Professional Documents
Culture Documents
Xemtailieu Giao Trinh Day Nghe Dan Chuong Trinh
Xemtailieu Giao Trinh Day Nghe Dan Chuong Trinh
- Người dẫn chương trình cần có khả năng phân tích và quan sát vấn đề
một cách thấu đáo và sâu sắc, đưa ra những ý kiến, đánh giá chính xác về các
vấn đề được đề cập.
- Phải là người có bề dày kinh nghiệm và có uy tín để có thể điều phối và
phát huy tối đa năng lực của từng thành viên trong chương trình.
- Khả năng diễn đạt lưu loát, diễn cảm, hài hước và lịch sự.
- Có khả năng xử lý tình huống, phán đoán nhanh và sáng tạo
- Có ngoại hình ưa nhìn, ăn mặc phù hợp với từng chương trình. Người
dẫn chương trình chính là “hình ảnh đại diện” của chương trình. Người dẫn
chương trình thường xuất hiện với một hình ảnh nghiêm túc với trang phục
phù hợp và gương mặt được trang điểm hết sức tự nhiên.
- Có kỹ năng sử dụng ngôn ngữ của cơ thể, nó bao gồm: tư thế, cử chỉ,
điệu bộ, sự liên hệ của mắt…
- Tác phong làm việc : khoa học, chính xác, cụ thể và cầu thị
- Phẩm chất đạo đức: nhiệt tình, yêu nghề, có tinh thần trách nhiệm cao.
- Luôn tự tin vào bản thân
Có 8 chữ vàng trong nghiệp vụ dẫn chương trình: "Chính xác - Linh
hoạt - Truyền cảm - Nhiệt tình". Tám chữ vàng này cũng là yêu cầu của
nghiệp vụ. Chính xác về thông tin. Linh hoạt về ứng xử tình huống. Truyền
cảm về diễn đạt. Nhiệt tình xuất phát từ tinh thần trách nhiệm.
4. Các lưu ý khi dẫn chương trình.
- Khi có một người nào đó phát biểu sai kiến thức, nói dài quá thời gian
cho phép… có thể nhờ bộ phận âm thanh cúp tiếng giúp xem như có sự cố,
sau khi sửa lại âm thanh ta có thể xin lỗi và sang nội dung khác.
- Khi ta hoặc một người nào đó nói sai, nhằm lời, hát lạc giọng… tự tắt
micrô để mọi người xem có sự cố, không lưu ý đến sự việc, ta tranh thủ
chuyển sang đề tài khác hoặc hát lại, nói lại…
- Khi cầm micrô trong tay phải lưu ý các điều sau:
+ Không để đầu micrô quay về hướng mặt loa, âm thanh sẻ hú, có khi hư
luôn cả micrô dễ gây ác cảm với người phụ trách âm thanh và đại biểu.
+ Không vỗ tay khi có micrô trên tay, dễ làm hư micrô.
+ Không sử dụng micrô để nói chuyện linh tinh, hát ngêu ngao dễ làm
người khác không hài lòng.
+ Không được nói trong hậu trường khi chưa tắt micrô.
+ Đối với các loại micrô có công tắt trực tiếp khi cần sử dụng thì mở nếu
không thì nên tắt cho tiện.
- Trong chương trình các tiết mục hát, đọc thơ, kể chuyện… nên bố trí có
người tặng hoa sẽ làm không khí buổi lễ hưng phấn lên. Nếu có lễ phát
thưởng, ca, kể chuyện, nhất là đối thoại… nên nhờ người khác phỏng vấn (các
câu hỏi phải do ta chuẩn bị) cũng là cách làm cho chương trình sinh động
thêm.
- Trước khi ca một bài, mời một người lên phát biểu… nên có lời dẫn để
chương trình thêm phong phú; tuy nhiên cũng lưu ý cần tránh nói nhiều quá
sẽ làm loãng nội dung.
- Khi cần khán giả đồng tình với người dẫn chương trình về một vấn đề
nào đó thì thay vì nói: Các bạn, các đồng chí… có đồng ý với tôi không? Nên
nói: Tôi tin rằng các bạn, các đồng chí sẽ đồng ý với tôi là… tránh đi các
phản ứng ngược lại điều mình muốn nghe từ khán giả.
