaZloa, Tan axldes cirozs _ gansakuTrebiT, roca is alkoholizmiTaa gamowveuli.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
@ niSnebi da simptpomebi
niSani, esaa obieqturi mocemuloba _ sicxe, gamonayari an gulmkerdis mosmenisas
gagonili xma _ rac eqimis mier danaxul daavadebis gamovlinebaze mianiSnebs; maSin roca
simptomi (qavili, tkivili, daRlilobis SegrZneba Tu gulisreva) _ es ukve pacientis janmrTelobis
mdgomareobis cvlilebis subieqturi aRqmaa. cxadia, erTi da igive monacemebi eqimmac
SeiZleba SeniSnos da pacientmac, rac maT erTdroulad rogorc niSnad, aseve simptomadac
aqcevs.
----------------------------------------------------------------------------------------------
paTologiuri mdgomareobebi
X X
2 --------------- peristaltikis ararseboba
A B
naxati 5-17 aqalazia. A: aqalaziis etapebi maTi gamovlinebis Tanmimdevrobis mixedviT. B: aqalaziis
mkurnalobis meTodi _ saylapavis qveda sfinqteris balonirebiT gafarToeba.
X X
-------- gafarToebuli venebi
A B
X X
saylapavi sazardulis arxi
Tiaqari pirdapiri
inguinaluri
diafragma Tiaqari arapirdapiri
inguinaluri
kuWi Tiaqari
A B
naxati 5-19 Tiaqari. A: hiataluri Tiaqari. B: inguinaluri (sazardulis) Tiaqari. pirdapiri inguinaluri Tiaqari
gamovardeba xolme muclis Rrus kedlis gavliT; arapirdapiri inguinaluri Tiaqari ki inguinaluri arxis gavliT
Camodis saTesle parkuWSi.
X X
saceciani polipi mizrdili polipi analuri fistula
(Reroze) (lorwovan apkze)
A B
naxati 5-20 analuri fistula da nawlavis polipebi. A: analuri fistula da polipebis ori saxeoba. B: msxvili
nawlavis mravlobiTi polipebi.
nawlavuri polipozi polipebi (keTilTvisebiani wanazardebi)
nawlavis lorwovan apkze Cndeba.
X
naxati 5-21 msxvili nawlavis adenokarcenoma. am simsivnem moicva kedlebica da wylulovani Sua nawilic.
X X
mezenteri
arteria
divertikulebi
A B
naxati 5-22 divertikulebi da divertikulozi. A: divertikuli yalibdeba, rodesac msxvili nawlavis Sida garsis
lorwovani apki kunTovan kedelSi gamoibereba. B: divertikulozis mizezi SesaZloa gaxdes ganavlovani masis
moxvedra/dagroveba divertikulebSi. kurkovani da CenCoiani sakvebisagan Tavis Sekaveba am daavadebis risks
amcirebs.
X X
nawlavis CaWedva nawlavis CaxlarTva (valvulusi)
X X
A B
naxati 5-24 A: naRvlis buStis qvebi. laparaskopiuli qolecisteqtomiis dros meqanikurma Carevam ramdenime
qvis daSla gamoiwvia da gamoaCina pigmentirebuli SigTavsi _ naRvlis pigmentebis zemoqmedebis kvali. naRvlis
buStis lorwovani SewiTlebulia da uswormasworo _ mwvave da qronikuli qolecistitis arsebobis Sedegad. B: ciroziT
daavadebuli alkoholikis RviZli. RviZlis janmrTeli ujredebis (hepatocitebis) adgilas gaCnda kvanZebi, romelTa
moyviTalo Seferilobas cximis maRali Semcveloba ganapirobebs.
X kuWi
B
A RviZlis sadinari
Sardis sadinari
C pankreasi
naRvlis buSti
D pankreasis sadinari
naRvlis sadinari
(qoledoqusi)
duodenumi
naxati 5-25 naRvlis buStis qvebis mdebareoba. A: Tavad naRvlis buStSi, rac SesaZloa, araviTar simptoms ar
iwvevdes; B: qva acobs Sardis sadinars da iwvevs tkivils; C: qva acobs naRvlis sadinars, iwvevs tkivils da
siyviTles; D: qva mdebareobs naRvlis sadinaris qveda bolosa da pankreasis sadinarSi, iwvevs tkivils, siyviTles da
pankreatits.
