Czym Różniła się szlachta w 16w.

Smaga Rozalia

Szlachta różniła się względem posiadanego majątku.

Należały do niej Osoby wywodzące się z zarówno Bogatego możnowładztwa, jak i z ubogiego rycerstwa.
Magnateria

najwyższa warstwa szlachty w Rzeczypospolitej Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Materialna kultura magnatów i ich obyczajowość sięgała najwyższego ówczesnego poziomu europejskiego, a osobliwości tej kultury w relacjach odwiedzających
Polskę cudzoziemców nie uchodziły ani za prowincjonalizm, ani, tym bardziej, za barbaryzację.
Magnateria była elitą różną od możnowładztwa. Od czasu sejmów egzekucyjnych, w ostatniej ćwierci XVI wieku zaczęła formować się nowa grupa społeczna.
Wchodziły do niej najbardziej aktywne jednostki ze szlachty, niewielka część dawnych możnowładczych rodów koronnych oraz wielu przedstawicieli
najpotężniejszych rodów litewsko-ruskich. Magnateria nie tworzyła prawnie ograniczonej, zamkniętej warstwy. Przez cały XVII i XVIII wiek najbardziej ambitne
jednostki szlacheckie przebijają bariery dzielące magnaterię i szlachtę. Najistotniejsze kryteria przynależności do magnaterii stanowią: posiadany majątek, dzierżone
królewszczyzny, istniejące koligacje, sprawowane urzędy, określony tryb życia – utrzymywanie dworu i siły zbrojnej.
 Średnia szlachta

Średnia szlachta (dzierżawcy) - jedna wieś dzierżawiona od magnata, najczęściej za pożyczoną sumę pieniężną (10-50 tys. zł.). Do tej grupy należy też zaliczyć
częściowych posiadaczy dóbr z kilku kilkudziesięciu poddanymi.
Średnia szlachta (posesjonaci) - jedna lub kilka wsi (50-500 tys. zł.). Ta grupa piastowała przeważnie urzędy lokalne, podejmowała decyzje na sejmikach
Średnia szlachta to ludzie zamożni,właściciele (lub dzierżawcy)wsi utrzymujący się z pracy chłopów.Jej przedstawiciele zasiadali w sejmie.W II połowie XVI
wieku walczyła przeciwko magnaterii o swoje prawa,formułując program egzekucji praw i dóbr.
Szlachta Zagrodowa

Szlachta szlachta okoliczna, szlachta zagrodowa – to nazwy drobnej szlachty. Ubożejąca część szlachty z racji urodzenia nadal była wolna od
osobistego podatku i poboru rekruta. W zasadniczej większości nie posiadała poddanych i utrzymywała się z pracy na roli. Nazw tych używano
historycznie dla odróżnienia siedlisk szlacheckich od chłopskich, które były zlokalizowane we wsiach. Po zniesieniu pańszczyzny „panowanie”
szlachty ograniczyło się do własnej zagrody. Pojawiła się też szlachta gołota – „szlachta dworska”, która całkowicie utraciła ziemię. Z ksiąg
metrykalnych można również dowiedzieć się, w których wsiach zamieszkiwała szlachta zagrodowa, która to grupa powstała na skutek stopniowego
podziału gruntów dworskich pomiędzy dzieci. Przed nazwiskiem takiego szlachcica nie dodawano tytułu nobilis, ale zaznaczano (po polsku), że był
gospodarzem „na własnej cząstce ziemi”. Drobna szlachta czasem zamieszkiwała zaścianki (Kresy) lub tzw. okolice (np. Mazowsze).
 Gołota
Gołota, gołota szlachecka, także szlachta gołota – uboga grupa społeczna legitymująca się szlacheckim rodowodem, lecz nieposiadająca ziemi. Nie płacili podatku od
majątków ziemskich, ale podlegali tzw. pogłównemu generalnemu.
W potwierdzeniu przez Aleksandra Jagiellończyka praw ziemi krakowskiej w 1505 roku występuje odartus alias hołota. Termin szlachta, co zgołociała, zapisany w
uchwale sejmu 1578 roku oznaczał szlachtę, która sprzedała dobra ziemskie, osiadła w miastach i żyła z lichwy.
Chcąc zapewnić sobie środki do życia, gołota dawała się przekupywać magnatom i swoimi głosami pomagała im na sejmikach ziemskich i wolnych elekcjach.
Najwięcej takiej szlachty mieszkało na Mazowszu i to właśnie ona miała olbrzymi wpływ na wybór króla, gdyż w przeciwieństwie do Litwinów czy mieszkańców
Rusi mogła przybyć pod Warszawę nawet piechotą. Niewykształcona, rozhulana i łatwo przekupna szlachta była utrapieniem dla kraju, dlatego też na Sejmie
Czteroletnim została pozbawiona prawa głosu. Jej prawa były formalnie ograniczone. Szlachcic wywodzący się z gołoty nie mógł piastować urzędów, nie miał
obowiązku uczestniczyć w pospolitym ruszeniu, nie korzystał też z przywileju nietykalności osobistej.
Na tej kanwie powstało w Wielkim Księstwie Litewskim pogardliwe określenie hołota, które z czasem zmieniło znaczenie i zaczęło odnosić się do najniższych
warstw społecznych.
O gołocie mawiano pogardliwie, że „czepia się pańskiej klamki”. Starali się o zatrudnienie w posiadłościach magnackich i duchownych najczęściej jako pracownicy
fizyczni. Czasami pełnili funkcje administracyjne, ale te wymagały już pewnego wykształceni.