Professional Documents
Culture Documents
Sanskrit
Sanskrit
खण्ड– : ग अर्नप्र
ु र्मक्
ु त-व्र्माकर्यर्र्भ ् - 30 अंका:
ण्ड: ठि - - 10 ङ् ा :
प्र.1. लिल च् ं ठित् ा प्रश्ना ा उत्त ालि लि -
ा े टऋ : लत । त :ऋ ा : थ् । त्र ा ा त स् ऋ : ल । त द्व प्र उत्
:- त त् :, लि त् : । त त् वत्र प्र ा ल । ा: ा :व वत्र ा लत , त् लत । लि त् :
ाल् ा स् र्णि ा ा ल । ावल ि ा: ा व: ा : द्धा: ाि ा: प्र न्ना: ा त । ा: स् ं क्त िं क्त िं
प्रलि लत ।द्व ं ल स् त् े स् ं ल िलत । ात्र ा: स् त् प्र ल ं त् ा ं ा लत । ा ाविा स्
ाध् े ा: ण्ि ल लित् ा स् ं ं ा लत ।
( ). ए उत्त त्त - 1x2=2
(i) ा ल ऋ : लत ?
( ii ) ा वत्र प्र ा ल ?
( ) . िव ाक् उत्त - 2x2=4
(i ) लि त् ा: ा व: क वलत
( ii) ा ाविा स् ाध् े ा: क वलत ?
( ) ाल ा व -------------- 1x2=2
( 1 ) प्रलि लत ल क्रि ा ा: व क्र ?
(i) ा: (ii) ाि ा: ( iii ) त ा : (iv) ा व:
(2) ा े टऋ : लत । त्र क्रि ा ं क्र ?
(i ) ट (ii ) लत ( iii ) ऋ : (iv ) ा
( ) अस्र्म अर्नच्
ु छर्दस्र्म कृत सर्भधु चतं शीषाकं लर्रखत ? 2
1|Page
ण्ड: ात् – ा व - 15 ङ् ा:
प्र॰2. भििः नाम रमहॳश:। भिान ् सहऩाठठभभ: सह दहॳ हरादन
ू ं प्रति शहॴक्षऺकयात्रायहॴ गंिभु मच्छति। धनप्रहॳषणार्थम ् वऩिरं प्रति
अत्र अधमिाि ् मंजष
ू ायां भऱखखिान ् शब्दान ् नीत्िा ऩत्रम ् ऩरू यन ् भऱखिु । ½ x 10 =5
ऩिंजभऱ छात्रािास:
………………………………
ठदनांक :7- 12 -20xx
ऩरमादरणीया: (ii)----------------------- ।
सादरं प्रणमाभम ।
सविनयं ( iii ) -------------- यि ् मम िावषथकऩरीऺा समास्तिम ् गिा । मम ( iii ) --------------- शोभना जािा ।
अस्ममन ् ( v) ----------- अहं गह
ृ ं न आगभमष्याभम ,
यिः विद्याऱयहॳन एकमया: ( vi ) ------------- प्रबंध: कृि: । अत्र ियम ् आई ॰ एम . आई. इति
सहॴतनकप्रभशऺण कहॳन्द्रं अवऩ रक्ष्यामः । संभिि: मंसरू ी ऩिथिप्रदहॳ शम ् अवऩ गभमष्यामः । अिः यात्राव्ययार्ं ( vii )
------------------------------- रुतयकाखण प्रहॳषयन्द्िु
भिन्द्िः । अहम ् ित्र गमनाय ( viii) ------------------------ अस्मम । गह
ृ हॳ ( ix ) ------------
नमो नमः ।
भिदीयः
( x ) --------------
रमहॳश:
मञ्जूषा
सिेभ्यः, ऩरीऺा ,ऩञ्चशिम ् , अिकाशहॳ , कोऱकािािः , तनिहॳदयाभम, उत्सक
ु ः , वऩिम
ृ हाभागाः, भशऺणयात्राया: ,
अभभन्द्नहृदय: ।
2|Page
ा
ञ् ा ा: प्र त्त ा ां ा ाय् िस् त् ल ंस् ञ्च ाक् ाल लि --- ( 2 x 5=10 )
ञ् ा ---------- श् , िस् , ं , स् ा , च् लत , ाव िा व , ल िी , ा , िा िं ,प्रािा ।
--------------------------------------------------------------------------------
--------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------
खंड: ग - अनप्र