X 2
4
naxati 5-26 troakaris gamoyeneba laparskopiuli qolecisteqtomiis dros. troakarebi aucilebelia muclis Rrus
punqciisa da masSi SeRwevisaTvis. esaa liTonisxelsawyo, romelic Sedgeba futuro milisagan (kanula) da masSi
Tavsdeba dguSi (liTonisave moZravi xelsawyo, basri samkuTxa wveriT). igi gamoiyeneba sxeulis ama Tu im Rrus
kedelSi punqciis Casatareblad. dguSis amoRebis Semdeg, troakarSi SeiZleba SeviyvanoT endoskopi da sxva
xelsawyoebi _ laparaskopiuli operaciisaTvis. naxatze miTiTebuli cifrebi uCvenebs trokaris Seyvanis adgilebs: 1 _
esaa umbilikaluri, 10-11 mm troakari (troakaris maqsimaluri diametri 15mm-ia). 2 _ 10-11 mm troakari Tavsdeba
Sua xazze, xolo 3 da 4, diametriT 5 mm-iani troakarebi _ e.w. “gverdiT xazze”.
cirozi qronikuli daavadeba, rac
RviZlis gadagvarebas iwvevs.
savarjiSoebi
A.
1. q-ni jounzi ylapvisas tkivilebs uCioda. eqimma auxsna, rom mizezi qveda ezofagis
kunTebis daWimuloba iyo, romlebic ylapvisas modunebas ver axerxebdnen. diagnozi:
----------------------------------
2. b-n rozenis tkivilis mizezi ukana tanTan anomaliuri milisebri naxvretis gaCena gaxda.
eqimma es ambavi qirurgiuli CareviT gamoaswora. diagnozi: ---------------------
3. kbilis eqimma vinme bebes uTxra, rom mas baqteriebis warmomSobi mJavebis gavleniT,
sami kbilis minanqari hqonda dazianebuli. diagnozi: -----------------
4. simptomebma _ qronikulma diaream, muclis Wram da sicxem _ paolas eqims afiqrebina,
rom qals nawlavuri anTeba stanjavda, rac ileumis distalur nawilze axdenda gavlenas. eqimma
mas steroiduli medikamentebis miReba urCia. diagnozi: --------------
5. b-nma hartma Seityo, rom kolonoskopiam msxvili nawlavis lorwovan apkze patara,
keTilTvisebiani wanazardebis arseboba daadastura. diagnozi: -----------------------
6. gegmiuri Semowmebisas, dantistma fridmanma b-n longos loyis lorwovanze TeTri
nadebi SeniSna da pacients, gamousworebel mwevelsa da sasmelis did moyvaruls, urCia
saCqarod moeSorebina simsivnis riskis Semcveli es paTologia. diagnozi: ------------------------
7. samsaxurSi nebismieri stresuli viTarebis Semdeg, karls tuCze buStukebi uCndeboda _
adrindeli virusuli infeqcia umwvavdeboda. eqimis TqmiT, am problemis mogvarebis garantiis
momcemi mkurnaloba ar arsebobda. diagnozi: ----------------
8. b-n grins aswvrivi kolinjis biofsia Cautares. pasuxma simsivnis arseboba daadastura.
aucilebeli gaxda sruli koleqtomia da Semdgomi ileostomia. diagnozi: ------------------------
9. kbilebis metismetad gulmodgine gaxexvis Semdeg, daians RrZilebze usiamo da
mtkivneuli, pawia wylulebi gauCnda. diagnozi: ------------------------------
10. Saroni rigianad ver uvlida kbilebs, ver axerxebda nadebis droulad moSorebas, ramac
gingivitis Camoyalibeba gamoiwvia. eqimma mas im specialistTan misvla urCia, vinc am
problemis mogvarebaSi daexmareboda. diagnozi: ----------------
areuli asoebi ise daalageT, rom miniSnebiT nakarnaxevi Sesabamisi cnebebi sworad Caiweros
Tavisufal grafebSi.