- Các chương trình có tính chất vui chơi, giải trí và quy mô lớn… nên bố
trí 2 người dẫn chương trình tuy có cực hơn ở phần viết kịch bản, tập dợt…
nhưng cũng chính điều đó làm cho quy mô, hình thức được nhân lên nhiều
lần, người dự cảm thấy sinh động hơn.
- Phải gặp gở các nhân vật xuất hiện trong chương trình, trong kịch bản
để tạo cảm giác gần gũi, tạo thêm sự tự tin khi xuất hiện, đặc biệt là có thêm
nhiều “chất liệu” để khai thác tình huống “đắt giá” về nhân vật.
- Dẫn chương trình phải luôn ăn mặc nghiêm túc, phải khác và đẹp hơn ở
những người tham dự, đó là cách tạo cảm tình ở của người dẫn.
– Luôn tự tin vào chính khả năng mình là điều không thể thiếu dành cho
công việc của người dẫn chương trình, chính nó sẽ đưa bạn nhanh chóng tiến
đến sự thành công.
Giáo trình NPT: Dẫn chương trình 3 Lưu hành nội bộ
Trường trung cấp CN&TT Nam Định
Sau khi hít vào không nên thở trùng ngay lập tức, hãy chờ vài giây sau
mới nhả trùng bụng mình có thể cảm nhận được một lát thế “căng” của cơ
thành bụng dưới. Lúc hít vào không được vươn vai cao quá, lồng ngực không
được phập phồng, nếu có hiện tượng như vậy thì hãy thở ra hết và tập lại từ
đầu.
1.3. Động tác thở ra
Trạng thái thở ra phải tự nhiên không bị gò bó nhưng để thở ra tốt phục
vụ cho nói và phát thanh- truyền hình thì lại cần có sự khống chế. Thở ra phải
ổn định, dài hơi, đều đặn, mạnh yếu là theo ý muốn của con người.
Thở ra là động tác phát ra âm thanh, độ khó khống chế khá lớn.
Hơi thở ra của nam phải đạt được 60 giây trở lên, với nữ phải đạt được
45 giây trở lên.
1.4. Luyện tập phát âm
Trên cơ sở đã luyện tập hít thở bắt đầu phát âm, ở giai đoạn này tạm thời
không bắt buộc là phát ra là ở âm nào, âm chữ nào cũng được. Miệng phải mở
to, nên tập là những nguyên âm đơn trước như: a, e, o..
Âm phát ra bắt đầu từ mức yếu nhất dần dần mạnh to lên đạt đến mức
bình thường hoặc có thể nhỏ hơn một chút so với bình thường nhưng không
nên quá to, cố gắng giữ lâu thời gian phát âm để thử xem thời gian một lần
hơi là bao lâu.
Mục đích của việc luyện tập này là ở chỗ tìm ra một cảm giác âm thanh
trong suốt, trong sáng nhất.
Nếu lúc phát âm, thấy chỗ nào căng thẳng khác thường thì đó là âm
không chính xác như: hồi hộp, cảm giác bị nghẹt hơi thở, họng bị căng thẳng,
khàn thở hoặc phần bụng căng thẳng cũng đều là không chính xác, nên luyện
tập lại.
Các nguyên tắc của việc luyện âm:
Luyện xoay quanh khẩu lệnh
Giáo trình NPT: Dẫn chương trình 6 Lưu hành nội bộ
Trường trung cấp CN&TT Nam Định
Khi nhả âm phần bụng chữ ( đây là phần chủ yếu của một chữ), tức là
nguyên âm chính trong từ, cần phải phát cho vang vọng, dễ nghe. Yêu cầu khi
nhả âm phần bụng chữ là thời gian nhả âm cần dài hơn một chút và trạng thái
mở của vòm miệng phải tương đối đầy đủ. Đặc biệt cần chú ý những nguyên
âm chủ yếu trong từ như âm “i ”không được phát ra quá ư là gấp gáp, căng
thẳng.
Nhưng cũng phải phân biệt rõ trong từ có mấy âm tiết và các âm giống
nhau trong một từ đơn hay kép, ở đầu, ở giữa hay cuối từ để phát âm cho
chính xác.
3. Kỹ năng diễn đạt:
3.1. Trọng âm
a. Vị trí trọng âm
Khi đọc và dẫn chương trình, câu từ trong lời nói không phải bao giờ câu
từ nào cũng giống nhau về độ nặng- nhẹ, nhanh- chậm, cao- thấp. Có từ trọng
yếu, có từ thứ yếu, có rất nhiều các tầng thứ khác nhau. Những từ được người
dẫn chương trình nhấn mạnh gọi là “trọng âm”.
