8/8/2023

1
 8/8/2023

Dẫn nhập
“Đứng trước một trí
tuệ uyên bác,ta cúi
đầu bái phục. Đứng
trước một nhân cách
cao cả,ta quỳ gối tôn “N
h động, gư ờ h àn h
thờ” (V. Huygo) hàn ể chất Hồ i t a khô n g thể tr ở t
,
ng th
ă về ười C hí ụ Hồ
ả n cả một ngi. m ỗi M i n h, n h ưn g ở C
”
g của ngư ờ người có thể học một
hoặc nh th ởn h
lẫn ti nh hư : “k

m số đi
hó ều làm cho mình
mộ ần
gây ảền lực

tn

t rở t h à n h t ố t h ơ n “
tt
rche
(W. Bu
Quy

TAM GIÁC QUYỀN LỰC

3

MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU

Quan điểm cơ bản của HCM về văn hóa,

đạo đức, con người

Củng cố trách nhiệm bản thân vào

xây dựng văn hóa, đạo đức, con
người Việt Nam hiện nay

2
 8/8/2023

1 TƯ TƯỞNG HCM VỀ VĂN HÓA

N
Ộ
I 2 TƯ TƯỞNG HCM VỀ ĐẠO ĐỨC
D
U
N 3 TƯ TƯỞNG HCM VỀ CON NGƯỜI
G
5

1. TƯ TƯỞNG HCM VỀ VĂN HÓA

1.1. Nhận thức chung về văn hóa và mqh
a. Nhận thức giữa văn hóa với các lĩnh vực khác
“Vì lẽ sinh
chung về VHtồn cũng như mục đích của cs, loài người
mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo
đức, p.luật, KH, tôn giáo, văn học, nghệ thuật, những
công cụ cho s/hoạt hằng ngày về mặc, ăn, ở và các
phương thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát
minh đó tức là vh. Vh là sự tổng hợp của mọi phương
thức sinh hoạt cùng với biểu hiện của nó mà loài
người đã sản sinh ra nhằm thích ứng những nhu cầu
đời sống và đòi hỏi của sự sinh tồn” (Hồ Chí Minh, 1943)

3
 8/8/2023

1. TƯ TƯỞNG HCM VỀ VĂN HÓA

1.1. Nhận thức chung về văn hóa và mqh
a. Nhận thức giữa văn hóa với các lĩnh vực khác
“Vì lẽ vềsinh
chung VH tồn cũng như mục
đích của cs, loài người mới sáng
tạo và phát minh ra ngôn ngữ, Nguồn gốc: Lẽ sinh tồn
chữ viết, đạo đức, p.luật, KH, của con người
tôn giáo, văn học, nghệ thuật,
những công cụ cho s/hoạt hằng Mục đích: Thích ứng
ngày về mặc, ăn, ở và các
phương thức sử dụng. Toàn bộ nhu cầu đời sống
những sáng tạo và phát minh đó
tức là vh. Vh là sự tổng hợp của Cấu trúc: Ngôn ngữ,
mọi phương thức sinh hoạt cùng chữ viết,đạo đức, p.luật,
với biểu hiện của nó mà loài KH, t.giáo,vhnt;công cụ
người đã sản sinh ra nhằm thích s/hoạt; ph/thức sử dụng
ứng những nhu cầu đời sống và
7
đòi hỏi của sự sinh tồn” (Hồ Chí
Minh, 1943)

1. TƯ TƯỞNG HCM VỀ VĂN HÓA

1.1. Nhận thức chung về văn hóa và mqh
a. Nhận thức giữa văn hóa với các lĩnh vực khác
chung về VH Kiến
trúc
thượng tầng

1 trong 4 mặt của

đời sống:
Kinh Chính Văn Xã
tế trị hóa hội

4
 8/8/2023

1. TƯ TƯỞNG HCM VỀ VĂN HÓA

ng ngoài chính t
i mù chữ đứ rị”- L
b. MQH giữa gườ êni
“n n
văn hóa với các
lĩnh vực khác Mở đường

