NGHIÊN CỨU HỆ THỐNG KHÓA CỬA

TRÊN XE TOYOTA COROLLA ALTIS 2008

Ths. Vũ Thành Trung, Khoa Ô tô
Tóm tắt: Ngày nay, cùng với sự phát triển của công nghệ kỹ thuật điều khiển, hệ
thống khóa cửa trên các loại ô tô thế hệ mới càng hiện đại và tiện nghi. Tính phức tạp
về kết cấu cũng như hoạt động của hệ thống khóa cửa càng cao. Do đó việc bảo dưỡng,
sửa chữa hệ thống khóa cửa trên ô tô gặp nhiều khó khăn. Nội dung nghiên cứu này bao
gồm cấu tạo và nguyên lý hoạt động và kiểm tra hư hỏng của khóa cửa trên xe Toyota
Corolla Altis 2008. Kết quả nghiên cứu giúp cho việc bảo dưỡng sửa chữa hệ thống
khóa cửa trên xe Altis 2008 được thuận lợi hơn.
1. Tổng quan về hệ thống khóa cửa trên ô tô
Hệ thống khoá cửa bằng điện (Power Door Locks) đảm bảo an toàn và thuận lợi
cho người sử dụng xe khi khoá cửa. Hệ thống điều khiển khoá cửa điều khiển đóng (mở)
các cửa xe bằng công tắc cơ khí, khoá cửa và chìa khoá (Hình 1).

Hình 1. Hệ thống khóa cửa trên ô tô

Một số chức năng của hệ thống khóa cửa trên ô tô:

- Chức năng mở và khóa được điều khiển bằng “Công tắc điều khiển khóa cửa”
(Hình 2).
 Hình 2. Chức năng mở khóa bằng công tắc và bằng chìa
- Chức năng khóa và mở bằng chìa (Hình 2).
- Chức năng mở hai bước (Hình 3): Trong chức năng mở bằng chìa có hoạt động
mở một bước, chỉ cửa có cắm chìa mới mở được. Hoạt động mở hai bước làm các cửa
khác cũng được mở.

Hình 3. Chức năng mở khóa 2 bước

- Chức năng chống quên chìa trong xe (không khóa cửa được bằng điều khiển từ
xa trong khi vẫn có chìa cắm trong ổ khóa điện).
- Chức năng an toàn (khi rút chìa ra khỏi ổ khóa điện và cửa được khóa hoặc dùng
chìa hoặc dùng điều khiển từ xa, không thể mở được cửa bằng công tắc điều khiển khóa
cửa).
- Chức năng điều khiển cửa sổ điện sau khi đã tắt khóa điện (sau khi cửa người lái
và cửa hành khách đóng và khóa điện tắt, cửa sổ điện vẫn có thể hoạt động thêm trong
khoảng 60 giây nữa).
Hệ thống khóa cửa sử dụng hoặc nam châm điện hoặc motor làm cơ cấu chấp
hành. Ngày nay cơ cấu chấp hành kiểu motor được sử dụng phổ biến nhất. Hơn nữa mỗi
chiếc ô tô có thể được trang bị các hệ thống khóa cửa riêng hoặc trên cùng một chiếc ô
tô có thể có nhiều hệ thống khóa cửa. Trong nội dung nghiên cứu này, trình bày cấu tạo,
hoạt động của hệ thống khóa cửa trên xe ô tô Toyota Corolla Altis 2008.
2. Cấu tạo, hoạt động hệ thống khóa cửa trên xe Toyota Corolla Altis 2008
2.1. Sơ đồ bố trí chung của hệ thống khóa cửa trên xe Toyota Corolla Altis 2008
Hệ thống khóa cửa trên xe Toyota Corolla Altis 2008 bao gồm ba hệ thống: Hệ
thống điều khiển khóa cửa điện, hệ thống điều khiển khóa cửa từ xa, hệ thống nhắc nhở
quên chìa khóa.
2.1.1. Hệ thống điều khiển khóa cửa điện
Hệ thống điều khiển khóa cửa điện (Hình 4) bao gồm các bộ phận: khóa cửa trước (trái,
phải), khóa cửa sau (trái, phải), công tắc đèn cửa trước (trái, phải), công tắc đèn cửa sau
(trái, phải), công tắc điều khiển cửa, ECU chính thân xe, DCL3, công tắc cảnh báo mở
khóa.

