Professional Documents
Culture Documents
SISP ONI-shpk
SISP ONI-shpk
QË PO MODERNIZON
QENDRËN SPITALORE UNIVERSITARE
“NËNË TEREZA”
Ky botim shërben për njohjen e projektit Sistemi i Informacionit
për Shëndetin Publik (SISP), i cili është një risi në informatizimin e
shërbimeve shëndetësore në përgjithësi dhe e shërbimit
spitalor në veçanti, në Shqipëri.
© Materialet e paraqitura në këtë botim mbrohen nga e drejta e autorit dhe nuk mund të
riprodhohen pa bërë të ditur me saktësi burimin dhe autorësinë.
PËRMBAJTJA
I. HYRJE.................................................................................................................. 5
I.I Çfarë është SISP ............................................................................................ 5
I.II Qëllimi i projektit SISP ..................................................................................... 6
I.III Objektivat e projektit ...................................................................................... 6
I.IV Shtrirja e projektit .......................................................................................… 7
I.V Përfitimet e implementimit të SISP .........................................................…… 8
I.VI Risi gjatë implementimit të projektit SISP........................................................... 8
SISP - Sistemi i Informacionit për Shëndetin Publik, është projekti i informatizimit të plotë të
shërbimit shëndetësor të Qendrës Spitalore Universitare “Nënë Tereza”.
Prespektiva e këtij projekti është realizimi i dixhitalizimit të shërbimeve të urgjencës, shërbimeve
laboratorike dhe atyre imazherike.
Ky projekt nisi me krijimin rishtazi dhe informatizimin e plotë të 16 recepsioneve në QSU
“Nënë Tereza”, si struktura spitalore bazë në organizimin e shërbimit ofruar ndaj pacientit.
Informatizimi i recepsioneve ka mundësuar sistemimin e fluksit të pacientëve ambulatorë në
QSUT, ka ulur ndjeshëm nivelin e informalitetit në marrëdhëniet mjek-pacient, duke rritur
ndjenjën e përgjegjshmërisë, si dhe ka rritur dokumentimin dhe cilësinë e shërbimeve të
ofruara ndaj pacientit në QSUT.
SISP i mundëson sot stafit spitalor informacion mbi shërbimet e ofruara ndaj pacientëve
ambulatorë, përmes raporteve online dhe në kohë reale.
SISP po ashtu zgjidhi atë që mund të konsiderohet “thembra e akilit” e QSUT-së. Informatizimi
i qarkullimit të Barnave dhe Materialeve Mjekësore (BMM) rrit transparencën dhe formalizon
lëvizjen e BMM.
Informatizimi i qarkullimit të BMM filloi në Spitalin Francez në janar të vitit 2011. Brenda
vitit, SISP realizoi informatizimin e plotë të Farmacisë Qëndrore dhe 10 Farmacive Spitalore.
Sot, ky sistem shtrihet në të gjitha pavjonet e shërbimeve të QSUT-së.
Informatizimi i kartelës klinike A.D.T. të pacientit ( Anamneza, Ekzaminimi objektiv, Diagnozat,
Proçedurat, Shpenzimet për: barna/materiale, transfuzione gjak dhe plazëm, dieta ushqimore,
ekzaminime laboratorike/imazherike, Shpenzime në Sallën e Operacionit ) është tashmë në
fazën e shtrirjes në çdo shërbim të QSUT-së.
Sistemi i ofron përdoruesve të të gjitha niveleve informacionin në kohë reale të gjendjes
së barnave në QSUT, në raporte të ndryshme, të cilat pasqyrojnë konsumin sasior dhe
financiar të pavjoneve dhe akses më të shpejtë te këto burime.
Falë këtij projekti institucionet ndërvepruese si, Ministria e Shëndetësisë kanë në dispozicion
statistika të sakta për të bërë planifikimin buxhetor vjetor për barnat dhe materialet e përdorura
në pavjonet me shtretër të prekura nga informatizimi. Nga ana tjetër, efektiviteti në mbledhjen
e të ardhurave nga pacientët e pasiguruar orienton në shpërndarjen e investimeve për
përmirësimin e standarteve mjekësore dhe infrastrukturore nga të cilat përfitojnë jo vetëm
pacientët, por edhe stafi spitalor.
SISP nuk është vetëm një program, ai është një sistem i tërë që prek çdo strukturë në
një shërbim spitalor. Është një sistem, ku në qendër është shërbimi ndaj pacientit.
Ky projekt po zbatohet nga shoqëria ONI sh.p.k në bashkëpunim me stafin e Qendrës
Spitalore Universitare “ Nënë Tereza “.
