Lineaire Algebra

College 5: Opspanning en Lineaire

Onafhankelijkheid

J. Vermeer
College 5
1

Faculteit EWI
Technische Universiteit Delft
§2.3 m vergelijkingen met n onbekenden
Stelling Het stelsel [A|b] is consistent als en slechts als b een
lineaire
 combinatie van de kolommen van A is.

 a1,1 x1 + a1,2 x2 + · · · + a1,n xn = b1
 a2,1 x1 + a2,2 x2 + · · · + a2,n xn

= b2
.. .. .. .. .. .. ⇔


 . . . . . .
am,1 x1 + am,2 x2 + · · · + am,n xn = bm

       
a1,1 a1,2 a1,n b1
 a2,1   a2,2   am,2   b2 
x1  .  + x2  .  + · · · + xn  . =
  ..  ✷
       
 ..   ..   ..   . 
a1,n a2,n am,n bm

College 5 2

Faculteit EWI
§2.3 De opspanning van een stel vectoren
Definitie Laat b1 , . . . , bk vectoren in Rn zijn. De lineaire
opspanning van deze vectoren, is de verzameling van alle
lineaire combinaties van deze vectoren.
Vaak wordt dit kort “het span van de vectoren” b1 , . . . , bk
genoemd.
Notatie Span{b1 , . . . , bk }.
Voorbeelden
Vraag: geldt b1 ∈ Span{b1 , . . . , bk }?
     
 1 1 2 
Opgave 12. Laat zien: R3 = Span  1  ,  2  ,  1  .
0 3 −1
 
     
 1 −1 0 
Opgave 15. Beschrijf Span  0  ,  1  ,  −1  . ✷
−1 0 1
 
College 5 3

Faculteit EWI
§2.3 De eerste fundamentele stelling.
Stelling Laat b1 , . . . , bk vectoren in Rn zijn met k < n. Dan
geldt:
Span{b1 , . . . , bk } 6= Rn .

We zeggen: “minder dan n vectoren kunnen Rn niet opspannen!

✷

College 5 4

Faculteit EWI
§2.3 Opgaven
Opgave 5. Stel
       
1 1 0 1
v =  2  , u1 =  1  , u2 =  1  , u3 =  0 .
3 0 1 1
Is v een lineaire combinatie van u1 , u2 , u3 ?
   
4 1 2 3
Opgave 8. b =  8  A =  5 6 7 .
12 9 10 11
Is b een lineaire combinatie van de kolommen van A? ✷

College 5 5

Faculteit EWI
§2.3 Lineair (on)afhankelijkheid stel vectoren
Definitie De (verzameling van) vectoren v1 , v2 , . . . , vk in Rn
heten (lineair) afhankelijk (in Rn ) als er scalairen c1 , c2 , . . . , ck
bestaan, niet alle nul, met
c1 v1 + c2 v2 + · · · + ck vk = 0.
Stelling De vectoren v1 , v2 , . . . , vk in Rn zijn afhankelijk als en
slecht als tenminste één van de vectoren vi een lineaire
combinatie is van de overigen vectoren.
Definitie De (verzameling van) vectoren v1 , v2 , . . . , vk in Rn
heten (lineair) onafhankelijk (in Rn ) als ze niet afhankelijk zijn.
Voorbeelden Ga na of de vectoren onafhankelijk zijn. Als ze niet
onafhankelijk zijn, schrijf dan één van de vi als lineaire combina-
tie overige vectoren. ✷

College 5 6

Faculteit EWI
§2.3 Het nagaan lineaire (on)afhankelijkheid
Opmerking Als de verzameling van vectoren v1 , v2 , . . . , vk in
Rn de nulvector bevat, dan is de verzameling lineair afhankelijk.
Hoe na te gaan of eeen stel vectoren v1 , v2 , . . . , vk
(on)afhankelijk is?

1. Stap 1. Stel: c1 v1 + c2 v2 + · · · + ck vk = 0.
2. Stap 2. Merk op dat dit leidt tot stelsel: [v1 v2 . . . vk |0]
3. Stap 3. Als dit homogene stelsel een niet-triviale oplossing
heeft, dan zijn ze afhankelijk. Anders zijn ze onafhankelijk.

We hebben hierboven Stelling 2.6 verkregen. En eigenlijk ook

stelling 2.7, die we iets anders formuleren. ✷

College 5 7

Faculteit EWI
§2.3 Lineaire (on)afhankelijkheid
Opmerking We formuleren stelling 2.7 als:
Stelling De vectoren v1 , v2 , . . . , vk zijn onafhankelijk als en
slechts als de matrix A = [ v1 v2 . . . vk ] rang k heeft.
Herinner: rang(A) is het aantal pivotkolommen van de
echelonvorm.
Stelling 2.7 wordt vaak gelezen als: “De vectoren v1 , v2 , . . . , vk
zijn onafhankelijk als en slechts als iedere kolom van de matrix
A = [ v1 v2 . . . vk ] een pivotpositie heeft”.
Om na te gaan of vectoren onafhankelijk zijn volgen we altijd de
procedure van de vorige pagina. ✷

College 5 8

Faculteit EWI
§2.3 De tweede fundamentele stelling
Stelling Als de vectoren v1 , v2 , . . . , vk uit Rn onafhankelijk zijn,
dan k ≤ n.
Merk op Dit is dezelfde uitspraak als: In Rn zijn meer dan n vec-
toren afhankelijk! ✷

College 5 9

Faculteit EWI