Hình 4. Hệ thống điều khiển khóa cửa điện

2.1.2. Hệ thống điều khiển khóa cửa từ xa
Hệ thống khóa cửa từ xa bao gồm bộ điều khiển từ xa (Hình 5), bộ nhận tín hiệu điều
khiển khóa cửa (Hình 6).

Hình 5. Bộ điều khiển từ xa

 Hình 6. Hệ thống điều khiển khóa cửa điện và bộ nhận tín hiệu
2.1.3. Hệ thống nhắc nhở quên chìa khóa
Hệ thống nhắc nhở quên chìa khóa (Hình 7) bao gồm: công tắc cảnh báo mở
khóa, công tắc đèn cửa trước, ECU thân xe, cụm bảng đồng hồ táp lô.

Hình 7. Hệ thống nhắc nhở quên chìa khóa

2.2. Cấu tạo các bộ phận chính của hệ thống khóa cửa
2.2.1. Công tắc điều khiển khóa cửa
2.2.1.1. Cụm khoá cửa
Cửa xe được khoá (mở khóa) khi thay đổi chiều dòng điện cho motor điều khiển
khoá cửa. Công tắc vị trí khoá cửa (Hình 8) nằm bên trong cụm khoá xác định xem
cửa có được khoá (mở khóa) không (công tắc sẽ tắt OFF khi cửa xe được khoá và
công tắc bật khi cửa được mở). Trường hợp có công tắc hoạt động nhờ chìa khoá nằm
bên trong sẽ được phát hiện và truyền tới rơ le tổ hợp (chỉ có ở cụm khoá cửa của cửa
lái xe và cửa hành khách phía trước)

Hình 8. Công tắc điều khiển khóa cửa

Công tắc điều khiển khóa cửa cho phép khóa và mở tất cả các cửa đồng thời chỉ
một lần ấn. Công tắc điều khiển khóa cửa được gắn ở tấm ốp trong ở cửa phía người lái,
nhưng ở một số kiểu xe, nó cũng được gắn ở tấm ốp trong ở cửa phía hành khách.
2.2.1.2. Motor khóa cửa
Motor khóa cửa (Hình 9) là cơ cấu chấp hành để khóa cửa. Motor khóa cửa hoạt
động, chuyển động quay được truyền qua bánh răng chủ động, bánh răng lồng không,
trục vít đến bánh răng khóa, làm cửa khóa hay mở. Sau khi khóa hay mở cửa xong, bánh
răng khóa được lò xo hồi vị đưa về vị trí trung gian. Việc này ngăn không cho motor
hoạt động khi sử dụng núm khóa cửa và cải thiện cảm giác điều khiển.
 Hình 9. Motor khóa cửa.
Đổi chiều dòng điện đến motor làm đổi chiều quay của motor. Nó làm motor khóa
hay mở cửa.
2.2.2. Công tắc điều khiển chìa
Công tắc điều khiển chìa được gắn bên trong cụm khóa cửa.
Nó gửi tín hiệu khóa đến rơ le điều khiển khóa cửa, khi ổ khóa được điều khiển từ
bên ngoài.
2.2.4. Công tắc vị trí khóa cửa
Công tắc này sẽ xác định xem cửa được khoá (mở khóa) chưa. Công tắc vị trí gồm
có tấm tiếp điểm và đế công tắc (Hình 10). Khi cần khoá hãm ở vị trí khoá thì công tắc
tắt OFF và khi cần khoá hãm ở vị trí mở khoá thì công tắc bật ON.