SISP synon të përmirësojë aksesin e kujdesit shëndetësor, dhënien e informacionit të
domosdoshëm në mënyrë të saktë, të orientuar drejtë dhe në një format standart për të
gjithë, sipas pavjoneve, shërbimeve e departamenteve, në mënyrë që niveli vendimmarrës
të ketë informacionin e nevojshëm në kohën e duhur, të bazuar në evidencë.
Krijimi dhe mirëmbajtja e databasës për: Diagnozat (ICD), kodet proceduriale (PCS), kodet
e shërbimeve të ofruara (LOINC), kodet e mallrave mjekësore (ATC), kodet e personelit (SISP),
kodet e strukturave (SISP).
Përfitimet nga implementimi dhe zbatimi i një sistemi të tillë janë për pacientët, ofruesit e
shërbimeve dhe vendimmarrësit nga institucioni QSUT-së.
Disa nga standardet kryesore ku janë bazuar zhvillimi dhe implementimi i sistemit
janë:
1. Sistemi i referimit i Ministrisë së Shëndetësisë (Urdhri i Ministrit të Shëndetësisë nr. 526,
datë 12.10.2009; Urdhri i Ministrit të Shëndetësisë nr.559, datë 26.10.2009; Udhëzimi i
Ministrit të Shëndetësisë nr.558, datë 26.10.2009, Urdhri i Ministrit të Shëndetësisë nr. 28,
datë 26.01.2016), përsa i përket rregullave të referimit pranë një strukture shëndetësore
dhe të dhënave të regjistrimit dhe pranimit në strukturë.
2. Kartelat klinike të shtrimit ditor, mbi 24 orë dhe formatit të trajtimit periodik të miratuara nga
Ministria e Shëndetësisë.
3. Përmbledhja e daljes e miratuar nga Ministria e Shëndetësisë.
4. Protokolli i ruajtjes së informacionit klinik sipas rekomandimeve të Ministrisë së Shëndetësisë,
për funksionimin e shërbimeve statistikore dhe kartotekave.
Sistemi i komunikimit
Pas një analize dhe studimi të situatës së gjendur në QSUT, projekti filloi me përmirësimin
e gjendjes ekzistuese në network dhe sistem.
Përsa i përket anës teknike, për të implementuar SISP, gjendja paraqitej po me probleme
madhore. Në dhomën qendrore të serverave të QSUT-së kishte këto problematika:
1. Paqëndrueshmëri të rrjetit dhe shkëputje të aksesimit të shërbimit.
2. Mungesë të aksesit remote.
3. Mungesë në aksesimin internet.
4. Siguri e ulët e shërbimit për shkak të aksesimit në V-lan të njëjtë për të gjithë në një rrjet.
5. Mungonte monitorimi i rrjetit. Linket e lidhjeve të godinave bëheshin në një link të vetëm,
për pasojë nuk kishte një backup për këto lidhje.
6. Dhoma qendrore e serverave kishte probleme të komunikimit të shumë pajisjeve.
Ndërhyrjet e para u kryen në dhomën qendrore të serverave të QSUT-së, ku u realizua instalimi
i serverave të sistemit SISP.
U krye konfigurimi dhe testimi si dhe funksionimi i tyre si më poshtë.
SISP përbëhet nga: Server Aplikacioni, Server Raportimi, Server Database, Server Backup.
Server testimi (trajnimi).
Aktualisht kryhet mirëmbajtja, përditësimi dhe testimi periodik i këtyre serverave nga specialistët
programatorë dhe IT.
Është shtuar WLAN-n të dedikuar në bazë të shërbimeve dhe sipas grupimeve të përdoruesve.
Gjithashtu është instaluar softi i monitorimit të rrjetit.
Në të gjitha recepsionet, u krye instalimi i rrjetit intranet sipas standardeve, ku shtrirja e tij
përfundon me switch fundor Cisco. Gjithashtu, u krye instalimi i kompjuterave dhe i sistemit
operativ.Testimi i funksionalitetit të plotë për çdo kompjuter. U bënë testime paraprake në
lidhje me komunikimin intranet me serverat qendrorë të sistemit SISP. Në çdo recepsion u
instaluan printera si dhe u krye konfigurimi në rrjet.
Disa prej recepsioneve u pajisën me sistemin e rradhës së paraqitjes së pacientit për marrje
shërbimi në të.
Ky shërbim ndryshoi rrënjësisht, gjë që solli një skemë totalisht të re, e cila ishte plotësisht
inovative në shërbimin farmaceutik.
