Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ...... / 19 p.

Imię ..................................................................................

1 Zaznacz podpunkt, w którym wymieniono najmniej wiarygodne źródło informacji biologicznej. ( ... / 1 p.)
A. Artykuł naukowy. C. Specjalistyczna strona internetowa.
B. Podręcznik akademicki. D. Wypowiedź podróżnika.
2 Zbadano, czy sposób kiełkowania nasion czarnuszki polnej (Nigella arvensis) jest zależny od temperatury. ( ... / 2 p.)
Przygotowano 4 zestawy doświadczalne, składające się z doniczek zawierających podłoże optymalne dla
rozwoju nasion tego gatunku. W każdej z doniczek umieszczono po 20 nasion. Uprawę prowadzono w
różnych warunkach temperaturowych. Po upływie tygodnia oszacowano ilość skiełkowanych nasion, a
wyniki przedstawiono w tabeli.
Skonstruuj wykres liniowy przedstawiający wyniki uzyskane w prezentowanym doświadczeniu.

Temperatura 15oC 20oC 25oC 30oC

Liczba siewek czarnuszki polnej 4 10 13 17

3 Zaznacz zdanie, które poprawnie opisuje różnicę między doświadczeniem a obserwacją. ( ... / 1 p.)
A. Doświadczenie polega na prowadzeniu badań nad procesem lub zjawiskiem, a obserwacja – nad
organizmem.
B. Doświadczenie polega na analizie wpływu danego czynnika na badany obiekt, proces lub zjawisko, a
obserwacja – na poszukiwaniu informacji o organizmach, procesach lub zjawiskach.
C. W doświadczeniu przygotowujemy próbę kontrolną i próby badawcze, a w obserwacji tylko próbę
badawczą.
D. Doświadczenie obejmuje kilka zmiennych, a obserwacja tylko jedną zmienną.
4 Wymień elementy optyczne i mechaniczne mikroskopu. ( ... / 2 p.)

5 Uszereguj etapy prowadzenia badań naukowych zgodnie z kolejnością ich przeprowadzania. ( ... / 1 p.)
A. Weryfikacja hipotezy.
B. Obserwacja.
C. Sformułowanie problemu badawczego.
D. Postawienie hipotezy.
E. Wyciągnięcie wniosków.
6 ( ... / 1 p.)

Liczba kolonii
Chcąc się przekonać, jaka metoda mycia Metoda mycia rąk bakteryjnych
rąk jest najskuteczniejszym sposobem (w szt.)
ograniczającym liczbę kolonii bakterii na
dłoniach, przeprowadzono Zimna woda wodociągowa 45
doświadczenie. Wyniki przedstawiono w
tabeli. Zapoznaj się z nimi, a następnie Zimna woda wodociągowa
35
określ, które z podanych stwierdzeń jest z zastosowaniem mydła
prawidłowo sformułowanym problemem
badawczym do przeprowadzonego Gorąca woda wodociągowa 25
doświadczenia.
Gorąca woda wodociągowa
5
z zastosowaniem mydła

A. Najskuteczniejszą metodą mycia rąk jest zastosowanie gorącej wody wodociągowej oraz mydła.
B. Czy metoda mycia rąk wpływa na liczbę kolonii bakterii na dłoniach?
C. Wpływ rodzaju mydła na skuteczność eliminowania bakterii na rękach.
D. Metoda mycia nie ma wpływu na liczbę kolonii bakterii.