ु यक्
ु ि –व्याकरणम ्’ 30 अंका :
3|Page
2. एत स्र्भर्न ् उद्र्मार्न चत्वार्य: वऺ
ृ ा: अर्ऩतर्न ् स
(i) प्रर्थर्भा र्फहुवचर्न (ii)तत
ृ ीर्मा एकवचर्न (iii)द्ववतीर्मा एकवचर्न (iv)चतर्थ
ु ी र्फहुवचर्न
(आ) . अर्ध लर्रणखतवाक्र्म रर्यक्तस्र्थार्न ककं र्ऩर्दं र्बववष्र्मनत ? 1 X 4 = 4
1. र्मर्म
ू र्भ कऺार्मां ....................... आम्राणर् ववतर्यत स
(i)र्ऩञ्च (ii)र्ऩञ्चानर्न (iii)र्ऩञ्चा: (iv)र्ऩञ्च:
2. ...................... र्नर्दीषु गङ्गा सवाश्रष्िा स
(i)चतष
ु ुा (ii)चत्वारर्यषु (iii)चतसष
ृ ु (iv)चत्सस
ृ ु
प्र.6. (अ) अधोभऱखखििाक्यहॳषु कोष्ठकहॳ प्रदत्िधािूनां ऱोट् ऱकारहॳ ककं समुचचिं ऩदं भविष्यति ? 1x3 = 3
1. अद्र्म र्बवार्न ् र्भर्भ गह
ृ र्ब जर्नं ---------- स (कृ)
(i) कु त (ii)कु (iii)कुर्माात ् (iv) कुर्माार्भ ्
2. र्मर्म
ू र्भ ् र्ऩञ्चववद्र्मार्नार्भ ् र्नार्भानर्न ....................... स (वद्)
(i)वर्दतु (ii)वर्दत (iii)वर्दतार्भ ् (iv) वर्दत
3. त र्याज्र्मं ....................... स (र्ऩार्र ्)
(i)र्ऩार्रर्मितु (ii)र्ऩार्रर्मर्म:ु (iii)र्ऩार्रर्म ित (iv) र्ऩाल्र्मतार्भ ्
(आ) अर्ध लर्रणखतवाक्र्मषु क ष्िक प्रर्दत्तर्धातर्न
ू ां ववधर्धलर्रङ्ग र्रकार्य ककं सर्भधु चतं
र्ऩर्दं र्बववष्र्मनत ? 1x3 = 3
1. र्मव
ु ां सद्गु र्भ ् प्रनर्नं ------------------ स(र्ऩच्
ृ छ)
(i) र्ऩच्
ृ छत ् (ii) र्ऩच्
ृ छतार्भ ् (iii) र्ऩच्
ृ छतर्भ ् (iv) र्ऩच्
ृ छर्म:ु
2. आवार्भ ् ककं ............................. ? (कृ)
(i)कुर्माार्भ (ii)कुर्मााव (iii)कुर्मेव (iv)कुर्म:ुा
3. र्मर्म
ू ं असत्र्मं र्न ........................ स (वर्द)
(i)वर्दर्भ (ii)वर्दर्म:ु (iii)वर्दत (iv)वर्दव
प्र.8. 1. धािु + क्ि/क्िििु प्रत्यययोगहॳन तनभमथिम ् उचचिं ऩदं चचत्िा भऱखि -- -1x3=3
1. र्भ हर्न र्ऩत्रर्भ ् ------------------ स
(i) लर्रणखतवितर्भ ् (ii) लर्रणखतवार्न ् (iii) लर्रणखत्वत ् (iv) लर्रणखतर्भ ्
2. र्ऩस्
ु तकं र्ऩिर्न ् र्फार्रक: ................................ स
(i)हलसतवत ् (ii)हलसतर्भ ् (iii)हलसतवार्न ् (iv)हलसत:
3. र्भर्मा चर्रधचत्रर्भ ्.......................... स
(i)दृष्टर्भ ् (ii) दृष्ट: (iii) दृष््वा (iv) दृनर्म:
2. नर्नठर्दाष्टर्धातु - प्रत्र्मर्मर्म गर्न वाक्र्मर्ऩनू तार्भ ् कु त – 1x3=3
1. ....................... र्फार्रक: र्ऩस्
ु तकर्भवर्ऩ र्ऩिनत स (खाद् + शत)ृ
2. सनर्नक: च र्यं .............................. स (नर्नंद् + क्तवत)ु
3. ............................ र्फार्रक : अत्र आगच्छत ् स (सव ् + शार्नच ्)
5|Page
(i) गह
ृ (ii) उद्र्मार्न (iii)आतर्ऩ (iv) र्यर्
2.वऺ
ृ ा: अिर्मस्र्म ककं कुवं ित ?