Chính trị Phục vụ &

Xã hội văn hóa
“ Một Thúc đẩy
dân tộc dốt là một dân tộc yếu” - HCM

Nền tảng,
quyết định

Kinh
tế Thúc đẩy,
Văn
Phát triển bền vững hóa

1. TƯ TƯỞNG HCM VỀ VĂN HÓA

c. Về giữ gìn bản sắc vh dân tộc, tiếp thu vh nhân loại

- Cuộc sống ổn định, - Sinh sống nơi thuận tiện,

trọng “tĩnh” trọng “động”
- Nghề trồng trọt - Nghề chăn nuôi
-> Phụ thuộc thiên nhiên -> Chế ngự thiên nhiên
- Tư duy tổng hợp - Tư duy phân tích
+ Biện chứng, trọng mqh + Lý giải chặt chẽ, KH
+ Hay quan sát, rút k.nghiệm + Kiểm tra = thực nghiệm
+ Linh hoạt + Độc đoán, cứng rắn
- Trọng tình (đức,văn,phụ nữ) - Trọng lý (sức mạnh, nam giới)
- Trọng tập thể - Trọng cá nhân
10

5
 8/8/2023

1. TƯ TƯỞNG HCM VỀ VĂN HÓA

c. Về giữ gìn bản sắc vh dân tộc, tiếp thu vh nhân loại

“ Tây

ấy
ph

cl
ươ a họ
ng h t t
để ay Đôn
g có cá i gì tố ”
tạo r p h ươ n g
a một n Nam
ền văn hóa Việt
11

1. TƯ TƯỞNG HCM VỀ VĂN HÓA

1.2. Vai trò của văn hóa Văn hóa là
a. VH là mục tiêu, động lực Mục tiêu

MV
của C N:
u
tiê

ĐLDT
Mục tiêu
Mục

+
của Văn hóa
CNXH

12

6
 8/8/2023

1. TƯ TƯỞNG HCM VỀ VĂN HÓA

1.2. Vai trò của văn hóa Văn hóa là
Văn hóa
Đlối chính trị:“Nhân dân” Động lực
(“Đưa chtrị vào giữa dân gian”),
Chính trị CBĐV: Đức + Tài, tư
duy độc lập, tự chủ, s.tạo Văn hóa
Đạo đức
Văn hóa Nâng cao lòng yêu nước,
Văn nghệ lý tưởng, tình cảmcm, Nâng cao phẩm giá, pc
hết vinh hơn sống nhục, lạc quan, ý chí,quyết tâm… lành mạnh, hướng cng tới
o ngày mai; các chiến sĩ các giá trị chân, thiện, mỹ
ở trí thức: hiểu biết: con Văn hóa Đào tạo cng mới, bảo đảm dân chủ, Văn hóa
c con ong, biết trước đc Giáo dục nguồn nhân lực trật tự, kỷ cương, Pháp luật
chất lượng cao phép nước

13

1. TƯ TƯỞNG HCM VỀ VĂN HÓA

1.2. Vai trò của văn hóa
QH giữa các gc, các dt và các qg
trong giành, giữ, tổ chức và sử dụng
quyền lực NN; là sự tham gia của nd
vào công việc của NN và xh
C hí n

h
trị ời và xh
qh của con ngư
Tổng hòa các ,tmrao đổi, phân phối, tiêu
trong việc sx ại sp hàng hóa , dịch vụ
dùng các lo
Ki n

ht những mối liên

ế biểu hiện tổng số
của các cá nhân
hệ và những qh
X ã hộ

cuộc đấu tranh trên lĩnh

i vực văn hóa - tư tưởng
b. Văn hóa (văn học ngthuật, báo
Vă n hóa

là một chí, lý luận…)

