»ß‹ gh®¡ ï©l®neõdš nkšÃiy¥gŸË, ehk¡fš.

x‹gjh« tF¥ò
ïy¡fz¡F¿¥ò
1. g©ò¤bjhif
Ãw«, tot«, Rit, msî, FË®, bt¥g«, Kjyhdt‰iw cz®¤J« g©ò¥bgaU¡F«
mJ jGÉ Ã‰F« bga®¢brhšY¡F« ïilna ‘ik’ v‹D« g©òÉFâí« M»a, Md v‹D«
g©ò cUòfS« kiwªJ tUtJ g©ò¤bjhif vd¥gL«.

(v.fh.) br§fhªjŸ - br«ik + fhªjŸ (br«ik M»a fhªjŸ)

2. Éid¤bjhif
fhy« fh£L« ïilÃiyí« bgabu¢r ÉFâí« kiwªJ Éf Éid¥gFâia¤
bjhl®ªJ xU bga® tªJ K¡fhy¤â‰F« bghUªJ«go tUtJ Éid¤bjhif vd¥gL«.

(v.fh.) ts® òfœ, cWJa®

3. ïUbgabuh£L¥ g©ò¤bjhif
áw¥ò¥ bga® K‹D« bghJ¥bga® ã‹D« ËW ïilÆš M»a v‹D« g©ò cUò
(kiwªJ) bjh¡» tUtJ ïUbgabuh£L¥ g©ò¤bjhif MF«.
(v.fh.) rhiu¥gh«ò, jhkiu¥ ó

4. nt‰Wik¤bjhif
xU bjhlÇš nt‰Wik cUòfSŸ (I, Mš, F, ï‹, mJ, f©) x‹W kiwªJ tªJ
bghUŸ cz®¤JtJ nt‰Wik¤bjhif vd¥gL«.
(v.fh.) ghš Fo, v‹ ò¤jf«

5. cUò« gaD« cl‹bjh¡f bjhif

xU bjhlÇš nt‰Wik cUò« bghUis És¡F« ga‹ cUò« nr®ªJ kiwªJ tUtJ
cUò« gaD« cl‹bjh¡f bjhif vd¥gL«.

(v.fh.) nj®¥ghf‹ (njiu X£L« ghf‹), jÄœ¤bjh©L (jÄG¡F¢ brŒí« bjh©L)

6. c«ik¤ bjhif
xU brh‰fS¡F ïilÆY« ïWâÆY« “c«” v‹D« ïil¢brhš kiwªJ tUtJ
c«ik¤bjhif MF«.
(v.fh.) jhŒ nrŒ (jhí« nrí«), ïuî gfš (ïuî« gfY«)
 2

7. ctik¤bjhif
ctik, ctnka« (bghUŸ) ïu©o‰F« ïilna ctk cUò kiwªJ tUtJ
ctik¤bjhif vd¥gL«.
(v.fh.) ky®¡if (ky® ngh‹w if)

8. v¢r«
ÉFâ Fiwªj Éid¢brhš v¢r« vd¥gL«.

(v.fh.) tªj, ngá, go¤J

9. bgabu¢r«
v¢rÉid bga®¢brhšiy¡bfh©L bghUŸ Koî bg‰¿Uªjhš mJ bgabu¢r«
MF«.
(v.fh.) tiuªj XÉa«

10. Éidba¢r«
v¢rÉid Éid¢brhšiy¡bfh©L bghUŸ Koî bg‰¿Uªjhš mJ Éidba¢r«
vd¥gL«.
(v.fh.) vGâ Ko¤jh‹; f©L k»œªjh‹

11. K‰bw¢r«
xU ÉidK‰W¢ brhš Éidba¢r¥ bghUËš tªJ k‰bwhU ÉidK‰iw¡ bfh©L
Koªjhš mJ K‰bw¢r« MF«.
(v.fh.) go¤jd‹ áǤjd‹, go¤jd‹ nj¿d‹