(i) र्पर्रानर्न (ii) आतर्ऩ (iii) छार्मार्भ ् (jv) एव
II॰र्ऩर्
ू वा ाक्र्मर्न उत्तर्यत – 2 x 1 = 2
वऺ
ृ ा: र्ऩर्यार्थाार्म ककं ककं कुवा ित ?
III॰र्बावषककार्मार्भ ् -- 1/2 x 2 = 1
1. कुवा ित इत्र्मस्र्म र्ऩर्दस्र्म कतर्ऩ
ाृ र्दर्भ ककर्भ ?
(i)र्ऩु षा: (ii) वऺ
ृ ा: (iii) छार्मा (iv) अिर्मा
2. स्वार्थाार्म अस्र्म र्ऩर्दस्र्म ववर्र र्भर्ऩर्दर्भ ् नर्र क प्रर्मक्
ु तर्भ ् अ स्त I
(i) र्पर्रानर्न (ii) छार्मा (iii)र्ऩर्यार्थाार्म (iv) अिर्मस्र्म
6|Page
र्भञ्जूषा –( र्ऩर्दार्थाऻार्नार्थार्भ ् , अहर्भ ् , र्भहर्मर्भ ् , साम्प्रतर्भ ् , अहर्भ ् )
2. र्बार्यतं वतात र्भ र्ऩर्यं सम्र्फर्रं
र्बार्यतं नर्नत्र्मर्भव स्र्भर्यालर्भ वप्रर्मर्भ ् स
र्बार्यतर्ना स्त र्भ जीवर्नं जीवर्नं
र्बार्यतार्मावर्ऩातं र्भsणखर्रं च ष्टतर्भ ् सस ½ x 5 = 21/2
प्र॰15. रहॳ खांककिऩदानां प्रसंगानुसारं उचचिं अर्ं प्रदत्िविकलऩहॳभ्य: चचत्िा भऱखि । 1 X5= 5
(i) तत ् आकण्र्मा र्भनु र्न: वव स्र्भत: अर्बवत ् स
(क) दृष््वा (ख) सर्भीर्ऩर्भ ् आगत्र्म
(ग) श्रत्ु वा (घ) आगच्छनत
(ii) र्धिर्मा: र्भही हा: र्मभ्र्म: अधर्थार्न: नर्नर्याशा: र्न र्मा ित स
(क) वऺ
ृ ा: (ख) र्भहीर्ऩनत:
(ग) र्भहीर्ऩार्र: (घ) र्भहीर्ऩ:
(iii) र्म: र्भहर्मं नर्नत्र्मं स्र्नहं र्दर्दानत स
(क) तर्रं (ख) प्रर्भं
(ग) स्र्नग्र्धर्भ ् (घ) स्र्ऩह
ृ ं
(iv) अहं वर्ऩत्रा सह क्षऺप्रर्भ ् आगलर्भष्र्मालर्भ स
7|Page
(क)क्षऺप्रा (ख) धचर्यं
(ग) आर्द (घ) शीघ्रं
(v) र्बार्यतार्म र्भ अणखर्रं च ष्टतर्भ ् अवर्ऩातर्भ ् स
(क)िर्मर्न
ू र्भ ् (ख) अनतरर्यक्तर्भ ्
(ग) अधर्धकर्भ ् (घ) सम्र्ऩर्
ू र्भ
ा ्
***************************************************************************
8|Page