BBJ8KEE Grupa A | strona 1 z 2

7 Zaznacz podpunkty, w których zawarto opisy badań będących obserwacjami. ( ... / 1 p.)
A. Liczebność łabędzi niemych (Cygnus olor) gniazdujących w stawie znajdującym się na terenie leśnego
rezerwatu.
B. Wpływ wilgotności powietrza na aktywność samic komarów.
C. Rozmieszczenie chloroplastów w komórkach moczarki kanadyjskiej (Elodea canadensis).
D. Wpływ rodzaju paliw kopalnianych używanych w paleniskach domowych na zawartość dioksyn w
powietrzu.
E. Badania nad zawartością metali ciężkich w organach podziemnych roślin rosnących na glebach o różnym
odczynie.
F. Analiza różnic między zewnętrzną a wewnętrzną stroną blaszki liściowej u klonu pospolitego (Acer
platanoides).
8 Skreśl błędne informacje w zdaniach dotyczących cech organizmów. ( ... / 1 p.)
A. Najmniejszym elementem strukturalnym i funkcjonalnym budującym ciała organizmów są komórki /
tkanki.
B. DNA jest / białka są nośnikiem informacji genetycznej u organizmów.
C. Każdy organizm dąży do utrzymywania stanu równowagi wewnętrznej, czyli ewolucji / homeostazy.
9 Zaznacz podpunkty, w których zawarto wypowiedzi będące informacjami naukowymi. ( ... / 1 p.)
A. Moim zdaniem niektóre leki powodują w organizmie więcej szkód niż przynoszą pożytku.
B. Replikacja jest procesem zachodzącym w jądrze komórkowym.
C. Sądzę, iż organy roślinne wykazują identyczną wrażliwość na działanie hormonów.
D. Uważam, że choroby bakteryjne są groźniejsze od chorób wirusowych.
E. Większość roślin przeprowadza proces fotosyntezy.
F. Niektóre ssaki opanowały zdolność do lotu.
10 Przeczytaj opis doświadczenia, a następnie wykonaj polecenia. ( ... / 5 p.)
W celu zgęszczenia śmietany producenci dodają do niej skrobię. Aby stwierdzić, czy w zakupionej śmietanie
jest skrobia, przeprowadzono doświadczenie. Przygotowano trzy zlewki, w których umieszczono:
- zlewka nr 1 – 15 ml zakupionej śmietany,
- zlewka nr 2 – 15 ml roztworu skrobi ziemniaczanej (skrobia wymieszana z wodą destylowaną),
- zlewka nr 3 – 15 ml wody destylowanej.
Następnie do każdej zlewki dodano 5 kropli odczynnika. Przeprowadzono obserwację, podczas której
odnotowano granatowe zabarwienie w zlewkach o numerach 1 i 2.
a) Podkreśl nazwę odczynnika, który został użyty w tym doświadczeniu.
kwas azotowy (V), wodorotlenek sodu, płyn Lugola, Sudan III
b) Określ, jaką rolę w doświadczeniu pełniła zlewka nr 1. Odpowiedź uzasadnij.
c) Określ, która zlewka w tym doświadczeniu pełniła rolę próby kontrolnej pozytywnej. Odpowiedź
uzasadnij.
11 Określ, które z podanych zastosowań nauk biologicznych są wykorzystywane w ochronie środowiska, a ( ... / 2 p.)
które w medycynie.
A. Produkcja biodegradowalnych opakowań.
B. Badania określające stadia rozwojowe owadów, w celu określenie czasu śmierci ofiary.
C. Badania nad DNA pozwalające na ustalenie tożsamości przestępcy.
D. Pozyskiwanie biogazu.
E. Produkcja perfum z roślinnych olejków eterycznych.
F. Wpływ genów i środowiska na zdrowie fizyczne i psychiczne człowieka.
G. Uzyskiwanie genetycznie modyfikowanych organizmów, np. roślin odpornych na szkodniki.
H. Śledzenie mechanizmu uzależnień wśród populacji ludzkiej.
I. Produkcja szczepionek i antybiotyków z wykorzystaniem technik inżynierii genetycznej.
J. Oczyszczanie ścieków z wykorzystaniem mikroorganizmów.
12 Zaznacz podpunkty, w których zamieszczono przykłady obserwacji makroskopowych. ( ... / 1 p.)

A. Stopień rozwarcia łusek w szyszce sosny zwyczajnej w ściółce wilgotnej i ściółce suchej.
B. Rozmieszczenie aparatów szparkowych w liściach grążela żółtego.
C. Obserwacja kształtu erytrocytów u człowieka po umieszczeniu ich w 6% roztworze chlorku sodu.
D. Rozmieszczenie chloroplastów w komórkach moczarki kanadyjskiej.
E. Liczebność stonki ziemniaczanej występującej na jednym krzaku ziemniaka jadalnego.
F. Ocena stopnia rozwarcia kwiatostanów u stokrotek pospolitych przebywających w wodzie o temperaturze
10°C i 20°C.

BBJ8KEE Grupa A | strona 2 z 2

Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 19 p.
Imię ..................................................................................