________ terqiai
______ eradia
______ sitaci
______ temeorizmi
savarjiSoTa pasuxebi
A
1. kolinji 5. mlivi nawlavi 9. farinqsi
2. naRvlis buSti 6. ezofagi (saylapavi) 10. sigmoiduri kolinji
3. brma nawlavi (cekumi) 7. ileumi 11. duodenumi
4. anusi (ukana tani) 8. RviZli 12. pankreasi
B
1. bususebi (vilebi)
2. parotiduli
3. piloriuli sfinqteri
4. pulpa
5. fermenti
6. bilirubini
7. insulini
8. peristaltika
9. emulsifikacia
10. eSvi
C
1. tuCi 5. muclis Rru 8. anomaliuri mdgomareoba
2. ena 6. Saqari 9. naRveli
3. piris Rru 7. cximi 10. amoReba/amokveTa
4. kbili
D
1. sialadeneqtomia 7. proqtoskopia 12. qoledoqoieiunostomia
2. faringaluri 8. etiologia 13. perianaluri
3. reqtocili 9. qoledoqotomia 14. kolostomia
4. hepatomegalia 10. dentibukaluri 15. submandibularuli
5. palatoplastika 11. enteropaTia 16. facialuri
6. postprandialuri
E
1. proqtologi 4. endodonti 7. gastroenterologi
2. urologi 5. piris Rrus qirurgi 8. periodonti
3. orTodonti 6. nefrologi 9. koloreqtaluri qirurgi
F
1. apendiciti 6. ileiti 11. sialadeniti
2. koliti 7. pankreatiti 12. enterokoliti
3. ezofagiti 8. gingiviti
4. peritoniti 9. hepatiti
5. qolecistiti 10. stomatiti
G
1. hiperglikemia 5. defekacia 9. anastomozi
2. qeiliti 6. glikogenolizi 10. biliaruli
3. parenteraluri 7. mezenteri 11. glukoneogenezi
4. mukoza 8. portaluri vena 12. hiperbilirubinemia
H
1. hematokezia 5. asciti 9. diarea
2. anoreqsia 6. meteorizmi (muclis gvrema) 10. konstipacia
3. steatorea 7. flatusi 11. disfagia
4. melena 8. gulirseva 12. odinofagia
I
1. kanisa da sxva qsovilebis moyviTalo-monarinjisfrod Seferva (hiperbilirubinemia)
2. a) RviZlis nebismieri daavadeba (iseTi hepaTopaTiebi, rogoricaa cirozi, hepatoma Tu hepatiti) roca
bilirubini ar ereva naRvelSi da ver gamodis ganavalTan erTad. b) naRvlis gadinebis Seferxeba, roca
naRveli da bilirubini ver gamoiyofa da sisxlSi grovdeba. g) mometebuli hemolizi, rac bilirubinis Warbad
warmoqmnasa da mis maRal dones iwvevs sisxlSi.
3. mizezi ucnobia.
J
1. aqalazia 5. nawlavuri polipozi 8. koloreqtaluri simsivne
2. analuri fistula 6. oraluri leikoplakia 9. afTozuri stoamtiti
3. dentaluri kariesi 7. herpesuli stomatiti 10. periodontaluri
4. “kronis daavadeba” daavadeba
K
1. hiataluri Tiaqari 6. nawlavis CaxlarTva (valvulusi) 11. virusuli
2. dizenteria 7. ezofaguri varikozi hepatiti
3. buasili 8. divertikulozi 12. pankreatiti
4. peptikuri wyluli 9. wylulovani koliti 13. qolecistoliTiazi
5. ileusi 10. nawlavis CaWedva 14. cirozi
15. lorwovani koliti
L
1. mezenteri 6. valvulusi 11. aqlorhidria
2. qolecisteqtomia 7. pankreasi 12. gastroezofaguri refluqsi
3. melena 8. anoreqsia 13. uvuleqtomia
4. hiperbilirubinemia 9. buasili 14. liTogenezi
5. sublingvaluri 10. anastomozi
sityvebi da cnebebi
paTologiaTa terminologia
cneba mniSvneloba