Conquer! Reka Bentuk & Teknologi Tingkatan 3 - ALL

Panduan Penggunaan Buku
Nota Ekspres
Nota Ekspres untuk
Nota Ekspres rujukan cepat.
Bab 1: Aplikasi Teknologi
1.1 Reka Bentuk Mekatronik
1.1.1 Menyatakan Maksud Reka Bentuk Mekatronik
1 Mekatronik ialah satu bidang yang menggabungkan disiplin ilmu mekanikal, elektrik, elektronik, kawalan dan
pengaturcaraan untuk mencapai tujuan yang dikehendaki.
2 Gabungan elemen-elemen tersebut membolehkan produk mekatronik beroperasi secara automatik atau separa
automatik.
3 Mekatronik juga boleh dikenali sebagai "sistem elektro-mekanikal" atau "kejuruteraan kawalan dan automasi".
Produk mekatronik akan mula bekerja apabila suis ditekan atau penderia tertentu diaktifkan dan produk
mekatronik akan berhenti dengan sendirinya apabila tugas telah selesai.
4 Mekatronik terhasil daripada gabungan dua perkataan, iaitu 'meka' daripada perkataan mekanikal dan 'tronik'
daripada perkataan elektronik.
5 Ciri-ciri produk mekatronik ialah:
(a) Menggunakan tenaga elektrik
(b) Mempunyai penderia dan panel kawalan
Nota yang diringkaskan dalam

(c) Mempunyai bahagian yang boleh bergerak
(d) Boleh berfungsi secara automatik dan separa automatik
6 Terdapat empat perkembangan Revolusi Industri, iaitu:
i-THINK Peta Alir
Revolusi Industri 1.0
Penggunaan reka
Penemuan tenaga
Penggunaan reka
Gabungan reka
bentuk peta pemikiran i-THINK.
bentuk mekanikal elektrik yang bentuk elektronik bagi bentuk mekatronik
menggantikan tenaga membolehkan produk menghasilkan reka bersama internet
manusia. dihasilkan dalam bentuk mekatronik. benda, data raya dan
kuantiti yang besar pengkomputeran
dan cepat. awan bagi
membentuk sistem
pengeluaran pintar.
7 Revolusi Industri 4.0 berkembang melalui konsep cyberphysical, iaitu mengawal dan mengurus operasi industri
dengan mengguna pakai sistem mekatronik, internet benda, data raya, pengkomputeran awan dan kecerdasan
buatan.
8 Sembilan teras Revolusi Industri 4.0:
i-THINK Peta Dakap
(a) Keselamatan siber
(b) Robot berautonomi
(c) Persepaduan sistem
(d) Internet benda
Sembilan
Teras Revolusi (e) Simulasi
Industri 4.0 (f) Data raya
(g) Realiti terimbuh
(h) Pengkomputeran awan
(j) Pembuatan bahan mentah
N1
Praktis DSKP
Berpandukan susunan dalam buku teks dan juga
Dokumen Standard Kurikulum dan Pentaksiran (DSKP)
Buku Teks: Halaman 1 – 32
Kod QR di muka depan setiap unit
Bab
mengandungi salinan digital dan
e-RPH
Aplikasi Teknologi
1 JAWAPAN

Buku Teks: Halaman 3 – 5 e-RPH unit yang berkenaan.
A Nyatakan maksud reka bentuk mekatronik. SP 1.1.1 TP 1
[Apa] Reka bentuk mekatronik bermaksud reka bentuk produk yang

Mekatronik menggabungkan disiplin ilmu elektrik, elektronik, mekanikal, kawalan dan
pengaturcaraan.
B Jelaskan sejarah Revolusi Industri berikut. SP 1.1.1
i-THINK Peta Dakap
[Apa] Penggunaan reka bentuk mekanikal menggantikan tenaga manusia.

Revolusi
Industri 1.0
[Apa] Penemuan tenaga elektrik yang dapat menghasilkan produk dalam

Revolusi
Sejarah Industri 2.0 kuantiti lebih besar dan cepat.
Perkembangan
Revolusi
Jawapan untuk guru dicetak dengan

Industri [Apa] Penggunaan reka bentuk elektronik secara meluas dan penggabungan
Revolusi
Industri 3.0 reka bentuk bagi menghasilkan reka bentuk mekatronik.
Revolusi
Industri 4.0
[Apa] Melibatkan penggabungan reka bentuk mekatronik bersama internet
benda, data raya dan pengkomputeran awan.

warna biru.
C Jawab semua soalan di bawah. SP 1.1.1
1 Nyatakan maksud konsep cyberphysical dalam perkembangan Revolusi Industri 4.0.

[Apa] Konsep cyberphysical ialah mengawal dan mengurus operasi industri dengan menguna pakai sistem
mekatronik, internet benda, data raya, pengkomputeran awan dan kecerdasan buatan.
2 Bagaimanakah Revolusi Industri 4.0 memberi impak yang besar pada produktiviti industri di
Malaysia?
• [Bagaimana] Mempertingkatkan lagi hasil pendapatan negara dari segi pengeluaran.
• [Bagaimana] Menaik taraf modal insan.

3.1
• [Bagaimana] Menaik taraf pendapatan pekerja dalam kemahiran teknologi tinggi.
Reka Bentuk sebagai Instrumen Pemasaran
Buku Teks: Halaman 128
Standard Pembelajaran (S.P) dan

1.1 Belum Menguasai : TP 1
Lengkapkan rajah berikut berkaitan dengan peranan reka bentuk dalam pemasaran.
Menguasai : TP 1 SP 3.1.2 TP 2 KBAT Menilai
Tahap Penguasaan (TP) ditanda
pada latihan-latihan yang berkaitan.
i-THINK Peta Dakap
1
Fungsi produk
(a)
Memenuhi keperluan dan kehendak (b) Reka bentuk produk

1
pengguna.
(c) Kekuatan dan kelemahan
Aktiviti PAK-21
(d) Nilai produk
Trend
(e)
Peranan
Reka Bentuk Saluran komunikasi pengeluar kepada
2
dalam
Aktiviti PIB
Pemasaran pengguna. Pengenalan diri produk

(a)
(a) Rangkaian perkongsian teknologi dan

3 Mengukuhkan penjenamaan produk
sesuatu produk.
(b) Rakan strategik perniagaan
AKTIVITI Meja Bulat (Round Table)

Aktiviti PAK-21 sebagai aktiviti
1 Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan kecil yang terdiri daripada empat orang murid dalam satu
kumpulan.
2 Guru memberikan dua keping gambar berlainan jenama pada setiap kumpulan.
tambahan murid.
3 Secara berkumpulan, setiap ahli akan bergilir-gilir memberikan respon dan membandingkan peranan reka bentuk
dalam mempengaruhi pemasaran kedua-dua produk tersebut.
4 Tuliskan perbandingan kedua-dua produk tersebut di atas kertas sebak dalam bentuk i-THINK peta pokok mengikut
masa yang telah ditetapkan oleh guru.
5 Hasil perbincangan tersebut akan dibentangkan di hadapan kelas.
6 Kumpulan lain boleh memberikan pendapat atau maklum balas berdasarkan pembentangan kumpulan tersebut.
Pelibatan Ibu Bapa Aktiviti Pelibatan Ibu Bapa

Anda bersama-sama ibu bapa melakukan aktiviti:
1 Menyenaraikan beberapa reka bentuk produk yang dihasilkan melalui ciri Trend.
2 Mencari tiga jenis reka bentuk pengiklanan. Kemudian, lakukan perbandingan antara tiga reka bentuk pengiklan berikut berdasarkan
kaedah reka bentuk pengiklanan.
merupakan latihan tambahan yang
3.1
boleh dilakukan bersama ibu bapa.
Belum Menguasai : TP 2 Menguasai : TP 2
52
P1
2.1 Penghasilan Produk
Berdasarkan halaman 35, hasilkan laporan penghasilan produk mengikut susunan format laporan
yang disediakan. SP 2.1.10 TP 6 KBAT Mengaplikasi Soalan berbentuk KBAT ditandakan
A Muka Hadapan
B Penghargaan
pada latihan yang menguji
C Abstrak pemikiran secara kritis, kreatif dan
D Kandungan
1.0 Pengenalan
inovatif.
2.0 Penentuan gabungan teknologi
3.0 Perancangan konsep
4.0 Lakaran akhir
5.0 Jadual kerja
6.0 Pengurusan kewangan
7.0 Penghasilan produk
8.0 Pengujian dan penilaian
9.0 Cadangan penambahbaikan
10.0 Penutup
D Bibliografi
E Lampiran
VIDEO TUTORIAL
Video Tutorial
(Guru menilai hasil dan kreativiti murid)
Imbas Kod QR atau layari https://www.youtube.
com/watch?v=9zoxkR2N7kk untuk melihat hasil
pembentangan kerja Projek Reka Bentuk dan
Teknologi KSSM Tingkatan 3 (Bahagian 1).
Untuk tujuan pembelajaran
2.1 Belum Menguasai : TP 6 Menguasai : TP 6
TAHAP PENGUASAAN YANG DICAPAI 1 2 3 4 5 6

Ulasan: ..................................................................................................................................................Tandatangan Guru: ................................................ Tarikh: ....................................
37
Praktis DSKP
Latihan yang disediakan di akhir setiap bab bagi mentaksir kefahaman
murid terhadap topik yang dipelajari
e-Soalan Imbas kod QR

Reviu Bab
A Berdasarkan halaman 5 dan 6, sediakan jadual penambahbaikan pada kipas siling automatik
untuk mendapatkan
berdasarkan lakaran yang telah dibuat. SP 1.1.6 TP 4 KBAT Menganalisis
Bahagian A
Jawab semua soalan.
1 Antara berikut, yang manakah fungsi pengubah Apakah urutan proses bertanda X?
soalan tambahan dalam

Cadangan jawapan:
pada pintu gelangsar automatik? A Membuat pengaturcaraan
A Membekalkan tenaga elektrik pada B Pemasangan
Cadangan keseluruhan sistem C Pengujian
Justifikasi Justifikasi
B Menaikkan atau menurunkan voltan
format digital.
Penambahbaikan D Kemasan
bekalan arus ulang-alik
• LDR mengesan tahap pencahayaan • Memasang komponen baharu iaitu LDR C Mengurangkan dan meningkatkan halaju 5 Antara berikut, yang manakah bukan kriteria
yang ditetapkan dan menghantar dan lampu LED. dan menambah daya kilas motor pemilihan lakaran reka bentuk?
isyarat input kepada mikropegawal. • Hasilkan pengaturcaraan supaya LDR D Membekalkan tenaga elektrik kepada A Maklumat lakaran lengkap
• Mikropengawal memberikan arahan dapat mengesan tahap pencahayaan
kepada lampu LED supaya menyala dan mikropengawal menghidupkan sistem kawalan motor dan motor AU B Bentuk mudah dihasilkan
tahap pencahayaan berada di julat yang LED. C Mempunyai nilai estetika
ditetapkan. 2 Apakah konsep cyberphysical? D Pengubahsuaian
• Lampu akan menyala dengan A Mengawal dan mengurus operasi industri
sendirinya apabila keadaan gelap dan
dengan mengguna pakai sistem mekatronik, 6 Apakah tujuan utama membuat penilaian
akan berfungsi selama beberapa jam.
Aktiviti PIB
LDR dan lampu LED Internet benda, data raya, pengkomputeran kefungsian pada produk yang telah diubah
awan dan kecerdasan buatan (artificial suai?
intelligence) A Agar nampak lebih menarik
B Penggunaan meluas reka bentuk elektronik B Agar produk tersebut mendapat sambutan
dan seterusnya penggabungan reka bentuk pelanggan untuk membeli
bagi menghasilkan reka bentuk mekatronik C Supaya produk tersebut boleh bersaing dan
C Penemuan tenaga elektrik yang menarik minat pelanggan
membolehkan produk dihasilkan dalam D Menilai keberkesanan penambahbaikan
kuantiti lebih besar dan cepat pada reka bentuk terhadap kefungsiannya
• Penderia inframerah mengesan Memasang komponen baharu iaitu
D Penggunaan reka bentuk mekanikal
Soalan Objektif menerapkan

gerakan pada jarak yang ditetapkan penderia inframerah supaya dapat bagi menggantikan manusia untuk 7 Antara berikut, yang manakah aspek
dan menghantar isyarat input kepada mengesan gerakan pada kipas siling menghasilkan produk pembangunan reka bentuk dalam penilaian
mikropengawal. automatik. kefungsian reka bentuk produk yang telah
• Mikropengawal akan memberi arahan 3 Pernyataan berikut berkaitan dengan Revolusi diubah suai?
latihan berbentuk soalan

pada kipas supaya bergerak secara
automatik apabila terdapat halangan di Industri. A Harga produk
bawahnya. B Nilai estetika
Bermula dengan penemuan tenaga elektrik C Keselamatan
yang membolehkan produk dihasilkan D Pasaran
aneka pilihan.
Penderia inframerah
dalam kuantiti lebih besar dan cepat.
8 Pernyataan berikut berkaitan dengan langkah-
Apakah Revolusi Industri itu? langkah proses penambahbaikan pada sesuatu
A Revolusi industri 1.0 produk.
B Revolusi industri 2.0
C Revolusi industri 3.0 • Menambah daya tarikan terhadap reka
D Revolusi industri 4.0 bentuk produk yang dihasilkan.
• Melindungi komponen elektrik daripada
4 Berikut ialah langkah-langkah proses terdedah.
penambahbaikan pada kereta kawalan jauh. • Mengurangkan risiko kecederaan kepada
(Berdasarkan kreativiti murid)
pengguna.
e-Soalan
Pelibatan Ibu Bapa 1 Membuat lakaran
Imbas Kod QR untuk 2 Memilih bahan Apakah langkah-langkah proses
latihan tambahan Bab 1. penambahbaikan tersebut?
3 X
1 Mengenal pasti produk-produk mekatronik yang terdapat di sekeliling anda. A Memilih bahan
e-Soalan
2 Menyenaraikan teras yang terdapat dalam Revolusi Industri 4.0. Untuk tujuan pembelajaran 4 Membina dan memasang B Membuat lakaran
5 Membuat kemasan C Membuat kemasan
1.1 Belum Menguasai : TP 4 Menguasai : TP 4 6 Produk akhir D Membina dan memasang
7 12
Sebagai penghantar untuk memindahkan suatu sumber kepada bentuk yang lain
Merupakan susunan dan sambungan fizikal komponen dalam suatu litar bagi
Soalan Subjektif menerapkan Bahagian B
Jawab semua soalan.
latihan berbentuk soalan yang

menjalankan operasi
1 Tandakan () bagi kriteria pemilihan lakaran reka bentuk produk yang betul dan () yang salah pada
Membekalkan arus bagi membolehkan peranti mekatronik menjalankan fungsi petak yang disediakan.
pelbagai.
yang ditetapkan
Menarik perhatian pengguna 3
Digunakan untuk mengurus, mengarah atau mengawal atur tindakan dan
menbangunkan atur cara komputer
Bentuk mudah dihasilkan 3
[4 markah]
Memberikan keuntungan 7
Bahagian C Maklumat lakaran lengkap 3

Jawab semua soalan.
[4 markah]
1 Rajah 1 menunjukkan sebuah produk mekatronik mesin basuh automatik.
2 Berikut ialah bahagian pada gambar rajah blok sebuah produk mekatronik.
A Input
B Proses
C Output
D Anak panah
Padankan fungsi bahagian tersebut dengan menulis A, B, C dan D pada petak yang disediakan.
Menerima dan menghantar isyarat daripada peranti masukan A
Rajah 1 Memproses isyarat yang diterima mengikut pengaturcaraan yang telah ditetapkan B
Berdasarkan Rajah 1,
Menjalankan tindakan selanjutnya setelah menerima isyarat daripada bahagian pengawal C
(a) Senaraikan dua komponen mekanikal yang terdapat pada produk mekatronik itu.
[Apa] Dram
Menunjukkan urutan blok dan dilabel mengikut fungsi, nama elemen atau litar yang terlibat D
(i)
(ii) [Apa] Takal

(Mana-mana jawapan yang betul diterima) [2 markah] Skema pemarkahan ialah 3 Berikut ialah elemen mekatronik.
[4 markah]
(b) Jelaskan fungsi elemen elektrik dan elemen kawalan dan pengaturcaraan yang terdapat pada
produk itu. KBAT Menganalisis
pelan atau rancangan untuk A
B
Sistem elektrik
Sistem mekanikal
memberi markah. Skema ini

(i) Elemen elektrik:
[Bagaimana] Membekalkan tenaga elektrik kepada sistem kawalan motor dan komponen elektrik terdiri C Sistem elektronik
D Sistem kawalan dan Pengaturcaraan
bertujuan untuk membantu

daripada motor AU dan pengubah.
[2 markah] Padankan pernyataan berikut dengan menulis A, B, C dan D pada petak yang disediakan.
14 guru memeriksa jawapan.

13
P2
e-Pembelajaran
Menyediakan bahan pembelajaran murid secara maya.
A Rajah di bawah menunjukkan produk mekatronik. SP 1.1.3 TP 2 KBAT Menganalisis

LAMAN WEB
LAMAN WEB
Imbas Kod QR atau layari https://pakcikengineer.
Laman Web
com/industri/apakah-itu-revolusi-industri-4-0/
untuk mengetahui maklumat tambahan
mengenai Revolusi Industri 4.0.
Berdasarkan rajah itu, terangkan fungsi elemen mekatronik pada kereta kawalan jauh.
Elemen Mekatronik Fungsi Elemen
[Apa] Gear pada kereta kawalan jauh berfungsi untuk mengurangkan atau
Sistem mekanikal meningkatkan halaju kereta kawalan jauh serta menambah daya kilas motor.
Laman Web memberi maklumat tambahan tentang topik

yang dipelajari.
Sistem elektronik [Apa] Berfungsi menerima dan menukar isyarat input dari alat kawalan jauh kepada
isyarat elektrik bagi memacu motor arus terus (AT).
Sistem elektrik [Apa] Membekalkan sumber tenaga elektrik seperti bateri.
Sistem kawalan dan

pengaturcaraan [Apa] Berfungsi mengawal halaju dan arah putaran motor arus terus (AT).
B Lengkapkan tempat kosong berkaitan dengan maksud gambar rajah blok. SP 1.1.4
mekatronik gambar rajah blok

1 Fungsi elemen pada produk dapat diterangkan melalui
2 Gambar rajah blok ialah suatu lukisan yang mewakili litar atau elemen
yang dilukis dalam bentuk blok .

anak panah urutan blok
3 Tanda digunakan untuk menunjukkan dan
fungsi, nama elemen atau litar
dilabel mengikut yang terlibat.
Buku Teks: Halaman 146 dan 147

3.1 Reka Bentuk sebagai Instrumen Pemasaran
Nyatakan maksud faktor pemilihan media pengiklanan. SP 3.1.3 TP 3 KBAT Menganalisis
Faktor Pemilihan Media

Keterangan
Pengiklanan
Video
[Apa] Setiap produk yang akan diiklankan perlu sesuai dengan media
pengiklanannya. Contohnya, produk yang memerlukan tunjuk cara dan khidmat
1 Jenis dan sifat produk nasihat tentang cara penggunaan dan penjagaan, sesuai diiklankan melalui media
elektronik atau media sosial yang berunsurkan demonstrasi.
Aktiviti PAK-21
[Apa] Pengeluar perlu mengetahui jumlah keseluruhan kos pengiklanan yang

dipilih supaya sesuai dengan kemampuan dan saiz operasi perniagaan mereka.
2 Kos pengiklanan Contohnya, perniagaan yang bersaiz kecil perlu memilih media yang berkos rendah,
tetapi boleh memberikan pulangan yang menguntungkan seperti media sosial.
[Apa] Luas pasaran sesuatu produk akan mempengaruhi jenis media yang
akan dipilih. Jika produk bertujuan untuk dipasarkan ke seluruh negara, maka
3 Luas pasaran penggunaan media pengiklanan yang mempunyai liputan meluas seperti radio,
televisyen, papan digital dan media sosial adalah paling tepat.
[Apa] Pengeluar perlu memastikan media pengiklanan yang betul untuk

menyampaikan maklumat kepada kumpulan sasarannya. Contohnya, alat solek dan
4 Sasaran pengguna pakaian wanita sesuai diiklankan di media sosial dan media cetak seperti majalah
wanita.
VIDEO
[Apa] Pengeluar yang mempunyai perniagaan bersaiz besar mampu memilih media
Imbas Kod QR atau layari https://www.

5 Saiz perniagaan pengiklanan yang lebih berkesan dan mahal seperti media elektronik, iaitu televisyen
dan papan digital.
AKTIVITI Trade–A–Problem
youtube.com/watch?v=LkfWal9ls_k
1 Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan yang terdiri daripada empat hingga lima orang dalam satu
kumpulan.
untuk mengetahui lebih lanjut
2 Guru memberikan setiap kumpulan beberapa jenis bahan cetak seperti majalah, surat khabar dan pelbagai sumber
lain untuk mencari satu produk pengiklanan.
3 Setiap kumpulan perlu menyediakan jadual analisis reka bentuk pengiklanan dan menghantar jadual analisis berserta
pengiklanan produk makanan.
foto produk pengiklanan tersebut kepada kumpulan yang lain.
4 Kumpulan yang lain perlu menjawab, menganalisis dan mencari penyelesaian dengan mengisi jadual analisis tersebut.
5 Hasil perbincangan kumpulan asal perlu membentangkan di hadapan kelas. Untuk tujuan pembelajaran
VIDEO
Video memberi maklumat tambahan topik yang


dipelajari secara visual.
56

A Padankan pemilihan kaedah reka bentuk pengiklanan bagi sesuatu produk berdasarkan
pernyataan yang diberi dengan menulis A, B, dan C pada petak yang disediakan.
SP 3.1.4 TP 3
A Kenyataan merangsang B Matlamat produk C Penyampaian fakta
Menyampaikan fakta berkaitan produk dengan tepat kepada pengguna C
Menarik minat pengguna untuk mengetahui dengan lebih lanjut tentang produk A
Memberitahu pengguna fungsi produk yang dihasilkan B
B Berikut ialah pemilihan reka bentuk pengiklanan yang sesuai bagi sesuatu produk.
SP 3.1.4 TP 3
Penggunaan gambar foto pada latar belakang agar pengguna lebih tertarik mengetahui
A
keistimewaan produk tersebut
VIDEO TUTORIAL
B Memaparkan bahagian-bahagian dan cara produk berfungsi
C Memaparkan perbezaan gambar foto pada produk lain yang sama yang ada di pasaran Imbas Kod QR atau layari https://www.youtube.
Padankan pernyataan berikut dengan menulis A, B dan C pada ruang yang disediakan.
com/watch?v=581IDL978Nw untuk melihat
Kesan pembalikan cahaya ke atas objek A
hasil pembentangan kerja Projek Reka Bentuk
Ukuran atau dimensi sesuatu objek C
dan Teknologi KSSM Tingkatan 3 (Bahagian 2).
Hasil pertemuan antara hujung garisan dengan permulaannya B Untuk tujuan pembelajaran
Video Tutorial
Video Tutorial menjelaskan lebih lanjut topik yang

VIDEO TUTORIAL

berkenaan secara visual.

57
P3
Edisi Guru
Rekod Prestasi Murid untuk

e-RPH untuk kegunaan guru
merekodkan tahap penguasaan
membuat Rancangan Pengajaran
murid mengikut topik.
Harian dengan lebih mudah.
Rekod Prestasi Murid

Reka Bentuk dan Teknologi Tingkatan 3 Minggu yang ke 1 HARI : xxxISNIN TARIKH : XX03 JANUARI 2023
MASA / KELAS /
TAJUK / STANDARD PEMBELAJARAN / OBJEKTIF / KRITERIA KEJAYAAN /
MATA
BBM / AKTIVITI / REFLEKSI
PELAJARAN
NAMA MURID : KELAS : MASA: KELAS: BIL. MURID:
MATA PELAJARAN: ELEMEN MERENTAS KURIKULUM
NAMA GURU : RBT Choose an item.

TANDAKAN (X) PADA RUANG
Pencapaian YANG DISEDIAKAN
BAB Choose an item.
(Menguasai/ TT
Bab TP Tafsiran Halaman Tarikh STANDARD EMK
Belum Guru Choose an item.
KANDUNGAN Bahasa ☐
Menguasai)
Choose an item. Nilai Murni ☐
Bab 1 1.1 Reka Bentuk Mekatronik
Patriotisme ☐
Aplikasi STANDARD
PEMBELAJARAN Choose an item. Keusahawanan ☐
Teknologi 1 Menyatakan maksud reka bentuk mekatronik. 1
Sains & Teknologi ☐
Choose an item.
Teknologi Maklumat
Menerangkan fungsi elemen mekatronik pada ☐
2 2 dan Komunikasi
produk sedia ada.
Kelestarian Alam
☐
OBJEKTIF Sekitar
Menerangkan fungsi elemen mekatronik pada PEMBELAJARAN Kreativiti dan
2 3 ☐
produk sedia ada. Inovasi
AKTIVITI PAK21
Melakar dan melabel gambar rajah blok produk
3 4
yang hendak diubah suai. Hot Seat ☐
Role Play ☐
Melakar dan melabel gambar rajah blok produk AKTIVITI PDPC
3 5 Peta i-Think ☐
yang hendak diubah suai.
Round Table ☐
Gallery Walk ☐
Menganalisis elemen mekatronik yang ada pada
4 5 ☐ Buku Teks ☐ Model ☐ Lain-lain:
produk. Think Pair Share ☐
BAHAN BANTU ☐ Internet ☐ Edaran
Three Stay, One Stay ☐
Melakar dan melabel gambar rajah blok produk MENGAJAR (BBM) ☐ Projektor ☐ Carta/Peta
3 6 I see, I Think, I Wonder ☐
yang hendak diubah suai. ☐ Powerpoint ☐ Lembaran Kerja Post It Notes ☐
STRATEGI PAK21 Choose an item. Exit Card ☐
4 7 GRASPS ☐
produk. ☐ Mengingati ☐ Mengaplikasi ☐ Menilai
ARAS PEMIKIRAN
☐ Memahami ☐ Menganalisis ☐ Mencipta PENTAKSIRAN & PENILAIAN
Menilai kekuatan dan kelemahan produk yang
5 telah diubah suai serta memberi cadangan untuk 9 ☐ Titi ☐ Pokok ☐ Bulatan Kuiz ☐
penambahbaikan. PETA i-THINK Projek ☐
☐ Buih ☐ Dakap ☐ Buih Berganda
Drama ☐
Menilai kekuatan dan kelemahan produk yang Hasil kerja ☐
_______ murid dapat menguasai objektif pembelajaran. Murid
5 telah diubah suai serta memberi cadangan untuk 10
diberikan latihan pengayaan. Soal Jawab ☐
penambahbaikan.
Latihan bertulis ☐
_______ murid tidak menguasai objektif pembelajaran. Murid diberikan
Membuat pengubahsuaian pada produk latihan pengukuhan. Pembentangan ☐
6 11
berdasarkan lakaran secara kreatif. Lembaran kerja ☐
Reviu Bab 12 Aktiviti pengajaran & pembelajaran ditangguhkan kerana : Pemerhatian/ lisan/
☐
☐ Mesyuarat / ☐ Mengiringi Murid ☐ Cuti Rehat / Cuti Soal jawab
REFLEKSI/
Pencapaian Bab 1 TP 1 TP 2 TP 3 TP 4 TP 5 TP 6
TINDAKAN Kursus Keluar Sakit
TAHAP PENGUASAAN (PBD)
SUSULAN ☐ Program ☐ Aktiviti Luar ☐ Cuti Bencana /
Bab 2 2.1 Penghasilan Produk Sekolah Cuti Khas TP6 ☐
Pembangunan ☐ Cuti Peristiwa TP5 ☐
Produk 1 Menyatakan fungsi produk yang akan dihasilkan. 16 TP4 ☐
Aktiviti PdP dibawa ke :
TP3 ☐
1 Menyatakan fungsi produk yang akan dihasilkan. 17 TP2
KERJA SUSULAN MURID ☐
PEMULIHAN : TP1 ☐
PENGAYAAN :
P5
Aktiviti PAK-21 sebagai aktiviti

tambahan yang boleh dilaksanakan Jadual Perancangan Kerja
oleh guru semasa sesi pengajaran dan Projek sebagai aktiviti tambahan
pembelajaran. pembelajaran.
Aktiviti Pembelajaran Abad ke-21 PAK-21 Jadual Perancangan Kerja Projek Reka Bentuk
dan Teknologi KSSM Tingkatan 3
Aktiviti 1 Jigsaw
1.1
1.1.4
Reka Bentuk Mekatronik
Menghasilkan gambar rajah blok (block diagram) produk mekatronik sedia ada.
Pengenalan
1 Kerja projek penghasilan produk Reka Bentuk dan Teknologi ialah satu komponen Pentaksiran bilik Darjah (PBD)
Objektif Pembelajaran yang perlu dilaksanakan oleh murid tingkatan 3 dan dipantau oleh guru.
1 Murid dapat menghasilkan gambar rajah blok pada produk sedia ada. 2 Kerja projek Reka Bentuk dan Teknologi KSSM Tingkatan 3 ini, pelajar boleh menghasilkan projek mereka
2 Menguji pengetahuan murid dalam menghasilkan gambar rajah blok. secara individu atau berkumpulan. Penilaian kerja projek ini ditaksir secara individu walaupun dihasilkan secara
berkumpulan.
Panduan Guru 3 Projek ini dilaksanakan oleh murid selama 22 minggu dan murid perlu memilih dua atau lebih gabungan bidang
1 Guru membahagikan murid kepada tiga kumpulan besar (home team) yang terdiri daripada empat aplikasi teknologi bagi menghasilkan projek mereka.
hingga enam orang atau mana-mana jumlah murid yang munasabah. Setiap murid dalam kumpulan 4 Pentaksiran ini juga boleh dilaksanakan semasa proses pengajaran dan pembelajaran (PDP) dilaksanakan dan
tersebut akan dinomborkan. pentaksiran kerja murid berpandukan Rubrik Projek Reka Bentuk dan Teknologi KSSM Tingkatan 3.
2 Seterusnya murid dipecahkan kepada kumpulan lebih kecil, iaitu kelompok pakar (expert team)
mengikut nombor masing-masing. Perancangan Tempoh Gerak Kerja Penghasilan Produk
3 Tajuk atau produk akan diberikan kepada murid berkaitan penghasilan gambar rajah blok pada
produk mekatronik sedia ada. Setiap murid perlu memahami, menganalisis dan mempelajari Bil. Aktiviti Pelajar Guru Pelaksanaan Catatan
maklumat berkenaan bersama dengan ahli lain kumpulan tersebut (expert team). Produk Menyatakan produk
mekatronik yang diberi mestilah berlainan dalam buku teks. yang hendak dihasilkan
4 Seterusnya, murid-murid dalam expert team berbincang sesama sendiri bagi menghasilkan gambar 1 berdasarkan kajian
rajah blok produk mekatronik. Setiap ahli kumpulan perlu menyumbangkan idea. keperluan pelanggan dan
5 Setelah selesai berbincang, murid dalam kelompok pakar (expert team) akan kembali ke kumpulan borang projek brief
asal semula (home team). Berdasarkan murid yang telah ditetapkan nombor oleh guru awal tadi, Penentuan penggunaan
2
murid akan mengajar, membimbing dan membentang kepada ahli-ahli lain tentang perkara yang teknologi
dipelajari dalam kelompok pakar (expert team) tadi. Merancang konsep, elemen
3
6 Setelah selesai, murid secara sukarela membuat kesimpulan tentang apa yang telah dipelajari. dan prinsip reka bentuk
7 Rumusan guru. Menghasilkan lakaran
produk, lakaran 3D
4
Panduan Murid bermaklumat dan lakaran
1 Gambar rajah blok ditakrifkan sebagai suatu lukisan yang mewakili litar atau elemen yang dilukis ceraian
dalam bentuk blok. 5 Menyediakan jadual kerja
2 Tanda anak panah digunakan untuk menunjukkan urutan blok dan dilabelkan mengikut fungsi,
Pengurusan kewangan,
nama elemen atau litar yang terlibat.
6 menyediakan senarai bahan,
3 Terdapat tiga bahagian dalam gambar rajah blok, iaitu input, output dan proses. peralatan dan bajet produk
Penghasilan produk
7 sebenar/berfungsi
sebahagian
Pengujian dan penilaian
8
produk
Membuat cadangan
9
penambahbaikan produk
10 Menyediakan dokumentasi
11 Pembentangan hasil kerja
Jumlah Minggu 22 22 22
Panduan Pelaksanaan
Kerja Projek
P8 P16
P4
Rekod Prestasi Murid
Reka Bentuk dan Teknologi Tingkatan 3
NAMA MURID : KELAS :
NAMA GURU :
Pencapaian
(Menguasai/ TT
Bab TP Tafsiran Halaman Tarikh
Belum Guru
Menguasai)
Bab 1 1.1 Reka Bentuk Mekatronik

Aplikasi
Teknologi 1 Menyatakan maksud reka bentuk mekatronik. 1
Menerangkan fungsi elemen mekatronik pada

2 2
produk sedia ada.
Menerangkan fungsi elemen mekatronik pada

2 3
produk sedia ada.

3 4

3 5

4 5
produk.

3 6

4 7
produk.

penambahbaikan.

penambahbaikan.
Membuat pengubahsuaian pada produk

6 11
berdasarkan lakaran secara kreatif.
Reviu Bab 12
Bab 2 2.1 Penghasilan Produk

Pembangunan
Produk 1 Menyatakan fungsi produk yang akan dihasilkan. 16
1 Menyatakan fungsi produk yang akan dihasilkan. 17
P5
Pencapaian
(Menguasai/ TT
Belum Guru
Menguasai)
Menerangkan lakaran idea awal yang

2 mengintegrasikan teknologi dalam reka bentuk 18
produk.

produk.

produk.

produk.

produk.
Menganalisis lakaran produk dari segi aspek

4 23
elemen dan prinsip reka bentuk.

4 24

4 25
Mengaplikasi jadual kerja untuk pembangunan

3 26
produk.
Mengaplikasi jadual kerja untuk pembangunan

3 27
produk.
Menjustifikasi penambahbaikan produk

5 32
berdasarkan analisis lakaran.

5 33

5 34

5 35
Menghasilkan produk yang mencapai objektif

6 36
dan membuat dokumentasi secara sistematik.
Menghasilkan produk yang mencapai objektif

6 37
dan membuat dokumentasi secara sistematik.
Reviu Bab 38
Ujian Pertengahan Sesi Akademik 41
P6
Pencapaian
(Menguasai/ TT
Belum Guru
Menguasai)
Bab 3 3.1 Reka Bentuk sebagai Instrumen Pemasaran

Reka Bentuk
dalam 1 Menyatakan definisi pemasaran. 50
Perniagaan
1 Menyatakan definisi pemasaran. 51
Menerangkan peranan reka bentuk dalam

2 52
pemasaran.

2 53
pemasaran.

2 54
pemasaran.
Merancang reka bentuk dan pemilihan media

3 55
pengiklanan.

3 56
pengiklanan.

3 57
pengiklanan.
Membanding beza jenis media dan reka bentuk

4 58
pengiklanan.
Merumus kaedah reka bentuk pengiklanan yang

5 59
sesuai.
Membuat reka bentuk pengiklanan untuk

6 60
memasarkan produk yang dihasilkan.
Reviu Bab 61
Ujian Akhir Sesi Akademik 64
P7
Aktiviti Pembelajaran Abad ke-21 PAK-21
Aktiviti 1 Jigsaw
1.1.4 Menghasilkan gambar rajah blok (block diagram) produk mekatronik sedia ada.
Objektif Pembelajaran
1 Murid dapat menghasilkan gambar rajah blok pada produk sedia ada.
2 Menguji pengetahuan murid dalam menghasilkan gambar rajah blok.
Panduan Guru
1 Guru membahagikan murid kepada tiga kumpulan besar (home team) yang terdiri daripada empat
hingga enam orang atau mana-mana jumlah murid yang munasabah. Setiap murid dalam kumpulan
tersebut akan dinomborkan.
2 Seterusnya murid dipecahkan kepada kumpulan lebih kecil, iaitu kelompok pakar (expert team)
mengikut nombor masing-masing.
3 Tajuk atau produk akan diberikan kepada murid berkaitan penghasilan gambar rajah blok pada
produk mekatronik sedia ada. Setiap murid perlu memahami, menganalisis dan mempelajari
maklumat berkenaan bersama dengan ahli lain kumpulan tersebut (expert team). Produk
mekatronik yang diberi mestilah berlainan dalam buku teks.
4 Seterusnya, murid-murid dalam expert team berbincang sesama sendiri bagi menghasilkan gambar
rajah blok produk mekatronik. Setiap ahli kumpulan perlu menyumbangkan idea.
5 Setelah selesai berbincang, murid dalam kelompok pakar (expert team) akan kembali ke kumpulan
asal semula (home team). Berdasarkan murid yang telah ditetapkan nombor oleh guru awal tadi,
murid akan mengajar, membimbing dan membentang kepada ahli-ahli lain tentang perkara yang
dipelajari dalam kelompok pakar (expert team) tadi.
6 Setelah selesai, murid secara sukarela membuat kesimpulan tentang apa yang telah dipelajari.
7 Rumusan guru.
Panduan Murid
1 Gambar rajah blok ditakrifkan sebagai suatu lukisan yang mewakili litar atau elemen yang dilukis
dalam bentuk blok.
2 Tanda anak panah digunakan untuk menunjukkan urutan blok dan dilabelkan mengikut fungsi,
nama elemen atau litar yang terlibat.
3 Terdapat tiga bahagian dalam gambar rajah blok, iaitu input, output dan proses.
P8
Aktiviti 2 Pembentangan Hasil Sendiri (Self Access Learning)
1.1.4 Menghasilkan gambar rajah blok (block diagram) produk mekatronik sedia ada.
1 Murid dapat melakar gambar rajah blok produk sedia ada.
2 Murid dapat menyatakan komponen yang terdapat pada produk sedia ada.
Panduan Guru
1 Guru meminta murid memilih satu produk mekatronik yang boleh ditemui di sekitar kediaman
masing-masing.
2 Guru memberikan arahan dan menunjukkan cara menghasilkan gambar rajah blok serta mengenal
pasti komponen yang terdapat pada produk mekatronik di hadapan kelas.
3 Berdasarkan produk mekatronik yang dipilih, murid perlu mengenal pasti dan menganalisis
komponen utama yang terdapat pada produk dengan bimbingan guru.
4 Guru mengedarkan kertas kosong kepada semua murid untuk melakar.
5 Guru akan menilai hasil lakaran dan pembentangan murid.
Panduan Murid
1 Berdasarkan produk mekatronik pilihan masing-masing, lakarkan gambar rajah blok produk
mekatronik yang telah dipilih.
2 Bentangkan hasil kerja lakaran gambar rajah blok produk mekatronik masing-masing di hadapan
kelas dan bincangkan pada akhir pembentangan setiap murid.
P9
Aktiviti 3 Mengulangi/Mengingat Semula (Recap Group)
1.1.6 Membuat penambahbaikan kepada produk berdasarkan lakaran yang telah dibuat.
1 Mencadangkan penambahbaikan pada produk mekatronik sedia ada di pasaran.
2 Menyatakan langkah-langkah penambahbaikan pada kereta kawalan jauh.
Bincangkan Persoalan Berikut Bersama Pelajar

1 Guru menunjukkan satu contoh produk mekatronik yang ada di pasaran. Contohnya kereta kawalan
jauh.
2 Murid perlu mengenal pasti dan cadangkan tiga penambahbaikkan pada produk tersebut
bagi menambah baik fungsi produk. (Selain dalam buku teks Reka Bentuk & Teknologi KSSM
Tingkatan 3)
3 Lakarkan penambahbaikan produk tersebut dalam sehelai kertas.
Panduan Guru
1 Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan yang terdiri daripada empat atau lima
orang bagi setiap kumpulan.
2 Berdasarkan tajuk yang telah dipelajari dalam buku teks Reka Bentuk & Teknologi Tingkatan 3,
halaman 27 – 29, murid diminta untuk mencadangkan penambahbaikan pada produk mekatronik
yang ditunjukkan oleh guru secara lisan berkaitan apa yang dipelajari sebelum ini pada produk
mekatronik tersebut. (Contoh: Produk printer/pencetak)
3 Masa yang diberikan ialah dua minit untuk berbincang dengan ahli kumpulan dan membuat catatan
ringkas.
4 Setiap kumpulan perlu membentangkan hasil dapatan di hadapan kelas secara lisan tanpa melihat
catatan yang dibincangkan.
Panduan Murid
1 Lakaran bahagian reka bentuk produk dengan mengambil kira:
(a) Kesesuaian kedudukan komponen yang digunakan.
(b) Faktor keselamatan pada produk yang dipilih.
(c) Menggunakan prinsip penyelesaian inventif.
2 Langkah-langkah proses penambahbaikan pada kereta kawalan jauh.

Membuat lakaran, memilih bahan, membuat pengaturcaraan, membina dan memasang, membuat
kemasan dan produk akhir.
P10
Aktiviti 4 Sumbangsaran (Brainstorming)
2.1.3 Merancang konsep, elemen dan prinsip reka bentuk yang dipersetujui dalam bentuk lakaran.
1 Menghasilkan lakaran produk yang mengandungi eleman dan prinsip reka bentuk.
2 Menyatakan prinsip reka bentuk dan elemen reka bentuk dalam lakaran produk.
Panduan Guru
1 Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan yang terdiri daripada empat hingga enam
orang bagi setiap kumpulan.
2 Guru mengedarkan sampul surat yang mengandungi gambar foto pelbagai jenis produk.
3 Ketua kumpulan mengambil satu sampul daripada guru.
4 Lakarkan lakaran 3D penambahbaikan produk tersebut pada kertas yang diberikan dengan
menggunakan pen berwarna serta pensel. Tentukan sama ada produk tersebut bentuk mengikut
fungsi atau fungsi mengikut bentuk.
5 Lakaran dibuat sekurang-kurangnya empat buah lakaran 3D yang menerapkan elemen reka bentuk
dan prinsip reka bentuk.
6 Wakil setiap kumpulan perlu membentangkan lakaran 3D produk yang telah dihasilkan di hadapan
kelas.
Panduan Murid
1 Konsep penghasilan idea
(a) Dua konsep penghasilan idea bagi reka bentuk ialah bentuk mengikut fungsi dan fungsi
mengikut bentuk.
(b) Lakaran dihasilkan bertujuan mendapatkan gambaran awal idea reka bentuk dan fungsi
produk.
2 Elemen reka bentuk
Unsur-unsur yang digunakan dalam lakaran bagi mempamerkan idea awal suatu lakaran serta
mudah difahami oleh pelanggan.
3 Prinsip reka bentuk
Konsep atau peraturan yang digunakan oleh pereka bentuk ketika menggunakan elemen-elemen
reka bentuk. Lakaran yang dihasilkan perlu menarik, selesa dan menimbulkan emosi positif kepada
pelanggan.
P11
Aktiviti 5 Penulisan Pantas (Rocket Writing)
2.1.7 Menghasilkan produk berfungsi dan berfungsi sebahagian.
1 Menyatakan perbezaan produk berfungsi dan berfungsi sebahagian.
Panduan Guru
1 Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan kecil yang terdiri daripada lima orang bagi
setiap kumpulan.
2 Guru menunjukkan dua keping gambar produk berfungsi dan berfungsi sebahagian.
3 Jangka masa diberikan kepada setiap kumpulan selama lima minit untuk berbincang berkaitan
dengan ciri-ciri, produk berfungsi dan berfungsi sebahagian berdasarkan gambar yang diberi.
4 Hasil kerja mestilah dilakukan dalam bentuk peta i-THINK.
5 Setelah perbincangan dengan ahli kumpulan selesai, setiap kumpulan perlu menghantar wakil
untuk membentangkan hasil kerja di hadapan kelas.
6 Guru menilai hasil kerja murid dan merumuskan.
Panduan Murid
1 Perbezaan antara produk berfungsi dan berfungsi sebahagian.
Produk Berfungsi Sebahagian Produk Berfungsi
Dihasilkan selepas produk berfungsi

Dihasilkan selepas mock-up dibentuk bina
sebahagian dibina
Idea rekaan dalam bentuk 3D Idea rekaan dalam bentuk sebenar
Mengikut skala atau saiz sebenar Mengikut saiz sebenar
Dapat menunjukkan kefungsian beberapa

Dapat menguji kefungsian sebenar produk
bahagian atau komponen produk
Boleh disentuh dan dipegang Boleh disentuh, dipegang dan diuji
Reka bentuk dan kefungsian boleh ditambah

Reka bentuk boleh ditambah baik baik selepas melakukan pengujian dan
penilaian
P12
Aktiviti 6 Fikir-Pasang-Kongsi (Think-Pair-Share)
2.1.8 Menyatakan produk yang hendak dihasilkan berdasarkan kajian keperluan pelanggan dan borang projek brief.
1 Murid dapat mengenal pasti keperluan pelanggan dan matlamat produk.
2 Murid dapat menghasilkan borang kajian keperluan pelanggan dan borang projek brief.
Panduan Guru
1 Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan yang terdiri daripada tiga orang.
2 Setiap kumpulan akan diberikan dua jenis kertas berlainan warna dan memilih produk sedia ada di
pasaran.
3 Guru mengarahkan murid menghasilkan borang kajian keperluan pelanggan dan borang projek brief
berdasarkan produk yang dipilih.
4 Guru membimbing murid dalam melaksanakan aktiviti.
Panduan Murid
1 Murid berbincang dengan ahli kumpulan bagi menghasilkan borang kajian keperluan pelanggan
dan borang projek brief pada kertas warna yang diberikan.
2 Murid perlu memikirkan penambahbaikan yang perlu dilakukan pada produk sedia ada berdasarkan
penyelesaian masalah inventif yang dilakukan.
3 Setiap kumpulan akan menampal hasil kerja di hadapan kelas.
4 Kumpulan lain akan memberikan komen tentang hasil kerja rakan yang lain dengan memberikan
komen pada nota pelekat yang disediakan.
5 Hasil komen murid lain boleh ditampal pada kertas berwarna kumpulan lain bagi menunjukkan
idea lain dari kumpulan yang lain.
6 Kumpulan asal akan membaca komen dari kumpulan yang lain dan dijadikan sebagai
penambahbaikan dalam kerja mereka.
P13
Aktiviti 7 Kerja Berkumpulan (Team Project)
3.1.1 Menerangkan peranan reka bentuk dalam pemasaran.
1 Murid dapat menerangkan kekuatan dan kelemahan sesuatu produk.
2 Murid dapat menerangkan ciri-ciri sesuatu produk.
Panduan Guru
1 Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan yang terdiri daripada empat orang dalam
satu kumpulan.
2 Setiap kumpulan akan dibekalkan dengan sebuah fail.
3 Setiap fail tersebut mempunyai soalan yang perlu dibincangkan oleh setiap ahli dalam kumpulan.
4 Soalan yang terdapat dalam fail tersebut ialah meminta murid memilih sebuah produk yang
terdapat di pasaran dan membuat perbezaan antara kekuatan dan kelemahan produk tersebut.
Panduan Murid
1 Murid perlu mencari maklumat berkaitan dengan produk yang dipilih dan perlu melukis serta
menerangkan ciri-ciri produk tersebut dalam kertas yang disediakan.
2 Murid juga perlu menulis kekuatan dan kelemahan produk yang dipilih.
3 Selepas 10-15 minit perbincangan dalam kumpulan, soalan yang diterima berserta catatan jawapan
yang dibincangkan oleh murid perlu dimasukkan semula ke dalam fail dan diedarkan kepada
pasukan yang lain.
4 Setiap pasukan yang mendapat fail baharu daripada pasukan lain dikehendaki membaca soalan
yang terdapat dalam fail tersebut sebelum dibincangkan, ditambah, dihurai atau disunting dengan
menggunakan pen berlainan warna.
5 Setiap pasukan memberikan respons kepada dua atau tiga Traveling File. Semua soalan dan jawapan
akan dibincangkan di dalam kelas.
P14
Aktiviti 8 Suai Padan (Mix and Match)
3.1.3 Mengenal pasti kaedah reka bentuk pengiklanan.
1 Menyatakan kaedah reka bentuk pengiklanan.
Panduan Guru
1 Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan kecil yang terdiri daripada empat hingga
lima orang dalam satu kumpulan.
2 Guru meletakkan pelbagai jenis contoh pengiklanan di sebuah meja di tengah-tengah kelas.
3 Murid perlu mencari iklan yang mempunyai persamaan dan kaedah reka bentuk pengiklanan yang
sama.
4 Kemudian, murid-murid akan duduk dalam kumpulan masing-masing dan berbincang bersama ahli
kumpulan untuk menganalisis serta mencari maklumat berkaitan pengiklanan yang diberikan.
5 Wakil setiap kumpulan perlu mencatat hasil perbincangan dan hasil kerja kumpulan perlu ditampal
pada dinding kelas untuk dilihat oleh kumpulan lain.
Panduan Murid
1 Aktiviti berkumpulan
Berdasarkan gambar pengiklanan yang diberikan oleh guru, murid perlu menganalisis, membuat
rujukan dan menyenaraikan sama ada pengiklanan tersebut menggunakan seperti maklumat
berikut:
(a) Matlamat produk tersebut
(b) Penyampaian fakta
(c) Demonstrasi
(d) Perbandingan
(e) Kiasan atau ibarat
(f) Kenyataan merangsang
(g) Gambar pegun
P15
Jadual Perancangan Kerja Projek Reka Bentuk
dan Teknologi KSSM Tingkatan 3
Pengenalan
1 Kerja projek penghasilan produk Reka Bentuk dan Teknologi ialah satu komponen Pentaksiran bilik Darjah (PBD)
yang perlu dilaksanakan oleh murid tingkatan 3 dan dipantau oleh guru.
2 Kerja projek Reka Bentuk dan Teknologi KSSM Tingkatan 3 ini, pelajar boleh menghasilkan projek mereka
secara individu atau berkumpulan. Penilaian kerja projek ini ditaksir secara individu walaupun dihasilkan secara
berkumpulan.
3 Projek ini dilaksanakan oleh murid selama 22 minggu dan murid perlu memilih dua atau lebih gabungan bidang
aplikasi teknologi bagi menghasilkan projek mereka.
4 Pentaksiran ini juga boleh dilaksanakan semasa proses pengajaran dan pembelajaran (PDP) dilaksanakan dan
pentaksiran kerja murid berpandukan Rubrik Projek Reka Bentuk dan Teknologi KSSM Tingkatan 3.
Perancangan Tempoh Gerak Kerja Penghasilan Produk

Bil. Aktiviti Pelajar Guru Pelaksanaan Catatan
Menyatakan produk
yang hendak dihasilkan
1 berdasarkan kajian
keperluan pelanggan dan
borang projek brief
Penentuan penggunaan
2
teknologi
Merancang konsep, elemen
3
dan prinsip reka bentuk
Menghasilkan lakaran
produk, lakaran 3D
4
bermaklumat dan lakaran
ceraian
5 Menyediakan jadual kerja
Pengurusan kewangan,
6 menyediakan senarai bahan,
peralatan dan bajet produk
Penghasilan produk
7 sebenar/berfungsi
sebahagian
Pengujian dan penilaian
8
produk
Membuat cadangan
9
penambahbaikan produk
10 Menyediakan dokumentasi
11 Pembentangan hasil kerja
Jumlah Minggu 22 22 22
Panduan Pelaksanaan
Kerja Projek
P16
Nota Ekspres
Bab 1: Aplikasi Teknologi
1.1.1 Menyatakan Maksud Reka Bentuk Mekatronik
1 Mekatronik ialah satu bidang yang menggabungkan disiplin ilmu mekanikal, elektrik, elektronik, kawalan dan
pengaturcaraan untuk mencapai tujuan yang dikehendaki.
2 Gabungan elemen-elemen tersebut membolehkan produk mekatronik beroperasi secara automatik atau separa
automatik.
3 Mekatronik juga boleh dikenali sebagai "sistem elektro-mekanikal" atau "kejuruteraan kawalan dan automasi".
Produk mekatronik akan mula bekerja apabila suis ditekan atau penderia tertentu diaktifkan dan produk
mekatronik akan berhenti dengan sendirinya apabila tugas telah selesai.
4 Mekatronik terhasil daripada gabungan dua perkataan, iaitu 'meka' daripada perkataan mekanikal dan 'tronik'
daripada perkataan elektronik.
5 Ciri-ciri produk mekatronik ialah:
(a) Menggunakan tenaga elektrik
(b) Mempunyai penderia dan panel kawalan
(c) Mempunyai bahagian yang boleh bergerak
(d) Boleh berfungsi secara automatik dan separa automatik
6 Terdapat empat perkembangan Revolusi Industri, iaitu:
i-THINK Peta Alir
Revolusi Industri 1.0 Revolusi Industri 2.0 Revolusi Industri 3.0 Revolusi Industri 4.0
Penggunaan reka Penemuan tenaga Penggunaan reka Gabungan reka

bentuk mekanikal elektrik yang bentuk elektronik bagi bentuk mekatronik
menggantikan tenaga membolehkan produk menghasilkan reka bersama internet
manusia. dihasilkan dalam bentuk mekatronik. benda, data raya dan
kuantiti yang besar pengkomputeran
dan cepat. awan bagi
membentuk sistem
pengeluaran pintar.
7 Revolusi Industri 4.0 berkembang melalui konsep cyberphysical, iaitu mengawal dan mengurus operasi industri
dengan mengguna pakai sistem mekatronik, internet benda, data raya, pengkomputeran awan dan kecerdasan
buatan.
8 Sembilan teras Revolusi Industri 4.0:
i-THINK Peta Dakap
(a) Keselamatan siber
(b) Robot berautonomi
(c) Persepaduan sistem
(d) Internet benda
Sembilan
Teras Revolusi (e) Simulasi
Industri 4.0 (f) Data raya
(g) Realiti terimbuh
(h) Pengkomputeran awan
(j) Pembuatan bahan mentah
N1
1.1.2 Mengenal Pasti Elemen Mekatronik
1 Mekatronik merupakan bidang ilmu yang menggabungkan semua elemen asas kejuruteraan. Elemen asas ini
digabungkan dengan kawalan bagi membolehkan produk mekatronik yang dihasilkan dapat berfungsi dengan
sempurna dan berkesan bagi menjalankan sesuatu tujuan.
2 Elemen dan fungsi mekatronik:
Elemen Mekatronik Fungsi
• Menggunakan arus terus (AT) dan arus ulang-alik (AU) sebagai sumber kuasa.
• Membekalkan arus elektrik bagi membolehkan peranti mekatronik beroperasi
seperti yang ditetapkan.
Sistem elektrik • Mengambil kira aspek keselamatan, kedudukan peranti dalam litar dan
sambungan litar.
• Kebiasaannya arus AU merujuk kepada tenaga elektrik yang dihantar ke
premis perniagaan atau rumah keadiaman.
• Berfungsi sebagai penghantar kuasa atau memindahkan suatu sumber

gerakan (motor) kepada bentuk yang lain.
Sistem mekanikal
• Sistem ini membolehkan produk berputar atau bergerak. Contohnya, gear dan
tali sawat.
• Susunan dan sambungan fizikal komponen elektronik seperti litar bersepadu,

Sistem elektronik kapasitor, LED, perintang, diod, suis dan penderia dalam suatu litar bagi
menjalankan operasi sesuatu sistem.
• Sistem kawalan merupakan kaedah kawalan sistem yang digunakan untuk

mengurus, mengarah atau mengawal atur tindakan agar reka bentuk
mekatronik berfungsi secara automatik.
• Pengaturcaraan merupakan proses membangunkan atur cara komputer
dengan menggunakan bahasa pengaturcaraan seperti Java, Python, Visual
Sistem kawalan dan Basic dan C++ yang menggunakan kod berbentuk teks. Selain daripada
pengaturcaraan penulisan kod berbentuk teks, bahasa pengaturcaraan boleh diterjemahkan
melalui blok arahan seperti Scratch, mBlock, Javascript Block dan Ardublock.
• Setiap bahasa pengaturcaraan mempunyai set peraturan iaitu sinteks –
peraturan yang menguasai struktur sesuatu bahasa dan ungkapannya
dan semantik – proses yang dilalui oleh komputer semasa komputer
melaksanakan atur cara.
1.1.3 Menerangkan Fungsi Elemen Mekatronik pada Produk Sedia Ada

1 Setiap elemen yang digabungkan dalam produk mekatronik mempunyai fungsinya yang tersendiri bagi
memastikan produk tersebut berfungsi dengan lancar mengikut pengaturcaraan yang telah ditetapkan.
2 Sebagai contoh, fungsi elemen mekatronik pada pintu gelangsar automatik di bawah.
• Komponen mekanikal terdiri daripada takal dan tali sawat yang

Sistem mekanikal berfungsi untuk membuka dan menutup pintu.
• Gear pada motor membantu memudahkan pergerakan.
• Komponen elektonik disatukan dalam litar pemacu motor.

Sistem elektronik • Penderia gerakan mengesan sebarang pergerakan dan memberi
isyarat kepada sistem kawalan.
N2
• Komponen utama terdiri daripada motor AT dan pengubah

(transfomer).
Sistem elektrik • Berfungsi untuk membekalkan tenaga elektrik.
• Pengubah berfungsi menaikkan atau menurunkan voltan
bekalan arus ulang-alik.
• Terdiri daripada sistem kawalan yang telah diatur cara.

• Berfungsi untuk memproses isyarat input daripada penderia
Sistem kawalan dan pengaturcaraan
gerakan dan menghantar isyarat output kepada pemacu motor
AT.
3 Contoh lain produk mekatronik:

Contoh Lain Produk Mekatronik i-THINK Peta Pokok
Periuk nasi elektrik Palang automatik Kipas siling automatik
Kereta kawalan jauh Mesin basuh automatik

1.1.4 Menghasilkan Gambar Rajah Blok (Block Diagram) Produk Mekatronik Sedia Ada
1 Gambar rajah blok ditakrifkan sebagai suatu lukisan yang mewakili litar atau elemen yang dilukis dalam bentuk
blok.
Input Proses Output
Pengaturcaraan
Peranti Masukan Pengawal Peranti Keluaran

2 Input merupakan bahagian yang menerima dan menghantar isyarat dari peranti masukan ke pengawal untuk
diproses.
3 Proses pula merupakan bahagian yang memproses isyarat yang diterima mengikut pengaturcaraan yang telah
ditetapkan.
4 Output pula akan menjalankan tindakan selanjutnya melalui peranti keluaran setelah menerima isyarat
daripada bahagian pengawal.
1.1.5 Menghasilkan Lakaran Bahagian Reka Bentuk Produk yang akan Diubah Suai
Berdasarkan Gambar Rajah Blok yang Terlibat
1 Penjanaan idea bagi menyelesaikan sesuatu masalah adalah melalui proses sumbang saran, perbincangan,
temu ramah dan kritikan.
2 Analisis fungsi dilakukan bagi mengenal pasti masalah yang terdapat pada produk yang hendak diubah suai
melalui model fungsi.
N3
3 Analisis berantai punca-kesan dilakukan terhadap sesuatu produk yang diubah suai bagi mengenal pasti punca
dan kesan sesuatu masalah.
4 Setelah analisis fungsi, analisis berantai punca-kesan dan cadangan penyelesaian masalah dilakukan, gambar
rajah blok bahagian komponen kereta kawalan jauh yang telah diubah suai perlu dihasilkan.
5 Proses pengubahsuaian produk dapat dilihat seperti di bawah:
i-THINK Peta Alir
Analisis
Analisis berantai punca-kesan Kaedah penyelesaian masalah inventif
fungsi
Gambar rajah blok produk

Lakaran perkembangan idea Lakaran 3D bermaklumat
yang diubah suai
Proses pengubahsuaian produk
6 Lakaran perkembangan idea dan cadangan penambahbaikan pada produk berdasarkan gambar rajah blok
dengan mengambil kira elemen dan prinsip reka bentuk.
7 Kriteria pemilihan lakaran bagi reka bentuk produk:
i-THINK Peta Buih
Bentuk
Menarik mudah
perhatian dihasilkan
pengguna
Kriteria
Pemilihan
Lakaran Maklumat
lakaran
lengkap
Mempunyai
nilai
estetika
Warna
seimbang dan
sesuai
N4
1.1.6 Membuat Penambahbaikan kepada Produk Berdasarkan Lakaran yang telah
Dibuat
1 Lakaran perkembangan idea yang telah dihasilkan dan dipilih perlu dianalisis keberkesanannya.
2 Penambahbaikan dan pengubahsuaian pada lakaran perkembangan idea akan dibangunkan melalui proses
pembangunan produk.
3 Langkah-langkah proses penambahbaikan pada sesuatu produk:
i-THINK Peta Alir
Membuat lakaran Memilih bahan Membuat pengaturcaraan
Membina dan memasang Membuat kemasan Produk akhir
Proses penambahbaikan produk
1.1.7 Membuat Penilaian Kefungsian Produk yang telah Diubah Suai

1 Penilaian kefungsian amat penting bagi memastikan tahap keberkesanan penambahbaikan yang telah
dilakukan pada sesuatu produk. Ujian parameter dilakukan bagi melihat tahap kemampuan dan kefungsian
sesuatu produk. Ujian ini perlu dijalankan dalam situasi sebenar bagi menilai keberkesanan penambahbaikan
dan kemampuan komponen sesuatu produk.
2 Penilaian kefungsian perlu mengambil kira aspek pembangunan reka bentuk seperti keupayaan produk, nilai
estetika dan keselamatan produk.
3 Setiap ujian yang telah dilaksanakan perlu direkodkan dalam bentuk laporan seperti berikut.
Jadual 1.1 Senarai semak pengujian bagi menilai hasil pengujian sesuatu produk yang diubah suai
Skor
Bil. Perkara Catatan
Ya Tidak
1 Apakah reka bentuk produk dapat

menyelesaikan masalah yang dihadapi?
2 Adakah reka bentuk produk mempunyai

kualiti yang baik?
3 Adakah reka bentuk produk selamat

digunakan?
4 Adakah reka bentuk produk mempunyai

bahagian yang tajam?
5 Adakah bahagian elektronik pada produk

boleh membahayakan pengguna?
6 Adakah reka bentuk produk boleh dihasilkan

dengan kos yang efektif?
N5
Bab 2: Pembangunan Produk
1 Penghasilan produk melibatkan aktiviti menghasilkan produk baharu (sama ada barangan atau perkhidmatan)
atau mengubah suai produk sedia ada di pasaran dengan menambah baik fungsinya.
2 Produk yang telah dihasilkan perlu memenuhi keperluan dan kehendak pengguna serta melalui banyak
peringkat agar mampu berfungsi dengan baik dan mendapat sambutan.
3 Pembangunan produk perlu dirancang secara sistematik bermula dari peringkat permulaan sehingga ke
peringkat penghasilan agar produk akhir yang dihasilkan berkualiti dan sempurna.
2.1.1 Menyatakan Produk Yang Hendak Dihasilkan Berdasarkan Kajian Keperluan

Pelanggan dan Projek Brief
1 Langkah-langkah proses penghasilan produk:
i-THINK Peta Alir
Kajian keperluan Penyelesaian

Projek brief Penjanaan idea
pelanggan masalah inventif
Pengujian/
Lakaran idea Penghasilan model Pendokumentasian
Penambahbaikan

2 Pereka bentuk perlu membuat kajian keperluan pelanggan dan projek brief untuk mendapatkan maklumat
lengkap tentang produk yang hendak dihasilkan.
3 Kriteria kajian keperluan pelanggan merangkumi:
(a) Maklumat pelanggan
(b) Latar belakang produk
(c) Penambahbaikan
4 Terdapat beberapa proses dalam penyediaan kajian keperluan pelanggan bagi mengenal pasti punca masalah
sesuatu produk yang hendak ditambah baik, iaitu:
(a) Borang kajian keperluan pelanggan
(b) Penyelesaian masalah inventif
(c) Model fungsi
(d) Analisis berantai punca-kesan
(e) Penyelesaian masalah inventif secara pemisahan masa dan pemisahan ruang
5 Kajian keperluan pelanggan perlu dilakukan bagi mendapatkan maklumat yang lengkap tentang produk
yang akan dihasilkan. Produk yang dihasilkan perlu memenuhi keperluan pengguna, meyakinkan pelanggan,
mendapat sambutan pengguna dan mampu bersaing dengan produk yang lain di pasaran.
6 Terdapat beberapa proses dalam penyediaan kajian keperluan pelanggan bagi mengenal pasti punca masalah
sesuatu produk yang hendak ditambah baik, iaitu:
(a) Borang kajian keperluan pelanggan
(b) Penyelesaian masalah inventif
(c) Model fungsi
(d) Analisis berantai punca-kesan
(e) Penyelesaian masalah inventif secara pemisahan masa dan pemisahan ruang
7 Projek brief ialah proses perbincangan awal antara pengurus projek dengan pelanggan yang turut dihadiri oleh
pereka bentuk. Pereka bentuk akan menterjemahkan beberapa idea reka bentuk kepada pelanggan dalam
bentuk lakaran atau contengan.
N6
8 Proses projek brief:
Penyelesaian masalah Lakaran idea yang

Projek brief Lakaran akhir
inventif dipilih

9 Maklumat yang terdapat dalam borang projek brief perlu disaring atau diringkaskan bagi memudahkan kerja
pereka bentuk dan pengurus projek.
10 Maklumat dalam borang projek brief boleh disaring dalam bentuk jadual atau lakaran yang mana aplikasi projek
brief dalam bentuk jadual melibatkan semua ciri-ciri projek brief.
11 Maklumat dalam bentuk lakaran pula melibatkan lakaran produk yang menekankan elemen dan prinsip reka
bentuk.
2.1.2 Mengenal Pasti Asas Teknologi yang Sesuai dengan Kehendak Reka Bentuk
Produk
1 Selepas cadangan projek telah dikenal pasti, pereka bentuk perlu memilih teknologi yang sesuai dengan produk
yang akan dihasilkan agar memenuhi keperluan dan kehendak pelanggan.
2 Justifikasi pemilihan reka bentuk bagi produk baharu yang dihasilkan.
(a) Aplikasi teknologi yang dipilih
(b) Tujuan penggunaan teknologi
(c) Fungsi teknologi
(d) Kekuatan dan kelemahan teknologi
3 Proses mengenal pasti teknologi yang sesuai dengan kehendak reka bentuk produk.
i-THINK Peta Alir
Perbincangan bersama Aplikasi teknologi

Mengenal pasti kelemahan
pereka bentuk dan yang dipilih (gabungan
sesuatu produk
pasukan kerja teknologi)
Tujuan penggunaan Analisis kekuatan dan

Fungsi teknologi
teknologi kelemahan teknologi

2.1.3 Merancang Konsep, Elemen dan Prinsip Reka Bentuk yang Dipersetujui dalam
Bentuk Lakaran
1 Konsep penghasilan idea – menyampaikan idea dalam bentuk lakaran dan lakaran perlu kreatif dan inovatif
agar pereka bentuk dapat memilih idea reka bentuk yang terbaik.
2 Tujuan lakaran dihasilkan adalah untuk mendapatkan gambaran awal idea reka bentuk dan fungsi produk.
3 Dua konsep penghasilan idea reka bentuk produk, iaitu:
(a) Bentuk mengikut fungsi (form follow function)
(b) Fungsi mengikut bentuk (function follow form)
4 Elemen reka bentuk ialah unsur-unsur yang digunakan dalam lakaran bagi mempamerkan idea awal sesuatu
produk dan mudah difahami oleh pelanggan.
5 Prinsip reka bentuk ialah konsep atau peraturan yang digunakan oleh pereka bentuk ketika menggunakan
elemen-elemen reka bentuk.
Elemen Reka Bentuk Prinsip Reka Bentuk
• Garisan • Nilai • Keseimbangan • Keringkasan

• Warna • Ruang • Pergerakan • Kesatuan
• Bentuk • Tekstur • Kontras • Kepelbagaian
• Rupa • Saiz • Pengulangan • Harmoni
• Penekanan

N7
6 Lakaran perkembangan idea membantu menjelaskan rupa cadangan rekaan reka bentuk secara 3D dari sudut
pandangan yang berbeza dan pereka bentuk bebas memilih bilangan lakaran idea yang akan dihasilkan.
7 Lakaran perkembangan idea perlu mengikut elemen dan prinsip reka bentuk yang telah dipersetujui dalam
borang projek brief.
2.1.4 Menghasilkan Lakaran Produk yang Hendak Dibuat

1 Lakaran produk ialah lakaran idea terbaik yang mengandungi semua maklumat berkaitan sesuatu reka bentuk
produk.
2 Lakaran 3D bermaklumat ialah lakaran yang dilengkapi kesemua maklumat berkaitan produk yang diperlukan
oleh pelanggan.
3 Maklumat yang terdapat dalam lakaran 3D:
i-THINK Peta Bulatan
Buku Guru
Nama produk
Elemen reka Saiz

bentuk yang produk dan
digunakan komponen
Lakaran
3D
Prinsip reka Bahan yang

bentuk yang digunakan
digunakan
Komponen
produk
Internet Ibu bapa
4 Lakaran ceraian ialah lakaran yang menunjukkan hubungan antara setiap komponen (bahagian) pada suatu
reka bentuk produk.
5 Fungsi lakaran ceraian:
i-THINK Peta Dakap
(a) Menunjukkan urutan pemasangan komponen.
Fungsi (b) Menggambarkan rupa sebenar reka bentuk.

Lakaran (c) Menunjukkan kedudukan komponen.
Ceraian
(d) Menunjukkan hubung kait antara komponen.
(e) Menunjukkan cantuman reka bentuk produk yang lebih daripada satu.

6 Lukisan kerja ialah lukisan yang menerangkan dengan terperinci rupa bentuk komponen sesuatu produk.
Contoh lukisan kerja ialah lukisan isometrik, lukisan skematik, oblik, perspektif, ceraian, unjuran ortografik dan
lain-lain.
2.1.5 Menyediakan Jadual Kerja

1 Jadual kerja ialah perancangan aktiviti yang dipersembahkan dalam bentuk jadual dan dilaksanakan
berdasarkan senarai aktiviti serta tempoh masa yang ditetapkan.
2 Tujuan menghasilkan jadual kerja:
(a) Mengelakkan kerugian masa dan kos.
(b) Mengawal sumber tenaga kerja.
(c) Mengelakkan pembaziran.
(d) Mengurus bahan mentah secara sistematik.
N8
3 Garis panduan menyediakan jadual kerja:
i-THINK Peta Pokok
Garis Panduan Menyediakan Jadual Kerja
Menentukan
aktiviti yang perlu Menyusun
ada dalam jadual aktiviti mengikut Menganggarkan
kerja keutamaan sumber
Menganggarkan
Menganggarkan kos dan bajet
sumber tenaga produk

2.1.6 Membuat Senarai Bahan, Peralatan dan Bajet Produk

1 Senarai bahan ialah bahan atau peralatan yang digunakan dalam menghasilkan sesuatu produk.
2 Perancangan perlu dilakukan dengan lebih baik dan sistematik agar proses penghasilan produk tidak membazir
masa dan kos.
3 Senarai peralatan ialah alatan dan mesin yang digunakan dalam kerja-kerja menghasilkan produk.
4 Bajet produk ialah anggaran perbelanjaan bagi seunit produk yang diperlukan untuk menghasilkan reka bentuk
projek akhir.
5 Dua konsep yang digunakan bagi menentukan bajet, iaitu kaedah unit dan konsep SMART.
6 Konsep SMART dalam penentuan bajet produk:
i-THINK Peta Pokok
Konsep SMART
Spesifik Boleh diukur Boleh dicapai

(Specific) (Measurable) (Attainable)
Realistik Jangka masa ditetapkan

(Realistic) (Time-bound)
2.1.7 Menghasilkan Produk Berfungsi atau Berfungsi Sebahagian

1 Terdapat tiga komponen penghasilan produk, iaitu:
(a) Mock-up (Model olokan)
(b) Produk berfungsi sebahagian (Model)
(c) Produk berfungsi (Prototaip)
2 Produk berfungsi sebahagian dan produk berfungsi menjurus kepada penambahbaikan produk daripada model
olokan kepada model dan seterusnya kepada prototaip.
N9
3 Kepentingan merancang pembinaan produk berfungsi dan produk berfungsi sebahagian:
i-THINK Peta Dakap
(a) Menghasilkan produk yang menepati keperluan.

(b) Membolehkan penambahbaikan dilakukan pada reka bentuk
dan fungsi.
Kepentingan Merancang
(c) Membantu menganggarkan kos jualan.
Pembinaan Produk
Berfungsi dan Produk (d) Merancang tenaga kerja.
Berfungsi Sebahagian
(e) Menjalankan pengujian dan penilaian dari segi reka bentuk
dan kefungsian.
(f) Menentukan kaedah dan tempoh pembinaan produk.

4 Tiga langkah penghasilan produk:
(a) Mengukur, menanda dan memotong bahan
(b) Membina dan mencantum bahagian-bahagian produk
(c) Membuat kemasan
2.1.8 Membuat Pengujian dan Penilaian Kefungsian serta Kesesuaian Produk

1 Pengujian dan penilaian kefungsian serta kesesuaian ialah proses akhir untuk mengukur tahap keberkesanan
produk yang telah dihasilkan.
2 Tahap keberkesanan diukur berdasarkan tiga faktor, iaitu:
(a) Mematuhi projek brief
(b) Memenuhi keperluan pelanggan
(c) Ketepatan reka bentuk
3 Pengujian boleh dilakukan untuk menguji aspek kefungsian dan ketahanan produk berfungsi. Dua kaedah
pengujian yang boleh dilakukan, iaitu ujian makmal dan ujian parameter.
4 Penilaian dijalankan untuk menganalisis keputusan pengujian dengan menggunakan borang soal selidik yang
mengandungi soalan aspek kefungsian, ergonomik, reka bentuk dan nilai estetika serta keselamatan produk.
5 Kesesuaian produk ditentukan berdasarkan keputusan pengujian sama ada produk yang akan dihasilkan
menepati keperluan dan kehendak pengguna atau sebaliknya.
6 Penilaian tahap keselamatan sesuatu produk amat penting agar tidak membahayakan pengguna seperti:
Penilaian Tahap Keselamatan Sesuatu Produk
Bahan elektronik Produk tidak

Produk selesa
Produk mempunyai produk terlindung mempunyai
dipegang dan boleh
manual penggunaan dan ditutup dengan bahagian yang
dikendalikan
kemas tajam
2.1.9 Membuat Cadangan Penambahbaikan Produk Berdasarkan Laporan Keputusan

Ujian
1 Penambahbaikan bertujuan menjadikan produk lebih baik dan sempurna dari segi kefungsian dan mampu
mencapai objektif asal.
2 Cadangan penambahbaikan suatu produk perlu mengenal pasti kelemahan yang ada pada produk yang hendak
dihasilkan.
N10
3 Perkara utama yang perlu diambil perhatian sekiranya melakukan penambahbaikan pada sesuatu produk:
i-THINK Peta Dakap
(a) Menambah atau menggantikan komponen yang rosak atau

tidak bersesuaian.
(b) Melakukan pengubahsuaian pada bahagian tertentu supaya
Perkara Utama yang produk lebih mantap dan efisien.
Perlu Diambil Perhatian
(c) Menambah baik kemasan pada sesuatu produk.
Sekiranya Melakukan
Penambahbaikan pada (d) Mengubah reka bentuk produk untuk disesuaikan dengan
Sesuatu Produk fungsinya.
(e) Memberi perhatian kepada ciri-ciri ergonomik.
(f) Memberi perhatian kepada ciri-ciri keselamatan.
2.1.10 Menyediakan Dokumentasi

1 Pendokumentasian ialah suatu laporan bertulis yang menghuraikan perincian reka bentuk meliputi maklumat
daripada peringkat penjanaan idea sehingga ke peringkat model dihasilkan.
2 Kepentingan pendokumentasian:
(a) Menjadikan bukti rekaan seseorang pereka bentuk.
(b) Diperlukan untuk memfailkan permohonan paten.
(c) Memudahkan membuat rujukan dan penyelidikan.
3 Format laporan penghasilan produk terdiri daripada susunan bahagian-bahagian seperti:
(a) Muka hadapan
(b) Penghargaan
(c) Abstrak
(d) Kandungan:
(i) Pengenalan
(ii) Penentuan gabungan teknologi
(iii) Perancangan konsep
(iv) Lakaran akhir
(v) Jadual kerja
(vi) Pengurusan kewangan
(vii) Penghasilan produk
(viii) Pengujian dan penilaian
(ix) Cadangan penambahbaikan
(x) Penutup
(xi) Bibliografi
(xii) Lampiran
4 Persembahan – Memperkenalkan produk yang dihasilkan kepada umum dari segi kefungsian, reka bentuk dan
keistimewaannya.
5 Selain itu, pereka juga dapat memperoleh cadangan penambahbaikan serta membaiki kualiti produk.
N11
Bab 3: Reka Bentuk dalam Perniagaan
3.1.1 Menyatakan Maksud Pemasaran
1 Pemasaran ialah aktiviti perniagaan yang menyalurkan barang dan perkhidmatan daripada pengeluar
kepada pengguna. Selain itu juga, pemasaran ialah proses atau aktiviti pihak pengeluar untuk memasar dan
menyampaikan maklumat kepada pengguna.
2 Proses dalam bidang pemasaran:
i-THINK Peta Alir
Keperluan dan kehendak pelanggan Permintaan Produk Nilai
Pertukaran Urus niaga Pasaran

3 Aliran pemasaran produk:
Pergudangan Perniagaan
Pengeluar Pengangkutan Pengguna

organisasi
dan akhir
3.1.2 Menerangkan Peranan Reka Bentuk dalam Pemasaran

1 Produk yang hendak dipasarkan mempunyai ciri-ciri tertentu seperti reka bentuk, warna atau saiz produk agar
dapat menarik perhatian pengguna.
2 Antara kepentingan reka bentuk ialah:
(a) Memenuhi kehendak individu dan masyarakat.
(b) Memudahkan urusan kerja melalui pengubahsuaian.
3 Peranan reka bentuk dalam pemasaran terbahagi kepada tiga, iaitu:
i-THINK Peta Pokok
Peranan Reka Bentuk dalam Pemasaran
Memenuhi keperluan dan Saluran komunikasi pengeluar Mengukuh penjenamaan

kehendak pengguna kepada pengguna sesuatu produk
• Fungsi produk • Pengenalan diri produk • Rangkaian perkongsian

• Reka bentuk produk teknologi dan produk
• Kekuatan dan kelemahan • Rakan strategik perniagaan
• Nilai produk
• Trend
N12
(a) Memenuhi kehendak individu dan masyarakat
• Produk yang akan dihasilkan mestilah mampu menawarkan kepada pengguna dan reka bentuk produk
memainkan peranan dalam memenuhi keperluan dan kehendak pengguna melalui ciri-ciri berikut:
• Pengguna akan membuat keputusan dan pertimbangan sebelum membeli

sesuatu produk berdasarkan fungsi produk.
Fungsi produk
• Sebagai contoh, produk yang berlainan reka bentuk tetapi masih
mengekalkan fungsi yang sama.
• Reka bentuk produk yang mempunyai nilai tambah seperti menarik, unik
Reka bentuk produk dan selesa boleh mempengaruhi pasaran sesuatu produk dan mendapat
sambutan di pasaran.
• Sesuatu reka bentuk sudah semestinya mempunyai fungsi tersendiri.

Kekuatan dan kelemahan
• Pengguna harus mengetahui kelemahan dan kekuatan sesuatu produk
produk
sebelum membeli.
• Nilai produk atau perkhidmatan akan diperoleh apabila pengguna

mendapat faedah daripada penggunaanya.
Nilai produk
• Dua jenis reka bentuk yang dihasilkan melalui ciri nilai produk, iaitu nilai
barang dan nilai perkhidmatan.
• Ditentukan oleh permintaan dan penawaran ke atas sesuatu produk,

perkhidmatan, gaya hidup dan teknologi.
Trend
• Berlaku dalam tempoh tertentu dan berakhir apabila berlakunya
perubahan trend yang lain. Contohnya, teknologi dan fesyen.
(b) Saluran komunikasi pengeluar kepada pengguna:

(i) Komunikasi ialah proses menyampaikan maklumat dan perihal mengenai produk dan perkhidmatan.
(ii) Pengenalan diri produk dikenali sebagai platform DNA yang boleh ditonjolkan pada reka bentuk
produk melalui penjenamaan, kesetiaan, boleh diingat, dikenali dan kebolehpercayaan kepada jenama.
(iii) Jenis-jenis pengenalan diri produk adalah seperti berikut:
i-THINK Peta Pokok
Pengenalan Diri Produk
Kebolehpercayaan
jenama Penjenamaan Kesetiaan
Boleh diingat Dikenali

Contoh saluran komunikasi dalam pengenalan diri produk
N13
(iv) Penjenamaan produk ialah pemberian jenama kepada sesuatu barang yang dihasilkan.
(v) Jenis penjenamaan produk adalah seperti berikut:
i-THINK Peta Pokok
Jenis Penjenamaan Produk
Bentuk nama Bentuk cap dagangan Bentuk cap Bentuk persendirian

(Brand name) (Trademark) (Brand mark) (Trade character)
(c) Pengukuhan penjenamaan sesuatu produk:
(i) Dalam meningkatkan kualiti produk, perkhidmatan dan keuntungan adalah dengan melibatkan
kegiatan rakan strategik.
(ii) Terdapat dua jenis pengukuhan penjenamaan melalui rakan strategik:
• Rakan perkongsian teknologi dan produk
• Rakan strategik perniagaan
3.1.3 Mengenal Pasti Kaedah Reka Bentuk Pengiklanan

1 Pengiklanan bermaksud sebarang bentuk persembahan atau komunikasi berbayar, bersifat tidak peribadi dan
ditujukan kepada golongan sasaran.
2 Promosi perlu dilakukan bagi memperkenalkan sesuatu produk kepada pengguna dan menyaingi produk lain
yang ada di pasaran secara sihat.
3 Terdapat empat jenis promosi, iaitu:
(a) Pengiklanan
(b) Promosi jualan
(c) Jualan langsung
(d) Publisiti
4 Pengiklanan bertujuan mempromosikan, memperkenalkan, meningkatkan atau melariskan jualan sesuatu
produk.
5 Kaedah reka bentuk pengiklanan:
i-THINK Peta Pokok
Kaedah Reka Bentuk Pengiklanan
Matlamat produk Penyampaian fakta Demonstrasi Perbandingan
Kiasan atau ibarat Kenyataan merangsang Gambar pegun
6 Media pengiklanan ialah saluran, cara atau perantaraan yang digunakan untuk menyampaikan iklan. Media
pengiklanan boleh disampaikan melalui media massa, media elektronik, media cetak dan media sosial.
7 Contoh media pengiklanan:
Media Pengiklanan
• Surat khabar • Majalah

Media cetak • Katalog • Poster
• Brosur
• Televisyen • Radio
Media elektronik
• Papan digital
• Facebook • Instagram
Media sosial
• Blog
N14
8 Terdapat beberapa faktor pemilihan media pengiklanan, iaitu:
i-THINK Peta Dakap
(a) Jenis dan sifat produk

(b) Kos pengiklanan
Faktor Pemilihan (c) Luas pasaran
Media Pengiklanan
(d) Sasaran pengguna
(e) Saiz perniagaan
3.1.4 Memilih Kaedah Reka Bentuk Pengiklanan yang Sesuai untuk Memasarkan
Produk yang Dihasilkan
1 Pemilihan kaedah reka bentuk pengiklanan yang sesuai dapat memastikan maklumat sampai kepada
pengguna dan menghasilkan reka bentuk imej baharu yang tersendiri.
2 Hal ini dapat membezakan produk-produk yang telah dihasilkan.
3 Elemen dan prinsip reka bentuk akan diaplikasikan untuk menghasilkan reka bentuk pengiklanan yang
berkesan.
4 Kaedah reka bentuk pengiklanan produk:
Kenyataan merangsang
• Dapat menarik minat pengguna untuk mengetahui dengan lebih lanjut tentang produk.
Matlamat produk
• Memberitahu kepada pengguna tentang matlamat produk yang dihasilkan.
Penyampaian fakta
• Menyampaikan fakta tentang produk dengan tepat kepada pengguna.
Kiasan atau ibarat

• Bertujuan menarik minat pengguna untuk mengetahui lebih lanjut lagi tentang
produk.
Perbandingan
• Bertujuan membuatkan pengguna menilai kelebihan dan keistimewaan produk.
Gambar pegun
• Menunjukkan kepada pengguna tentang reka bentuk produk.

3.1.5 Menganalisis Kaedah Reka Bentuk Pengiklanan yang Dipilih

1 Kaedah reka bentuk pengiklanan perlu dianalisis bagi menghasilkan reka bentuk pengiklanan yang sesuai.
N15
2 Analisis yang dilakukan perlu mengambil kira ciri-ciri pengiklanan berikut:
i-THINK Peta Dakap
(a) Kreatif
(b) Memberi impak
Ciri-ciri (c) Mesej yang jelas
Pengiklanan yang
Berkesan (d) Maklumat yang tepat
(e) Mudah diingati
` (f) Unsur unik dan tersendiri
Ciri-ciri pengiklanan yang berkesan
3 Contoh jadual analisis kaedah reka bentuk pengiklanan:
Ciri-ciri Pengiklanan yang

Reka Bentuk Iklan 1 Reka Bentuk Iklan 2 Reka Bentuk Iklan 3
Berkesan
Kreatif
Memberikan impak
Mesej yang jelas
Maklumat yang tepat
Mudah diingati
Unsur unik dan tersendiri
3.1.6 Membuat Rumusan Kaedah Reka Bentuk Pengiklanan yang Sesuai dengan
Produk
1 Rumusan bagi kaedah reka bentuk pengiklanan yang dipilih perlu dilakukan agar penambahbaikkan dapat
dilaksanakan sebelum reka bentuk pengiklanan dihasilkan.
2 Setiap ciri pengiklanan yang berkesan pada reka bentuk pengiklanan perlu dilakukan penambahbaikkan agar
lebih baik.
3.1.7 Menghasilkan Reka Bentuk Pengiklanan

Menghasilkan reka bentuk pengiklanan yang terbaik untuk diiklankan kepada pengguna dari segi penyampaian
maklumat, reka bentuk tajuk, mesej yang jelas, maklumat berkaitan produk dan latar belakang produk.
N16
Kandungan
Nota Ekspress N1 – N16
Bab 1 Aplikasi Teknologi 1 – 11
Reviu Bab 12 – 15
Bab 2 Pembangunan Produk 16 – 37
Reviu Bab 38 – 40
Ujian Pertengahan Sesi Akademik 41 – 49
Bab 3 Reka Bentuk dalam Perniagaan 50 – 60
Reviu Bab 61 – 63
Ujian Akhir Sesi Akademik 64 – 71
Kerja Projek Reka Bentuk dan Teknologi KSSM Tingkatan 3 72 – 76
Panduan Penggunaan Buku P1 – P4
Rekod Prestasi Murid P5 – P7
Aktiviti Pembelajaran Abad ke-21 P8 - P15
Jadual Perancangan Kerja Projek Reka Bentuk dan Teknologi KSSM Tingkatan 3 P16
Imbas Kod QR untuk muat turun

• Rekod Prestasi Murid
• Laporan Lengkap Penghasilan Produk
Bab
e-RPH
Aplikasi Teknologi
1 JAWAPAN

A Nyatakan maksud reka bentuk mekatronik. SP 1.1.1 TP 1
[Apa] Reka bentuk mekatronik bermaksud reka bentuk produk yang

Mekatronik menggabungkan disiplin ilmu elektrik, elektronik, mekanikal, kawalan dan
pengaturcaraan.
B Jelaskan sejarah Revolusi Industri berikut. SP 1.1.1
i-THINK Peta Dakap
[Apa] Penggunaan reka bentuk mekanikal menggantikan tenaga manusia.

Revolusi
Industri 1.0
[Apa] Penemuan tenaga elektrik yang dapat menghasilkan produk dalam

Revolusi
Sejarah Industri 2.0 kuantiti lebih besar dan cepat.
Perkembangan
Revolusi
Industri [Apa] Penggunaan reka bentuk elektronik secara meluas dan penggabungan
Revolusi
Industri 3.0 reka bentuk bagi menghasilkan reka bentuk mekatronik.
[Apa] Melibatkan penggabungan reka bentuk mekatronik bersama internet

Revolusi
Industri 4.0 benda, data raya dan pengkomputeran awan.
C Jawab semua soalan di bawah. SP 1.1.1
1 Nyatakan maksud konsep cyberphysical dalam perkembangan Revolusi Industri 4.0.
[Apa] Konsep cyberphysical ialah mengawal dan mengurus operasi industri dengan menguna pakai sistem
mekatronik, internet benda, data raya, pengkomputeran awan dan kecerdasan buatan.
2 Bagaimanakah Revolusi Industri 4.0 memberi impak yang besar pada produktiviti industri di
Malaysia?
•• [Bagaimana] Mempertingkatkan lagi hasil pendapatan negara dari segi pengeluaran.
•• [Bagaimana] Menaik taraf modal insan.
•• [Bagaimana] Menaik taraf pendapatan pekerja dalam kemahiran teknologi tinggi.
1
A Terangkan fungsi elemen mekatronik berikut. SP 1.1.2 TP 2
Sistem elektrik [Bagaimana] Membekalkan arus elektrik bagi membolehkan peranti

mekatronik menjalankan fungsi yang ditetapkan.
[Bagaimana] Membolehkan produk mekatronik berfungsi sama ada secara

Sistem mekanikal bergerak atau berputar.
[Bagaimana] Susunan dan sambungan fizikal komponen elektronik dalam

Sistem elektronik suatu litar bagi menjalankan operasi sesuatu sistem.
Sistem kawalan dan [Bagaimana] Suatu kaedah kawalan sistem yang digunakan untuk mengurus,
pengaturcaraan mengarah atau mengawal atur tindakan bagi memastikan reka bentuk mekatronik
berfungsi secara automatik dengan sempurna.
B Isi tempat kosong berkaitan dengan fungsi bagi setiap elemen mekatronik yang terdapat pada
produk di bawah. SP 1.1.3 TP 2
Sistem Mekanikal Sistem elektrik

Antara komponen Membekalkan tenaga
mekanikal ialah elektrik kepada sistem
takal, tali sawat, dram
kawalan motor dan motor
dan galas bebola bagi
AU
menghasilkan putaran pada dan komponen elektrik
dram. ialah pengubah dan
motor AU.
Sistem Elektronik
Butang kawalan digunakan
Sistem Kawalan dan
untuk memberikan arahan Pengaturcaraan
seperti ON/OFF, START Menghasilkan tindakan

Mesin Basuh sistem
dan PAUSE
. Komponen kawalan terhadap
Automatik
kapasitor elektrik, sistem elektronik
elektronik ialah
diod dan sistem mekanikal dalam
dan pada
papan litar tercetak . mesin basuh automatik.
2
A Rajah di bawah menunjukkan produk mekatronik. SP 1.1.3 TP 2 KBAT Menganalisis
LAMAN WEB
Laman Web
Berdasarkan rajah itu, terangkan fungsi elemen mekatronik pada kereta kawalan jauh.
Elemen Mekatronik Fungsi Elemen
[Apa] Gear pada kereta kawalan jauh berfungsi untuk mengurangkan atau
Sistem mekanikal meningkatkan halaju kereta kawalan jauh serta menambah daya kilas motor.
Sistem elektronik [Apa] Berfungsi menerima dan menukar isyarat input dari alat kawalan jauh kepada
isyarat elektrik bagi memacu motor arus terus (AT).
Sistem elektrik [Apa] Membekalkan sumber tenaga elektrik seperti bateri.
Sistem kawalan dan

pengaturcaraan [Apa] Berfungsi mengawal halaju dan arah putaran motor arus terus (AT).
B Lengkapkan tempat kosong berkaitan dengan maksud gambar rajah blok. SP 1.1.4
mekatronik gambar rajah blok

1 Fungsi elemen pada produk dapat diterangkan melalui
2 Gambar rajah blok ialah suatu lukisan yang mewakili litar atau elemen
yang dilukis dalam bentuk blok .

anak panah urutan blok
3 Tanda digunakan untuk menunjukkan dan
fungsi, nama elemen atau litar
dilabel mengikut yang terlibat.
3
A Berikut ialah gambar rajah blok produk mekatronik. SP 1.1.4
Input Proses P
Q Pengawal Q
Nyatakan P, Q, R dan S.
P Output
Q Pengaturcaraan
R Peranti masukan
S Peranti keluaran
B Rajah berikut menunjukkan produk mekatronik kipas siling automatik. SP 1.1.4 TP 3

KBAT Menganalisis
Berdasarkan rajah di atas, lukiskan gambar rajah blok produk mekatronik kipas siling automatik itu.
Input Proses Output
Mod pilihan Pemacu motor

Mikropengawai Bilah berpusing
Penderia Motor AT
4
A Berdasarkan halaman 4 (B), lakarkan satu gambar rajah blok produk mekatronik kipas siling
automatik yang hendak diubah suai. SP 1.1.5 TP 3
Input Proses Output
Mod pilihan
Pemacu motor
Mikropengawal Bilah berpusing
Penderia Infra
merah Motor AT
Penderia
(Menerima Isyarat Lampu menyala
Perintang peka
Lampu LED
cahaya (LDR)
B Lakarkan perkembangan idea pada bahagian reka bentuk produk yang akan diubah suai
berdasarkan gambar rajah blok yang telah dibua . SP 1.1.5 TP 4
Lakaran Idea 1 Lakaran Idea 2
Penderia
Perintang peka inframerah
Cahaya (LDR)
Lampu LED
Cadangan pengubahsuaian: Cadangan pengubahsuaian:
Menambah perintang peka cahaya (LDR) dan lampu Menambah penderia inframerah pada bahagian dalam
LED di bahagian tengah kipas siling automatik. lampu LED.
1.1 Belum Menguasai : TP 3 TP 4 Menguasai : TP 3 TP 4
5
Hasilkan lakaran 3D bermaklumat bahagian reka bentuk produk yang akan diubah suai berdasarkan
gambar rajah blok pada halaman 5. SP 1.1.5 TP 3
Penderia inframerah
Perintang peka
Cahaya (LDR)
Lampu LED
Bahan: Prinsip reka bentuk: Elemen reka bentuk:

• Perintang peka cahaya (LDR) • Keseimbangan • Garisan
• Lampu LED • Kesatuan • Rupa
• Penderia infra merah • Pengulangan • Bentuk
• Warna
• Ruang
6
A Berdasarkan halaman 5 dan 6, sediakan jadual penambahbaikan pada kipas siling automatik
berdasarkan lakaran yang telah dibuat. SP 1.1.6 TP 4 KBAT Menganalisis
Cadangan jawapan:
Cadangan
Justifikasi Justifikasi
Penambahbaikan
• LDR mengesan tahap pencahayaan • Memasang komponen baharu iaitu LDR

yang ditetapkan dan menghantar dan lampu LED.
isyarat input kepada mikropegawal. • Hasilkan pengaturcaraan supaya LDR
• Mikropengawal memberikan arahan dapat mengesan tahap pencahayaan
kepada lampu LED supaya menyala dan mikropengawal menghidupkan
tahap pencahayaan berada di julat yang LED.
ditetapkan.
• Lampu akan menyala dengan
sendirinya apabila keadaan gelap dan
akan berfungsi selama beberapa jam.
Aktiviti PIB
LDR dan lampu LED
• Penderia inframerah mengesan Memasang komponen baharu iaitu

gerakan pada jarak yang ditetapkan penderia inframerah supaya dapat
dan menghantar isyarat input kepada mengesan gerakan pada kipas siling
mikropengawal. automatik.
• Mikropengawal akan memberi arahan
pada kipas supaya bergerak secara
automatik apabila terdapat halangan di
bawahnya.
Penderia inframerah

e-Soalan
Pelibatan Ibu Bapa
Imbas Kod QR untuk
latihan tambahan Bab 1.
1 Mengenal pasti produk-produk mekatronik yang terdapat di sekeliling anda.
e-Soalan
2 Menyenaraikan teras yang terdapat dalam Revolusi Industri 4.0. Untuk tujuan pembelajaran
7
Lengkapkan langkah-langkah penambahbaikan pada sesuatu produk yang akan diubah suai
berdasarkan lakaran perkembangan idea yang telah dihasilkan. SP 1.1.6
Membina dan memasang Memilih bahan
Membuat kemasan Membuat kemasan
Langkah-langkah Penambahbaikan
Sesuatu Produk
Membuat lakaran
1 Memilih bahan
2 Membuat pengaturcaraan
3 Membina dan memasang
4 Membuat kemasan
Produk akhir
8
A Lengkapkan jadual penilaian kefungsian pada produk kipas siling automatik yang telah diubah
suai. SP 1.1.7 TP 5
Cadangan jawapan:
Jenis Ujian Penambahbaikan Ujian Parameter Keputusan
LDR dan lampu LED Kipas siling automatik Lampu LED berfungsi
dipasang di kawasan apabila suis lampu bilik
yang gelap untuk menguji atau ruang tamu ditutup
kefungsian lampu LED dan dan gelap.
kefungsian LDR semasa
berada dalam keadaan
gelap.
Ujian kefungsian
Penderia inframerah Lalu di bawah kipas siling Motor dan bilah kipas
automatik semasa dalam siling automatik akan
gelap untuk menguji mula bergerak secara
kefungsian penderia automatik apabila terdapat
inframerah dan bilah kipas pergerakan di bawahnya.
akan berpusing dengan
sendirinya.
9
A Lengkapkan senarai semak pengujian berikut bagi produk yang telah diubah suai. SP 1.1.7 TP 5
Bil. Perkara Ya Tidak Catatan
Adakah reka bentuk produk dapat

1 menyelesaikan masalah yang 
dihadapi?
Adakah reka bentuk produk

2 
mempunyai kualiti yang baik?

