Sprawdzian. Badania przyrodnicze. Klasa ………………. Liczba punktów ..........

/ 15 pkt

Nazwisko i imię …………………………………...

Zadanie 1. ( .... / 1 pkt)
Uszereguj etapy prowadzenia badań naukowych zgodnie z kolejnością ich
przeprowadzania.
A. Weryfikacja hipotezy.
B. Obserwacja.
C. Sformułowanie problemu badawczego.
D. Postawienie hipotezy.
E. Wyciągnięcie wniosków.

…………………………………………………………………………………………

Zadanie 2. ( .... / 1 pkt)

Zaznacz podpunkty, w których zawarto wypowiedzi będące informacjami naukowymi.
A. Moim zdaniem niektóre leki powodują w organizmie więcej szkód niż przynoszą pożytku.
B. Replikacja jest procesem zachodzącym w jądrze komórkowym.
C. Sądzę, iż organy roślinne wykazują identyczną wrażliwość na działanie hormonów.
D. Uważam, że choroby bakteryjne są groźniejsze od chorób wirusowych.
E. Większość roślin przeprowadza proces fotosyntezy.
F. Niektóre ssaki opanowały zdolność do lotu

Zadanie 3. ( .... / 1 pkt)

Zaznacz podpunkty, w których zamieszczono przykłady obserwacji mikroskopowych.
A. Stopień rozwarcia łusek w szyszce sosny zwyczajnej w ściółce wilgotnej i ściółce suchej.
B. Rozmieszczenie aparatów szparkowych w liściach grążela żółtego.
C. Obserwacja kształtu erytrocytów u człowieka po umieszczeniu ich w 6% roztworze chlorku
sodu.
D. Rozmieszczenie chloroplastów w komórkach moczarki kanadyjskiej.
E. Liczebność stonki ziemniaczanej występującej na jednym krzaku ziemniaka jadalnego.
F. Ocena stopnia rozwarcia kwiatostanów u stokrotek pospolitych przebywających w wodzie o
temperaturze 10°C i 20°C.

Zadanie 4. ( .... / 1 pkt)

Zaznacz podpunkty, w których zawarto opisy badań będących obserwacjami.
A. Liczebność łabędzi niemych (Cygnus olor) gniazdujących w stawie znajdującym się na terenie
leśnego rezerwatu.
B. Wpływ wilgotności powietrza na aktywność samic komarów.
C. Rozmieszczenie chloroplastów w komórkach moczarki kanadyjskiej (Elodea canadensis).
D. Wpływ rodzaju paliw kopalnianych używanych w paleniskach domowych na zawartość dioksyn
w powietrzu.
E. Badania nad zawartością metali ciężkich w organach podziemnych roślin rosnących na glebach o
różnym odczynie.
F. Analiza różnic między zewnętrzną a wewnętrzną stroną blaszki liściowej u klonu pospolitego
(Acer platanoides).

Zadanie 5. ( .... / 2 pkt)

Określ, które z podanych poniżej zastosowań nauk biologicznych są wykorzystywane
w kryminalistyce, a które w medycynie .
A. Produkcja biodegradowalnych opakowań.
B. Badania określające stadia rozwojowe owadów, w celu określenie czasu śmierci ofiary.
C. Badania nad DNA pozwalające na ustalenie tożsamości przestępcy.
D. Pozyskiwanie biogazu.
E. Produkcja perfum z roślinnych olejków eterycznych.
F. Wpływ genów i środowiska na zdrowie fizyczne i psychiczne człowieka.
G. Uzyskiwanie genetycznie modyfikowanych organizmów, np. roślin odpornych na szkodniki.
H. Śledzenie mechanizmu uzależnień wśród populacji ludzkiej.
I. Produkcja szczepionek i antybiotyków z wykorzystaniem technik inżynierii genetycznej.
J. Oczyszczanie ścieków z wykorzystaniem mikroorganizmów.

W: kryminalistyce ………………………... medycynie……………………………………

Zadanie 6. ( .... / 2 pkt)

Uczniowie oglądali preparaty pod mikroskopem, którego okular powiększał 10 razy, a obiektyw –
25 razy. Zdolność rozdzielcza tego mikroskopu wynosiła 0,1 μm.
6.1. Podaj, jakie powiększenie miał obraz oglądany przez uczniów.

6.2. Oceń (uzasadnij), czy elementy odległe o 0,001 mm w obserwowanym obiekcie uczniowie
widzieli w mikroskopie jako oddzielne struktury.

Zadanie 7. ( .... / 1 pkt)

Chcąc się przekonać, jaka metoda mycia rąk jest najskuteczniejszym sposobem ograniczającym
liczbę kolonii bakterii na dłoniach, przeprowadzono doświadczenie. Wyniki przedstawiono w tabeli.
Zapoznaj się z nimi, a następnie określ, które z podanych stwierdzeń jest prawidłowo
sformułowanym problemem badawczym do przeprowadzonego doświadczenia.

Metoda mycia rąk Liczba kolonii bakteryjnych (w szt.)

Zimna woda wodociągowa 45
Zimna woda wodociągowa 35
z zastosowaniem mydła
Gorąca woda wodociągowa 25
Gorąca woda wodociągowa z 5
zastosowaniem mydła

A. Najskuteczniejszą metodą mycia rąk jest zastosowanie gorącej wody wodociągowej oraz mydła.
B. Czy metoda mycia rąk wpływa na liczbę kolonii bakterii na dłoniach?
C. Wpływ rodzaju mydła na skuteczność eliminowania bakterii na rękach.
D. Metoda mycia rąk nie ma wpływu na liczbę kolonii bakterii.

Zadanie 8. ( .... / 3 pkt)

Przyporządkuj wymienionym właściwościom wody (1–5) odpowiednie znaczenie biologiczne (A
– E).
1. Duże napięcie powierzchniowe A. Chroni organizmy przed nagłymi
2. Uniwersalny rozpuszczalnik zmianami temperatury ciała.
3. Gęstość zależna od temperatury B. Umożliwia poruszanie się lekkich
4. Wysokie ciepło parowania owadów po jej powierzchni.
5. Duże ciepło właściwe C. Zabezpiecza organizm przed
przegrzaniem.
D. Zapewnia transport różnych
związków chemicznych.
E. Umożliwia transport wody w
 roślinach.
F. Umożliwia organizmom wodnym
przetrwanie zimy.

1. ……………, 2…………………, 3……………………, 4……………………..

5………………….

Zadanie 9. ( .... / 3 pkt)

Jod jest pierwiastkiem niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jego niedobory
mogą powodować wystąpienie tzw. wola tarczycowego, mogą być przyczyną poronień, wad
wrodzonych oraz zwiększać ryzyko zachorowania na nowotwory tarczycy. Największe ilości jodu
znajdują się w oceanach. Stamtąd przedostają się do atmosfery i wracając do wód i gleby w formie
opadu. W niektórych krajach do wypieku pieczywa dodaje się substancji spulchniających, które
zawierają jod.

Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest
fałszywe.

Jod jest pierwiastkiem chemicznym należącym do makroelementów. P F

Źródłem jodu dla ludzi jest dieta śródziemnomorska złożona z ryb i owoców morza. P F

Osoby zamieszkałe na obszarach oddalonych od mórz i oceanów są narażone na

P F
niedobory jodu w organizmie.