mặt trận
14

7
 8/8/2023

1. TƯ TƯỞNG HCM VỀ VĂN HÓA

1.2. Vai trò của văn hóa

Bác viết chỉ có một "đề

Qu

văn ó a
h
Khi viết, khi nói, phải luôn luôn làm
sao cho qc đều hiểu, đều tin, đều
quyết tâm theo lời kêu gọi của
mình. Bao giờ cũng phải tự hỏi: "Ta
viết cho ai xem? Nói cho ai nghe?".
ND
ần
ch ú n g
“Nói chuyện, tuyên truyền, khẩu
hiệu, viết báo…, đều phải lấy
câu này làm khuôn phép: "Từ
trong quần chúng ra. Về sâu
trong quần chúng".

15

1. TƯ TƯỞNG HCM VỀ VĂN HÓA

1.3. Quan điểm Hồ Chí Minh về xây dựng nền vh mới

Tính chất của

nền văn hóa mới

Trong cách mạng Trong cách mạng

Dân tộc dân chủ Xã hội chủ nghĩa

Nội dung Tính chất

Dân tộc Khoa học Đại chúng
XHCN dân tộc

16

8
 8/8/2023

2. TƯ TƯỞNG HCM VỀ ĐẠO ĐỨC

Một số vấn đề chung, lưu ý
* “Đạo đức cách mạng” - Đạo đức của người cách mạng

17

2. TƯ TƯỞNG HCM VỀ ĐẠO ĐỨC

2.1. Vai trò, sức mạnh a. Gốc, nền tảng tinh
To thần của xã hội,
của ĐĐCM Nặng người CM
lớn
nề
Pháp luật Gian Đạo đức
Lâu khổ CM
g hái vui vẻ hy sinh tính + Quản lý dài Điều
mình cho Đảng, cho giai = Pháp luật kiện, +- Đảng/cbđv lãnh đạo
(Bình đẳng, k có hy sinh, thực = thuyết phục,nêu gương:
k cần lo trước, hưởng sau…) tế (Xứng đáng là
CMVN người lãnh đạo;
+ Thực tiễn luôn lôi kéo, tập hợp LLCM)
biến đổi = pháp luật có kẽ hở
+- Lo trước, vui sau;
“CB các cq, các đoàn thể, cấp cao thì hy sinh lợi ích cá nhân,
quyền to, cấp thấp thì quyền nhỏ. Dù tính mệnh
to hay nhỏ, có quyền mà thiếu lương
tâm là có dịp đục khoét, có dịp ăn Vượt qua gian khổ; thắng k
của đút” kiêu, bại k nàn (lâu dài)
18