Për të realizuar këto objektiva çdo gjë filloi nga:
1. Studimi i rrjedhës së punës dhe dokumentacioni
2. Studimi i infrastrukturës IT
3. Përshtatja e sistemit me infrastrukturën dhe shërbimet e QSUT-së
4. Propozime.
5. Trajnime dhe akreditimi në QKEV
6. Implementimi
7. Rezultatet dhe përfitimet
8. Menaxhimi i sistemit farmaceutik
9. Konkluzione dhe rekomandime
Studimi i fluksit të punës dhe dokumentacioni në shërbimin farmaceutik përbënte një problem
në qarkullimin e të dhënave të BMM.
• Sistemi informacionit nuk jepte të dhëna në kohë reale mbi gjendjen e barnave dhe
Studimi i infrastrukturës IT
Propozime
Bazuar në urdhëresa për qarkullimin e barnave dhe materialeve nga farmacia qendrore deri
në nivel pavjoni, u kryen konsultime me shefat e shërbimeve dhe farmacistët e shërbimit
farmaceutik për skemën inovative të propozuar nga SISP dhe u arrit në miratimin e të gjitha
pikave të saj.
Kjo skemë konsistonte në:
a. Regullimin e fluksit të punës
b. Formalizimin e dokumentacionit
c. Përcaktimin e personave përgjegjës të autorizuar për qarkullimin e barnave
d. Skema e re e informatizuar e qarkullimit të BMM, e njehësuar për të gjitha nivelet
Në këtë fazë u trajnuan nga SISP përmes programeve të akredituara nga QKEV 155 pjesëtarë
të stafit, kryesisht kryeinfermierë, farmacistë dhe punonjës të sektorëve të Drejtorisë së QSUT-
Rezultate
1. Regjistri i kontratave.
2. Inventari elektronik.
3. Gjendja e medikamenteve.
4. Regjistri i furnizimeve sipas furnitorëve.
5. Regjistri i fletë-hyrjeve.
6. Lëvizja e medikamenteve nga kontrata në farmaci qendrore.
7. Regjistri i fletë-daljeve nga farmacia qendrore drejt subjekteve jashtë QSUT-së.
8. Regjistri i barnave dhe materialeve të skaduara.
9. Lëvizja e një medikamenti nga Farmacia qendrore deri në nivel pacienti.
Foto 16 Konsumi në perqindje për BMM sipas departamenteve kryesore për vitin 2016 në QSUT
Të gjitha këto raporte online japin një panoramë të saktë dhe në kohë reale mbi qarkullimin
e BMM në QSUT, si dhe i mundësojnë vendimmarrësve të planifikojnë saktë nevojat e
institucionit (ose spitalit) për to.
Moduli spitalor bazohet në të dhënat që përftohen nga matja ADT për çdo pacient të regjistruar
në sistem.
Implementimi i kësaj faze u shoqërua gjithashtu me trajnime rishtazi të stafit infermieror në
pavjone, urgjenca dhe blloqe operatore.
Secili prej tyre, bazuar në specialitetin që përfaqësojnë, u trajnuan për dixhitalizimin e
proceseve të punës të lidhura me pacientët spitalorë, të cilat deri në atë kohë bëheshin në
letër. Kryeinfermierët zëvendësit e tyre dhe pjesa dërrmuese e stafit infermieror, u trajnuan për
kryerjen online të proceseve të tilla si: caktimi në mënyrë elektronike i dhomës dhe krevatit
të pacientëve; plotësimi i kartelës elektronike të pacientit paralelisht me atë fizike; hedhja e
diagnozave dhe kodeve të procedurave; konsultimi online i historikut mjekësor të pacientit;
transferimi online i pacientëve brenda dhe ndërmjet shërbimeve; hedhja e terapisë ditore, etj.
Njëkohësisht, stafi i kartotekës u trajnua për automatizimin dhe dixhitalizimin e kartelës së
pacientit; caktimin e kodit të shtrimit; konsultimin e raporteve online etj.
Me qëllim shpërndarjen fluksit të punës dhe kryerjen e veprimeve në sistem në kohë reale, në
trajnime janë përfshirë edhe punonjësit e turneve të dyta dhe të treta.
Faza përfundimtare e projektit, parashikon dixhitalizimin e plotë të kartelës klinike për të gjithë
pacientët e QSUT-së .
SISP ka implementuar një seri modulesh në konkretizimin e fazave të projektit si dhe për
të përmbushur nevojat e QSUT-së sipas kërkesave.
Më konkretisht:
Moduli i Regjistrimit
Ky modul është i instaluar në recepsione dhe në pikat e informacionit të spitalit, plotësohet vetem
nga personeli i trajnuar dhe autorizuar me të drejta hyrje dhe përdorimi të mirëpërcaktuara.