Hình 10. Công tắc vị trí khóa cửa

Công tắc vị trí khóa cửa được gắn bên trong vị trí khóa cửa.
Công tắc này phát hiện trạng thái khóa cửa. Công tắc vị trí bao gồm một tấm tiếp
điểm và đế công tắc. Khi bánh răng khóa ở phía mở, công tắc bật.
2.2.5. Công tắc báo không cắm chìa khoá vào công tắc máy
Công tắc báo không cắm chìa khoá vào công tắc máy gắn ở giá đỡ trên trục lái
chính (Hình 11). Nó phát hiện chìa khóa đã được cắm vào ổ khóa điện hay chưa. Nó bật
khi chìa khóa đang cắm và tắt khi rút chía khóa.

Hình 11. Công tắc báo không cắm chìa.

2.2.6. Công tắc cửa
Chức năng: Chống quên chìa khóa, an toàn và điều khiển cửa sổ điện sau khi tắt
khóa.
Công tắc này phát hiện cửa mở hay không. Nó bật khi cửa mở và tắt khi cửa đóng.
2.2.7. Công tắc điều khiển khóa cửa
Relay điểu khiển khóa cửa bao gồm hai rơ le và một IC. Hai relay này điều khiển
dòng điện đến các motor khóa cửa. IC điều khiển hai rơ le này theo tín hiệu từ các công
tắc khác nhau.
2.2.8. Bộ điều khiển từ xa
Bộ điều khiển từ xa có kết cấu được trình bày trên Hình 12. Các bộ phận bao gồm:
Nắp vỏ điều khiển từ xa, nắp pin điều khiển, phin bộ điều khiển từ xa, hộp pin điều
khiển từ xa, hộp vỏ điều khiển từ xa. Bộ điều khiển này thường được kết hợp với chìa
khóa.

Hình 12. Kết cấu bộ điều khiển từ xa

2.3. Nguyên lý hoạt động của hệ thống khóa cửa trên xe Toyota Corolla Altis 2008
2.3.1. Nguyên lý hoạt động hệ thống điều khiển khóa cửa điện
Mạch điện điều khiển khóa cửa điện xe Toyota Altis 2008 (Hình 13) bao gồm:
mô tơ điều khiển khóa cửa trước (trái và phải), sau (trái và phải), ECU thân xe, bộ công
tắc chính điều khiển cửa sổ điện, bộ chấp hành hệ thống phanh, bộ công tắc cảnh báo
quên khóa cửa, bộ công tắc đèn trần cửa trước, cụm dây an toàn phía trước, các giắc kết
nối, các cầu chì, hệ thống dây dẫn.
Nguyên lý hoạt động: Khi người lái bật công tắc Unlock hoặc xoay chìa khóa về
phía mở khóa hai lần, ECU sẽ điều khiển cụm mô tơ khóa cửa làm mở khóa tất cả các
cửa xe. Khi bật công tắc Lock thì ECU sẽ điều khiển mô tơ điều khiển khóa cửa đóng
tất cả các cửa xe.