1 Uszereguj etapy prowadzenia badań naukowych zgodnie z kolejnością ich przeprowadzania. ( ... / 1 p.)
A. Sformułowanie problemu badawczego.
B. Weryfikacja hipotezy.
C. Wyciągnięcie wniosków.
D. Postawienie hipotezy.
E. Obserwacja.
2 Zaznacz zdanie, które poprawnie opisuje różnicę między doświadczeniem a obserwacją. ( ... / 1 p.)
A. W doświadczeniu przygotowujemy próbę kontrolną i próby badawcze, a w obserwacji tylko próbę
badawczą.
B. Doświadczenie obejmuje kilka zmiennych, a obserwacja tylko jedną zmienną.
C. Doświadczenie polega na analizie wpływu danego czynnika na badany obiekt, proces lub zjawisko, a
obserwacja – na poszukiwaniu informacji o organizmach, procesach lub zjawiskach.
D. Doświadczenie polega na prowadzeniu badań nad procesem lub zjawiskiem, a obserwacja – nad
organizmem.
3 Wymień elementy mechaniczne i optyczne mikroskopu. ( ... / 2 p.)

4 Zbadano, czy sposób kiełkowania nasion czarnuszki polnej (Nigella arvensis) jest zależny od temperatury. ( ... / 2 p.)
Przygotowano 4 zestawy doświadczalne, składające się z doniczek zawierających podłoże optymalne dla
rozwoju nasion tego gatunku. W każdej z doniczek umieszczono po 20 nasion. Uprawę prowadzono w
różnych warunkach temperaturowych. Po upływie tygodnia oszacowano ilość skiełkowanych nasion, a
wyniki przedstawiono w tabeli.
Skonstruuj wykres liniowy przedstawiający wyniki uzyskane w prezentowanym doświadczeniu.

Temperatura 15oC 20oC 25oC 30oC

Liczba siewek czarnuszki polnej 4 10 13 17

5 Zaznacz podpunkty, w których zamieszczono przykłady obserwacji makroskopowych. ( ... / 1 p.)

A. Obserwacja kształtu erytrocytów u człowieka po umieszczeniu ich w 6% roztworze chlorku sodu.

B. Ocena stopnia rozwarcia kwiatostanów u stokrotek pospolitych przebywających w wodzie o temperaturze
10°C i 20°C.
C. Liczebność stonki ziemniaczanej występującej na jednym krzaku ziemniaka jadalnego.
D. Rozmieszczenie chloroplastów w komórkach moczarki kanadyjskiej.
E. Stopień rozwarcia łusek w szyszce sosny zwyczajnej w ściółce wilgotnej i ściółce suchej.
F. Rozmieszczenie aparatów szparkowych w liściach grążela żółtego
6 Określ, które z podanych zastosowań nauk biologicznych są wykorzystywane w ochronie środowiska, a ( ... / 2 p.)
które w medycynie.
A. Wpływ genów i środowiska na zdrowie fizyczne i psychiczne człowieka.
B. Pozyskiwanie biogazu.
C. Produkcja szczepionek i antybiotyków z wykorzystaniem technik inżynierii genetycznej.
D. Śledzenie mechanizmu uzależnień wśród populacji ludzkiej.
E. Badania nad DNA pozwalające na ustalenie tożsamości przestępcy.
F. Badania określające stadia rozwojowe owadów, w celu określenie czasu śmierci ofiary.
G. Produkcja biodegradowalnych opakowań.
H. Uzyskiwanie genetycznie modyfikowanych organizmów, np. roślin odpornych na szkodniki.
I. Oczyszczanie ścieków z wykorzystaniem mikroorganizmów.
J. Produkcja perfum z roślinnych olejków eterycznych.
7 Zaznacz podpunkt, w którym wymieniono najmniej wiarygodne źródło informacji biologicznej. ( ... / 1 p.)
A. Specjalistyczna strona internetowa. C. Podręcznik akademicki.
B. Wypowiedź podróżnika. D. Artykuł naukowy.

BBJ8KEE Grupa B | strona 1 z 2

8 ( ... / 1 p.)

Liczba kolonii
Chcąc się przekonać, jaka metoda mycia Metoda mycia rąk bakteryjnych
rąk jest najskuteczniejszym sposobem (w szt.)
ograniczającym liczbę kolonii bakterii na
dłoniach, przeprowadzono Zimna woda wodociągowa 45
doświadczenie. Wyniki przedstawiono w
tabeli. Zapoznaj się z nimi, a następnie Zimna woda wodociągowa
35
określ, które z podanych stwierdzeń jest z zastosowaniem mydła
prawidłowo sformułowanym problemem
badawczym do przeprowadzonego Gorąca woda wodociągowa 25
doświadczenia.
Gorąca woda wodociągowa
5
z zastosowaniem mydła

A. Czy metoda mycia rąk wpływa na liczbę kolonii bakterii na dłoniach?

B. Najskuteczniejszą metodą mycia rąk jest zastosowanie gorącej wody wodociągowej oraz mydła.
C. Metoda mycia nie ma wpływu na liczbę kolonii bakterii.
D. Wpływ rodzaju mydła na skuteczność eliminowania bakterii na rękach.
9 Zaznacz podpunkty, w których zawarto opisy badań będących obserwacjami. ( ... / 1 p.)
A. Wpływ wilgotności powietrza na aktywność samic komarów.
B. Rozmieszczenie chloroplastów w komórkach moczarki kanadyjskiej (Elodea canadensis).
C. Badania nad zawartością metali ciężkich w organach podziemnych roślin rosnących na glebach o różnym
odczynie.
D. Analiza różnic między zewnętrzną a wewnętrzną stroną blaszki liściowej u klonu pospolitego (Acer
platanoides).
E. Liczebność łabędzi niemych (Cygnus olor) gniazdujących w stawie znajdującym się na terenie leśnego
rezerwatu.
F. Wpływ rodzaju paliw kopalnianych używanych w paleniskach domowych na zawartość dioksyn w
powietrzu.
10 Podkreśl poprawne informacje w zdaniach dotyczących cech organizmów. ( ... / 1 p.)
A. Każdy organizm dąży do utrzymywania stanu równowagi wewnętrznej, czyli homeostazy / ewolucji.
B. Najmniejszym elementem strukturalnym i funkcjonalnym budującym ciała organizmów są tkanki /
komórki.
C. Białka są / DNA jest nośnikiem informacji genetycznej u organizmów.

11 Zaznacz podpunkty, w których zawarto wypowiedzi będące informacjami naukowymi. ( ... / 1 p.)
A. Większość roślin przeprowadza proces fotosyntezy.
B. Moim zdaniem niektóre leki powodują w organizmie więcej szkód niż przynoszą pożytku.
C. Niektóre ssaki opanowały zdolność do lotu.
D. Replikacja jest procesem zachodzącym w jądrze komórkowym.
E. Uważam, że choroby bakteryjne są groźniejsze od chorób wirusowych.
F. Sądzę, iż organy roślinne wykazują identyczną wrażliwość na działanie hormonów.
12 Przeczytaj opis doświadczenia, a następnie wykonaj polecenia. ( ... / 5 p.)
W celu zgęszczenia śmietany producenci dodają do niej skrobię. Aby stwierdzić, czy w zakupionej śmietanie
jest skrobia, przeprowadzono doświadczenie. Przygotowano trzy zlewki, w których umieszczono:
- zlewka nr 1 – 15 ml zakupionej śmietany,
- zlewka nr 2 – 15 ml roztworu skrobi ziemniaczanej (skrobia wymieszana z wodą destylowaną),
- zlewka nr 3 – 15 ml wody destylowanej.
Następnie do każdej zlewki dodano 5 kropli odczynnika. Przeprowadzono obserwację, podczas której
odnotowano granatowe zabarwienie w zlewkach o numerach 1 i 2.
a) Określ, która zlewka w tym doświadczeniu pełniła rolę próby kontrolnej pozytywnej. Odpowiedź
uzasadnij.
b) Podkreśl nazwę odczynnika, który został użyty w tym doświadczeniu.
płyn Lugola, kwas azotowy (V), wodorotlenek sodu, Sudan III
c) Określ, jaką rolę w doświadczeniu pełniła zlewka nr 1. Odpowiedź uzasadnij.

BBJ8KEE Grupa B | strona 2 z 2