12. m‹bkhʤbjhif
nt‰Wik, Éid, g©ò, c«ik, ctik M»a bjhif Ãiy¤ bjhl®fŸ mit
mšyhj ntW brh‰fŸ kiwªJ ËW bghUŸ jUtJ m‹bkhʤbjhif MF«.
(v.fh.) át¥ò r£il ngádh®, fašÉÊ tªjhŸ, t©lh®FHÈ tªjhŸ

13. cÇ¢brhš bjhl®

cÇ¢brhšYl‹ bga® mšyJ Éid bjhl®tJ cÇ¢brhš bjhl® MF«.
(v.fh.) rhy¢ áwªjJ, khef®

14. mL¡F¤ bjhl®

xU brhš ïu©L _‹W Kiw mL¡» tªJ ãǤjhš bghUŸ jªjhš mJ mL¡F¤
bjhl® MF«.
(v.fh.) gh«ò! gh«ò!
 3

15. ïu£il¡ »sÉ

xU brhš mL¡» tªJ ãǤjhš bghUŸ juhkš ïU¥gJ ïu£il¡ »sÉ MF«.

(v.fh.) gˢ! gˢ! , ry ry

16. Éa§nfhŸ ÉidK‰W

f, ïa, ïa® v‹»w ÉFâ bg‰W thœ¤Jjš, itjš, Éâ¤jš, nt©lš v‹w bghUËš
tUtJ, Éa§nfhŸ ÉidK‰W MF«.
(v.fh.) tUf, bršf, thÊa, thÊa®, xÊf

17. T£LÃiy¥bgabu¢r«
x‹¿‰F nk‰g£l Éidba¢r§fŸ nr®ªJ bgaiu¡ bfh©L KotJ T£LÃiy¥
bgabu¢r« vd¥gL«.
(v.fh.) nf£f nt©oa ghlš, brhšy¤jj¡f brŒâ

18. v©Q«ik
brhšÈš “c«” v‹D« ÉFâ (ïil¢brhš) btË¥gilahf x‹¿‰F nk‰g£l Kiw
tUtJ v©Q«ik MF«.

(v.fh.) ïuî« gfY«, v©Q« vG¤J«

19. K‰W«ik
brhšÈš “c«” v‹D« ÉFâ (ïil¢brhš) xUKiw btË¥gilahf tUtJ
K‰W«ik MF«.
(v.fh.) óÇí«, tilí«

20. Éidahyizí« bga®

xU ÉidK‰whdJ braiy¡ F¿¡fhkš braš brŒjtid¡ (fU¤jh) F¿¥gJ
Éidahyizí« bga® MF«.
(v.fh.) xW¤jh®, ïwªjh®

21. xUbghUŸ g‹bkhÊ

xU bghUis¡ F¿¡F« gy brh‰fŸ tUtJ xUbghUŸ g‹bkhÊ vd¥gL«.
(v.fh.) fÊ ctif, ca®ªJ X§»

22. <Wbf£l vâ®kiw¥ bgabu¢r«

brhšÈ‹ ïWâ vG¤J bf£L “M” fhu¤ij ïWâahf¡ bfh©L bga®¢brhšYl‹
tU«. ïJ vâ®kiw¥ bghUis cz®¤â tUtjhš ïJ <Wbf£l vâ®kiw¥ bgabu¢r«
vd¥gL«.
(v.fh.) thlh ky®, mÊah bršt«
 4

23. bjhÊš bga®

jš, mš, m«, I, if v‹w ÉFâfis¥ bg‰W bjhÊiy cz®¤â tUtJ bjhʉbga®
MF«.
(v.fh.) ghLjš, MLjš

24. vâ®kiw¤ bjhʉbga®

vâ®kiw¥ bghUËš tU« bjhÊš bga® vâ®kiw¤ bjhʉbga® MF«.
(v.fh.) elthik, go¡fhik, ngrhik, bfhšyhik

25. KjÅiy¤ bjhʉbga®

ÉFâ bgwhkš Éid¥ gFâna bjhʉbgauhjš KjÅiy bjhʉbga® MF«.
(v.fh.) j£L, mo, cij

26. KjÅiy âǪj bjhʉbga®

ÉFâ bgwhkš KjÅiy âǪJtU« bjhʉbga® KjÅiy âǪj bjhʉbgauhF«.