Khi thể hiện trạng thái chỉnh thể của cả câu, trọng âm của câu từ thường
hay rơi vào từ cuối câu. Nếu như chỉ cần nói rõ một trạng thái chỉnh thể thì
chỉ cần nhấn mạnh thêm một chút vào từ cuối câu, lúc này trọng âm thể hiện
không mạnh lắm.
Ví dụ trong câu: “Trong tay tôi đang cầm một quyển sách”. Nếu muốn
nói rõ trạng thái nào, người đọc sẽ tập trung nhấn mạnh vào vị trí của từ đó để
nói rõ lên một tổng thể, trạng thái của người cầm quyển sách.
Mặt khác, trong cùng một câu vị trí của trọng âm khác nhau sẽ thể hiện
được hàm ý câu từ khác nhau. Trọng âm này chính là trọng âm logic. Hay nói
cách khác, khi vị trí trọng âm khác nhau sẽ sinh ra một ý nghĩa có phần khác
nhau trong câu.
- Tôi cầm một quyển sách trong tay..................................ai cầm?
Trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta, thường hay có hiện tượngphản
thoại, phản nghĩa, nói là “tốt” nhưng thức tế là “xấu”, nói đông thường chỉ
tây, nói anh nhưng lại ám chỉ anh ấy...Ý nghĩa như vậy cần thể hiện ra trên
thực tế là thể hiện trọng âm trên văn bản. Cách nói như vậy là phương thức
nói phản thoai, phản nghĩa bằng sự thể hiện trọng âm.
Trọng âm phản nghĩa là hình trạng đặc thù của việc thể hiện trọng âm.
Ví dụ: “ Như vậy là hại tới bách tính, nhưng anh ta vẫn rêu rao ở mọi
nơi là lúc nào cũng lo lắng cho mọi người, đem lợi lại cho mọi người”. Trong
câu này,” lo lắng , đem lợi” là trọng âm phản nghĩa. Khi thể hiện thì đồng
thời với việc nhấn mạnh trọng âm nên có một giọng điệu phủ định nữa thì câu
nói sẽ nổi bật, người nghe sẽ cảm thấy lý trí.
Việc tìm được những trọng âm đúng trong câu cũng tương ứng với việc
tìm ra đầu mối để thể hiện phần chủ yếu của văn bản. Người dẫn chương trình
khi phát hiện đúng trọng âm sẽ giúp cho phần đọc sống động, hấp dẫn hơn.
c. Diễn đạt trọng âm
Diễn đạt trọng âm có 3 thủ pháp chính.
Một là: kéo dài âm chữ.
Hai là: lên giọng.
Ban là: âm lượng mạnh hơn
Thông thường 2 cách trước thì hay kết hợp sử dụng, cách thứ 3 thì hay
dùng khi kết hợp cả 3 thủ pháp với nhau. Kéo dài âm chữ ( dài giọng) và lên
giọng để diễn đạt các từ ngữ trọng âm, đó cũng chính là sự nhả chữ từng chữ
và âm đọc trọng âm kéo dài. Sự thể hiện cụ thể ở đây là sự chặt chẽ tiết tấu
giữa cấp âm nhả chữ từng chữ, có thể thấy trọng âm được thể hiện bật ra qua
sự so sánh như vậy.
3.2. Tiết tấu ( ngữ điệu)
Tiết tấu là tiêu chí của chu kỳ biến hoá vận động chất. Trong đời sống,
một ngày có 3 bữa: sáng- trưa- tối. Hoặc nếu ta nhìn ra xa thấy núi non có cao
Giáo trình NPT: Dẫn chương trình 10 Lưu hành nội bộ
Trường trung cấp CN&TT Nam Định
có thấp. Trong kiến trúc thành phố , đường xá nhà cửa có thấp có cao, hình
thức khác nhau. Về nghệ thuật, thì tiết tấu thể hiện rõ ràng nhất. Tiết tấu, âm
điệu trong âm nhạc làm cho người ta cảm động, tiết tấu trong vũ hội làm cho
người ta hưng phấn, tiết tấu trong thơ ca làm người ta say mê hoặc là căng
thẳng hoặc thư giãn. Tiết tấu ở bất kỳ lĩnh vực nào đều có biến hoá. Nếu tiếu
tấu đơn điệu sẽ gây nhàm chán.