9
 8/8/2023

2. TƯ TƯỞNG HCM VỀ ĐẠO ĐỨC

b. Nhân tố
tạo nên sức hấp dẫn
của chủ nghĩa xã hội

19

2. TƯ TƯỞNG HCM VỀ ĐẠO ĐỨC

b. Nhân tố
tạo nên sức hấp dẫn
của chủ nghĩa xã hội

20

10
 8/8/2023

“Quảng Trị, ngày 11/9/1972

Toàn gia đình kính thương!
Hôm nay con ngồi đây biên vài dòng chữ cuối cùng,
phòng khi đã “đi nghiên cứu bí mật trong lòng đất”, thì gia
đình khỏi thấy đó là điều đột ngột.
Mẹ kính mến! Thư này tới mẹ là con đã đi xa rồi. Chắc
mẹ đau buồn lắm. Lớn lên trong vòng tay mẹ từ khi còn trứng
nước, chưa kịp báo đáp công ơn sinh thành, giờ con đi xa là
để lại cho mẹ nỗi buồn nhất trên đời.
Con rất hiểu đời mẹ đã đau khổ nhiều,nhưng mẹ hãy
lau nước mắt để sống đến ngày đón mừng chiến thắng.Con đi,
mẹ ở lại trăm tuổi bạc đầu. Coi như con lúc nào cũng nằm bên
mẹ. Coi như con đã sống trọn đời cho Tổ quốc mai sau…
Em yêu thương. Mọi lá thư đến với em đều là nguồn
động viên em khi xa anh. Song, lá thư này đến tay em sẽ là nỗi
buồn lớn nhất. Chúng ta sống với nhau chưa được bao lâu, thì
chiến tranh đã cướp đi của em biết bao yêu thương, trìu mến.
Người ta lấy chồng thì được chiều chuộng mọi điều. Em chưa
được hưởng diễm phúc ấy đã phải xa anh….
Anh biết em sẽ không đọc nổi lá thư này, nhưng em
hãy gạt nước mắt cho đời trẻ lại. Anh chỉ mong em khỏe, yêu
đời, nếu có điều kiện, hãy cứ đi bước nữa, vì em còn trẻ
lắm.Anh chỉ mong em sẽ luôn nhớ đến anh và hãy thắp hương
cho anh vào ngày giỗ anh. Hãy là người con dâu hiếu thảo của
mẹ, là người em ngoan của các anh chị anh…
..... Bức thư của Liệt sĩ Lê Văn Huỳnh
Chào mẹ, chào em, chào tất cả gia đình và làng xóm quê hương” (quê ở Kiến Xương, Thái Bình.)

21

2. TƯ TƯỞNG HCM VỀ ĐẠO ĐỨC

2.2. Những chuẩn mực đạo đức cách mạng
* Trung – Hiếu
Nho giáo
Nước là của Vua
+ Khổng Tử:
- Trung với vua (Thiên tử)
Hiếu với cha mẹ
- 2 chiều:
Vua hiền, tôi trung
Cha từ, con hiếu
+ Hán Nho, Tống Nho:
- Trung với vua
Hiếu với cha mẹ
Xuân Thu: 770-403 TCN;
Chiến Quốc: 403-221 TCN,
Khổng Tử: 551-479 TCN - 1 chiều, “ngu trung”
22

11
 8/8/2023

2. TƯ TƯỞNG HCM VỀ ĐẠO ĐỨC

2.2. Những chuẩn mực đạo đức cách mạng
* Trung – Hiếu
Hồ Chí Minh
Nước là của Nhân dân
Trung với nước
Hiếu với dân
+ Trung với nước là trung
thành với sự nghiệp dựng
nước và giữ nước, đặt lợi
ích của TQ lên trên, trước
+ Hiếu với dân là thương
yêu, kính trọng dân; tin
dân, thân dân, học hỏi dân,
lấy, lấy dân làm gốc; làm
đày tớ của dân
23

2. TƯ TƯỞNG HCM VỀ ĐẠO ĐỨC

2.2. Những chuẩn mực đạo đức cách mạng **
Cần: o Siêng năng, chăm chỉ, cố gắng dẻo dai Cần, Kiệm,
o Đi đôi với kế hoạch (có phân công: Liêm, Chính,
công việc và nhân tài)
Chí công vô tư
o Đi đôi với chuyên: dẻo dai, bền bỉ
o Đi đôi với “Kiệm”

24

12
 8/8/2023

2. TƯ TƯỞNG HCM VỀ ĐẠO ĐỨC

2.2. Những chuẩn mực đạo đức cách mạng **
Kiệm: o Tiết kiệm, không xa xỉ, không hoang Cần, Kiệm,
phí,không bừa bãi;không phải là bủn xỉn Liêm, Chính,
Chí công vô tư
o Tiết kiệm: sức lực, thời gian, tài sản…
o Muốn tiết kiệm tốt phải “khéo tổ chức”
o Đi đôi “Cần”: Có “cần” thì mới có “kiệm”

25

2. TƯ TƯỞNG HCM VỀ ĐẠO ĐỨC

2.2. Những chuẩn mực đạo đức cách mạng **
Liêm:
o Trong sạch, không tham lam Cần, Kiệm,
o Tham lam: tiền của, địa vị, danh tiếng, Liêm, Chính,
ăn ngon, sống yên Chí công vô tư
o Đi đôi với “Kiệm”: Có “kiệm” mới có “liêm”
o Một DT biết cần, kiệm, biết liêm, là một DT giàu về vật
chất, mạnh về tinh thần, là một DT văn minh tiến bộ

26

13
 8/8/2023

2. TƯ TƯỞNG HCM VỀ ĐẠO ĐỨC

2.2. Những chuẩn mực đạo đức cách mạng **
Chính osiêng
Thiện, không
năng, chăm tà,gắng
chỉ, cố thẳng thắn, đứng đắn
dẻo dai
Cần, Kiệm,
Liêm, Chính,
o Đối với mình: ko tự kiêu,tự đại; luôn cầu Chí công vô tư
tiến bộ; luôn tự kiểm điểm.
Đối với người: Ko nịnh hót người trên, ko coi khinh người
dưới; chân thành, khiêm tốn,
đk; học họ và giúp họ tiến bộ
Đối với việc: Việc nước lên trên, trước việc tư;phụ trách
việc gì thì làm cho kỳ được
o “Cần,Kiệm,Liêm” là gốc rễ của “Chính”;mình phải “chính”
trước, mới giúp được người khác “chính”

27

2. TƯ TƯỞNG HCM VỀ ĐẠO ĐỨC

2.2. Những chuẩn mực đạo đức cách mạng **
Chí công vô tư: Cần, Kiệm,
o Vì lợi công, không vì tư lợi; đối lập CN cá nhân Liêm, Chính,
o Đem lòng chí công vô tư mà đv người, đv việc Chí công vô tư
Khó nhọc đi trước, hưởng thụ đi sau; lợi ích chung trước, lợi ích riêng sau
o Lòng mình chỉ biết vì Đảng, vì Tổ quốc, vì đồng bào thì
mình sẽ tiến đến chỗ chí công vô tư

28

14
 8/8/2023

2. TƯ TƯỞNG HCM VỀ ĐẠO ĐỨC

2.2. Những chuẩn mực đạo đức cách mạng
Thương yêu con***
người, - Thương yêu con người trên
sống có tình lập lập trường gc công nhân
có nghĩa - Mỗi người phải chặt
chẽ, nghiêm khắc với
mình; rộng rãi, độ lượng
với ng khác; tôn trọng
quyền cngười, tạo đk cho
cngười phát huy tài năng

- “Hiểu CNML là phải sống với nhau

có tình có nghĩa. Nếu thuộc bao
nhiêu sách mà sống không có tình có
nghĩa thì sao gọi là hiểu CNML được”
29

2. TƯ TƯỞNG HCM VỀ ĐẠO ĐỨC

2.2. Những chuẩn mực đạo đức cách mạng
****
Tinh thần quốc tế trong sáng

30

15
 8/8/2023

Thảo luận
Nhận thức về những chuẩn mực đạo đức cách
mạng theo tư tưởng Hồ Chí Minh trong giai đoạn
hiện nay?
- Hoàn cảnh thay đổi?
- Vai trò của đạo đức cách mạng có thay đổi?
- Các chuẩn mực đạo đức cách mạng có thay đổi?

31

2. TƯ TƯỞNG HCM VỀ ĐẠO ĐỨC

2.3. Những nguyên tắc xây dựng đạo đức cách mạng
a. Nói đi đôi với làm, Đạo đức CM Đạo đức giả
nêu gương về đạo đức - Nói đi đôi với -Nói một đằng
làm làm một nẻo,
- Nói ít làm nhiều -Nói nhiều làm ít
- Không nói mà làm -Nói mà không làm