(v.fh.) bfL → nfL, ÉL → åL, (mt‹ áiw åL bg‰wh‹)

27. msbgil
msò + vil

msò – kh¤âiu

vil – Ú©L xȤjš

j‹ kh¤âiuÆ‹ msÉš Ú©L xÈ¥gJ msbgil MF«.

(v.fh.) MmJ«

28. msbgil ïu©L tif¥gL«.

1. cÆusbgil 2. x‰wsbgil

29. cÆusbgil
brŒíËš Xir Fiwí«nghJ mt‰iw Ãiwî brŒa cÆbuG¤JfËš
be£blG¤JfŸ VG« mj‰F ïdkhd F¿š vG¤JfnshL nr®ªJ msbgL¥gJ cÆusbgil
MF«.
(v.fh.) cHhm®, Élhm

30. cÆusbgil _‹W tif¥gL«

1. brŒíËir msbgil
2. ï‹Åir msbgil
3. brhšÈir msbgil
 5

31. brŒíËir msbgil

brŒíËš Xir Fiwí«nghJ mt‰iw Ãiwî brŒa cÆbuG¤JfËš
be£blG¤JfŸ VG« jd¡F ïdkhd F¿š vG¤JfnshL nr®ªJ msbgL¥gJ brŒíËir
msbgil MF«. ïij ïirÃiw msbgil v‹W« miH¥g®.
(v.fh.) Xxjš nt©L«

32. ï‹Åir msbgil

brŒíËš Xir Fiwahj ïl¤âY« ïÅa Xir¡fhf msbgL¥gJ ï‹Åir msbgil
MF«.
(v.fh.) vL¥göc«, bfhL¥göc«

33. brhšÈir msbgil

brŒíËš xU bga®¢brhš v¢r¢ brhšyhf¤ âǪJ msbgL¥gJ brhšÈir msbgil
MF«.

(v.fh.) cudirï, tudirï (eir - ÉU¥g« - ÉU«ã vd v¢rkhf msbgL¡»wJ)

34. x‰wsbgil
brŒíËš Xir Fiwí«nghJ mjid Ãiwî brŒa bkŒbaG¤JfSŸ §, Š, ©, ª, «,
‹, ›, Œ, š, Ÿ M»a g¤J« ~ v‹D« MŒj vG¤J« msbgL¥gJ x‰wsbgil MF«.
(v.fh.) mu§§f«, bt~~Fth®¡»šiy

35. vGthŒ¤ bjhl®

vGthíl‹ bga®, Éid, Édh M»a gaÅiyfŸ bjhl®tJ vGthŒ¤ bjhl® MF«.
(v.fh.) ïÅa‹ fÉP‹ - bga®
fhÉÇ ghŒªjJ - Éid
ngUªJ tUkh? - Édh

36. Éˤ bjhl®

ÉËíl‹ Éid bjhl®tJ Éˤbjhl® MF«.
(v.fh.) e©gh vGJ!

37. ÉidK‰W¤ bjhl®

ÉidK‰Wl‹ xU bga® bjhl®tJ ÉidK‰W¤bjhl® MF«.
(v.fh.) ghodhŸ f©z», vGâdhŸ fÉij
 6

38. cUtf«
ctik, ctnka« vd ïu©L« jŤjÅahf¤ njh‹whkš ïu©L« x‹W v‹W
cz®î njh‹WkhW miktJ cUtf« MF«.

(v.fh.) Éušó, gšK¤J

“ctikí« bghUS« nt‰Wik xÊɤJ x‹bwd kh£o‹ m~J cUtfkhF«.”

39. ïa‰if msbgil

ng¢R tH¡»š ïašghfnt brhšÈš tU« vG¤JfŸ msbgL¤J Ëwhš mij
ïa‰if msbgil v‹g®.
(v.fh.) j«Õï, m«khm