Khi người dẫn chương trình nói, tiết tấu chủ yếu thể hiện ở sự thay đổi
cao thấp của giọng nói nặng nhẹ của giọng nó, nhanh chậm của giọng nói.
Tiết tấu ngôn ngữ của người dẫn chương trình là những yếu tố không ngừng
biến đổi, không trùng lặp được hiện ra.
Nói về tiết tấu của người dẫn chương trình là nói về cả một quá trình thể
hiện của người đó trên phát thanh- truyền hình. Thông thường, tổng thể tiết
tấu thuộc về một loại hình tiết tấu hoặc thâm trầm, hoặc thanh thoát, hoặc
chậm rãi, hoặc cao giọng...Điều này căn cứ vào nội dung cụ thể cần đọc , cần
nói để quyết định. Cũng có thể là sự khác nhau giữa nội dung các văn bản,
chương trình để quyết định loại hình tiết tấu nào cho phù hợp nhất, diễn cảm
nhất.
+. Giọng nói có âm vang sẽ cuốn hút,hấp dẫn người nghe, giọng nói nhỏ,
trầm buồn sẽ rất kém hấp dẫn.
+ Giọng nói có ngữ điệu trầm bổng, lúc lên cao lúc xuống thấp nhằm
mục đích nhấn mạnh tạo sự tươi vui, sôi động hay lắng đọng.
- Giọng nói có sức truyền cảm, sức thuyết phục. Giọng nói cần truyền
được cảm xúc đến người nghe làm người người nghe đồng cảm với người dẫn
chương trình: niềm tự hào, sự xúc động, sự suy tư…
3. Thể hiện bằng hình thể ( cử chỉ và trạng thái cơ thể)
- Người dẫn chương trình ngoài ngôn ngữ nói còn phải thể hiện bằng các
động tác trên cơ thể: bao gồm động tác tay, đầu, mắt, miệng, cách đứng, cách
di chuyển. Các động tác cần phối hợp thật nhịp nhàng tự nhiên với nhau.
Ví dụ: khi công bố tin vui thì miệng cười mắt cười, mắt hướng lên; ngực
hơi dướn lên tạo sự vui mừng chào đón…
- Đối với người dẫn chương trình truyền hình, động tác cơ thể phần lớn
là động tác tay. Động tác tay chia ra 3 động tác khác nhau: nắm tay, bàn tay
và ngón tay.. Hướng của động tác có thể là hướng lên, xuống, trái, phải,
thẳng… Phương hướng của động tác có thể có dạng: hợp lại, tách ra, đẩy, lùi,
thu về, giơ lên, ấn xuống, chuyển, quay…Những yếu tố này kết hợp với nhau
sẽ có nhiều động tác tay rất phong phú sắc thái.
Mỗi người dẫn chương trình cần phải luyện cho mình một thế tay riêng,
tạo ra một thế tay độc đáo góp thêm vào việc tạo ra một cá tính riêng của
mình khi dẫn chương trình.
- Tư thế đứng: Tư thế đứng thẳng, khoảng cách hai chân hợp lý, không
đứng chụm chân, không để hai chân quá xa, tay cầm mic, kịch bản phía trước.
Giáo trình NPT: Dẫn chương trình 22 Lưu hành nội bộ
Trường trung cấp CN&TT Nam Định
- Tư thế ngồi: Ngồi với tư thế lưng và đầu thẳng, ở vị trí giữa ghế, không
ngồi một bên ghế, không nên ngồi hết chỗ, thường ngồi ở nửa ngoài ghế, hai
tay để ở tay vịn của ghế, hoặc lên đùi, hoặc trên mặt bàn nếu có bàn phía
trước. Đối với chân cần để nghiêm túc, không rung chân. Khi bắt đầu ngồi
cần nhẹ nhàng, cẩn thận, không nên vội vàng, nên chú ý đến trang phục khi
ngồi.
Riêng đối với những trường hợp người dẫn chương trình bản tin ở tư thế
đứng thì phải đứng với tư thế tự nhiên, lưng thẳng, cử chỉ tay và đầu phải phù
hợp với lời dẫn để tạo sự sinh động, hấp dẫn.