3 
selamat digunakan?

4 
mempunyai benda yang tajam?
Adakah bahagian elektronik pada

5 produk boleh membahayakan 
pengguna?

6 boleh dihasilkan dengan kos yang 
efektif?
(Berdasarkan hasil kerja murid)
B Nyatakan cadangan kelemahan dan kekuatan produk kipas siling automatik yang telah diubah
suai dan cadangan penambahbaikan pada jadual berikut. SP 1.1.7 TP 5
Cadangan jawapan:
Kelemahan Cadangan Penambahbaikan
Tiada mod automatik pada kelajuan kipas siling Perlu menambah penderia suhu pada kipas siling
mengikut suhu bilik apabila panas atau sejuk. automatik.
Kekuatan
Menambah fungsi kipas siling automatik supaya bilah atau kelajuan motor kipas dapat berputar mengikut suhu
bilik dengan menambah penderia suhu.
10
Tampalkan gambar produk kipas siling automatik yang telah diubah suai pada ruangan berikut.
SP 1.1.7 TP 6
Penderia suhu
Penderia Inframerah
LDR dan lampu LED

11
Reviu Bab
Bahagian A
Jawab semua soalan.
1 Antara berikut, yang manakah fungsi pengubah Apakah urutan proses bertanda X?
pada pintu gelangsar automatik? A Membuat pengaturcaraan
A Membekalkan tenaga elektrik pada B Pemasangan
keseluruhan sistem C Pengujian
B Menaikkan atau menurunkan voltan D Kemasan
bekalan arus ulang-alik
C Mengurangkan dan meningkatkan halaju 5 Antara berikut, yang manakah bukan kriteria
dan menambah daya kilas motor pemilihan lakaran reka bentuk?
D Membekalkan tenaga elektrik kepada A Maklumat lakaran lengkap
sistem kawalan motor dan motor AU B Bentuk mudah dihasilkan
C Mempunyai nilai estetika
2 Apakah konsep cyberphysical? D Pengubahsuaian
A Mengawal dan mengurus operasi industri
dengan mengguna pakai sistem mekatronik, 6 Apakah tujuan utama membuat penilaian
Internet benda, data raya, pengkomputeran kefungsian pada produk yang telah diubah
awan dan kecerdasan buatan (artificial suai?
intelligence) A Agar nampak lebih menarik
B Penggunaan meluas reka bentuk elektronik B Agar produk tersebut mendapat sambutan
dan seterusnya penggabungan reka bentuk pelanggan untuk membeli
bagi menghasilkan reka bentuk mekatronik C Supaya produk tersebut boleh bersaing dan
C Penemuan tenaga elektrik yang menarik minat pelanggan
membolehkan produk dihasilkan dalam D Menilai keberkesanan penambahbaikan
kuantiti lebih besar dan cepat pada reka bentuk terhadap kefungsiannya
D Penggunaan reka bentuk mekanikal
bagi menggantikan manusia untuk 7 Antara berikut, yang manakah aspek
menghasilkan produk pembangunan reka bentuk dalam penilaian
kefungsian reka bentuk produk yang telah
3 Pernyataan berikut berkaitan dengan Revolusi diubah suai?
Industri. A Harga produk
B Nilai estetika
Bermula dengan penemuan tenaga elektrik C Keselamatan
yang membolehkan produk dihasilkan D Pasaran
dalam kuantiti lebih besar dan cepat.
8 Pernyataan berikut berkaitan dengan langkah-
Apakah Revolusi Industri itu? langkah proses penambahbaikan pada sesuatu
A Revolusi industri 1.0 produk.
B Revolusi industri 2.0
C Revolusi industri 3.0 • Menambah daya tarikan terhadap reka
D Revolusi industri 4.0 bentuk produk yang dihasilkan.
• Melindungi komponen elektrik daripada
4 Berikut ialah langkah-langkah proses terdedah.
penambahbaikan pada kereta kawalan jauh. • Mengurangkan risiko kecederaan kepada
pengguna.
1 Membuat lakaran
2 Memilih bahan Apakah langkah-langkah proses
penambahbaikan tersebut?
3 X
A Memilih bahan
4 Membina dan memasang B Membuat lakaran
5 Membuat kemasan C Membuat kemasan
6 Produk akhir D Membina dan memasang
12
Bahagian B
Jawab semua soalan.
1 Tandakan () bagi kriteria pemilihan lakaran reka bentuk produk yang betul dan () yang salah pada
petak yang disediakan.
Menarik perhatian pengguna 3
Bentuk mudah dihasilkan 3
Memberikan keuntungan 7
Maklumat lakaran lengkap 3
[4 markah]
2 Berikut ialah bahagian pada gambar rajah blok sebuah produk mekatronik.
A Input
B Proses
C Output
D Anak panah
Padankan fungsi bahagian tersebut dengan menulis A, B, C dan D pada petak yang disediakan.
Menerima dan menghantar isyarat daripada peranti masukan A
Memproses isyarat yang diterima mengikut pengaturcaraan yang telah ditetapkan B
Menjalankan tindakan selanjutnya setelah menerima isyarat daripada bahagian pengawal C
Menunjukkan urutan blok dan dilabel mengikut fungsi, nama elemen atau litar yang terlibat D
[4 markah]
3 Berikut ialah elemen mekatronik.
A Sistem elektrik
B Sistem mekanikal
C Sistem elektronik
D Sistem kawalan dan pengaturcaraan
Padankan pernyataan berikut dengan menulis A, B, C dan D pada petak yang disediakan.
13
Sebagai penghantar untuk memindahkan suatu sumber kepada bentuk yang lain B
Merupakan susunan dan sambungan fizikal komponen dalam suatu litar bagi
C
menjalankan operasi
Membekalkan arus bagi membolehkan peranti mekatronik menjalankan fungsi

A
yang ditetapkan
Digunakan untuk mengurus, mengarah atau mengawal atur tindakan dan D

menbangunkan atur cara komputer
[4 markah]
Bahagian C
Jawab semua soalan.
1 Rajah 1 menunjukkan sebuah produk mekatronik mesin basuh automatik.
Rajah 1
(a) Senaraikan dua komponen mekanikal yang terdapat pada produk mekatronik itu.
[Apa] Dram
(i)
(ii) [Apa] Takal

(Mana-mana jawapan yang betul diterima) [2 markah]
(b) Jelaskan fungsi elemen elektrik dan elemen kawalan dan pengaturcaraan yang terdapat pada
produk itu. KBAT Menganalisis
(i) Elemen elektrik:

[Bagaimana] Membekalkan tenaga elektrik kepada sistem kawalan motor dan komponen elektrik terdiri

daripada motor AU dan pengubah.

[2 markah]
14
(ii) Elemen kawalan dan pengaturcaraan:
[Bagaimana] Mikropengawal diatur cara untuk menghasilkan tindakan kawalan terhadap sistem elektrik,

elektronik dan mekanikal.Fungsi kawalan bergantung kepada pengaturcaraan yang telah di masukkan pada

panel kawalan.

[2 markah]
(c) Lakarkan gambar rajah blok (blok diagram) produk mekatronik tersebut. KBAT Mencipta
Input Proses Output
Motor AU
Mod pilihan
Takal dan
Mikropengawal Dram berpusing
tali sawat
Penderia
Pemacu motor

[4 markah]
15
Bab
e-RPH
Pembangunan Produk
2 JAWAPAN

A Lengkapkan langkah-langkah proses penghasilan produk. SP 2.1.1 TP 1
i-THINK Peta Alir
Kajian keperluan Penyelesaian masalah

Penjanaan idea
Projek brief
pelanggan inventif
Lakaran idea Penghasilan produk Pengujian/ Pendokumentasian

Penambahbaikan
B Nyatakan tujuan kajian keperluan pelanggan yang perlu dijalankan sebelum sesuatu produk
dihasilkan. SP 2.1.1 TP 1
Tujuan Kajian Keperluan Pelanggan
[Apa] Kajian keperluan pelanggan perlu dijalankan untuk memastikan idea reka bentuk produk yang akan
dihasilkan memenuhi keperluan dan kehendak pelanggan serta dapat membantu pereka bentuk meyakinkan
pelanggan menggunakan produk tersebut.
C Lengkapkan proses projek brief berikut. SP 2.1.1 TP 1
Penyelesaian masalah inventif
Projek brief
Lakaran idea yang dipilih
Lakaran akhir
16
A Padankan pernyataan berikut berkaitan dengan kajian keperluan pelanggan yang sesuai.
SP 2.1.1 TP 1
Maklumat pelanggan Latar belakang produk Penambahbaikan
Pernyataan Jawapan
1 Maklumat didapati daripada pandangan pelanggan terhadap Penambahbaikan

sesuatu produk.
2 Menitikberatkan faktor jenama, kegunaan, kebaikan,

kelemahan dan pengeluar produk semasa membeli sesuatu Latar belakang produk
produk.
3 Mengambil kira latar belakang pelanggan bagi membolehkan

pereka bentuk menghasilkan produk yang tepat dengan Maklumat pelanggan
kumpulan sasaran.
B Nyatakan maksud penghasilan produk. SP 2.1.1 TP 1
Penghasilan Produk
[Apa] Penghasilan produk ialah aktiviti menghasilkan sesuatu produk baharu atau melakukan pengubahsuaian pada
produk sedia ada bagi memenuhi keperluan dan kehendak pelanggan dengan mengaplikasikan teknologi terkini.
C Nyatakan maksud projek brief dan kaedah untuk menyaring maklumat yang terdapat dalam
projek brief. SP 2.1.1 TP 1
Maksud Keterangan
Projek brief [Apa] Proses perbincangan awal antara pengurus projek dengan pelanggan yang
turut dihadiri oleh pereka bentuk.
1 [Apa] Mengadakan sesi perbincangan lanjut dengan pelanggan berkenaan.
Kaedah untuk
menyaring maklumat 2 [Apa] Mengadakan sidang video (video conference) dengan pelanggan untuk
yang terdapat dalam mendapatkan maklumat tambahan.
projek brief
3 [Apa] Mendapatkan maklum balas secara bertulis daripada pelanggan.
17
A Padankan pernyataan berikut berkaitan dengan justifikasi pereka bentuk semasa memilih
teknologi yang sesuai. SP 2.1.2 TP 2 KBAT Memahami
Keterangan Jawapan
1 Pemilihan teknologi yang tepat akan menghasilkan produk

baharu yang unik, memenuhi keperluan dan kehendak Tujuan penggunaan teknologi
pelanggan.
2 Pereka bentuk perlu menggabungkan dan mengaplikasikan

Aplikasi teknologi yang dipilih
teknologi yang sesuai semasa proses penghasilan reka bentuk.
3 Pereka bentuk perlu memilih teknologi yang sesuai dan dapat

menyelesaikan masalah yang dihadapi oleh pelanggan pada Kekuatan dan kelemahan teknologi
produk sedia ada di pasaran.
4 Pereka bentuk perlu memahami keupayaan teknologi yang

dipilih supaya produk baharu yang dihasilkan mempunyai Fungsi teknologi
keunikan dari segi fungsinya.
B Nyatakan fungsi komponen-komponen pada produk pengilat kasut magik. SP 2.1.2 TP 2

KBAT Mengaplikasi
Komponen Fungsi Komponen
Gear taji [Apa] Memindahkan kuasa dan memutarkan pad pengilap.
Pad pengilap [Apa] Menggilap dan membersihkan kasut.
Motor AT [Apa] Berputar untuk menggerakkan gear di dalam perumah.
Bateri [Apa] Membekalkan kuasa kepada keseluruhan sistem.
Suis tekan tutup [Apa] Menyambung dan memutuskan aliran arus.
Wayar lembar tunggal [Apa] Mengalirkan arus ke setiap komponen di dalam litar.
18
A Lengkapkan peta buih berikut berkaitan dengan justifikasi pereka bentuk semasa memilih
teknologi dalam menghasilkan sesuatu produk baharu. SP 2.1.2 TP 2
i-THINK Peta Buih
1 2
[Apa] Aplikasi [Apa] Tujuan

teknologi penggunaan teknologi
Justifikasi
Pemilihan
Teknologi
4 3
[Apa] Kekuatan dan [Apa] Fungsi

kelemahaan teknologi
B Pernyataan berikut berkaitan dengan aplikasi teknologi dalam menghasilkan reka bentuk
pengilap kasut magik. SP 2.1.2 KBAT Menilai
A Reka bentuk elektrik B Reka bentuk mekanikal
Padankan komponen yang berkaitan dengan aplikasi teknologi dengan menulis A atau B pada kotak
jawapan yang disediakan. TP 2
Motor AT A
Gear taji B
Suis tekan tutup A
Pad pengilap B
Bateri A
19
A Nyatakan maksud elemen dan prinsip reka bentuk. SP 2.1.3 TP 2 KBAT Mengaplikasi
i-THINK Peta Pokok

Maksud
[Apa] Unsur-unsur yang digunakan dalam lakaran bagi [Apa] Konsep atau peraturan yang digunakan oleh
mempamerkan idea awal sesuatu rekaan. pereka bentuk ketika menggunakan elemen-elemen
reka bentuk.
B Nyatakan definisi elemen reka bentuk tersebut. SP 2.1.3 TP 2
Elemen Definisi
Garisan [Apa] Cantuman satu siri titik yang mempunyai panjang dan jarak.
[Apa] Objek yang mempunyai ruang, isi padu dan mempunyai lebih daripada satu
Bentuk
permukaan.
Warna [Apa] Kesan pembalikan cahaya ke atas sesuatu objek.
Rupa [Apa] Terbentuk apabila hujung garisan bertemu dengan permulaan.
Nilai [Apa] Kesan terang atau gelap sesuatu rona atau warna.
Ruang [Apa] Kawasan kosong yang dikelilingi oleh elemen garisan.
Tekstur [Apa] Teknik yang memberikan impak terhadap orang yang melihat sesuatu permukaan.
Saiz [Apa] Ukuran atau dimensi bagi sesuatu objek.
20
A Senaraikan prinsip reka bentuk. SP 2.1.3 TP 2
1 Keseimbangan 6 Keringkasan
2 Pergerakan 7 Kesatuan
3 Kontras 8 Kepelbagaian
4 Pengulangan 9 Harmoni
5 Penekanan
B Nyatakan prinsip reka bentuk yang sesuai berdasarkan gambar rajah berikut. SP 2.1.3 TP 2
KBAT Mengaplikasi
Reka Bentuk Prinsip Reka Bentuk
Pengulangan
Keringkasan
Kontras
21
A Senaraikan maklumat yang perlu dinyatakan pada lakaran 3D bermaklumat. SP 2.1.4 TP 2
i-THINK Peta Buih
[Apa] Nama
produk
6 2
[Apa] Prinsip reka

[Apa] Saiz produk
bentuk
Lakaran 3D
5 3
[Apa] Elemen reka [Apa] Bahan yang

bentuk digunakan
4
[Apa] Komponen
produk
B Padankan pernyataan di bawah berkaitan dengan lukisan kerja dengan menulis A, B atau C pada
ruang jawapan yang disediakan. SP 2.1.4 TP 2
A Unjuran ortografik B Lukisan isometrik C Lukisan skematik
Menunjukkan sesuatu objek dalam bentuk 2D. B
Lukisan piktorial dan dapat menunjukkan lukisan dalam bentuk 3D. A
Lukisan litar elektronik yang menunjukkan kedudukan komponen elektronik dalam

C
bentuk simbol.
22
Berdasarkan lakaran berikut, senaraikan prinsip dan elemen reka bentuk yang terdapat pada lakaran
tersebut. SP 2.1.4 TP 4 KBAT Menganalisis
Ruang penyimpanan
utama
Poket penyimpanan
hadapan
Tali pinggang
Zip beg
Rantai kunci
60 mm epoxy resin
Butang epoxy resin
Bahan:
Aktiviti PIB
30
0m
m • Seluar jean terpakai
• Epoxy resin
• Tali pinggang
Analisis Lakaran Produk
1 Garisan 5 Keringkasan
2 Rupa 6 Kesatuan
3 Bentuk 7 Pengulangan
4 Tekstur 8 Penekanan
Pelibatan Ibu Bapa
Anda bersama-sama ibu bapa berbincang mengenai:

1 Perbezaan konsep penghasilan idea antara bentuk mengikut fungsi (form follow function) dan fungsi mengikut bentuk
(function follow form).
2 Mengenal pasti contoh reka bentuk produk yang mempunyai elemen dan prinsip reka bentuk.
23
Berdasarkan kreativiti anda, hasilkan lakaran perkembangan idea sebuah lampu meja tulis.
SP 2.1.4 TP 4 KBAT Mencipta
15 cm
Tiang lampu
15 cm
Botol plastik
Mentol
Bekas pensel
8 cm
Suis tekan tutup
15 cm
15 cm
24
Berdasarkan lakaran yang telah dihasilkan pada halaman 24, analisis lakaran reka bentuk produk dari
aspek elemen dan prinsip reka bentuk. SP 2.1.4 TP 4 KBAT Menganalisis
Analisis Lakaran Reka Bentuk Produk dari Aspek Elemen Reka Bentuk
Elemen Ada Tiada Ulasan
1 Garisan  Garisan digabungkan untuk menghasilkan rupa dan bentuk reka produk.
Ruang antara bahagian rak-rak kecil pada perumah lampu meja untuk
2 Ruang  meletakkan kertas memo dan pen.
Bentuk segi empat tepat dan segi empat sama digunakan untuk
3 Rupa  menghasilkan rupa bagi reka bentuk produk.
Kubus, bulatan dan kuboid digabungkan untuk menghasilkan reka bentuk
4 Bentuk  produk.
5 Tekstur  Tekstur kayu dapat dilihat pada reka bentuk produk.
6 Saiz  Saiz diterangkan melalui ukuran pada lakaran reka bentuk produk.
7 Warna  Warna terang digunakan dalam lakaran reka bentuk produk.
Penggunaan warna yang terang dan gelap menunjukkan arah cahaya dan
8 Nilai  bayang.
(Jawapan berdasarkan hasil kerja murid)
Analisis Lakaran Reka Bentuk Produk dari Aspek Prinsip Reka Bentuk
Prinsip Ada Tiada Ulasan
1 Keseimbangan  Reka bentuk yang seimbang menunjukkan kekuatan reka bentuk.
Penekanan reka bentuk melalui tekstur kayu dan butang suis tekan
2 Penekanan 
tutup.
Bentuk kubus, bulatan dan kuboid yang ringkas digabungkan pada reka
3 Keringkasan 
bentuk produk.
4 Pergerakan ✗ –
5 Pengulangan ✗ –
Warna merah bagi suis yang kontras dengan warna tapak lampu meja
6 Kontras 
tulis menyerlahkannya serta dapat dilihat dengan jelas.
7 Kepelbagaian ✗ –
Kesatuan elemen mengikut prisip reka bentuk menghasilkan imej dan

8 Kesatuan 
idea yang sempurna bagi reka bentuk produk.
9 Harmoni ✗ –
25
A Senaraikan garis panduan dalam membina jadual kerja. SP 2.1.5 TP 3 KBAT Menganalisis
i-THINK Peta Dakap
1 [Apa] Menyusun aktiviti mengikut keutamaan.
2 [Apa] Menentukan aktiviti yang perlu ada di dalam jadual.
Jadual Kerja 3 [Apa] Menganggarkan sumber yang diperlukan.
[Apa] Menganggarkan tempoh masa.

4
[Apa] Menganggarkan kos.

5
B Nyatakan tujuan menghasilkan jadual kerja. SP 2.1.5 TP 3
Tujuan Menghasilkan Jadual Kerja
1 2
[Apa] Mengurus bahan mentah

[Apa] Mengelakkan
secara sistematik.
pembaziran.
3 4
[Apa] Mengelakkan kerugian [Apa] Mengawal sumber

masa dan kos. tenaga pekerja.
26
Berdasarkan halaman 24, sediakan jadual kerja yang bersesuaian untuk membolehkan pelaksanaan
kerja berjalan dengan lancar dan sistematik. SP 2.1.5 TP 3 KBAT Mengaplikasi
Minggu
Bil. Aktiviti
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
1 Penerangan keperluan
pelanggan kepada pereka

bentuk (kajian keperluan
pelanggan)
2 Kajian dan penemuan

 
penyelesaian masalah
3 Perbincangan konsep
bersama pelanggan (projek 
brief)
4 Melakar reka bentuk produk   

5 Penyediaan mock-up atau
 
model
6 Menetapkan bahan dan


alatan yang diperlukan
7 Mencari pembekal alatan dan


bahan
8 Membuat pesanan 
9 Mendapatkan bekalan bahan 
10 Mengukur, menanda dan
memotong bahagian-
bahagian produk serta   
memasang bahagian-
bahagian produk
11 Kemasan 
12 Pengujian dan penilaian

kefungsian
13 Kerja siap membuat

dokumentasi dan tututan  
bayaran
27
Nyatakan fungsi peralatan tersebut dalam merancang penghasilan sesuatu produk.