Të dhënat e hedhura dhe të ruajtura mund të konsultohen vetëm nga përdoruesit e autorizuar
të sistemit.
Moduli gjen përdorim si për pacientin ambulator, për të cilin përdoruesi planifikon një konsultë
ose ekzaminim, ashtu edhe për pacientin spitalor për të cilin përdoruesi planifikon një shtrim.
Në përfundim të procesit të hedhjes dhe ruajtjes së të dhënave nga përdoruesi, printohet nje
dokument me mbishkrimin “Pranuar”, i cili konfirmon paraqitjen e pacientit për shtrim konform
rregullave të mirëpërcaktuara nga QSUT. Ky dokument i bashkangjitet kartelës klinike. Çdo
pacient i planifikuar në sistem pasqyrohet automatikisht në Regjistrin e planifikimeve në
serverin e raporteve.
Është për përdorim ekskluzivë nga kryeinfermierë të trajnuar dhe autorizuar për përdorim nga
QSUT. Përmes kësaj ndërfaqeje, kryeinfermierja merr informacion në lidhje me ngarkesën
e pavjonit, shpërndan apo transferon pacientët brenda pavjonit apo drejt pavjoneve të tjera,
sipas rastit, nga udhëzimet e shefave të shërbimeve apo mjekëve kurues. Shërbimet, pavjonet,
dhomat dhe shtretërit kanë kod unik sipas kodifikimit të brendshëm të përdorur nga SISP.
Kjo ndërfaqe funksionon në kohë reale si dhe mundëson konsultimin e historikut të aktivitetit
të pavjonit.
Lejon vetëm konsultimin (dhe jo ndryshimin) e të dhënave të pranimit të pacientit në spital dhe
vetëm të pacientëve të atij pavjoni.
Në këtë ndërfaqe përdoruesit e autorizuar kanë mundësinë të plotësojnë në dritaren “Shënime
dhe raporte “, rubrikat që pasqyrohen edhe në përmbledhjen e daljes së pacientit nga spitali,
të miratuar nga MSH :
a. Konsultimet
b. Ecuria në spital
c. Diagnoza Klinike
d. Plani i Trajtimit
e. Fluidet Intravenoze
f. Rezultatet e ekzaminimeve
g. Lista e ndërhyrjeve kirurgjikale
h. Mjekimi në dalje.
Plotësimi i secilit prej moduleve bazohet gjithnjë në atë çfarë dokumentohet në kartelën klinike.
Në rast transferimi të pacientit në pavjone të tjera, përdoruesit e secilit pavjon mund të shtojnë
të dhënat e pavjoneve respektive dhe të konsultojnë ato të pavjoneve të tjera (por jo t’i
modifikojnë).
Diagnozat
Bazohen në listen e kodeve ICD-9, të miratuar nga FSDKSH dhe MSH. Diagnozat hidhen
vetëm sipas kësaj liste, me qëllim trajtimin e njëtrajtshëm të informacionit klinik të lidhur me
pacientin. Mund të implementohet edhe ICD-10.
Lista e diagnozave të kodifikuara sipas ICD-9 i është shpërndarë të gjithë përdoruesve të
SISP si dhe të gjithë mjekëve të QSUT.
Procedurat
Kjo listë është përpunuar nga specialist të SISP, bazuar në kodifikimin e procedurave të ICD-
9-PCS dhe është implementuar për herë të parë në Shqipëri, duke qenë një nevojë e sistemit
shëndetësor shqiptar. Lista e procedurave të kodifikuara sipas ICD-9-PCS i është shpërndarë
të gjithë përdoruesve të SISP si dhe të gjithë mjekëve të QSUT-së.
Terapia Ditore
Në këtë seksion hidhen të dhënat që lidhen me terapinë ditore të pacientit gjatë qëndrimit të tij
në spital, bazuar në shënimet në kartelën klinike të realizuara nga mjeku kurues.
Bazë për një informatizim të suksesshëm të kësaj pjese, mbetet kodifikimi i BMM, i cili realizohet
sipas klasifikimit ATC - të WHO (në përdorim edhe nga FSDKSH).
Ky seksion është i lidhur ngushtë me sistemin e informatizuar të Shërbimit Farmaceutik nga
ku merr dhe jep të dhëna në kohë reale. Kështu, përmes këtij seksioni automatizohet edhe
regjistri i terapisë ditore për pavjon, duke realizuar automatikisht shumatoret përkatëse për
nevojat e pavjonit sipas pacientëve të shtruar, bazuar në shënimet specifike nga mjekët kurues
dhe sipas porosive të shefave të shërbimeve. I gjithë qarkullimi i informacionit të lidhur me
barnat/materialet e përdorura në pavjonet me shtretër dhe blloqet operatore fillon me hedhjen
e kërkesës në Terapi Ditore.