2. Kỹ năng dẫn chương trình ca nhạc
2.1. Thế nào là chương trình ca nhạc?
Chương trình ca nhạc là dạng chương trình giới thiệu các tác phẩm ca
nhạc theo chủ đề hoặc theo yêu cầu.
2.2. Kết cấu chương trình ca nhạc.
Lời giới thiệu chương trình
Lời dẫn các ca khúc
Giao lưu khách mời (nếu có)
Lời chào kết
2.3. Kỹ năng dẫn chương trình ca nhạc.
- Người dẫn chương trình ca nhạc cần có kiến thức phong phú về văn
nghệ, có khả năng cảm thụ và đánh giá nghệ thuật.
- Người dẫn cần có nền tảng văn hóa tốt để có thể thực hiện những
chương trình ca nhạc có nội dung hấp dẫn, có tính giải trí.
- Đối với người dẫn chương trình ca nhạc, phong cách cá tính là yếu tố
quan trọng. Phong cách độc đáo, mới lạ, cuốn hút quyết định sự thành công
của chương trình.
3. Kỹ năng dẫn trchương trình trò chơi truyền hình (game show).
3.1. Vài nét về trò chơi truyền hình tại Việt Nam:
- Ở Việt Nam, kể từ năm 1996 cùng với sự ra đời của VTV3, trò chơi
truyền hình đã ra đời và ngày càng trở nên phong phú hơn về số lượng, sinh
động hơn về nội dung, hấp dẫn hơn về hình thức. Trò chơi truyền hình từ
những bước chập chững đầu tiên với SV96, Bảy sắc cầu vồng…nay đã làm
phong phú chương trình phát saóng của Đài truyền hình Việt Nam bằng hàng
loạt những cái tên mới : Đường lên đỉnh Olympia, Ở nhà chủ nhật, Làng vui
chơi làng ca hát, Vườn cổ tích, Hành trình văn hoá, Chiếc nón kỳ diệu, Thế kỷ
âm nhạc, Ai là triệu phú, Đấu trường 100, Hãy chọn giá đúng, Chúng tôi là
chiến sĩ, đối mặt….
- Trò chơi truyền hình đã trở thành một loại hình giải trí không thể thiếu
đối với khán giả xem truyền hình. Hiện nay trên sóng của truyền hình Việt
Nam phát sóng các trò chơi với thời lượng từ 30 đến 50 phút ở các ngày trong
tuần, trên các kênh khác nhau. Nhiều trò chơi truyền hình đã trở thành những
phong trào mang tính xã hội, những hình thức sinh hoạt tập thể mới mẻ và
hiệu quả áp dụng ở nhiều địa phương. Ngày càng nhiều khán giả từ nông thôn
đến miền núi thích theo dõi, đến cổ vũ và đăng ký tham gia trò chơi truyền
hình. Những điều lý thú từ các trò chơi truyền hình đã trở thành đề tài bàn
luận của nhiều người, nhiều lứa tuổi, của báo chí và công luận. Không ai phủ
nhận khả năng to lớn của trò chơi truyền hình ngày hôm nay trong việc giải
trí, thông tin, văn hoá giáo dục.
3.2. Trò chơi truyền hình là gì?
Trò chơi truyền hình tường thuật một cuộc trình diễn mà trong đó các
thành viên tham gia vào một cuộc thi đấu theo một luật lệ nhất định, được tổ
chức ghi hình và đưa lên sóng truyền hình sao cho người xem dễ dàng theo
dõi.
Theo các tác giả Từ điển Bách khoa về trò chơi truyền hình, có 4 loại trò
chơi truyền hình:
- Quiz show: thi khả năng của người chơi trả lời các câu hỏi khác nhau.
- Panel show: người chơi cố gắng đoán biết một số bí mật của người
khách mời.
- Trò chơi có sự tham gia của khán giả truyền hình: người chơi trình
diễn để giải trí cho khán giả trong trường quay cũng như ở nhà.
- Trò chơi có những người tham gia cố gắng học được luật lệ của một trò
chơi đặc biệt và cố gắng làm tốt những kỹ năng đặc biệt này.
Như vậy, trò chơi truyền hình (hay game show) là một dạng hoạt động
văn hóa, giải trí được hình thành sau khi truyền hình trở thành một phương
tiện truyền thông đại chúng. Trò chơi truyền hình gồm rất nhiều loại hình
như: trò chơi trí tuệ, trò chơi vận động, trò chơi giải trí, trò chơi mạo hiểm...
nhưng tất cả đều có một đặc điểm chung là hình thành, tồn tại và phát triển
nhờ vào sức mạnh thu hút của truyền hình.