SP 2.1.6 KBAT Mengaplikasi
Jenis Peralatan Fungsi Peralatan

1
[Apa] Membuat kerja-kerja menggerudi lubang dan memasang skru.
[Apa] Membuat kemasan, meratakan dan melicinkan permukaan

bahan kerja.
[Apa] Mengapit bahan kerja ketika proses menampal, menggerudi,

memahat dan menggergaji.
[Apa] Memegang bahan kerja semasa proses memotong, melelas dan

lain-lain.
[Apa] Memotong MDF board, papan lapis, akrilik dan papan dengan
ketebalan tertentu sama ada lurus atau melengkung.
28
Berdasarkan halaman 24, sediakan bajet produk bagi projek tersebut dengan menggunakan konsep
SMART. SP 2.1.6 KBAT Mengaplikasi
A Kos bahan bagi seunit
Bil. Bahan Kuantiti Kos Seunit Jumlah
1 Kayu blok (1cmx1cmx 40cm) 30 RM3.00 RM90.00
2 MDF board 30 RM2.00 RM60.00
3 Paku halus 10 paket RM2.00 RM20.00
4 Lampu LED 50 RM1.00 RM50.00
5 Perspek 50 RM2.50 RM125.00
6 Gam 20 RM1.00 RM20.00
7 Kertas pasir 20 RM1.00 RM20.00
8 Syelek 10 tin RM3.00 RM30.00
9 Bateri AA 1.5V 50 RM1.50 RM75.00
10 Suis tekan tutup 50 RM0.50 RM25.00
11 Pemegang bateri 50 RM0.80 RM40.00
12 Wayar lembar tunggal merah (0.5m) 50 RM.0.50 RM25.00
13 Wayar lembar tunggal hitam (0.5m) 50 RM.0.50 RM25.00
Jumlah RM605.00
B Kos upah = Bilangan pekerja × masa × kadar upah sejam × bilangan hari
= 2 orang × 5 jam × RM5 × 5 hari
= RM250.00
C Kos overhead
Perkara Kos Sehari (RM) Bilangan Hari Jumlah

Bil elektrik 2.00 5 RM10.00
Bil air 1.50 5 RM7.50
Jumlah RM17.50
D Jumlah modal = kos bahan + kos upah + kos overhead

= RM605.00 + RM250.00 + RM17.50
= RM872.50
RM872.50
E Kos pengeluaran seunit produk = = RM 17.45
50 Unit

29
A Nyatakan kepentingan merancang pembinaan produk berfungsi atau produk berfungsi

sebahagian. SP 2.1.7
i-THINK Peta Dakap
1 [Apa] Menghasilkan produk yang menepati keperluan dan kehendak pengguna.
2 [Apa] Membolehkan penambahbaikan dilakukan pada reka bentuk dan fungsi produk.
Kepentingan
3 [Apa] Membantu menganggar kos jualan produk.
Merancang
Pembinaan
Produk Berfungsi
atau Produk 4 [Apa] Merancang tenaga kerja yang diperlukan.
Berfungsi
Sebahagian
5 [Apa] Merancang pengujian dan penilaian yang lengkap terhadap produk dari segi
reka bentuk dan kefungsian.
6 [Apa] Menentukan kaedah dan tempoh pembinaan produk.
B Nyatakan tiga langkah utama dalam menghasilkan sesuatu produk. SP 2.1.7
1 Mengukur, menanda dan memotong bahan.
Penghasilan Produk 2 Membina dan mencantum bahagian-bahagian produk.
3 Membuat kemasan.
30
A Lengkapkan ciri-ciri produk mock-up, berfungsi dan produk berfungsi sebahagian. SP 2.1.7
KBAT Mengaplikasi
Jenis Bahan Skala Kefungsian
Mock-up 1 • Direka bentuk bukan • Tidak mengikut saiz 5 Tidak berfungsi

menggunakan bahan sebenar. produk sebenar. sepenuhnya.
• Boleh sama ada
• Boleh direka bentuk lebih kecil, sama
menggunakan kertas, gabus, besar atau lebih
besar daripada
kadbod, polistirena, kayu lembut produk sebenar.
dan lain-lain.
2 Produk • Tidak semestinya direka 4 • Tidak mengikut saiz • Tidak menunjukkan

berfungsi bentuk menggunakan bahan fungsi sebenar
produk sebenar.
sebahagian sebenar. produk.
• Boleh direka bentuk • Boleh sama ada lebih • Hanya sebahagian
menggunakan foam, kadbod, kecil, sama besar atau komponen
paip PVC, MDF, polistirena, boleh berfungsi.
kayu, papan lapis dan lain- lebih besar daripada Kefungsian sebenar
lain. produk sebenar. produk tidak dapat
diuji.
• Produk hanya
dinilai dari segi
bentuk luaran.
Produk 3 • Direka bentuk menggunakan • Mengikut saiz 6 • Berfungsi

berfungsi produk sebenar.
bahan sebenar. sepenuhnya.
• Boleh direka bentuk • Diuji dalam situasi
menggunakan kayu, keluli, zink, sebenar dari segi
getah, plastik, perspeks dan lain- reka bentuk dan
lain bergantung pada reka kefungsian.
bentuk dan kegunaan produk.
B Berdasarkan hasil lakaran pada halaman 24, hasilkan produk berfungsi atau berfungsi
sebahagian mengikut perancangan yang dibuat. SP 2.1.7
31
A Nyatakan tiga faktor yang digunakan untuk mengukur keberkesanan sesuatu produk.
SP 2.1.8 TP 5
i-THINK Peta Dakap
[Apa] Mematuhi projek brief

1
Pengujian
[Apa] Memenuhi kehendak pelanggan
dan 2
Penilaian
[Apa] Ketepatan reka bentuk
3
Aktiviti PAK-21
B Nyatakan maksud ujian makmal dan ujian parameter. SP 2.1.8 TP 5
i-THINK Peta Pokok

Maksud
Ujian Makmal Ujian Parameter
[Apa] Pengujian terhadap produk berfungsi di [Apa] Pengujian terhadap produk berfungsi yang
1 2
dalam makmal atau bengkel dengan menggunakan dibuat dalam situasi sebenar bagi menentukan
peralatan tertentu. kefungsian, kesesuaian, keupayaan serta
kebolehgunaan produk.
AKTIVITI Fikir-Pasang-Kongsi (Think-Pair-Share)
1 Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan yang terdiri daripada empat orang dalam satu kumpulan.
2 Setiap kumpulan akan diberi produk yang berlainan.
3 Guru mengarahkan setiap kumpulan menjalankan ujian ke atas produk tersebut dari segi kekuatan dan kelemahannya.
4 Jawapan murid mestilah ditulis di atas kertas sebak yang telah disediakan oleh guru.
5 Setiap kumpulan akan menampal kertas sebak itu di dinding untuk dilihat oleh kumpulan yang lain.
6 Kumpulan lain akan memberi komen tentang hasil kerja kumpulan tersebut dengan menulis pada ‘sticky note’ yang telah disediakan.
7 Hasil komen tersebut boleh ditampal pada dinding tersebut.
8 Kumpulan tersebut akan membaca komen tersebut sebagai penambahbaikan hasil kerja mereka.
32
Hasilkan borang soal selidik yang bersesuaian berdasarkan produk yang telah dihasilkan pada
halaman 31. SP 2.1.8 TP 5 KBAT Mencipta
Guru
Nama: Mohd Asrul bin Ishak Pekerjaan:
Borang Soal Selidik Bagi: Lampu Meja Tulis Serba Guna
Aspek Produk Ya Tidak

A Kefungsian
1 Produk boleh digunakan untuk menerangi meja 
2 Produk sangat mudah digunakan untuk membaca 
3 Produk boleh digunakan di mana-mana sahaja 
B Ergonomik
4 Produk sangat mudah di bawa ke mana-mana sahaja 
5 Produk ringan dan boleh dikendalikan dengan sebelah tangan 
6 Kedudukan suis ON/OFF mudah dicapai dengan jari 
7 Produk boleh dikendalikan oleh semua peringkat umur 
C Reka Bentuk dan Nilai Estetika
8 Reka bentuk produk ringas dan menarik 
9 Bahan pada produk sangat kukuh 
10 Tekstur pada produk sangat menyerlah dan menarik 
11 Produk dihasilkan daripada bahan yang berkualiti tinggi da tahan lasak 
12 Reka bentuk seimbang mengikut kesesuaian susunan komponen dalam produk 
13 Lampu LED yang digunakan boleh ditanggalkan sekiranya terbakar 
D Keselamatan
14 Produk tidak mempunyai benda yang tajam 
15 Litar dalam produk terlindung dan ditutup dengan kemas 
Tuliskan cadangan anda untuk menambah baik produk ini.

Hasilkan produk daripada bahan yang lebih tahan dan lasak. Gunakan bateri yang boleh dicas semula untuk
menjimatkan kos dan mentol yang tidak mudah terbakar.
33
Senaraikan perkara utama yang perlu diambil kira semasa membuat penambahbaikan sesuatu
produk. SP 2.1.9 TP 5 KBAT Menilai
i-THINK Peta Buih
[Apa] Menambah
atau menggantikan
6 komponen yang rosak 2
Aktiviti PAK-21
[Apa] Membuat
[Apa] Ciri-ciri
pengubahsuaian pada
keselamatan produk
bahagian tertentu
Penambahbaikan
Produk Baharu
5 3
[Apa] Penekanan [Apa] Kekemasan

terhadap ciri-ciri sesuatu produk
ergonomik 4
[Apa] Mengubah
sesuatu produk
agar sesuai dengan
fungsinya
AKTIVITI Penulisan Pantas (Rocket Writing)
1 Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan yang terdiri daripada tiga atau empat orang bagi setiap kumpulan.
2 Guru menyediakan beberapa jenis gambar rajah produk sedia ada dalam sampul dan seorang wakil setiap kumpulan perlu mencabut
satu daripada sampul tersebut.
3 Berpandukan gambar rajah yang diterima, setiap ahli kumpulan perlu menulis masalah dan penambahbaikan produk tersebut pada
sehelai kertas.
4 Semua kumpulan perlu menyiapkan hasil kerja secara serentak pada masa yang telah ditetapkan.
5 Setiap ahli perlu memberi sumbangan idea dan mengukuhkan jawapan kumpulan lain.
6 Pembentangan hasil kerja setiap kumpulan.
e-Soalan
Imbas Kod QR untuk

mendapat latihan
tambahan
e-Soalan
34
Berdasarkan halaman 33, sediakan jadual cadangan penambahbaikan produk berdasarkan laporan
keputusan ujian tersebut. SP 2.1.9 TP 5
Kelemahan yang Dikenal Pasti Cadangan Penambahbaikan

• Menggunakan bateri berkuasa tinggi yang boleh di
cas semula menggunakan plag 3 pin atau USB.
Bateri perlu diganti apabila kehabisan kuasa.
• Melengkapkan produk dengan alat pengecas tanpa
wayar.
• Perumah yang diperbuat daripada kayu akan pecah
Menggunakan bahan seperti plastik atau fiber untuk
apabila jatuh.
menghasilkan perumah lampu yang tahan lasak,
• Perumah juga mungkin akan reput atau tidak tahan
ringan, moden dan mempunyai ciri-ciri futuristik.
apabila terkena air setelah tempoh masa tertentu.
(Berdasarkan hasil dan kreativiti murid)
35
A Nyatakan tiga kepentingan pendokumentasian. SP 2.1.10 KBAT Menganalisis
1 [Apa] Menjadi bukti rekaan seseorang pereka bentuk.
Kepentingan
2 [Apa] Diperlukan untuk memfailkan permohonan paten.
Pendokumentasian
3 [Apa] Memudahkan membuat rujukan dan penyelidikan.
B Padankan keterangan berikut berkaitan dengan format laporan penghasilan produk yang sesuai.
SP 2.1.10 TP 6
1 Bahagian ini memuatkan penerangan bagi setiap Penentuan

peringkat yang terlibat dalam proses penghasilan gabungan
produk. teknologi
2 Bahagian ini menerangkan teknologi yang dipilih untuk

Pengurusan
digabungkan bagi menyelesaikan masalah yang telah
kewangan
dikenal pasti.
3 Bahagian ini dijalankan untuk menguji keberkesanan Jadual

produk yang telah dihasilkan. kerja
4 Di bahagian ini, mereka akan menggunakan konsep

Penghasilan
SMART untuk menentukan kos pengeluaran dan harga
produk
jualan yang sesuai bagi produk yang akan dihasilkan.
5 Bahagian ini akan memaparkan anggaran jangka masa Perancangan

yang ditetapkan bagi menyiapkan sesuatu projek. konsep
6 Hasil idea akan dilakukan dalam bentuk lakaran.

Bahagian ini memuatkan semua lakaran yang Pengujian dan
dihasilkan, sama ada dalam bentuk 2D, 3D, hitam putih penilaian
atau berwarna.
36
Berdasarkan halaman 35, hasilkan laporan penghasilan produk mengikut susunan format laporan
yang disediakan. SP 2.1.10 TP 6 KBAT Mengaplikasi
A Muka Hadapan
B Penghargaan
C Abstrak
D Kandungan
1.0 Pengenalan
2.0 Penentuan gabungan teknologi
3.0 Perancangan konsep
4.0 Lakaran akhir
5.0 Jadual kerja
6.0 Pengurusan kewangan
7.0 Penghasilan produk
8.0 Pengujian dan penilaian
9.0 Cadangan penambahbaikan
10.0 Penutup
D Bibliografi
E Lampiran
VIDEO TUTORIAL
Video Tutorial

com/watch?v=9zoxkR2N7kk untuk melihat hasil
pembentangan kerja Projek Reka Bentuk dan
Teknologi KSSM Tingkatan 3 (Bahagian 1).

37
Reviu Bab
Bahagian A
Jawab semua soalan.
1 Antara berikut, yang manakah proses 4 Pernyataan berikut berkaitan tentang prinsip
penyelesaian masalah inventif? reka bentuk.
A Buat analisis berantai punca kesan
B Penambahbaikan produk Kesamaan, perhatian atau tumpuan
pelbagai elemen yang digabungkan untuk
C Pendokumentasian
membentuk satu komposisi.
D Penjanaan idea
Apakah prinsip reka bentuk tersebut?
2 Pernyataan di bawah berkaitan dengan A Keseimbangan
justifikasi pereka bentuk semasa memilih B Keringkasan
teknologi sebelum menghasilkan sesuatu reka C Kesatuan
bentuk produk baharu. D Kontras
Pereka bentuk perlu menggabungkan dan 5 Antara berikut, yang manakah contoh
mengaplikasi teknologi yang sesuai dan
keseimbangan pada reka bentuk?
tepat semasa proses menghasilkan reka
bentuk produk baharu. I Keseimbangan jejari
II Keseimbangan ilustrasi
Apakah justifikasi tersebut? III Keseimbangan asimetri
A Fungsi teknologi IV Keseimbangan komposisi
B Tujuan penggunaan teknologi A I dan III
C Aplikasi teknologi yang dipilih B I dan IV
D Kekuatan dan kelemahan teknologi C II dan III
D II dan IV
3 Rajah 1 menunjukkan elemen reka bentuk.
6 Antara berikut, yang manakah kategori warna
sejuk?
A Kuning
B Merah
C Oren
D Biru
Rajah 1
Apakah elemen tersebut? 7 Pernyataan berikut berkaitan tentang lakaran

A Tekstur produk yang hendak dibuat.
B Bentuk
• Bentuk ilustrasi objek yang menyamai
C Ruang pandangan mata manusia.
D Saiz • Ilustrasi dihasilkan dalam bentuk 3D
dan mempunyai bentuk lebih realistik.
• Menunjukkan suasana ruang.
Apakah jenis lakaran tersebut?

A Lakaran perspektif
B Lakaran piktorial
C Lakaran ceraian
D Lakaran 3D
38
Bahagian B
Jawab semua soalan.
1 Maklumat berikut berkaitan dengan kajian keperluan pelanggan.
A Maklumat pelanggan
B Latar belakang produk
C Penambahbaikan
Padankan kajian keperluan pelanggan dengan menulis A, B atau C pada ruang yang disediakan.
Pereka bentuk mengenal pasti pandangan pelanggan dari aspek reka bentuk produk,
C
harapan pelanggan, pesaing pelanggan dan kelemahan produk

Mengenal pasti pelanggan yang berpotensi untuk membeli produk yang dihasilkan A

Menitikberatkan pelbagai faktor sebelum membeli seperti jenama, kegunaan, kebaikan,
B
kelemahan dan pengeluar produk (kilang)
Kandungan pada kajian keperluan pelanggan boleh diubai suai C
[4 markah]
2 Berikut ialah simbol inventif pada model fungsi.
Padankan simbol tersebut dengan menulis A, B, C dan D pada ruang yang disediakan.
Komponen (pembawa fungsi) B
Subjek (penerima kesan akibat perubahan parameter) C
Supersistem (elemen persekitaran atau semula jadi yang mempengaruhi sistem) A
Berguna (normal) D
[4 markah]
39
Bahagian C
Jawab semua soalan.
1 Jadual 1 menunjukkan jadual kerja dalam bentuk carta gantt.
Jadual 1
Bulan 2021
Aktiviti Jan Feb Mac Apr Mei Jun Jul Ogos
Mengenal pasti projek
Pemilihan projek/masalah
Mengumpul data dan analisis projek
Penetapan objektif/Sasaran
Cadangan penyelesaian
Persembahan dan persetujuan pihak
pengurusan
Pelaksanaan
Penilaian dan pemantauan
Penyeragaman
Perancangan
Pelaksanaan
Berdasarkan Jadual 1,
(a) Nyatakan maksud jadual kerja.
[Apa] Jadual kerja ialah suatu perancangan aktiviti yang dipersembahkan dalam bentuk jadual dan perancangan

dibuat berdasarkan senarai aktiviti dan tempoh yang ditetapkan.

[2 markah]
(b) Nyatakan tiga tujuan menghasilkan jadual kerja. KBAT Mengaplikasi
[Apa] Mengelakkan kerugian masa dan kos

(i)
[Apa] Mengawal sumber tenaga pekerja
(ii)
(iii) [Apa] Mengelakkan pembaziran

(Mana-mana jawapan betul diterima) [3 markah]
(c) Nyatakan lima garis panduan menyediakan jadual kerja.
[Apa] Menentukan aktiviti yang perlu ada di dalam jadual.
(i)
[Apa] Menganggarkan sumber yang diperlukan.
(ii)
[Apa] Menganggarkan kos dan bajet produk.
(iii)
[Apa] Menganggarkan tempoh masa.
(iv)
[Apa] Menyusun aktiviti mengikut keutamaan.
(v)
[5 markah]
40
Ujian Pertengahan Sesi Akademik 70
Bahagian A
[10 markah]
1 Jam 30 minit
Jawab semua soalan.
1 Pernyataan di bawah berkaitan dengan Revolusi 5 Antara berikut, yang manakah padanan yang
Industri. betul tentang sebahagian konsep SMART
dalam memenentukan bajet produk?
Bermula dengan penemuan tenaga
elektrik yang membolehkan produk Konsep Penerangan
dihasilkan dalam kuantiti yang lebih
S (Specity) Pengukuran pengagihan
besar dan cepat.
A kewangan dalam kos-kos
Apakah Revolusi Industri yang dimaksudkan? yang terlibat
A Revolusi Industri 1.0
B Revolusi Industri 2.0 M Projek boleh
C Revolusi Industri 3.0 (Measurable) dilaksanakan dari sudut
B
D Revolusi Industri 4.0 keupayaan kewangan dan
tenaga kerja
2 Antara berikut, sistem yang manakah diguna A (Attainable) Penetapan tujuan atau
pakai untuk mengawal dan mengurus operasi C
objektif projek
industri dalam konsep cyberphysical?
I Simulasi R (Realistic) Kesesuaian dengan
II Mekatronik kehendak pengguna
III Internet benda D dan dianalisis sama
IV Persepaduan sistem ada kehendak mereka
A I dan III mencapai tujuan projek
B I dan IV
C II dan III 6 Pernyataan di bawah berkaitan dengan kajian
D II dan IV keperluan pelanggan.
3 Antara berikut, yang manakah elemen Pereka bentuk dapat mengenal pasti
mekatronik? pelanggan yang berpotensi untuk
A Robot berautonomi membeli produk yang dihasilkan. Kajian
B Mekanikal tersebut membolehkan pereka bentuk
C Data raya menghasilkan produk yang tepat.
D Simulasi
Apakah kriteria dalam kajian keperluan
4 Antara berikut, yang manakah fungsi sistem pelanggan tersebut?
mekanikal yang terdapat pada pintu gelangsar A Projek Brief
automatik? B Penambahbaikan
A Pemacu motor dan motor AT akan C Maklumat pelanggan
menggerakkan roda yang diarahkan oleh D Latar belakang produk
mikropengawal
B Menerima isyarat input untuk dihantar
kepada mikropengawal
C Komponen mekanikal terdiri daripada takal
dan tali sawat
D Terdiri daripada motor AT dan pengubah
41
7 Pernyataan berikut berkaitan dengan 9 Pernyataan berikut berkaitan dengan justifikasi
penerangan konsep dalam menyelesaikan pemilihan teknologi yang dipilih dalam
masalah inventif pada berus kasut magik. menghasilkan reka bentuk baharu.
• Memperkenalkan komponen baharu • Pereka bentuk memilih reka bentuk

untuk membantu pelanggan. baharu yang hendak dihasilkan.
• Mencantum dua objek secara • Pemilihan teknologi yang tepat akan
sementara. menghasilkan produk baharu yang
unik, memenuhi keperluan dan
Apakah jenis prinsip inventif yang dinyatakan kehendak pelanggan serta mampu
tersebut? bersaing.
A Pengantara
B Penyarangan Apakah justifikasi pemilihan teknologi tersebut?
C Tidak simetri A Fungsi teknologi
D Kualiti setempat B Aplikasi teknologi yang dipilih
C Tujuan penggunaan teknologi
8 Apakah maksud semantik dalam bahasa D Kekuatan dan kelemahan teknologi
pengaturcaraan?
A Peraturan yang menguasai struktur sesuatu 10 Antara berikut, yang manakah kepentingan
bahasa dan ungkapanya pendokumentasian?
B Proses untuk membangunkan atur cara A Menghuraikan perincian reka bentuk
komputer dengan menggunakan bahasa meliputi semua maklumat
pengaturcaraan B Melakukan penambahabaikan pada produk
C Proses yang dilalui oleh komputer semasa yang dihasilkan
komputer melaksanakan atur cara mengikut C Mempersembahkan hasil reka bentuk
bahasa pengaturcaraan yang tertentu dalam bentuk tulisan
D Proses untuk mengurus, mengarah atau D Memudahkan membuat rujukan dan
mengawal atur tindakan bagi memastikan penyelidikan
reka bentuk berfungsi secara automatik
dengan sempurna
42
Bahagian B
[40 markah]
Jawab semua soalan.
1 Tandakan (3) bagi empat jawapan yang betul berkaitan dengan mekatronik pada petak jawapan
yang disediakan.
Terdapat empat peringkat Revolosi Industri 3
Gabungan aplikasi elektronik dan teknologi komputer
Membolehkan produk berfungsi secara automatik atau separa automatik 3
Bertujuan mengawal pergerakan sistem mekanikal sesuatu produk
Menggunakan suis untuk mengawal pergerakan sesuatu produk mekatronik 3
Menggabungkan semua elemen kejuruteraan untuk mencapai tujuan yang dikehendaki 3
[4 markah]
2 Padankan produk mekatronik yang berikut dengan menulis A dan B pada petak yang disediakan.
A Produk mekatronik
B Produk bukan mekatronik

[4 markah]
43
3 Berikut ialah Revolusi Industri.
A Revolusi Industri 1.0
B Revolusi Industri 2.0
C Revolusi Industri 3.0
D Revolusi Industri 4.0
Padankan sejarah perkembangan Revolusi Industri dengan menulis A, B, C dan D pada ruang yang
disediakan.
Penggunaan tenaga elektrik yang membolehkan produk dihasilkan dalam kuantiti lebih
B
besar dan cepat
Penggunaan reka bentuk mekanikal bagi menggantikan tenaga manusia A
Penggunaan meluas reka bentuk elektronik dan seterusnya penggabungan reka bentuk
C
bagi menghasilkan reka bentuk mekatronik
Melibatkan penggabungan reka bentuk mekatronik bersama internet benda, data raya
D
dan pengkomputeran awan
[4 markah]
4 Tandakan (3) bagi empat teras dalam Revolusi Industri 4.0.
Internet benda 3

Persepaduan sistem 3

Data raya 3

Pengkomputeran awan 3

Mekatronik
[4 markah]
5 Senaraikan empat elemen mekatronik yang menggabungkan semua elemen asas kejuruteraan.
(a) [Apa] Sistem elektrik
(b) [Apa] Sistem mekanikal
(c) [Apa] Sistem kawalan dan pengaturcaraan
(d) [Apa] Sistem elektronik
[4 markah]
44
6 Nyatakan dua perbezaan antara pengaturcaraan dengan sistem kawalan.
Pengaturcaraan:
(a) [Apa] Proses untuk membangunkan atur cara komputer dengan menggunakan bahasa pengaturcaraan seperti
Java, Python, Visual Basic dan C++.
(b) [Apa] Setiap bahasa pengaturcaraan sintaks (syntax) dan semantik (semantic).
Sistem kawalan:
(a) [Apa] Satu kaedah kawalan yang digunakan untuk mengurus, mengarah atau mengawal atur tindakan.
(b) Boleh berfungsi secara automatik dengan menggunakan sistem pengawalan mikro.
[4 markah]
7 Tandakan (3) bagi tiga maklumat yang betul berkaitan dengan kereta kawalan jauh pada ruang yang
disediakan.