Kjo ndërfaqe siguron automatizimin e historikut të jetës (anamnesis vitae) dhe në disa
raste edhe të historikut të sëmundjes (anamnesis morbi) të pacientit. Të dhënat krijohen
automatikisht nga sistemi, bazuar në database të takimeve të mëparshme të pacientit me
sistemin e informacionit.
Këto të dhëna mund të konsultohen nga operatorë të shëndetit vetëm nëse pacienti, përmes
sistemit, është i shtruar në pavjon. Në momentin e daljes së pacientit nga spitali, këto të dhëna
nuk mund të konsultohen.
Ndërfaqja e transferimit
Realizon automatizimin e transferimit të pacientëve brenda një pavjoni ose drejt pavjoneve
të shërbimeve të tjera të QSUT-së, sipas rekomandimeve të shefave të shërbimeve dhe/ose
mjekëve kurues, bazuar në shënimet në kartelën klinike.
Për transferimet brenda pavjonit në shtretër apo dhoma të tjera, nuk ka kërkesa të veçanta,
thjesht ndiqet rruga me të cilën përdoruesit janë trajnuar.
Ndërsa për transferimet në pavjone të shërbimeve të tjera, kërkohet detyrimisht plotësimi i
të dhënave të diagnostikimit (diagnozë shtrimi, klinike dhe arsye transferimit), plotësimi i të
dhënave të procedurave, shkarkimi i terapisë ditore nëse ajo është krijuar, plotësimi i ndërfaqes
së shpenzimeve në fakt (kostos së pavjonit).
Kjo ndërfaqe është ndërtuar bazuar në tabela të shpenzimeve në fakt të gjendura në brendësi
të kartelës klinike të miratuar nga FSDKSH dhe MSH. Tabelat e shpenzimeve në fakt me
BMM të përdorura, plotësohen automatikisht nga sistemi i informacionit ( bazuar në terapinë
ditore ), ndërsa tabelat e tjera janë për plotësim nga përdoruesit e trajnuar dhe autorizuar
(kryeinfermierë dhe infermierë të pavjoneve).
Kostoja e pavjonit, kur konsiderohet e përfunduar, printohet dhe ruhet në brendësi të kartelës
klinike të pacientit.
Totali i llogaritur automatikisht nga sistemi reflekton koston për pacient. Kostoja për pavjon
dhe kostoja për diagnozë llogariten automatikisht përmes sistemit të raporteve.
Nëse pacienti është transferuar nga pavjoni në reanimacion ose anasjelltas plotësohen
të njëjtat pasqyra kostoje, por në faturën e gjeneruar pas daljes nga spitali te Pasqyra
përmbledhëse e shpenzimeve, shpenzimet ndahen në të dedikuara për pavjonin ( me
emertime njësoj si më sipër), dhe të dedikuara për reanimacionin
B1–Barna të përdorura gjithsej në reanimacion.
B2 – Materiale konsumi të përdorura gjithsej në reanimacion.
B3–Transfuzione gjak/plazëm në reanimacion.
C2– Dieta ushqimore në reanimacion.
Ndërfaqja e të dhënave të daljes (përmbledhja e daljes), realizon daljen e pacientit nga sistemi
i informacionit.
Bazohet në shënimet në kartelë të mjekut kurues dhe shefit të shërbimit. Në këtë ndërfaqe,
bazuar në fushat e kërkuara në kartelën klinike të pacientit (të miratuar nga FSDKSH dhe
MSH) dhe të hapur sipas rregullave nga mjeku kurues, reflektohen këto të dhëna:
Përmbledhje e Daljes
Sëmundjet e Hershme *
ICD-9 : 31SKP01 - Pavijoni Nr. 1 i Neurokirurgjise - Salla
Adrian : HTA st II Kolecistectomi 2006 Ethe
Reumatizmale Hernie Diskale Nodus Tiroidien
Pranimet Pesha 85.000 Gjatësia 168.000
Alergjitë *
Agjenti* Kritike Manifestim Agjenti* Kritike Manifestim
Faza përfundimtare e projektit, parashikon dixhitalizimin e plotë të kartelës klinike për të gjithë
pacientët e QSUT-së përmes dizenjimit, krijimit dhe implementimit të moduleve specifike. Kjo
sipas kërkesave apo nevojave të QSUT realizon: