PROBLEMY - HIPOTEZY - DOŚWIADCZENIA

Zadanie 1 (3pkt)
Przeprowadzono hydroponiczne hodowle pewnej rośliny na pożywkach o różnym składzie
mineralnym. Wyniki obserwacji przedstawiono na rysunkach.

a) Sformułuj problem badawczy: .

b) Nazwij hodowlę oznaczoną A: .

c) Sformułuj hipotezę badawczą: .

Zadanie 2 (3pkt)
Uczniowie postanowili zweryfikować doświadczalnie pewną hipotezę: Powietrze wydychane z płuc
zawiera dwutlenek węgla. W tym celu przygotowali poniższy zestaw.

a) Jaki problem badawczy można sformułować do tego doświadczenia? .

b) Przedstaw plan doświadczenia, jakie mogli przeprowadzić uczniowie uwzględniając w nim próbę
badawczą i próbę kontrolną:
Próba badawcza: .

Próba kontrolna: .
Zadanie 3 (2pkt)
Wykonano doświadczenia. Do jednej probówki wlano roztwór glukozy oraz dodano odczynnik
Fehlinga i całość podgrzano do wrzenia. Do drugiej probówki wlano przesączony sok z utartej,
dojrzałej gruszki, a następnie dodano odczynnik Fehlinga i też podgrzano do wrzenia. W obu
probówkach wytrącił się czerwony osad świadczący o obecności cukrów prostych w badanym
materiale.
a) Sformułuj hipotezę badawczą, której potwierdzeniem będą wyniki powyższego doświadczenia.
.
b) Określ próbę kontrolną w tym doświadczeniu
.

Zadanie 4 (1pkt)
W doświadczeniu badano wpływ zanieczyszczenia pyłowego powietrza na różne gatunki drzew
liściastych i iglastych, występujących na określonym terenie.
Sformułuj hipotezę do tego problemu badawczego.
.

Zadanie 5 (1pkt)
Rysunek przedstawia doświadczenie badające reakcję samic konika polnego w okresie godowym.
Sformułuj problem badawczy tego doświadczenia:

Zadanie 6 (2pkt)
Przeprowadzono doświadczenie polegające na naświetlaniu fitoplanktonu morskiego różnymi
dawkami promieniowania UV. Okazało się, że wysokie dawki tego promieniowania powodują
zmniejszenie tempa fotosyntezy glonów. Jeden z naukowców prowadzących doświadczenie
sformułował na podstawie tych wyników wniosek, że promieniowanie UV przedostające się przez
dziury ozonowe może podobnie wpływać na fitoplankton okolic podbiegunowych. Fitoplankton
występujący w okolicach podbiegunowych jest pożywieniem kryla, a krylem żywi się z kolei płetwal
błękitny.
Sformułuj problem badawczy obserwacji, która odnosiłaby się do populacji płetwala błękitnego,
a byłaby oparta na wynikach przedstawionego wyżej doświadczenia.

Zadanie 7 (2pkt)
Poniższy tekst przedstawia opis pewnych obserwacji mikroskopowych. Zaplanowano obserwację
tkanki nabłonkowej i mięśniowej. Tkanki te pobrano z organizmów zwierzęcych, różniących się
aktywnością życiową. Po odpowiednim spreparowaniu pobranego materiału przeprowadzono
obserwacje mikroskopowe, w czasie których liczono mitochondria w obserwowanych komórkach.
Sformułuj dwa problemy badawcze, do rozwiązania których mogłyby być wykorzystane opisane
obserwacje.
.

Zadanie 8 (3pkt)
Przeprowadzono doświadczenie na dwóch grupach zwierząt tego samego gatunku. W każdej grupie
była taka sama liczba zwierząt, wszystkie zwierzęta były bardzo zbliżonych rozmiarów i kondycji.
Grupa I- zwierzęta tej grupy otrzymywały dietę zrównoważoną, która pokrywała wszystkie ich
potrzeby energetyczne i budulcowe.
Grupa II- zwierzęta tej grupy otrzymywały dietę, która różniła się od diety grupy I brakiem wit A.
a) Wskaż, która grupa zwierząt była grupą kontrolną, a która grupą doświadczalną. Odpowiedź
uzasadnij.
.

b) Sformułuj problem badawczy do tego doświadczenia.

.

.
 WYKRESY
Zadanie 9 (3pkt)
Na wykresie przedstawiono zmiany liczebności 2 pierwotniaków hodowanych wspólnie, przy czym
pantofelek odżywia się pożywką ryżową systematycznie dodawaną do hodowli, a Didinium to
pierwotniak drapieżny.

a) Opisz jak kształtowała się liczebność każdego z tych pierwotniaków przez pierwsze trzy doby.

b) Podaj najbardziej prawdopodobną przyczynę spadku liczebności Didinium po trzeciej dobie

eksperymentu.

Zadanie 10 (1pkt)
Na wykresie przedstawiono krzywą przeżywania populacji pewnego gatunku.