Rajah 1
Menggunakan gear untuk mengurangkan dan meningkatkan halaju 3
Menggunakan mod pilihan
Menggunakan bateri sebagai sumber tenaga elektrik 3
Menggunakan papan litar elektronik mikropengawal 3
Menggunakan isyarat pemancar 3
[4 markah]
45
8 Rajah berikut menunjukkan carta alir langkah-langkah dalam proses penghasilan produk.

Kajian
keperluan W Projek brief X
pelanggan
Pengujian/
Lakaran idea Y Z
penambahbaikan
Namakan langkah-langkah yang bertanda W, X, Y dan Z.

W : [Apa] Penyelesaian masalah inventif
X : [Apa] Penjanaan idea
Y : [Apa] Penghasilan model
Z : [Apa] Pendokumentasian
[4 markah]
9 Lengkapkan langkah-langkah proses penambahbaikan pada kereta kawalan jauh.
Memilih bahan Produk akhir
Membuat pengaturcaraan Membina dan memasang
1 Membuat lakaran
2 Memilih bahan
3 Membuat pengaturcaraan
4 Membina dan memasang
5 Membuat kemasan
6 Produk akhir
[4 markah]
46
10 Berikut ialah elemen reka bentuk.
A Saiz
B Rupa
C Warna
D Ruang
E Bentuk
F Garisan
Padankan elemen reka bentuk itu dengan menulis B, C, D dan E pada petak yang disediakan. Jawapan
A dan F telah diberi.
Kesan pembalikan cahaya ke atas objek C
Ukuran atau dimensi sesuatu objek A
Hasil pertemuan antara hujung garisan dengan permulaannya B
Objek yang mempunyai ruang, isi padu dan lebih daripada satu permukaan E
Kawasan kosong yang dikelilingi oleh elemen garisan D
Cantuman atau sambungan yang mempunyai ukuran panjang dan jarak F

[4 markah]
47
Bahagian C
[20 markah]
Jawab semua soalan.
1 Rajah 2 menunjukkan sebuah lakaran produk.
Bahan komponen
mudah dihasilkan
Polyster/cotton yang Nilai estetika:

mudah menyerap Elemen warna
lembapan
Rajah 2
(a) Senaraikan dua prinsip reka bentuk dan elemen reka bentuk yang terdapat pada lakaran tersebut.
Prinsip reka bentuk:
(i) [Apa] Kesatuan
(ii) [Apa] Keringkasan
Elemen reka bentuk:

(i) [Apa] Garisan
(ii) [Apa] Warna

[4 markah]
(b) Berdasarkan jawapan anda di 1(a), huraikan peranan prinsip reka bentuk pada lakaran produk yang
ditunjukkan.
(i) [Apa] Gabungan semua elemen untuk membentuk imej, konsep tema atau idea yang sempurna.
(ii) [Apa] Olahan idea yang kompleks untuk menghasilkan inti pati atau elemen yang penting sahaja.
[2 markah]
(c) Cadangkan empat penambahbaikan yang sesuai dilakukan pada produk tersebut.
(i) [Apa] Membuat pengubahsuaian pada bahagian tertentu supaya produk lebih mantap dan efisien.
(ii) [Apa] Menambah baik kemasan pada produk seperti warna yang digunakan.
(iii) [Apa] Mengubah reka bentuk produk untuk disesuaikan dengan fungsinya.
(iv) [Apa] Memberi perhatian terhadap ciri-ciri ergonomik bagi keselesaan pengguna.
[4 markah]
48
2 Rajah 3 menunjukkan produk bekas alat tulis serba guna.
Rajah 3
(a) Nyatakan tiga bahan kemasan yang sesuai digunakan pada produk itu.
(i) [Apa] Varnish
(ii) [Apa] Syelek
(iii) [Apa] Tona kayu

[3 markah]
(b) Nyatakan empat tujuan membuat kemasan pada produk yang dihasilkan pada Rajah 3.
(i) [Apa] Memberi pandangan kayu yang lebih kemas dan cantik.
(ii) [Apa] Menghilangkan kesan calar atau cacat pada permukaan kayu.
(iii) [Apa] Menyediakan lapisan pelindung daripada air dan serangga.
(iv) [Apa] Membuat projek kayu tahan lebih lama.

(Terima mana-mana jawapan yang munasabah) [4 markah]
(c) Huraikan langkah-langkah menggunakan bahan kemasan sekiranya tona kayu digunakan sebagai
bahan kemasan pada produk.
(i) [Apa] Membersihkan permukaan produk dengan kertas pasir.
(ii) [Apa] Membalut keseluruhan bahagian yang terdedah dengan masking tape sebelum menyapu tona kayu.
(iii) [Apa] Menyapu tona kayu pada produk dengan menggunakan berus khas dan membiarkan tona kayu yang telah
disapu kering sepenuhnya.

(Terima mana-mana jawapan yang munasabah) [3 markah]
49
Bab
e-RPH
Reka Bentuk dalam Perniagaan
3 JAWAPAN

A Nyatakan maksud pemasaran. SP 3.1.1 TP 1
[Apa] Pemasaran ialah suatu aktiviti perniagaan yang menyalurkan barangan dan
Pemasaran perkhidmatan daripada pengeluar kepada pengguna.
B Lengkapkan pernyataan berikut berkaitan dengan aliran pemasaran sesuatu produk.

SP 3.1.1 TP 1 KBAT Mengaplikasi
1 Membeli produk untuk kegunaan peribadi keluarga atau isi Pengguna akhir
rumah.
2 Aktiviti jual beli produk dan perkhidmatan bagi memenuhi Perniagaan

keperluan dan kehendak pengguna.
3 Memperkenalkan sesuatu produk melalui pengiklanan dan Promosi

sebagainya.
4 Aktiviti mengagihkan produk dari satu tempat ke tempat yang Pengangkutan

lain.
5 Kegiatan menyimpan sesuatu produk di suatu tempat. Pergudangan
6 Menentukan produk yang hendak dikeluarkan bagi memenuhi Pengeluar

keperluan pengguna.
7 Pengguna yang membeli produk untuk kegiatan perniagaan. Pengguna organisasi
50
A Lengkapkan peta alir berikut berkaitan dengan bidang pemasaran mengikut susunan yang betul.
SP 3.1.1 TP 1
Produk Nilai Pertukaran Urus niaga Permintaan
i-THINK Peta Alir
Keperluan dan kehendak

1 Permintaan 2 Produk
pengguna
3 Nilai 4 Pertukaran 5 Urus niaga Pasaran
B Susun urutan berikut berkaitan dengan aliran pemasaran sesuatu produk.

SP 3.1.1 TP 1 KBAT Mengaplikasi
Pengguna organisasi 7
Pergudangan 2
Promosi 4
Pengeluar 1
Pengguna akhir 6
Perniagaan 5
Pengangkutan 3
51
Lengkapkan rajah berikut berkaitan dengan peranan reka bentuk dalam pemasaran.
SP 3.1.2 TP 2 KBAT Menilai
i-THINK Peta Dakap
Fungsi produk
(a)
Memenuhi keperluan dan kehendak (b) Reka bentuk produk

1
pengguna.
(c) Kekuatan dan kelemahan
Aktiviti PAK-21
(d) Nilai produk
Trend
(e)
Peranan
Reka Bentuk Saluran komunikasi pengeluar kepada
2
dalam
Aktiviti PIB
Pemasaran pengguna. Pengenalan diri produk

(a)
(a) Rangkaian perkongsian teknologi dan

3 Mengukuhkan penjenamaan produk
sesuatu produk.
(b) Rakan strategik perniagaan
AKTIVITI Meja Bulat (Round Table)
1 Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan kecil yang terdiri daripada empat orang murid dalam satu
kumpulan.
2 Guru memberikan dua keping gambar berlainan jenama pada setiap kumpulan.
3 Secara berkumpulan, setiap ahli akan bergilir-gilir memberikan respon dan membandingkan peranan reka bentuk
dalam mempengaruhi pemasaran kedua-dua produk tersebut.
4 Tuliskan perbandingan kedua-dua produk tersebut di atas kertas sebak dalam bentuk i-THINK peta pokok mengikut
masa yang telah ditetapkan oleh guru.
5 Hasil perbincangan tersebut akan dibentangkan di hadapan kelas.
6 Kumpulan lain boleh memberikan pendapat atau maklum balas berdasarkan pembentangan kumpulan tersebut.
Pelibatan Ibu Bapa

1 Menyenaraikan beberapa reka bentuk produk yang dihasilkan melalui ciri Trend.
2 Mencari tiga jenis reka bentuk pengiklanan. Kemudian, lakukan perbandingan antara tiga reka bentuk pengiklan berikut berdasarkan
kaedah reka bentuk pengiklanan.
52
A Senaraikan ciri produk yang memainkan peranan bagi memenuhi keperluan dan kehendak
pengguna. SP 3.1.2 TP 2
i-THINK Peta Pokok
Ciri-ciri Produk
[Apa] Fungsi produk [Apa] Reka bentuk produk [Apa] Kekuatan dan
1 2 3
kelemahan produk

[Apa] Nilai produk [Apa] Trend

4 5
B Lengkapkan rajah berikut berkaitan dengan pengenalan diri produk berikut. SP 3.1.2 TP 2
i-THINK Peta Buih
[Apa] Penjenamaan
5 2
[Apa]
Kebolehpercayaan
kepada jenama
[Apa] Kesetiaan
Pengenalan
Diri Produk
4 3
[Apa] Dikenali [Apa] Boleh diingat
53
A Lengkapkan rajah berikut berkaitan dengan pengenalan diri produk. SP 3.1.2 TP 2 KBAT Mengaplikasi
= Trend
= kekuatan dan kelemahan

produk
= Reka bentuk produk
B Nyatakan penjenamaan produk yang sesuai dengan pernyataan berikut.

SP 3.1.2 TP 2 KBAT Menganalisis
1 Menonjolkan individu yang merupakan pelopor bagi sesuatu Bentuk persendirian

produk tertentu. (Trade character)
2 Cap dagangan dalam bentuk perkataan, logo, gambar, nama, Bentuk cap dagangan
huruf, nombor atau kombinasi kesemuanya yang mempunyai (Trademark)
simbol  atau  atau .
Bentuk nama
3 Mengandungi nombor, perkataan atau huruf yang boleh disebut. (Brand name)
4 Menggunakan bentuk simbol, reka bentuk warna atau huruf yang Bentuk cap
unik. (Brand mark)
54
A Senaraikan empat jenis promosi dalam reka bentuk pengiklanan. SP 3.1.3 TP 3
i-THINK Peta Dakap
[Apa] Pengiklanan
1
Laman Web
[Apa] Promosi jualan
2
Promosi
[Apa] Jualan langsung
3
[Apa] Publisiti
4
B Maklumat berikut merupakan sebahagian daripada kaedah reka bentuk pengiklanan.

SP 3.1.3 TP 3
A Matlamat produk C Kenyataan merangsang
B Penyampaian fakta D Gambar pegun
Padankan kaedah reka bentuk pengiklanan itu dengan menulis A, B, C atau D pada ruang jawapan
yang disediakan.
Iklan yang merangsang supaya pelanggan berfikir dan membeli produk tersebut. C
Menggunakan titik fokus atau tumpuan pada bahagian tertentu produk. D
Menggunakan maklumat terperinci yang dinyatakan pada produk bagi

A
memperkenalkan produk kepada pelanggan.
Menyampaikan fakta berkaitan fungsi yang memerlukan bantuan teknikal dari segi
B
penggunaan dan pengendalian produk.
LAMAN WEB
Imbas Kod QR atau layari https://www.bharian.com.

my/rencana/komentar/2020/12/767724/pengiklanan-
video-tular-berkesan-promosi-produk untuk melihat
keberkesanan pengiklanan yang kreatif.
55
Buku Teks: Halaman 146 dan 147
Nyatakan maksud faktor pemilihan media pengiklanan. SP 3.1.3 TP 3 KBAT Menganalisis
Faktor Pemilihan Media

Keterangan
Pengiklanan
Video
[Apa] Setiap produk yang akan diiklankan perlu sesuai dengan media
pengiklanannya. Contohnya, produk yang memerlukan tunjuk cara dan khidmat
1 Jenis dan sifat produk nasihat tentang cara penggunaan dan penjagaan, sesuai diiklankan melalui media
elektronik atau media sosial yang berunsurkan demonstrasi.
Aktiviti PAK-21
[Apa] Pengeluar perlu mengetahui jumlah keseluruhan kos pengiklanan yang

dipilih supaya sesuai dengan kemampuan dan saiz operasi perniagaan mereka.
2 Kos pengiklanan Contohnya, perniagaan yang bersaiz kecil perlu memilih media yang berkos rendah,
tetapi boleh memberikan pulangan yang menguntungkan seperti media sosial.
[Apa] Luas pasaran sesuatu produk akan mempengaruhi jenis media yang
akan dipilih. Jika produk bertujuan untuk dipasarkan ke seluruh negara, maka
3 Luas pasaran penggunaan media pengiklanan yang mempunyai liputan meluas seperti radio,
televisyen, papan digital dan media sosial adalah paling tepat.
[Apa] Pengeluar perlu memastikan media pengiklanan yang betul untuk

menyampaikan maklumat kepada kumpulan sasarannya. Contohnya, alat solek dan
4 Sasaran pengguna pakaian wanita sesuai diiklankan di media sosial dan media cetak seperti majalah
wanita.
[Apa] Pengeluar yang mempunyai perniagaan bersaiz besar mampu memilih media
5 Saiz perniagaan pengiklanan yang lebih berkesan dan mahal seperti media elektronik, iaitu televisyen
dan papan digital.
AKTIVITI Trade–A–Problem
1 Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan yang terdiri daripada empat hingga lima orang dalam satu
kumpulan.
2 Guru memberikan setiap kumpulan beberapa jenis bahan cetak seperti majalah, surat khabar dan pelbagai sumber
lain untuk mencari satu produk pengiklanan.
3 Setiap kumpulan perlu menyediakan jadual analisis reka bentuk pengiklanan dan menghantar jadual analisis berserta
foto produk pengiklanan tersebut kepada kumpulan yang lain.
4 Kumpulan yang lain perlu menjawab, menganalisis dan mencari penyelesaian dengan mengisi jadual analisis tersebut.
5 Hasil perbincangan kumpulan asal perlu membentangkan di hadapan kelas.
VIDEO

56
A Padankan pemilihan kaedah reka bentuk pengiklanan bagi sesuatu produk berdasarkan
pernyataan yang diberi dengan menulis A, B, dan C pada petak yang disediakan.
SP 3.1.4 TP 3
A Kenyataan merangsang B Matlamat produk C Penyampaian fakta
Menyampaikan fakta berkaitan produk dengan tepat kepada pengguna C
Menarik minat pengguna untuk mengetahui dengan lebih lanjut tentang produk A
Memberitahu pengguna fungsi produk yang dihasilkan B
B Berikut ialah pemilihan reka bentuk pengiklanan yang sesuai bagi sesuatu produk.
SP 3.1.4 TP 3
Penggunaan gambar foto pada latar belakang agar pengguna lebih tertarik mengetahui
A
keistimewaan produk tersebut
B Memaparkan bahagian-bahagian dan cara produk berfungsi
C Memaparkan perbezaan gambar foto pada produk lain yang sama yang ada di pasaran
Padankan pernyataan berikut dengan menulis A, B dan C pada ruang yang disediakan.
Kesan pembalikan cahaya ke atas objek A
Ukuran atau dimensi sesuatu objek C
Hasil pertemuan antara hujung garisan dengan permulaannya B

Video Tutorial
VIDEO TUTORIAL

57
Berdasarkan reka bentuk pengiklanan berikut, tandakan () pada jadual analisis kaedah reka bentuk
pengiklanan di bawah. SP 3.1.5 TP 4 KBAT Menganalisis
Reka Bentuk Iklan 1 Reka Bentuk Iklan 2
Ciri-ciri Pengiklanan yang Berkesan Reka Bentuk Iklan 1 Reka Bentuk Iklan 2
Kreatif  
Memberikan impak  
Mesej yang jelas  
Maklumat yang tepat  
Mudah diingati  
Unsur unik dan tersendiri  
Jumlah 6 6
Video Tutorial
(Guru menilai berdasarkan penilaian dan kreativiti murid)
VIDEO TUTORIAL e-Soalan

com/watch?v=nQjw_Gdb75k untuk melihat Imbas Kod QR untuk
hasil pembentangan kerja Projek Reka Bentuk latihan tambahan Bab 3.
e-Soalan

Untuk tujuan pembelajaran Untuk tujuan pembelajaran
58
Berikut ialah contoh lakaran reka bentuk pengiklanan akhir yang telah dipilih.
SP 3.1.6 TP 5 KBAT Menganalisis
Pengagih Makanan
Ikan Automatik
2 dalam 1
Jimat ruang
Jimat wang
Ternak ikan dan bercucuk tanam pada satu masa
Lengkapkan penambahbaikan pada pengiklanan produk tersebut berdasarkan tiga ciri-ciri pengiklanan
berikut.
Kreatif Memberikan Impak Maklumat yang Tepat
Reka bentuk yang kurang menarik. Reka bentuk kurang memberikan Kekurangan maklumat tentang kaedah
impak. pemasangan produk.
Cadangan Penambahbaikan Cadangan Penambahbaikan Cadangan Penambahbaikan
Penekanan pada reka bentuk latar Penambahbaikan latar belakang yang Tambahkan maklumat tentang kaedah
belakang agar tampak kreatif. menunjukkan jenis-jenis sayuran yang pemasangan produk atau jenis-jenis
boleh ditanam. tanaman yang sesuai.
(Guru menilai berdasarkan hasil kerja dan kreativiti murid)
59
Berikut ialah produk penyapu magik yang telah diubah suai. SP 3.1.7 TP 6 KBAT Mencipta
360o
Batang penyapu
yang fleksibel
Pusingan
berus 360o
Penyapu Magik
Berdasarkan buku teks Reka Bentuk dan Teknologi Tingkatan 3, halaman 168, hasilkan reka bentuk
pengiklanan yang sesuai bagi produk tersebut mengikut kreativiti anda. Pengiklanan produk tersebut
perlu mengambil kira ciri-ciri pengiklanan yang berkesan.
(Guru menilai hasil kerja dan kreativiti murid)

60
Reviu Bab
Bahagian A
Jawab semua soalan.
1 Siapakah pakar pemasaran yang terkemuka di 5 Antara berikut, yang manakah pengenalan diri
dunia? sesuatu produk?
A Philip Kotler I Penjenamaan
B Robert Fulton II Bentuk nama
C Antonio Meucci III Maklumat
D Micheal Faraday IV Kesetiaan
A I dan III
2 Apakah maksud pemasaran? B I dan IV
A Aktiviti penjualan sesuatu produk bagi C II dan III
mendapatkan keuntungan D II dan IV
B Aktiviti penjualan sesuatu produk daripada
peniaga kepada pengguna 6 Pernyataan berikut berkaitan dengan saluran
C Aktiviti jual beli produk dan perkhidmatan komunikasi pengeluar kepada pengguna.
bagi memenuhi keperluan pengguna
D Aktiviti perniagaan yang menyalurkan • Reka bentuk dapat menguasai pasaran
barang dan perkhidmatan daripada kerana produk yang mempunyai
pengeluar kepada pengguna identiti boleh diingat oleh pengguna.
• Identiti tersebut merangkumi fungsi,
3 Rajah 1 merupakan penjenamaan produk. warna atau bentuk fizikal.
Apakah saluran komunikasi pengeluar kepada

pengguna tersebut?
A Dikenali
B Kesetiaan
C Boleh diingat
D Kebolehpercayaan kepada jenama
Rajah 1 7 Antara berikut, yang manakah jenis promosi

untuk sesuatu produk?
Apakah penjenamaan produk tersebut?
A Publisiti
A Bentuk cap
B Demonstrasi
B Bentuk nama
C Perbandingan
C Bentuk persendirian
D Penyampaian fakta
D Bentuk cap dagangan
8 Pernyataan berikut berkaitan dengan kaedah
4 Antara berikut, pernyataan yang manakah
reka bentuk pengiklanan.
berkaitan dengan bentuk persendirian dalam
penjenamaan produk?
• Menegaskan kelebihan yang akan
A Menonjolkan individu yang merupakan
diperoleh pengguna sekiranya
pelopor bagi sesuatu produk tertentu
menggunakan sesuatu produk tersebut.
B Menggunakan bentuk simbol, reka bentuk
• Iklan ini boleh mempengaruhi
warna atau huruf yang unik
pengguna secara psikologi.
C Bentuk perkataan, logo, gambar, huruf atau
kombinasi kesemuanya Apakah kaedah reka bentuk pengiklanan
D Mengandungi nombor, perkataan atau tersebut?
huruf yang boleh disebut A Kenyataan merangsang
B Penyampaian fakta
C Kiasan atau ibarat
D Perbandingan
61
Bahagian B
Jawab semua soalan.
1 Berikut ialah sebahagian daripada aliran pemasaran produk.
A Pengangkutan
B Pergudangan
C Promosi
D Perniagaan
Padankan pernyataan berikut dengan menulis A, B, C dan D pada ruang yang disediakan.
Aktiviti melabel, menyimpan produk dan membungkus dilakukan B
Aktiviti mengagihkan produk dari satu tempat ke tempat yang lain A
Aktiviti pengiklanan, promosi jualan, jualan langsung dan publisiti bagi

C
memperkenalkan produk kepada pelanggan
Aktiviti jual beli produk dan perkhidmatan bagi memenuhi keperluan dan kehendak
D
pengguna
[4 markah]
2 Berikut ialah beberapa kaedah dalam reka bentuk pengiklanan.
A Demontrasi
B Kenyataan merangsang
C Kiasan atau ibarat
D Penyampaian fakta
Padankan kaedah pengiklanan itu dengan menulis A, B dan C pada petak yang disediakan.
Menegaskan kelebihan yang akan diperoleh sekiranya menggunakan produk mereka

dan mempengaruhi pengguna secara psikologi C
Menggunakan kata-kata yang boleh membuatkan pelanggan berfikir dan tertarik

dengan produk. Biasanya, iklan ini digunakan untuk memujuk B
Iklan menunjukkan kelebihan dan cara pengendalian produk dalam keadaan sebenar dan
A
biasa disampaikan secara rakaman atau tayangan secara langsung
Menyampaikan maklumat secara tepat mengenai produk kepada pengguna D
[4 markah]
62
Bahagian C
Jawab semua soalan.
1 Rajah 2 menunjukkan syarikat pengeluaran kenderaan di Malaysia, iaitu Proton.
Rajah 2
(a) Terangkan secara ringkas tujuh aliran pemasaran kenderaan Proton daripada pengeluar kepada
pengguna akhir.
[Apa] Pengeluar menentukan produk yang hendak dikeluarkan.
(i)
(ii) [Apa] Pergudangan ialah kegiatan menyimpan produk di gudang dan aktiviti membungkus dan melabel
berlaku.
(iii) [Apa] Pengangkuatan ialah aktiviti mengangkut dan memindahkan barang dari suatu tempat ke tempat
yang lain.
[Apa] Promosi ialah pengiklanan, promosi jualan, jualan langsung dan publisiti yang bertujuan
(iv)
memperkenalkan produk kepada pengguna.

(v) [Apa] Perniagaan ialah aktiviti jual beli produk dan perkhidmatan dengan tujuan mendapatkan
keuntungan.

[Apa] Pengguna organisasi membeli produk untuk tujuan perniagaan.
(vi)

[Apa] Pengguna akhir membeli produk untuk tujuan peribadi.
(vii)

[7 markah]
(b) Nyatakan tiga peranan reka bentuk dalam pemasaran.

[Apa] Memenuhi keperluan dan kehendak pengguna.
(i)
[Apa] Merupakan saluran komunikasi pengeluar kepada pengguna.
(ii)
[Apa] Mengukuhkan penjenamaan sesuatu produk.
(iii)
[3 markah]
63
Ujian Akhir Sesi Akademik 70
Bahagian A
[10 markah]
1 Jam 30 minit
Jawab semua soalan.

1 Apakah takrif reka bentuk mekatronik? 5 Antara berikut, yang manakah fungsi
A Pengetahuan tentang penyusunan bahan pengubah pada pintu gelangsar automatik?
secara terancang A Mengesan sebarang pergerakkan atau
B Proses mereka bentuk produk yang boleh halangan
dilihat tetapi tidak boleh dipegang B Membekalkan kuasa kepada keseluruhan
C Pengaplikasian ilmu sains dan matematik sistem
dengan menggunakan sumber semula C Menaikkan atau menurunkan voltan
jadi untuk dijadikan alat ,tenaga atau bekalan arus terus
sistem D Menaikkan atau menurunkan voltan
D Reka bentuk produk atau sistem yang bekalan arus ulang-alik
menggabungkan disiplin ilmu elektrik,
elektronik, mekanikal, kawalan dan 6 Berikut merupakan pernyataan tentang
pengaturcaraan penjenamaan produk.
2 Apakah tujuan penilaian terhadap model 3D? Menggunakan bentuk simbol dan reka
A Untuk mendapatkan keuntungan bentuk warna huruf yang unik.
B Untuk meningkatkan kualiti pasaran
produk Apakah penjenamaan produk tersebut?
C Untuk mengatasi kelemahan yang A Bentuk cap
mungkin timbul B Bentuk nama
D Untuk memenuhi keperluan dan kehendak C Bentuk persendirian
pengguna D Bentuk cap dagang
3 Apakah fungsi LDR? 7 Antara berikut, yang manakah padanan yang

A Mengesan cahaya pada jarak yang betul tentang ciri-ciri pengiklanan yang
ditetapkan berkesan?
B Menyukat cahaya yang diterima melalui Reka Bentuk
objek Penerangan
Pengiklanan
C Mengesan tahap pencahayaan yang
ditetapkan Mengaplikasikan prinsip
D Memberi arahan kepada lampu LED A Kreatif reka bentuk yang
supaya menyala berkesan
Mempunyai reka
4 Antara berikut, yang manakah langkah yang Mesej yang bentuk yang membuat
terlibat dalam proses penambahbaikan B
jelas pengguna terpukau dan
sesuatu produk mekatronik sedia ada? teruja
I Memilih bahan
II Membuat lakaran Maklumat Gabungan ilustrasi, tema
C
III Membina dan memasang yang tepat dan slogan yang sesuai
IV Menguji produk yang telah siap Maklumat yang
A I, II dan III disampaikan perlu
B I, II dan IV Unsur unik
D telus dan tepat
C I, III dan IV dan tersendiri
untuk mendapatkan
D II, III dan IV kepercayaan pengguna
64
8 Apakah peranti input mesin basuh automatik? 10 Berikut merupakan pernyataan tentang media
A Mod pilihan pengiklanan.
B Mikropengawal
C Penderia gerakan Pengiklanan dilakukan melalui surat
D Panel kawalan jauh khabar, majalah, brosur, katalog dan
poster.
9 Antara berikut, yang manakah pengenalan diri
produk? Apakah media pengiklanan yang
A Nilai produk dimasksudkan?
B Pengiklanan A Media cetak
C Saiz produk B Media sosial
D Dikenali C Media massa
D Media elektronik
Bahagian B
[40 markah]
Jawab semua soalan.
1 Berikut ialah sejarah Revolusi Industri.
Penggabungan reka bentuk mekatronik bersama internet benda, data raya dan
A
pengkomputeran awan
B Penggunaan reka bentuk mekanikal menggantikan tenaga manusia
C Penggunaan meluas reka bentuk elektronik bagi menghasilkan produk mekatronik

Penemuan tenaga elektrik yang membolehkan produk dihasilkan dalam kuantiti yang
D
besar dan cepat
Padankan pernyataan itu dengan menulis A, B, C dan D pada ruang yang disediakan.
Revolusi Industri 1.0 B
Revolusi Industri 2.0 D
Revolusi Industri 3.0 C
Revolusi Industri 4.0 A
[4 markah]
2 Berikut ialah komponen yang terlibat dalam sesebuah produk mekatronik pintu gelangsar automatik.
A Motor AT
B Pemacu motor
C Penderia gerakan
D Takal dan tali sawat
65
Lengkapkan gambar rajah blok berikut dengan menulis A, B, C atau D pada petak yang disediakan.
Input Proses Output
C Proses D
[4 markah]
3 Susun mengikut urutan yang betul berkaitan dengan langkah-langkah proses penambahbaikan pada
sesuatu produk mekatronik dengan menulis 1, 3, 4, dan 5 pada petak yang disediakan. Langkah 2 dan
6 diberi.
Membuat pengaturcaran 3
Memilih bahan 2
Produk akhir 6
Membina dan memasang 4
Membuat kemasan 5
Membuat lakaran 1
[4 markah]
4 Berikut ialah eleman dan prinsip reka bentuk yang digunakan untuk menyampaikan idea penghasilan.
A Penekanan
B Tekstur
C Pergerakan
D Nilai
Padankan elemen dan prinsip reka bentuk dengan menulis A, B, C dan D pada ruang yang disediakan.
B A
D C
[4 markah]
66
5 Berikut ialah elemen reka bentuk.
A Ruang
B Garisan
C Bentuk
D Warna
Padankan elemen reka bentuk itu dengan menulis A, B, C atau D pada petak yang disediakan.
Objek yang mempunyai ruang, isi padu dan mempunyai lebih daripada satu permukaan C
Cantuman atau sambungan siri titik yang mempunyai ukuran panjang dan jarak B
Digunakan untuk aktiviti melakar, melikus dan menulis A
Bentuk 3D dinamakan bentuk ilusi C
[4 markah]
6 Berikut ialah pemilihan reka bentuk pengiklanan sesuatu produk.
A Kiasan atau ibarat
B Penyampaian fakta
C Perbandingan
D Demonstrasi
Padankan pemilihan reka bentuk itu dengan menulis A, B, C dan D pada petak yang disediakan
Memaparkan bahagian-bahagian dan cara produk berfungsi B
Memaparkan perbezaan gambar foto pada produk lain yang sama berada di pasaran C
Penggunaan gambar foto pada latar belakang agar pengguna lebih tertarik untuk
A
mengetahui keistimewaan produk
Menunjukkan cara pengendalian produk dalam keadaan sebenar D
[4 markah]
67
7 Berikut ialah bahagian yang terlibat dalam gambar rajah blok sebuah produk mekatronik.
A Input
B Proses
C Output
Padankan bahagian gambar rajah blok itu dengan menulis A, B atau C pada petak yang disediakan.
Lampu LED C
Penderia inframerah A
Mikropengawal B
Perintang peka cahaya A
[4 markah]
8 Senaraikan empat jenis promosi.

[Apa] Pengiklanan
(a)
[Apa] Promosi jualan
(b)
(c) [Apa] Jualan langsung
(d) [Apa] Publisiti

[4 markah]
9 Susun megikut urutan yang betul berkaitan dengan aliran pemasaran bagi sebuah produk dengan
menulis 2, 3, 4 dan 5 pada petak yang disediakan. Langkah 1 dan 6 telah diberi.
Pengangkutan 3
Pengeluar 1
Pengundangan 2
Pengguna akhir 6
Perniagaan 5
Promosi 4
[4 markah]
68
10 Berikut ialah proses yang terlibat dalam aktiviti permasaran.
A Menyimpan produk dan melakukan kerja-kerja melabel dan membungkus produk
B Mengedarkan barang dari satu tempat ke satu tempat yang memerlukan
C Aktiviti menghasilkan prodak berdasarkan keperluan dan kehendak pengguna
Kegiatan jual beli produk dan perkhidmatan bagi memenuhi keperluan dan kehendak
D
pengguna
Padankan proses itu dengan menulis A, B, C dan D pada petak yang disediakan.
Pengeluaran C
Pergudangan A
Perniagaan D
Pengangkutan B
[4 markah]
69
Bahagian C
[20 markah]
Jawab semua soalan.
1 Rajah 1 menunjukkan reka bentuk produk yang mempunyai nilai tambah.
Produk A Produk B
Rajah 1
(a) Nyatakan empat perbandingan kedua-dua reka bentuk produk tersebut walaupun mempunyai
fungsi yang sama.
(i) Produk A:
• [Apa] Kuasa putaran angin yang kuat dan laju.

• [Apa] Reka bentuk yang lebih ringkas.

(ii) Produk B:
• [Apa] Reka bentuk kipas yang lebih menarik dan moden.

• [Apa] Reka bentuk yang mengikut perkembangan semasa.

[4 markah]
(b) Nyatakan empat reka bentuk produk yang memainkan peranan bagi memenuhi keperluan dan
kehendak pengguna melaui ciri-ciri produk.
[Apa] Fungsi produk
(i)
[Apa] Reka bentuk produk
(ii)
[Apa] Kekuatan dan kelemahan produk
(iii)
[Apa] Nilai produk
(iv)
[4 markah]
(c) Nyatakan dua kepentingan reka bentuk.
(i) [Apa] Memenuhi kehendak individu dan masyarakat.

[Apa] Memudahkan urusan kerja melalui pengubahsuaian.
(ii)
[2 markah]
70
2 Rajah 2 menunjukkan produk yang telah melalui penjenamaan .
Rajah 2
(a) Jelaskan maksud penjenamaan.

[Apa] Penjenamaan bermaksud pemberian jenama kepada sesuatu barang yang dihasilkan dan menyampaikan

maklumat berkenaan kualiti keluaran dengan menggunakan simbol yang tertentu.

[2 markah]
(b) Nyatakan empat jenis penjenamaan produk.

[Apa] Bentuk nama
(i)
[Apa] Bentuk cap dagangan
(ii)
[Apa] Bentuk persendirian
(iii)
[Apa] Bentuk cap
(iv)
[4 markah]
(c) Nyatakan nama dan kegunaan alatan memotong dalam reka bentuk makanan tersebut.
[Apa] Bentuk nama – Mengandungi simbol, perkataan atau huruf yang boleh disebut.

[Apa] Bentuk cap dagangan – Cap dagangan dalam bentuk perkataan, logo, gambar, nama, huruf, nombor atau

kombinasi kesemuanya yang mempunyai simbol TM, ® atau ©.

[4 markah]
71
Kerja Projek Reka Bentuk dan Teknologi KSSM Tingkatan 3
Bil. Arahan
1 Murid dikehendaki membangunkan sebuah produk berfungsi atau berfungsi sebahagian.
2 Masa yang diperuntukkan untuk melaksanakan kerja projek ini selama 22 minggu.
Murid boleh membangunkan produk berfungsi atau berfungsi sebahagian secara individu atau
3
berkumpulan, namun persembahan produk dinilai secara individu.
Murid perlu menyediakan dokumentasi produk yang hendak dihasilkan (folio) dan pembentangan
4
produk yang dihasilkan.
5 Proses kerja yang 5.1 Menyatakan produk yang hendak dihasilkan

dicadangkan
5.2 Mengenal pasti asas teknologi
5.3 Merancang konsep, elemen dan prinsip reka bentuk
5.4 Menghasilkan lakaran produk
5.6 Menyediakan jadual kerja
5.7 Membuat senarai bahan, peralatan dan bajet produk
5.8 Penghasilan produk – langkah kerja
5.9 Pengujian produk
5.10 Menyediakan dokumentasi
Murid disarankan sentiasa berbincang dengan guru bagi memastikan keberhasilan dan kualiti produk
6
yang dibangunkan.
72
Format Laporan Pendokumentasian
Maklumat yang perlu ada pada muka hadapan laporan hendaklah

mengandungi:
1 Nama produk
2 Nama murid
3 Nombor kad pengenalan
A Kulit hadapan
4 Angka giliran
5 Guru penilai
6 Tarikh dihantar
7 Nama mata pelajaran
8 Tingkatan
Halaman ini memberikan pujian dan ucapan terima kasih kepada

B Penghargaan
semua pihak yang terlibat dalam menjayakan kerja projek tersebut.
Ringkasan bagi kandungan keseluruhan suatu laporan dan

Abstrak memberikan gambaran awal tentang sesuatu produk yang telah
dihasilkan.
C
Isi kandungan laporan yang disusun mengikut tajuk dan subtajuk bagi
1.0 Kandungan
memudahkan pembaca merujuk folio yang dihasilkan.
2.0 Pengenalan Kajian Keperluan Pelanggan

• Menyediakan borang kajian keperluan pelanggan agar idea reka bentuk
yang dihasilkan memenuhi keperluan dan kehendak pelanggan.
Penyelesaian Masalah Inventif dan Model Fungsi
• Prinsip inventif diaplikasikan untuk menyelesaikan masalah inventif.
• Bina model fungsi dan analisis punca kesan.
Borang Projek Brief
• Menyediakan borang projek brief berkaitan produk dengan soalan
berkaitan dengan kegunaan produk, cara digunakan, pesaing,
kumpulan sasaran, reka bentuk dan sebagainya.
Aplikasi Projek Brief dalam Bentuk Jadual
• Menghasilkan borang aplikasi projek brief.
73
3.0 Penentuan Gabungan Teknologi yang Dipilih
Teknologi • Memilih dan menggabungkan sekurang-kurangnya dua aplikasi
teknologi yang sesuai dalam penghasilan produk.
• Contoh reka mekanikal dan reka bentuk elektrik.
Tujuan Penggunaan Teknologi
• Menerangkan tujuan memilih dan menggabungkan teknologi dalam
reka bentuk produk serta mengatasi kelemahan yang terdapat pada
sesuatu produk.
Fungsi Teknologi
• Menerangkan tentang fungsi komponen pada teknologi yang dipilih
supaya produk baharu yang dihasilkan mempunyai keunikan
berbanding produk lain di pasaran.
Kekuatan dan Kelemahan Teknologi
• Mengenal pasti kekuatan dan kelemahan komponen pada teknologi
yang dipilih dalam bentuk jadual dan dapat menyelesaikan masalah
yang dihadapi oleh pelanggan.
4.0 Perancangan Konsep Pemilihan Konsep Reka Bentuk

• Pemilihan konsep reka bentuk berdasarkan elemen dan prinsip reka
bentuk dan membuat analisis dalam bentuk jadual.
Lakaran Perkembangan Idea bagi Produk
• Menghasilkan lakaran gambaran awal reka bentuk mengikut konsep
penghasilan idea iaitu sama ada bentuk mengikut fungsi atau fungsi
mengikut bentuk.
• Menghasilkan empat atau lebih lakaran perkembangan idea
berdasarkan prinsip dan elemen yang dipilih secara tiga dimensi
(3D) pada sudut pandangan yang berbeza dan dilabelkan.
• Lakaran idea yang dihasilkan perlu mengikut elemen dan prinsip
reka bentuk yang telah disetujui oleh pelanggan dalam borang
projek brief.
74
5.0 Lakaran Akhir Lakaran 3D Bermaklumat
• Menghasilkan lakaran 3D bermaklumat yang lengkap berkaitan
produk.
• Semua maklumat yang diperlukan oleh pelanggan perlu dinyatakan
dalam bentuk lakaran.
Lakaran Ceraian Bermaklumat
• Melukis lakaran ceraian produk yang lengkap menunjukkan hubung
kait antara setiap komponen.
• Menyenaraikan fungsi komponen dalam bentuk jadual.
Analisis Lakaran Produk dari Aspek Elemen Reka Bentuk
• Menyediakan jadual analisis lakaran berdasarkan elemen reka
bentuk.
Analisis Lakaran Produk dari Aspek Prinsip Reka Bentuk
• Menyediakan jadual analisis lakaran berdasarkan prinsip reka
bentuk.
6.0 Jadual Kerja Menghasilkan jadual kerja bagi menentukan perancangan, senarai
aktiviti dan tempoh masa diperlukan bagi menghasilkan produk.
Jadual kerja boleh dihasilkan dalam bentuk carta gantt.
7.0 Pengurusan Kewangan Konsep SMART

• Menyenaraikan bahan yang diperlukan.
• Menyenaraikan peralatan yang digunakan.
• Menentukan bajet produk berdasarkan konsep SMART = S (Tujuan
projek), M (Pengagihan kewangan), A (Boleh dicapai), R (Realistik)
dan T (Tempoh masa).
8.0 Penghasilan Produk Menerangkan langkah-langkah dalam penghasilan produk, dari mula
Berfungsi atau Berfungsi penghasilan produk sehingga akhir.
Sebahagian
• Mengukur, menanda dan memotong bahan
• Membina dan mencantum bahagian produk
• Membuat kemasan
75
9.0 Pengujian dan Penilaian Pengujian
• Membuat pengujian, iaitu ujian makmal/parameter.
• Membuat pengujian dan penilaian produk dari segi objektif,
keselamatan, elemen dan prinsip reka bentuk produk.
Analisis Keputusan Pengujian
• Menyediakan jadual analisis keputusan ujian dengan membanding
beza kekuatan dan kelemahan produk.
Penilaian
• Menyediakan jadual penilaian produk dalam bentuk borang soal
selidik.
Analisis Keputusan Penilaian
• Membina jadual analisis terhadap maklum balas pengguna dari segi
kefungsian, ergonomik, keselamatan, reka bentuk dan nilai estetika.
Menilai Kesesuaian Produk
• Menyenaraikan ciri produk dan kelebihan produk.
10.0 Cadangan • Dilakukan bagi menambah baik agar produk yang dihasilkan lebih
Penambahbaikan baik dan sempurna.
• Cadangan penambahbaikan boleh dilakukan dalam bentuk jadual
atau lakaran.
Menerangkan tentang harapan pereka bentuk terhadap produk yang

11.0 Penutup
dihasilkan dan ulasan ringkas berkaitan kelebihan produk.
Rujukan bahan dan buku yang digunakan sebagai rujukan perlu ditulis
D Bibliografi
dalam bibliografi.
Segala bahan dan dokumen yang digunakan dalam menghasilkan

E Lampiran
projek ini perlu dilampirkan.
Pembentangan hasil kerja dan produk yang telah dihasilkan secara

F Pembentangan
individu.
76

Conquer! Reka Bentuk & Teknologi Tingkatan 3 - ALL

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Conquer! Reka Bentuk & Teknologi Tingkatan 3 - ALL

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Panduan Penggunaan Buku

Nota yang diringkaskan dalam

Revolusi Industri 1.0

1.1 Reka Bentuk Mekatronik

[Apa] Reka bentuk mekatronik bermaksud reka bentuk produk yang

B Jelaskan sejarah Revolusi Industri berikut. SP 1.1.1

i-THINK Peta Dakap

[Apa] Penggunaan reka bentuk mekanikal menggantikan tenaga manusia.

[Apa] Penemuan tenaga elektrik yang dapat menghasilkan produk dalam

Jawapan untuk guru dicetak dengan

benda, data raya dan pengkomputeran awan.

1 Nyatakan maksud konsep cyberphysical dalam perkembangan Revolusi Industri 4.0.

• [Bagaimana] Menaik taraf modal insan.

Standard Pembelajaran (S.P) dan

Memenuhi keperluan dan kehendak (b) Reka bentuk produk

(d) Nilai produk

Pemasaran pengguna. Pengenalan diri produk

(a) Rangkaian perkongsian teknologi dan

(b) Rakan strategik perniagaan

AKTIVITI Meja Bulat (Round Table)

Pelibatan Ibu Bapa Aktiviti Pelibatan Ibu Bapa

3.0 Perancangan konsep

4.0 Lakaran akhir

5.0 Jadual kerja

6.0 Pengurusan kewangan

7.0 Penghasilan produk

8.0 Pengujian dan penilaian

9.0 Cadangan penambahbaikan

2.1 Belum Menguasai : TP 6 Menguasai : TP 6

TAHAP PENGUASAAN YANG DICAPAI 1 2 3 4 5 6

e-Soalan Imbas kod QR

soalan tambahan dalam

Soalan Objektif menerapkan

latihan berbentuk soalan

latihan berbentuk soalan yang

Bahagian C Maklumat lakaran lengkap 3

Menerima dan menghantar isyarat daripada peranti masukan A

(ii) [Apa] Takal

memberi markah. Skema ini

D Sistem kawalan dan Pengaturcaraan

bertujuan untuk membantu

14 guru memeriksa jawapan.

A Rajah di bawah menunjukkan produk mekatronik. SP 1.1.3 TP 2 KBAT Menganalisis

Laman Web memberi maklumat tambahan tentang topik

Sistem elektrik [Apa] Membekalkan sumber tenaga elektrik seperti bateri.

Sistem kawalan dan

mekatronik gambar rajah blok

yang dilukis dalam bentuk blok .

1.1 Belum Menguasai : TP 2 Menguasai : TP 2

Buku Teks: Halaman 146 dan 147

Nyatakan maksud faktor pemilihan media pengiklanan. SP 3.1.3 TP 3 KBAT Menganalisis

Faktor Pemilihan Media

[Apa] Pengeluar perlu mengetahui jumlah keseluruhan kos pengiklanan yang

[Apa] Pengeluar perlu memastikan media pengiklanan yang betul untuk

Imbas Kod QR atau layari https://www.

Video memberi maklumat tambahan topik yang

3.1 Belum Menguasai : TP 3 Menguasai : TP 3

Buku Teks: Halaman 148 – 152

A Kenyataan merangsang B Matlamat produk C Penyampaian fakta

Menyampaikan fakta berkaitan produk dengan tepat kepada pengguna C

Memberitahu pengguna fungsi produk yang dihasilkan B

Video Tutorial menjelaskan lebih lanjut topik yang

Imbas Kod QR atau layari https://www.youtube.