Phần lớn các trò chơi truyền hình thường được thực hiện tại trường quay
của đài truyền hình hoặc trong một diện tích hẹp phù hợp với hoạt động thu
hình, do đó số lượng người chơi thường không lớn. Hiện nay, các trò chơi
truyền hình được các công ty chuyên cung cấp bản quyền trò chơi truyền hình
sáng tạo và sản xuất thử. Các hãng truyền hình, các công ty quảng cáo sẽ mua
lại bản quyền các trò chơi này và thực hiện lại chúng.
Tại Việt Nam, trò chơi truyền hình phát triển với tốc độ rất nhanh, hầu
hết tất cả các đài lớn đều cho ra đời nhiều chương trình mới. Có lẽ hoạt động
mạnh nhất là kênh VTV3 của Đài truyền hình Việt Nam.
Hơn bất cứ một thể loại truyền hình nào khác, trò chơi truyền hình có
một cấu trúc chặt chẽ, rõ ràng, trong khi đó lại hết sức linh hoạt uyển chuyển.
Có thể so sánh trò chơi truyền hình với một cơ thể mà khung xương của nó là
cấu trúc chương trình và luật chơi có đầu có cuối và sự sắp xếp của các bộ
phận trong nó theo một trật tự rõ ràng, không thừa không thiếu. Nếu không có
một trật tự quy củ như vậy thì trò chơi truyền hình đã không được tổ chức và
tiến hành. Cấu trúc của trò chơi truyền hình cũng gồm những yếu tố mở đầu,
thắt nút, cao trào, mở nút…vì bản thân trò chơi đã chứa đựng những yếu tố
kịch tính cao.
Tính đại chúng của trò chơi truyền hình có vai trò rất quan trọng. Những
người làm chương trình bám lấy luật chơi để tiến hành trò chơi và luật chơi
tạo ra sự bình đẳng, những cơ hội như nhau cho những người cùng tham gia
một cuộc chơi. Luật chơi phải hết sức chặt chẽ và có tính trước mọi tình
huống có thể xuất hiện. Một yêu cầu quan trọng đối với luật chơi là phải ngắn
Giáo trình NPT: Dẫn chương trình 31 Lưu hành nội bộ
Trường trung cấp CN&TT Nam Định
gọn, rõ ràng để khán giả xem truyền hình có thể hiểu và theo dõi được diễn
biến của trò chơi. Các yếu tố gây căng thẳng, hồi hộp, yếu tố ngẫu nhiên, may
rủi, kịch tính… được thể hiện bằng những quy định trong luật chơi và bằng
những yếu tố bổ trợ khác như âm thanh, ánh sáng, thiết bị điện tử…để hấp
dẫn khán giả truyền hình. Sân khấu được bố trí tiện lợi nhất cho việc lấy hình
ảnh làm sao để thể hiện được diễn biến của trò chơi và phải tạo được khung
cảnh phù hợp, đẹp mắt, hấp dẫn.
3.3. Kỹ năng dẫn chương trình trò chơi truyền hình.
- Người dẫn chương trình phải tạo được không khí sôi nổi hào hứng cho
trò chơi.
- Người dẫn chương trình cần tạo ra sự thoải mái, tự nhiên, nhiệt tình đối
với những người tham gia, giúp họ có thể tự tin, bình tĩnh trong suốt cuộc
chơi. Người dẫn chương trình phải luôn khích lệ mọi người tham gia và theo
dõi trò chơi, phải có khả năng kết nối những người tham gia chương trình.
hình chính là một sân chơi để những những người tham gia chứng tỏ khả
năng, sự hiểu biết và bản lĩnh của bản thân họ. Họ đến tham gia chương trình
bởi thích sự khám phá kho tàng kiến thức, muốn đối mặt với những câu hỏi để
khẳng định mình. Họ mong muốn một sân chơi bổ ích và công bằng.
- Người dẫn chương trình vừa phải tạo ra sự gay cấn sôi nổi của trò chơi
vừa không quên hài hước, dí dỏm những khi cần thiết.
- Người dẫn chương trình phải tạo được tính bất ngờ cho chương trình
trò chơi
+ Trong thời gian diễn ra những trò chơi truyền hình khán giả xem
không chỉ để nhận được một lượng kiến thức nào đó mà họ thích chương trình
trò chơi vì những kết quả không được biết trước, họ có thể cảm thấy sự mong
đợi đầy hồi hộp và thú vị.
+ Sự tự nhiên, tính ngẫu hứng của các diễn biến trong khi chơi cũng tạo
được tính bất ngờ cho chương trình.
Lưu ý: Trong thực tế, người dẫn chương trình trò chơi là người nắm giữ
kịch bản chương trình và biết trước những diễn biến của chương trình đã dự
tính trước trong kịch bản định sẵn nhưng không nên để lộ quá sớm. Vì nếu thế
chương trình trò chơi sẽ mất đi sự tự nhiên vốn có và mất đi sự thu hút đối với
khán giả.
- Tạo được tính tương tác với khán giả
+ Có khả năng níu giữ, lôi kéo sự tham gia của khán giả truyền hình.
Đây có lẽ là yếu tố quan trọng đảm bảo sự tồn tại của trò chơi trên sóng
truyền hình vì mục tiêu của những người làm chương trình truyền hình chính
là giữ được người xem ở lại với chương trình của mình.
Người dẫn chương trình phải chứng tỏ bản lĩnh, khả năng của mình để
níu giữ khán giả. Thực tế, một số người dẫn chương trình ở thể loại trò chơi
truyền hình đã tạo dựng được thương hiệu, niềm tin ở những khán giả. Tên
tuổi của họ gắn liền với sự thành công của các chương trình trò chơi truyền
hình mà họ đã tham gia, dẫn dắt. Ví dụ như: Lại Văn Sâm với chương trình “
Ai là triệu phú”, “Chúng tôi là chiến sĩ”, “SV96”. Lưu minh Vũ với chương
trình “Hãy chọn giá đúng”. Anh Tuấn với chương trình “Trò chơi âm nhạc”.
Thu Thủy với chương trình “Ở nhà chủ nhật”. Tạ Bích Loan với chương trình
“Đường lên đỉnh Olympia”….
+ Có lẽ đặc tính này chỉ có chương trình trò chơi truyền hình mới thể
hiện rõ ràng nhất. Trong các chương trình trò chơi, không chỉ có người tham
gia trò chơi mới có cảm giác chiến thắng, khoảnh khắc vui vẻ khi trả lời đúng
câu hỏi từ chương trình. Cảm giác đó không chỉ dành riêng cho những người
tham gia trò chơi mà còn diễn ra ở đông đảo những người xem truyền hình.
Với mỗi câu hỏi đặt ra trong chương trình “Đường lên đỉnh Olympia”
hay “ Ai là triệu phú”, “Đấu trường 100”…phản xạ đầu tiên của khán giả
truyền hình chính là thử trả lời các câu hỏi đó. Việc trả lời câu hỏi được mang
lại niềm vui về kiến thức hoặc trí thông minh vượt trội của khán giả, còn việc
không trả lời được cũng kích thích tính tò mò để khán giả có thể nhận thêm
những thông tin mới. Việc tự đo kiến thức hoặc tư duy của mình đối với nhiều
khán giả chính là lý do chủ yếu để đến với chương trình trò chơi truyền hình.
Ngoài ra khi theo dõi các chương trình trò chơi truyền hình, khán giả có thể
biết được diễn biến , kết quả, không khí cuộc thi đấu hoặc còn có thể đưa ra
những nhận xét, đánh giá của mình trong các cuộc tranh luận.
Việc định hướng cho các chương trình trò chơi truyền hình Việt Nam là
vô cùng cần thiết. Có như vậy trò chơi truyền hình mới có thể làm tốt các
chức năng xã hội của mình, không chỉ là phương tiện giải trí mà còn phải có
tính giáo dục cao. Hình thức chương trình hấp dẫn và dễ lôi cuốn của trò chơi
truyền hình có thể là phương tiện tác động vào nhận thức và tình cảm của
người xem. Việc người dẫn chương trình thấu hiểu sức mạnh của trò chơi
truyền hình là một điều kiện tiên quyết không chỉ để sử dụng sức mạnh ấy mà
còn phát huy nó để đem lại những hiệu quả giáo dục và tuyên truyền cần thiết
theo đúng tôn chỉ mục đích của báo chí.
Giáo trình NPT: Dẫn chương trình 34 Lưu hành nội bộ
Trường trung cấp CN&TT Nam Định