“Suốt đời tôi hết lòng hết sức phục

vụ TQ,phục vụ cm,phục vụ nd.Nay dù
phải từ biệt tg này,tôi không có điều
gì phải hối hận,chỉ tiếc là tiếc rằng không
được phục vụ lâu hơn nữa,nhiều hơn nữa”
(Di chúc Hồ Chí Minh)
1911: Đi tìm đường cứu nước 1945: CMT8 thành công, Chủ tịch nước
1930: Sáng lập ĐCSVN 1945-1969: CTN, Chủ tịch Đảng (1951)
1941: Về nước, sáng lập MT Việt Minh lãnh đạo kc chống Pháp, Mỹ
32

16
 8/8/2023

2. TƯ TƯỞNG HCM VỀ ĐẠO ĐỨC

2.2. Những nguyên tắc xây dựng đạo đức cách mạng
b. Xây đi đôi với chống Xây Chống
+ Phát hiện sớm, phải Những phẩm chất, Những thói quen
tuyên truyền, vận động chuẩn mực tập tục lạc hậu;
hthành ptr qc rộng rãi đạo đức mới chủ nghĩa cá nhân

+ K.hợp gd đạo đức

với tăng cường tính
nghiêm minh của PL
+ GD đạo đức mới
phải phù hợp với
từng gđcm, từng
lứa tuổi, ngành
nghề, môi trường
33

2. TƯ TƯỞNG HCM VỀ ĐẠO ĐỨC

c. Tu dưỡng đạo đức suốt đời

CN cá nhân Đạo đức CM

là: “một
thứ vi trùng rất
độc, do nó mà sinh ra
các thứ bệnh rất nguy hiểm”,
“bệnh mẹ, do đó mà sinh ra
nhiều chứng bệnh khác”, “nếu
nó còn lại trong mình, dù là ít
thôi, thì nó sẽ chờ dịp để ptriển
để che lấp đđcm,để ngăn trở ta”

34

17
 8/8/2023

3. TƯ TƯỞNG HCM VỀ CON NGƯỜI

3.1. Quan niệm - Con người cụ thể,
về con người ko trừu tượng, ko chờ “kiếp sau”

- Con người là một thực

thể thống nhất
giữa mặt tự nhiên
và mặt xh;chúng
quan hệ, gắn kết
chặt chẽ với nhau,
trong đó, các qh xh
qđ bản chất con người
- Nhìn nhận con người
lịch sử - cụ thể

35

3. TƯ TƯỞNG HCM VỀ CON NGƯỜI

3.2.Quan điểm
về vai trò của
con người:
* Mục
tiêu

,
do ì”
p tự g
c lậ húc
độ p hĩ a
lý
“Nước g hạnh có ng
hưởn ng
mà dân không ũng chẳ
thì độc lập c

36

18
 8/8/2023

3. TƯ TƯỞNG HCM VỀ CON NGƯỜI

3.2.Quan điểm
về vai trò của Chính
con người: trị
* Động
Lực

CON
NGƯỜI
Con người
là vốn quý Kinh Văn hóa
nhất, động lực, tế
nhân tố quyết KH,GD…
định thành công của
sự nghiệp cách mạng
37

3. TƯ TƯỞNG HCM VỀ CON NGƯỜI

3.3. Quan điểm về xây dựng con người

*
Khách quan:
Từ yêu cầu, đòi hỏi của cm
Cấp bách:
Rất quan trọng, cm luôn cần
Lâu dài:
Đạt mục tiêu cm là lâu dài
* Trách nhiệm của Đảng , NN, các
đoàn thể CT-XH kết hợp với tính tích
cực, chủ động của từng người
38

19
 8/8/2023

3. TƯ TƯỞNG HCM VỀ CON NGƯỜI

3.3. Quan điểm về xây dựng con người

39

3. TƯ TƯỞNG HCM VỀ CON NGƯỜI

3.3. Quan điểm về xây dựng con người

40

20
 8/8/2023

3. TƯ TƯỞNG HCM VỀ CON NGƯỜI

3.3. Quan điểm về xây dựng con người

41

42

21