Hình 13. Sơ đồ mạch điện điều khiển khóa cửa điện xe Toyota Altis 2008
2.3.2. Nguyên lý hoạt động hệ thống điều khiển khóa cửa từ xa
Mạch điện điều khiển khóa cửa từ xa trên xe Toyota Altis 2008 (Hình 14) bao
gồm: Bộ công tắc đèn trần cửa trước (trái và phải), bộ khóa cửa trước (trái và phải), bộ
còi tần số thấp, bộ còi tần số cao, ECU thân xe, bộ tiếp nhận điều khiển cửa số 2, bộ
công tắc đèn trần cửa sau (trái và phải), bộ điều khiển khóa cửa sau (trái và phải), bộ còi
báo động, bộ ECU cảnh báo trộm, bộ công tắc cảnh báo quên khóa cửa.
Khi người lái ấn vào nút khóa trên bộ điều khiển từ xa (Hình 5), tín hiệu được
đưa tới bộ tiếp nhận điều khiển cửa và đưa tới ECU, ECU sẽ điều khiển các mô tơ điều
khiển khóa cửa để khóa tất cả các cửa xe. Tương tự, khi người lái ấn vào nút mở khóa
một lần (Hình 5), ECU sẽ điều khiển mở cửa của người lái, khi người lái bấm vào nút
mở khóa hai lần thì tất cả các cửa xe được mở khóa.
 Hình 14. Sơ đồ mạch điện điều khiển khóa cửa từ xa trên xe Toyota Altis 2008
2.3.3. Nguyên lý hoạt động hệ thống nhắc nhở quên chìa khóa
Mạch điện hệ thống nhắc nhở quên chìa khóa trên xe Toyota Altis 2008 (Hình
15) bao gồm: Bộ công tơ mét, ECU thân xe, bộ công tắc đèn trần cửa trước, bộ công tắc
cảnh báo quên khóa cửa, giắc kết nối.
Khi cửa của người lái được mở và chìa khoá điện vẫn nằm trong ổ khoá điện,
ECU sẽ bật Tr2 lên khoảng 0.2 giây sau khi núm khoá được xoay về vị trí khoá (với
công tắc vị trí khoá cửa tắt OFF).
Kết quả là rơle mở khoá được bật lên và tất cả các cửa được mở khoá. Nếu công
tắc điều khiển khoá cửa hoạt động để khoá các cửa trong giai đoạn này, thì tất cả các
cửa được khoá ngay và sau đó lại được mở khoá giống như ở trên.

Hình 15. Sơ đồ mạch điện hệ thống nhắc nhở quên chìa khóa
trên xe Toyota Altis 2008
2.4. Quy trình kiểm tra các bộ phận chính của hệ thống khóa cửa
2.4.1. Kiểm tra cụm khóa cửa trước (phía người lái)
Bước 1: Cấp điện áp ắc quy vào các cực của mô tơ và kiểm tra hoạt động của môtơ
khoá cửa (Hình 16)
OK:
Điều Kiện Đo Điều kiện tiêu chuẩn
Cực dương ắc quy (+) → 4 (L)
Khóa
Cực âm ắc quy (-) → 1 (UL)
Cực dương ắc quy (+) → 1 (UL)
Mở khóa
Cực âm ắc quy (-) → 4 (L)
Nếu kết quả không như tiêu chuẩn, thay cụm khóa cửa.

Hình 16. Kiểm tra hoạt động của mô tơ khóa cửa (phía người lái)

Bước 2: Đo điện trở của công tắc vị trí khoá cửa.

Điện trở tiêu chuẩn:
Nối
Tình Trạng Điều kiện
dụng cụ Điều Kiện Đo
Khoá Cửa tiêu chuẩn
đo
Cực dương ắc quy (+) → Cực 4
7-8 Khóa 10 kΩ trở lên
Cực âm ắc quy (-) → Cực 1
Cực dương ắc quy (+) → Cực 1
7-8 Mở khóa Dưới 1 Ω
Cực âm ắc quy (-) → Cực 4
Nếu kết quả không như tiêu chuẩn, thay cụm khóa cửa.
Bước 3: Đo điện trở hoạt động của công tắc khóa và mở khóa cửa bằng chìa.
Điện trở tiêu chuẩn:
Nối dụng cụ Điều kiện tiêu
Điều kiện
đo chuẩn
7-9 ON (Khoá cửa được đặt đến LOCK) Dưới 1 Ω
7-9
OFF (Tự do) 10 kΩ trở lên
7 - 10
7 - 10 ON (Khoá cửa được đặt đến UNLOCK) Dưới 1 Ω
Nếu kết quả không như tiêu chuẩn, thay cụm khóa cửa.

Hình 17. Kiểm tra hoạt động của công tắc khóa

2.4.2. Kiểm tra cụm khóa cửa trước (phía hành khách trước)

Bước 1: Cấp điện áp ắc quy vào các cực của mô tơ và kiểm tra hoạt động của môtơ
khoá cửa (Hình 18)

OK:
Điều Kiện Đo Điều kiện tiêu chuẩn
Cực dương ắc quy (+) → Cực 4
Khóa
Cực âm ắc quy (-) → Cực 1
Cực dương ắc quy (+) → Cực 1
Mở khóa
Cực âm ắc quy (-) → Cực 4

Nếu kết quả không như tiêu chuẩn, thay cụm khóa cửa.
 Hình 18. Kiểm tra hoạt động của mô tơ khóa cửa (phía hành khách trước)

Bước 2: Đo điện trở của công tắc vị trí khoá cửa.

Điện trở tiêu chuẩn:

Nối
Tình Trạng Điều kiện
dụng Điều Kiện Đo
Khoá Cửa tiêu chuẩn
cụ đo
Cực dương ắc quy (+) → Cực 4 10 kΩ trở
7-8 Khóa
Cực âm ắc quy (-) → Cực 1 lên
Cực dương ắc quy (+) → Cực 1
7-8 Mở khóa Dưới 1 Ω
Cực âm ắc quy (-) → Cực 4

Nếu kết quả không như tiêu chuẩn, thay cụm khóa cửa.

2.4.3. Kiểm tra cụm khóa cửa sau trái

Bước 1: Cấp điện áp ắc quy vào môtơ khoá cửa và kiểm tra sự hoạt động của môtơ
khóa cửa (Hình 19)
 OK:
Điều kiện tiêu
Điều Kiện Đo
chuẩn
Cực dương ắc quy (+) → Cực 4
Khóa
Cực âm ắc quy (-) → Cực 1
Cực dương ắc quy (+) → Cực 1
Mở khóa
Cực âm ắc quy (-) → Cực 4

Nếu kết quả không như tiêu chuẩn, thay cụm khóa cửa.

Bước 2: Đo điện trở của công tắc vị trí khoá cửa.

Điện trở tiêu chuẩn:

Nối
Tình Trạng Điều kiện
dụng Điều Kiện Đo
Khoá Cửa tiêu chuẩn
cụ đo
Cực dương ắc quy (+) → Cực 4 10 kΩ trở
6-9 Khóa
Cực âm ắc quy (-) → Cực 1 lên
Cực dương ắc quy (+) → Cực 1
6-9 Mở khóa Dưới 1 Ω
Cực âm ắc quy (-) → Cực 4

Nếu kết quả không như tiêu chuẩn, thay cụm khóa cửa.

Hình 19. Kiểm tra cụm khóa cửa sau trái

2.4.4. Kiểm tra cụm khóa cửa sau phải
Việc kiểm tra cụm khóa cửa sau phải tương tự với cụm khóa cửa sau trái (Hình 20).
 Hình 20. Kiểm tra cụm khóa cửa sau phải

2.4.5. Kiểm tra công tắc chính cửa sổ điện

Đo điện trở theo các giá trị trong bảng dưới đây.

Điện trở tiêu chuẩn:

Nối dụng cụ đo Điều kiện Điều kiện tiêu chuẩn
1-2 Khóa Dưới 1 Ω
1-2
OFF (Tự do) 10 kΩ trở lên
1-9
1-9 Mở khóa Dưới 1 Ω

Nếu kết quả không như tiêu chuẩn, hãy công tắc chính điều khiển cửa sổ điện.

Hình 21. Kiểm tra công tắc chính cửa sổ điện

2.4.6. Kiểm tra bộ điều khiển khóa cửa từ xa

Bước 1: Kiểm tra sự hoạt động của điều khiển từ xa.

i. Tháo pin (PIN lithium) ra khỏi điều khiển từ xa.

Hình 22. Kiểm tra hoạt động của điều khiển từ xa

ii. Lắp một pin mới hoặc pin chưa hết điện (Pin Lithium).

GỢI Ý:
Khi không có pin mới và pin đang dùng được, trước hết nối 2 pin mới loại 1.5
V mắc nối tiếp. Sau đó nối dây dẫn với các pin và dùng cấp 3 V đến bộ điều
khiển, như được chỉ ra trên hình vẽ.

iii. Từ bên ngoài xe, cách tay nắm bên ngoài cửa phía người lái xấp xỉ 1 m, hãy
thử bộ điều khiển từ xa bằng cách chĩa chìa khoá về xe và ấn nút trên điều
khiển từ xa.

OK:
Khoá cửa có thể vận hành được qua bộ điều khiển.
Đèn LED sáng hơn một lần.

 Vùng vận hành khác nhau tuỳ theo người sử dụng, cách cầm điều khiển
từ xa và vị trí.
 Sóng điện yếu của bộ điều khiển từ xa có thể bị ảnh hưởng nếu có nhiễu
sóng hoặc có các sóng điện khác khoẻ hơn. Phạm vi vận hành điều khiển
từ xa bị rút ngắn hoặc không hoạt động.

Bước 2: Kiểm tra dung lượng pin.

i. Tháo pin đã hết điện ra khỏi điều khiển từ xa. Gắn một dây dẫn (có đường
kính 0.6 mm hay nhỏ hơn tính cả vỏ dây) bằng băng dính vào cực âm.

CHÚ Ý:
Không được quấn dây dẫn điện quanh cực, hàn nó vào giữa các cực. Cực có thể
bị biến dạng hoặc bị hư hỏng, thì pin không thể lắp chính xác được.
 Hình 23. Kiểm tra dung lượng pin

ii. Cẩn thận kéo dây dẫn ra ngoài tại vị trí như trong hình vẽ và lắp pin vào vị trí
đã được tháo ra trước đó.

Hình 24. Kiểm tra dạng sóng của điện áp điều khiển

iii. Dùng máy đo sóng, kiểm tra dạng sóng của điện áp pin điều khiển.

GỢI Ý:
Đo điện áp pin của pin trong khi ấn các nút KHOÁ hoặc MỞ KHOÁ trên điều
khiển.
Điện áp tiêu chuẩn:
Chi tiết Nội dung
Nối dụng cụ đo Cực dương (+) - Cực âm của pin (-)
Đặt Dụng Cụ Đo 0.5 V/DIV., 100 ms/DIV.
Khoá điện OFF, đóng tất cả các cửa và ấn
Điều kiện
công tắc khoá
Điều kiện tiêu chuẩn 2.2 đến 3.2 V (Tham khảo dạng sóng)

Nếu kết quả không như tiêu chuẩn, hãy thay thế pin của điều khiển từ xa.
3. Kết luận

Nội dung nghiên cứu đã phân tích được cấu tạo và hoạt động của các hệ thống khóa
cửa trên ô tô Toyota Corolla Altis 2008, bao gồm: hệ thống điều khiển khóa cửa điện,
hệ thống điều khiển khóa cửa từ xa, hệ thống nhắc nhở quên chìa khóa. Đồng thời nội
dung nghiên cứu đã trình bày các bước kiểm tra hư hỏng của các bộ phận chính của hệ
thống khóa cửa trên xe Toyota Altis 2008: bộ khóa cửa trước (phía người lái và hành
khách), bộ khóa cửa sau trái, bộ điều khiển khóa cửa sau phải, công tắc chính khóa cửa
điện, bộ điều khiển khóa cửa từ xa. Trên cơ sở đó nắm vững được kiến thức cơ bản về
cấu tạo, hoạt động của hệ thống khóa cửa trên ô tô nói chung và cách kiểm tra hư hỏng
trên các xe tương tự.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1]. Giáo trình thiết bị tiện nghi trên ô tô, trường Đại học Sao Đỏ, 2018

[2]. Cẩm nang sửa chữa ô tô Toyota Corolla Altis 2008, GSIC - Trung Tâm Thông Tin
Dịch Vụ Toàn Cầu, Toyota.