Która odpowiedź prawidłowo charakteryzuje populację podczas fazy X?

a) Śmiertelność + imigracja są większe niż rozrodczość + emigracja
b) Śmiertelność + emigracja są większe niż rozrodczość + imigracja
c) Śmiertelność + rozrodczość =imigracja + emigracja
d) Śmiertelność + emigracja =imigracja + rozrodczość
Zadanie 11 (2pkt)
Wykres ilustruje przebieg absorpcji i transpiracji wody w ciągu doby.

Wykorzystując dane z wykresu, wyjaśnij:

 Czy o godzinie 15:00 bilans wodny rośliny jest dodatni czy ujemny?

 Od której godziny podlewanie roślin zapewnia utrzymanie właściwego bilansu wodnego?

Zadanie 12 (2pkt)
Wykres ilustruje wrażliwość różnych części roślin na stężenie hormonów wzrostu (auksyn).
Porównaj wpływ stężenia auksyn 10-6 na wzrost łodygi i pędów bocznych.

.
Zadanie 13 (2pkt)
Poniżej zamieszczony wykres przedstawia zależność między wilgotnością nasion kilku gatunków roślin
a natężeniem procesu oddychania.

Sformułuj dwa wnioski wynikające z analizy wykresu.

Zadanie 14 (2pkt)
Schemat przedstawia krzywe przeżywania dwóch rodzajów zwierząt.

Przyporządkuj każdej krzywej (a i b) odpowiedni przykład zwierzęcia, wybierając go spośród

oznaczonych liczbami od 1 do 4.

.
 KONSTRUOWANIE SCHEMATÓW, TABELI
I WYKRESÓW.
Zadanie 15 (2pkt)
Przeczytaj uważnie poniższy tekst.
W rozwoju owadów o przeobrażeniu zupełnym występuje charakterystyczna postać poczwarki.
Wyróżnia się trzy typy poczwarek. Poczwarka wolna np. u chrząszcza przypomina kształtem owada
dorosłego. Ma ona wyraźne zawiązki skrzydeł i odnóży, które swobodnie wystają nad powierzchnię
ciała. U poczwarki osłoniętej występującej u motyli zawiązki skrzydeł i odnóży tak ściśle przylegają do
ciała, że ich obecność zaznacza się jedynie w postaci niewyraźnych konturów, a kształt samej
poczwarki jest obły. Poczwarki tych dwu typów są w pewnym stopniu ruchliwe. Do trzeciego typu
zalicza się zupełnie nieruchomą poczwarkę baryłkowatą, charakterystyczną dla części muchówek.
Ciało tej poczwarki jest nieforemne i baryłkowate. Zawiązki skrzydeł i odnóży są niewidoczne.
Skonstruuj tabelę, w której porównasz trzy cechy wymienionych typów poczwarek owadów,
wpisując informacje podane w tekście.
Zadanie 16 (2pkt)
Komórka nabłonka jelita dzieli się średnio co 12 godzin. Po 48 godzinach hodowli komórek jelita
In vitro dodano substancję hamującą syntezę DNA.
Przedstaw w postaci krzywej (lub łamanej) zmiany liczby komórek nabłonka w ciągu 72 godzin, jeśli
wszystkie przeżyły i że powstały podczas podziału mitotycznego jednej komórki macierzystej.

Zadanie 17 (2pkt)
Na podstawie poniższego tekstu narysuj schemat przedstawiający przemieszczanie się pestycydów
z miejsc ich zastosowania (strefy tropikalnej) do organizmów ludzi zamieszkujących inne rejony
świata.
Pewna ilość pestycydów, z których wiele zalicza się do stałych zanieczyszczeń organicznych, użytych
w strefie tropikalnej i umiarkowanej, z czasem dociera w rejony podbiegunowe. Pary tych związków
przenoszą się z prądami powietrza w chłodniejsze rejony Ziemi, skraplają się i opadają do wody
morskiej, a następnie przez skórę, drogi oddechowe i wraz z pokarmem dostają się do organizmów
ptaków i ssaków. W kolejnych ogniwa wzrasta poziom ich kumulacji i w związku z tym dla ostatniego
ogniwa łańcucha pokarmowego, np. człowieka, pestycydy mogą stać się śmiertelną trucizną.
Zadanie 18 (1pkt)
Na rysunkach przedstawiono stosunek powierzchni do objętości ciała u trzech ssaków.
Zwierzęta te żyją w tych samych warunkach środowiska.
Określ zależność między względną utratą ciepła przez powierzchnię ciała ssaków a stosunkiem
powierzchni do objętości ciała.

.
Zadanie 19 (2pkt)
Wykres przedstawia wyniki badań przeprowadzonych na osobach w średnim wieku, po przebytym
zawale serca.

Przedstaw dwa wnioski wynikające z analizy powyższych danych.

Zadanie 20 (2pkt)
Uproszczony wykres obrazuje zmiany rytmu dobowego poziomu melatoniny we krwi u osób w
różnym wieku.

Określ dwie prawidłowości wynikające z analizy powyższego wykresu.